Javaansch-Nederlandsch Handwoordenboek, Gericke en Roorda, 1901, #918 (Bagian 28: Ya–Nya)
Judul
Sambungan
CitraTerakhir diubah: 12-08-2022
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
-
-
Ya
- ya
- 1. N. zie iya. — 2. KN. toeroep o! zooals in ya dewa, ya talah, zie S.; en ya bathara, (Ar. [Arab]) AS.; niet in Wk.
- yi
- en gew. yayi, zva. rayi, doch gew. als vocatief; bv. yayi prabu, broeder Vorst! Zie R. en T.
- yu
- verkorting van ayu, II., bv. in dhiyu, voor adhi ayu, en bakyu, voor bok ayu, Bl. PS. 204. Ook wel yu, als vocatief voor dhiyu, of bakyu, of dèn ayu.
- ye
- 1. KW. zva. iya, Wk. — 2. zie iye.
- yah
- 1. KW. zva. rupa, G. zva. banyu, W. — 2. verkorting van biyah, WP. — 3. N. zie wayah. yayah zie ben. — 4. interjectie om een hond aan te hitsen. — ngyuhyahake, een hond aansporen, aanhitsen Rh.
- yuh
- KW. zva. sêlamêt, Wk.
- yèh
- KW. zva. banyu, G. (Balin.) zie yah.
- yahu
- Ar. [Arab], eign. Jehova.
- yahudi
- Ar. [Arab] KN. Joodsch, een Jood. têmbung Yahudi, de Joodsche (Hebreeuwsche) taal.
- yahut
- W. (Wk. yuhut) KW. zva. nyangking.
- yahya
- Ar. [Arab], eign. Johannes, Johannes de dooper.
- yan
- KW. en oudj. zie yèn. Zie ook yar. yan-yanane. Bl. PS. 76: E: angèlane: wong dadi mandhor kuwi. yan-yanane.
- yun
- 1. KW. gew. ayun, zie boven. — 2. grondvorm van iyun. — ngayun, mayun, en kayun, zie bij ayun. — yuni, ngayuni, en mahyuni, KW. zva. ngarêpi, en ngajoni. — payunan, zie iyun. — kêyunyun, kêyuyun, en gew. kêyungyun, bekoord; betooverd; bekoord of aangelokt worden door iemand of iets dat fraai of schoon is (vrg. kasêngsêm). — ngyungyuni, iets bekoorlijk vinden R., volg. Rh. zva. ngyungyunake, iemand of iemands hart bekoren; bekoorlijk, aanlokkend, betooverend (vrg. menginake, en nêngsêmake) S. — yun-yunan, zie bij iyun.
- yèn
- KN. (in Kawi ook hyan, yyan, en yan, en dus denominatief van ya, of iya) 1. minawi,[1] K. in de bet. v. als, bv. ° sampeyan parêng. wanci yèn, ten tijde, dat? Wk.? als voegwoord vóór een stelling van een geval of omstandigheid, in den zin van als of indien (vrg. nèk, en mênawa), en dan dikwijls voor den nadruk, zie Gramm. bl. 199. — 2. aanwijzend voegwoord voor hetgeen men zegt, dat door iemand gezegd, gezien of vernomen, gedacht of gevoeld is of wordt, waar wij het aanwijzend voegwoord dat gebruiken (bv. awèh wêruh, yèn ... kennis geven, dat enz.), soms ook bv. na woorden die vragen bet. met verzwijging van zeggen of antwoorden: zóo: tinakenan sudarsana, yèn pinangkane saking ardi, ondervraagd zijnde, zeide S. dat hij van het gebergte kwam, ook wel zonder yèn, WP. 211: kaula têtêr: sampun botên ngintên pisan-pisan [pi...]
