Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a)

JudulCitra
Terakhir diubah: 29-07-2024

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

Sêrat Babad Sêngkala

--- [f. 39v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 1 dari 75

1. Pupuh Asmaradana[1]

1. luwange wong doyan guling | pan suririh tur sungkanan | sarta adoh daulate | luwange wong doyan mangan | têtiga badhenira | ambêlêr lenyok angêbluk | ping tiga kêsèd ing karya ||

2. luwange wong kirang guling | sinung padhang jroning manah | lamun si alinggih dhewe | gampang sakèh kang sinêdya | wong kang marêgi pangan | kinirangan bêktinipun | sinung pêtêng jroning manah ||

3. sing sapa angêngirangi | anyêgah turu lan pangan | lami-lami pinanggihe | sinung sandhang sinung pangan | tur sinung pagawean | cukup daulate muput | tur sinung tingal kang lêmbat ||

4. kang saya tuwa pinanggih | daulatipun akathah | pan wus jangjining Ywang Manon | ing suka amanggi[2] duka | duka amanggih suka | sangking adiling Ywang Agung | siji winalês sadasa ||

5. sadina angêngirangi | winalês sadasa dina | kamuktèn dening Ywang Manon | sarta sinung pagawean | sing sapa watêk kirang | sarta lan prihatinipun | Ywang Sukma amalês suka ||

6. èngêt-èngêt aywa lali | kang wong amarêgi pangan | tan niyat tapa sajêge | duk rare malah atuwa | nora prihatin pisan | dadi mêlarate muput | tur tan sinung pagawean ||

7. milane kina kang luwih | sinung tingal kawêspadan | sabab kirang pangan sare | dadya sidik kang pangucap | sarta trus ing paningal | anêrawang kalbunipun | ing dunya têkèng akherat ||

8. aja gawokan ing ngèlmi | nadyan anaa sarêmbat | yèn tan kalakon tapane | dadi wong

--- [f. 39r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 2 dari 75

kabarabean | dunya kherat mêlarat | yèn kêlakon tapanipun | tan angaji ing manusa ||

9. sinungan tingal kang aib | udani suruping pêjah | tan lali palawangane | kabuka ing ngèlmu rasa | barkating kasutapan | sarta lan tuduhing guru | awas maring kang sinêdya ||

10. ingkang sinungan kamuktin | tan sêpi wijiling tapa | rêmbêsing madu sangkane | ing wong kang sinung mêlarat | wong loba alit mila | lumuh kirang pangan turu | dadi muput mêlaratnya ||

11. wus jamake wong amêskin | lumuh kirang turu pangan | amrih agênga wêtênge | jubure dèn prih ămbaa | amrih agênging tinja | saya mêlarate muput | duk anom malah atuwa ||

12. lêluwange wong amukti | duk anom ulah nastapa | anglarani ing ragane | anyêgah turu lan pangan | saya tuwa sinungan | kamuktèn dening Ywang Agung | salamêt dunya ngakherat ||

13. yèn dalu aprang lan arip | arame awawan-wawan | yèn siyang aprang lan luwe | arame abăndayuda | yèku wong kang utama | amrih mandia kang ngèlmu | kapanggiha kang sinêdya ||

14. tapa minăngka rêragi | saegane[3] ngèlmu ulam | yêkti acampah rasane | yèn tan angagea[4] uyah | têrasi lawan bawang | eca ingkang kaduk bubu[5] | kapanggih rasane ulam ||

15. kang tan sinungan rêjêki | dumadak sungkan nastapa | awêdi luwe watênge[6] | bata wau sok kêlbua | amrih agênging tinja | yèku wong budhug amumuk | jubure dèn prih ămbaa ||

16. kang sinung rahmat Ywang Widi | tan [ta...]

--- [f. 38v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 3 dari 75

[...n] arsa kèwêd-èwêdan | rêrêmên dèn buwang kabèh | mênawi kacakrabawa | lumuh kawaworana | tingale dadi sumunu | mung kang sinêdya kewala ||

17. marmane linggih ing sêpi | tanpayun kawaworana | liyan sangking sasêdyane | puniku kang sampun têka | amrih pêksi awora | kalawan kurunganipun | wêkasan abadan sukma ||

18. marmane nora pinanggih | sakèhe ingkang sinêdya | kawoworan jro tingale | milane nabi panutan | tan arsa ulah sastra | amung salate amanggung | tanpayun kawaworana ||

19. mêngkana Susunan Giri | apartapa tigang wulan | nulya miyos kêramate | kang sela pan dadi gajah | ambanjur angaluwat | kawan dasa siyang dalu | dadi ratu waliyullah ||

20. Sèh Mêlaya tigang sasi | kang asrama Kalijaga | ing Pulo Upih parnahe | alêledhehan[7] gulinggang | pan jangkêp tigang wulan | gulinggang tuwuh angrêmbyung | dadi masaèh[8] utama ||

21. pan wus wangêning Ywang Widi | ing wong kang adhangir badan | tigang sasi wêwangêne | yèn têmên-têmên ing nala | apa barang dèn têdha | tinêkan dening Ywang Agung | sapanêdhaning manusa ||

22. mêngkana wong dhangir bumi | nandur pari lawan kapas | dêstun genjah wêwinihe | tigang wulan dèrèng mangan | ing wong adhangir badan | tigang wulan lamènipun | sinêmbah padha manungsa ||

23. sawênèh kudu amukti | pan alumuh ing nastapa | kang lumrah ing jagad kabèh | wong kang kinirangan pêpangan [pê...]

--- [f. 38r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 4 dari 75

[...pangan] |[9] norana wong nastapa | padha wong budhug amumuk | anggung gawe mangan nendra ||

24. yèku palaning rarywalit | katuwan susuning biyang | katuwan sêsapihane | dadi balilu sungkanan | yèn lananga wadona | adoh kasutapanipun | tan dadi amal jariyah ||

25. kang jamak lumrah sabumi | kang durjona[10] abêlasar | dede wong anom susune | kang durjana atotohan | kang abegal angêntal | sami wong katuwan susu | miwah kang sami nastapa ||

26. marmane kêdhik kang ngèlmi | rare katuwan sapihan | pilih kang manjing ngèlmine | dening kalis ing agama | yèn olih ngèlmi rasa | kadi lênga lawan banyu | sakalire kabêcikan ||

27. rare kang tuwa sinapih | atapa lumuh kangelan | jamak wong sinung kamuktèn | saegane dhangir têgal | ya wiwitan kangelan | warêg ing wêkasanipun | tan abeda dhangir badan ||

28. tatapi kêna tinakdir | yèn ta wus pêpêscining[11] Ywang | dumadak tuwa susune | dadi tuna budi akal | kalis ing kasutapan | ing rarywanom susunipun | wêweka manah graita ||

29. kinira-kira tan kêni | wêwekanira akathah | mungguh kang agêng linggihe | sami miskin sami dagang | sami ulah dursila | yèn ta anom susunipun | wêweka somya[12] susila ||

30. tan wande ngiwang-iwangi | rare katuwan sêsêpan | dêstun saanggur-anggure | mêcahakên piring pinggan | kêdhik cowèk lêlayah | ngilangakên pangot wêdhung | bêdhahakên sêsandhangan ||

31. ceceganing ujar sirik [si...]

--- [f. 37v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 5 dari 75

[...rik] | anggur-agure[13] lèh ujar | brêkating tuwa susune | luwang tan kêna winilang | yèn anaking wong desa | dèn susoni tigang taun | jaga pêpikul kewala ||

32. emane ingitik-itik | alit mula sinusonan | dadia pêpikuling wong | angur matia duk bocah | alit mila dinulang | awêl dadia pêpikul | dadi nomana sêsêpan ||

33. luwang yèn pêpikul iki | ora akarya pocapan | kang kaluwang calimude | ambêlasar duwe akal | madati lan totohan | angulari yayah ibu | lading pangot asring ilang ||

34. yèn ginèndèng maring bêcik | sungkane tur nora bisa | têka apêtêng atine | pae ingajak masiyat | ajinah atotohan | wagêd yèn karya calimud | awrat ingajak naharja[14] ||

35. rare kang tuwa sinapih | somya pintêr dawêg bocah | saya bodho ing tuwane | mênêng-mênênge isinan | wirang yèn têtakona | marmane ta tbelilu |[15] supaya bêtaha nglapa ||

36. rare kang tuwa sinapih | yèn kuncara anèng desa | akèh kasungsang manahe | katara yèn mara tumbak | yèn amlat amblêgandhang | wudhu pirang-pirang dhusun | yèn ambadhog ayam mêntah ||

37. sing barang pênggawe bêcik | kang makolèh ing akhêrat | dumadak pungkan[16] atine | angrasa isin awirang | pangrasane wus bisa | yèn umur patbêlas taun | katara yèn manah susung |[17]|

38. wong anom darma nglampahi | wiwitan sangking wong tuwa | tan asung anonganom[18] [ano...]

--- [f. 37r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 6 dari 75

[...nganom] susune |[19] pêksane asah ing anak | nora idhêp ing wêlas | dadi tuwane balilu | akalis ing kabêcikan ||

39. asih atêmahan lalis | biyang kang agawe ala | pantês jinêjêk makame | dening agawe duraka | balilu tur sungkanan | wong tuwa pantês pinukul | nora layak ingujungan ||

40. sapuluh lumuha iki | aduwe anak duraka | yèn ta katuwan susune | pasthi duraka ing yayah | rena myang ing Pangeran | kathah kang wurung calimud | atêbah kang kasutapan ||

41. son[20] nandhanga sakaluwir | sok uga warêga mangan | têka aturu atine | kamêrtabatan maesa | yèn wus warêg amangan | agêgayêmi[21] anjêrum | budi tan anêdya mundhak ||

42. wong mêskin sangsaya mêskin | tapak tan bêtah ing lapa | mêskin kang têtêp arane | ing wong mukti sugih tuman | lamun adêdagangan | dumadak bathine agung | wong miskin dumadak tuna ||

43. kadyagane anênagih | raryya nom ulah nastapa | katêmu tuwa muktine | rare kang ngulah pangan |[22] turu kaladuk bocah | mêlarat katêmu sêpuh | anênagih tanpa utang ||

44. pêksane kudu amukti | yèn duwea kasutapan | dadi mêlarat tuwane | sapa kang anaur utang | sapuluh akasaba | yèn tan ana potangipun | nadyan sugiha tarabas ||

45. palane katuwan sapih | alumuh kiranga pangan | dadi antêp ing miskine | akalis ing kabêcikan | kadi lisah lan toya | lamun agurua ngèlmu | arang

--- [f. 36v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 7 dari 75

kang tancêb ing nala ||

46. wus bubuhane wong miskin | doyan turu lawan mangan | tan ana kasutapane | baya ngur sapi maesa | dadi lêmbuning swarga | sato mèni padhanipun | wong anggung mangan anendra ||

47. tan anêbut yèn aguling | kadi turuning maesa | lir sato mèni padhane | sato kang wênang pinangan | yèn ing kina wong buda | sami amangan wong sêpuh | kang tan arsèng kabêcikan ||

48. yèku aran sato mèni | wong tuwa ingkang duraka | pantês pinangan daginge | duk jênênge Ratu Baka | yèku ingkang pinangan | lan sawancining wong sêpuh | wong tua kang tanpa karya ||

49. wangêne rare sinapih | enom umur pitung wulan | sangang sasi sawêlase | tigalas limalas wulan | yèn wadon wolung wulan | sadasa rowêlasipun | patbêlas lawan nêmbêlas ||

50. yèn langkung wêwangênnèki | dadi pintêre kapalang | dhasar katuwan susune | adhêmên ing karawitan | anyalêmpung arêbab | atêbih daulatipun | angèl wastrane wutuha ||

51. saumuripun aurip | adoh ing bêgja daulat | arang wutuha sandhange | amangan arang enaka | barkating karawitan | mêlaratipun saumur | anênêdha tan tinêkan ||

52. pae lan kang anandangi | sacêngkrengan sakosokan | patang puluh dina dohe | daulate sandhang pangan | sami lan ulah sastra | yèn ta gung gawe anungkul | inggih daulate têbah ||

53. mung sirike

--- [f. 36r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 8 dari 75

tuwas èlmi | kang alêmbat-lêmbat uninga |[23] dadi wong alim wêkase | yèn angaji ingkang iya | dadi kaum utama | acêpak rêjêkinipun | akèh urmat asidêkah ||

54. wong ngrêbab nyalêmpung iki | yèn wus dadi munggah dhalang | dadya mêng-amênganing wong | guna wisaya dèn undang | yèn mopo olèh ujar | miyang tanbuh asilipun | tuwase doh kang daulat ||

55. tan jujul yèn pinarinci | dening saumur mêlarat | nora nana sêmbulihe | rèhing dadya mêng-amêngan | yèng[24] muguhing[25] wong desa | arang adodota sabuk | lapake sangêt mêlarat ||

Punika Wêwinihing Căndra[26]

RupaCăndrasasiNêbisasa
rupa têmênpurnamaning tanggaltanggal pisanPusêrlintang
DaraBumibudaRoningmèdi
WêtêngLêmahlêmah kang ana wadinejambutsilit
IkuDarajalmaEka
BuntutWêtêngUwongSawiji

--- [f. 35v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 9 dari 75
WaksutaSitiAwaniyèn wulana
Anaklêmah kang irêngPurunsuruping tagal[27]
ya ta tunggal iku kabèhNetracaksuh
cêcangkoking kupingpasuluhan
NayanaSikaraBojapêksa
UlatTanganBauuwang
Dhêsthiamalo[28]cana[29]carana
AlisPêpasuLêlathaathi-athi
KarnaKarnianêmbahtalingan
Kupingambaning kupingAdhêppapênthiling kuping
Mahatangan êlar sukuwatêke kabèh iku loro
irêng-irênging mata
BahningpawakaSiking
gêni wongwagêna[30] kang ana sapucuking gununggêni upêt
Gunadahanatrining ranaUta
gêni agarangêni tanpa sangkangêni têtunonLintah

--- [f. 35r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 10 dari 75
UjêlAnautiJathaWenda
WêlutCacinggêni kang winadhahangêni pawon
NalagniKayalenapuhli[31]katiga uninga
gêni panasing atigêni padiyanangêni balubukangêni abor
sadaya punika watêke têtigawedangSagara
banyu panasbanyu kang angidrêri
KrêtiSuciJaladriHèrnawa
banyu sumurbanyu kang anucèkakênbanyu rawabanyu bêngawan
SamodraJalanidiWarnatoya[32]
banyu laotanbanyu sêgaranbanyu sawanganbanyu jêmbangan
diwahana[33]WaudadiSinduWarih
banyu udanbanyu deresanbanyu susubanyu kêlapa
DikTasikCatursadaya watêk sakawan
banyuning ayodbanyu karingêtPapat
Butapêndha[34]Tata
kang asiyungLêlimagêtihing atot

--- [f. 34v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 11 dari 75
GatiWisayaIndriYaksa
gêtihing kakêtag[35]Pênggawebayuning matabuta wadon
SaraMarutapawanaBana
Lêlandhêpangin kang gawa ganing[36] sêkarangin adrêsAlas
MargaSamiranawarayangPănca
angin kang nêmpuh ing dêdalanangin kang angilangakên karingêtsênjataLêlima
BayuWisikangulingansadaya watêk gangsal
NapasBêbisikangin kang malêbu sajroning paturon
mangsad[37]rasa[38]sang winayangGana
sarupaning rasarasa kang asinagang-anggang[39]Tawon
RêtuAnggasOyagkarêngya
Aworkayu galinggangObahKarungu
sadaya watêk nênêmArdiprawataGiri
gunung pinggir pasisirgunung kang atêpung padha gununggunung gêdhe
TurănggaRêsiEsaBiksu
Jaranpandhita gunungKêboSapi

--- [f. 34r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 12 dari 75
MandhalaCalaimawanSapta
satugêling gunungsêsukuning gunungpucuking gunungPêpitu
PandhitaSyaraGoraMunikuda
wus angaranipandhita kang amêmurukpandhita kang kajanalokapêndhita kang kasusra panêdhanejaran
TuganganWikusadaya watêk pitu
satêngahing gunungpêndhita kang bênwur[40] tapane
NagaPanaganSarirabasutanu
Ulaênggoning ulamênyawaktêkèkbunglon
MurtiKunjaraGajahdipănggasamadya
CêcakWêwadhahkang ana ing wantilangajah tinunggangan ing ratugajah kang ana paprangan
NanggalaÈsthiDiradabramana
gajah kang gadhinggajah wadongajah kang mêtapandhita sabrang
BujănggaLimankalawan ula sadaya watêk walu
ula kang gêdhegajah pinalanan
LodraTrusthigapurawiwara
Aluranlèngi[41] tuluplawanging ratulawang sakèthèng

--- [f. 33v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 13 dari 75
MukaDyaranăndawilasitaguwa
Rêrailènging êdomlènging kombanglèng patapan
RagoĂngkaGatralèng lawang
lèng kang asamunWêwilanganlèng gangsirlènging umah
Babahannawa sanga watêkipun sadayaboma
lènging malingsukêt mati
SunyaGêganabara tan anadyawiyati
SuwungDhuwurlêlungan tan katonlêpasing langit
wano atèng angarani, dik malêtik, sakathahing ical watêk sadasa.

2. Pupuh Sinom

1. punika wontên carita | carita nabi karihin | ingetang ingkang sêngkala | luputa ing tulah sarik | nabi roro kawarni | Nabi Adam Nabi Rasul | dipun sami waskitha | dawêg punika pinikir | ingkang sampun sami sujana sêngkala ||

2. Bagendha Adam punika | linairakên kariyin | kala dhatênge ing dunya | itungên taunirèki | lan patinipun nênggih | Ki Ajisaka ing dangu | antarane punika | mapan Nabi Adam iki | antarane lan patine Ajisasaka [Ajisa...]

--- [f. 33r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 14 dari 75

[...saka] |[42]|

3. nênggih pitung èwu warsa | lawan pitung èwu[43] riris | lawan pănca dasa warsa | lawan malih pitung riris | sampuning mêngkanèki | Ajisaka pêjahipun | tan kawarna laminya | sami itungên ing makin[44] | nulya lair kangjêng nabi dutaningrat ||

4. punika ta sêngkalanya | citra suci aji langit |[45] ya ta nabi rasul ika | sinihan dening Yyang Widi | sampuning lami-lami | ya ta mapan nabi rasul | lah samya ngèngêtêna | punika jênênging bumi | lawan Sèh Muhkhamad gumuling swarga |[46]|

5. punika dipun etanga | anênggih sêngkala lami | kalane tanah Palembang | pêgat lawan tanah Jawi | sagara nanggung bumi |[47] punika jênênging taun | pulo Mêngare ika | sêgara nêmpuh ing bumi |[48] miwah Bali pêgat lawan Bêlambangan ||

6. punika ta sêngkalanya | samodra angapit bumi |[49] Giling Tarawangan pêgat | pêgat lawan tanah Bali | ika sêngkalannèki | prasandha angrusak êndhut |[50] sakèhe kang amaca | rêkde dèn awas ing sandi | yèn amaca sampun katungkul ing sastra ||

7. sastrane datan awêca | lan kawikanana malih | nênggih pulo Selaparang | pêgat lan tanah Sêmbawi | ika sêngkalanèki | sami èngêtêna iku | naga nuju kapala |[51] miwah rêke nusya Jawi | caritane puniku tunggal satanah ||

8. Sambawa Bali Palembang | sarala tunggal sajawi | wus pêgat dadi sasanga | caritanipun ing benjing | benjang katêmu malih | yèn wus kalampahan tutug | wêwilangane benjang | nênggih tigang èwu riris | pan punika kaoling wali satunggil |[52]|

9. yogya sami ngawruhana | dènira kang wruh

--- [f. 32v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 15 dari 75

ing riris | kocapa kangjêng pangeran | pangeran ing Girièsthi | kang winuwus kariyin | tatkalanira dhêdhukuh | anèng Wukir Matêngga | punika jênênging bumi | pandhita anêpi karya buwana |[53][54]|

10. wus lami dènnya dhadhêkah | Kangjêng Sunan Giri lalis | punika ta sêngkalannya | citra bagus narna[55] sasi |[56] kang putra agêntyani | karaton ing dalêm iku | wus alami pan seda | punika sêngkalanèki | gatra manggih ing cature nêbi ika |[57]|

11. Pangeran Pandhan Sumalah | punika sêngkalannèki | pandhita sêmarganing rat |[58] Pangran Kawis kang gêntyani | sedanipun ing nguni | punika sêngkalanipun | lah samya èngêtêna | kaya ngalong dalannèki | Jêng Pangeran Kukus wau kang gumantya ||

12. ya ta sampun lami seda | gumanti kang putra malih | pangeran gadhagas seda | kawarnaa sira mangkin | ika sêngkalannèki | sirna tilar margèng ratu |[59] kawuwusa punika | nênggih Pangeran Gumaring | pan punika sedanipun sinêngkalan ||

13. rupa mulya marganing rat |[60] kocapa mangke puniki | susunan ing Kadarajat | Sumalahipun ing nguni | ika sêngkalannèki | lunga aji sastra ayu |[61] Pangeran Sêndhang seda | punika sêngkalannèki | èngêtêna dènira kang wruh ing sastra ||

3. Puh Dhandhang[62]

1. dyan punika sêngkala kang lami | samya tinêmbangan dhandhanggula | kawruhana sasmitane | sirah myang tênggakipun | atusane kang amêkasi | nuli sira abêna | sangkala karuwun | lawan sêngkala kang anyar | dèn waspada gènira amilang bathi | atanapi yèn tuna ||

--- [f. 32r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 16 dari 75

2. ing Gunung Kêndhêng dèn sêngkalani | kunir awuk tanpa jalu ika |[63] sirah tunggal sêngkalane | gunung myang jêbug awuk | nuswa Jawa sirnaning bumi | Nusabarong babadnya | nênggih pring sadhapur | Nusatêmbini nir jalma | ing awiyat sêngkalane cèlèng mati | babade sirah sanga ||

3. ing Gunung Agung dèn sêngkalani | tulup kumukus ing Wukir Brama | analandri sêngkalane | ing Gunung Mahamèru | nênggih wêlut anglèng i[64] bumi |[65] tuwin Wukir Prawata | ri sêngkalanipun | kaya gapura rinupa |[66] ing Arjuna pawaka lodra ring bumi |[67] tanapi Wukir Pandhan ||

4. kang anyadra[68] ing Gunung Marapi | bramana lêbu gêni punika |[69] Wukir Pêndhêm sêngkalane | sara para candrèku |[70] Wukir Èngêl sêngkalanèki | amănca nrus ing lêmah |[71] Wukir Murya ngetung | anênggih bahning pawaka | Wukir Bancak kurungan isinya pêksi | ing Lawu catur muka ||

5. sirnaning wiku ing Gunung Sumbing | ala ulu roro kang bujăngga | ing gunung anyar babade | bahning awarna kukus | Gunung Wilis dèn sêngkalani | karoya sêmpal ika |[72] myang ing Wukir Kidul | gunaning wong yèn ingetang | jênêngipun kiyai ing Dhandhanggêndhis | solot ginuron ing rat ||

6. ing wana gungan dèn sêngkalani | kalèthèk rêke palêngan tiba | darmèng kaênêngan make[73] | wong papat madêg ratu | sêngkalane dawêg kinardi | tuwin ing Singasêkar | sasêngkalanipun | ratu kacidrèng paprêman | Candhi Maling mati kênya surèngpati | babadipun sêmana ||

7. sêngkalane Candhi Kalibêning | bramana iku anăngga wulan |[74] Candhi Sèwu sêngkalane | naga bujăngga buntut | tunggal [tung...]

