1842-08-19 - Sasradiningrat, Residen kepada Santaprawira

Ringkasan: Surat perintah R.A. Sasradiningrat dan Residen Surakarta atas persetujuan P.B. VII kepada R. Ng. Santapawira di Sela beserta teman-temannya. Isi perintah:
1. Memberi tahu bahwa pada hari Jum’at malam Sabtu tgl. 7 Rejeb, R.M. Riya Sumawinata Mangkubumen pergi keluar dari Surakarta dengan membawa 3 anaknya: Den Mas Gandheng, Den Mas Jenthu, dan Den Mas Angling, dicari sampai sekarang tidak/belum ketemu.
2. Supaya mencari R.M. Riya Sumawinata dan para putranya di daerah kuasanya masing-masing hingga ketemu. Jika ketemu supaya dimohon untuk pulang ke Surakarta. Tetapi apabila tetap tidak mau, supaya ditangkap secara paksa. Bila kesulitan, supaya minta tolong kepada asisten Residen Grobogan.
3. Supaya diumumkan kepada orang-orang Sela, barang siapa ada yang berani ketempatan, memberi hidangan makan kepada R.M. Riya Sumawinata beserta para putranya, akan dikenakan hukuman sama dengannya.
4. Supaya diperintahkan agar ada petugas jaga di jalan-jalan bila ada orang yang berani merampok segera ditangkap. Bila ada kerabat keraton yang akan ziarah ke Sela supaya diminta pulang, bila tidak mau dan terpaksa harus perang diijinkan, dan jika kalah agar segera minta bantuan kepada penguasa yang dekat di Sela.
5. Adapun kerabat yang ikut keluar dari keraton dan sekarang sudah dipanggil kembali dan ditempatkan di tahanan, adalah R.M. Panji Jayaasmara, putra dari Jayakusuman, R.M. Riya Sasradipura, dari Kepatihan, R.M. Brataatmaja, putra dari Sumawinatan, Den Bagus Yatul, dari Kauman, dan Panji Jayadirja, putra R. Rangga Atmasupana.

Pèngêt. Layang manira parentah, Kangjêng Radèn Adipati Sasradiningrat. Akalihan kangjêng tuwan mayor, ridrê săngka ing Nèdrêlansê Leyo, residhèn ing Surakarta Adiningrat. Têrang dhawuh dalêm. Ingkang sinuhun kangjêng susuhunan. Dhawuha marang ing pakênira Radèn Ngabèi Săntaprawira, ing Sela, lan sakănca pakênira ngabèi utawa juru kunci, kang kalêbu bawah pakênira ing Surakarta kabèh, liring parentah.

Kang kaping 1

Manira aparing wêruh, yèn ing dina malêm Sêptu wayah jam 8 tanggal ping 7 sasi Rêjêp taun Jimakir iki, putra ing Mangkubumèn. Kang nama Radèn Mas Riyasumawinata, iku lunga bêlela[1] mêtu marang sajabaning nagara ing Surakarta, sarta anggawa putrane têlu, 1. jênênge Dènmas Gandhêng, 2. Dènmas Jênthu, 3. Dènmas Angling, ora karuwan parane, kongsi ing sak iki durung kondur, diupaya marang tanah ing Sokawati durung katêmu.

Kang kaping 2

Iku Radèn Ngabèi Săntaprawira, lan sakănca pakênira kabèh, satêkane layang manira parentah iki, pakênira inggal padha angupaya [...][2] marang Radèn Mas Riyasumawinata saputrane mau, kang nêmên, marang gunung lan jurang, kang padha dadi bawah pakênira dhewe-dhewe, kang rêsik aja [...][3] kêkurangan. Ing ngêndi sagone katêmu, tumuli padha pakênira dêrana kondur lumêbu marang nagara ing Surakarta, sarta pakênira paran dhèrèkêna tutuga ing nagara pisan. Dene mênawa Radèn Riyasumawinata mau, mogok ora gêlêm pakênira aturi kondur, [ko...]

[...ndur,] inggal padha pakênira cêkêla aja kongsi luput. Yèn pakênira kabotan ora kêlar anadhahi pakênira Radèn Ngabèi Săntaprawira, banjur anyuwuna tulung marang tuwan asistèn residhèn ing Grobogan. Kang amrih kacêkêle Radèn Mas Riyasumawinata mau, aja kongsi kasuwèn.

Kang kaping 3.

Dene pakênira Radèn Ngabèi Săntaprawira, lan sakănca pakênira kabèh, padha agawea parentah pêpacak. Marang sarupaning wong bumi desa ing Sela sapanunggalane, kang padha dadi bawah rèh pakênira dhewe-dhewe, kang rêsik. Mênawa dikongkoni diundang, utawa kandhêg kampiran kapodhokan, [4] apadene yèn awèha suguh sêga iwak, marang Radèn Mas Riyasumawinata saputrane, aja ana padha wani anglakoni, iku sapa-sapa wonge kang padha gêlêm anglakoni, amêsthi padha manira ilokake ing sadosane, Radèn Mas Riyasumawinata mau.

Kang kaping 4

Mungguh sarupaning dêdalan gêdhe, kang kalêbu bawah pakênira ing Sela kono kabèh, padha pakênira parentahana ajaga rumêksa uwong saprayogane, dene gawene sarèhning lagi ana sêntana mêtu sajabaning nagara, mênawa ana sawijining wong kang wani-wani milu agawe rusuh, ababegal ana ing dêdalan. Inggal padha dicêkêla katura ing parentah bêbadan. Dene

ing sak iki yèn ana putra santona [5] dalêm, mêtu tirakat marang pasarean dalêm ing Sela sapanunggalane, utawa mêtu marang desa ingadesa, tumuli padha diadhangana aturana kondur, aja nganti kabanjur ing lakune, dene yèn kudu mêksa ora gêlêm kabalèkake, banjur padha katarungana ingkang kalawan gêgaman. Mênawa wong kang jaga rumêksa mau, ora kêlar anadhahi, inggal alapura marang dhêdhuwurane dhewe-dhewe, ing Sela sapanunggalane kono aja kongsi kasuwèn.

Kang kaping 5

Dene santona kang mêtu marang sajabaning nagara kang dhisik kèhe lima mungguh pangarêpe, 1. Radèn Mas Panji Jayaasmara, putra ing Jayakusuman. 2. Radèn Mas Riyasasradipura, ing Kapatihan, 3. Radèn Mas Brataatmaja, putra ing Sumawinatan, 4. dèn Bagus Yatul, ing Pakauman, 5. Si Panji Jayadirja, anake urdênas Radèn Răngga Atmasupana, iku wus padha manira timbali, mulih lima pisan, marang nagara ing Surakarta, banjur padha manira simpên ing loji gêdhe kabèh.

Dhawuhing parentah Surakarta Jumungah ping 13 sasi Rêjêp ing taun Jimakir, ăngka 1770.