-
--- 2 : 447 ---
- [...san], door mij categorisch ondervraagd zijnde: (zeide hij) dat hij er volstrekt niet aan dacht. Even zóo vóor de aangehaalde woorden WP., en elliptisch vóor den in houd van een brief of boodschap, zonder het woord inhoudende of luidende. sêrat yèn, brief (inhoudende) dat Bab. Jo. II, 317; WP. 212: kaula kautus yèn sampeyan katimbalan, ik ben gezonden met de boodschap (inhoudende) dat u ontboden wordt. — 3. zelden, even als nèk, mênawa, (R. alleen gegrond op JBr. 128, uit een niet onberispelijk Jav. brief, doch ook Waj. I, 98), of bokmênawa, in den zin van het is mogelijk of het is te vreezen, dat ...; althans poët.? BG. 540: winaspadakna karuhun, yèn kalintu ing paningal, zie eerst maar eens goed toe, wellicht hebt gij verkeerd gezien. yèn ora, zoo niet, of zoo neen. yèn akua, zoo ik het was. yèn sore, als het avond is, des avonds (met nadruk). yèn mêngkono, zoo het aldus is, als het zóo is, in dat geval, dan (met nadruk). yèn aku, ora gêlêm, zoo ik het ben (als het mij aangaat, ik voor mij, of met nadruk ik) wil niet. Bok Martayuda yèn ing Samawis sampun anglangkungi ayunipun, Bok Mǎrtå Yudå was voor Sěmarang al heel mooi BTDj. 525. Ook voor den Conjunctief, dikwijls te vertalen door: om ... te. pantês yèn kaagêma, BTDj. 50, passend om gedragen te worden. botên kalilan yèn kanggenana Radèn Susuruh, het was hun niet vergund om Raden Susuruh bij zich in huis te hebben BTDj. 17. ajrih yèn matura, RP. 25 (ongeveer gelijk aan een badhe matur: ajrih) zij was bang om het te zeggen. Zie nog WG. 349, 350. manèh yèn, zie manèh.
- yana
- KW. zva. yèna, (yan + a °) wong, vgl. jana, ana, (ya + ana) Wk.
- yani
- KW. zva. banyu, G. (vrg. jahni). (? Skr. jyâni, rivier).
- yuni
- = yoni, Tj.
- yoni
- KW. zva. sêlamêt, vgl. KA., en yuh, volgens G. afweren, afwenden.
- yunani
- Ar. [Arab], Grieksch. wong Yunani, een Griek JR.
- yanda
- KW. zva. mindha, Wk.
- yande
- (oudj. ya + ande) KW. zva. agawe, Wk.
- yantya
- KW. zva. bangêt, Wk. (oudj. ya + antya).
- yunus
- Ar. [Arab], eign. Jonas.
- yèndhamawa
- KW. zva. tanggal ping sawêlas, G.
- yun-yunan
- zie bij iyun.
- yra
- KW. zva. mênyang, G. (? oudj. ri + a °).
- yar
- KW. zva. yèn, nalika, (en gêlis, G.). Is in 't oudj. evenals yan, een voorvoegsel ter vorming van praedicaten, in gevallen waarin wij een sterken klemtoon gebruiken WS. 88.
- yir
- KW. zva. tatu, G.
- yèr
- KW. zva. pandêlêng, G.
- yarês
- KW. zva. giris, (ya + arěs).
- yarya
- KW. zva. ing nalika, Wk.
- yak
- ook iyak, en ayak, interj. zva. yang, of iyang, 2. yak, zie ook iyak.
- yok
- in de spreektaal zva. ya, of iya, Wk.
- yeka
- in poëzie samentrekking van ya ika.
- yèki
- in poëzie samentrekking van ya iki, S.
- yèku
- in poëzie samentrekking van ya iku, ook evenals mal. yaïtu, namelijk.
- yakin
- ook wel yakim, Ar. [Arab] KN. zeker, zekere kennis door nauwkeurig onderzoek PL. II, 75, JBr. 181 (vrg. takyin, en yêkti). kabar kang durung yakim, een gerucht, dat nog niet (door nauwkeurig onderzoek) zeker is. — ngyakinake, en ngyakimake, van iets door nauwkeurig onderzoek zich verzekeren; iets nauwkeurig opnemen Tent. 4, vgl. ngyêktèkake.
- yakti
- zie yati. KW. zva. têmên, Wk.
