1842-06-17 - Amongpraja kepada Sasradiningrat

Ringkasan: Pernyataan R.T. Amongpraja, bahwa ia telah menerima surat dari KRA. Sasradiningrat, yang isinya bahwa residen telah memberikan surat dari Mungser tentang laporan dari Resawijaya beserta 20 orang ahli warisnya. Laporan Mungser yang disertai surat dari residen, telah mengirimkan narapidana Resawijaya bekel Semen, yang dituduh mencuri 2 ekor kerbau milik bekel Gempol, tetapi Resawijaya tidak mengakui.
Laporan Ni Resawijaya dan 20 orang keluarganya, bahwa suaminya ditangkap pada malam hari oleh perajuritnya Mungser, sambil merampok 2 ekor kerbau dan 1 tombak seharga 52 ringgit, 27 wang, maka ia mohon suaminya dibebaskan.
Pernyataan Resawijaya, tidak mengakui telah mencuri 2 ekor kerbau dan tidak kenal dengan Jayadipa dan Jayatruna.
Pernyataan 4 orang saksi, teman dari Mungser, mengetahui pada saat di Jamus ada teman Resawijaya yang datang akan mengambil 2 ekor kerbau, tetapi tidak diijinkan, kemudian Resawijaya diberi hadiah Rp. 6,-.
Kesaksian Sutayuda dan kawan-kawannya, bahwa mereka pernah melihat Resawijaya menuntun kerbau lewat daerah Sawit.
Kesaksian warga masyarakat sekitar Jamus, Resawijaya memang berteman dengan Santadipa dan Jayatruna. Setelah Resawijaya tertangkap oleh Mungser, kedua orang itu lalu pergi, karena tahu bahwa kelakuan dari Resawijaya adalah jahat. Dan mereka juga bersaksi bahwa prajurit tuan Mungser merampas 2 ekor kerbau dan 1 tombak milik Resawijaya.
Oleh sebab itu penangkapan terhadap Resawijaya oleh Mungser itu adalah sudah tepat, dan bila ia tidak mengakui punya teman Santadipa dan Jayatruna itu juga tidak benar. Jika Ni Resawijaya menganggap penangkapan terhadap suaminya tidak benar adalah salah.
Adapun perampasan 2 ekor kerbau dan 1 tombak oleh perajuritnya Mungser juga sudah benar.
Gugatan Ni Resawijaya dinyatakan kalah, maka harus membayar denda Rp. 40,- dan Resawijaya harus duhukum 4 tahun. Keputusan itu didasarkan dari dasar hukum No. 11, selanjutnya kebijaksanaan diserahkan kepada tuan residen.

Punika unjuk kawula Radèn Tumênggung Amongpraja, kunjuk, ingkang panjênêngan, Kiyai Lurah Kangjêng Radèn Adipati Sasradiningrat. Ingkang kawula unjukakên. Kawula sampun nampèni sêrat sangking kantor, ingkang katitimangsan kaping 17 wulan Juni taun 1842, ijêmanipun ing sêrat. Kangjêng tuwan residhèn amaringakên srêrat. Aturipun Tuwan Mungsêr, 2, aturipun tiyang Jawi, awasta Bok Rêsawijaya, saha aturipun tiyang 20 warisipun Ki Rêsawijaya, tiyang pasakitan ing Sêmèn. Dikakakên atitipariksa, saha angrampungi saprayogènipun.

Paturanipun Tuwan Mungsêr, kang sarêng kalih sêratipun kangjêng tuwan residhèn. Angintunakên tiyang pasakitan awasta Rêsawijaya, bêkêl ing Sêmèn. Maosanipun Tuwan Hèldêr ing Tarik. Dosanipun mêndhêt maesa, 2, gadhahanipun bêkêl Gêmpol rencangipun Tuwan Mungsêr, kang nguningani bêkêl ing Sêngkleyan kalih Sawit. Pangakênipun Rêsawijaya piyambakipun botên mêndhêt. Naming dipun lapuri rencangipun, awasta Jayatruna, 2. Săntadipa, mênawi badhe mêndhêt maesa.

Paturanipun Bok Rêsawijaya, saha saaliwarisipun tiyang 20, kala ing ditên Sêptu kaping 25 Rabingulakir Jimakir, punika wanci-wanci bangun enjing, ingkang jalêr Ki Rêsawijaya, dipun cêpêng dhatêng upsindêripun Tuwan Mungsêr ing Batu, abêkta dêdamêl kathah, lajêng ajarah angrayah, mênggah barangipun kang kenging kajarah karayah, warni maesa 2, tumbak 1, gugung rêgi 52 ringgit, 27 wang, ing mangke kang jalêr wau kasuwun luwaripun.

