Lokapala, Sindusastra, c. 1920, #433 (Pupuh 25–39)
1. | Lokapala, Sindusastra, c. 1920, #433 (Pupuh 01–12). Kategori: Arsip dan Sejarah > Umum. |
2. | Lokapala, Sindusastra, c. 1920, #433 (Pupuh 13–24). Kategori: Arsip dan Sejarah > Umum. |
3. | Lokapala, Sindusastra, c. 1920, #433 (Pupuh 25–39). Kategori: Arsip dan Sejarah > Umum. |
4. | Lokapala, Sindusastra, c. 1920, #433 (Pupuh 40–52). Kategori: Arsip dan Sejarah > Umum. |
5. | Lokapala, Sindusastra, c. 1920, #433 (Pupuh 53–65). Kategori: Arsip dan Sejarah > Umum. |
6. | Lokapala, Sindusastra, c. 1920, #433 (Pupuh 66–81). Kategori: Arsip dan Sejarah > Umum. |
7. | Lokapala, Sindusastra, c. 1920, #433 (Pupuh 82–101). Kategori: Arsip dan Sejarah > Umum. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
25. Dhandhanggula
1. ingucukêl Rawana ngabêkti | gya tinarik astane binêkta | satata jajar linggihe | Subali karsanipun | pan ingambil kadang sayêkti | wus matêng jangjinira | pamitrane tuhu | buminata ing Ngalêngka | lan Subali sabiyantu nunggal kapti | jangji sabaya pêjah ||
2. kunêng Radèn Sugriwa winarni | nênggih ingkang maksih tapa ngidang | kagyat miyarsa swarane | ing wana kadya guntur | gara-gara kagiri-giri | nalika ramening prang | Dasamuka Prabu | lan Subali prabawanya [prabawa...]
--- 178 ---
[...nya] | wana gênjot lindhu bumi gonjang-ganjing | gugrug agraning arga ||
3. buron wana kabêrasat sami | sumyur mawur ngungsi jroning jurang | Sugriwa lumaksana ge | mring gèn pratapanipun | ingkang raka Radèn Subali | wus luwar ramening prang | mungsuhe wus nungkul | Subali kalangkung suka | ingkang rayi winanuhakên tumuli | kalawan Dasamuka ||
4. tumut ngambil pawong mitra asih | cinarita Prabu Dasamuka | tan arsa mulih prajane | kêdah milya nèng gunung | anut lampahirèng Subali | langkung pangungsêdira | Dasamuka Prabu | mring ajine păncasona | mila datan arsa kondur mring nagari | tumut amangun tapa ||
5. langkung dènnya sih amêlasasih | siyang dalu Prabu Dasamuka | datansah anèng ngarsane | Subali wlas kalangkung | dening ratu wibawa luwih | solahe mêlasarsa | kulina nèng gunung | mantêp rosa tapanira | duk samana Subali manahe gampil | mring Prabu Dasamuka ||
--- 179 ---
6. dènnya sangêt pangungsêdirèki | sinêmbadan rosa tapanira | datan ginggang sapakone | duk samana wus sinung | păncasona aji linêwih | Sang Prabu Dasamuka | langkung sukanipun | cipta wus tan kênèng pêjah | nulya mitranira kalih dèn aturi | marang praja Ngalêngka ||
7. Subali lan Sugriwa nuruti | sapraptane jro pura Ngalêngka | Rawana nimbali age | mring ari kalihipun | Kumbakarna pan sampun prapti | lan Arya Wibisana | ngarsa raka prabu | winanuhkên tamunira | tumut asih marang Sugriwa Subali | anut ing raka nata ||
8. wus mangkana Sugriwa Subali | pamit mantuk mring pratapanira | kalih wus prapta lampahe | ing Sunyapringga gunung | nutugakên tapane sami | Dasamuka winarna | sawusira antuk | ing ajine păncasona | rodra ardanira sangsaya andadi | dènnyarsa mêngku jagad ||
9. ratu saisining donya iki | aywa na tan [ta...]
--- 180 ---
[...n] sumiwèng Ngalêngka | ditya manungsa sakèhe | nêmbaha sukunipun | Dasamuka sukanirèki | wus kathah dènnya ngrêmak | ing praja gung-agung | mangkana Sri Dasamuka | angundhangi bala sakaprabon jurit | kêlana adon aprang ||
10. tulus elok widig jayèng jurit | dadya mamrih nalukakên[1] dewa | gêcak Kaendran karsane | bala busana sampun | pêpatihe paman kinardi | Kyana Patih Prahastha | sadhèrèking ibu | wus aglar nèng papanira | miwah sagung rêksasa kang pra dipati | samêkta saha bala ||
11. ing alun-alun wus mijil baris | Dasamuka busana di loka | mijil orêg punggawane | munggèng palăngka murub | Dasamuka dènira linggih | kucêm sagung punggawa | sadaya mabukuh | kasaru wontên caraka | mawi sêrat saking kang raka narpati | Sang Prabu Lokapala ||
12. miyak baris caraka kang prapti | satus yuta barising Ngalêngka | samêkta
--- 181 ---
sagêgamane | duta lajêng tumanduk | praptèng ngarsa ngaturkên tulis | Gohmuka tan rêringa | miyak punggawa gung | suratira wus tinampan | gya binuka lah puniki layang mami | Sang Prabu Lokapala ||
13. iya Maha Prabu Dhanapati | Wisrawana ing Lokapalendra | têkaa marang dhèwèke | Ngalêngka yayi Prabu | Dasamuka ratu linuwih | bala tanpa wilangan | para ratu-ratu | apunggawa patang lêksa | ditya diyu rasêksa datanpa wilis | hèh yayi prabu tama ||
14. marènana sira iku yayi | nguwus-uwus mring isining jagad | ing mêngko maria age | miwah pra jawata gung | akèh susah dening sirèki | lah ta yayi emuta | lamun sira iku | ratu anaking pandhita | lan elinga yèn kêkadang lawan mami | ratu ambêg pandhita ||
15. nuli asiha sirèku yayi | marang sakèhing para jawata | supaya luluta kabèh | padha mawèha wahyu | amuwuhi luhurirèki [luhur...]
--- 182 ---
[...irèki] | aywa bêk siya-siya | samaning tumuwuh | Dasamuka wusnya maca | ing surate kang raka sri narapati | kalangkung dukanira ||
16. narik candrasa sigra nêdhaki | dutaning raka sira Gohmuka | cinandhak ngulêng sirahe | tinigas jangganipun | ing candrasa sampun ngêmasi | sirah mumbul ngawiyat | sarya sru amuwus | kadya wuwusing sêsumbar | hèh hèh Dasamuka sira amêmati | ing duta tanpa dosa ||
17. eling-eling ing besuk dèn eling | lamun ana wre lumaku duta | palwaga seta ulêse | kono pamalês ingsun | ing sikaranira yaksa ji | puranira Ngalêngka | brastha pêsthi tunu | sawusira asêsumbar | sirahira Gohmuka umêsat mulih | mring nagri Lokapala ||
18. ngungun ditya kang samya ningali | ing sirahe wil duta Gohmuka | mêsat mulih mring prajane | lawan sêsumbaripun | Dasamuka sangsaya runtik | myarsa pamuwusira | angandika asru [a...]
--- 183 ---
[...sru] | hèh kaliwat dening ala | Dhanapati nênacat marang rasêksi | tan wruh alane liwat ||
19. arêp ngadêg Ngalêngka Narpati | dudu karatone saking bapa | nagara Ngalêngka kiye | karatone buningsun | dènira mrih praja ngong iki | ngandêlkên sugih mitra | para jawata gung | hèh payo paman Prahastha | budhalêna kakang prabu ingsun gitik | sun gêmpur Lokapala ||
20. sigra undhang Prahastha Apatih | matag ing bala mukul kang kêndhang | gong bèri gubar arame | budhal bala panganjur | gumrit rata turăngga èsthi | ing dharat ing awiyat | ditya kang anglurug | jêjêl gumrah mawurahan | ditya patih manggala pangirid baris | mungkur Wira Dumrêksa ||
26. Pangkur
1. sumahab ditya rong yuta | para wira dumrêksa angajrihi | măncawarna balanipun | sèwu gêmbung kewala | sirah bae munggèng ngarsa pitung èwu | netra molèr patang dhêpa | wor reyab-reyab ngajrihi [ngajrih...]
--- 184 ---
[...i] ||
2. ana kang pukang kewala | ingkang bau kewala pirang kêthi | mawur kadya wukir kapuk | katawur ing prahara | katon mêtu saking wukir sumyur mawur | balane wira dumrêksa | kumrusuk arêbut dhingin ||
3. munggèng wuri para wira | dumrêksa nèng ratangga mutyara di | rêngganing rata mas murub | Dumrêksa makutha bra | angajrihi nèng rata angundha limpung | sumundhul wil diyunira | Supyarsa manggala pati ||
4. tigang yuta balanira | Sang Supyarsa kumrêsêk buta kêthip | ănja-ănja ilu-ilu | gumrah masinga nabda | Supyarsa nèng dipăngga tulalenipun | ngadêg sarwi ngundha kunta | gumrêdêg bala ngajrihi ||
5. gumuruh bala Sumyarsa | ditya sèwu kang samya nitih èsthi | rong lêksa turangganipun | surak amangap-mangap | samya mijil dahana mabul kumêbul | mulad-mulad ngalat-dalat | lir wukir agni lumaris ||
6. kadyarsapi gumêsênga | Sang Sumyarsa asri tunggule agni |
--- 185 ---
kang bayu bajra sumaput | pamardining dahana | ing wurine bala Kampana sumambung | jêjêl timbun maetala | rumêmpêk kang turanggèsthi ||
7. warnanya bala Kampana | ditya rêkta miwah rasêksa putih | muntab kumrêtêg kumrutug | prastha pingul makilat | mawor lawan gêbyaring candrasa limpung | parasu kunta badhama | lori pugar piling gandhi ||
8. Kampana munggèng dipăngga | ngundha kunta ngarab-arab ngajrihi | bayu bajra mêlêk lesus | gêlapira kumupak | gumrah singa nabda gora rèh gumuntur | ngajrihi bala Kampana | neka busananing dasih ||
9. gurnang gong bèri wurahan | ditya diyu wuri Kampana asri | bala jro kang munggèng patuk | sukanira Rawana | ngungkurakên bala gung punggawa agung | pra dipati lan satriya | kabèh pinatah ing wuri ||
10. Dumrêksa Pyarsa Kampana | mung punika tinuduh ing narpati | nèng ngarsa sabalanipun | karsanira Rawana | agea [a...]
--- 186 ---
[...gea] prang lawan kadangira prabu | Dhanaraja Lokapala | mangkana lampahing baris ||
11. wurinira Dasamuka | pêtêng dhêdhêt ditya wil tanpa wilis | gumaludhug kadya lindhu | gora rèh magênturan | mabyungan kang lesus prahara kumrusuk | tan pae samodra wutah | balabar ngêbêki bumi ||
12. panganjur sampun angambah | jajahaning Lokapala winarni | Patih Banendra angrungu | mêngsah Ngalêngka prapta | dutanira Gohmuka sampun linampus | sirah tibèng Lokapala | ngarsanya Banendra Patih ||
13. sigra Kya Patih Banendra | tur uninga ing gusti sri bupati | yèn duta Gohmuka lampus | dening rayi paduka | Dasamuka saha bala sampun rawuh | rumabasèng Lokapala | nêdya gêmpur paduka ji ||
14. Maha Prabu Dhanaraja | duk miyarsa yèn arsa dèn lurugi | mring ari Rawana Prabu | kalangkung ngungunira | mangên-angên rungsiting tyas kang tinutuh | dene ta nora [no...]
--- 187 ---
[...ra] kayaa | tan kêna ginawe bêcik ||
15. mrih trêsnaku wong kêkadang | bapa mati kadang tuwa sayêkti | minăngka gêgêntinipun | mulane tutur arja | karahayon kang tulus luhuring ratu | mundur têka awèh papa | binêcikan angalani ||
16. apa wus lakuning buta | kaya sato munggèng ing wana pinrih | sinuka winehan pênuh | yèn mêksih anèng wana | nora kêna binêcikan sato iku | dene ta kolu angrusak | marang kadang mamrih pati ||
17. ingsun dhewe kang amaha | èngêting tyas Narada linge nguni | yèn ing Lokapala besuk | ginêmpur kadangira | pamalêse ing nguni dènnya anglurug | marang nagari Ngalêngka | dadya mupus jroning galih ||
18. alon dènira ngandika | iya sapa kang nglurug angawaki | Patih Banendra wotsantun | inggih rayi paduka | Dasamuka kêrig sapunggawanipun | mung rayi paduka ingkang | kêkalih datan umiring ||
--- 188 ---
19. Kumbakarna Wibisana | sabalane tan wontên tumut aji | Prabu Wisrawana muwus | hèh patih undhangana | balanira amapaga ing prang pupuh | pagutên jabaning kutha | payo mundura dèn aglis ||
27. Durma
1. mundur saking ngajêngan Patih Banendra | nêtêg kêndhang gong bèri | ubêkan sapraja | sagunging pra dipatya | siyaga kaprabon jurit | sabalanira | sampun umadêg baris ||
2. Arya Citracapa lawan Citrayuda | lan sagung pra dipati | manungsa sadaya | kantun sabalanira | nèng praja rumêksèng gusti | mung bala ditya | ingkang umagut jurit ||
3. budhal mijil Rêkyana Patih Banendra | lan sagung pra dipati | rasêksa sadaya | pangirid kyana patya | gumuruh wêtuning baris | kapraboning prang | umung kêndhang gong bèri ||
4. awor surak angawur-awur wurahan | panjriting turanggèsthi | yayah sumundhula | ibêkan dirgantara | wêtuning gapura pipit |
--- 189 ---
budhaling bala | ing jawi kitha prapti ||
5. wus atata gêlare Patih Banendra | kèhing wadya prajurit | lir wukir dahana | baris ing Lokapala | wuwusên Dumrêksa prapti | sabalanira | panganjuring ajurit ||
6. lan Kampana Supyarsa sabalanira | mulat mungsuh wus mijil | bala Lokapala | sigra Wira Dumrêksa | matag magut ing ajurit | Pyarsa Kampana | sawadya mangsah sami ||
7. parêng paguting prang binarung lan surak | mawor kêndhang gong bèri | umung mawurahan | gubar gurnang gurnita | kadya mangrurah wiyati | sêlur liwêran | mawor ramening jurit ||
8. sami ditya rok piling kunta-kinunta | miwah gandhi-ginandhi | kang dhêndha-dhinêndha | badhama-binadhama | dènnya kiwul ing ajurit | Banendra tadhah | Dumrêksa nunjang wani ||
9. Sumyarsa Kampana nêmpuh saha bala | gumuruh ing ajurit | yayah lumêbura | ing Endra ngariloka | pamuking wira nèng ngarsi | miwah [mi...]
