1843-02-19 - Pakubuwana VII, Residen kepada Sasradiningrat

Ringkasan: Pakubuwana VII dengan persetujuan Residen Surakarta memerintahkan kepada Sasradiningrat, menyampaikan perintah kepada para abdi dalem wadana, kaliwon, panewu, dan sebagainya, tentang:
1. Jika ada yang berani jual beli candu gelap di wilayahnya, supaya segera menangkap pelakunya, dan dibawa ke pengadilan.
2. Jika ada orang yang jual beli candu gelap di daerahnya, penguasa setempat tidak mau menangkap, dan tidak melaporkannya, maka penguasa itu didenda Rp. 4,-. Dan jika pelakunya orang kecil yang menjadi pegawai, maka akan dimutasikan atau ditunda kepangkatannya.
3. Orang kecil yang melakukan perdagangan jual beli candu itu akan dihukum berat, seberat hukuman pencuri yang dipidana selama 4 tahun.
4. Perintah kepada para tumenggung daerah Pajang selatan, supaya selalu berjaga-jaga dan siap menangkap para pedagang jual beli candu gelap, dan diserahkan ke pengadilan.
5. Jika ada penjual pembeli candu di daerahnya, penguasa setempat tidak mau menangkap atau melaporkan, maka didenda Rp. 4,- pangkatnya dicopot, kedudukannya digantikan oleh orang lain. Pelakunya dihukum berat seperti point 3.

Pèngêt. Layang isun [1] parentah undhang-undhang, Kangjêng Susuhunan Pakubuwana Senapati Ing Ngalaga Ngabdurahman Sayidin Panatagama, ingkang Kaping Pitu, kumêndur sêka bintang Leyo ing Nèdrêlan. Ingkang akadhaton nagara ing Surakarta Adiningrat, karo bapa kangjêng tuwan mayor ridrê săngka ing Nèdrêlansê Leyo, residhen ing Surakarta, dhawuha marang ing sira kakang Adipati Sasradiningrat. Sira dhawuhêna marang sakèhe kawulaningsun bocah wadana kaliwon panèwu mantri sapangisor, ing nagara Surakarta kabèh.

Liring layang ingsun parentah undhang-undhang, kang ingsun dhawuhakên marang ing sira ing ngisor iki.

Bab kaping 1

Yèn ing sakiki kawulaningsun ing sajroning nagara kabèh, ing sabawahe dhewe-dhewe, anjaganana yèn ana wong kang wani-wani adol utawa tuku apyun pêtêng candu lan tike, mênawa ana kang wani adol tuku apyun pêtêng sapanunggalane mau, iku kawulanisun wadana kaliwon sapangisor kang ambawahake, dikêbat padha anyêkêla marang wong kang adol tuku apyun pêtêng tike candu mau, katura ing parentah bêbadan.

Bab kaping 2

Mênawa ana wong kang wani-wani adol utawa tuku apyun pêtêng candu lan tike, kawulanisun wadana sapangisor [sapang...]

[...isor] kang kabênêr ambawahake, ora gêlêm anyêkêl, ngaku ora sumurup, lan ora ana lapure marang ing parentah, măngka wonge kang adol tuku apyun pêtêng sapanunggalane mau, kacêkêl dhewe marang kang dadi pak apyun. Ora gêlêm ambiyantoni ing panyêkêle, iku amêsthi kawulaningsun wadana kaliwon kang duwe bawah mau, isun patrapi dhêndha dhuwit. Kèhe jung sacacah 4 rupiyah, yèn kawulanisun wong cilik kang lumaku gawe ingsun undur soka ing lêlakone, ingsun salini gêgênti ing saliyane.

Bab kaping 3

Dene wonge cilik kang adol tuku apyun pêtêng candu lan tike mau, isun patrapi paukuman ing nagara kang luwih abangêt. Isun padha lan paukumane wong durjana maling, ingsun gêdhong utawa karante lawase patang taun.

Bab kaping 4

Lan manèh sira dhawuhêna marang sarupaning kawulaningsun bocah tumênggung gunung sakancane kaliwon panèwu mantri gunung desa tanah Pajang kidul kabèh, padha agawea parentah jaga rumêksa marang bumi desa kang dadi rèhe anginan dhewe-dhewe, yèn ana wong wani-wani adol utawa tuku apyun pêtêng candu lan tike mau, kêbat padha dicêkêla katura ing parentah

bêbadan.

Bab kaping 5

Mungguh yèn ana wong kang wani-wani adol utawa tuku apyun pêtêng sapanunggalane mau, măngka kawulanisun tumênggung kaliwon panèwu gunung, kang duwe rèh anginan bumi desa ing kono, ora gêlêm anyêkêl. Ngaku ora sumurup, mungguh wonge kang adol tuku apyun pêtêng candu lan tike mau, kongsi dicêkêl marang kang dadi pak apyun dhewe, ora gêlêm ambiyantoni ing panyêkêle, amêsthi tumênggung kaliwon panèwu mantri gunung, kang kabênêr duwe rèh mau, ingsun patrapi dhêndha dhuwit kèhe jung sacacah rupiyah 4, yèn kawulaningsun bocah panatus pênglawe utawa babêkêl desa, iku ingsun undur săngka ing lelakone, ingsun gêntèkake ing liyane, dene wonge kang adol tuku apyun pêtêng sapanunggalane mau, iya ingsun patrapi paukuman padha lan durjana maling, kaya kang wus muni ing ngarêp mau.

Iku pacuhan-pacuhan sakèhe kawulaningsun ing nagara, muwah ing desa gêdhe cilik kabèh, padha sira angèstokna ing saunining layang ingsun parentah undhang-undhang iki, taha yèn tan angèstokna atanapi yèn amaidoa, kaplaksanaa ing sakèhe [sa...]

[...kèhe] para nayakanisun ana ing alun-alunisun ing Surakarta Adiningrat. Sarta konjuka isun.

Kala dhawuhing pangandika dalêm. Ing dintên Sênèn tanggal ping sangalas, wulan Mukaram ing taun Alip, angkaning warsa 1771.