- yêkti
- 1. N. yêktos, K. waar (niet gelogen of verzonnen), zeker (niet te betwijfelen); zeker bewijs (afgeleid uit bestaande omstandigheden) BG. 248; het is waar, het blijkt waar te zijn (Skr. wyakti), zie yukti, en vrg. nyata, têmên). yêktine, yêktosipun, in waarheid, inderdaad; naar de waarheid, om de waarheid te zeggen. sayêkti, sayêktos, volkomen waar, heel zeker; voorwaar. bapakipun °, BTDj. 14 zijn werkelijke vader. sayêktine, sayêktosipun, de volkomene waarheid; eigenlijk, wezenlijk. — sayêktèn, sayêktosan, in waarheid of in ernst gedaan. — ngyêktèni, ngyêktosi, van iets verzekering geven; iets, zooals een belofte, waarheid maken, nakomen, gestand doen; op iets acht
-
--- 2 : 448 ---
- geven, er op letten, acht geven op JZ. I, 216, BG. 508, onderscheiden, wie de ware is Waj. I, 18; (ngyêktosi, zie ook nitèni, bij titi). — kayêktèn, (vgl. WG. 65) op kayêktenan, en kayêktosan, bewaarheid, bij onderzoek gebleken, als waar bevestigd; waarmaking, verzekering. — ngyêktèkake, ngyêktosakên, (zie ook nyata) iets bewaarheid maken, verwezenlijken; bevestigen; naar de waarheid van iets onderzoek doen, zich van iets verzekeren, overtuigen. — 2. KW. zie yati.
- yukti
- KW. zva. yêkti, en bêcik, Wk., JZ. II, RL. 25a (Skr. yukti, het verbonden zijn, het gepast zijn, in overeenstemming zijn).
- yakut
- KN. de naam v. e. steen, die op Borneo gevonden wordt, en geslepen zijnde door oningewijden voor een diamant kan gehouden worden, misschien kristal Wk. (Ar. uit Perz. [Arab], hyacinth).
- yêktos
- ngyêktosi, kayêktosan, en ngyêktosakên, K. zie yêkti, titi, en nyata.
- yêktiwara
- zie bij yati.
- yaksa
- of yêksa, KW. zva. buta, Wk., ook eign. van een butå-vorst; als Tj. Sěngk. vijf (Skr. yakṣa, naam van een soort van halfgoden, de schatbewaarders van God Kuwéra; ook naam van Kuwéra zelf). yaksa pandhita, butå-paṇdhiet.
- yêksa
- zie yaksa.
- yêksi
- vrouwelijke yaksa, (Skr. yakṣî) Waj. I, 347, 353.
- yakim
- zie yakin.
- yakub
- Ar. [Arab], eign. Jakob.
- yekang
- in poëzie samentrekking van ya ikang.
- yid
- grondvorm van ayid, en yiyid.
- yod
- KN. 1. ngyod, of ngiyod, wippen; iets, zooals een plank of vlonder, doen zwiepen, op- en neerbuigen (vrg. ngêmbat). yod-ngiyod, poët. heen en weer schudden L. 176, Rh. ngayud-ayud, en ngiyud-iyud, rijzen en dalen v. d. stem (Tj. I, 548). — yod-yodan, (wip, wipplank JR.); op (iets) wippen, zich met wippen of zwiepen vermaken. — 2. verk. v. oyod? BG. 279.
- yada
- KW. zva. santana, Wk., vgl. yadu.
- yadi
- yadin, en yadyan, of yadiyan, KW. zva. mênawa, en yèn, (Skr. yadi). yadi, ook KW. zva. birai, Wk.
- yadu
- KW. zva. irêng, en pêtêng, G. santana, warga, Wk. (uit yadu bala, waarin yadu, Skr. Yadu, nm. van een vorst).
- yuda
- ook yudha, KW. zva. pêrang, gêgaman, jaman, Wk. (Skr. yuddha, strijd, krijg, oorlog; âyudha; wapentuig. Vrg. yoda). ayuda, ook ayudha, zva. aprang, en gêgaman. yudasmara, een liefde-oorlog voeren, voor vleeschelijke gemeenschap met iemand hebben Wk. yudayana = lurah pêrang, veldheer. yudanagara, zie yuga °, een werk handelende over de zeden en gewoonten en daarop steunende regeerkunst? Bab. Jo. III, 107. patrap °, toepassing daarvan? — payudan, zva. papêrangan, panggonan prang.
- yoda
- ook yodha, KW. zva. prajurit, gêgaman, Wk.; en kawula, G. (Skr. yodha, strijder, krijgsman, soldaat) BS. 183.