--- 190 ---
[...wah] ratangga | kumêpruk anampêki ||
10. miwah pra dipati kang aprang awiyat | kadya garudha mamrih | têmpuh lan pêksindra | kuwêl anèng gêgana | cêp-cêp wêtuning jêmparing | lir udan êlar | laring kang kagapati ||
11. wus akathah kang pêjah mungsuh lan rowang | dharat miwah wiyati | bangkenya saengga | parwata kêmbang-kêmbang | rahing ditya anggubrasi | ăngga kadyarga | gumuling wukir abrit ||
12. kotbuta kang bangun gênjot ing bantala | prakêmpa rèh jaladri | kumêtuka sela | bantala ngambak-ambak | lindhu gênjot gonjang-ganjing | sruning prabawa | wira sêktining jurit ||
13. Dumrêksa Kampana Supyarsa umiyat | yèn bala kapalirik | dyan katri punggawa | sigra ngawaki ing prang | krura ngêmah mobat-mabit | nêngah mangambah | rusak kang kapalipis ||
14. Kyana Patih Banendra gumrit ratanya | nêngah têtulung dasih | mênthang langkapira | mêsat sanjata ditya | kumrusuk mêlêk [mê...]
--- 191 ---
[...lêk] anggili | lêksan abayak | nibani mungsuh sami ||
15. kèh katampêg dening panahing Banendra | mêtu makêthi-kêthi | kang salêksa sirna | ingkang sakêthi prapta | gègèr ditya kèh kang mati | bala Ngalêngka | pinêlak ing jêmparing ||
16. Kyana Patih Prahastha myat bala rusak | matag ing pra dipati | saha balanira | mangsah rumêbut ing prang | Wirupaksa Bajramusthi | Mrica Prajăngga | samya mangsah ngawaki ||
17. singa nabda krura dhik sagung punggawa | mangsahana jêmparing | angunta badhama | marasu anyêrampang | anyandrasa gandhi piling | ngukih angidak | saking kanan myang kering ||
18. akèh para prawira têdhak sing rata | miwah kang saking èsthi | samya ngundha gada | mupuh ambabit babat | ruk bala Lokapala jrih | karoban lawan | kambah prange kalindhih ||
19. krodha Wisnungkara dining Lokapala | mangsah ratane gumrit | saha balanira | bayak rumupak papak | angrok rumujak mangukih [mang...]
--- 192 ---
[...ukih] | gumrujug ngêjag | sagunging pra dipati ||
20. ing Ngalêngka rumupak rumêbut ing prang | midêr kèdêr ngidêri | wira Wisnungkara | kadya kinarirêngga | sinasiwo kanan kering | pinêrpak rupak | wiprêp[2] pinarêpêki ||
21. ingudanan nanggala parasu kunta | limpung gandhi myang piling | rêmuk ratanira | Wisnungkara malumpat | ngundha dhêndha mobat-mabit | akèh katulak | sagunging pra dipati ||
22. cinarita para wira Wisnungkara | sakêdhap dèn panjingi | ing Sang Hyang Kesawa | dènirarsa manjanma | nênggih marang Maèspati | ngupaya marga | mêningi rame jurit ||
23. dadya manjing marang wira Wisnungkara | mila kaliwat luwih | pamukira aprang | tan kêna tinanggulang | giris sagung pra bupati | wira Mintragna | mulat ratanya gumrit ||
24. mapagakên pamukira Wisnungkara | sinawat Mintragna glis | ing limpung lumumpat | ratanira katiban | rêmuk luluh awor siti | Wira Mintragna | krodha yayah sinipi ||
25. ngêmbat [ngê...]
--- 193 ---
[...mbat] langkap amêrpêki Wisnungkara | prasamya dharat kalih | panggih yun-ayunan | pan kadya kala kêmbar | Mintragna sigra nglêpasi | sanjata dibya | Sang Wisnungkara kêni ||
26. jajanira rahnya mijil marawayan | Wisnungkara wus mati | dening Sang Mintragna | tumpêsan pra dipatya | mung kantun Banendra Patih | kesisan bala | apatih mundur aglis ||
27. arsa mogok tan ana atur uninga | marang gustinirèki | tumpês balanira | kya patih mundur sigra | dhadhal barise kang kari | Sri Dasamuka | mulat mungsuhe ngisis ||
28. kèh kang mati kang kari mawur sasaran | Dasamuka nulya glis | musus astanira | mubal mijil dahana | mungsuh tinututan kêni | anglut mring kitha | ing alun-alun prapti ||
29. palayune mêksih tinut ing dahana | gumêsêng mungsuh bêsmi | gègèr apuyêngan | prapta sajroning praja | wangunaning praja bêsmi | otêr puyêngan | bingung ngasmarèng jurit ||
28. Asmaradana
1. laju [la...]
--- 194 ---
[...ju] tumamèng jro puri | Rêkyana Patih Banendra | praptèng ngarsa tur sêmbahe | pukulun sri maharaja | kang abdi atur tiwas | soring prang bala kèh lampus | pra dipati têtumpêsan ||
2. pun Wisnungkara ngêmasi | dening prawira Mintragna | miwah punggawa kalihe | sutanira Wil Rukmuka | lan sutaning Gurmuka | tumpêsan sabalanipun | tuwin bupati amănca ||
3. tan wontên kantun satunggil | mêngsah ngurugi pêpêjah | datan karasa kalonge | balane rayi paduka | tuhu tanpa wilangan | ing wingking dhêdhêt lir têdhuh | dèrèng umangsah ing yuda ||
4. pukulun sri narapati | rayi paduka Ngalêngka | saèstu lajêng supene | ing prang kolu mamrih pêjah | sampun kirang prayitna | milamba anuntên mundur | botên belani palastra ||
5. ing sagunging pra dipati | gusti mung atur uninga | mêngsah Ngalêngka wawrate | ing mangkyamba amit pêjah | magut malih ing aprang | pangajênging [pa...]
--- 195 ---
[...ngajênging] mêngsah sampun | bêsmi malêbêt ing praja ||
6. ya ta wau Sri Bupati | Dhanaraja duk miyarsa | Patih Banendra ature | yèn bala tumpês ing aprang | kalangkung dukanira | hèh patih mêtua gupuh | sakarine balanira ||
7. dèn samêkta ing ajurit | ingsun ngawaki ayuda | aja sira aprang dhewe | mêngko barênga lan ingwang | patih tur sêmbah mêdal | praptèng jawi samêkta wus | tuwin kang bala manusa ||
8. sagunge kang pra dipati | wus samêkta saha bala | wau kang anèng kadhaton | Sang Aprabu Dhanaraja | minggah sanggar pamujan | amuja puspakanipun | mêdhun saking suralaya ||
9. busana sampun miranti | Sang Aprabu Wisrawana | langkung sangêt pangungune | ing solahe arinira | sira Prabu Rawana | pratèng tyas tan gigu mungsuh | nêdya numpês kadang tuwa ||
10. angrasuk kaprabon jurit | Maha Prabu Wisrawana | busana pêpujan kabèh | têturunan saking dewa | miwah sanjatanira [sa...]
--- 196 ---
[...njatanira] | wadyanya aglar supênuh | sigra anitih puspaka ||
11. gumêrah wadya angiring | sakapraboning ayuda | punggawa ro pangirite | sira Arya Citracapa | lan Arya Citrayuda | kalih Susena panganjur | munggèng rata nawa rêtna ||
12. prasamya santana saking | ibu naking-sanakira | sira ki arya kalihe | pêkik-pêkik warnanira | tinon saengga kêmbar | kaprawiraning prang putus | nate munahakên lawan ||
13. sira Rêkyana Apatih | Banendra munggèng dipăngga | kari rong kêthi balane | tata malih ngarsa nata | gubar bèri wurahan | miwah wurinira prabu | umung gurnang gong myang kêndhang ||
14. sakawan punggawa wuri | sutaning Citrasudirga | sumulih bapa patine | lan sutaning Citrajaya | atmajèng Citraguna | Citrasêkti sutanipun | samya sumulih ing bapa ||
15. sumêngkut balanira mrih | mungsuh tan ajrihèng pêjah | praptèng jawi gapurane | dahana kang mulat-mulat | sirna sampun [sampu...]
--- 197 ---
[...n] pinanah | ingudan lesus gumuruh | dening Kya Patih Banendra ||
16. nglêpasi sanjata malih | Rêkyana Patih Banendra | rumêmpak kang mungsuh gègèr | salêksa swuh kang katrajang | ing panahe Banendra | ditya kèh wawas kapupus | ing wuri mangsah anunjang ||
17. Citrayuda anjêmparing | kalawan Sang Citracapa | mêtu ling-lingan panahe | tumamèng mungsuh Ngalêngka | kèh rêbah kasulayah | sigra parêng krodhanipun | mantri punggawa Ngalêngka ||
18. dènnya kèh longe kang mati | salêksa tumpês ing ngarsa | dening Banendra panahe | miwah ta Sang Citrayuda | kalawan Citracapa | katri wirutamèng kewuh | guna prawira digdaya ||
19. myang sutaning Citrasêkti | Citraguna Citrajaya | tan pae lan sudarmane | lan sutèng Citrasudirga | kapat samya prawira | sanjatanira kumêbul | nampêki mêngsah kèh pêjah ||
20. katulak pamuking mantri | manggala ditya Ngalêngka [Nga...]
--- 198 ---
[...lêngka] | dènnya tri ampuh yudane | Banendra lan Citrayuda | miwah Ki Citracapa | myang kapat punggawa pungkur | kumêbul sênjatanira ||
21. matumpa-tumpa bantoni | sanjataning tri punggawa | pangarsa srêsêk tibane | maratani sapaprangan | kumrusuk wor prahara | sangsaya kathah kang lampus | krura Prabu Dasamuka ||
22. matag sagung pra dipati | manggala pangirid bala | Dumrêksa sigra dènnyanjog | saking rata ngundha gada | miwah Sang Wirupaksa | mudhun saking ratanipun | gumêbyar angundha kunta ||
23. Prajăngga Pragăngsa sami | Supyarsa Wilohitaksa | Mintragna parêng dènnyanjog | Marica Karadusana | miwah Sang Gathodara | Prabu Dasamuka gupuh | mangamuk lan pra dipatya ||
24. gumulung golong gulungi | pamuking prang pra dipatya | dènnya ngawaki prabune | dharat sarwi ngundha gada | nyabêt babit ambabag | mêngsah kèh rêbah kabrubuh | kang kaarsa têtumpêsan [têtumpêsa...]
--- 199 ---
[...n] ||
25. Banendra dèn parêpêki | dènira Sang Buminata | Ngalêngka ngundha limpunge | prayitna Patih Banendra | nglêpasakên sanjata | tumamèng jaja sang prabu | murub tan ana tumama ||
26. marang sang yaksa narpati | brastha sagunging sanjata | miwah sang arya kalihe | Citracapa Citrayuda | samya ngrubut sanjata | marang ing sang yaksa prabu | têtulung marang Banendra ||
27. pupug sagunging jêmparing | nèng jaja Sang Dasamuka | sinungsun-sungsun lêpase | tambah mêtu pacar wutah | lir udan tibèng jaja | krura dhik sigra tumanduk | butêng tan nêdya mundura ||
29. Durma
1. wus cinandhak dènira sang buminata | sira Rêkyana Patih | Banendra binuwang | tibèng doh wus palastra | mulat sira arya kalih | lamun Banendra | tibane wus ngêmasi ||
2. dènira sang buminata ing Ngalêngka | Citrayuda pêpulih | pinêthuk Dumrêksa | rame gada-ginada | Citrayuda wus ngêmasi [ngêma...]
