1842-09-05 - Sasradiningrat kepada Purwadiningrat

Ringkasan: Perintah bersama Sasradiningrat dan Residen kepada R.M.A. Purwadiningrat atas dasar perintah Pakubuwana VII. Isi perintah:
1. Memberitahu bahwa sekarang banyak orang Cina, asing, dan Jawa, baik yang ada di rumah maupun yang sedang mengadakan perjalanan sering dirampok penjahat, barang-barangnya habis bahkan tidak jarang dilukai atau dibunuh.
2. Agar orang-orang yang dekat dengan kejadian perampokan memberi pertolongan. Jika tidak segera memberi pertolongan atau menangkap penjahat baik hidup atau mati, maka penguasa setempat diwajibkan mencari hingga ketemu dan menyerahkan ke pengadilan lengkap dengan barang buktinya. Punggawa yang dapat menangkap tadi diberi imbalan hadiah Rp. 25,- setiap menangkap seorang penjahat. Tetapi hal ini hanya berlaku dalam waktu pencarian 3 bulan. Setelah waktu yang ditentukan habis dan penjahat tidak tertangkap, maka penguasa setempat harus menukar seluruh barang yang dirampok kepada korban.
4. R.M.A. Purwadiningrat harus segera menyebarluaskan isi pengumuman ini kepada bawahannya semua, kemudian menyalin secara lengkap, dan jangan sampai ada seorang pun punggawa yang mengatakan belum tahu bila ada perintah ini.
5. Perintah untuk membuat pos penjagaan keamanan di sudut-sudut daerah wilayahnya, setiap malam dijaga 8 atau 6 petugas lengkap dengan senjatanya dan dipimpin oleh 2 orang penewu mantri. Para petugas itu berkeliling semalam 3 kali, setiap ada perampokan segera menolong dan menangkapnya serta diserahkan ke pengadilan.

Pèngêt. Layang manira parentah, Kangjêng Radèn Adipati Sasradiningrat, akalihan kangjêng tuwan mayor, ridrê săngka ing Nèdrêlansê Leyo, residhèn ing Surakarta Adiningrat, têrang dhawuh dalêm, ingkang sinuhun kangjêng susuhunan. Dhawuha marang ing pêkênira, Radèn Mas Arya Purwadiningrat, lan sakănca pakênira prayayi wadana kaliwon panèwu mantri sajêre, sapangisor, lan anon-anone kabèh, liring layang parentah.

Kang kaping 1

Manira aparing wêruh, yèn manira anampani dhawuh dalêm, Ingkang sinuhun kangjêng susuhunan. Kamot ana ing layang, yèn sak iki akèh para tuwan-tuwan utawa wong Cina sapanunggalane kang jênêng băngsa sabrang, lan wong Jawa kang padha umah-umah, utawa kang padha lêlaku ana sajroning nagara Surakarta, padha kakècu ing wong durjana, utawa kabegalan ana ing dalan gêdhe, padha kababo utawa mati, mungguh barang duwèke êntèk kagawa ing durjana kabèh.

Kang kaping 2

Manira andikakake andhawuhake marang ing pakênira, ing sak iki yèn ana tuwan-tuwan sapanunggalane, utawa wong Jawa mau kakècu ing dursila, apadene kabegalan ana ing dêdalan. Iku prayayi wadanane lan kancane kang cêdhak ing kono, sarta wong cilik pangindhung kabèh, dikêbat padha tandang tulunga, mênawa ora kêbat anulungi, ora olèh anyêkêl kècu, utawa durjana begal urip utawa mati, iku amêsthi manira jibahake, marang prayayi wadana kang kabênêr ambawahake gone katiwasan mau, anggolèkana dikongsi katêmu, ing ngêndi gone katêmu inggal kacêkêla, katura ing parentah bêbadan, sanyinane pisan. Bakal banjur manira aturake marang ing kantor, kang supaya kêna kapatrap paukuman kang luwih bangêt. Mungguh prayayi wadana sakancane kang anyêkêl durjana kècu sapanunggalane mau, manira paringi ganjaran dhuwit durjana sijine kèhe 25 rupiyah, ananging prayayi wadana gone anggolèki durjanane nganggo manira wangêni lawase têlung sasi.

Kang kaping 3

Dene yèn wus tutug ing watês têlung sasi, soka gone katiwasan tuwan-tuwan sapanunggalane mau, măngka prayayi wadana, ora bisa anyaosake durjanane, iku mungguh wong kang katiwasan mau, sapira barang amale kang kêna ing durjana, iku amêsthi manira têmpuhake, marang prayayi wadana sakancane, kang padha duwe bawah ing kono, dene wonge kang duwe amal, ora manira lilani yèn angrubaginèkêna[1] marang barang duwèke kang ilang mau, matura ing satêmên-têmêne, aja kongsi goroh.

Kang kaping 4

Iku Radèn Mas Arya Purwadiningrat. Satêkane layang manira parentah iki, banjur pakênira parentahêna, marang sarupane kănca pakênira, kaliwon panèwu mantri sajrêro saanon-anone kabèh, tumuli padha diparentahêna, marang bawah kabupatèn dhewe-dhewe, kang rêsik aja kongsi kakurangan. Dene yèn wis pakênira padha marentahake, mungguh prayayi wadana kaliwon panèwu mantri, banjur padha anêdhaka dhewe-dhewe, kang rêsik, supaya aja ana sawijine prayayi wadana sakancane mau, angaku ora sumurup, ing unine layang manira parentah ing ngarêp mau kabèh.

Kang kaping 5

Dene prayayi wadana jêro, sapangisor saanon-anone kabèh, ing sak iki padha ambanguna omah, patrolan kèhe majupat. Ana sapinggire lêlurung gêdhe, kang padha dadi bawahe kabopatèn dhewe-dhewe, dene omah patrolan sawijine, mênawa bêngi kajagaa wong kèhe 8, utawa 6 iji, sagêgamane tumbak bêdhil pêdhang aja kongsi kurang, sarta padha anggawaa obor kang akeh, lan nganggo ditindhihana panèwu mantri, sawêngine loro, dene wong kang padha patrol mau, anganggo nganglang angubêngi ing sabawahe kabupatèn dhewe-dhewe, sawêngine kaping têlu kaya kang wus kalakon. Sarta anjagani mênawa ana tuwan-tuwan sapanunggalane, padha lêlaku bêngi kabegalan ana ing dêdalan. Utawa ana wong kakècu ing dursila, inggal padha ditulungana, dika cêkêl durjanane aja kongsi luput. Katura ing parentah, kang iku poma-poma.

Dhawuhing parentah Sênèn ping 30 sasi Rêjêp taun Jimakir ăngka 1770.