1839-08-30 - Amongpraja kepada Sasradiningrat

Ringkasan: Informasi tentang hilangnya kuda yang sedang digembalakan di ladang milik Kramaniti, tidak tahu siapa yang mencuri. Setelah dicari, pada suatu ketika ditemukan di rumah Jadangsa, kuda diminta tidak diberikan, sebab menurut Jadangsa kuda itu dibeli di pasar Besar. Setelah permufakatan, Kramaniti sanggup mengganti uang sebesar pembelian Jadangsa, tetapi minta waktu 15 hari, jika sampai batas waktu habis tidak dapat membayar, dia rela kudanya hilang, ini disaksikan pula oleh para tetangganya. Tetapi sampai batas yang ditentukan Kramaniti tidak dapat membayar, akhirnya kuda dijual olah Jadangsa. Oleh karena Kramaniti membantah isi perjanjian, maka Jadangsa digugat agar membayar kepada Kramaniti sebesar harga kudanya, karena merasa benar bahwa itu kuda miliknya. Tetapi Jadangsa juga merasa benar karena dia membeli di pasar Besar dan hal ini dikuatkan oleh lurah pasar.

Punika, unjuk kawula, Radèn Tumênggung Amongpraja, konjuk ingkang panjênêngan, Kyai Lurah Kangjêng Radèn Adipati Sasradiningrat, ingkang kawula unjukakên, sêrat ngèngrèng badhe karampungan, aprakawis tiyang, kaecal-ecalan, ingkang pikantuk titik, paringan sangking kantor, ingkang sampun têrang papriksanipun, wontên ing pasowan pradata dalêm, muphakat abdi dalêm panèwu mantri jaksa pradata, jaksa nêgari sadaya, mênggah ingkang konjuk punika.

Paturanipun, Ki Kramaniti, tiyang Pranaragi, kabopatèn Samarata, bawah guprêmèn, kala ing dintên Kêmis ping 7 wulan Juli taun 1839, gadhahanipun kapal 1 jaler, ulês abrit, mathi pêpak, labêt arung pêthak rêgi 32 rupiyah abrit, punika dipun ngèn wontên ing têgil, lajêng ical kabradhat ing tiyang, botên kantênan tiyangipun, lajêng kaupadosan, antawis lami kapal wau pinanggih, wontên ing griyanipun Ki Jadăngsa ing Suradilagan, bawah ing Surakarta, sarêng katêdha, Ki Jadăngsa botên suka, ngakên anggènipun tubas,[1] 28 rupiyah, 12 wang, wontên ing pêkên Agêng. Paturanipun Ki Jadăngsa, inggih sayêktos gadhah kapal jalêr, ulês abrit, mathi pêpak, labêt irung pêthak, agènipun tubas, 28 rupiyah 12 wang, wontên ing pêkên Agêng, mawi girig,[2] botên uninga tiyangipun ingka[3] wade, agènipun tubas kala ing wulan Rabingulakir, sarêng antawis sapêkên, kapal wau kaakên dhatêng Ki Kramaniti, kados dening aturipun wau, saha sagah

badhe anêbus 14 rupiyah, Ki Jadăngsa botên suka, tumutên Ki Kramaniti sagah anêbus 28 rupiyah, anêdha inah 15 dintên, manawi botên dhatêng 15 dintên, Ki Kramaniti, trimah icalipun kapal wau, lajêng sami apisaid dhatêng tiyang tăngga têpalih, sarêng dumugi 15 dintên, Ki Kramaniti wau, botên dhatêng, lajêng kapal wau kawade dhatêng Ki Jadăngsa, pajêng 30 rupiyah.

Paturanipun Ki Kramaniti, botên angakêni pisaid, kados dening aturipun Ki Jadăngsa wau, sayêktos apisaid, têtêpipun kapal wau, gadhahanipun ingkang ical, pinanggih wontên ing griyanipun Ki Jadăngsa, Ki Jadăngsa inggih apisaid, têtêpipun kapal wau, anggènipun tubas ing pêkên.

Kapriksa babêktanipun sêrat pisaid wara, Ki Kramaniti, ingkang sangking kabopatèn Samarata, ungêlipun inggih sami kalih aturipun Ki Kramaniti ing ngajêng wau.

Kapriksa Ngabèi Kêrtimênggala, panèwu jaksa ing Suradilagan, sakancanipun tiyang tăngga têpalihipun Ki Jadăngsa, inggih sayêktos sami anampèni pisaidipun Ki Jadăngsa, 2 Ki Kramaniti, pisaidipun Ki Jadongsa, kapal wau anggènipun tubas ing pêkên Agêng, pisaidipun Ki Kramaniti, kapal wau gadhahanipun ingkang ical, rêmbag rukunipun ing tiyang kathah, Ki Kramaniti, angantukêna yatra, pitubasipun[4] kapal Ki Jadăngsa wau, sêpalih 14 rupiyah, Ki Kramaniti mopo.

Kapriksa bandar ing pêkên Agêng, inggih sayêktos asuka girig, anggènipun tubas kapal Ki Jadăngsa, wontên ing pêkên Agêng, botên uninga namanipun tiyang ingkang wade kapal wau.

Kawula nuwun, mênggah atur gugatipun Ki Kramaniti, gadhahanipun kapal ingkang ical wau, pinanggih wontên ing griyanipun Ki Jadăngsa, ingkang punika lêrês, awit, atur pangakênipun Ki Jadongsa, ing wirnènipun kapal, sami kalih babêktanipun sêrat pisait wara Ki Kramaniti wau. Mênggah atur pangakênipun Ki Jadăngsa, kapal wau, anggènipun tubas ing pêkên Agêng, amawi girig, ingkang punika, inggih lêrês, awit bandar ing pêkên Agêng, angakêni anyukani girig, kala pitubasipun kapal Ki Jadăngsa wau, 2, atur pangangkênipun Ki Jadăngsa, Ki Kramaniti sagah anêbus kapal wau, anêdha inah 15 dintên, mênawi botên dhatêng 15 dintên, trimah icalipun kapal wau, ingkang punika botên lêrês, awit botên pikantuk papriksan. Mênggah pêmadenipun kapal Ki Jadăngsa wau, ingkang punika inggih botên lêrês, awit pêmadenipun wau, salêbêtipun dados prakawis. Têtêp, Ki Jadăngsa atubas kapal, nuju wontên ing pêkên Agêng, sangking pangangkênipun piyambak, saha sangking paturanipun bandar.

Mênggah karampunganipun, botên têtêp ing durjanipun Ki Jadăngsa, agènipun kagenan[5] kapal wau, têtêp, Ki Jadăngsa, kalêrês katêmpah bayar yatra, dhatêng Ki Kramaniti, sapêngaosipun kapal, sapikantukipun papriksan 28 rupiyah, 12 wang, awit Ki Kramaniti maha kalêpatan, anggènipun angsal titik kapal wau, botên lajêng lapur ing kangjêng parentah agêng kantor Surakarta tumutên.

Sêrat ngèngrèng badhe karampungan punika, pamêndhêt kawula, sangking kagungan dalêm sêrat nuwala pradata, bab kaping 25, apêrkawis tiyang kaecal-ecalan ingkang pikantuk titik.

Ingkang punika, mênggah lajêngipun kamuphakatakên ing kănca kawula priyantun [priyantu...]

[...n] wadana jawi lêbêt sadaya, saha lajêngipun katur ing kantor, kawula sumăngga ing panjênêngan sampeyan.

Katur ing kantor Jêmungah kaping 20 wulan Jumadilakir taun Dal ăngka 1767.

Kangjêng tuwan sampun amarêngakên karampungan punika.