--- 200 ---
[...si] | luluh ginada | Citracapa pêpulih ||
3. pinapag ing Wirupaksa swuh ginada | Citrasêkti pêpulih | pinapag Kampana | mati luluh dhinêndha | Citrasudirga pêpulih | luluh ginada | dening Wil Bajramusthi ||
4. sutanira Citraguna swuh ginada | dening Wil Jambumangli | sutèng Citrajaya | pêjah dening Sumyarsa | wuru riwuting ajurit | ditya Ngalêngka | dharat pamuke sami ||
5. myang punggawa ngamănca kabèh palastra | gusis wadya narpati | Prabu Lokapala | gêgêr kesisan bala | mung kari kang magêrsari | ngapit puspaka | punggawane kèh mati ||
6. lêksan ingkang mati munggèng ngarsanira | Wisrawana Narpati | mangsah sigra nêngah | pêpulih patihira | Banendra ingkang matèni | Sang Dasamuka | marma krura tan sipi ||
7. Dasamuka mulat lamun ingkang raka | ngawaki ing ajurit | sigra dènnya minggah | ing rata nawa rêtna | Patih Prahastha anêbih | lan pra dipatya |
--- 201 ---
ajrih dening kang jurit ||
8. Dasamuka amungsuh kadange tuwa | mila rêkyana patih | ngajak pra dipatya | ngêdohi gustinira | wus tundhuk kang yuda kalih | sru tinudingan | Dasamuka malêsi ||
9. dadya dangu samya tuding-tinudingan | parêng dènnya nglêpasi | ing sanjata dibya | pupug pur têmpuhira | parêng anglêpasi malih | kaluwihannya | mijilkên guna sêkti ||
10. Dasamuka anglêpasakên bramastra | mêtu kang prabatapi | mubal ngalad-alad | dahana bujung mêngsah | kang tinêmpuh tumpês tapis | bêsmi sadaya | agya sri narapati ||
11. Prabu Dhanaraja nglêpaskên panulak | mijil we anibani | gusis kang dahana | sigra Sri Dasamuka | mijilkên kang garudha ji | Sri Wisrawana | mêsu panah panangkis ||
12. Dasamuka mêsu kang dhêndha pinuja | saking Hyang Guru dhingin | pangruwating guna | dibya sêkti digdaya | puspaka sinawat kêni | rêbah kaparah | ajur wor lawan siti ||
13. malumpat [malu...]
--- 202 ---
[...mpat] Sang Narapati Dhanaraja | nyandhak kuntanira glis | mangsah Prabu Loka- | pala sigra manawat | ratane Rawana kêni | rêmuk swuh sirna | Dasamuka nulya glis ||
14. malês nawat ing limpung marang kang raka | nglêpasakên panangkis | rame yudanira | rok silih rêbut papan | kuwêl samya nitih sêkti | ngabên kagunan | samya prawira kalih ||
15. kapyuk candhak-cinandhak ngadu santikan | nimpunèng sura sêkti | yayah wêtu gêlap | kumutug ngampak-ampak | kontal parêng tiba têbih | rug kang prabata | wrêksa sol tiba têbih ||
16. myang gapuraning pura rêbah kaparah | mawur kang manik-manik | sêsotya sumêbar | rarêngganing gapura | jro pura oyêk kausik | gègèr èstrinya | wau kang rame jurit ||
17. parêng kombul dêdêl-dinêdêl sarosa | anglir pinusus gêni | ubêkan sapraja | agni sangsaya dadra | pamususing asta mijil | dahana mubal | nanging [na...]
--- 203 ---
[...nging] kang yuda kalih ||
18. nora kêna dening panasing pawaka | wira sêktinya kalih | pira-pira ingkang | praptaning pangabaran | saisining wana prapti | angadu yasa | myang isining jaladri ||
19. miwah sagung warastra guna nimpuna | kagunan sura sêkti | wus mêdal sadaya | ngungun kang samya mulat | sasat Hyang Guru ajurit | lan Sang Hyang Tunggal | dènnya ngebat-ebati ||
20. gantya kontal kabuncang tibèng kadohan | samya wangsulira glis | gapyuk akuwêlan | rame dugang-dinugang | wal têpung gantya kabalik | udrêg-udrêgan | dangu ramening jurit ||
21. gulung-ginulung kèdêr idêr-idêran | puyêngan nèng jro puri | kalangan ling-lingan | kuwêl tan ana uwal | andhêsêk marang jro puri | kasingsal kontal | kinuntal ing jro puri ||
22. ting jalêrit parèstri mulat kang aprang | maras gumêtêr ajrih | tamanira kambah | mawur kang kêmbang-kêmbang | rug sagung wrêksa kababit | dening kang aprang [a...]
--- 204 ---
[...prang] | kalihe sura sêkti ||
23. astanira kang kiwa Sri Dasamuka | pinusus mêtu gêni | Prabu Lokapala | astanira kang kiwa | pinusus mijil kang warih | dahana sirna | katampêkan ing warih ||
24. sagung ingkang warastra gora liwêran | wau ta kang ajurit | praptèng jawi kitha | kombul samya mring arga | mijilkên kasêktèn malih | angadu yasa | parêng pyuk parêng tangkis ||
25. pangabaranira kalih tan asuda | wuwuh ngebat-ebati | pamêsuning guna | gora ngayuh triloka | saya sru ubaling agni | mawêtu gêlap | yayah ngayuh wiyati ||
26. mumbul mabul kumêbul ambal-ambalan | gègèr suralayèki | otêr ing Kaendran | dewa pating kadhungsang | angili saanak rabi | mring gon kang kiwa | samya rêbut basuki ||
27. dewa-dewa jawata ingkang têmporat | ngiwa sawarganèki | kasundhul kang aprang | runtuh sawarganira | tiba kasilêm jaladri | dewane mêsat | marang dharatan sami ||
28. praptèng [pra...]
--- 205 ---
[...ptèng] dharat mumbul mulih mring awiyat | jujug mangilèn sami | dêdunung kewala | swargane sampun ilang | singa katut bêsmi tapis | buroning wana | ngungsi ing jurang têrbis ||
29. samodra rèh lir kinêbur mawalikan | minanya kèh ngêmasi | miwah kang katiban | rontoganing sawarga | dènnya rok rukêt tan sipi | ngadu prabawa | dewa-dewa kèh prapti ||
30. ngêmbani kang timbalan Hyang Jagad Nata | kinèn mudhuna aglis | aywa prang awiyat | karya gègèring dewa | pranga madyapada malih | dadya kalihnya | mudhun aprang ing wukir ||
31. ukêl pagut gumuntur ingkang prabata | kambah ramening jurit | bêntar sela tala | bêngkah kang guwa-guwa | malêthok wrêksèng wanadri | sol kayu pokah | dening dhêndha kababit ||
32. sagung ingkang maharsi para pandhita | kang sami tapèng wukir | gugup kagegeran | ngili kadhungsang-dhungsang | tanbuh pangungsène sami | kawêlasarsa | kawur [ka...]
--- 206 ---
[...wur] tan nolèh wuri ||
30. Pangkur
1. bêbêg gornitèng ampuhan | lindhu bumi mandhêlong angambaki | kadya kang bantala butul | gonjing gênjot ing arga | duk sêdhênge rukêting prang silih pupuh | pupuh-pinupuh ing gada | gumuruh swaraning tangkis ||
2. ing prang tan ana kang cidra | kasudiranira wutah angênting | mawa prabawa ing ngayun | sira Sang Dasamuka | mèh kalindhih sigra Sang Rawana mumbul | parêng praptaning prahara | gora rèh kagiri-giri ||
3. pêtêng dhêdhêt alimunan | pan sumaput Dasamuka tan kèksi | gumuruh mung swaranipun | Sang Prabu Wisrawana | sungkawèng tyas ilang tuturnya wulangun | dene Rawana angilang | mung kapyarsa swaranya tri ||
4. hèh hèh Prabu Lokapala | nora wurung mati sadina iki | payo wêtokna gunamu | yèn ana sih bathara | sira anggung asuka-suka adigung | sugih mêmitra jawata | marmane sira rêp ngambil ||
--- 207 ---
5. marang praja ngong Ngalêngka | Dasamuka wau sawusira ngling | anjog sigra udhunipun | saking ing dirgantara | sarwi dhupak sirahing raka kinêpruk | kumêpyur ludira muncar | cinandhak arsa binanting ||
6. sigra Ki Patih Prahastha | nyandhak asta matur angasih-asih | dhuh prabuku sampun-sampun | emuta kadang tuwa | ila-ila Dasamuka asru muwus | êndi sanakmu bathara | dene tan ana nulungi ||
7. kyana patih mèh kasingsal | pan kinipat dènira arsa banting | Prahastha ngrungkêbi suku | aturira ngrarêpa | yèn kongsia pêjah rakanta sang prabu | kênèng supata paduka | dening Sang Hyang Guru pasthi ||
8. aran jêng raka paduka | sampun kanin malah mintaa kang sih | ngusadanana pukulun | mangkana aturira | kyana patih diya-diniya adangu | prapta Sang Bagawan Padma | puniku kaprênah kaki ||
9. bapakira Sang Wisrawa | Rêsi Padma wus dadya dewa luwih | Kaendran sawarganipun [sawarganipu...]
--- 208 ---
[...n] | bêkta dewa sakawan | lah ta uwis-uwis padha putuningsun | yèn sira tan dadi suka | tunggal lan kadangirèki ||
10. datan arsa anut sira | pituture kakangira kang bêcik | ing mêngko dadi pinundhut | marang ing Batharendra | anadene karaton saisinipun | kabèh kasraha ing sira | praptandhane jayèng jurit ||
11. sanagara Lokapala | iya uwis kaduwea sirèki | dene ta kakangirèku | apan Sang Batharendra | kang nglironi sakèhing karatonipun | kinarya gênêping dewa | nèng Endrabawana mukti ||
12. wusnya ngling Bagawan Padma | mumbul marang wiyat lan dewa sami | kang anggawa sang aprabu | iya Sang Wisrawana | praptèng swarga jinunjung jawata sampun | mangkana Sri Dasamuka | nglêboni kadhaton aglis ||
13. angrampas sagung barana | suka-suka bala ditya ngrampasi | mas rêtna sêsotya agung | busanane kawarna | lêbur ajur rarênggan jroning kadhatun [ka...]
--- 209 ---
[...dhatun] | taman-taman busana mas | sadaya wus dèn ambili ||
14. marang danawa Ngalêngka | kêbon-kêbon alas-alas myang wukir | ingkang sajroning kadhatun | ginêmpur rinampasan | busanane êmase pinèt ing diyu | puwa-puwa dityèng Nglêngka | nutug sasukanirèki ||
15. ana wukir Lokapala | luhurira yayah ngayuh wiyati | Dasamuka arsa wêruh | pucake kang parbata | wus tinurut minggah Dasamuka Prabu | sarwi anitih wimana | mung kêdhik ditya pinalih ||
16. kang ngiring mring Dasamuka | ditya kathah bêbahak jroning puri | wau Dasamuka Prabu | praptèng pucaking arga | ana wangun dera gapura anggayuh | ing kêkarangan sawarga | korine pamungkas jawi ||
17. sajroning kori punika | ênggènira sagung para absari | gêgantungan badhenipun | satriya kang surèng prang | mati anèng samadyaning aprang pupuh | sagunging kang sêsêngkêran | widadari luwih-luwih ||
18. Dasamuka praptèng kana | maksih
--- 210 ---
manggung anèng wimananèki | jawata kang tunggu pintu | kagyat dènira mulat | lamun Dasamuka praptane agupuh | sarwi anitih wimana | nguwuh ingkang tunggu kori ||
19. hèh rêksasa Dasamuka | apa karya sira prapta ing ngriki | tumuruna dèn agupuh | balia sira uga | apan iki kori sêngkêran Hyang Guru | sanadyan para jawata | tan kêna angore wèni ||
31. Sinom
1. sira yun nutukkên karsa | munggah marang sawarga di | nora lawan tinimbalan | prapta karêpmu pribadi | balia dipun aglis | dinukan marang Hyang Guru | manawa olèh papa | sayêkti ing mêngko uwis | sira kêna sangèning Hyang Jagad Nata ||
2. sangène Hyang Girinata | ing besuk sira ajurit | lawan satriya di mulya | abala wanara benjing | kang numpês ing sirèki | lawan sakadang wargamu | tumpês dening wanara | bêdhahe Ngalêngka benjing | lah dèn enggal mudhuna saking wimana ||
3. Prabu Rawana [Rawa...]
--- 211 ---
[...na] sungkawa | miyarsa dènira peling | jawata kang tunggu lawang | sawarga gèning absari | têdhak saking anitih | wimana pinuja gupuh | sêmadi Dasamuka | sasêmadining rasêksi | nora nganggo sêmadi cara manungsa ||
4. kang pininta Dasamuka | sajroning puja sêmadi | bisaa manjing sawarga | kang sinêngkêr dèn tunggoni | isi para absari | sêsaosan satriya nung | kang mati rananggana | Rawana ayun udani | sawusira sêmadi sigra jumangkah ||
5. korine dinuwa mênga | duk manjing astane siji | minêb têtangkêbing lawang | astane têngên kapipit | tinarik datan kêni | pinêksa sangsaya asru | kori pamipitira | mêndhak Dasamuka anjrit | krura singa nabda sangêt sakitira ||
6. gora swaranira kadya | ling-lingan nêngkêr wiyati | angêbêki tri bawana | jawata kagyat anjongkit | rênggang saking palinggih | gêtêr-patêr dhèdhèt lindhu | mèsêm Hyang Girinata | sigra parentah [pare...]