--- [f. 31v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 17 dari 75

[...gal] uga ing Wukir Tasik |[75] liman pêjah wantilan | dene ing Siguruh | biksu nêm tasiking jalma |[76] sêngkalane duk ngancik kawah kariyin | yya pêgat ajèkêna ||

8. têlaga pawinihan anênggih | sêngkalane kala winastanan | kaya buta ing rêbahe | anèng bumi pinetung |[77] wontên dening Têlaga Pêning | apan agawa lêstra | naut ing kunipun | ranu kuning kuda pêjah | apituwin babade Têlaga Pasir | apan wêdhung sumăndha ||

9. têlaga mangêbêl babadirèki |[78] nênggih rêke putri winisaya | dening jalma ing babade | myang mandhala ing kulur | toya ngapit ing guwa nênggih | duk Ni Sêkati pêjah | ing sêngkalanipun | kênya palêstra abrăngta | ing kumitir kaya buta naut siti |[79] sêngkalane sêmana ||

10. duk masa jagung dèn sêngkalani | nênggih wiku wiwara tumingal | mandha ing katong ta mangko |[80][81] sêngkalane winuwus | naga mati ing kartèng bumi |[82] tuwin ing Majagêtar | ing sêngkalanipun | watu mungal katon tunggal |[83] ing Kumitir sêngkalane duk kinardi | lir maha jaladara ||

11. duk pênabin dipun sêngkalani | kadya bahning paningale tunggal |[84] ing Bali ika babade | bujong ro jalmèku |[85][86] tunggil guntur ing watu ardi | guna biksu katingal | ing jalma winuwus |[87] têlas kang amawi têmbang | têrangêna ing tutur sêngkala dhingin | bari sira jèkêna ||

4. Dhangdhang[88]

1. sêngkala rêke manira ngawi | sun aetang

--- [f. 31r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 18 dari 75

babading nagara | sêngkalane bumi kabèh | têkan babading gunung | mung kêkidung lawan kêkawin | purwane babad sabrang | kang minăngka paku | duk Ajisaka ngêjawa | anèng Jawa jumênêng sri narapati | anèng Mêdhangkamulyan ||

2. tan wruh cacadên rungsiting Kawi | sun amurwa babading sêngkala | pêksi srêngkara têmbange | gêmpuring Majalangu | sirna ilang krêtining bumi |[89] jênênge artadaya | bahning mati ngranu | jalma putra ing toh jiwa |[90] nèng turăngga pralena ing jalanidi | sacăndra duk ingetang |[91]|

3. Gagêlang purwa gapurèng siti | warna tunggal duk Pasurabaya |[92] dara ro papat nrupane |[93] ing Puhan kala campuh | dèwi roro warna putrèki |[94] gunture banyu pindhah | tri netra warnèku | duk ing Paloh kabaranang | wadya kênya naya dening waudadi | rug wukir tasik juga |[95]|

4. ing Kanitèn paksa guna karti | wêkaning Pathi gunaning nala |[96] caturing wong duk patine |[97] rêkyana patih dangu | tan antara pan tunggal warsi | lawan Ni Kapulungan | pandhita têtêlu | cinatur jalma rusaknya |[98] kang satriya kunjara gêni kinardi | jalma wus rinupaka |[99]|

5. kala panjêr pinarag gêgêni | gapura tiga krêtining jalma |[100] sira Bra Lit ing patine | sirna warna cinatur | dening jalma kajoran rupit |[101] wulan warna sagara | wong majawa ketung |[102] suku papat catur buda |[103] pra satriya têlas tri warnèng jêladri | jalma sêngkalanira |[104]|

6. duk ing Kadhiri ingosak-asik | bujăngga papat warnaning jalma |[105] tunggal ing rèngêl taune | myang

--- [f. 30v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 19 dari 75

kapulungan iku | muka warna krêtining bumi |[106] ing Sande ilang lima | warnaning jalmèku |[107] ing Gêgêlang sêngkalannya | wong kawisik sapakaryaning kang jalmi |[108] punika sêngkalanya ||

7. pêksa wisaya warnaning jalmi |[109] sakandhihe Mandhakungan ika | aganti kawon ing Palèh | bahning pêndhawèng ratu | bumi Surabaya ingalih | cinatur marga papat | bumi kalanipun |[110] duk ing Pasêdhahan kalah | tata warna tunggal sangkalanèki |[111] duk kalah Panarukan ||

8. panêmbahe sang winayang karti | putra ing Lamongan lan Balitar |[112] ing Wirasaba taune | tunggal katiga iku | kapat rasa ing waudadi | lawan ing Pananggungan | buta nênêm sindu | buda sêngkalan ingetang |[113] duk kawone Mamênang rasa karêngi | krêti jalma ingetang |[114]|

9. ing Singgu pandhita nênêm karti | juga duk bêdhahe Bêlambangan |[115] naga nêm kapat rupane |[116] lan duk prang ing Siguruh | milya gêsang Blambangannèki | gapura nêm rineka | jalma kalanipun |[117] kabakar kasangèng rasa | kapat juga ing Japan sirnaning rêsi |[118] nawa căndra ingetang ||

10. duk Rajèng Giri anèng Kadhiri | jalma pandhita kêrtining tunggal |[119] taman pungkuran dadine | parêk sukuning gunung | hèrnawa lèr tunggal anuli |[120] duk katunon ing Daha | icaling sang prabu | prawata asirah tiga | tiga wukir kapat tunggal prawata boga sik |[121][122] muni sagara rupa |[123]|

11. tunggal warsa prang Pasurawarih | mèh mau ta tugal[124] warna căndra | duk ing wanangsrama anèng | Jipang yêksa kapitu | ing nêgara sasi barêsmi | duk guntur banyu pindhah | wraksa yêg ing gunung |

--- [f. 30r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 20 dari 75

papat iku tunggal warsa | Pabalora Balega rêke rung sangking | astha kuda pat juga |[125]|

12. ical dipatine wong Kidhiri[126] | duk padha mapat wong mati Sêlam | tansah sakraha ginawe | tunggal lagya kinêpung | ing Mamênang ing guna dening | sakèh wong mati Sêlam | lodra gatra catur | juga lêsah ing kanityan | mahas ing prang Naraga nunggal sawarsi | pinanji Pranaraga ||

13. duk bêdhahing Wirasaba nênggih | tan antara windu agung prapta | sirna ilang tata rajèng |[127] duk bêdhah pira[128] iku | bumi sirna tata gung igil[129] |[130] ing Kadhiri ing ngasa | pinurug ing dalu | bumi sirna tata tunggal |[131] pêcal nrang duduk rêke lagya kinardi | katonton marga tugal ||

14. duk Sultan Pajang ingèstrèn aji | ing acala mantri lunga mănca | sarêng duk palindhu gêdhe | obah sirna margèku | kala Pajang rusak kariyin | sangang nirna tinata | jalma kalanipun |[132] rusak nêgari ing Dêmak | mêksa lungane bupati tilar nêgari |[133] angambang ing samodra ||

15. sirnaning jalma aglar ing siti | nagarèng Daha kalane rusak | senapati pambalike | paksa jalma butèku | tunggal warsa nora aganti | duk kabayong[134] ing Jipang | prang ing Kali Dhadhung | ing Kadip pun Panaraga | Pasuruan kayang jalma glar ing siti | duk bêdhah Pranaraga ||

16. duk abangun kita bang putih |[135] gunturing jalma tibaning căndra | sarêngpa[136] utêr prêrange | pan tunggal warsanipun | paguta prang Pajatisari | sawarèng kang buntala | winisaya purun | warna karta gana rupa |

--- [f. 29v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 21 dari 75

tata jalma barakas guwaning bumi | minarga dening jalma ||

17. ingkang seda panêmbahan swargi | ing Kajênar apan tugal warsa | purwa sata ing kalane | wiwitane wong udud | gêni kalih tumibèng siti |[137] Dipati Pugêr ika | ing salunganipun | aboyong marang ing Dêmak | wus jumênêng sataun antara malih | grahana ing raditya ||

18. winarna paksa tinata wani |[138] miyang anglurug marang nêgara | Dêmak wong Mataram kabèh | Dêmak lagya kinêpung | marga kalih tinata wani |[139] duk prang ing Kali Lanang | malaning acampuh | karênga pêksa wisaya | jalma kala duk prange ingkang dhingin |[140][141] sarêng campuhing bala ||

19. kala seda panêmbahan swargi | ing Karapyak Pagrêsik sarêngnya | wêwanan ing margane |[142] tugal lagya anglurug | maring Malang bêdhahirèki | sarêng lan paandaka | rasa tiga bayu | tugal duk Pawirasaba |[143] duk kêkaya tata jalma tan aganti | anulya Pasiwalan ||

20. Dipati Martalaya giningsir | rowa gêni bana iku tunggal | kocap ing Pajang prêrange | nir tasik Pandhawèku |[144] bumi kala wong Pajang kêndhih | lunga tilar nêgara | adipatinipun | angungsi mring Surabaya | kala sultan angalih saking nêgari | sêmana tan winarna ||

21. kala Pangeran Arya Mêtawis | akramantuk putri Surabaya | apan tanggal sêngkalane | baris kêrigan asru | ing Kacêmbing dènnya abaris | wasta Lêmbu sêmana | obah marganipun | tinata wong

--- [f. 29r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 22 dari 75

duk Patambak |[145] pêpungkuran sawetan paseban adi | pan tunggal warsanira ||

22. sarusaking ponang Girièsthi | pandhita sami anata jalma |[146] sarêng lawan dalêm gêdhe | ing karta kang katunu | mapan tunggal kala kabêsmi | Panêmbahan Carbon ika |[147] asewaka iku | aseba dhatêng Mêtaram | wadya sami tinata jalma singgih |[148][149] marmane tinulisan ||

23. Sultan Mataram lagya pêparing | mantri sadaya atămpa dana | bupati kêndhaga lante | arya lawan tumênggung | pêngalasan dêmang pamigir[150] | têkèng jawi kawratan | kaparêk tan kantun | têkaning Padigi desa | wrata kabèh pasisir măncanêgari | sami kawratan dana ||

24. muka wisaya anata jalma |[151][152] duk kakêlun sakèh wong bang wetan | pinundhutan pakaryane | pinisah ingkang kantun | sirna rasa marganing wani |[153] duk bêdhah Balambangan | pun kêmbar anukul[154] | jalma obah tata tunggal |[155] duk lumampah dhatêng Têmbayat sang aji | lan lumbung agung kobar ||

25. apêksa obah marganing wani |[156] duk gunturipun gunung adiksa | wong mati pan tanbuh kèhe | pan tunggal warsanipun | kala sultan ingèstrèn aji | sampun jumênêng sultan | Êjim taunipun | guna nêm anata tunggal |[157] sira Arya Surănggamarta pan tunggil | kesahe dhatêng Dêmak ||

26. Pangeran Carbon mapan anunggil | lan wong Prênggi seba mring Mataram | ingurmatan bêdhil gêdhe | warna obah kang bayu [ba...]

--- [f. 28v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 23 dari 75

[...yu] | tunggal lawan sabanirèki |[158] dipati ing Polembang | lan ki haji mantuk | kabandana ing Jakarta | apan tunggil kekenan[159] ing Banjar prapti | aseba mring Mataram ||

27. Pandhawa nênêm anata jalmi |[160] duk pagêblug akathah kang pêjah | apan tunggal ing warsane | kalawan sedanipun | Adipati Balitar nênggih | wong dalêm jroning pura | akathah kang lampus | tunggal warsa lan akarya | sasêgaran palèrèd kala kinardi | kêrigan wong Mataram ||

28. duk karya bêdhil pun gunturgêni | sakèhe pandhe kêrig sadaya | rasa obah ing tatane | tunggal panambutipun |[161] kala sultan dhatêng Magiri | pandhita nêm manata | sawulan pan sampun |[162] nora antara sawarsa | kangjêng sultan atilar ing dunya nênggih | mantuk ing kramatullah ||

29. tan antara kang putra gumanti | sang aprabu anom ing Mataram | ing Buda Manis dinane | ing sêngkalane ngetung | gajah obah marganing bumi |[163] tanggal patlikur Sapar | taun Be kapitu | nunggil warsa acangkrama | mring Bangkawa wadya Mêtaram kinêrig | miwah para dipatya ||

30. enjing bubar sang nata angalih | pasanggrahan anèng Jagabaya | Tumênggung Mêtaram age | nata ngaturan kondur | lamun wontên utusan prapti | angambang ing samodra | têpis wiringipun | Balambangan wus kaidak | gapura nêm mănca tugal sarêngnèki |[164] pêjahe Wiraguna ||

31. Panarukan gènira ngêmasi | binandhusa dhatêng Pasêdhahan | pinêtak [pinê...]

--- [f. 28r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 24 dari 75

[...tak] kidul wetane | nir prawata ingadu | mapan sarêng masjid kinardi | pan tunggal warsanira | ing paningkahipun | putri Karanon kagarwa | apan tunggal Dipati Urawan mati | wontên nagri Mêtaram ||

32. tunggal warsa pan ora aganti | kangjêng susunan maring ing Rêngas | Pabalengor ing sarênge | pan tunggal warsanipun | karta lalis dipun pêjahi | sajroning Sokasana | apan tunggal taun | wong kalang angalih umah | sabrang wetan Garompol dipun griyani | tunggal sang nata jalma |[165]|

33. mantri Mêtaram ngundhangan rabi | kinèn wayuh sawarnining bala | têka ing pasisir kabèh | wong desa datan kantun | duk Patetak datan aganti | nêmbah sang nata jalma |[166] tunggal warsanipun | sitigil[167] lagi kinarya | ing Palèrèd tambaknya sarêng kinardi | Krapyak Jatidamar |[168]|

34. sarêng anambut gêbyog sitigil | Dipati Carêbon asewaka | ngaturakên gajah rêke | Dipati Jambi rawuh | lan Wêlănda sarênge prapti | ngaturi bêdhil papat | wong Polembang rawuh | matur yèn ratune pêjah | wong Mêtaram alêlari Damarjati | nulya ngalih Karapyak ||

35. gêni prawata buta nèng siti |[169] duk abaris sakèhing kapêdhak | paseban kidul parnahe | adicala winadung | wong Mêtaram anambutkardi | bata masjid kinarya | tunggal warsanipun | bêdhil pêcah ing pasowan | tan antara ngalih kari Kaliajir | anulya nambut bangsal ||

36. anyalini witana sitigil [siti...]

--- [f. 27v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 25 dari 75

[...gil] | sarêng Wêlănda seba ing Mataram |[170] akathah atur-ature | Lèpèn Umpak binêndung | toya ardi marganing siti |[171] kala sasi Mukharam | sarêng jawuh asru | Kali Sêmanggi duk bêna | lan sarênge lintang kumukus anuli | kalane sasi Sapar ||

37. buta pêndhita tinata wani |[172] tunggal warsa lan wong Sokadana | aseba Mêtaram rêke | taun Dal mangsanipun | nulya nambut pagêr tumuli | bêbata karadenan | tunggal warsanipun | rasa pandhita wisaya | tunggal warsa lumbung agung sinambêr ing |[173] gêlap datan antara ||

38. wong Siyêm seba dhatêng Mêtawis | nulya agawe bangsal kêdhatyan | sarêng Wêlănda sebane | ngaturi kuda agung | pun kabobang pan tunggal warsi | Pangeran Surabaya | ing sasedanipun | pandhita pitu tinata | rupanipun Tumênggung Mataram lalis |[174] madya sangsara jalma ||

39. kala pangeran dipati krami | ingkang putra Dêmang Mangunjaya | wiwara sangsara wonge | ing Dulkaidah ketung | ngrampog liman ing păncaniti | sabda gati kang kocap | ngamuk ngalun-alun | ngabèi na[175] Jênar kang pêjah |[176] tamèng gita sarênge karya masigit | Nidakrêti sinrahan ||

40. antuk duka pinêjahan lalis | ing masigit sarêng anakira | Ki Nayagati sarênge | mati ing lêmahdhuwur | Arya Pamot katur yèn mati | kamuk ing Pasêdhahan | binoyongan sampun | mantri

--- [f. 27r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 26 dari 75

pêpitu ginanjar | sinung lungguh Radèn Kandhuruan singgih | sah saking puranira ||

41. sirna sari wisayèng wani |[177][178] duk sedane Pangran Surabaya | Magiri kala sedane | pan tunggal warsanipun | Wăngsarêja pêjah sitigil | tunggal pun Jaganantang | wong Mêtaram iku | asalin picis têmbaga | paksa bujăngga tinantang wani |[179][180] Mangkubumi dinukan ||

42. kalih bujăngga asamir sasi |[181] kala Tumênggung Asmaradana | angurêbi ing lantene | sarêng patambak agung | anakira nora aganti | nata hèrnawa pêjah | anèng Ngadilangu | kaya samadya tinata | tunggal warsa pasisir măncanêgari |[182] sadaya nambutkarya ||

43. anambut tambak ing jaga malih | umbul-umbul kinarya têngêran | ya ta samantri-mantrine | taun Be kapat iku | mantri sarira anata jalmi |[183][184] tan antara sawarsa | lawan bêdhahipun | lumbung agung katut toya | kala dalu enjinge aruru pari | sakèhe wong Mêtaram ||

44. kala Radèn Têpasana kèli | nunggang sarah pan nora antara | tinundhung sangking griyane | saanak dharanipun | duk sinedan anèng Kacêmbing | warna bujăngga nantang | tunggal warsanipun |[185] Pringgalaya sarêng lunga | Têpèngsara Dêmang Jaganala wus mati |[186] Ngabèi Prangwêdana ||

45. Pangran Carêbon pêjah Mêntawis | tan antara sira Martanata | pagêlaran ing patine | pan sarêng mantunipun | bangun bangsal ing srimênganti | buta murti tinata | jalma kalanipun |[187] lintang kumukus

--- [f. 26v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 27 dari 75

sêmana | tan antara gunung muni nora ganti | obah murti tinata ||

46. jalma tinundhung pangran dipati |[188] duk kesahe saking ing nêgara | wus kaetang sêngkalane | sang bujăngga ingadu | tunggil warsa pan ora ganti |[189] ratu èstri duk seda | sasi Saparipun | nagasari winisaya | tugal warsa Wiramênggala giningsir |[190] sarêng lan Wirajaya ||

47. prabayêksa ginêmpur tumuli | sarêng Pabêndung Kali Minonga | lèng naga buta tunggale |[191] Pabaron wus kaetung | dohing guwa tinata wani |[192] tan adangu sang nata | aluwaran kundur | pasanggrahan Pasundawan | tan antara Pangeran Silarong lalis | anèng ing Waladana ||

48. dina Sênèn ramya păncaniti | Jagapati kondur Jagatoka | Martapura kacêkêle | kinesahakên sampun | ing Kajawan dènnya mêjahi | kala sang nata duka | angandika sampun | sêngkalanira ingetang | tunggal muka tinata dening jalmèki |[193] sêmana duk ingetang ||

49. Dipati Purubaya tinuding | kesah ingutus amêjahana | Wiramênggala kalane | kalih lawang winadung | tunggal warsa nora aganti |[194] kawula jro pinêpak | anèng sitiluhur | Dipati Madiun prapta | kinêjepan kapêdhak sarêng nuduki | kunarpa gilang-gilang ||

50. duk kala radèn putu giningsir | linêbokkên pulo Tunjungbang |[195] sarêng sang nata gigange[196] | karsa silih kaprabun | karsanira dhatêng Magiri | asêsilih

--- [f. 26r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 28 dari 75

lih Pangeran |[197] Singasari sunu | Ki Mangunêgara[198] prapta | asidhupuh ngaturakên pati urip | prabu anom kang kocap ||

51. ya ta pinarêk anèng sitigil | kapêdhak sami eca sewaka | lir Nabi Yusup warnane | kapêdhak pan sumuyud | kagatraa asamir sasi |[199] sarêng obat kobaran | kadi bêdhil sèwu | kang kêmit tumpês sadaya | lan sarênge Wêlănda seba Mêtawis | atur kuda sapasang ||

52. dina Sênèn Wiradika mati | pinêjahan jroning Sukadana | apan sarêng lan anake | jisimipun linabuh | Lèpèn Umpak sêngkalanèki | kaya trus buta tunggal |[200] tunggal taunipun | pêpundhutan para rara | pan ing jawi pateplok jawi wêradin | ajrih kalêbèng pura ||

53. apadudon putra kang sinêlir | asupana dhustha kang pralaya | Radèn Dhobras kêkasihe | nadi wiwara bayu | tunggal laka[201] dipun bênêri |[202] sagung ingkang niyaka | abênêri sampun | mapan katur ing sri nata | sampun kandhap Adipati Singasari | punggawa tinêtêkan ||

54. gara-gara rèh kagiri-giri | beda-beda mangsaning sangara | Gunung Marapi gunture | warsa api sumawur | awor wêdhi watu karikil | sumawur ing awiyat | kilat thathit wibuh | bêlah bêntar kang prawata | warna muka Pêndhawa jalma kèh mati |[203] kalaban ing pawaka ||

55. tibaning [tiba...]