- yadin
- KW. zie yadi, (Skr. yadi), T. 26a, RL. 52b.
- yadyan
- KW. zie yadi, ook zva. nadyan, C. 2061, bl. 48b, T. 35b, RL. 45b.
- yadiyan
- KW. zie yadi.
- yod-yodan
- zie bij yod.
- yadyastun
- oudj. = sanadyan, WS. 59.
- yodèng
- samentrekking van yoda ing.
- yata
- KW. 1. zva. nuli, ontbr. W. of liever en nu, en toen Tj. Sěngk. 1, BS. 105, 159, vgl. WS. 92. — 2. zva. niyata, of nyata, G. — 3. volgens G. twist, strijd (Skr. yatta, gestreefd, ingespannen). — wiyata, zie boven.
- yati
- KW. zva. pandhita, dewa, têmên, Wk. (Skr. yati, asceet) ook verbasterd in yakti, of yêkti. Zoo in yatiwara, ook yêktiwara, Skr. yatiwara, voortreffelijk asceet; en in maha yêkti, of sang maha yêkti, zva. sang tapa linuwih. bathara maha yakti, één van de negen hoofdgoden.
- yuta
- KN. 1. millioen (Skr. niyuta, millioen, en honderd duizend; ayuta, tien duizend) vrg. kêthi. — yutan, bij millioenen, millioenen. ewon yutan, duizenden en millioenen (ontelbaar vele). — 2. in de war zijn, ongeveer zva. bingung, G. (Skr. ayuta, ook los, niet samengevoegd). — 3. zva. wuta, blind (bubul yuta = bubul wuta) Wk., blindelings? en dan zva. barès [ba...]
-
--- 2 : 449 ---
- [...rès], eenvoudig, zonder eenig kunstmiddel, list of tooverij, of ook zonder geld bij zich mee te nemen Wk., R.
- yatah
- KW. zva. bêcik, Wk. (oudj. yartah).
- yatna
- 1. KW. zva. eling, Wk., JZ. II. — kayatnan, zva. kèlingan, AS. — 2. yatna, yêtna, en gew. yitna, BG. 273. KN. zva. prayitna, (Skr. yatna, inspanning van krachten, streven, poging). — ngyitnani, zva. mrayitnani.
- yêtna
- yitna, yetna, (in Banyumas) zva. yatna.
- yatin
- of yatim, KN. wees, ouderloos kind, weeskind (Ar. Mal. [Arab]); vgl. lola.
- yutun
- = wutun, Wk.
- yatana
- KW. zva. ngati-ati, Wk. ontbr. W. (Skr. yatana, de krachten inspannend?). Vrg. yatna.
- yatra
- K. van dhuwit, 2. (Skr. yâtrâ, gang; gewoonte; middel; in het Javaansch genomen in den zin van circuleerend middel). kori sayatra, zie kèthèng.
- yutta
- KW. zva. gajah, Wk. (Skr. yûthapa, hoofd v. e. troep, spec. van een troep olifanten).
- yêtos
- = yêktos, L. 161, 201 enz.
- yatma
- en yitma, KW. zva. nyawa, Wk. BG. 333: yitmaning jalma.
- yatim
- zie yatin.
- yatang
- KW. zva. ingkang, Wk. (oudj. ya + tang).
- yasa
- 1. KW. zva. karosan, kasêktèn, WW., G., zva. paès, en omah, Wk. (Skr. yasati, moeite doen, zijn krachten inspannen; âyâsa, moeite, inspanning). — 2. KW. en KN. zva. gawe, in den zin van iets maken, laten maken, stichten, bouwen, oprichten, scheppen, doch alleen van iets dat er nog niet is of wat men nog niet heeft JZ. I, 48; ook KI. van gawe, en adêg. ngadu yasa, KW. zva. ngadu karosan, RP. 92. yasa gêdhogan, KN. een paardestal maken, als men er nog geen heeft. sawah yasa, nieuw aangelegd sawahveld, dat drie jaar lang vrijdom van pacht heeft R., volg. Rh. zva. sawah cukil, individueel bezit; vgl. ER. I, 18, 120; II, 89, en v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 140. sagara yasa, BTDj. 480, of ° yasan, een gemaakte zee, een zeer groote vijver? yasakambang, KI. van balekambang, BG. 178. suyasa, en tiyasa, zie boven. — ngyasani, KN. mrv. en ergens iets stichten of bouwen Bab. Jo. II, 391; ook werk maken van iets; iets trachten te bewerken L.; volg. Wk. of angyasani, iets herstellen; iem. lagen leggen, iets door list zien te vangen, vgl. misaya. — angyasakake, voor iemand (iets) maken of laten maken, stichten of bouwen PL. I, 215. — yasan, KI. van gaweyan, en KN. gebouw, gesticht. kêris yasan, een kris, die de eigenaar zelf heeft laten maken. sawah yasan, nieuwe eigen aangelegde sawah's, sawah's in individueel bezit, vrg. cukil, Rh.