--- 212 ---
[...ntah] mêngani | marang para jawata kang tunggu lawang ||
7. wus winêngan korinira | ingunus astanirèki | sigra nêmbah Dasamuka | anèng sangarsaning kori | nanging sêmbah sêmadi | mungguh Hyang Bathara Guru | wus nêmbah sigra kesah | sawadya ditya umiring | angubêngi marang sawêngkoning arga ||
8. anon prabata pratapan | kèdêran ing toya wêning | sangkêp saliring wowohan | botrawinira ingukir | cinawi akik kuning | rinambu ing abang tungtung | pancak suji ukirnya | akik wungu akik wilis | lung-lungane sri tinon kinêmbang-kêmbang ||
9. tangèh langêning pratapan | wau ta ingkang palinggih | kusuma musthikaning rat | Rêtna Dèwi Widawati | rasikaning pawèstri | sru sêngsêming tapanipun | malah akarya ojat | tinelad ing widadari | sor tapèng rat lawan Rêtna Widasmara ||
10. tangèh langêning kusuma | miwah liring mangun tèki | lêlangên ruming pratapan | Dasamuka aningali | parbata
--- 213 ---
liwat asri | mudhun sing wimananipun | mrêpêki ing pratapan | ningali wanodya luwih | yayah kadya Rarasati ing sawarga ||
11. garwane Bathara Brama | kasoran arêbut manis | Dèwi Ratih tanpa sama | lawan Rêtna Widawati | sajatine Dèwi Sri | kèndêl ing panjanmanipun | marmane pinaputra | mring Bagawan Wrahaspati | sedanira kang amèt putra gumantya ||
12. têtêp nèng pratapanira | Sang Bagawan Wrahaspati | lamine nganti ubaya | lan Bathara Wisnumurti | arsa janma manitis | mring Maèspati kinayun | lami tan antuk marga | nuli ana wong ajurit | Lokapala amungsuh lawan Ngalêngka ||
13. Bathara Wisnu sakala | ngampiri kang mangun jurit | mèt marga panjanmanira | sumurup milu ajurit | nênggih kang dèn surupi | punggawa Lokapalèku | mati dening Mintragna | enggale Wisnu manitis | iya marang Narpati Arjunasasra ||
14. wus têtêp panjanmanira [panjanmani...]
--- 214 ---
[...ra] | Hyang Wisnu mring Maèspati | anganti Sri durung prapta | mêksih kèndêl anèng wukir | durung ana kang dadi | marga dhunira dyah ayu | nêdya maring Manggada | panitisira Dèwi Sri | Citrawati putrine Natèng Manggada ||
15. kalap ing Arjunasasra | Ratu Agung Maèspati | ing mangke mêksih nèng arga | Rêtna Dèwi Widawati | lagya manggihi tami | ratu kasasar mring gunung | Sang Prabu Dasamuka | iku carita mêgati | winangsulan Widawati anèng arga ||
16. praptèng lataring langgatan | Sang Dasamuka Narpati | kang anèng sanggar pamujan | kagyat dènira ningali | rasêksa ingkang prapti | wruh lamun danawa prabu | tumurun anambrama | Rêtna Dèwi Widawati | hèh sang nata rasêksa punapa karya ||
17. prapta nèng arga pratapan | punapa ingkang kinapti | tan ana suka pinanggya | sasat pêparèng wiyati | mung panas kang pinanggih | tangèh yèn manggiha aub | miwah ta kang wowohan | tan [ta...]
--- 215 ---
[...n] ana ingkang pinanggih | tanpa karya pêpara pucaking arga ||
18. ing sawusira têtanya | Rêtna Dèwi Widawati | Sang Aprabu Dasamuka | miyarsa dènira angling | Kusuma Widawati | lênglênging tyas mangu-mangu | kandhahan ing kung rimang | yayah pêjah tanpa kanin | yèn tan tulus mêngkua sang dyah kang tapa ||
19. angling Prabu Dasamuka | wong punapa sira iki | cahyanira kadya wulan | purnama sêdhêng dhadhari | sêkar-sêkar sabumi | pathine nèng sira uwus | pagene atêtapa | kudu nèng pucaking wukir | angur uga muktia anèng Ngalêngka ||
20. ingsun suka sumiwia | mring sira misesèng nagri | Ngalêngka kasrah ing sira | siniwia wong sabumi | Ngalêngka jalu èstri | mung sira pêpujan ingsun | lah payo ingsun gawa | eman-eman anèng wukir | tanpa rewang angur payo mring Ngalêngka ||
21. eman tejaning kusuma | ngasorkên gêbyaring sasi | surêm prabawaning lintang | sêkar kabèh tanpa wangi | kaya [ka...]
--- 216 ---
[...ya] pa kang kinardi | mring dyah ratuning rum-arum | ratu-ratuning êmas | ratu-ratuning sotya di | saèstune sari-sarining sarkara ||
32. Dhandhanggula
1. upama sêkar sadunya iki | jinahên lamun ana miriba | kang kadi sira nah anggèr | sawusira amuwus | anauri Sang Widawati | hèh prabuning rasêksa | aywa salah dudu | tanpa dadi kaptinira | ingsun iki tan kêna singa gadhuhi | nadyan para jawata ||
2. nora kêna amêngku ing mami | liya saking Bathara Kesawa | ingkang mêngku satutuge | tan kêna liru sambut | mung Bathara Sang Wisnumurti | pan iya Sang Kesawa | janmaa ping sèwu | ping satus èwu tan pisah | pan ing mêngko wus janma mring Maèspati | risang Wisnu Bathara ||
3. sumurup ing Prabu Maèspati | prabu sumbagèng rat Sri Arjuna- | wijaya ingsun badhene | nora lawas anusul | iya marang Sang Wisnumurti | ditya sira lungaa | wus salah karyamu | adurjana [adur...]
--- 217 ---
[...jana] marang ingwang | Dasamuka mêksa sarwi marêpêki | arsa nambut Sang Rêtna ||
4. Widawati mingkêt angoncati | Dasamuka anut saparannya | mring gêdhong padupan age | Dasamuka tut pungkur | Widawati wus manjing agni | mangu Sang Dasamuka | ngungun angaduwung | cangkelak wangsul mring jaba | nora tahan andulu urubing gêni | muntap angalad-alad ||
5. manahira lir cuwa ing rêsmi | Dasamuka ngubêngi pratapan | ningali ana kanthane | wukir pindha kadhatun | rêngganing kang pratapan asri | akik seta sadaya | gapurane munggul | ingukir rinênggèng rêtna | pucak sinung mutyara gênge sacêngkir | muncar saking mandrawa ||
6. pasebane pangapit angrawit | pan rineka rakiting jro pura | prasamya kik seta kabèh | miwah botrawinipun | apan iku ingkang ngratoni | sagunging para tapa | kang samya nèng gunung | rêsi maharsi sadaya | para wiku manguyu wêwasi cantrik | samya ngratu sadaya [sada...]
--- 218 ---
[...ya] ||
7. Prabu Maruta ingkang palinggih | lêt sakenjing dènnya kumpul para | wiku amrih pamulange | wau Sang Prabu Marut | kagyat mulat praptanirèki | Sang Prabu Dasamuka | tanpa warta laju | malêbèng ring pamulangan | têka linggih kagyat kang para maharsi | bubar sami angiwa ||
8. Sri Bupati Maruta lingnya ris | apa karya sira Dasamuka | praptèng puraningsun kene | Dasamuka sumaur | ingsun iki mêntas ajurit | Sang Prabu Lokapala | wus kasor dening sun | Narpati Andanèswara | suprandene kasor ing prang lawan mami | pinundhut marang swarga ||
9. pinaringkên sawêngkoning wukir | marang dewa minăngka pratăndha | pamênang ingsun têgêse | sakiwa têngênipun | Lokapala pan duwèk mami | yèn sira datan arsa | anungkul maring sun | lah dèn age payo aprang | sira Prabu Maruta miyarsa runtik | angêmbat sarotama ||
10. murub pawaka saking jêmparing | supe [su...]
--- 219 ---
[...pe] tyase marang kapandhitan | lah êndi ratu rupane | luputa patènipun | dene sarotamèng ngong iki | nulya na kang parentah | saking Sang Hyang Guru | hèh sira Prabu Maruta | pagenea krura salah tanpa kardi | pan dudu karyanira ||
11. salawase sira wus pinilih | eman nama Sang Prabu Maruta | kuciwa cêpak nêpsune | apan ta Sang Hyang Guru | asung karya marang sirèki | mêmuruk pra pandhita | ambaboni wiku | lan iku Si Dasamuka | nora kêna lamun pinatèn saiki | sinêngkêr ing bathara ||
12. Prabu Maruta èngêt tyasnèki | sèlèh sarotama ngundhuh sigra | wowohan sinuguhake | suka Rawana Prabu | mulat lamun ingkang palinggih | prapta ngundhuh wowohan | nyunggata anungkul | lingnya lon Sang Dasamuka | hèh sang nata wiku sun tanya sayêkti | ana wanodya endah ||
13. tapèng gunung Rêtna Widawati | manjing gêni anampik maringwang |
--- 220 ---
mêngko nèng ngêndi jêbule | langkung kasmaran ingsun | raja wiku sampun atampi | mring tuture Rawana | angèl siji iku | nora kalap dening sira | abèn-abèn pan iku băndakalani | Dasamuka sru ngucap ||
14. lah ing ngêndi ênggone sun usir | aku wani sapa kang malanga | Prabu Maruta wuwuse | akèh gone dumunung | ing Manggada ing Maèspati | Mantili lan Ngayodya | ing besuk gonipun | sigra Prabu Dasamuka | pamit budhal sawadyanira tan kari | samya napak gêgana ||
15. kondur marang Ngalêngka nagari | saha bala apan sampun prapta | ing praja gumrah swarane | Sri Dasamuka sampun | angadhaton sajroning puri | sagunging pra dipatya | sowang-sowang mantuk | punagi sukaning driya | ditya diyu rasêksa Nglêngka gung alit | dènnya mêntas jayèng prang ||
16. Dasamuka ciptanya ngêntèni | Widawati ing panitisira | tinuju yèn wus mangsane | pamrêping praja catur |
--- 221 ---
pangusire mring Widawati | linge Prabu Maruta | cinathêt jro kalbu | dumunung ing Widasmara | patang praja Manggada lan Maèspati | Mantili lan Ngayodya ||
17. tansah ginagas-gagas ing galih | duk tinilar lumêbu tumangan | cuwaning tyas malah mangke | anggung siyaganipun | panguliging wadya prajurit | andina dadar-dadar | awadyabala gung | nahan nagari Ngalêngka | ingkang tansah siyaga kaprabon jurit | gantya ingkang winarna ||
18. nênggih wontên yaksendra linuwih | akadhaton jro guwa Kiskêndha | tanpa wilangan balane | Maesasura Prabu | kathah ditya kang pra dipati | Pêpatih Lêmbusura | prakosèng prang pupuh | Sang Prabu Maesasura | langkung saking angkara prawirèng jurit | ditya sirah maesa ||
19. mawi sungu kalih dhêpa sisih | miwah Kyana Patih Lêmbusura | sadhêpa sami sungune | lan wontên kadangipun | kang kinarya titihan jurit | anama Jathasura |
--- 222 ---
ing aprang pinunjul | tuhu ditya salah rupa | awak banthèng sirah rasêksa ngajrihi | gêngnya patang dipăngga ||
20. kêkês para ratu kanan kering | marang Sang Prabu Maesasura | arubiru pakaryane | sawadyabalanipun | angrêrusak angrêrusuhi | tan ana wani nglawan | para ratu-ratu | miwah kang para pandhita | para wiku kang samya martapèng wukir | kang parêk lan Kiskêndha ||
21. kabèh susah gung binosah-basih | ing rêksasa samya barusahan | kadya ginusah kesahe | kèlu dènnya lumayu | ting kacècèr cantrik kang ngili | kang têbih lan Kiskêndha | ngungsi gunung-gunung | miwah kang para jawata | suralaya myang Kaendran susah dening | Mesasura Kiskêndha ||
22. sabalane tan ana kinering | dènnya karya susahing buwana | sangsaya dadra ardane | miwah kadhatonipun | jroning guwa pinindha kadi | pura Ngendrabawana | saking kaswarga gung | sadaya sarwa kêncana | rêrênggane myang sêsotya adi-adi [a...]
--- 223 ---
[...di-adi] | nanging Sri Mesasura ||
23. têbih ing dyah datan mawi sori | suka lamban ing salaminira | nalika samana darbe | cipta ing tyas kapencut | sêsomahan lawan absari | isine ing sawarga | dènira angrungu | yèn putra Bathara Endra | ingkang sêpuh warnanya ayu linuwih | Sri Mesasura sigra ||
24. animbali Lêmbusura prapti | praptèng pura sru dènnya ngandika | hèh ta patih kaya priye | samêngko ing tyas ingsun | sru kapencut rabi absari | apa sira miyarsa | lamun putranipun | Batharendra ingkang tuwa | Dèwi Tara warnane ayu linuwih | ki patih matur nêmbah ||
25. inggih gusti kawula miyarsi | ing pawarta sutane Hyang Endra | wanodya kalih kathahe | Dèwi Tara kang sêpuh | ingkang anèm ran Dèwi Tari | samya endah warnanya | suka sang aprabu | hèh patih lamun wus nyata | sira dhewe lumakua ingsun tuding | marêk ing Batharendra ||
26. anêmbunga [anê...]
--- 224 ---
[...mbunga] saking karsa mami | parêng nora parênga putranya | sun jaluk kang tuwa dhewe | sun karya garwa tuhu | yèn ora wèh sakaning aris | yêkti sun lamar ing prang | Kaendran sun gêmpur | sun dadèkkên karang abang | pra absari Kaendran pan sun jarahi | sun gawa mring Kiskêndha ||
27. pan sun karya sungsang bana balik | ing Kaendran sun gawe Kiskêndha | ing Kiskêndha ingsun gawe | Kaendran nora wurung | wis mangkata sadina iki | laku mêksih arisan | aja gawa batur | nanging poma dèn prayitna | tur sandika rêkyana patih wus mijil | sapraptanirèng jaba ||
28. lajêng mêsat marang awiyati | lir parbata mahawan gêgana | angajrihi ing lampahe | srining busananipun | kataman ing pratăngga pati | nèng tawang ting galêbyar | miwah sungunipun | kêkalih kinathok ing mas | kadya kilat kinanthèt kêlawan thathit | lir surya nawung brănta ||
33. Asmaradana
1. cinêndhak lampahe prapti | tampinganirèng [ta...]