--- [f. 25v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 29 dari 75

[...ning] sangara amimiti | taun Alif ing sasi Mukharam | tan antara ing wartane | Dêmung kancikan mungsuh | wong Mêkasar ingkang ngugahi[204] | wong Bugis rowangira | cacah tigang atus | linurugan wong Mataram | tanbuh kèhe pasisir măncanêgari | bala tanpa wilangan ||

56. buta sasanga ingadu wani |[205] wêtarane punggawa Mêtaram | kadar pira ing mungsuhe | Dêmung sampun kakêpung | pêndhak warsa nora ngugahi | kaciwa wong Mêtaram | rêmak unduripun | pêndhak warsa wong Madura | samya balik Sumênêp lawan Garêsik | kèlu mring Trunajaya ||

57. oyaging gapura buta siji |[206] saulihe bala ing Mêtaram | para putra lês manahe | miwah kang punggawa gung | samya ilang kasurannèki | kangjêng sunan ing warta | wong Makasar kumpul | Trunajaya wus anyabrang | bala Sampang Makasar ngrabasèng nagri | wong Mataram adandan ||

58. mantri Mataram sadaya kêrig | pangiride Pangeran Purbaya | para putra ngiring kabèh | prajurit tan akantun | pangiride pangran dipati | prajurit ing Mataram | ilang sêktinipun | para putra lir wanodya | nir kasura[207] Pangran Purbaya ngêmasi | wus karsaning Pangeran ||

59. taun Êbe tibaning prajangji | sasi Mulud bêdhahing Mataram | ratu tilar kadhatone | putra sadaya tumut | awurahan wong sanêgari | wisma sirna ingobar | bubarirèng dalu | sirna ilang

--- [f. 25r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 30 dari 75

rasaning rat |[208] malêm Akhad tanggal ping walulas sasi | Rabiyulakir kasa ||

60. seda sinuhun ing Têgilwangi | ingkang putra agantyani nata | Prabu Mangkurat namane | sawadyarsa anglurug | duk angkate saking Têtêgil | krig pasisir bang kilyan | Japara jinujug | sampun nimbali Wêlănda | nulya budhal anglurug dhatêng Kadhiri | arsa mrêp Trunajaya ||

61. jalma lena angrasani bumi |[209] duk bêdhahe Kadhiri sêmana | Pangeran Kajoran lèngsèr | gingsir mring sunya sampun | naya mati ngrasani bumi |[210] duk pêjah Trunajaya | ing Payak gènipun | nulya dhatêng Surabaya | duk Pakêprêb bêdhahe nulya ing Giri | sêdyane sabilulah ||

62. bêdhahing Giri nulya lumaris | anjog Samarang laju mring Pajang | Wanakarta kadhatone | kraton jinabêl sampun | ingkang rayi maksa ngêkahi | mila atêmah yuda | tan emut sadalur[211] | pangeran aprang kasoran | ngusi Raja Namrud ingkang raka nuli | kondur mring Kartasura ||

63. lir ngumbara angrasani wani |[212] tan alami pangêdhatonira | Raja Namrud pangadêge | sang nata langkung bêndu | ing Salinga dipun lurugi | Adipati Ngurawan | têtindhihing laku | Pangeran Pugêr Dipatya | wus anungkul saha wadya tan akari | tumut mring Kartasura ||

64. Namrud kalah sawadyanya mati | kêrti mati angrasani lêmah |[213] wong Jahor ika

--- [f. 24v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 31 dari 75

praptane | lan wong Polembang rawuh | atur liman ing sri bupati | bayu sirna kawayang | tunggal warsanipun |[214] wong Gunungkidul amapag | Karangasêm kalesan pinapag jurit | dening wong Kartasura ||

65. wong Gunungkidul tumêdhak malih | pan ing Wanglu gènira ayuda | wong Gunung akathah longe | pan tunggal warsanipun | jêng susunan arsa akrami | lan putri Gipura |[215] tugal kalanipun | Pagunung Kêlir sêmana | naga lêpas angobahakên pratiwi |[216] aganti warsanira ||

66. duk grahana radetya ing nguni | malah pêtêng jagat Kartasura | Wonakusuma sarênge | parwata rug karêtu | tunggal warsa pangran dipati |[217] kalane sinuwitan | akèh belanipun | dupi sampun salin warsa | nulya urung-urung marang ing Mêtawis | piranti giring sangsam ||

67. naga sirna angrasani bumi |[218] kala Kapitan Êtak pralina | tumpês kabèh Kumpênine | kamuk Kabalèn satus | sarewange pun Surapati | wusnya Kumpêni têlas | Kabalèn lumayu | mangetan wong Jahor prapta | atur surat nulya bangun kang capuri | pagêr gêbyog sêmana ||

68. paturu wong saha ngabên jalmi | ngalun-alun kinèn salin tumbak | nuju Jimakir taune | trus sirna rasa ratu |[219] Ănggapatra tatkala mati | mapan anunggil warsa | kala patènipun | Kabalèn pun Wăngsanata | sirna tunggal rêtuning jagad winarni |[220] patènipun Hèrmaya ||

69. sisikaranipun [si...]

--- [f. 24r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 32 dari 75

[...sikaranipun] kawayang nêbi |[221] kobong masigit ing Kartasura | gênti warsa pangadêge | prabayêksa binangun | tunggal warsa lawan masigit | miwah duk prang Kacarat | sêngkalane ngetung | mantri siji ngoyag jagad |[222] tunggal warsa kangjêng susunan cêngkrami | dhatêng ing Pamantingan ||

70. warnaning jalma obahing bumi |[223] mara ing Gênthong wong Kartasura | sarta wong pasisir kabèh | wong Kartasura mantuk | dhatêngira agênti warsi | ing Gênthong tinuguran | sêngkala pinetung | pêndha[224] tunggil winayang |[225][226] wong pasisir ingkang kari angaturi | malah têkèng nêm warsa ||

71. ardi satunggal winayang bumi |[227] duk Kamuning Săntayuda pêjah | wong Kartasura kèh longe | nulya pun Dhadhungawuk | naga tugal winayang bumi |[228] sarêng wong Bêlambangan | prapta mêdal kidul | andalani ing Lodhaya | wong Kadhiri tinumpêsan jalu èstri | dening wong Balambangan ||

72. gapura tugal winayang nêbi |[229] duk Kêmuning Săntayuda pêjah | wong Kartasura kèh longe | nulya pa Dhadhungawuk | naga tunggal winayang bumi |[230] sarêng wong Bêlambangan | prapta mêdal kidul | andalani ing Lodhaya | wong Kadhiri tinumpêsan jalu èstri | dening wong Bêlambangan ||

73. sirna sikara ngobahkên bumi |[231] duk bêdhahe nagri Pranaraga | pan akathah bayongane | sarêng panambutipun | sitiinggil binata putih | wong kêkalih [kê...]

--- [f. 23v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 33 dari 75

[...kalih] angoyag | tunggal warsanipun |[232] kala pêjah radèn putra | winastanan arêsmi lan garwanèki | kangjêng pangran dipatya ||

74. tunggal warsa kangjêng sri bupati | gêrah sangêt nuju kang sampeyan | sakêlangkung ing arême[233] | malah tan miyos Sêptu | pan sawarsa datan tinangkil | sarêng saras sang nata | nuntên parata gung | têtumpêsaning wong kraman | duk sêmana sri nalendra apunagi | yèn saras ngrampog liman ||

75. pak sikara kawayang nêbi |[234][235] Pacaruban Radèn Mangunrana | kala tumpês sabalane | kaparag Gunung Lawu | datan ganti utusan prapti | yèn Jaladriya prapta | angancik Madiun | wong Kartasura krêrigan | barisipun ingkang amapag prajurit | Rahadèn Sindurêja ||

76. Kamagêtan binêdhah wong Bali | Jaladriya dhatêng Ponaraga | lawang ing Tambang jujuge | gêna[236] pêksa arêtu | tunggil warsa angabên jalmi |[237] pun Têka lan Janala | pêjah kalihipun | sarêng radèn ayu ika | tugêl pêngrit lan radèn êmas asupit | sarêng putra têtiga ||

77. warna kêkalih obahing jalmi |[238] kala krami Radèn Sumêningrat | ginandhok kidul purane | dèrèng angsal sataun | radèn nulya kalêbon maling | wurahan sanêgara | kacêkêl kang pandung | pun Kandhêg wus pinêjahan |

--- [f. 23r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 34 dari 75

warna boja angobahakên ing jalmi |[239] sêmana duk ingetang ||

78. duk sêmana sang nata cêngkrami | dhatêng Mêtawis asukan-sukan | sarta lan pasisir kabèh | datan aganti taun | duk putusan amunggah kaji | anabrang dhatêng Mêkah | tunggal warsanipun | Jêng Sunan garagol macan | saha bala dhumatêng ing Sêkarlampir | Ki Brangos ingkang pêjah ||

79. buta kêkalih ngobahkên bumi |[240] sapêjahe Radèn Sindurêja | Ki Wiraguna dadine | pêpatih ing jro iku | Sumabrata pêpatih jawi | lan Jêng Pangran Dipatya | samana kang sinung | pêparentah mantri jaba | rasa kalih angobahakên pratiwi |[241] anglurug dhatêng Kincang ||

80. sadhatênge pan ora aganti | Adipati Urawan pralina | datan darbe putra mangke | mila desa ginantung | dening nora ana gêntosi | desa Kaurawanan | nênggih pinartêlu | Ki Wiraguna saduman | kang saduman Ki Wirajaya Ngabèi | sadudam[242] Wirasastra ||

81. kala seda jêng susunan swargi | Amangkurat anuju sêmana | ing malêm Sêptu dinane | Kaliwon rangkêpipun | bakda trawèh wayah ing wêngi | tiga likur tanggalnya | Alip taunipun | anuju wulan Ramêlan | sêngkalane pandhita ro rasa tunggil |[243] sêmana duk ingetang ||

82. tan antara kang putra gumanti | dipati anom jumênêng nata [na...]

--- [f. 22v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 35 dari 75

[...ta] | sarêng lawan pangadêge | arsa ngêndhih kadhatun | Radèn Suryakusuma nênggih | angadêg anèng wawar | Mataram dinunung | kala jêjuluk susunan | waliyollah panatagama sinêlir | angadêg ing Ngayogya ||

83. wong Kartasura anglurug sami | Radèn Suryakusuma kasoran | lumayu ngilèn parane | dhatêng Logêbangsantun | awasana nulya katitik | kacêkêl wong Losêkar | sanak garwanipun | Dipati Pugêr kadukan | pan kabêkta i[244] putra Pangran Ngabèi | tinrêka nunggil karsa ||

84. karêksa sarwi dèn babêthèki | sarêng kapirsa yèn putranira | kacêkêl sanak garwane | Pangran Pugêr pan sampun | ingapura dening narpati | kinèn angalih griya | parêk ngalun-alun | Rahadyan Surya mèh prapta | Jêng Pangeran Pugêr gya lalos ing wêngi | arsa dhatêng Sêmarang ||

85. naga kêkalih obahing bumi |[245] wong Gunungkidul lêkas amampang | binoyongan sawarnine | Radèn Sudira rawuh | kapanjara angsal sasasi | anulya ingapura | pinaring wong sèwu | kunêng kang anèng Sêmarang | kang angungsi pangeran wus angsal kardi | sampun jumênêng nata ||

86. mantri pasisir kilèn Sêmawis | sampun ambalik dhatêng Sêmarang | ing Têtêgal wiwitane | Pangeran Sampang

--- [f. 22r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 36 dari 75

wau | nagri wetan ingkang awiwit | kalawan Surabaya | bang wetang wus kayut | ing Dêmak pan maksih băngga | linurugan sêmana sangking Sêmawis | mila ing Dêmak rusak ||

87. Ki Wirasastra kang anjênêngi | kapalayu dhatêng Kartasura | sang nata langkung dukane | mangkya samya anglurug | wadya Kartasura akêrig | langkung duka sang nata | kang angirid laku | gih Pangeran Martasana | dhatêng Dêmak sawarsa lawang kêkalih | rêtu wong Kartasura |[246]|

88. pan pasisir ingkang dèn lurugi | kang lumampah Pangeran Balitar | desa ing Kêdhu margane | anjog ing Kaliwungu | kapangilèn dhatêng Têgil |[247] Pangeran Surabaya | kang angirid laku | iya sampun karsaning Ywang | saênggone wong Kartasura kajadhi[248] | dening wadya Sêmarang ||

89. wontên prajurit kantun sawiji | ingkang atugur wontên Ngungaran | Dipati Jayaningrate | pintêr sugih kalangkung | pan ingakên sudara wèdi | prasêtya sarêng pêjah | kalawan sa[249] prabu | ginugu saaturira | sarêng mirsa wartane saking Sêmiwis[250] | mêngsah agung prawira ||

90. wadya sabrang pan awarni-warni | amêpêki sakèhing wong sabrang | gêgilani sabawane | dadya lês manahipun | dadya ilang pasihan gusti | nulya wau siyaga | sanak garwanipun [gar...]

--- [f. 21v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 37 dari 75

[...wanipun] | sanega dandanan aprang | tanagane kadyarsa amagut jurit | laju biluk Sêmarang ||

91. dina Kêmis tibaning prajangji | Jumadilakir taun Jimawal |[251] ratu tilar kadhatone | mangetan lampahipun | sêdya ngungsi mring Surapati | bala kang atut wuntat | wêtawis wong sèwu | bêdhahe ing Kartasura | para mantri tan ana mati sawiji | wus karsaning Pangeran ||

92. sirnaning guna rêtu kang jalmi |[252] duk Wêlandi ngancik Kartasura | kapanggih suwung kithane | pan aganti sadalu | ing lolose Wêlănda prapti | wau kangjêng suhunan | gêntyani kaprabun | jêjuluk Kangjêng Susunan | Pakubawana Senapati Ing Ngalagi |[253] mantri suyud sadaya ||

93. kawarnaa kang atilar puri | tinututan pan nora kacandhak | dhatêng Kaduwang jujuge | sawulan kèndêl ngriku | tinututan dhatêng Wêlandi | bubar laju mangetan | Panaraga rawuh | bantu saking Pasêdhahan | wong Kabalèn sarta wong măncanêgari | kapanggih Pranaraga ||

94. pangiride sami mantri Bali | Ngabèi Kidul ingkang atuwa | Ngabèi Lor ingkang anom | kêdah amit lumaju | Kartasura rinêbut jurit | sang nata pan tinilar | wetan Ardi Lawu | duk samana ingaminan | ing karsane wong Bali lir Singakarti | dhatêng ing Kamagêtan ||

95. Kartasura Wêlandane kêdhik | kang atêngga Panêmbahan Samarang |[254] Surabaya bupatine | Kabalèn samya rawuh | Kamanggaran sami bêbiting | Kabalèn Pasêdhahan | sami akêkuwu | katungkul ngambil jarahan | duk linarag Kabalèn kari [ka...]

--- [f. 21r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 38 dari 75

[...ri] sadhidhik | dadya prangira kalah ||

96. kaburu ngetan kawula Bali | iya têkèng Gunung Lawu pisan | datan kandhêg palayune | lantas praptèng Madiun | ingkang jêngkar wau kapanggih | ing Madiun arêmbag | ngaturan alaju | ngadhatona nagri Daha | sasampune ngadhaton wontên Kadhiri | angsal satêngah măngsa ||

97. rupa têtiga obahing bumi |[255] sarêng katiga pan linurugan | Pangran Purbaya lampahe | dadya pangirid laku | ngêmbat-êmbat dipun anciki | kang dhatêng Pasêdhahan | Wêlănda kumêndur | datan tulung-tinulungan | wong pasisir Wêlănda aprang lan Bali | ing Bangil dènnya aprang ||

98. ramening prang Wêlănda kèh mati | wong Surabaya norana pêjah | milane dadi cacade | dadya amasang ulur | sampun inggil kang balowarti | kawula Pasêdhahan | kandêl bitingipun | bala Kumpêni angrangsang | Surapati kawratan dènnya nadhahi | bitinge kaancikan ||

99. Dyan Surapati kadrêsan mimis | datan têdhas binêdhil mimis mas | marmane têtês kulite | Sang Surapati mundur | pan Kumpêni angrês kang ati | dening kathah kang pêjah | alon unduripun | samaya ing pêdhak[256] warsa | Surapati sapasar mangkya ngêmasi | kocap wong Kartasura ||

100. kang anèng Êmbat sampun ajurit | anèng Pace lanang yudanira | arsa nyabrang bêngawane | nulya putusan rawuh | saking Surabaya kang prapti | Pangeran Purubaya | ingaturan kundur | mangkya kang wadya Walănda | ingkang aprang wontên nêgari

--- [f. 20v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 39 dari 75

ing Bangil | nênggih mantuk sadaya ||

101. ya ta wadya Kartasura sami | angkatirarsa nabrang bêngawan | wasana alon undure | datan kawarnèng ênu | watêking wong lumaku mulih | glis prapta Kartasura | Kadhiri winuwus | anging ta angsal sadina | sampun wangsul Kadhiri atêntrêm malih | kocap wong Kartasura ||

102. taun Êdal lampahing Kumpêni | ingkang ngirid wasta Tuwan Amral | sarta lan pasisir kabèh | datan kadi rumuhun | lampahira dadi sawiji | Pangeran Purubaya | kang angirid laku | winêdalan ing têngahan | lampahira prapta nêgari Kadhiri | datan wontên anglawan ||

103. sang nata rêmbag dèn ajak ngili | mêdal kidul miyos dhatêng Malang | ing Dhungulan saosane | lampahipun kang nglurug | ing Kadhiri dipun langkungi | prapta ing Wirasaba | tan ana pakewuh | kandhêg anèng Gunung Carat | wong kang kilèn pangarsane dèn gantèni | dening wong Surabaya ||

104. Dipati Janapura duk sakit | anèng Carat mondhok Pananggungan | saya asangêt sakite | wasana amit mantuk | mring Japara anulya mati | Dipati Janapura | kocapa kang nglurug | prapta bumi Pasêdhahan | ênêngêna kawarnaa kang angili | kang anèng nagri Malang ||

105. bumi Pakèwêd kang dipun ungsi | nulya putra Pasêdhahan prapta | putra lêlima kathahe | amit dhatêng sang prabu | arsa bujêng dhatêng Wêlandi | malar lampah kandhêga | ngiring sikêp sèwu | panuju galih sang nata | ya ta akèn

--- [f. 20r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 40 dari 75

ing putranipun kêkalih | Pangeran Pakuningrat ||

106. miyos Ngantang gènipun ngudhuni | sampun kawuri dening Wêlănda | anèng Japan kasusule | tinêmpuh saking pungkur | pan akathah bala kang mati | datan ginawe rasa | eca gèn lumaku | mangkya putra Pasêdhahan | kang awasta Dyan Tumênggung Surapati | duk marang Pasuruan ||

107. ngiringaning musuh dèn wêdali | sang nata kang anèng nagri Malang | arsa uninga prêrange | pan wêkasaning laku | marmanipun mangke anunggil | lagyana tigang dina | nulya mungsuh rawuh | bitinge pan liniwatan | mêdal kidul kang aran ing Sitiinggih | gènnya campuh ayuda ||

108. ramening prang Wêlănda bêdhili | mariyêm agêng ingkang kinarya | wong Pasuruan tandange | kawratan bala mawur | ingkang dadi pangawat kering | nênggih sikêp Madura | munggèng kèrinipun | nênggih sikêp Purubayan | Kartasura ing wingkingipun Wêlandi | gêpang[257] wong Pasuruan ||

109. kêkalih mantri angrasa wani |[258] bêdhahipun nagri Pasuruan | sampun kancikan kuthane | ngungsi dhatêng mangidul | pan ing Malang kang dipun gèni | kang anèng Pasêdhahan | alaloji sampun | anèng ing Gêmbong prênahnya | wus tinilar mantuk miyos ing Kadhiri | Mangkuyuda duk pêjah ||

110. sapungkure Dipati Kêdhiri | nulya mantuk wadya Kartasura | ucapên kang ngili mangke | anèng Malang gènipun | tan antara wawêlak prapti | watêk dede sabannya | sabên dina lampus | kang gêring mapan akathah [a...]