- yasin
- Surat Yasin, naam van de zesendertigste sura van den Koran, die met de letters [Arab] Yâ en Sîn aanvangt, en opgelezen wordt, wanneer een stervende een moeielijk einde heeft KB. 10, Wk. en ter ontdekking van personen verdacht van diefstal ZG. XXXI, 22.
- yuswa
- ook en eig. yusya, KI. van umur, (Skr. âyus, ouderdom, leeftijd; âyuṣya, levenskracht). mumpung kangjêng rama mangkin, misih ana yuswanira, BS. 509 "terwijl vader nog in leven is"; in gew. Jav. nl. ana umure, (of ook wel dawa umure?).
- yusup
- Nabi Yusub, de aartsvader Jozef (Arab. [Arab]).
- yusya
- zie yuswa.
- ywa
- zie aywa.
- yawa
- KW. zva. jawa, (oudj. id.) murka, Wk.
- yuwa
- KW. zva. tunggal, Wk.
- ywan
- KW. zva. yyan.
- yiwana
- zva. yuwana, G.
- yuwana
- 1. KW. zva. awèt anom, G., tulus, Wk. (Skr. yauwana, jeugd). — 2. KN. zva. sêlamêt, (vgl. JZ. II) ongedeerd BTDj. 607, gelukkig enz. gespaard blijven, vgl. purna. — kayuwanan, kaywanan = kaslamêtan, BG. 121.
- yowana
- KW. zva. jêjaka, Wk. (Skr. yauwana, jeugd, zie yuwana).
- yawat
- KW. zva. kuwat, Wk. (is oudj. yâwat, terwijl, zooveel als, zoolang als, Skr. yâwat).
- yowati
- KW. zva. prawan, Wk. (Skr. yuwatî, jong meisje) T. 6a.
- ywangên
- KW. zva. wutah.
- ywangi
- KW. droefheid G.
- yapa
- KW. zva. puja, Wk., vrg. japa.
-
--- 2 : 450 ---
- yapwa
- yapwan, KW. zva. lamun, yèn, of mênawa, (vrg. pwa); vgl. KS. 66.
- yudha
- yodha = yuda, yoda.
- yudhisthira
- eign. van den oudsten zoon van Paṇdhu, den Vorst van Ngamartå (Skr. Yudhiṣṭhira).
- yujana
- of yojana, KW. zva. dohe salêksa dhêpa, en pandêlêng, Wk. (Skr. yojana, een afstand van negen, of, volgens anderen, van vier en een half of vijf Engelsche mijlen).
- yya
- = ayya.
- yaya
- zie yayah.
- yayi
- zie yi.
- yuyu
- KW. zva. paès, (van yu) G. KN. een klein soort van krab, rivier- of landkrab, die veel in de galěngan's der sawah's wordt gevonden (vrg. èmpèt, pithing, widhêng, jingking) JZ. II. mata yuyu, spr. v. iemand bij wien uit overgevoeligheid dadelijk de waterlanders te voorschijn komen Wk. — ngyuyu, of ngêyuyu, gelijk een krab zoo mager, met zoo weinig vleesch op de ribben van paarden en runderen Wk.
- yayah
- ook wel yaya, (vgl. KS. 88) KW. 1. zva. kaya, Wk., sapêrti, en prasasat, (vrg. yah, 1.). — 2. zva. bapa, BG. 12, Wk.
- yyan
- zie yèn.
- yuyun
- kêyuyun, zie bij yun.
- yayèndung
- zie indung.