--- 225 ---
[...mpinganirèng] Kaendran | dewa kang paminggir gègèr | èstrine angili samya | lanangane sanega | sakapraboning prang pupuh | prasamya ngandhêg têtanya ||
2. hèh sirèku buta ngêndi | sumêngka pangawak braja | dumamarojog ing praptane |[3] nora lawan tinimbalan | balia nora kêna | Wil Lêmbusura sumaur | pan ingsun ditya Kiskêndha ||
3. dinuta mring ratu mami | marêk ing Sang Batharendra | bêbêcikan lakuningong | marmane wèhana marga | yya sira ngandhêg padha | dewa prasamya sumaur | nadyan silih mêngkonoa ||
4. balia wus nora kêni | buta manjing mring Kaendran | ki patih sugal saure | lamun sira kudu mêksa | angandhêg lakuningwang | yêkti sun pilaur lêbur | muliha aran kewala ||
5. apa dumèh tanpa wilis | sakapraboning ayuda | ingsun iki amung dhewe | yêkti sun tunjang kewala | wontên dewa kang tuwa | anglêmêsi wuwusipun | aja [a...]
--- 226 ---
[...ja] adrêng ngandhêg padha ||
6. si buta wus derah pati | yèn kongsia dadi aprang | manawa dudu parênge | lawan durung ana ngadat | duta nêmua siya | lan sun dulu dhapuripun | dudu buta ala-ala ||
7. kaya yèn buta priyayi | bêcik ngaturi uninga | apa kang dadi karsane | dewa kathah anut samya | marang dewa pituwa | mring Lêmbusura lon muwus | hèh ta yayi antènana ||
8. sadhela nèng kene dhingin | ingsun ngaturi uninga | manawa dinangu mangke | buta apa lungguhira | anèng guwa Kiskêndha | lan sapa aranirèku | sumaur Wil Lêmbusura ||
9. pan ingsun iki pêpatih | ranku ring rat Lêmbusura | dewa panuwa nulya ge | mêsat lampahira prapta | ngarsane Sang Hyang Endra | dewa panuwa umatur | pukulun atur uninga ||
10. wontên ditya patih prapti | pinangkanipun Kiskêndha | Wil Lêmbusura namane | mung sajuga tanpa rowang | pangakêne dinuta | inggih dhatêng ratunipun [ra...]
--- 227 ---
[...tunipun] | Maesasura Kiskêndha ||
11. kawula andhêg tan kêni | tan miris kinêpang kathah | kêdah lajêng ing lampahe | marêk ing pada paduka | ulun tulak lampahnya | pun dityarsa soroh amuk | Batharendra duk miyarsa ||
12. langkung kumêjot ing galih | arum dènira ngandika | pan iku buta kinongkon | aja kongsi dadi gêndra | sira tulak nèng jaba | banjurna mring ngarsaningsun | nêmbah mundur dewa tuwa ||
13. Batharendra sigra mijil | nimbali para jawata | lênggah nèng panangkilane | sagung jawata pangarsa | aglar munggèng ngayunan | Patih Lêmbusura sampun | kerid ing dewa panuwa ||
14. ing panangkilan wus prapti | cingak kang samya tumingal | mring Lêmbusura warnane | sirah lêmbu gung prakosa | sungu kinathok ing mas | Lêmbusura wus tumundhuk | munggèng ngarsane Hyang Endra ||
15. wusnya linggih matur aris | pukulun Sang Batharendra | lampah kawula wiyose [wi...]
--- 228 ---
[...yose] | dinutèng ratu kawula | Prabu Maesasura | yaksendra ingkang ngadhatun | sajroning guwa Kiskêndha ||
16. pan kinèn ngêbun-bun enjing | ing putranta Dèwi Tara | ratu kawula samangke | taksih lêlamban kewala | marma putra paduka | Dèwi Tara drêng sinuwun | kênia kinarya garwa ||
17. tan kenging lamun tinampik | panglamaripun masesa | yèn tuwan tan maringake | ing putra kinarya garwa | yêkti linamar ing prang | Ngendrabawana ginêmpur | dinadoskên karang abang ||
18. kinarya buwana balik | Ngendrabuwana kinarya | ing guwa Kiskêndha dene | guwa Kiskêndha kinarya | nênggih Ngendrabuwana | ing ngandhap kinarya luhur | ing luhur kinarya ngandhap ||
19. widadari dèn boyongi | binêkta mring marcapada | dadosa isèn-isène | sajroning guwa Kiskêndha | Hyang Endra duk miyarsa | Wil Lêmbusura turipun | sumung-sumung mukanira ||
20. tingalirandik gumilir | jaja bang mawinga-winga [ma...]
--- 229 ---
[...winga-winga] | garaping pangandikane | hèh hèh buta palawija | dene kabina-bina | ambêging jagad kinêlun | hèh iya ta besuk apa ||
21. ratunira gone prapti | anglamar mring putraningwang | dhasar wus kudangan ingong | Nini Tara lamun krama | linamara ing aprang | ing samăngsa praptanipun | ratunira mring Kaendran ||
22. sun papagakên ni putri | iya marang ratunira | dèn rasakna gêgarute | hèh ta wis buta muliha | matura ratunira | yèn mangkono saur ingsun | sigra Patih Lêmbusura ||
23. mundur sarya sru dènnya ngling | hèh hèh dewa ing Kaendran | dèn prayitna ing prang kabèh | nora wurung kabanjiran | ditya diyu rêksasa | wil Kiskêndha kabèh ambyuk | angladhoni ing Kaendran ||
24. ing prang ngurugi pêpati | wus lajêng Wil Lêmbusura | Batharendra ngandika lon | mring sagung para jawata | paran rêmbuge padha | wil Kiskêndha nora wurung | lumurug marang Kaendran [Ka...]
--- 230 ---
[...endran] ||
25. ing ayuda bêcik êndi | nêkani lawan tinêkan | para jawata ature | yèn kantosa wil Kiskêndha | lumurug mring Kaendran | kathah kasusahanipun | yêkti kang paminggir risak ||
26. luwung sami dèn lurugi | antuk ombèring ayuda | wuri tan wontên susahe | Batharendra angandika | lamun wus rêmbug padha | ing ayuda bêcik nglurug | kabèh nuli samêktaa ||
27. sakapraboning ajurit | lumurug marang Kiskêndha | pan ingsun nindaki dhewe | Mesasura ing Kiskêndha | ing aprang widigdaya | sapunggawane wus kasub | kabèh prakosa ngayuda ||
28. panganjur budhalna dhingin | aja kongsi kadhinginan | ditya Kiskêndha marene | akèh susahe tinêkan | ditya rusuh ing aprang | sandika samya turipun | nulya kondur Batharendra ||
29. para jawata gya sami | sanengga kapraboning prang | wus samêkta sadayane | wahana mawarna-warna |
--- 231 ---
rata kuda dipăngga | budhal kang dewa panganjur | gumuruh têngaranira ||
30. ing wuri sumusul aglis | sagung jawata nayaka | tanpa wilangan kathahe | sabên dewa kang pangarsa | sajuru-jurunira | sarta satêngêranipun | tunggul lêlayu bandera ||
31. sangkêp kapraboning jurit | nanggala parasu kunta | cakra musala limpunge | kadya girindra pawaka | tinon sinang baranang | Batharendra munggèng pungkur | nitih rata nawa rêtna ||
32. jibêg pangayapirèki | sakapraboning ayuda | dewa pêpilihan kabèh | dhêdhêg madyaning akasa | kèhning dewa Kaendran | pêtêng ngêndhanu lir mêndhung | busana mawarna-warna ||
33. nawung sunaring hyang rawi | sênggani lan larap ingkang | kapraboning prang gêbyare | lir mêndhung rinênggèng lintang | kilat thathit liwêran | ting pancorot ting palancur | ting paluncar ting galêbyar ||
34. kunêng jawata kang sami | lumurug marang Kiskêndha | wau ta kang winiraos | Kyana
--- 232 ---
Patih Lêmbusura | lampahira wus prapta | Kiskêndha lajêng tumundhuk | wus katur saaturira ||
35. solah tingkahe tinuding | marêk ing Sang Batharendra | ingkang dadya wangsulane | wus ingaturkên sadaya | Sang Prabu Mesasura | miyarsa krodha kalangkung | asru dènira ngandika ||
36. tan kêna ginawe bêcik | dewa Si Bathara Endra | anampik mring jênêng ingong | hèh payo patih mêtua | kancamu pra dipatya | dèn padha samêktèng pupuh | kêrigên ditya Kiskêndha ||
37. ingsun nindaki pribadi | lumurug marang Kaendran | patih sandika ature | wus mijil saking jro guwa | Sang Prabu Mesasura | lawan Jathasuranipun | ngrasuk durmaning ayuda ||
34. Durma
1. kyana patih sapraptanira ing jaba | ngundhangi pra dipati | sanengga ngayuda | gumuruh swaranira | kumpul sakaprabon jurit | ditya Kiskêndha | umèb datanpa wilis ||
2. dèrèng têlas [têla...]
--- 233 ---
[...s] kumpule bala rêksasa | kagyat dènnya miyarsi | gumuruh ngawiyat | prapta dewa Kaendran | kadya mêndhung anglimputi | Wil Lêmbusura | lan sagung pra dipati ||
3. gugup samya rakit gêlaring ayuda | sampun atur udani | marang prabunira | yèn mungsuh dewa prapta | kadya mêndhung nèng wiyati | Sri Mesasura | krodha dènnya miyarsi ||
4. sigra mijil lawan Jathasuranira | kadya parbata rukmi | linimput sêsotya | kataman diwangkara | murub prabane blêrêngi | ujyalèng ăngga | obah kang pra dipati ||
5. sru ngandika Sang Prabu Maesasura | payo majua aglis | baris ngara-ara | aja sompok lan kutha | pakolèh papaning jurit | jêmbar tur rata | Patih Lêmbusura glis ||
6. ngatag ditya punggawa ingkang pinatah | panganjuring ajurit | gumuruh têngara | budhal panganjuring prang | ing wuri bêdhol kang baris | kang pra dipatya | ratune munggèng wuri ||
--- 234 ---
7. praptèng ara-ara tata barisira | pasang gêlaring jurit | kang kinarya sirah | Wil Surakathung ingkang | sirah cèlèng angajrihi | ditya sayuta | balane kang pinilih ||
8. munggèng ngarsa kathah ditya salah rupa | pangawatira kering | Wil Sura Pragalba | punggawa sirah warak | wadyane ingkang pinilih | ditya sayuta | warna-warna ngajrihi ||
9. Ditya Sura Mongmurka pangawak kanan | wadyane kang pinilih | rêksasa sayuta | samya wil măncawarna | galak solahing ajurit | kang mugèng[4] tênggak | punggawa sirah èsthi ||
10. Ditya Sura Kunjara prakosèng yuda | wadyane kang pinilih | nèng tênggak sayuta | dening kang munggèng dhadha | Lêmbusura kyana patih | wil patang yuta | wadyane kang pinilih ||
11. munggèng têngah Sang Prabu Maesasura | kinubêng wil prajurit | punggawa sakawan | nênggih ingkang pinatah | sawadyane munggèng wuri | kang kathah-kathah | wadyaning pra
--- 235 ---
dipati ||
12. apan mêksih sinimpên nèng wana-wana | miwah nèng wukir-wukir | datanpa wilangan | ngara-ara Kiskêndha | wiyare saparon ari | pasagi rata | tanpa kayon gêng naming ||
13. alang-alang glagah blêmbêm kalamênta | wau ta kang winarni | dewa ing Kaendran | mulat ditya Kiskêndha | majêng barise wus rakit | nèng ara-ara | byuhanira ngajurit ||
14. Batharendra sigra dènira parentah | pinatah-patah sami | dewa kang pangarsa | panêmpuhira ing prang | kang marang pangawat kering | miwah mring kanan | dhadha sirahirèki ||
15. wusnya dinum sagunging dewa pangarsa | panêmpuhirèng jurit | gya nêmbang têngara | sumahab mangsah ing prang | rasêksa parêng dènnya ngrik | barung têngara | dènnya nadhahi jurit ||
16. lir pagute samodra têmpuhing aprang | parêng rok silih-ungkih | ing sirah myang tênggak | dhadha miwah pangawat | parêng nêmpuh ing ajurit | bubuh-bubuhan | tan ana liru tandhing ||
17. dewa lawan [lawa...]
--- 236 ---
[...n] ditya sami suranira | suraning dewa saking | tan kênèng palastra | suraning ditya dhasar | ing aprang tan ngetung pati | nunjang kewala | nêmpuh angidak wani ||
18. ridhu mawor ing prang sêlur maliwêran | wuru kawuron sami | dewa ing Kaendran | kapitêmên ing aprang | dènnya mrih titihing jurit | nging katadhahan | ditya numbuk ngêbyuki ||
19. kuwêling prang pêluk nanggala trisula | unglêng palu lan piling | silih gada dhêndha | caruk cakra candrasa | sarampang asrang lir siring | jêmparing kadya | drês udan kilat thathit ||
20. tan rinasa rêksasa kalong ing ngarsa | jinêjêl saking wuri | sèwu tumpês ngarsa | salêksa wuri prapta | yèn salêksa kang ngêmasi | sakêthi prapta | yèn kang pêjah sakêthi ||
21. yêkti wuri prapta ditya kang sayuta | yèn sayuta ngêmasi | sawêndra kang prapta | lamun pêjah sawêndra | sabara wuri kang prapti | pêjah sabara | ditya sagulma prapti ||
22. wuri maksih kadya wun-awun praptanya | saking ing wukir-wukir | saking wana-wana [wana-...]