--- [f. 19v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 41 dari 75

[...kathah] | tan kawawa sang nata pinarag ngagring | kentar dhatêng Balitar ||

111. nulya waras sakarine mati | sabêdhahe nagri Pasêdhahan | tanbuh dèn ungsia malèh | sêdya utusan gupuh | arsa biluk dhatêng Wêlandi | sampun akirim surat | bungah sang kumêndur | biluke wus tinampanan | sang nata wus kabêkta mring Surawèsthi | kêni ngapus-apusan ||

112. mantri têtiga winayang jalmi |[259] duk binêkta dhatêng ing Jakarta | sarta bêbarkatan kabèh | sagarwa putranipun | anêngêna[260] kang sampun kêni | kocap wong Kartasura | lampahe lumintu | dhumatêng nêgari Malang | pangiride Pangeran Balitar nênggih | biluke wong bang wetan ||

113. taun Êbe kawone kang jurit | Surapati dhatêng ing Lumajang | Ngabèi Êlor patine | guna gêni arêtu | wong Wêlănda pan samya mulih |[261] miwah Pangran Balitar | aglis dènnya kundur | wus prapta ing Kartasura | langkung bungah dening putra angsal kardi | langkung dèn upasuba ||

114. tunggal warsa pan datan aganti | kyai dipati ing Surabaya | tinêdha pati uripe | dening Wêlănda asru | sri nalendra dhatêng nuruti | ingapusan ngêndikan | dhatêng sang aulun | sapraptaning kamandhungan | kinêjepan mantri jro sarêng nuduki | kunarpa gilang-gilang ||

115. ganti warsa kang rayi gêntèni | jumênêng Arya Jayapuspita | Ki Jangrana ingkang anom |[262] kalih sakiting kalbu | pêjahira kang raka uni |

--- [f. 19r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 42 dari 75

dening datanpa dosa | tinahan ing êmu[263] | nanging manahe tan suda | taun Wawu Tumênggung Kartanêgari | ingutus mring Jakarta ||

116. tunggil warsa jêng sunan cêngkrami | lêlancaran dhatêng Pamantingan | kawarnaa kang kinèngkèn | sangking Jakarta rawuh | gêni tiga kapange jalmi |[264] mapan anugil warsa | lan printah kang dhawuh | akarya sigar sêmăngka | pêpatihe sêmana dadi kêkalih | bumi antuk-antukan ||

117. luwang karta Mêtaram kinardi | kang Panumping mulih Panumpingnya | Bumi Gêdhe mulih Gêdhe | sampun palihanipun | tan antara pun Dana balik | angadêg Ngentha-entha | kacêkêl ing Budhur | ingkang punagi sang nata | yèn kacêkêl pun Dana dipun tumbaki | ngêdom têtiyang kathah ||

118. nuli Ki Pacukilan ambalik | linurugan kagawa kang sirah | sarêng kalawan anake | warna dahana rêtu | jalma tămpa ganjaran sami | taun Alip sêmana |[265] Kiyai Tumênggung | Kartanêgara dinukan | sasi Sura gatu[266] tukaran singgih |[267] lawan wong Kapurbayan ||

119. dening pêjahe tiyang satunggil | nêdha ukum pan bocah satunggal | sampun tinugêl gulune | datan agênti taun | pocotira dadi pêpatih | Tumênggung Cakrajaya | punika tinuduh | amarentah wong sajawa | duk sêmana pêpatih dadi satunggil | ing jro kalawan jaba ||

120. tataning mantri rasane [rasa...]

--- [f. 18v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 43 dari 75

[...ne] tunggil |[268] kala pangadêge prabayêksa | tigang wulan pangadêge | mapan aganti taun | duk abangun ing sitiinggil | gêbyog wacak sujinya | taun Ehe ketung | rasa têtiga winayang | tugal warsa duk ingutus mring Bêtawi |[269] Tumênggung Cakrajaya ||

121. ing Jimawal susunan cêngkrami | mring Mataram duk amêsanggrahan | sakilène ardi Bangkèl | ardi têtiga rêtu | tunggil warsa datan aganti |[270] Kyai Kartanêgara | duk kinèn anglurug | pambalike wong Winongan | duk sêmana Jadita dipun suduki | margi ing Pasêdhahan ||

122. taun Êjhe duk akarya malih | pasanggrahan duk pinagêr bata | Wiryawinata wastane | prabayêksa ingutus | ngusung sangking garjitawati | Kiyai Kandhuruan | pangiriding laku | naga têlu obahing rat |[271] tunggal warsa Wiracana angêmasi | anakira gumantya ||

123. kang lurah gêdhong mapan kêkalih | Ki Jawirya lan Răngga Pramona | datan antara taune | ing taun Dal kaetung | duk angukup kuluk sang aji | mapan anugil warsa | duk pakramènipun | Kangjêng Radèn Ayu Wulan | angsal Radèn Damar pan sarêng gêgêring | sapasar nulya saras ||

124. mukaning mantri winayang jalmi |[272] lawan paukup kuluk samana | antara tigang sasine | parasipun sang prabu | ing Soma Pon wayahnya enjing | tangtanggalipun [tang...]

--- [f. 18r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 44 dari 75

[...tanggalipun] sadasa |[273] Pasa sasinipun | wuku Wugu taun Êdal |[274] sarêng paras têngara pun Gunturgêni | muni wali ping tiga ||

125. duk waringin kurung dèn salini | sarêng dhinungkar ing sasi Bêsar | datan aganti warsane | kala pajawuh awu | tanpa warsa obahing jalmi | duk susunan cêngkrama | ing Gadhing karuhun | sarêng lan jawuh pratala | sasi Rajab sarêng pamêjahing sasi | taun Be dina Soma |[275]|

126. rêngkaning Jawa mangkya mimiti | Jayapuspita ing Surabaya | sarêng pêjahe kakange | tan aseba samulud | dening ajrih luwang kang dhingin | anulya kang utusan | mantri kang lumaku | Ki Tumênggung Sumabrata | rowangipun mantri karakêt ing puri | wêsta Diramênggala ||

127. lampahipun sinăngga ing krami | dening Ki Arya Jayapuspita | sanggup aseba ature | jalma dadi arêtu | wani lamun datan aganti |[276] pun Panji Surabaya | amimiti laku | ing Garêsik ingugahan | wong Lamongan kang dèn adu miyos Giri | sawulan datan kangkat ||

128. nulya kumêndur mring Surawèsthi | tinakonan pun Jayapuspita | dening si panji polahe | Ki Arya datan ngaku | saking awonipun pribadi | kumêndur têka mênggah | wêsana pinutus | biting Garêsik binubrah | nulya mantuk kumêndur dhatêng Sêmawis | pun panji kang kocapa ||

129. angambil sraya kawula Bali | ing Garêsik winêton sêgara | Dewakaloran wastane | wong Garêsik kang tungkul | bêdhahipun nêgri Garêsik | angungsi ing Wêlănda [Wêlă...]

--- [f. 17v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 45 dari 75

[...nda] | tan aganti taun | Surabaya linurugan | mring kumêndur sarta kang wadya Kumpêni | kuthane binêdhilan ||

130. pêksa oyag obahing bumi |[277][278] wong Kartasura sigra lumampah | duk ing Kadhiri bêdhahe | dening kawula Wangsul | Kartayuda kang anindhihi | pun panji dhatêng Jipang | sarta bêdhahipun | miwah bêdhahe ing Tuban | awêsana wong ing Kartasura kêrig | malah têkèng Sapanjang ||

131. dadya angêpung ing Surabanggi | wong Kartasura kalah amangan | ingkang pêjah tanbuh kèhe | dhingin pêjah de mungsuh | kaping kalih pêjah tan bukti | ki tumênggung ing Jipang | ingkang lagya rawuh | langkung winani ing yuda | awêsana ingugahan ing wêngi |[279] dening wong Surabaya ||

132. sarêng miyarsa yèn musuh prapti | nulya mara sampun kapasangan | sangking wantêre manahe | tan kobêr dening tulup | nanging nora nana nêdhasi | sangking mandining upas | lawan takdiripun | sampun siyang mundur ngrana | anèng dalêm Surawijaya ngêmasi | angrês wong Kartasura ||

133. tan adangu wayah têngah wêngi | bubarira wadya Kartasura | dhatêng Garêsik kundure | kathah punggawa kantun | sakathahe măncanêgari | wetan balik sadaya | pan kinèn tut pungkur | nututi wong Kartasura | kathah pêjah prapta nêgari Garêsik | mantuk mêdal Sêmarang ||

134. kalih warsa lamining ajurit | Wêlănda mungsuh wong Surabaya | pan akathah papêjahe | punggawa kang kasambut | nênggih Wiranêgara Têgil | dening musuh

--- [f. 17r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 46 dari 75

kang pêjah | Jangrana linuhung | Kumpêni ingkang pralaya | pandêrpèle Lutnan Bandhêm Lurah Bali | punika kang kawilang ||

135. langkung aparêk apanggih biting | prajurit kumpni anulya prapta | Amral Brikman kêkasihe | tuhu prajurit luhung | tanah sabrang langkung asêkti | mêngkana Surabaya | srayane wus rawuh | sangking Bali Dewa Mona | duk sêmana dadi apêsing kang jurit | angandêlakên sraya ||

136. bêdhah kuthane ing Surawèsthi | pan angungsi nèng ing Wonakrama | sampun akukuh bitinge | dipun coba pinurug | ing Wêlănda dèn nyana kanji | wong Surabaya mêdal | Kumpêni dèn amuk | ya ta tumpês sabrêgada | Tuwan Amral tan dèn idhêp dènnya pênging | mantuk mêdal Jakarta ||

137. ênêngênga ucapên sang aji | sadhatênge kang kawon Sapanjang | kalangkung angrês galihe | tingal warna arêtu | tunggil warsa kapitan wêling |[280] duk Pangeran Purbaya | sêmana sinuwun | kalonge kang parentahan | lan adarbe mariyêm pinundhut aglis | lan lawang bêbutulan ||

138. kang maring jro pura dèn ambili | kalawan sakèh kang parentahan | kalang gawong myang dharate | pêpigir[281] lan wong nulup | tuwa buru kinèn ngambili | wus pinundhut sadaya | sang nata kêlangkung | sakit sajroning wardaya | jêng suhunan sakit kang wadya kèh mati | kawon saking Sapanjang ||

139. tan antara sangking wetan prapti | Panaraga Madiun Magêtan | Jagaraga pêmbalike [pêmbali...]

--- [f. 16v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 47 dari 75

[...ke] | ing Kaduwang kaburu | sri nalendra angandikani | Pangran Dipanêgara | kang angirid laku | atugur ing Jagaraga | putra anom Pangeran Balitar nênggih | atugur ing Kaduwang ||

140. alêrêsi[282] ing taun Jimakir | sêngkalane kalih nadi rasa | tunggal iku sêngkalane |[283] kala dhatêng Madiun | pambalike pangeran nênggih | Pangran Dipanêgara | arsa madêg ratu | wasana ayun-ayunan | yèn kang rayi Pangran Balitar anênggih | anèng ing Pranaraga ||

141. nuntên pirsa pawartane uni | pun Surabaya yèn sampun bêdhah | sami egar ing manahe | Dipanêgara sampun | lali sanak arama kalih | jumênêng Èrucakra | amungsuh sadulur | pan sampun aganti warsa | taun Alip pêjahipun Tuwan Sarip | wontên ing Pakauman ||

142. rêngkaning bumi sarêng mimiti | sedanipun Sarip sinênjatan | saking sang nata karsane | kathah kang wong gagêtun | ana ngungun dening ngêmasi | antara pitung dina | gêrahe sang prabu | Pangran Balitar ngandikan | angatambang tan alama nulya prapti | suhunan nuntên seda ||

143. mantri sakawan angrasa wani |[284] putra kang sêpuh jumênêng nata | dening kang rayi kalihe | kang anèm manahipun | kêdah arsa jumênêng aji | angêndhih ingkang raka | andina ananggung | adadona dadar-dadar | sakathahe para mantri angrêmbagi | angêndhiha kadatyan ||

144. miwah kathahing para Kumpêni | pan asanggup nora monasika | karana

--- [f. 16r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 48 dari 75

padha sanake | miwah kang para kaum | atanapi kang para kaji | sami rêmbag sadaya | milanipun purun | anuju ing sasi Ruwah | dina Sêptu ing tanggal ping lima nênggih |[285] sarêng ing bêdhug tiga ||

145. lampahira tan mêdal ing loji | miyos kilèn masigit ingambah | pasohan gêdhong jujuge | datan nyana ing kalbu | yèn Kumpêni kang anadhahi | dening ubayanira | nora milu-milu | ingkang dinamêl pangarsa | ngiringane sitigil muni abêdhil | Wêlănda sigra tandang ||

146. awêsana pangarsane kêni | kang awasta pun Sêcadirana | pun Kartabăngsa sarênge | sabature lumayu | pan kapêthuk wetan sitigil | Jêng Pangeran Balitar | wuh pêngajêng lampus | dadya angrês manahira | kawibuhan[286] kagunturan gutuk api | nulya mundur lon-lonan ||

147. miyos ing alun-alun nyarêngi | bêdhil sitinggil mungêl sadaya | lir gêlap sèwu syarane | andarung lampahipun | ingkang raka dipun tangisi | Pangeran Urubaya | èmêng manahipun | arsa pinupu arinya | ingkang raka kang dadi rasaning ati | dadya mupus ing manah ||

148. lah mênênga yayi aywa nangis | ingsun angrewangi marang sira | payo lunga têkèng kene | rasaning atiningsun | lamun sira praptèng Matawis | karia nora kathah | mantri punggawa gung | pan bubar sami sadina | pan pasowan kidul kang dipun ampiri | malah [ma...]

--- [f. 15v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 49 dari 75

[...lah] amadung lawang ||

149. pasowan kidul kang dèn wêdali | lawang winadung rêbah sadaya | dadya kandhêg ing lêbune | dening Kumpêni rawuh | sangking ing jro sami bêdhili | ya ta larut sadaya | lampahe andarung | sarawuhirèng Mataram | pan ing Kartawitana kang dèn ampiri | pan yasane kang rama ||

150. winastanan kitha Kartasari | wong Kartasura jêndhêl sadaya | amung kantun kadipatèn | pira ing laminipun | gangsal wulan anèng Mêtawis | nulya aganti warsa | taun Ehe ketung | catur papat rasa tunggal |[287] Amral Brikman praptane ngangkat Mêtawis | Sanasèwu dènnya prang ||

151. ing taji biting dhatêng ing wukir | kang wontên kidul Pangran Purbaya | Pangeran Balitar mangke | dadya Kumpêni rawuh | ing Tangkisan kandhêg kang baris | Kumpêni wus atata | sarêng dulu mungsuh | Kumpêni pan sarêng mara | kalêrêsan Pangran Purbaya anênggih | katrajang ing Wêlănda ||

152. samya adu dhadha dènnya linggih | Kumpêni binêdhil kalataka | sapisan ilang tatane | wong Mataram agrêgut | arsa buru dhatêng Wêlandi | nanging gusti angampah | angandika asru | lah iya aja kakehan | kakang panêmbahan lah ana ngêndi |[288] wontên ing Parambanan ||

153. lah pakolèhêna punang bêdhil | tan antara sênjata dèn angkat | kang

--- [f. 15r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 50 dari 75

sênjata mungêl kabèh | swara lir gunung rubuh | tan antara bêdhil Kumpêni | mriyêm kalawan tigar | sarêng ungêlipun | pangeran aris ngandika | payo mundur kalalèn aja kawuri | wadya Mataram bubar ||

154. sarêng mawut wadya agêng alit | samya tilar kang punang gêgaman | wênèh ing gustine |[289] lumayu rêbut dhucung | pan Kumpêni buru bêdhili | nuntên nunggil kang raka | lawan para kaum | sampun niyat sabilolah | pirabara yèn mati aprang lan kafir | muga dèn tarimaa ||

155. Panêmbahan Purbaya nulungi | majêng mangalèr campuh kang yuda | sarêng parêk mungsuh kabèh | ingkang sunapan sèwu | wong Wêlănda pan sarêng muni | bubar wong Kapurbayan | sisane kang lampus | angrêbut kang anak dhara | pan sakêdhap dhatêng kitha Kêrtasari | prabayêksa ingobar ||

156. sangking jrihira dhatêng Wêlandi | samya angili dhatêng ing wana | Tuwan Amral ing lampahe | mangkya kyai pêngulu | pinêjahan nèng Kartasari | prabayêksa ingobar | lawan Kangjêng Ratu | Mangkurat ingkang binêkta | mring Wêlănda sakèhe bala Kumpêni | wangsul mring Kartasura ||

157. kocapa kangjêng pangeran kalih | amiyarsa yèn Amral wus bubar | wangsul Kartasura malèh | bala kang katêlanjur | ambêbajag sabrang Prêragi | datan nyana tinilar | sadaya kacakup | pinêjahan Pamêrêsan | jêng pangeran kêkalih [kêka...]

--- [f. 14v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 51 dari 75

[...lih] ajêjêg malih | pangsanggrahan[290] Pamrêsan ||

158. wong Kartasura bungah prihatin | bungahe dening Mêtaram bêdhah | ingkang dadi ing sêkêle | dèrèng sampurna mundur | kang ingutus atugur malih | Pangeran Mangkubumya | kang anèng Marêbung | apanggih wus akêkutha | prajurite kang anèng Marêbung uni | nênggih pun Jayabrata ||

159. kang mêdal Kêdhu mantri pasisir | kêkasihe Ki Arya Mêndura | ingkang anèng ing Bagêlèn | mantri wêdana sèwu | Kandhuruan Jayasudargi | kang alit tan kaetang | Mêtaram kênèpung[291] | lamine satêngah warsa | ing Marêbung Panêmbahan Purbayèki | kang amungsuh Wêlănda ||

160. sapambalang têbihe kang biting | ingurugan mariyêm gurnada | wong kidul prasamya along | sangking kagêdhèn mungsuh | wong pasisir mêdal ing wuri | ing dalu gènnya musna | kang ngêpung tan wêruh | tan mantuk dhatêng Mêtaram | musna ngidul mangetan dènnya angungsi | kandhêg ing Kamagêtan ||

161. ing Madiun kang dipun anciki | kocapa wau Sang Amral Brikman | dhatêng Japara jujuge | ya ta kyai tumênggung | duk sêmana dèn kukung[292] loji | pan sampun linuwaran | kocapa ing ênu | Pangeran Arya Mêtaram | sêngkalane buta warna rasa tugil |[293] sineba nèng Japara ||

162. putra mantu wêwalu sarênging | sami angungun ing sedanira | dening

--- [f. 14r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 52 dari 75

norana dosane | sêngkalane kaetung | tata warna angrasa tunggil |[294] tumulya rêrêmbagan | duk kesah angruruh | karsanipun Tuwan Amral | mring Madiun wong Kartasura Kumpêni | Pangeran Purubaya ||

163. kapêthuk lamês[295] katon kang jurit | laju lumayu dhatêng mangetan | tinut wuri saparane | ing Kadhiri pan suwung | apan Jayapuspita mati | pangeran kalih ika | ing Mambêng gènipun | ing Kadhiri linojenan | Tuwan Amral arsa mring pasisir mulih | mêngalèr mêdal Japan ||

164. sami mundur sakathahing mantri | wadya pasisir apagiliran | atugur ing Kadhirine | saundure kang ngruruh | ing bang wetan sangêt dènnya gring | Jêng Pangeran Balitar | ing Malang gènipun | kawangkungên manahira | ingaturan tumêdhaka ing Kadhiri | amondhoka Popongan ||

165. pan Madiun katur madêg malih | pinaranan mring Tumênggung Jipang | duk pangeran kacêkêle | mring Tumênggung Mataun | nulya wangsul dhatêng Kêdhiri | Jêng Pangeran Balitar | winêdalan sampun | saking kêkathahên lawan | pan kaburu wangsul dhatêng Malang malih | migah[296] miyos ing Ngantang ||

166. duk Pangeran Madiun kang prapti | Kartasura ya ta pinêjahan | ing kunjara dipun lawe | ya ta aganti taun | ngrasa wedang oyêging wani | taun Êjhe lumampah |[297] duk kesah anglurug | wong Kartasura mring Lêbak | wadya tumpês sangking sangêting gagêring | lan mati tanpa mangan ||

167. mungsuh kang

--- [f. 13v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 53 dari 75

mati dening Kumpêni | ingkang aran Radèn Sindurêja | pan kapacot mustakane | sarêng lan sedanipun | duk sêmana Kyai Dipati | Mangkupraja ing Malang | sêngkalane ketung | ardi papat obahing rat |[298] ya ta mundur sakèhing bala Kumpêni | ya ta mêdal laotan ||

168. ya ta Pangeran Purbaya nênggih | mring Lumajang lan saanak dhara | lawan bala sakantune | ingkang mati wana gung | muwah bala kang sami mulih | wontên ing wana |[299] akêdhik kang tumut | ya ta Pangeran Balitar | wus kawarti yèn pisah kang raka singgih | seda ing Lèpèn Găngsa ||

169. praptane lêlayon Kya Adipati |[300] Mangkupraja kang garwa karuna | apan tunggal ing warsane | dhatênge layonipun | Jêng Pangeran Balitar singgih | kang aran Jayabrata | ingkang atut pungkur | sarawuhe Kartasura | pinêjahan nèng waringin kurung singgih | sarta anake pisan ||

170. ganti warsa kala duk kênaning | Pasêdhahan Pangeran Purbaya | Pangeran Arya sarênge | dening Tuwan Durbilkup | Surapati sarta pun Panji | Pangran Dipanêgara | samya kênèng apus | binakta marang Jakarta | sinêngkalan sarira anèng jêladri | karasa rupanira |[301]|

171. Pangeran Arya kantun Sêmawis | ingandikan dhatêng Kartasura | kapanggih lawan garwane | sinung têtiyang sèwu | duk suhunan kesah cêngkrami | pasanggrahan Mêtaram | kala taun Wawu | ngêdhaton Kartawitana | pan ingalihakên aran de nêrpati | winastan Madegănda ||

172. sarêng Kêdhiri [Kê...]