Paturanipun Ki Rêsawijaya, botên angakêni, mêndhêt maesa 2 wau, botên ngakêni gadhah rencang, kang wasta Jayadipa, kalih Jayatruna.

Paturanipun sêksi, rencangipun Tuwan Mungsêr, 1, Dêmang Kramasêmita,ing Jamus. 2, Sutajaya, 3. Rêsasêntona, sami Jamus, 4. Săntadiwirya, sami wuninga kala pun Rêsawijaya, kabêlok, wontên ing Jamus, kadhatêngan rencangipun ing Sêmèn, kalih gadhah têmbung badhe mêndhêt maesa, dipun pênging dhatêng pun Rêsawijaya, sampun kantos mêndhêt [mêndhê...]

[...t] gadhaanipun[1] para tuwan. Botên atawis[2] lami, tiyang 2 wau, anyukani parêsèn, dhatêng pun Rêsawijaya 6 rupiyah.

Paturanipun Sutayuda, bêkêl ing Sêngkleyan, 2. Kêrtasêmita Sawit. Wuninga kala ing ditên Jumuwah, kaping 25 Rabingulakir Jimakir punika, Ki Rêsarêsawijaya,[3] 2. rencangipun tiyang 2 wau, abêkta maesa langkung siti dhusun ing Sawit. Papriksanipun.

Paturanipun rêdi, saha tiyang mănca sêkawan mănca gangsalipun siti dhusun Jamus, 2. ing Sêmen, ing Sawit, sadaya sêpên. Botên wontên uninga ing paturanipun tiyang 4, 1. Dêmang Kramasêmita, 2. Sutajaya, 3. Rêsasêntona, 4. Sutayuda.

Sami wuninga pun Rêsawijaya wau, gadhah rencang awasta pun Săntadipa, 2. Jatruna wau, sarêng pun Rêsawijaya kacêpêng, dhatêng Tuwan Mungsêr, pun Săntadipa, 2. pun Jayatruna wau sami minggad, sami wuninga pun Rêsawijaya, awon kalakuanipun. Angubungi tampi maesa bradhadan, colongan, pêpandungan sasamènipun. Sami wuninga rencangipun Tuwan Mungsêr, ingkang nyêpêng pun Rêsawijaya wau, amêndhêt gadhahanipun Rêsawijaya, maesa 2, waos 1.

Kawula nuwun. Mênggah panyêpêngipun Tuwan Mungsêr, dhatêng pun Rêsawijaya, amargi bradhat maesanipun Ki Rêsangikrama,[4] rencangipun bêradhat kalih pun Săntadipa, 3. pun Jayatruna, sami tiyang Sêmèn. Ingkang punika lêrês. Awit pamungkiripun Rêsawijaya, botên gadhah rencang tiyang 2, pun Satadipa, 2. Jayatruna, punika botên pikantuk papriksan. Saha ing papriksan amratelakakên. Yèn pun Rêsawijaya agadhah rencang 2 wau, kalih prêkawis awon kalakuanipun. Sabiyantu tampi barang kadurjanan.

Mênggah atur pepenipun Bok Rêsawijaya, bojonipun kacêpêng dhatêng Tuwan Mungsêr, tanpa prêkawis. Punika dora botên lêrês panggugatipun.

Mênggah panggugatipun barang gadhahanipun maesa 2, waos 1, kajarah karayah dhatêng utusanipun Tuwan Mungsêr, ingkang nyêpêng bojonipun wau, ingkang punika lêrês. Awit pikantuk papriksan. Dados têtêp. Bok Rêsawijaya wau, abêbalui tiyang awon [awo...]

[...n] kalakuanipun.

Mênggah karampunganipun. Kalêrês katulak ing panggugatipun Bok Sawijaya, saha kalêrês kapatrapan dhêndha 50 rupiyah pêthak. Ki Rêsawijaya, kalêrês kenging paukuman kabucal dhatêng sabrang, lamènipun 4 taun.

Sêrat rèngrèng karampungan punika, pamêndhêt kawula, sangking kagungan dalêm. Nuwala pradata, bab kaping 11, aprêkawis tiyang said nututi ringkês.

Ingkang punika mênggah mupakatipun, priyayi kănca wadana jawi lêbêt sadaya, saha lajêngipun katur kangjêng tuwan residhèn, kula nuwun sumăngga panjênênganipun Kiyai Lurah Kangjêng Radèn Adipati.