- yyaku
- KW. zva. ing aku, (oudj. yyraku, ri + aku).
- yiyid
- KN. slijm, zooals slijm in den mond Tj. I, 517; het slijmerige, kleverige, bv. van versch vleesch, visch en sommige bladen S. (vrg. yid, ayid, talutuh, en pulut). êntèk yiyide, geënerveerd, van iemand wiens levenssappen uitgeput zijn. — yiyidan, wat van gekookte visch niet gegeten wordt JZ. II.
- yuyudsuh
- zva. yuyutsuh.
- yuyut
- KW. zva. tali, Wk. — yuyutan, zva. têtalèn, of nganggo tali, JZ. II.
- yuyutsuh
- eign. van een zoon van Yåmå-widurå (Skr. yuyutsu, strijdlustig, ook: eigenn.).
- yêyês
- KN. ngyêyes, aanhoudend, lang achtereen duren, vgl. dêrês, ook zva. ngayuyus, zie kayuyus.
- yaywas
- KW. zva. bisa, Wk.
- yyang
- zie hyang.
- yuyang
- of wayuyang, en wayungyang, ook bêlang °, ben. van een hond uit de fabelleer, volg. overlevering de stamvader van de Kalang's.
- yum
- yumana, zie ayum.
- yom
- zie ayom.
- yama
- BatharaYama, en Yamadipati, eign. van den God der onderwereld, den Pluto van de Hindu's R., de God van de hel (Skr. Yama). yama, KW. zva. jêksa, (en maling, G.). yamaloka, zva. naraka. Yamawidura, zie bij Widura.
- yamani
ymniJemenitisch, Ar. [Arab] KW. zva. naraka, Wk., vgl. yama, enymnNiyamani.- yumana
- KW. goedhartig (van yu, en mana, zva. manah) JZ. II; verb. v. yuwana? — ka °, gelukkig geslaagd K. 20, 92.
- yamani
ymnNiKW. zva. naraka, (vrg. yama), verb. uit Skr. Yamadhânî, Yama's gebied, de onderwereld, hel.- yumani
- zva. yamani.
- yamur
- KW. zva. lunga, Wk.
- yamyam
- BG. 526, of yangyam, tilam, BG. 95, zva. Engel inbed! eig. yangyang, zie hyang.
- yag
- zie iyag.
- yog
- iyog, zie rog.
- yuga
- andere schrijfwijze voor yoga, I., ook = yoga, II zva. anak, KA. KW. zva. bêcik, jaman, măngsa, Wk. yuganagara, gew. yuda °, of udanagara, 's lands gewoonten en gebruiken (vgl. jaman). — angyuganagara, gew. angyudanagara, zich naar 's lands gebruiken gedragen Wk.
- yoga
- KW. I. ook yogya, zva. patut, en bêcik, Wk. of prayoga, Bab. Jo. II, 106 (Skr. yoga, geschiktheid, gepastheid; yogya, geschikt, gepast, voegzaam, behoorlijk, bekwaam). yogaswara, de overgang van °å in °i in uit het Skr. overgenomen woorden, bv. putra, putri, WG. 206. sayoga, N. sayogi, K. sayogya, KW. naar behooren, (naar evenredigheid G.), naar verdiensten; passend, voegzaam; behooren; het behoort. sapayogyane, wie mag het zijn? wie zou het kunnen? WP. sing wis dadi sayogane, naar verdienste, bv. gestraft of beloond worden. sayogi katura, behoorende aangeboden te worden, beleefde term in brieven voor katura.
-
--- 2 : 451 ---
- pasangyoga, zie pasang, en JZ. II. — nayogya, KW. zva. mrayoga. II. yoga, of ayoga, 1. zva. gawe, titah, anak, nitahake, puja, sêmèdi, JZ. II. Tj. Sěngk. 4 G. — 2. KN. een kind verwekken, fatsoenlijker woord dan nganakake, (Skr. yoga, ook aanwinst; en middel; en godsdienstige aandacht, met oogmerk om zich door volkomene afgetrokkenheid van het zinnelijke en eindige met het oneindig Wezen der wezens te vereenigen). yoga ulun, Uw Majesteits kind of kinderen. BTDj. 25: ingkang yoga, de vader. sapa sing ayoga mênyang aku, wie is mijn vader? BG. 417. yoga sêmadi, zva. muja sêmèdi, met aandacht bidden. Ngayogyakarta, en verk. Ngayogya, naam van den vorstenzetel, vulg. Jogyokarta.