--- [f. 13r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 54 dari 75

[...dhiri] prapta Ibrahim | pan ingundang dening kyai dêmang | karsa cinêkêl sêdyane | sarêng sapraptanipun | dipun rasa datan kuwawi | dadya ingupa suba | sakarsa tinurut | pitung dalu laminira | nulya mantuk dhumatêng ing Malang malih | matur mring Kartasura ||

173. kinèn anyêkêl dhatêng Ibrahim | kyai dêmang atêtadhah duka | dening nora kacêkêle | dadya sang nata bêndu | wus pinacot sangking Kadhiri | tumulya ginêntyanan | Kadhiri kang lungguh | Ngabèi Asmaradana | tunggal warsa Mangunnêgara ngêmasi | lèng papat rasaning rat |[302]|

174. tunggil warsa kala angêmasi | Rahadèn Pringgalaya duk pêjah | datan antara sedane | kangjêng susunan wau | sonya tata kawayang jalmi | nuju sasine Saban | Jimakir kang taun |[303] dening kang gêntèni nata | ingkang putra kangjêng pangeran dipati | wêwêkase kang rama ||

175. mêksih timur wancining narpati | jêjuluke nurun ingkang eyang | Pakubuwana juluke | putra ingkang asêpuh | datan angsal wêwêling aji | kang tinilar sadaya | putra ingkang jalu | sawarnine kalih dasa | mêksih timur punika miyos ing sêlir | pêpitu saking garwa ||

176. wontên dening ingka[304] putra èstri | wêwalu miyos sêlir sadaya | satunggal miyos ing garwane |[305] ingkang jumênêng prabu | nênggih garwa padmi miyosi | warnanên ingkang surat | Kumpêni kang rawuh | anjênêngakên susunan | rêmbag lawan wêwêlingipun kang swargi | lan Kyai Danurêja ||

177. nulya [nu...]

--- [f. 12v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 55 dari 75

[...lya] utusan dhatêng Bêtawi | kang ingutus Ki Nitinêgara | pan akathah gêgawane | laminipun sataun | dèrèng mantuk saking Bêtawi | asmu datan pracaya | maido ing laku | malah sinusul utusan | Ki Jasănta Suraprameya kang mantri | marang ing Batawiyah ||

178. rupa pêndhawa kawayang bumi |[306] sakèhe prandene tan prapta |[307] saya dadi ing manahe | nulya putusan rawuh | sangking jendral wiyosing tulis | yèn Pangeran Purbaya | mangke seda sampun | ing tilaripun katura | garwa putra miwah layonipun singgih | trimakasih susunan ||

179. Nitinêgara sanggup mèh prapti | samangsane katura kalaywan | sakêdhap lêga manahe | lami maksa tan rawuh | ya ta mangke kyai dipati | arsa dhatêng Samarang | mapan sabên taun | karyane asrah bageyan | nyananing wong yèn kesah kyai dipati | cinêkêl nèng Sêmarang ||

180. ya ta lumampah kyai dipati | dhatêng Sêmarang kathah kang priksa | Kumpêni awon sêdyane | sasampune atêmu | lan kumêndur sami pribadi | sami ambawa rahswa | kumêndur gagêtun | bobab kang agawe warta | yèn mêngkono ja ngantya ing walangati | nulya sami kasukan ||

181. babêdhayan lan mantri pasisir | kang anèng laut sakèh Wêlănda | bali mring Batawi kabèh | kocapa kang ingutus | mring

--- [f. 12r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 56 dari 75

Jakarta kawartèng margi | kyai dipati sigra | amit nulya mantuk | sapraptane Kartasura | Kyai Natinêgara[308] anulya prapti | egar wong Kartasura ||

182. sêmbahing nata kawayang jalmi |[309] pan akathah antuk-antukira | pan angrasa angsal gawe | nulya jênêng tumênggung | sadhatênge saking Bêtawi | kalih marga winayang | tunggil warsanipun |[310] kumêndur mring Kartasura | sinugata babêdhayan siyang latri | enjange ngrampog sima ||

183. apan sarêng pêpak wong pasisir | nulya kumêndur mantuk Sêmarang | sarta lan pasisir kabèh | saantuke kumêndur | Radèn Ayu Wulan ngêmasi | garwane Pangran Arya | pan kari angungun | atilar putra têtiga | sami jalu kang sêpuh wus anèng puri | pinundhut jêng susunan ||

184. Radèn Êmas Umar kang wêwangi | Pangeran Arya angrasa dhudha | sapatilare garwane | krama jawi tanpayun | kêdah arsa garwaning aji | inggih kangjêng susunan | kang garwa jinaluk | milane purun anêdha | dening mantun kangge dhatêng sri bupati | garwa saking Sêmarang ||

185. salahipun dening andhingini | akongkonan kirim-kiniriman | sinjang bêborèh lan gantèn | ya ta awêling atur | yèn anêdha kêmul kulimis | sri nalendra garjita | dhasar wus angrungu | yèn wus kongkon-kinokonan[311] | pan punika tilas kêkasih narpati | pan wus minggah kagarwa ||

186. yèn ajaa wawrata [wa...]

--- [f. 11v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 57 dari 75

[...wrata] kang rayi | kaya pinêjahana sêkala | sangking sangête dukane | ingkang lathi kumêdut | wêdana brit lir wora-wari | sangking sangête merang | netyane sinamur | tansah wayang-awuyungan | sarêng mirsa wau kyai adipati | yèn prihatin sa[312] nata ||

187. amarga sangking garwa paminggir | tinêdha dening Pangeran Arya | nanging dhingini karsane | yèn jamaka jêjaluk | ingkang raka dipun turuti | sangking sih darbe kadang | marma dados bêndu | dening sampun urup wastra | urup gantèn sinjang katingal pribadi | ingangge mring ngayunan ||

188. sêdya kinasap dening ki dipati |[313] datan rêmbag dadya ingapusan | ing jro laji kacêkêle | pan dèrèng ukum lampus | nulya sinrahakên Wêlandi | nanging èstri kewala | pinêjahan sampun | ingkang rayi jinarahan | binoyongan Pangeran Arya nèng laji | pinarakên[314] Sêmarang ||

189. binêktanan sêlire kêkalih | kalawan parêkan têtiga |[315] sêksana lêpas parane | ingkang angirid laku | Ki Tumênggung Nitinêgari | Radèn Natawijaya | pangarsa kaetung | kala sang nata paputra | lan sarênge Ki Mangunnêgara mati | dwi mănca rasa tunggal |[316]|

190. kala ambabar kang putra èstri | Sukra Kaliwon padlikur Sawal | anuju ing taun Ehe |[317] anulya ganti taun | ing kêkesahe [kê...]

--- [f. 11r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 58 dari 75

[...kesahe] kyai dipati |[318] ingutus mring Jakarta | prayayi kang tumut | Ngabèi Tirtawiguna | kang pasisir Ki Arya Kudus pinijig | lan Ki Tumênggung Batang ||

191. bubarira kala dintên Kêmis | tagal pitulikur sasi Sura | nuju Jimawal taune | sêngkalane kaetung | wêlut lima amayang jalmi |[319] salamènipun kesah | kalih kang rumuhun | tan kadi mangke kathahnya | kang babêktan watêk lampah amimiti | tur luguh[320] adipatya ||

192. sawurinira kyai dipati | para wêdana arêrêmbagan | ambangun masigit gêdhe | Sênèn pan wayah esuk | tanggal pisan ing taun Êjim | awal ing sasi Sapar | wuku Julupujut |[321] sarêng wong măncanêgara | wong pasisir kinèn agêcak Ibraim | kang anèng nagri Malang ||

193. sakathahe wong măncanêgari | pangiride Ki Tumênggung Jipang | Ki Mêtaun jêjuluke | dening sisihanipun | ki tumênggung ing Pranaragi | iku wêdananira | kang alit tan ketung | pasisir ingkang lumampah | Surabaya Sidiyu[322] lawan Garêsik | klawan ing Lamongan |[323]|

194. ingkang dadi wêdana pasisir | Kyai Ngabèi Suradirana | ing Surabaya kalihe | mêdal ing olang-alun[324] | miyos Lampor măncanêgari | prapta nêgari Malang | Ibraim pan suwung | ing Dhumul pan ingobongan | sêngkalane kaya buta pan karênging | wong grêring kathah pêjah ||

195. sasampune sirna pun [pu...]

--- [f. 10v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 59 dari 75

[...n] Ibrahim | ingosak-asik bumi Pamalang | sakèhe sangêt sapone | miwah ingkang mangidul | prapta tapêl watês pasisir | kidul wus ingulatan | mêngkana sang prabu | Kartasura yasa bangsal | bangsal kambang nanging kathah kang ngaturi | dadya bangsal mastaka ||

196. duk ingusung dhatêng kênyapuri | anuju wau ing sasi Sakban | sarêng tanggal sapisane | ing Kêmis dintênipun | sêngkalane mapan anunggil | sami taun Jimawal | ing sêngkalanipun | gunaning gati winayang | ing rat sami kang nambutkarya jro puri |[325] sampun sami sawulan ||

197. kawarnaa karsaning narpati | jêng suhunan karya kalangênan | ing pêpungkuran prênahe | ginêbyog winêstantun | winastanan gêdhong witani | ingubêngan jênela | pan tinundha têlu | palataran sinarasah | banon abrit ginêbyog winacak suji | pinggiran pacarcina ||

198. lamun tinon sakalangkung asri | tinanêman sakyèh sasêkaran | kang endah adi warnane | ing têngah nagasantun | balumbange kapêrnah wingking | ingidêran jêmbangan | mêndhapa lit ngayun | asring kinarya babêksan | abdi dalêm katanggêl asigit-sigit | sami anom winayah ||

199. sarêng Ki Mangunonêng ing Pathi | duk ginantung ingka[326] mantrinira | anarka ing têtiyange | duk mêjahi karuhun | ing wong Cina bocah Kumpêni | tan dèn aku bapaknya | duk kacêkêlipun |

--- [f. 10r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 60 dari 75

awasta pun Wirataka | pan angangkên Mangunonêng kang darbèni | mamane[327] kalêksanan ||

200. ingkang dèn utus dhatêng Sêmawis | Kyai Tumênggung Suradipura | Mangunonêng kalusure | ginantung bawatipun | myang sawonge kawula Pathi | Dipati Citrasuma | ingkang kinèn gantung | sarêng kawula Mataram | duk kapêndhêt kêraton dènnya sumilir | anganti Danurêja ||

201. sasampune mêngkana winarni | ya ta wau Ki Surawijaya | lêlurah karaton gêdhe | kacitra ngalun-alun | lawang gêdhong wetan sitigil | katonjok dening dhustha | pêjahipun surup | katur dhatêng sri nalendra | yèn anglinga sapa kang anêmu bêcik | wong ala manggih ala ||

202. kala pocote Nitinêgari | sangking gêdhong ya ta kang gumantya | Kyai Tirtawigunane | minggah nama tumênggung | anglinggihi gêdhong kang kering | sisih Mangunêgara | pan mêksih balilu | sarêng kalawan bêbata | jroning pura pan anging satêngah sasi | dènnya anambutkarya ||

203. kala kesahe ki adipati | dhatêng Sêmarang dintên Jumaat | ing tanggal pitulikure | sasi Bêsar anuju | taun Êjim ing măngsa kalih |[328] mêngkana jêng suhunan | wau karsanipun | akasukan ababêksan | srimênganti kapêdhak lan para mantri | bêksa jêbêng landheyan ||

204. kala dhatênge sangking Bêtawi | kyai dipati ing wayah enjang | Kaliwon [Kali...]

--- [f. 9v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 61 dari 75

[...won] nuju pêkêne | tanggal ping pitu likur | sasi Sapar katiga nênggih | taun Êjhe sêma |[329] wuku Warigagung | sêngkala karti winayang | rasa tunggal dhatênge ki adipati |[330] ing wau kawarnaa ||

205. duk Danurêja manggih bilai | kasangkala karsaning Ywang Sukma | sabaya kathah salahe | sarêng garêmbêg[331] Mulud | pangarsane tutug ing laji | prapta karêtêg têngah | dumadakan rubuh | bala samya tibèng jurang | bêdhil waos sêmana kyai dipati | masih rinêksèng Sukma ||

206. duk sedane Pangran Mangkubumi | sarêng gênti sasi Kya Urawan | sakit dhatêng ing pêjahe | Rêspati wayah bêdhug | duk praptane kang putra nuli | Kyai Surawijaya | praptane wus lampus | datan mênangi kang rama | sawurine datan wontên anggêntèni | anganti Danurêja ||

207. duk sêmana lamine sêsasi | kangjêng susunan rêmên bêbêksan | sarupaning mantri kabèh | găngsa pating carêngkung | galaganjur amaradini | malah sri naranata | bêksanipun punjul | Ki Dipati Danurêja | sadhatênge sing Sêmarang wayah enjing | Sukra tanggal sadasa ||

208. Pêndhawa sami angoyag bumi | kala ambubrah ing prabayêksa | taun Dal sasi Sapare |[332] sampune sasi Mulud | sarta dhatêng mantri pasisir | lawan măncanêgara | praptane kumêndur | minggah dhatêng Kartasura | lan kaparêk têngêne ingkang gêntosi | Lurah Căndranêgara [Căndra...]

--- [f. 9r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 62 dari 75

[...nêgara] ||

209. Kyai Urawan ingkang gêntosi | anakira aran Dipayuda | nanging panèwune bae | Kamangkubumènipun | putranira sakawan sami | jalu gêntosi rama | lungguhe wong sèwu | inggih pinara sêkawan | sami majêng wêdanane kang gumanti | Arya Mlayakusuma ||

210. garêbêg Mulud amayu masjid | pan bituwah lamun taun Êdal | ratu miyos ing masjide | anulya sang aprabu | lênggah giryanipun Dipati | Danurêja ing enjang | babêdhayan sampun | konduripun wanci asar | sakêlangkung bungahe kya adipati | langkung sêsugunira ||

211. sampune susunan angalih |[333] dalêming ibu kilèn kadhatyan | ing Priyêmbada lamine | sami sawulan sampun | pan antara dipun tanêmi | sarêng lan radèn êmas | duk pinaring lungguh | kang wasta Radèn Sujana | sinung nama Pangeran Amangkubumi | dalêm wetan kêdhatyan ||

212. wontên dening Rahadèn Subêkti | sinung lungguh sarta sinung nama | Pangeran Arya Pamote | dina Rêbo duk dhawuh | sarêng têtingalan narpati | lan pajungutan wetan | wasta Purwalulut | lan bangsal kang têtilaran | Jêng Susunan Makurat[334] sare Magiri | ingalih mingsêr ngetan ||

213. kala ambabar putra narpati | jalu kêkasih Radèn Prêmbada | Rêspati ing Kaliwone | ing tanggal ping sapuluh | sasinipun Jumadilakir | sarêng ing taun Êdal | Langkir wukunipun | gumuling ing samirana | rasaning rat udan adrês anyangrêngi |[335]

--- [f. 8v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 63 dari 75

kala ing măngsa sapta ||

214. kala dhatênge saking Bêtawi | Kyai Tumênggung Tirtawiguna | ing Dite enjing wayahe | tanggal ping kalih likur | sasi Siyam taun Dal maksih | Kyai Căndranêgara | duk kala kalungsur | saking kaparêk kang kanan | kang gêntosi kaprênah ipe nêrpati | Radèn Dêmang Urawan ||

215. sarêng Ki Tuban jinunjung ligih | wasta Tumênggung Mangunêgara | agêntèni ponakane | sarêng pangalihipun | bangsal agêng ing srimênganti | mingsêr parêk ing lawang | kawan dalu sampun | sarêng kyai adipatya | akatipun lumampah dhatêng Sêmawis | ing pitu likur Bêsar ||

216. rasa wayang karêngèng bumi |[336][337] kala Tumênggung Nitinêgara | Asmaradana rowange | kala wau ingutus | mring Madura kinèn nimbali | Dipati Cakraningrat | sru panuwunipun | sangadi sakit sarira | amung putranirèng katur mring narpati | gumantiyèng Madura ||

217. kang ingantos putusan narpati | yèn tan arsa tumuntên wangsula | kawula anyanggakake | aglis putusan mantuk | lampahira miyos Sêmawis | antuke kasarêngan | lawan antukipun | Ki Dipati Danurêja | sasi Sapar bubare sangking Sêmawis | nuju wulan purnama ||

218. sampun katur dhumatêng narpati | saaturira Dipati Sampang | yèn sanggup sakit awake | nangi[338] nênusuli [nê...]

--- [f. 8r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 64 dari 75

[...nusuli] atur |[339] yèn kênia karsa narpati | anakipun katura | sewakèng sang prabu | yèn karsa dèn timbalina[340] | dipun sarta[341] kalayan surat Kumpêni | siyang dalu lumampah ||

219. kala seda kangjêng ratu nini | Pakubuwana ing sasi Rajab | dintên Sêptu wayah sore | taun Be sarêngipun |[342] jêng susunan kang putra lair | kang miyos ing Ratu Mas | putra miyos jalu | malêm Sêptu sasi Saban | pasar Wage Măndhasiya anyarêngi |[343] Radèn Timbang kaningkah ||

220. kala kangjêng ratu mring Mêtawis | ing dintên Soma wulan purnama | anuju sasi Bêsare | taun Be Watugunung |[344] anyarêngi grahana sasi | putra alit binêkta | ing sawarnènipun | jalêr èstri pan binêkta | kala kesah ambêkta garbong kêkalih | obah buta winayang ||

221. ratu lamine rong puluh latri |[345] nulya rawuh nuju dintên Akad | tanggal ping lima sarênge | ing sasi Suranipun |[346] kesahipun kyai dipati | dhumatêng ing Sêmarang | Sênèn dintênipun | mapan tunggil sasi Sura | tanggal ping nêm taun Wawu anyarêngi | tampaning sirah sapta ||

222. ardi tinata winayang jalmi |[347] kala kangjêng susunan asalat | Jumungah ing wiwitane | tanggal ping tiga likur | sasi Sura pan tunggil warsi | Radèn Dêmang Ngurawan | ing

--- [f. 7v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 65 dari 75

paningkahipun | tinariman kang têtilar | ingkang swarga kang kagadhah ing kiyai | Dipati Danurêja ||

223. kala ing sasi Rabiyulakir | dènnya anikah Kadanurêjan | pêpakan pasisir kabèh | ya ta anunggil taun | kala sasi Jumadilakir | Ardi Mêrapi obah | urubnya kadulu | sasirêpe kang aldaka | malêm Rêbo anuli grahana sasi | sarêng ing wêktu fajar ||

224. duk Ki Tuban amanggih bilai | amarga Mas Ayu Tisnarêngga | pinurugakên mring Sèngklèh | angi[348] badan sakojur | nuntên bangun ing tamansari | kang aran Danalaya | rinêsikan sampun | pagêr jaro tatah sanga | nuntên karya Sêdhahrama tan asari | sakiduling kadhatyan ||

225. kang angirid bangun tamansari | Radèn Martakusuma kêdhatyan | kang dhawuh Mataram kabèh | ingkang bêciki kidul | Sêdhahrama Ki Rajaniti | ing sasi Dulkangidah | sêngkalane ketung | pandhita gati karêngnya | tunggal warsa lan Pamajêgan akêmit |[349] pasohan kidul ika ||

226. kala kesahe kyai dipati | dhatêng Sêmara[350] asrah bageyan | sarta kalawan bêrase | dina Kêmis kaetung | sang tinata winayang jalmi |[351] tagalipun ping rolas | Sura sasinipun | Jimakir ing măngsa Kasa | sêngkalane naga lêlima karênging | bumi kala sêmana |[352]|

227. anèng marmarga [mar...]

--- [f. 7r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 66 dari 75

[...marga] nênggih gangsal latri |[353] prapta Sêmarang dintên Salasa | ing tagal pitu wêlase | duk kala kênèng apus | ing jro laji pakèn narpati | ing pitu likur Sura | ing Rêspati Arum | mapan têksi[354] tunggil warsa | sinêngkalan sarira tata karênging | rupane duk kaetang |[355]|

228. sarêng miyarsa sri narapati | têtilare kang kantun nèng girya | jinarahan sawarnane | myang anak rabinipun | pan dinalêmakên sakalir | kala dintên Jumuwah | Paing Saparipun | ing pitu likur tanggalnya | sasi Sura hèrdêlehèr arsa prapti |[356] yèn mêlaku pinapag ||

229. kang pinatah wêdana kêkalih | katiga wêdana amacapat | Ngabèi Wirajayane | wêndana jawinipun | Ki Tumênggung Kartanêgari | ingkang têngên sêntana | misanan sang prabu | Radèn Malayakusuma | sarêng mapag anuju ing Sênèn Paing | Kulawu tanggal sapta ||

230. sasi Sapar taune Jimakir |[357] têtilare Kyai Danurêja | dèrèng kantênan kang angrèh | parentahe sang prabu | sadèrènge damêl pêpatih | ingkang ngêbayanana | sêntanane prabu | Rahadèn Natawijaya | kang sinèrèn nanging dèrèng lênggah patih | pantês kya binakalan ||

231. kala dhatênge Dêlèhèr Konyit | lawan Kumêndur Reklop Duhanap | ing Sukra Êpon rangkêpe | walulas tanggalipun | sasi Sapar taun Jimakir | anuju măngsa [măng...]