--- 237 ---
[...wana] | pêpèrèng jurang-jurang | arêngês rèngès gumriwis | mara kumêrab | gumuruh gêgirisi ||
23. praptaning wil neka warna wor prahara | angêbyuki pêpati | dewa bakuh ing prang | tinunjang mêksa panggah | rasêksa mêsa angukih | angrok rumujak | gujêg grêjêg ing jurit ||
24. nora tahan dewa Kaendran ing aprang | binanjiran rasêksi | pinêlak rinupak | ingurugan bêbathang | saking wuri kanan kering | ambyuk angêbyak | angêbyuki pêpati ||
25. galigapan dewa samya gundam-gundam | kagum kasrêg ing jurit | ingkang mêksa panggah | rinubung-rubung rêbah | kèh kantaka anggulinting | satanginira | ngilang marang wiyati ||
26. sampun bubrah gêlare dewa Kaendran | kasrêg binrêg ing jurit | lumayu sasaran | mundur midêr kèdêran | ing ditya nungkêb nangkêbi | Bathara Endra | mulat krodha tan sipi ||
27. ngatag sagung para jawata nayaka | parêng dènnya pêpulih | têtulung ing bala | ingkang katutup ing prang | sigra [si...]
--- 238 ---
[...gra] prasamya nglêpasi | sanjata dibya | prabawa guna sêkti ||
28. ana dewa ingkang nglêpaskên trisula | mêtu makêthi-kêthi | myang sanjata kunta | mêtu mayuta-yuta | sawênèh nanggala piling | cakra candrasa | kumrêsêk anêsêki ||
29. ing gêgana pêtêng kèhning kang sanjata | guna prabawa mijil | tibanya lir udan | ditya kang neka warna | gègèr katiban jêmparing | rampas kaparas | kapapas tumpês tapis ||
30. ditya ingkang munggèng sirah kèh kaparah | myang tênggak sampun ngisis | ing dhadha wus mêngkab | pangawatira sêmpal | gègèr korugan jêmparing | rêkyana patya | miyat krodha tan sipi ||
31. ngundha dhêndha miwah sagung pra dipatya | mangsah samya pêpulih | rusaking kang bala | prasamya ngundha gada | galak ing prang anggulungi | golong pamuknya | gumulung gêgilani ||
32. pira-pira hru prabawa neka warna | brastha tan anêdhasi | sagung wil punggawa | samya têguh wêntala | wulu salêmbar tan busik | banjur pamuknya | lir ladhu [la...]
--- 239 ---
[...dhu] banjir wukir ||
33. nora kêna tinanggulang mêksa nunjang | nanging dewa tan kêni | rinupêk ing aprang | dening sanjatanira | neka warna anampêki | mawa prahara | wuri kumêbul maksih ||
35. Pangkur
1. sagunging dewa pangarsa | ingkang munggèng rata myang turanggèsthi | wutah kasudiranipun | guna sêktining aprang | winêdalkên sanjatanira kumêbul | wêtune saking gandhewa | kumrusuk mawa ngin-angin ||
2. sawênèh dewa nayaka | munggèng rata dènnya mêtokkên sêkti | saking gandhewa gumludhug | mêtu kang wukir sela | mawor lesus ulêkan manawon kambu | gumlêdhêg dhêdhêg tan kêndhat | kadya ladhu-ladhu mili ||
3. sawênèh dewa biyasa | ngêmbat langkap ginêdhêg mêtu gêni | saking gandhewa kumêbul | mulad angalad-alad | tinundha ring sindhung ngumandhang tumundhung | ing dahana mubal-mubal | kombul marang awiyati ||
4. golongan alêlumbungan | kang sawênèh dewa mêtokkên sêkti | ngêmbat gandhewa kumrusuk [kumru...]
--- 240 ---
[...suk] | wêtuning sanjatanya | ngayuh wiyat ngayati ngasut sumiyut | sawênèh dewa tiyasa | gêdhêg gandhewanya mijil ||
5. nênggih kang bujăngga pasa | mangang krura saking gandhewa gili | liwêran ulur asêlur | sarpa mara kumêrap | kang sawênèh mêtokkên kadibyanipun | dewa kang munggèng dipăngga | gêdhêg gandhewanirèki ||
6. mêtu kunta sanjatanya | pirang yuta muntab marang wiyati | sawênèh tiyasanipun | dewa mêtokkên guna | sanjatane saking gandhewa kumêbul | hru prabawa neka warna | maèwu makêthi-kêthi ||
7. malêksan mayuta-yuta | kèhning guna sêkti prabawa mijil | pêtêng dhêdhêt kadya têdhuh | sigra Sang Batharendra | anusuli sanjata bajra tumundhung | ing sanjata neka warna | dadya kras tibanirèki ||
8. katulak pamuking ditya | samya kanggêk korugan ing jêmparing | wil rucah kathah kang rênyuh | dening naraca bala | kang katiban sela bangkenira [bang...]
--- 241 ---
[...kenira] luluh | myang gêsêng dening dahana | mung kantun wil pra dipati ||
9. kang mêksih têguh wêntala | nanging kathah kontal tiba kabanting | kantêb tibane kabêntur | dening sanjata sela | ana ingkang katiban ing limpung kombul | kabuncang têbih tibanya | Maesasura ningali ||
10. yèn bala katitih ing prang | kathah pêjah mung kantun pra dipati | ingkang mêksih soroh amuk | Maesasura ngatag | pra dipati kang mêksih sinimpên pungkur | parêng mangsah ing ayuda | sawadyabalanirèki ||
11. mangarsa rumupak ing prang | datan kèndêl ingudanan jêmparing | kèh mati datan kaetung | pan dèn idak kewala | miwah ditya ingkang saking gunung-gunung | miwah saking wana-wana | tan pêgat praptanirèki ||
12. matimbun matambah ing prang | kanan kering ambyuk parêng ngêbyuki | ingkang pirang atus èwu | myang pirang atus yuta | dadya dewa Kaendran prangira bingung | dening wil ditya Kiskêndha [Kiskê...]
--- 242 ---
[...ndha] | ing prang ngurugi pêpati ||
13. punggawanira sadaya | nora ana ingkang pasah jêmparing | numbuk ing prang soroh amuk | samya têguh wêntala | gègèr dewa Kaendran prangira kuwur | tan antuk ngadu prabawa | gugup pinêlak ing jurit ||
14. sèlèh langkapira samya | nyandhak gada ditya prapta angukih | têmpuh prang pupuh-pinupuh | papag dhêndha-dhinêndha | silih palu ana kang limpung-linimpung | sawênèh gada-ginada | ubêkan bindi-binindi ||
15. ukêl musala trisula | liru lori pêluk nanggala piling | myang kunta-kinunta tutug | caruk cakra candrasa | dewa ditya wuru ing prangira riwut | ana kang candhak-cinandhak | myang gêlut banting-binanting ||
16. akèh solahing ayuda | ana ingkang kakahan silih-ungkih | sawênèh dêkung-dinêkung | cêngkah pokah-pinokah | okol gêlut pulêtan pêluk-pinêluk | ana kang dêdêr idêran | silih gèn untir-inguntir ||
--- 243 ---
17. Sang Prabu Maesasura | angawaki limpunge mobat-mabit | Jathasuranira nubruk | kyèh dewa kang kalumah | kèlês anèng siti sru wasuh-winasuh | rêbahnya kadya jarambah | kantaka gumuling siti ||
18. miwah dewa ingkang kêna | ing limpunge kontal kaplêsat têbih | kantêp tibanira kantu | sagung wil pra dipatya | wruh prabune ngawaki ing aprang ngamuk | samya krura sru magalak | mring mungsuh dewa dènnya mrih ||
19. sèlèh gêgamane samya | gada bindi krura parêng dènnya ngrik | ngrukêt ing prang samya nubruk | ing aprang wus tan ana | ngadu gada sadaya prasamya gêlut | angadu prakosanira | arame rok silih-ungkih ||
20. dewa sor katitih ing prang | kantun agêng kathah ingkang kabanting | nèng siti dinêkung-dêkung | kèlês kantakèng kisma | ana ingkang binuwang tibane kantu | sawênèh rêbah dinugang | inguncit-uncit binanting ||
21. Batharendra duk tumingal | lamun dewa soring prang samya [sa...]
--- 244 ---
[...mya] ngisis | krodha gumrit ratanipun | nyandhak kunta baswara | Prabu Mesasura pinêngkok ing pamuk | tiniban kunta sru kontal | tangi krodhane tan sipi ||
22. mangsah nawat limpung sigra | Batharendra prayitna angoncati | ratane katiban sumyur | dewa mulat Hyang Endra | kasor ing prang lan Maesasura Prabu | giris ngoncati sadaya | tilar mungsuhira sami ||
23. kang maksih udrêg-udrêgan | tilar mungsuh mêsat marang wiyati | rasêksa surak gumuruh | sêdyanglut pan ingampah | mring apatih kinèn tataa rumuhun | balanira kang wus risak | dadya nata bala malih ||
24. wau ta Sang Batharendra | ingkang kasor ing prang sigra amusthi | bramastra pamungkasipun | ratune kang dahana | wus lumêpas saking gandhewa gumludhug | wêtuning wukir dahana | kadya ladhu-ladhu mili ||
25. golongan alêlumbungan | bayu bajra ngiring wêtuning gêni | mubal-mubal kombul mumbul | mulat angalad-alad | amarwasèng [amarwa...]
--- 245 ---
[...sèng] ditya wukir dahanambyuk | wukir gumlêdhêg tan kêndhat | wêtune kang wukir agni ||
26. rasêksa brastha swuh sirna | nora ana kang tawa dening gêni | pra dipati lêbur tumpur | myang Patih Lêmbusura | mati gêsêng sawadyane dadi awu | mung Prabu Maesasura | lan Jathasuranirèki ||
27. kang samya tawèng dahana | krura anggro limpunge mobat-mabit | nèng sajroning gêni murup | sêsumbar nguwuh lawan | Batharendra langkung sukanira dulu | dening ta bramastranira | ingkang pamungkas ngênèni ||
28. numpês wil sawêndra sirna | namung ratunira kang tawèng gêni | lawan Jathasuranipun | panggalihe Hyang Endra | tan ngapaa namung kantun ratunipun | Batharendra gya parentah | pra jawata kinèn sami ||
29. angêmbulana ing aprang | măngsa dadak duwe nyawa sakêthi | kang maksih mung ratunipun | lawan tungganganira | urugana panah bae yêkti lêbur | sigra kang para jawata | parêng nglêpasi jêmparing [jê...]
--- 246 ---
[...mparing] ||
30. pira-pira kang sanjata | siji nora ana ingkang nêdhasi | marang Mesasura Prabu | myang Jathasuranira | pra jawata anêlaskên gêndhingipun | dènnya mamrih pêjahira | mring Mesasura yaksa ji ||
31. nanging mêksa tan tumama | lamun malês ing prang băndakalani | dewa kang sinawat limpung | kontal tiba kantaka | pra jawata sungkawa kepyan tyasipun | samya matur ing Hyang Endra | ing prang wus tan antuk manis ||
36. Dhandhanggula
1. sae dipun unduri rumiyin | botên kenging lamun sinêngkakna | ing aprang sangêt sayahe | benjing enjing pukulun | winangsulan malih ing jurit | mêngsah kantun satunggal | pintên wawratipun | nadyan kulita têmbaga | otot kawat balung wêsi purasani | asusuma[5] gêgala ||
2. binêtahan kewala ngajurit | sabên dina sampun ingangopan | nadyan tan pasah kulite | pun Mesasura Prabu | miwah Jathasuranirèki | ingurugan sanjata [sanja...]
--- 247 ---
[...ta] | tan wun rêmak-rêmpu | Bathara Endra duk myarsa | turing dewa angrês tyasnya anuruti | akèn ngundhangi sigra ||
3. pra jawata sadaya ngunduri | kêbut saking ing guwa Kiskêndha | mantuk mring Kaendran kabèh | apan ta sarwi tutup | lawang sela matangkêp nênggih | kang măngka sakèthèngnya | wau kang winuwus | Sang Prabu Maesasura | ingkang maksih kantun madyaning ajurit | lan Jathasuranira ||
4. langkung saking sungkawanirèki | dene wadyane tumpês sadaya | ki patih sapunggawane | sawiji datan kantun | pan sadaya tumpês ing jurit | Prabu Maesasura | tanbuh solahipun | miwah Jathasuranira | krodhanira samya angêmu prihatin | ing prang nêdya ngusira ||
5. marang dewa ing Kaendran dening | katanggêlan sangêt sayahira | kalawan sangêt aripe | dadya wangsul sang prabu | lumêbêt ing jro guwa malih | lan Jathasuranira | enjing karsanipun | munggah marang ing Kaendran | apêpulih [apê...]
--- 248 ---
[...pulih] tumpêse wadyanirèki | gêmpur dewa sadaya ||
6. praptèng jroning guwa lajêng guling | Mesasura lawan Jathasura | sayah sarta sru aripe | wau ta kang winuwus | Batharendra praptanirèki | pan lajêng tata-tata | kaprabon prang pupuh | namung dewa pêpilihan | wus samêkta enjingira wangsul malih | budhal marang Kiskêndha ||
7. Batharendra pan maksih nindhihi | pan sadaya tan mawi wahana | mung dewa pilihan bae | ingkang binêkta wangsul | dene mungsuh kantun kêkalih | prapta guwa Kiskêndha | suraknya gumuruh | Sang Prabu Maesasura | lawan Jathasura wungu dènnya guling | kagyat miyarsa surat ||
8. wus anarka yèn dewa kang prapti | mangsuli prang Sri Maesasura | kalawan Jathasurane | langkung ing krodhanipun | mijil saking jroning guwa glis | praptèng jawi pinapag | jêmparing lir jawuh | sagung jawata nayaka | pan sadaya mijilkên sanjata sêkti | miwah Sang
--- 249 ---
Batharendra ||
9. sanjatanira pamungkas sami | tinamakkên mring Maesasura | pira-pira ing tibane | tumibèng ăngga pupug | sagung ingkang jêmparing sêkti | brastha datan tumama | marang Sang Aprabu | Maesasura upama | gunung waja katiban drêsing kang riris | mlèsèt kalis kewala ||
10. Sri Maesasura tan sinipi | krodhanira nitih Jathasura | sarwi angikal limpunge | ingkang kaparag mawut | pra jawata giwar ngoncati | singa katrajang bubar | kanan kering pungkur | samya ngudani sanjata | nanging siji tan ana ingkang nêdhasi | marang Maesasura ||
11. têguh kuwatira nglêliwati | Batharendra lan para jawata | anêlasakên gêndhinge | dènnya mrih pêjahipun | pira-pira sanjata sêkti | guna prawiranira | dewa têlas sampun | miwah sanjata dahana | apan mêksa tan ana ingkang nêdhasi | marang Maesasura ||
12. dènira prang sampun tigang ari | dalu kèndêl enjing malih [ma...]