- yogi
- 1. KW. zva. pandhita, of sang tapa, JZ. II, DW. 155, BG. 427, Wk. (Skr. nomin. jogî, een asceet). yogiswara, een uitstekend asceet T. 4a (Skr. yogeçwara). — kayogiswaran, zva. kapandhitan. — 2. zie yoga, I.
- yag-iyag
- zie iyag.
- yagene
- zie bij gene.
- yugala
- KW. zva. wangsulan, Wk., T. 43a, vgl. jugala.
- yogya
- zie yoga, I. Tj. Sěngk. 6 G.
- yogyapara
- KW. zva. pasangyogya, Wk.
- yagnyana
- KW. zva. pakon, (?Skr. âjñâ, bevel) budi, Wk.
- yab-yaban
- zie bij iyab.
- yang
- 1. zie hyang, en iyang, 2. — kayangan, prayangyang, prayangan, zie bij hyang. — 2. — interjectie och! zva. byang, Wk.
- yung
- verkort. v. biyung. ya yung, voor ya biyung, Waj. I, 285.
- yangkangên
- KW. zva. kamitontonên, Wk.
- yingking
- dial. = bèyès, de N.
- yungta
- dial. = uwa wadon, samentr. v. biyung tuwa, de N.
- yungyun
- kêyungyun, zie bij yun.
- yangywang
- KW. zva. siluman, suksma, Wk.
- yangyang
- zie bij hyang. Het wordt ook verklaard door tulisaning gambar, beeldschoone! yangyanging tulis, bijnaam van Bathårå Kåmåjåyå.
- yêngyêng
- zie dhadhiyêng.
- yungyang
- zie bij ajag.
-
Nya
- nya
vI. KW. zva. awèh, G. — II. nya. of ênya, N. dawêg, MD. suwawi, K. sumăngga, KI. daar! ziedaar! wanneer men iemand iets geeft of toereikt. sarta ngulungakên: ênya adhi, BTDj. 106 (vrg. nya, en nyah, 3.). — III. KW. aanhechtsel als voornaamwoord van de derde persoon zva. ° e, of ° ipun.- nyi
- 1. KW. zva. nyilib, G. — 2. KN. verkorting van nyai, ook als Vocatief.
- nyu
vu,nýnyu, of ênyu, KW. zva. krambil, Wk. of cêngkir, (oudj. zie Not. XII, 36). nyudênta, zva. krambil gadhing, of cêngkir gadhing, WP. pêmbayun anyudênya, of pêmbayun ngênyudênta, zva. susu lir cêngkir gadhing, WP. — kênyu = cumplung, Wk. ontbr. W.- nyah
- 1. KW. zva. awèh, Wk. ontbr. W. — 2. verkorting van nyonyah, S. — 3. in de spreektaal zva. nya, II. — 4. nyah-nyah, ngênyah-ênyah, ook ngunyah-unyah, er los of vluchtig mee te werk gaan, er los overheen loopen; er ligt mee omspringen; een boek maar vluchtig doorloopen; zijn ouders niet met het vereischte respect bejegenen. — nyah-nyahan, maar vluchtig gedaan JR.
- nyuh
vuhKW. zva. lêbur, vgl. suh, en trênyuh.- nyèh
- KW. zva. maras, G. KN. nyèh-nyèh = nyah-nyah, slordig te werk gaan, slordig eten Rh.
- nyoh
- interj. zie hier! pak aan! te M. in TBG. XXV, 194, 300 (Rěmb.) en de N. = nya, II.
- nyai
- KN. 1. vereerende betiteling van fatsoenlijke vrouwen van eenige jaren, gelijk staande met kyai, van mannen; juffrouw, mejuffrouw; ook wordt zoo genoemd de huishoudster en bijzit van een Europeaan; vgl. ZG. 1866, bl. 78, en R. en T. Over ° lara kidul, ° sri, ° pamêngkang sari, ° omong, zie ZG. XXIII, 8, 9. — 2. zva. nini, grootmoeder. nyai sudagar, de vrouw van den koopman. para nyai, pra nyai, of prênyai, vrouwelijke bediende van rang aan het hof van een vorst of prins; hofjuffer WP., BTDj. 465 (vrg. para, II en pawongan, bij wong). nyai tumênggung, zie tumênggung. — mara nyai, als para nyai, dienen WP. 30, 31.