--- [f. 6v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 67 dari 75

[...sa] kapat | wukunipun Dukut | sêngkalanipun pinetang | gajah lima angobahakên ing bumi |[358] jêngrê wong Kartasura ||

232. pirang panjênên[359] tan kadi mangkin | nanging kumêndur ika dhatêngan | wêkas mangke Hèrdêlèhèr | laminipun kang mêthuk | kalih wêlas dalu ing margi | jêng susunan amapag | Toyadana esuk | lampah dalêm niti[360] rata | Ki Tumênggung Tirtawiguna anitih | rata tunggil sang nata ||

233. sarêng mangsuli hèrdlèhèr tunggil | anitih rata tunggil sêntana | dening rata satunggile | dèn titihi kumêndur | rowangipun pangran ngabèi | Pangeran Buminata | kang satunggilipun | sukêtaris lan pangeran | kang têtiga sarêng rawuh bêdhil loji | muni sarêng gamêlan ||

234. sarêng malêbêt sajroning kari | gamêlan mungêl ing sitibêntar | lan barondongan bêdhile | ping tiga rambahipun | pan Kumêndur Dêlèhèr singgih | lajêng dhatêng kadhatyan | kinanthi sang prabu | sarawuhira ing pura | jêng susunan pinarêk kalih Kumpêni | nulya mundhut dhaharan ||

235. sasampunipun sri narapati | maos surat sangking tuwan jendral | sakêlangkung pirênane | sêsugun sang aprabu | dhatêng sira Dêlèhèr Kunyit | sarta urmat Wêlănda | kadi kang karuhun | tan adangu nulya

--- [f. 6r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 68 dari 75

mêdal | Hèrdêlèhèr dhatêng pondhokipun laji | ingiring pra Wêlănda ||

236. dintên Sênèn sang nata tinangkil | Radèn Tumênggung Natawijaya | duk jinunjung lêlinggihe | kala parentah dhawuh | samya pêpak mantri pasasir[361] | miwah măncanêgara | Manis pasaripun | nuju kalih likur tanggal | sasi Sapar kalaning taun Jimakir | ing wuku Selacala ||

237. jinujulukan dening narpati | Adipati Ăntakusuma |[362] wong kalih èwu linggihe | sajawining rong èwu | pinatêdhan tiyang pasisir | ing Lasêm kang nêgara | cacah kalih èwu | têtilar Kadanurêjan | sakathahe pinundhut dening sang aji | anèng gêdhong prênahnya ||

238. apan inganti benjang yèn mulih | Tuwan Dêlèhèr pinarentahan | Danurêja têtilare | ana kaprênah putu | kang ginadhang gêntèni linggih | dening tan darbe putra | agêng nanging putu | sapatilare kang eyang | Ki Surahman kinarya panèwu singgih | wontên ing Pangalasan ||

239. sarênge dhawuh anunggil sasi | sadhèrèke Kyai Danurêja | katiga lungsur ligihe | dhingin Suradikewuh | nagri Tuban lawan Kadhiri | pan sampun sinalinan | karsane sang prabu | nagri Kadhiri kang bêdhah | têdhakipun Katawêngan kang gêntèni | winastan Katawêngan ||

240. ing Surabaya ingkang gêntosi |

--- [f. 5v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 69 dari 75

kang rayi Radèn Natakusuma | dyan Surèngrana wastane | nagri Tuban kang luguh | rayinira Jayaningrati | aran Suradiningrat | Garobogan nêngguh | sapêjahe Măndhalika | kang ngluguhi sinungan bupati kalih | Ki Mega kang pinêcat ||

241. Ki Natayuda wêdana bumi | angrangkêp karya nglurahi jêksa | pan alinggih jro prênahe | sarêng lan ingsêripun | Sumêningrat buk[363] sinung linggih | nagri ing Kamagêtan | dening kang linusur[364] | Sutawijaya amindha | angêntèni[365] arine panèwu singgih | sasi Jumadilawal ||

242. murti pandhita winayang jalmi |[366] dina Jumaat tanggal ping lima | Jumadilakir wulane | Măndhasiya kang wuku | anyarêngi taun Jimakir | nuju măngsa kasapta | bubar esukipun | ingkang tinuding ing lampah | mring Samarang Radèn Pringgalaya singgih | lan Ki Mangunnêgara ||

243. Ki Mangkuyuda wêdana bumi | wontên dene prayayi sadaya | sumêdya angatêrake | Toyadana jinujug | wontên dening wadya pasisir | kang adhingini lampah | twin wêdananipun | kalih jajare sakawan | dadya nênêm liya punika anganti | panundhunge sang nata ||

244. ganti sadalu babar putrèki | Tumpak Wage ping nêm tanggalira | sasi Jumadilakire | Jimakir taunipun | Măndhasiya wuku marêngi | nuju

--- [f. 5r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 70 dari 75

măngsa kasapta | wanci têngah dalu | sami pêpêkan kêmitan | sinêngkalan sariranipun gumuling | kawayang dening jalma |[367]|

245. jawuh awu ya ta anyarêngi | malêm Akhad Êpon pasarira | ing tanggal ping nêmbêlase | kala wiwiting jawuh | saking wetan galêdhêg muni | sarêng ing tambur asar | malah kosi[368] surup | bakda trawèh tibanira | taun Êjimakir Ramêlan kang sasi | satêngah dalu padhang ||

246. tan antara duk kênèng bilai | Radèn Martakusuma kêdhatyan | tinundhung sah sing dalême | kêkalih rabinipun | kang satunggil tumut ing laki | kang satunggil kapradhah | manjing dalêm sampun | dhasar kang putra priyăngga | kangjêng ratu sadarbene dèn jarahi | kesah dhatêng Majêna[369] ||

247. kang dados dosa nênggih pawèstri | pasanakan sami tugil karya | Nikèn Rêngganis wêstane | pan pinêjahan sampun | i[370] Pacitan gènnya mêjahi | anulya ganti warsa | sarêng bakda Mulud | pêpak ing măncanêgara | taun Alip kesahe radèn dipati | ingutus mring Jakarta ||

248. ing dina Sênèn ing wayah enjing | tanggal ping walu mangsane garwa | Rabiyulakir sasine | sêngkalane kapetung | trustha tata winayang nêbi |[371] kang tumut mring Jakarta | prayayi tatêlu | Tumênggung Tirtawigu |[372]

--- [f. 4v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 71 dari 75

Arya Kudus Dipati Udalan singgih | Rahadèn Suralaya ||

249. kalih warsa ing lamine mangkin | kangjêng susunan lagya kacaryan | ingamêng-amêngan topèng | dhalang sangking Parêmbun | ing Bagêlèn Bagor kang nami | langkung rêmên sang nata | pun Bayar pun Bangun | ingkang wêwadonan |[373] yèn sampuna ajrih laranganing Widi | mèh lali sêlir garwa ||

250. nuntên tiniru dening kang abdi | Kamêlayan pan sampun katelad | malah apunjul kang mangke | sapolahe katiru | ingkang dados karsa narpati | kang dadi wêwadonan | langkung sih sang prabu | Purwadiningsih kang nama | sabên dalu yèn siyang muruk ing jawi | panakawan bisa gya ||

251. dintên Sênèn duk angabên jalmi | kalih sima siji kajinêman | lan dhuwung kawon simane | lan têtiyang mêmandung | kalih gagor[374] sami sawiji | ngangge dhuwung pasaran | kawon gagoripun | sarêng kawarti kang kesah | ing Jakarta Ki Arya Kudus kang lalis | katur dhatêng sang nata ||

252. kala pêjahe Jumadilakir | dintên Akhad tanggal ping sadasa | kala ing taun Alife |[375] sarêng laji binangun | dèrèng sampun satêngah warsi | têlas pirang pikulan | gamping kang kalêbu | sampun dados gêdhong têngah | pitu wêlas cêngkal panjang lan igil |[376] wêtawis pitung cêngkal ||

253. sapêjahipun Ki Arya Singgih | ing Jakarta kaparag wawêlak [wa...]

--- [f. 4r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 72 dari 75

[...wêlak] | gêring esuk mati sore | gring sore mati esuk | salamine nagri Bêtawi | tan kadi mangke iya | akathah kang lampus | malah ing sèkêt sadina | ingkang pêjah malah tumêkèng wong Jawi | kagêpok angsasalad[377] ||

254. akathah kang mantuk kang gêring mati |[378] sapraptane nagri Kartasura | ana kang dadi gêsange | dene ing lampahipun | duk sêmana radèn dipati | maksih dèrèng kantênan | mangkya dènnya mantuk | dening sangêting wawêlak | amicara jendral angawaki sakit | dadya kèwêdan manah ||

255. guwa wisaya obahing jalmi |[379] kangjêng susunan mangun salaran | jroning kadhaton kang kilèn | ramya kang dhudhuk lumpur | akêrigan ka[380] para mantri | sarêng lawan bêbata | ing paseban kidul | sawetaning pagrêbongan | lagya wiwit bêbata tarung lan siti | anuju sasi Sawal ||

256. sasêgaran pan wus dèn kêdhuki | ya ta anuju dintên Sêlasa | ing tanggal kalih wêlase |[381] sapasar lamènipun | duk agugur kang Gunung Kunci | Radèn Ănggakusuma | duk kala ingapus | paseban gêdhong binasta | duk linawe pêjahipun malêm Kêmis | kalih likur tagalnya ||

257. sasi Sawal kala dèn pêjahi | anèng dalême rahadèn dêmang | pan kasaru ing wartine | tuwan jindral duk lampus | pun kapitan kang angsal warti | maksi[382] dèrèng kantênan |

--- [f. 3v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 73 dari 75

pawarta kang tuhu | dhatêngipun Mangunrana | mawi surat yèn jindral sampun ngêmasi | kala dina Jumaat ||

258. sampun kondur rahadèn dipati | saking Bêtawi prapta Sêmarang | dintên Jumungah enjinge | Dulkhijah sasinipun | ingkang mêthuk dhatêng Sêmawis | Kyai Dutawijaya | lawan Ki Tumênggung | Suradipura kang mapag | kang mêthuk ing Bayalali |[383] kangjêng rahadèn dêmang ||

259. kala dhatênge radèn dipati | Ki Ar Kudus ingkang gumantya |[384] anake kang tuwa dhewe | kang awasta Ki Paku | ing Juwona ingkang ngligihi | iya anake dhawak | kang aran Sabau | sarêng anganti sawarsa | Radèn Wiramênggala duk angsal ligih | Cêngkalsèwu tinata ||

260. Radèn Sumaningrat kang kariyin | angsal linggih nagri Kamagêtan | Kartasana ingkang angrèh | Wăngsakusuma iku | ing Sarêngat kang angligihi | aran Suradilaga | sami sanakipun | Ki Tumênggung Surabrata | kang sawiji ing Pace kang angligihi | aran Surawijaya ||

261. sirnaning rasa kawayang jalmi |[385] radèn dipati dhatêng Sêmarang | anrahakên bageane | ing Kêmis bubaripun | tanggal ping tri Sura kang sasi | taun Ehe kasonga | sawulan pan mantuk | tunggal warsa jêng suhunan | apêparing rasukan sakêlat kuning | biru lan pupus abang ||

262. abdi dalêm kaparak wêradin | kang panèkêt kaparing rasukan | lawan gêdhong

--- [f. 3r] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 74 dari 75

panèkête | lan panalawènipun | pan pinaring pupusan kuning | wênèh pupusan rêtna | dening kang pênatus | pinaringan kêstop Cina | pan wêradin sami atampi pêparing | sami egar manah |[386]|

263. nuju ing sasi Rabiyulakir | kangjêng susunan ababêdhayan | nuju malêm Salasane | tanggal patbêlasipun | taun Ehe lêt pitung latri | pêndhak malêm Sêlasa | ingkang jêng sinuhun | kasukan Natakusuma | babêdhayan sêntana lan para mantri | sirna yag rasaning rat |[387]|

264. dintên Salasa Anggara Kasih | wiwit kabubrah kang pasareyan | nuju Prangbakat wukune | tanggalipun nêmlikur | sasi Bêsar wau marêngi | patraping pagrê bata | lêbêt mujur ngidul | sawetaning pasareyan | ingkang kilèn ramya wong anambutkardi | lir yêksa amêngmongsa[388] ||

265. ilang rasane oyaging bumi |[389] sêngkalane wong anambutkarya | mapan sarêng pamocote | Kyai Kandhuruan iku |[390] Wirawăngsa jinunjung linggih | pan kinarya wêdana- | nira mantri sèwu | gêntosi Ki Kandhuruan | Wirawăngsa wêstane wus dèn salini | Tumênggung Gruwakăndha ||

266. mung wong satus ka dadi lêligih | Kyai Kandhuruan Wilatikta | wus kinèn angagur[391] bae | dening kangjêng sinuhun | Arumbinang kinèn gêntosi | linggihe Wirawăngsa | kaliwonanipun | sarta sawonge sadaya | wong panêkar ingkang dipun parentahi | golong Kawiragunan ||

267. tan antara [a...]

--- [f. 2v] ---

Babad Sêngkala, British Library (Add MS 12322), 1805, #1046 (Bagian a): Citra 75 dari 75

[...ntara] angadêg tumuli | pasareyan Dite ing purnama | sasi Sura Jimawale | ing sêngkalane ketung | rupa gona[392] karêngèng bumi |[393] sarêng radèn dipatya | punika ingutus | pasrahan uwos lan arta | mring Sêmarang pasisir măncanêgari | pêpak anèng Sêmarang ||

268. kala sêmana pan abarêngi | Tumênggung Jawinata Mêtaram | Jayasamodra pocote | tunggil sêngkalanipun | pangadêge bangsal nênggih |[394] Kyai Jayasamodra | lêlinggih anyatus | kalawan Jayawinata | wong Mêtaram kawêdanan Rajaniti | dados kang Pamajêgan ||

269. rame busêkan wong jroning puri | salamènipun anambutkarya | lir mesa singa tandange | pan sami kajêngipun | ingkang agêng miwah kang alit | ya ta katiga têngah | sasi lamènipun | gusti ngalih pasareyan | Rêbo injing tagal pisan amarêngi | sasi Rabiyulawal ||

 