--- 250 ---
[...lih] aprang | kalamun sangêt sayahe | Maesasura Prabu | lawan Jathasura ngunduri | aso manjing jro guwa | kalihipun turu | sagung kang para jawata | prasamya jrih tan wontên kang purun ngungsir | lumêbu jroning guwa ||
13. nganti wêdalira ing ajurit | pan mangkana salaminira prang | mung nganti wêtune bae | tan wontên purun ngêsuk | yèn têrkadhang dening guling |[6] Prabu Maesasura | kongsi tigang dalu | lawan Jathasuranira | Sang Hyang Endra langkung susahirèng galih | tan antuk doning aprang ||
14. duk sêmana Hyang Endra ngunduri | pirêmbagan lan para jawata | ing aprang amrih pungkase | ngupaya badhenipun | ingkang pantês tinandhing jurit | lawan Maesasura | ganjaran winangun | rêmbag kang para jawata | Dèwi Tara kinarya tohing ajurit | samana Batharendra ||
15. myarsa lamun Sugriwa Subali | Gotamaputra kapati tapa | linuwih kadigdayane | Sri Dasamuka sampun |
--- 251 ---
ing Ngalêngka kasoran jurit | cinêkêl tanpa bisa | mangkana wus tamtu | panggalihe Batharendra | mung Subali kang pantês tinandhing jurit | Hyang Endra lumaksana ||
16. wus prapta gèn pratapan Subali | lan Sugriwa duk lagya mêmuja | kagyat kalih pandulune | kalamun jawata gung | sigra luwar dènnya sêmadi | lumungsur lungguhira | nèng siti mabukuh | Batharendra angandika | hèh Subali Sugriwa wruhanirèki | sun iki Batharendra ||
17. ayun ngambil sraya ing sirèki | ana satruningsun ditya raja | ing Kiskêndha kadhatone | Mesasura ranipun | iku lamun sira nanggupi | lumawan munah ing prang | gêganjaran ingsun | patining Maesasura | lawan Jathasura rabia absari | putraningsun Ni Tara ||
18. balane wus nora kari siji | tumpês kabèh sun panah dahana | mung kari ratune bae | kang nora kênèng lampus | duk miyarsa Radyan Subali | langkung sukaning
--- 252 ---
driya | sigra nêmbah matur | dhuh sang hyang maha bathara | pan kasêdya ing siyang dalu nglampahi | pakaryaning jawata ||
19. gyan kawula têtapa puniki | inggih namung sumêdya sagêda | nyirnakkên during rat kabèh | pintên ta wawratipun | ditya krura angrusuhi |[7] purun angrusak dewa | sadèrèngnya lampus | yaksendra guwa Kiskêndha | aprasasat pêjahe sampun kapusthi | dening tangan kawula ||
20. tuhu wanara datanpa kardi | lamun datan sagêd anyirnakna | satruning dewa sakèhe | Hyang Endra ngandika rum | lah iya lakokna aglis |[8] Subali sanggupira | samangsane lampus | Mesasura Jathasura | pêsthi lamun nora cidra jangji mami | putraningsun Ni Tara ||
21. iya kalapa marang sirèki | Batharendra sawusnya ngandika | muksèng kondur kayangane | Subali asru muwus | hèh Sugriwa payo aglis |[9] mangrurah ing Kiskêndha | ditya arubiru | wani ngrusak suralaya | apan wajib [waji...]
--- 253 ---
[...b] iku tinumpês ing jurit | ayya na mundur ing prang ||
37. Durma
1. iya kakang payo aja kêlayatan | ing aprang ngalakoni | karyaning jawata | lamun tiwas ing karya | angur matiyèng ajurit | datanpa guna | awèt urip nèng bumi ||
2. eman luput ganjarane Sang Hyang Endra | adining pra absari | singa antuk karya | ingsun kalawan sira | lah payo kakang dèn aglis | sigra kalihnya | parêng mêsat wiyati ||
3. Subali lan Sugriwa kras ibêrira | gilap wulunya kalih | kumilap lir kilat | mawa bajra ru-ara | prahara gora gumêrit | lesus sasaran | mêsês kang angin-angin ||
4. prabawaning Subali krasing lampahnya | sakêdhap wus ngungkuli | ing guwa Kiskêndha | sarêng paniyupira | prapta kèndêl aningali | lawanging guwa | pêtêng ngebat-ebati ||
5. palomponge angluwêng nguwêng-uwêngan | Subali sru dènnya ngling | hèh yayi Sugriwa | paran ta pikirira | amrih nulia
--- 254 ---
ajurit | lan Mesasura | Sugriwa anauri ||
6. bêcik lamun pinrih wêtune kewala | linêbonana watir | pêtênge kaliwat | lah kakang sumingkira | ingsun ingkang magut dhingin | têka tegakna | ayya ge kotulungi ||
7. lamun ingsun durung sêsambat mring sira | ujanên padha siji | iya dèn prayitna | Subali nêbih sigra | Sugriwa mangkrak krura ngrik | mêre ibêkan | swaranya gêgirisi ||
8. kapiyarsa saking salêbêting guwa | krodhanira tan sipi | Sri Maesasura | narka kalamun dewa | suralaya kang dhatêngi | anggrêng gurnita | orêg lindhu kang bumi ||
9. mijil sarwi nitih Jathasuranira | lir baskara duk lagi | mungup ing ancala | prabaning makuthanya | murub gumyur balêrêngi | ujyalaning kang | makutha binuka sri ||
10. sungunira panjang kinathok kancana | lurus sinangling-sangling | linarap ginilap | kadya kilat sumêlap | munggèng mukanya
--- 255 ---
sênggani | prabaning jaja | kumilap anêlahi ||
11. lir basănta runtuh tumanêm ing jaja | gêbyare manawungi | lan soroting netra | saengga surya kêmbar | apanas sêdhêng nêngahi | Jathasuranya | asri dèn busanani ||
12. Jathagimbal ngumbala cinêmarèng mas | suri rinawis-rawis | sinawur sêsotya | badhong tinundha tiga | ujyala angilat thathit | buntut binuntal | pinatut-patut asri ||
13. lir parbata linimput dening sêsotya | gumilap angulapi | Sri Maesarura | molahkên Jathasura | malang-megung ngolang-aling | ngundha badhama | solahe gêgilani ||
14. duk tumingal Sugriwa anjrit sêsumbar | hèh rêbutên ya iki | srayaning Hyang Endra | Sugriwa ranku ring rat | măndra prakosèng ajurit | Gotama putra | sudira sura sêkti ||
15. rêksasa dhik krura angrêrusak dewa | buta gêdhêging bumi | Sri Maesasura | mulat ing
--- 256 ---
mungsuhira | wanara amung sawiji | alatah-latah | dening kaliwat luwih ||
16. Batharendra wus êntèk gunane baya | munyuk tinandhing jurit | lawan jênêng ingwang | liwat lăngka sumêngka | apa luwihe ngajurit | lah tadhahana | monyèt badhama mami ||
17. sinawat ing badhama Sugriwa mêsat | malumpat sigra ngambil | kang palu-palu tal | katut sinêndhal dhadhal | mangsah galak sigra gitik | tinampèl kunta | kontal Sugriwa anjrit ||
18. mangkrak mêre krura sru waringutira | kumrut solahe wêrit | malêlêng kang netra | muncar kadya baskara | asirung sêrêng netyandik | mêdhok mukanya | ngisis siyung ngajrihi ||
19. tangan suku amolah ngudankên sela | kumrutug anibani | buntute ambabat | ing wrêksa gung manawat | sêbat-sêbut mobat-mabit | pambandhêmira | dêdêr midêr ngidêri ||
20. sangsaya drês tibaning wrêksa lan sela | kumrutug tan ngobêri |
--- 257 ---
Sri Maesasura | tan antuk malêsana | gêtêr madyaning ajurit | Jathasuranya | anubruk dèn oncati ||
21. sêbut mêsat Sugriwa marang gêgana | mudhun jog sigra gitik | kèngêl cêngêlira | Prabu Maesasura | tinêtêr-têtêr tinitir | tinundha-tundha | gêdhêg karasa sakit ||
22. sinabêt ing tomara Sugriwa mêsat | mingêr ngering anggitik | sinampe malumpat | nêkuk nganan andhêndha | tinampèl nikêl ambabit | tinubruk mêsat | praptèng wuri anggitik ||
23. sêdhih tyase Sang Prabu Maesasura | tan kobêr amalêsi | mungsuhe lir kilat | kêbat cukat arikat | tarampil kêsit lir thathit | lamun cinandhak | lunyu sumripit kêsit ||
24. umung dewa prasamya manadukara | ngudankên wangi-wangi | muwus jaya-jaya | anjayakakên samya | Sugriwa pinujyèng jurit | tuhu prawira | miwah Radèn Subali ||
25. langkung suka mulat yudane arinya [ari...]
--- 258 ---
[...nya] | lèrèh luwês tarampil | sêdhêng prakosanya | Prabu Maesasura | ewa krodhane tan sipi | sinurak dewa | nyandhak limpungira glis ||
26. sinawat ing limpung Sugriwa kabuncang | kantêb tiba kabanting | ngarsane kang raka | Subali kagyat mulat | kang rayi cinandhak aglis | sangêt kantaka | Sugriwa dèn tangisi ||
27. Sri Maesasura mulat mungsuhira | katut limpungirèki | nyana yèn palastra | Prabu Maesasura | lumêbèng jro guwa malih | lajêng anendra | sayah danguning jurit ||
28. ya ta wau Sugriwa ingkang kantaka | èngêt ngungun tan sipi | takèn mungsuhira | kang raka angandika | lumêbèng jro guwa malih | kaya dinuga | yayi yèn sira mati ||
29. lah ta yayi apa ta maksih kuwawa | magut ing aprang malih | Sugriwa lingira | kakang wus nora kêlar | tuhu prakosa linuwih | Si Mesasura | Subali lingira ris ||
30. yèn mangkono sira [si...]
--- 259 ---
[...ra] kariya nèng jaba | sun lêbonane yayi | sun arsa uninga | rakite jroning guwa | nanging poma wêkas mami | aja alunga | saking lawang dèn brangti ||
38. Asmaradana
1. sigra parêng marêpêki | sajawining lawang guwa | Subali alon wuwuse | lah ta wis yayi kariya | anèng kene kewala | nanging poma wêkas ingsun | aja sira lunga-lunga ||
2. kali jroning guwa iki | mêngko gawenên pratăndha | sor ungguling yudaningong | lamun mili gêtih abang | pêsthi yèn Si Maesa- | sura Jathasura lampus | enggal sira sumusula ||
3. lamun mili gêtih putih | mêsthi yèn ingsun palastra | sira lumayua age | Sugriwa umatur sagah | lah iya dèn pracaya | Subali sigra lumaku | manjing salêbêting guwa ||
4. rumangkang anungsung kali | gagap pêtênge kaliwat | lawan pakewuh margane | curi landhêp selanira | dangu dènnya marangkang |
--- 260 ---
saking pêpêtêng wus langkung | sumêblak katon kuthanya ||
5. batane sela cêndhani | munggul gêng gapuranira | sela intên kang ginawe | ingukir pinatut patra | tutupe wus binuka | têmbaga sari sinadur | Subali eram tumingal ||
6. rakitan sajroning puri | miwah saliring rêrupan | samya sela dhêdhasare | ingukir rinênggèng rêtna | cinawi lan sêsotya | buron alas manuk-manuk | samya sela kang kinarya ||
7. ingukir rinajawêrdi | nut ulêse kang pinindha | sinungging biru bang ijo | tan wun lamun winuwusa | asrine jroning guwa | miwah gèn kadhatonipun | wisma ginêbyok kancana ||
8. bêbatur salaka putih | wontên kang pindha baskara | pucak manguntur ênggone | musthika maniking toya | asale saking swarga | sagênthong prabane murub | amadhangi jroning guwa ||