Pupuh Asmaradana ini adalah salinan dari Sêrat Suluk Luwang dan mungkin dimaksudkan sebagai judul terpisah. Walaupun subjeknya berbeda, tidak ada pemisahan seperti judul naskah lain yang juga ada dalam kesatuan bundel Sêrat Babad Sêngkala ini. Untuk sementara, salinan Sêrat Suluk Luwang ini belum dipisahkan, berbeda dengan teks lain dalam naskah bundel ini, yaitu Sêrat Wiwaha, yang memiliki halaman judul terpisah dan oleh karenanya dikatalogkan secara terpisah (lihat: Sêrat Wiwaha, British Library (Add MS 12322)). Untuk perbandingan edisi Sêrat Suluk Luwang ini dengan edisi lainnya, lihat: Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.1–47 (36 dari 55 bait yang mirip); dan Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.1–65 (48 dari 55 bait yang mirip). (kembali)
amanggih (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.6.4; Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.4.4). (kembali)
saenggane (dan di tempat lain) (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.15.2). Bandingkan: sainggane (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.14.2). (kembali)
anganggea. Bandingkan: nganggoa (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.14.4). (kembali)
bumbu (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.15.6). (kembali)
wêtênge (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.16.3; Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.15.3). (kembali)
alêlendhehan. Bandingkan: tapa lendheyan (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.21.4); sêsèndhèn kayu (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.20.4). (kembali)
Teks asli kurang jelas. Bandingkan: dadya mas akèh utama (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.21.7); pan dadya wali utama (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.20.7). (kembali)
Lebih satu suku kata: wong kang kinirangan pangan. Bandingkan: wong kang kinurangan pangan (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.23.4). (kembali)
10 durjana (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.29.2). (kembali)
11 pêpêsthining. Bandingkan: papêsthèning (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.32.2). (kembali)
12 samya. (kembali)
13 anggur-anggure. (kembali)
14 raharja (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.37.7). (kembali)
15 Kurang satu suku kata: marmane ta abalilu. Bandingkan: mulane awèt balilu (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.38.6); milane awèt balilu (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.31.6). (kembali)
16 sungkan (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.32.3). Bandingkan: sudhik (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.40.3). (kembali)
17 Biasanya guru lagu a: sungsang (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.40.7). Bandingkan: susah (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.32.7). (kembali)
18 anom. (kembali)
19 Lebih dua suku kata. Bandingkan: tan asung anom susune (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.33.3); tan angsung anom susone (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.41.3). (kembali)
20 sok. (kembali)
21 anggênggayêmi. Bandingkan: anggêgayêmi (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.37.6). (kembali)
22 Kurang satu suku kata: rare kang angulah pangan. Bandingkan: lare ingkang ulah pangan (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.47.4); lare ingkang doyan mangan (Wulang Rèh, Langê, Pupuh 12.39.4). (kembali)
23 Lebih satu suku kata: kang lêmbat-lêmbat uninga. Bandingkan: kang gaib-gaib punika (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.59.2). (kembali)
24 yèn (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.65.5). (kembali)
25 mungguhing (Tajusalatin, Anonim, Pupuh 16.65.5). (kembali)
26 Daftar kata sangkala berikut ini berkaitan dengan Sêkar Agêng Kusumawicitra, sebuah meteran Jawa kuno yang menurut Sêrat Cênthini merupakan bagian dari Layang Candragêni yang digubah oleh seorang pujangga bernama Mpu Wilasaya atas permintaan Prabu Widhayaka (Aji Isaka) dari Purwacarita (Cênthini, Kamajaya, Pupuh 52.1–3). Meteran kusumawicitra ini terdiri dari empat baris yang terdiri dari 12 suku kata untuk setiap angka (sangkala) dari 1 sampai 10 (di mana 10=0). Lihat lebih lanjut di: Sêkar-sêkaran, Padmasusastra; dan Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa. (kembali)
27 tanggal (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali)
28 ama (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 354; Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa, hlm. 46). (kembali)
29 locana (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 354; Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa, hlm. 46). (kembali)
30 gêni. (kembali)
31 puyika (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 357; Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa, hlm. 55). (kembali)
32 toya di (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 358); toyadi (Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa, hlm. 62). (kembali)
33 wahana (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 358); wwahana (Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa, hlm. 63, 68). (kembali)
34 pandhawa (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 359). (kembali)
35 kakêtêg. Bandingkan: kêkêtêg (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 359; Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa, hlm. 70). (kembali)
36 gandaning. Bandingkan: angin ngirid gandaning sêkar (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 359). (kembali)
37 masa (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 360; Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa, hlm. 76). (kembali)
38 sadrasa (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 360; Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa, hlm. 76). (kembali)
39 anggang-anggang (Sêkar-sêkaran, Padmasusastra, hlm. 360; Katrangan Căndrasangkala, Bratakesawa, hlm. 77). (kembali)
40 bêntur. (kembali)
41 lènging. (kembali)
42 Lebih satu suku kata: antarane lan patine Ajisaka. (kembali)
43 atus. (kembali)
44 mangkin. (kembali)
45 Tanggal: citra suci aji (S 144). Tahun Masehi: 222–3. (kembali)
46 Kurang satu suku kata: kalawan Sèh Muhkhamad gumuling swarga. (kembali)
47 Tanggal: sagara nanggung bumi (S 184). Tahun Masehi: 262–3. (kembali)
48 Tanggal: sêgara nêmpuh ing bumi (S 144). Tahun Masehi: 222–3. (kembali)
49 Tanggal: samodra angapit bumi (S 144). Tahun Masehi: 222–3. (kembali)
50 Tanggal: prasandha angrusak êndhut (? S 106). Tahun Masehi: 184–5. (kembali)
51 Tanggal: naga nuju kapala (S 118). Tahun Masehi: 196–7. (kembali)
52 Biasanya guru lagu a: satunggal. (kembali)
53 Kurang satu suku kata: pandhita anênêpi karya buwana. (kembali)
54 Tanggal: pandhita anêpi [anênêpi] karya buwana (S 147). Tahun Masehi: 225–6. (kembali)
55 warna. (kembali)
56 Tanggal: citra bagus narna [warna] sasi (S 144). Tahun Masehi: 222–3. (kembali)
57 Tanggal: gatra manggih ing cature nêbi (S 149). Tahun Masehi: 227–8. (kembali)
58 Tanggal: pandhita sêmarganing rat (S 157). Tahun Masehi: 235–6. (kembali)
59 Tanggal: sirna tilar margèng ratu (S 150). Tahun Masehi: 228–9. (kembali)
60 Tanggal: rupa mulya marganing rat (S 151). Tahun Masehi: 229–30. (kembali)
61 Tanggal: lunga aji sastra ayu (? S 151). Tahun Masehi: 229–30. (kembali)
62 Pupuh Dhandhanggula. (kembali)
63 Tanggal: kunir awuk tanpa jalu (S 1000). Tahun Masehi: 1078–9. Lihat juga: Cênthini, Kamajaya, Pupuh 694.24.2; Ajisaka, Salamun, Pupuh 3.11.2; Paramayoga, Sasraningrat, Pupuh 18.38.3. (kembali)
64 ing. (kembali)
65 Tanggal: wêlut anglèng i [ing] bumi (S 193). Tahun Masehi: 271–2. (kembali)
66 Tanggal: kaya gapura rinupa (S 193). Tahun Masehi: 271–2. (kembali)
67 Tanggal: pawaka lodra ring bumi (S 193). Tahun Masehi: 271–2. (kembali)
68 anyandra. Bandingkan: anyăndra (Ajisaka, Salamun, Pupuh 3.13.1). (kembali)
69 Tanggal: bramana lêbu gêni punika (S 138). Tahun Masehi: 216–7. (kembali)
70 Tanggal: sara para candrèku (S 135). Tahun Masehi: 213–4. (kembali)
71 Tanggal: amănca nrus ing lêmah (S 195). Tahun Masehi: 273–4. (kembali)
72 Tanggal: karoya sêmpal ika (S 162). Tahun Masehi: 240–1. (kembali)
73 mangke. (kembali)
74 Tanggal: bramana iku anăngga wulan (S 1218). Tahun Masehi: 1296–7. Bandingkan: bujanggèku anêmbah ing bumi (S 1218) (Cênthini, Kamajaya, Pupuh 694.25.9). (kembali)
75 Tanggal: naga bujăngga buntut tunggal (S 1188). Tahun Masehi: 1266–7. Bandingkan: naga iku angrusak jagad (S 1018) (Cênthini, Kamajaya, Pupuh 694.25.6). (kembali)
76 Tanggal: biksu nêm tasiking jalma (S 1467). Tahun Masehi: 1545–6. (kembali)
77 Tanggal: kaya buta ing rêbahe anèng bumi (S 1453). Tahun Masehi: 1531–2. (kembali)
78 Lebih satu suku kata: tlaga mangêbêl babadirèki. (kembali)
79 Tanggal: kaya buta naut siti (S 1353). Tahun Masehi: 1431–2. (kembali)
80 Biasanya guru lagu e: mangke. (kembali)
81 Tanggal: wiku wiwara tumingal mandha ing katong (S 1297). Tahun Masehi: 1375–6. (kembali)
82 Tanggal: naga mati ing kartèng bumi (S 1408). Tahun Masehi: 1486–7. (kembali)
83 Tanggal: watu mungal katon tunggal (S 1371). Tahun Masehi: 1449–50. Lihat juga: Cênthini, Kamajaya, Pupuh 694.26.8. (kembali)
84 Tanggal: kadya bahning paningale tunggal (S 1233). Tahun Masehi: 1311–2. (kembali)
85 Kurang satu suku kata: bujăngga ro jalmèku. (kembali)
86 Tanggal: bujong [bujăngga] ro jalmèku (S 1128). Tahun Masehi: 1206–7. (kembali)
87 Tanggal: guna biksu katingal ing jalma (S 1373). Tahun Masehi: 1451–2. (kembali)
88 Dhandhanggula. Tidak jelas mengapa ada pupuh baru Dhandhanggula, mengingat pupuh sebelumnya juga Dhandhanggula. (kembali)
89 Tanggal: sirna ilang krêtining bumi (S 1400). Tahun Masehi: 1478–9. (kembali)
90 Tanggal: bahning mati ngranu jalma (S 1403). Tahun Masehi: 1481–2. (kembali)
91 Tanggal: turăngga pralena ing jalanidi sacăndra (S 1407). Tahun Masehi: 1485–6. (kembali)
92 Tanggal: gapurèng siti warna tunggal (S 1419). Tahun Masehi: 1497–8. (kembali)
93 Tanggal dan edit: dara ro papat rupane (S 1421). Tahun Masehi: 1499–1500. (kembali)
94 Tanggal: dèwi roro warna putrèki (S 1429). Tahun Masehi: 1507–8. (kembali)
95 Tanggal: rug wukir tasik juga (S 1430). Tahun Masehi: 1508–9. Biasanya kata "wukir" berwatak bilangan tujuh (7), tetapi sesuai dengan konteksnya dianggap berwatak bilangan tiga (3). Istilah "wukir," yang merupakan nama Wuku ketiga, telah digunakan untuk merujuk pada hari ketiga dalam bulan (lihat: Babad Majapait, Prawirasêntika, hlm. 2). (kembali)
96 Tanggal: paksa guna karti wêkaning (S 1432). Tahun Masehi: 1510–1. (kembali)
97 Tanggal: gunaning nala caturing wong (S 1433). Tahun Masehi: 1511–2. (kembali)
98 Tanggal: pandhita têtêlu cinatur jalma (S 1437). Tahun Masehi: 1515–6. (kembali)
99 Tanggal: kunjara gêni kinardi jalma (S 1439). Tahun Masehi: 1517–8. (kembali)
100 Tanggal: gapura tiga krêtining jalma (S 1439). Tahun Masehi: 1517–8. (kembali)
101 Tanggal: sirna warna cinatur dening jalma (S 1440). Tahun Masehi: 1518–9. (kembali)
102 Tanggal: wulan warna sagara wong (S 1441). Tahun Masehi: 1519–20. (kembali)
103 Tanggal: suku papat catur buda (S 1442). Tahun Masehi: 1520–1. (kembali)
104 Tanggal: tri warnèng jêladri jalma (S 1443). Tahun Masehi: 1521–2. (kembali)
105 Tanggal: bujăngga papat warnining jalma (S 1448). Tahun Masehi: 1526–7. (kembali)
106 Tanggal: muka warna krêtining bumi (S 1449). Tahun Masehi: 1527–8. (kembali)
107 Tanggal: ilang lima warnaning jalmèku (S 1450). Tahun Masehi: 1528–9. (kembali)
108 Tanggal: wong kawisik sapakaryaning kang jalmi (S 1451). Tahun Masehi: 1529–30. (kembali)
109 Tanggal: pêksa wisaya warnaning jalmi (S 1452). Tahun Masehi: 1530–1. (kembali)
110 Tanggal: cinatur marga papat bumi (S 1454). Tahun Masehi: 1532–3. (kembali)
111 Kurang satu suku kata: tata warna tunggal sangkalanirèki. (kembali)
112 Tanggal: panêmbahe sang winayang karti putra (S 1462). Tahun Masehi: 1540–1. (kembali)
113 Tanggal: buta nênêm sindu buda (S 1465). Tanggal Masehi: 1543–4. (kembali)
114 Tanggal: rasa karêngi krêti jalma (S 1466). Tanggal Masehi: 1544–5. (kembali)
115 Tanggal: pandhita nênêm karti juga (S 1467). Tanggal Masehi: 1545–6. (kembali)
116 Tanggal: naga nêm kapat rupane (S 1468). Tanggal Masehi: 1546–7. (kembali)
117 Tanggal: gapura nêm rineka jalma (S 1469). Tanggal Masehi: 1547–8. (kembali)
118 Tanggal: kasangèng rasa kapat juga (S 1469). Tanggal Masehi: 1547–8. (kembali)
119 Tanggal: jalma pandhita kêrtining tunggal (S 1471). Tanggal Masehi: 1549–50. (kembali)
120 Tanggal: sukuning gunung hèrnawa lèr tunggal (S 1472). Tanggal Masehi: 1550–1. (kembali)
121 Lebih dua suku kata: tiga wukir kapat tunggal prawata sik. (kembali)
122 Tanggal: tiga wukir kapat tunggal (S 1473). Tanggal Masehi: 1551–2. (kembali)
123 Tanggal: sik muni sagara rupa (S 1474). Tanggal Masehi: 1552–3. (kembali)
124 tunggal (dan di tempat lain). (kembali)
125 Tanggal: astha kuda pat juga (S 1478). Tanggal Masehi: 1556–7. (kembali)
126 Kadhiri. (kembali)
127 Tanggal: sirna ilang tata rajèng (S 1500). Tanggal Masehi: 1578–9. (kembali)
128 pura. (kembali)
129 inggil (dan di tempat lain). (kembali)
130 Tanggal: bumi sirna tata gung inggil (S 1501). Tanggal Masehi: 1579–80. (kembali)
131 Tanggal: bumi sirna tata tunggal (S 1501). Tanggal Masehi: 1579–80. (kembali)
132 Tanggal: sangang nirna tinata jalma (S 1509). Tanggal Masehi: 1587–8. (kembali)
133 Lebih satu suku kata: mêksa lunga bupati tilar nêgari. (kembali)
134 kaboyong (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali)
135 Kurang satu suku kata: duk abangun kita abang putih. (kembali)
136 Teks asli kurang jelas. (kembali)
137 Tanggal: gêni kalih tumibèng siti (S 1523). Tahun Masehi: 1601–2. (kembali)
138 Tanggal: winarna paksa tinata wani (S 1524). Tahun Masehi: 1602–3. (kembali)
139 Tanggal: marga kalih tinata wani (S 1525). Tahun Masehi: 1603–4. (kembali)
140 Kurang satu suku kata: jalma kala duk pêrange ingkang dhingin. (kembali)
141 Tanggal: karênga pêksa wisaya jalma (S 1526). Tahun Masehi: 1604–5. (kembali)
142 Kurang satu suku kata: wêwananan ing margane. (kembali)
143 Tanggal: rasa tiga bayu tunggal (S 1536). Tahun Masehi: 1614–5. (kembali)
144 Tanggal: nir tasik Pandhawèku (S 1540). Tahun Masehi: 1618–9. (kembali)
145 Tanggal: obah marganipun tinata wong (AJ 1556). Tahun AJ 1556 jatuh antara tanggal Masehi: 27 Juni 1634 sampai dengan 16 Juni 1635. (kembali)
146 Tanggal: pandhita sami anata jalma (AJ 1557). Tahun AJ 1557 jatuh antara tanggal Masehi: 17 Juni 1635 sampai dengan 4 Juni 1636. (kembali)
147 Lebih satu suku kata: Pnêmbahan Carbon ika. (kembali)
148 Kurang satu suku kata: wadya sami tinata jalma asinggih. (kembali)
149 Tanggal: wadya sami tinata jalma (AJ 1558). Tahun AJ 1558 jatuh antara tanggal Masehi: 5 Juni 1636 sampai dengan 24 Mei 1637. (kembali)
150 paminggir. (kembali)
151 Biasanya guru lagu i: jalmi. (kembali)
152 Tanggal: muka wisaya anata jalma (AJ 1559). Tahun AJ 1559 jatuh antara tanggal Masehi: 25 Mei 1637 sampai dengan 14 Mei 1638. (kembali)
153 Tanggal: sirna rasa marganing wani (AJ 1560). Tahun AJ 1560 jatuh antara tanggal Masehi: 15 Mei 1638 sampai dengan 3 Mei 1639. (kembali)
154 anungkul. (kembali)
155 Tanggal: jalma obah tata tunggal (AJ 1561). Tahun AJ 1561 jatuh antara tanggal Masehi: 4 Mei 1639 sampai dengan 21 April 1640. (kembali)
156 Tanggal: Êjim (Jimakir): apêksa obah marganing wani (AJ 1562). Tahun AJ 1562 jatuh antara tanggal Masehi: 22 April 1640 sampai dengan 11 April 1641. (kembali)
157 Tanggal: guna nêm anata tunggal (AJ 1563). Tahun AJ 1563 jatuh antara tanggal Masehi: 12 April 1641 sampai dengan 31 Maret 1642. (kembali)
158 Tanggal: warna obah kang bayu tunggal (AJ 1564). Tahun AJ 1564 jatuh antara tanggal Masehi: 1 April 1642 sampai dengan 21 Maret 1643. (kembali)
159 kengkenan. (kembali)
160 Tanggal: pandhawa nênêm anata jalmi (AJ 1565). Tahun AJ 1565 jatuh antara tanggal Masehi: 21 April 1643 sampai dengan 9 Maret 1644. (kembali)
161 Tanggal: rasa obah ing tatane tunggal (AJ 1566). Tahun AJ 1566 jatuh antara tanggal Masehi: 10 Maret 1644 sampai dengan 26 Februari 1645. (kembali)
162 Tanggal: pandhita nêm manata sawulan (AJ 1567). Tahun AJ 1567 jatuh antara tanggal Masehi: 27 Februari 1645 sampai dengan 16 Februari 1646. (kembali)
163 Tanggal: Buda Manis (Rêbo Lêgi) patlikur (24) Sapar Be: gajah obah marganing bumi (AJ 1568). Tanggal Masehi: Rabu 11 April 1646. (kembali)
164 Tanggal: gapura nêm mănca tugal (AJ 1569). Tahun AJ 1569 jatuh antara tanggal Masehi: 6 Februari 1647 sampai dengan 25 Januari 1648. (kembali)
165 Tanggal: tunggal sang nata jalma (AJ 1571). Tahun AJ 1571 jatuh antara tanggal Masehi: 15 Januari 1649 sampai dengan 3 Januari 1650. (kembali)
166 Tanggal: nêmbah sang nata jalma (AJ 1572). Tahun AJ 1572 jatuh antara tanggal Masehi: 4 Januari 1650 sampai dengan 24 Desember 1650. (kembali)
167 sitinggil (dan di tempat lain). (kembali)
168 Kurang satu suku kata: Karapyak Jatidamar. (kembali)
169 Tanggal: gêni prawata buta nèng siti (AJ 1573). Tahun AJ 1573 jatuh antara tanggal Masehi: 25 Desember 1650 sampai dengan 13 Desember 1651. (kembali)
170 Lebih satu suku kata: sarêng Wlănda seba ing Mataram. (kembali)
171 Tanggal: toya ardi marganing siti (AJ 1574). Tahun AJ 1574 jatuh antara tanggal Masehi: 14 Desember 1651 sampai dengan 1 Desember 1652. (kembali)
172 Tanggal: Sapar: buta pêndhita tinata wani (AJ 1575). Bulan Sapar tahun AJ 1575 jatuh pada tanggal Masehi: 1 Januari 1653 sampai dengan 29 Januari 1653. (kembali)
173 Tanggal: rasa pandhita wisaya tunggal (AJ 1576). Tahun AJ 1576 jatuh antara tanggal Masehi: 22 November 1653 sampai dengan 10 November 1654. (kembali)
174 Tanggal: pandhita pitu tinata rupanipun (AJ 1577). Tahun AJ 1577 jatuh antara tanggal Masehi: 11 November 1654 sampai dengan 30 Oktober 1655. (kembali)
175 Teks asli kurang jelas. (kembali)
176 Lebih satu suku kata: ngabèi na Jênar pêjah. (kembali)
177 Kurang satu suku kata: sirna sarira wisayèng wani. (kembali)
178 Tanggal: sirna sari [sarira] wisayèng wani (AJ 1580). Tahun AJ 1580 jatuh antara tanggal Masehi: 9 Oktober 1657 sampai dengan 28 September 1658. (kembali)
179 Kurang dua suku kata: kala paksa bujăngga tinantang wani. (kembali)
180 Tanggal: paksa bujăngga tinantang wani (AJ 1582). Tahun AJ 1582 jatuh antara tanggal Masehi: 18 September 1659 sampai dengan 5 September 1660. (kembali)
181 Tanggal: kalih bujăngga asamir sasi (AJ 1582). Tahun AJ 1582 jatuh antara tanggal Masehi: 18 September 1659 sampai dengan 5 September 1660. (kembali)
182 Tanggal: kaya samadya tinata tunggal (AJ 1583). Tahun AJ 1583 jatuh antara tanggal Masehi: 6 September 1660 sampai dengan 26 Agustus 1661. (kembali)
183 Lebih satu suku kata: mantri sarira nata jalmi. (kembali)
184 Tanggal: Be: mantri sarira anata jalmi (AJ 1583). Tahun AJ 1583 jatuh antara tanggal Masehi: 6 September 1660 sampai dengan 26 Agustus 1661. Tahun AJ 1583 jatuh pada tahun Dal dan bukan Be. (kembali)
185 Tanggal: warna bujăngga nantang tunggal (AJ 1584). Tahun AJ 1584 jatuh antara tanggal Masehi: 27 Agustus 1661 sampai dengan 15 Agustus 1662. (kembali)
186 Lebih satu suku kata: Têpèngsara Dêmang Jaganala mati. (kembali)
187 Tanggal: buta murti tinata jalma (AJ 1585). Tahun AJ 1585 jatuh antara tanggal Masehi: 16 Agustus 1662 sampai dengan 4 Agustus 1663. (kembali)
188 Tanggal: obah murti tinata jalma (AJ 1586). Tahun AJ 1586 jatuh antara tanggal Masehi: 5 Agustus 1663 sampai dengan 24 Juli 1664. (kembali)
189 Tanggal: sang bujăngga ingadu tunggil (AJ 1588). Tahun AJ 1588 jatuh antara tanggal Masehi: 14 Juli 1665 sampai dengan 3 Juli 1666. (kembali)
190 Tanggal: nagasari winisaya tugal (AJ 1588). Tahun AJ 1588 jatuh antara tanggal Masehi: 14 Juli 1665 sampai dengan 3 Juli 1666. (kembali)
191 Tanggal: lèng naga buta tunggale (AJ 1589). Tahun AJ 1589 jatuh antara tanggal Masehi: 4 Juli 1666 sampai dengan 22 Juni 1667. (kembali)
192 Tanggal: dohing guwa tinata wani (AJ 1590). Tahun AJ 1590 jatuh antara tanggal Masehi: 23 Juni 1667 sampai dengan 10 Juni 1668. (kembali)
193 Tanggal: tunggal muka tinata dening jalmèki (AJ 1591). Tahun AJ 1591 jatuh antara tanggal Masehi: 11 Juni 1668 sampai dengan 31 Mei 1669. (kembali)
194 Tanggal: kalih lawang winadung tunggal (AJ 1592). Tahun AJ 1592 jatuh antara tanggal Masehi: 1 Juni 1669 sampai dengan 20 Mei 1670. (kembali)
195 Kurang satu suku kata: linêbokakên pulo Tunjungbang. (kembali)
196 ginggange. (kembali)
197 Lebih satu suku kata: asêsilih pangeran. (kembali)
198 Mangunnêgara (dan di tempat lain). (kembali)
199 Tanggal: sumuyud kagatraa asamir sasi (AJ 1592). Tahun AJ 1592 jatuh antara tanggal Masehi: 1 Juni 1669 sampai dengan 20 Mei 1670. (kembali)
200 Tanggal: kaya trus buta tunggal (AJ 1593). Tahun AJ 1593 jatuh antara tanggal Masehi: 21 Mei 1670 sampai dengan 9 Mei 1671. (kembali)
201 Teks asli kurang jelas. (kembali)
202 Tanggal: nadi wiwara bayu tunggal (AJ 1594). Tahun AJ 1594 jatuh antara tanggal Masehi: 10 Mei 1671 sampai dengan 28 April 1672. (kembali)
203 Tanggal: warna muka Pêndhawa jalma (AJ 1594). Tahun AJ 1594 jatuh antara tanggal Masehi: 10 Mei 1671 sampai dengan 28 April 1672. (kembali)
204 ngunggahi (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali)
205 Tanggal: buta sêsanga ingadu wani (AJ 1595). Tahun AJ 1595 jatuh antara tanggal Masehi: 29 April 1672 sampai dengan 17 April 1673. (kembali)
206 Tanggal: oyaging gapura buta siji (AJ 1596). Tahun AJ 1596 jatuh antara tanggal Masehi: 18 April 1673 sampai dengan 7 April 1674. (kembali)
207 kasuran. (kembali)
208 Tanggal: Akhad (Ngahad) walulas (18) Rabiyulakir (Rabingulakir) Êbe: sirna ilang rasaning rat (AJ 1600). Tanggal Masehi: Minggu 20 Juni 1677. (kembali)
209 Tanggal: jalma lena angrasani bumi (AJ 1601). Tahun AJ 1601 jatuh antara tanggal Masehi: 23 Februari 1678 sampai dengan 11 Februari 1679. (kembali)
210 Tanggal: naya mati ngrasani bumi (AJ 1602). Tahun AJ 1602 jatuh antara tanggal Masehi: 12 Februari 1679 sampai dengan 1 Februari 1680. (kembali)
211 sadulur. (kembali)
212 Tanggal: lir ngumbara angrasani wani (AJ 1603). Tahun AJ 1603 jatuh antara tanggal Masehi: 2 Februari 1680 sampai dengan 20 Januari 1681. (kembali)
213 Tanggal: kêrti mati angrasani lêmah (AJ 1604). Tahun AJ 1604 jatuh antara tanggal Masehi: 21 Januari 1681 sampai dengan 10 Januari 1682. (kembali)
214 Tanggal: bayu sirna kawayang tunggal (AJ 1605). Tahun AJ 1605 jatuh antara tanggal Masehi: 11 Januari 1682 sampai dengan 30 Desember 1682. (kembali)
215 Kurang satu suku kata: lan putri Giripura. (kembali)
216 Tanggal: naga lêpas angobahakên pratiwi (AJ 1608). Tahun AJ 1608 jatuh antara tanggal Masehi: 9 Desember 1684 sampai dengan 27 November 1685. (kembali)
217 Tanggal: parwata rug karêtu tunggal (AJ 1607). Tahun AJ 1607 jatuh antara tanggal Masehi: 20 Desember 1683 sampai dengan 8 Desember 1684. (kembali)
218 Tanggal: naga sirna angrasani bumi (AJ 1608). Tahun AJ 1608 jatuh antara tanggal Masehi: 9 Desember 1684 sampai dengan 27 November 1685. (kembali)
219 Tanggal: trus sirna rasa ratu (AJ 1609). Tahun AJ 1609 jatuh antara tanggal Masehi: 28 November 1685 sampai dengan 16 November 1686. (kembali)
220 Tanggal: sirna tunggal rêtuning jagad (AJ 1610). Tahun AJ 1610 jatuh antara tanggal Masehi: 17 November 1686 sampai dengan 6 November 1687. (kembali)
221 Lebih satu suku kata: sikaranipun kawayang nêbi. (kembali)
222 Tanggal: mantri siji ngoyak jagad (AJ 1613). Tahun AJ 1613 jatuh antara tanggal Masehi: 16 Oktober 1689 sampai dengan 4 Oktober 1690. (kembali)
223 Tanggal: warnaning jalma obahing bumi (AJ 1614). Tahun AJ 1614 jatuh antara tanggal Masehi: 5 Oktober 1690 sampai dengan 23 September 1691. (kembali)
224 pêndhita. (kembali)
225 Kurang satu suku kata: pêndhita tunggil winayang. (kembali)
226 Tanggal: pêndha [pêndhita] tunggil winayang wong (AJ 1617). Tahun AJ 1617 jatuh antara tanggal Masehi: 2 September 1693 sampai dengan 21 Agustus 1694. (kembali)
227 Tanggal: ardi satunggal winayang bumi (AJ 1617). Tahun AJ 1617 jatuh antara tanggal Masehi: 2 September 1693 sampai dengan 21 Agustus 1694. (kembali)
228 Tanggal: naga tugal winayang bumi (AJ 1618). Tahun AJ 1618 jatuh antara tanggal Masehi: 22 Agustus 1694 sampai dengan 11 Agustus 1695. (kembali)
229 Tanggal: gapura tugal winayang nêbi (AJ 1619). Tahun AJ 1619 jatuh antara tanggal Masehi: 12 Agustus 1695 sampai dengan 30 Juli 1696. (kembali)
230 Tanggal: naga tunggal winayang bumi (AJ 1618). Tahun AJ 1618 jatuh antara tanggal Masehi: 22 Agustus 1694 sampai dengan 11 Agustus 1695. (kembali)
231 Tanggal: sirna sikara ngobahkên bumi (AJ 1620). Tahun AJ 1620 jatuh antara tanggal Masehi: 31 Juli 1696 sampai dengan 20 Juli 1697. (kembali)
232 Tanggal: wong kêkalih angoyag tunggal (AJ 1621). Tahun AJ 1621 jatuh antara tanggal Masehi: 21 Juli 1697 sampai dengan 9 Juli 1698. (kembali)
233 carême. (kembali)
234 Kurang satu suku kata: paksa sikara kawayang nêbi. (kembali)
235 Tanggal: paksi kara kawayang nêbi (AJ 1621). Tahun AJ 1621 jatuh antara tanggal Masehi: 21 Juli 1697 sampai dengan 9 Juli 1698. (kembali)
236 gêni. (kembali)
237 Tanggal: gêna [gêni] pêksa arêtu tunggil (AJ 1623). Tahun AJ 1623 jatuh antara tanggal Masehi: 29 Juni 1699 sampai dengan 18 Juni 1700. (kembali)
238 Tanggal: warna kêkalih obahing jalmi (AJ 1624). Tahun AJ 1624 jatuh antara tanggal Masehi: 19 Juni 1700 sampai dengan 7 Juni 1701. (kembali)
239 Tanggal: warna boja angobahakên ing jalmi (AJ 1624). Tahun AJ 1624 jatuh antara tanggal Masehi: 19 Juni 1700 sampai dengan 7 Juni 1701. (kembali)
240 Tanggal: buta kêkalih ngobahkên bumi (AJ 1625). Tahun AJ 1625 jatuh antara tanggal Masehi: 8 Juni 1701 sampai dengan 27 Mei 1702. (kembali)
241 Tanggal: rasa kalih angobahakên pratiwi (AJ 1626). Tahun AJ 1626 jatuh antara tanggal Masehi: 28 Mei 1702 sampai dengan 17 Mei 1703. (kembali)
242 saduman. (kembali)
243 Tanggal: Sêptu Kaliwon (Sêtu Kliwon) tiga likur (23) Ramêlan (Pasa) Alip: pandhita ro rasa tunggil (AJ 1627). Tanggal Masehi: Kamis 31 Januari 1704. Pada bulan Pasa tahun AJ 1627, hari Sêtu Kliwon jatuh pada tanggal 4 (empat), bukan tanggal 23. (kembali)
244 ing. (kembali)
245 Tanggal: naga kêkalih obahing bumi (AJ 1628). Tahun AJ 1628 jatuh antara tanggal Masehi: 6 Mei 1704 sampai dengan 25 April 1705. (kembali)
246 Tanggal: lawang kêkalih rêtu wong (AJ 1629). Tahun AJ 1629 jatuh antara tanggal Masehi: 26 April 1705 sampai dengan 14 April 1706. (kembali)
247 Kurang satu suku kata: kapangilèn dhatêng Têtêgil. (kembali)
248 kajodhi. (kembali)
249 sang (dan di tempat lain). (kembali)
250 Sêmawis. (kembali)
251 Tanggal: Kêmis Jumadilakir Jimawal [AJ 1629]. Tanggal Masehi: Kamis 24 September, atau 1, 8, atau 15 Oktober 1705. (kembali)
252 Tanggal: sirnaning guna rêtu kang jalmi (AJ 1630). Tahun AJ 1630 jatuh antara tanggal Masehi: 15 April 1706 sampai dengan 3 April 1707. (kembali)
253 Lebih satu suku kata: Pakubwana Senapati Ing Ngalagi. (kembali)
254 Lebih satu suku kata: kang têngga Panêmbahan Samarang. (kembali)
255 Tanggal: rupa têtiga obahing bumi (AJ 1631). Tahun AJ 1631 jatuh antara tanggal Masehi: 4 April 1707 sampai dengan 23 Maret 1708. (kembali)
256 pêndhak. (kembali)
257 gêmpang. (kembali)
258 Tanggal: kêkalih mantri angrasa wani (AJ 1632). Tahun AJ 1632 jatuh antara tanggal Masehi: 24 Maret 1708 sampai dengan 12 Maret 1709. (kembali)
259 Tanggal: mantri têtiga winayang jalmi (AJ 1633). Tahun AJ 1633 jatuh antara tanggal Masehi: 13 Maret 1709 sampai dengan 1 Maret 1710. (kembali)
260 ênêngêna. (kembali)
261 Tanggal: guna gêni arêtu wong (AJ 1633). Tahun AJ 1633 jatuh antara tanggal Masehi: 13 Maret 1709 sampai dengan 1 Maret 1710. (kembali)
262 Biasanya guru lagu e: anèm. (kembali)
263 sêmu. (kembali)
264 Tanggal: gêni tiga kapange jalmi (AJ 1633). Tahun AJ 1633 jatuh antara tanggal Masehi: 13 Maret 1709 sampai dengan 1 Maret 1710. (kembali)
265 Tanggal: Alip: warna dahana rêtu jalma (AJ 1634). Tahun AJ 1634 jatuh antara tanggal Masehi: 2 Maret 1710 sampai dengan 19 Februari 1711. Tahun AJ 1634 adalah tahun Jimakir dan bukan Alip. (kembali)
266 Teks asli kurang jelas. (kembali)
267 Kurang satu suku kata. (kembali)
268 Tanggal: tataning mantri rasane tunggil (AJ 1635). Tahun AJ 1635 jatuh antara tanggal Masehi: 20 Februari 1711 sampai dengan 8 Februari 1712. (kembali)
269 Tanggal: rasa têtiga winayang tugul (AJ 1636). Tahun AJ 1636 jatuh antara tanggal Masehi: 9 Februari 1712 sampai dengan 28 Januari 1713. (kembali)
270 Tanggal: ardi têtiga rêtu tunggil (AJ 1637). Tahun AJ 1637 jatuh antara tanggal Masehi: 29 Januari 1713 sampai dengan 17 Januari 1714. (kembali)
271 Tanggal: Êje (Je): naga têlu obahing rat (AJ 1638). Tahun AJ 1638 jatuh antara tanggal Masehi: 18 Januari 1714 sampai dengan 6 Januari 1715. (kembali)
272 Tanggal: mukaning mantri winayang jalmi (AJ 1639). Tahun AJ 1639 jatuh antara tanggal Masehi: 7 Januari 1715 sampai dengan 27 Desember 1715. (kembali)
273 Lebih satu suku kata: tanggalipun sadasa. (kembali)
274 Tanggal: Soma (Sênèn) Pon sadasa (10) Pasa Êdal (Dal): mukaning mantri winayang jalmi (AJ 1639). Tanggal Masehi: Senin 9 September 1715. (kembali)
275 Tanggal: Soma (Sênèn) pamêjahing sasi (15) Rajab (Rêjêb) Be: tanpa warsa obahing jalmi (AJ 1640). Tanggal Masehi: Senin 6 Juli 1716. (kembali)
276 Tanggal: jalma dadi arêtu wani (AJ 1641). Tahun AJ 1641 jatuh antara tanggal Masehi: 16 Desember 1716 sampai dengan 4 Desember 1717. (kembali)
277 Kurang satu suku kata: pêksa oyag obahing kang bumi. (kembali)
278 Tanggal: pêksa oyag obahing bumi (AJ 1642). Tahun AJ 1642 jatuh antara tanggal Masehi: 5 Desember 1717 sampai dengan 24 November 1718. Biasanya kata "oyag" berwatak bilangan enam (6), sinonim dari "obah" (lihat: f. 34v, et passim), tetapi sesuai dengan konteksnya dianggap sebagai berwatak bilangan empat (4). (kembali)
279 Kurang satu suku kata: awêsana ingunggahan ing awêngi. (kembali)
280 Tanggal: tingal warna arêtu tunggil (AJ 1642). Tahun AJ 1642 jatuh antara tanggal Masehi: 5 Desember 1717 sampai dengan 24 November 1718. (kembali)
281 pêpinggir. (kembali)
282 anglêrêsi. (kembali)
283 Tanggal: Jimakir: kalih nadi rasa tunggal (AJ 1642). Tahun AJ 1642 jatuh antara tanggal Masehi: 5 Desember 1717 sampai dengan 24 November 1718. (kembali)
284 Tanggal: mantri sakawan angrasa wani (AJ 1643). Tahun AJ 1643 jatuh antara tanggal Masehi: 25 November 1718 sampai dengan 13 November 1719. (kembali)
285 Tanggal: Sêptu (Sêtu) lima (5) Ruwah [AJ 1643]. Tanggal Masehi: 24 Juni 1719. (kembali)
286 kawimbuhan. (kembali)
287 Tanggal: Ehe: catur papat rasa tunggal (AJ 1644). Tahun AJ 1644 jatuh antara tanggal Masehi: 14 November 1719 sampai dengan 2 November 1720. (kembali)
288 Kurang satu suku kata: kakang panêmbahan lah ana ing ngêndi. (kembali)
289 Kurang dua suku kata: wênèh tilar ing gustine. (kembali)
290 pasanggrahan. (kembali)
291 kinêpung. (kembali)
292 kungkung. (kembali)
293 Tanggal: buta warna rasa tugil (AJ 1645). Tahun AJ 1645 jatuh antara tanggal Masehi: 3 November 1720 sampai dengan 22 Oktober 1721. (kembali)
294 Tanggal: tata warna angrasa tunggil (AJ 1645). Tahun AJ 1645 jatuh antara tanggal Masehi: 3 November 1720 sampai dengan 22 Oktober 1721. (kembali)
295 lêmês. (kembali)
296 minggah. (kembali)
297 Tanggal: Êjhe (Je): ngrasa wedang oyêging wani (AJ 1646). Tahun AJ 1646 jatuh antara tanggal Masehi: 23 Oktober 1721 sampai dengan 11 Oktober 1722. (kembali)
298 Tanggal: ardi papat obah ing rat (AJ 1647). Tahun AJ 1647 jatuh antara tanggal Masehi: 12 Oktober 1722 sampai dengan 1 Oktober 1723. (kembali)
299 Kurang dua suku kata: wontên ing wana ika. (kembali)
300 Lebih satu suku kata: praptane layon Kya Adipati. (kembali)
301 Tanggal: sarira anèng jêladri karasa rupanira (AJ 1648). Tahun AJ 1648 jatuh antara tanggal Masehi: 2 Oktober 1723 sampai dengan 19 September 1724. (kembali)
302 Tanggal: lèng papat rasaning rat (AJ 1649). Tahun AJ 1649 jatuh antara tanggal Masehi: 20 September 1724 sampai dengan 8 September 1725. (kembali)
303 Tanggal: Saban (Ruwah) Jimakir: sonya tata kawayang jalmi (AJ 1650). Bulan Ruwah tahun Jimakir (AJ 1650) jatuh antara tanggal Masehi: 25 Maret 1727 sampai dengan 22 April 1727. (kembali)
304 ingkang. (kembali)
305 Lebih satu suku kata: satunggal miyos garwane. (kembali)
306 Tanggal: rupa pêndhawa kawayang bumi (AJ 1651). Tahun AJ 1651 jatuh antara tanggal Masehi: 30 Agustus 1726 sampai dengan 18 Agustus 1727. (kembali)
307 Kurang satu suku kata: sakèhe prandene datan prapta. (kembali)
308 Nitinêgara. (kembali)
309 Tanggal: sêmbahing nata kawayang jalmi (AJ 1652). Tahun AJ 1652 jatuh antara tanggal Masehi: 19 Agustus 1727 sampai dengan 7 Agustus 1728. (kembali)
310 Tanggal: kalih marga winayang tunggil (AJ 1652). Tahun AJ 1652 jatuh antara tanggal Masehi: 19 Agustus 1727 sampai dengan 7 Agustus 1728. (kembali)
311 kongkon-kinongkonan. (kembali)
312 sang. (kembali)
313 Lebih satu suku kata: sêdya kinasap dening dipati. (kembali)
314 pinarakkên. (kembali)
315 Kurang satu suku kata: akalawan parêkan têtiga. (kembali)
316 Tanggal: dwi mănca rasa tunggal (AJ 1652). Tahun AJ 1652 jatuh antara tanggal Masehi: 19 Agustus 1727 sampai dengan 7 Agustus 1728. (kembali)
317 Tanggal: Sukra Kaliwon (Jumungah Kliwon) padlikur (25) Sawal Ehe [AJ 1652]. Tahun Masehi: Jumat 4 Juni 1728. Kata "padlikur" tidak jelas, namun semestinya sama dengan 25 sesuai dengan hari dan pasarannya. (kembali)
318 Lebih satu suku kata: ing kesahe kyai dipati. (kembali)
319 Tanggal: Kêmis pitulikur (27) Sura Jimawal: wêlut lima amayang jalmi (AJ 1653). Tanggal Masehi: Jumat 3 September 1728. Perbedaan satu hari (Kêmis versus Jumat) sering terjadi dalam konversi tanggal Jawa. (kembali)
320 lungguh (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali)
321 Tanggal: Sênèn pisan (1) Sapar Êjim (Jimawal): [AJ 1653]. Tanggal Masehi: Selasa 7 September 1728. Perbedaan satu hari (Sênèn versus Selasa) sering terjadi dalam konversi tanggal Jawa. Tanggal ini masih wuku Măndhasiya dan bukan Julupujut (Julungpujut) yang mulai pada tanggal 6 Sapar. (kembali)
322 Sidayu. (kembali)
323 Kurang satu suku kata: kalawan ing Lamongan. (kembali)
324 Teks asli kurang jelas. (kembali)
325 Tanggal: Kêmis sapisan (1) Sakban (Ruwah) Jimawal: gunaning gati winayang ing rat (AJ 1653). Tanggal Masehi: Kamis 3 Maret 1729. (kembali)
326 ingkang. (kembali)
327 marmane. (kembali)
328 Tanggal: Jumaat (Jumungah) pitu likur (27) Bêsar Êjim (Jimakir) [AJ 1654]. Tanggal Masehi: Jumat 14 Juli 1730. (kembali)
329 Kurang satu suku kata: taun Êjhe sêmana. (kembali)
330 Tanggal: Kaliwon (Kliwon) pitu likur (27) Sapar Êjhe (Je): karti winayang rasa tunggal (AJ 1654). Tanggal Masehi: Kamis 22 September 1729. Biasanya kata "winayang" (wayang) berwatak bilangan enam (6) (lihat: f. 34v, et passim), tetapi sesuai dengan bagian lain dari tanggal ini, dan konteksnya, dianggap berwatak bilangan lima (5). (kembali)
331 garêbêg. (kembali)
332 Tanggal: Sukra (Jumungah ) sadasa (10) Sapar Dal: pêndhawa sami angoyag bumi (AJ 1655). Tanggal Masehi: Jumat 25 Agustus 1730. (kembali)
333 Kurang satu suku kata: sasampune susunan angalih. (kembali)
334 Mangkurat. (kembali)
335 Tanggal: Rêspati Kaliwon (Kêmis Kliwon) sapuluh (10) Jumadilakir Êdal (Dal): gumuling ing samirana rasaning rat (AJ 1655). Tanggal Masehi: Kamis 21 Desember 1730. (kembali)
336 Kurang satu suku kata: rasa kawayang karêngèng bumi. (kembali)
337 Tanggal: pitu likur (27) Bêsar: rasa wayang karêngèng bumi (AJ 1656). Tanggal Masehi: 22 Juni 1732. (kembali)
338 nanging. (kembali)
339 Lebih satu suku kata: nanging nusuli atur. (kembali)
340 timbalana. (kembali)
341 Tulisan Jawa kurang tepat. (kembali)
342 Tanggal: Sêptu (Sêtu) Rajab (Rêjêb) [AJ 1656]. Tanggal Masehi: Sabtu 5, 12, 19, atau 26 Januari 1732. (kembali)
343 Tanggal: Sêptu (Sêtu) Wage [25] Saban (Ruwah) Măndhasiya [AJ 1656]. Tanggal Masehi: Sabtu 23 Februari 1732. (kembali)
344 Soma (Sênèn) [14] Bêsar Watugunung Be [AJ 1656]. Tanggal Masehi: Senin 9 Juni 1732. (kembali)
345 Tanggal: obah buta winayang ratu (AJ 1656). Tahun AJ 1656 jatuh antara tanggal Masehi: 7 Juli 1731 sampai dengan 24 Juni 1732. (kembali)
346 Akad (Ngahad) lima (5) Sura [AJ 1657]. Tanggal Masehi: Minggu 29 Juni 1732. (kembali)
347 Tanggal: Sênèn nêm (6) Sura Wawu: ardi tinata winayang jalmi (AJ 1657). Tanggal Masehi: Senin 30 Juni 1732. (kembali)
348 anging. (kembali)
349 Tanggal: Dulkangidah: pandhita gati karêngnya tunggal (AJ 1657). Bulan Dulkangidah tahun AJ 1657 jatuh antara tanggal Masehi: 16 April 1733 sampai dengan 15 Mei 1733. (kembali)
350 Sêmarang. (kembali)
351 Tanggal: sang tinata winayang jalmi (AJ 1658). (kembali)
352 Tanggal: Kêmis rolas (12) Sura Jimakir: naga lêlima karênging bumi (AJ 1658). Tanggal Masehi: Kamis 25 Juni 1733. (kembali)
353 Lebih satu suku kata: anèng marga nênggih gangsal latri. (kembali)
354 têksih. (kembali)
355 Tanggal: Rêspati Arum (Kêmis Lêgi) pitulikur (27) Sura: sarira tata karênging rupane (AJ 1658). Tanggal Masehi: Jumat 10 Juli 1733. Perbedaan satu hari (Kêmis versus Jumat) sering terjadi dalam konversi tanggal Jawa. Bandingkan sangkala berikut. (kembali)
356 Tanggal: Jumuwah (Jumungah) Paing pitu likur (27) Sura [AJ 1658]. Tanggal Masehi: Jumat 10 Juli 1733. (kembali)
357 Tanggal: Sênèn Paing sapta (7) Sapar Jimakir [AJ 1658]. Tanggal Masehi: Senin 20 Juli 1733. (kembali)
358 Tanggal: Sukra Êpon (Jumungah Pon) walulas (18) Sapar Jimakir: gajah lima angobahakên ing bumi (AJ 1658). Tanggal Masehi: Jumat 31 Juli 1733. (kembali)
359 Teks asli kurang jelas. (kembali)
360 nitih. (kembali)
361 pasisir. (kembali)
362 Kurang satu suku kata: Dyan Adipati Ăntakusuma. (kembali)
363 duk. (kembali)
364 linungsur. (kembali)
365 anggêntèni. (kembali)
366 Tanggal: Jumaat (Jumungah) lima (5) Jumadilakir Jimakir: murti pandhita winayang jalmi (AJ 1658). Tanggal Masehi: Jumat 13 November 1733. Biasanya kata "pandhita" berwatak bilangan tujuh (7) (lihat: f. 34r, et passim), tetapi sesuai dengan bagian lain dari tanggal ini, dan konteksnya, dianggap berwatak bilangan lima (5). (kembali)
367 Tanggal: Wage nêm (6) Jumadilakir Jimakir: sariranipun gumuling kawayang dening jalma (AJ 1658). Tanggal Masehi: Sabtu 14 November 1733. (kembali)
368 kongsi. (kembali)
369 Majênang. (kembali)
370 ing. (kembali)
371 Tanggal: Sênèn walu (8) Rabiyulakir (Rabingulakir): trustha tata winayang nêbi (AJ 1659). Tanggal Masehi: Rabu 8 September 1734. Terdapat perbedaan hari, mungkin yang dimaksud adalah bulan Mulud, yang disebut sebelumnya, di mana tanggal delapan (8) jatuh pada hari Senin. (kembali)
372 Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: Tumênggung Tirtawiguna. (kembali)
373 Kurang dua suku kata: ingkang dadi wêwadonan. (kembali)
374 gogor (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali)
375 Tanggal: Akhad (Ngahad) sadasa (10) Jumadilakir Alip [AJ 1659]. Tanggal Masehi: Senin 8 November 1734. Perbedaan satu hari (Ngahad versus Senin) sering terjadi dalam konversi tanggal Jawa. (kembali)
376 Kurang satu suku kata: pitu wêlas cêngkal panjange lan igil. (kembali)
377 asêsalad. (kembali)
378 Lebih satu suku kata: kathah kang mantuk kang gêring mati. (kembali)
379 Tanggal: guwa wisaya obahing jalmi (AJ 1659). Tahun AJ 1659 jatuh antara tanggal Masehi: 4 Juni 1734 sampai dengan 23 Mei 1735. (kembali)
380 kang (dan di tempat lain). (kembali)
381 Tanggal: Sêlasa (Slasa) kalih wêlas (12) Sawal [AJ 1659]. Tanggal Masehi: Selasa 8 Maret 1735. (kembali)
382 maksih. (kembali)
383 Kurang empat suku kata: dene ingkang amêthuk ing Bayalali. (kembali)
384 Kurang satu suku kata: Ki Arya Kudus ingkang gumantya. (kembali)
385 Tanggal: Kêmis tri (3) Sura: sirnaning rasa kawayang jalmi (AJ 1660). Tanggal Masehi: Kamis 26 Mei 1735. (kembali)
386 Kurang satu suku kata: sami egar manahnya. (kembali)
387 Tanggal: malêm Salasa patbêlas (14) Rabiyulakir (Rabingulakir) Ehe: sirna yag rasaning rat (AJ 1660). Tanggal Masehi: Sabtu 3 September 1735. Terdapat perbedaan hari. (kembali)
388 amêmăngsa. (kembali)
389 Tanggal: Salasa Anggara Kasih (Slasa Kliwon) nêmlikur (26) Bêsar: ilang rasane oyaging bumi (AJ 1660). Tanggal Masehi: Selasa 8 Mei 1736. (kembali)
390 Lebih satu suku kata: Kya Kandhuruan iku. (kembali)
391 anganggur. (kembali)
392 gana. (kembali)
393 Tanggal: Dite (Ngahad) Sura Jimawal: rupa gana karêngèng bumi (AJ 1661). Tanggal Masehi: Minggu 13, 20, 27 Mei, atau 3, 10 Juni 1736. (kembali)
394 Kurang satu suku kata: pangadêge bangsal anênggih. (kembali)