9. Subali sigra mrêpêki | marang gèn kadhatonira | kathah dityèstri kaprêgok [kaprê...]
--- 261 ---
[...gok] | kang priya siji tan ana | wus tumpês prang lan dewa | dityèstri samya gumuyu | lah ta iki buron apa ||
10. wulune mêlês kalimis | ulêse wungu atuwa | ngalancar dawa buntute | rupane kaya wanara | dadak nganggo busana | akêkace akêkalung | gêgêlang sarta jêjamang ||
11. miyarsa mèsêm ing galih | Subali wus praptèng kana | amiyarsa pangorèke | gumlêgêr anggiri gora | Subali minggah ngungak | Mesasura lagya turu | munggèng ing kathil kancana ||
12. Jathasura datan têbih | nendra munggèng daganira | tuhu ngajrihi dhapure | dityèstri wêwolu ingkang | ngêbuti kering kanan | Subali osiking kalbu | yèn iki sun patènana ||
13. nistha matèni wong guling | dudu traping wirutama | abêcik ingsun gugahe | sawusnya ngartikèng driya | mêdal mring palataran | mangkrak mre swarane umung | orêg gonjing jroning guwa ||
14. akèh
--- 262 ---
kapilêng dityèstri | kantaka kapêlêng swara | Sri Maesasura kagèt | dhawah saking pasareyan | miwah Jathasuranya | kaplêsat saking gènipun | tangi langkung krodhanira ||
15. angunggut-unggut tan sipi | miwah Sri Maesasura | mulat yèn palatarane | ana wre sawiji ingkang | karya swara gurnita | Jathasura nyandêr nubruk | gêgilani solahira ||
16. angangah-angah sarya ngrik | Subali panggah prayitna | binarêngan panubruke | mukanira swuh tinêpak | muncrat polo ngêlalar | gumêbrug tiba wus lampus | Sang Prabu Maesasura ||
17. mulat krodhanya tan sipi | ing patine Jathasura | mangsah angundha limpunge | hèh kodhik monyèt sêmbawa | suka mêmati ditya | tadhahana limpung ingsun | Subali sigra sinawat ||
18. gumadhug jajane kêni | limpung swuh datan tumama | Subali malumpat age | Maesasura cinandhak | ingikal kadi mêrang |
--- 263 ---
sagèdhèng upaminipun | tan măntra karasèng asta ||
19. winayangakên binanting | rêmuk onggaotanira | malêdug sumyur balunge | ajur bangkene tan kalap | dadi sawalang-walang | Jathasura urip nubruk | Subali tiba kalumah ||
20. kinakahan anèng siti | ginilut tinujah-tujah | winasuh-wasuh asuwe | nanging tan măntra karasa | Subali sigra nyandhak | sukune ngarsa rinangkus | sinêndhal sinêmpal-sêmpal ||
21. gulune pêdhot pinuntir | siyunge kalih pinokah | pinukang-pukang pukange | binuwang keblat sakawan | Prabu Maesasura | urip malih sigra nubruk | sinampe sêmpal kaprapal ||
22. prakosa kapati-pati | sêdhêng kaojat ing jagad | Subali kadigdayane | mangkana sadanguning prang | Prabu Maesasura | gantya urip gantya lampus | lawan Jathasuranira ||
23. Subali kepyan tan sipi | ngêsah wus angrasa sayah | marlesuh kalih
--- 264 ---
astane | Sang Prabu Maesasura | gêsang sigra narajang | cinandhak ingikal dangu | mubêng anèng astanira ||
24. nora binanting tumuli | Subali arsa uninga | rakitira gêsang dene | Jathasura Mesasura | ajur wus datan kalap | dhas pisah kalawan gêmbung | suku pat pating palêsat ||
25. ngumpul sami amarani | marang gène gêgêmbungnya | Subali eram dènnya non | suku pat dhase wus tumrap | ing gêmbung nulya gêsang | mangamah-amah anubruk | cinandhak ing asta kiwa ||
26. Jathasura tan bisosik | têngên Sri Maesasura | ingikal-ikal asuwe | pan kadya lare dolanan | nulya ingabên kumba | saengga angabên waluh | kumêpruk ajur dhasira ||
27. dalêdêg polone mijil | ulêkan mili awor rah | kalih wus tulus patine | wau Rahadèn Sugriwa | kang têngga anèng jaba | kagyat dènira andulu | warna ro ilining toya ||
28. gêtih
--- 265 ---
abang wor lan putih | anarka lamun kang raka | Subali ing prang matyawor | sampyuh lan Maesasura | pratăndha gêtih abang | wor lan putih ilinipun | wus pasthi panyiptanira ||
29. tan wruh yèn polo wor gêtih | nalika ingabên kumba | Maesasura patine | sampyuh lan Jathasuranya | sigra Radèn Sugriwa | ngambil sela gêng salumbung | tinutupakên jro guwa ||
30. sela manjing kang sapalih | bakuh tan kêna ingogak | Radèn Sugriwa karsane | tur uningèng Batharendra | yèn ingkang raka pêjah | lan Maesasura sampyuh | miwah Jathasuranira ||
31. sigra anapak wiyati | ginêlak kras ibêrira | pan kadya kilat lampahe | ing marga datan winarna | lampahe Dyan Sugriwa | praptèng Kaendran jumujug | ing ngarsa Sang Batharendra ||
32. sêdhêngira duk siniwi | ing sagung para jawata | kagyat Sugriwa praptane | matur ngaturi uninga | lamun Maesasura | pan [pa...]
--- 266 ---
[...n] ing mangke sampun lampus | miwah Jathasuranira ||
33. aprang lawan pun Subali | wontên salêbêting guwa | sampyuh ing aprang matyawor | Batharendra duk miyarsa | langkung ngunguning driya | alon pangandikanipun | hèh Sugriwa bêjanira ||
34. ingsun tan cidra ing jangji | pan ing mêngko marang sira | ganjaran ingsun tibane | yèn Si Subali uripa | wajibe kang anămpa | ing mêngko wus mati sampyuh | sayêktine tibèng sira ||
35. karana pangambil mami | minta sraya pan padha na | iya sakaro-karone | wus mangkana Dyan Sugriwa | binêktèng langên cipta | iyèku swarga gènipun | Kusumèng Dyah Dèwi Tara ||
36. swarga taman luwih asri | ing solah datan winarna | pan sampun pinanggihake | Sugriwa lan Dèwi Tara | nèng swarga langên cipta | sih-sinihan kalihipun | tansah dènnya mong asmara ||
37. nahan ta datan winarni | ingkang wus têtêp wibawa | nèng swarga among karêsmèn | nênggih Rahadèn [Raha...]
--- 267 ---
[...dèn] Sugriwa | ngêla-êla mring arga | gantya wau kang winuwus | kang maksih anèng jro guwa ||
38. nênggih Rahadèn Subali | sapatine Mesasura | langkung lalu pangantine | panusulira Sugriwa | dangu tan ana prapta | apa baya pijêr ngantuk | dahat ngungkurkên wacana ||
39. Pangkur
1. wus tita pangantinira | kaku tyase Subali nulya mijil | prapta gèn pêpêtêng sampun | rumangkang nut ing toya | pan anurut marganira duk rumuhun | prapta gèn lawanging guwa | gagap pêtênge tan sipi ||
2. tan wruh yèn tinutup sela | ngrasa lamun kasasar nuli bali | marga simpangan tinurut | anjok toya sêmitra | pan ing kono ênggon kalangênanipun | Sang Prabu Maesasura | pinindha-pindha swarga di ||
3. pêthetan sarwa kancana | kêmbang-kêmbang kang jinêmbangan sami | Subali eram andulu | dangu mubêng jro guwa | sabên marga tinurut ing judhêgipun | samya [sa...]
--- 268 ---
[...mya] mawi wêwangunan | sadaya mas kang kinarya di |[10]|
4. Subali ngungun ing driya | dene pura jroning guwa nglangkungi | asrine kadya swarga gung | cinatur dangu dènnya | mubêng kobêng jroning guwa tan kapangguh | lawange judhêg sadaya | kaku tyase muring-muring ||
5. marang kang rayi Sugriwa | dene nora ana nusul tumuli | apa baya pijêr ngantuk | ngêlirkên wêkas ingwang | nora mulat yèn kali iline marus | pijêr angantuk kewala | Subali lêsu tan sipi ||
6. krodharsa babah kewala | bata nginggil ngupaya ingkang tipis | jro guwa tos isinipun | sadaya sela pêthak | gya dinêdêl ing nginggil gayuh mandhuwur | rug dhungkar lambunging arga | Subali wus praptèng jawi ||
7. laju mring lawanging guwa | sapraptane wau Radèn Subali | kagyat dènira andulu | ingkang rayi tan ana | lawangira guwa tinutupan watu | Subali runtik tyas sira | marang ing arinirèki ||
8. ngungun [ngu...]
--- 269 ---
[...ngun] ing tyas ngunandika | Si Sugriwa kang duwe pokal iki | tuhu durjana maring sun | pinrih mati jro guwa | pêsthi marang Kaendran ika umatur | yèn ing prang ngêntasi karya | mrih ganjaran widadari ||
9. dening tyas pindha pandhita | alul puja suka maharjèng bumi | praptèng don têmah garuwung | tyase binadhok ditya | nadyan silih melika ganjaranipun | bok aja gawe durjana | maring kadang mamrih pati ||
10. hèh bêcik têmên Sugriwa | nora wurung karasa ngasta mami | angungsia mring Hyang Guru | sun suk saparanira | yèn awèta urip ambêbacut luput | pupute angur matia | duwe kadang dhusthèng bumi ||
11. urip dêdawa druhaka | nora wurung kagêm ing asta mami | Subali sawusnya muwus | watu sigra dhinupak | sela tutuping lawang guwa malêdug | sumyur malêsat sasaran | Subali sigra umanjing ||
12. marang salêbêting guwa | sapraptane Subali
--- 270 ---
sigra ngambil | Mesasura sungunipun | lan siyung Jathasura | pan kinarya pratăndha lamun satuhu | matèni Maesasura | wusnya mêdal marang jawi ||
13. nulya mêsat mring gêgana | rèh sumêngkut bayu bajra mawêrdi | prahara gora gumuruh | sindhung riwut prakêmpa | kadya singa krura bali lampahipun | kèh sêbit wangunan swarga | katut drêsing angin-angin ||
14. dewa kèh karangkang-rangkang | sru kajêngkang kongsul kasingsal ngangin | bilulungan ting bilulung | Subali sampun prapta | ngarsaning Hyang Endra kagyat dènnyandulu | dene wartane wus pêjah | ing mangkya têmahan prapti ||
15. ngaturakên sungunira | Mesasura lawan siyung kêkalih | satingkahira prang pupuh | patine Mesasura | dèn du kumba lawan Jathasuranipun | myang cidranirèng Sugriwa | wus ingaturakên sami ||
16. nalika tinutup sela | lènging guwa bingung dènnyarsa mijil | Sang Hyang Endra langkung ngungun | asru dènnya ngandika |
--- 271 ---
hèh Subali kaliwat tarimaningsun | iya dene sira bisa | nyirnakkên kalilip mami ||
17. agawe ayuning swarga | dene sirna ditya kang ngrêrusuhi | hèh Subali wruhanamu | arinira Sugriwa | praptèng kene matur yèn sira wus lampus | sampyuh prang sajroning guwa | tan wruh yèn durjanèng kami ||
18. sun sidhêp tuhu aturnya | dadya ingkang măngka ubaya mami | Nini Tara wus katrucut | sun paringakên marang | arinira Si Sugriwa wus kapangguh | anèng swarga langên cipta | sun tan arsa cidrèng jangji ||
19. dene mêngko sira prapta | apa ingkang dadya sukanirèki | Subali nêmbah umatur | yèn makatên kawula | nyuwun panggih lan pun Sugriwa pukulun | Batharendra angandika | iya sakarsanirèki ||
20. kadangmu dhewe ta ika | mati urip ingsun nora ngawruhi | Subali wus kinèn laju | mring swarga langên cipta | sêsêg ngangsêg jwalitanira kumutug | wêtune kang bayu bajra [ba...]
--- 272 ---
[...jra] | prahara gora gumêrit ||
21. ing swarga rèh pra kampita | langên cipta yayah kabuncang angin | wontên mêng-amênganipun | nênggih Bathara Endra | kang ajaga wiwaranira swarga gung | dipăngga gêng ulês seta | luwih prakosaning jurit ||
22. asring munah ripu dibya | kagyat mulat praptanira Subali | mawa prahara gumuruh | karya orêging swarga | sigra nyandêr angajrihi solahipun | Subali mulat prayitna | lah ta gajah apa iki ||
23. bayarsa prapta maringwang | bêbayani dipăngga nulya prapti | Subali sigra tinubruk | kinuwêl sru sinêndhal | ing talale pinulêt kêkêt pinikut | binanting-banting bantala | sinabêtakên ing gadhing ||
24. kumêdut nanging tan pasah | dyan ingilês kèlês anèng ing siti | winêjêg winasuh-wasuh | dewa kang sami mulat | panarkane Subali pêsthi yèn lampus | winasuh-wasuh dipăngga | kèlês dèn ilês nèng siti ||
25. nanging Subali [Su...]
--- 273 ---
[...bali] angganya | datan măntra-măntra karasa sakit | dèn idak-idak adangu | Subali krodha nyandhak | kang dipăngga binanting siti malêdug | rênyuh bangkene tan kalap | kulite pating saluwir ||
26. giris dewa kang tumingal | kêkês dening krodhanira Subali | dipăngga binanting ajur | iku ing saban-saban | luwih saking prakosanirèng prang pupuh | ing mangkya gampang kewala | patine dening Subali ||
27. katur marang Batharendra | langkung ngungun patine punang èsthi | Subali wau winuwus | sapatining dipăngga | manjing jroning sawarga sêsêg supênuh | krodhanira mring Sugriwa | tan nêdya mundur ing jurit ||
1 | nêlukakên. (kembali) |
2 | winrêp. (kembali) |
3 | Lebih satu suku kata: dumarojog ing praptane. (kembali) |
4 | munggèng. (kembali) |
5 | asungsuma. (kembali) |
6 | Kurang satu suku kata: yèn têrkadhang dening aguling. (kembali) |
7 | Kurang satu suku kata: ditya krura angrêrusuhi. (kembali) |
8 | Kurang satu suku kata: lah ta iya lakokna aglis. (kembali) |
9 | Kurang satu suku kata: hèh Sugriwa payo dèn aglis. (kembali) |
10 | Lebih satu suku kata: sadaya mas kang kinardi. (kembali) |