-
--- 2 : 452 ---
- nyihna
- zie bij cihna.
- nyahak
- en nyahakake, zie cahak.
- nyehok
- nyohok, zie cehok, cohok.
- nyaosi
- en nyaosakên, zie bij cawis, en saos, II.
- nyana
vnKW. zva. budi, JZ. II, pikir, Wk. KN. anggalih, of manggalih, KI., vermoeden; (besef R.); ergens vermoeden of gedachte op hebben, wanen AS. (Skr. jñâna, kennis, besef). Vrg. dipe, sêngguh, rasa, ngrasa, en pêngrasa. kanyana, en dinyana, passief. ora nyana, niet vermoeden, er geen gedachte op hebben; ook zonder er gedachte op te hebben, onvoorziens, bv. iemand ontmoeten. tan mungguh lamun nyanani, (eig. ° dinyanani) Tj. III, 529. ora nyana-nyana, nooit gedacht hebben. (nyana-nyana, allerlei vermoedens, verdenking, argwaan WW., R.; iem., dezen en genen verdenken Wk.). — panyana, panggalih, of panggalihan, KI. Wk. het vermoeden, enz. pênyana-nyana, het argwaan krijgen, argwaan WW., R. — kênyanan, vermoeden krijgen, er erg in krijgen BG. 20, WP.- nyêno
- KN. zva. mêgogok, Wk.
- nyêne
- zie cêne. — nyênèni, bij sêne.
- nyina
- en kanyina, zie bij cihna.
- nyênêng
- zie cênêng.
- nyènèng
- zie cènèng.
- nyinaki
- KW. zva. ngenaki, Wk.
- nyăndra
- zie bij căndra.
- nyundrik
- zie cundrik.
- nyindikara
- zie sidikara.
- nyantên
- nyantêni, en nyantênakên, K. zie bij catur, santên.
- nyantun
- zie nyari.
- nyantrik
- 1. zie cantrik. — 2. KN. ben. v. alle slechte teekens van een paard, die van ondergeschikt belang zijn Rh., niet behoorende tot de mathi, Wk.; gebrek, dat aan iets is, in 't algemeen Wk.
- nyantrang
- KN. naar garnalen visschen in een schuitje bij nacht; vlg. Wk. KW., ontbr. W. wong nyantrang, zulk een visscher RS.?
- nyandhi
- zie bij candhi.
- nyêndhana
- zie bij candhana.
- nyandhak
- en nyandhakake, zie candhak.
- nyêndhak
- en nyêndhakake, zie bij cêndhak.
- nyundhuk
- en nyundhukake, zie cundhuk.
- nyandhêt
- zie candhêt.
- nyundhit
- zir cundhit.
- nyondhong
- en nyondhongake, zie condhong.
- nyandhangi
- zie bij candhang.
- nyonyo
- zie bij soso.
- nyanyah
- zva. nacah, zie cacah.
- nyênyah
- KN. iemands taal nabootsen G. zva. rênyah, 2.? Asm. S. I, 265.
- nyinyih
- prênyinyih = nyènyèh, Tj.
- nyènyèh
- gew. mênyènyèh, ook bênyènyèh, KN. ichoreus, waterig, vocht opgevend, kleverig, vocht afgevend, bv. van een wond of schram.
- nyonyah
- bij verk. nyah, KN. getrouwde vrouw van een Chinees of Europeaan, Mal. nyonyah: mevrouw; betiteling van een vrouw, Mevrouw, Juffrouw Wk.; vgl. nonah.
- nyanyah-nyunyah
- KN. als een blinde rondtasten; onbesuisd te werk gaan (K. 3, 44) Rh.; volg. Wk. = cacah-cucah, vgl. nyah-nyah, bij nyah, 4.
- nyinyir
- zie bij nyir.
- nyunyur
- KN. vermorzeld, vergaan, tot brij (stof Wk.) of pap overgaan (vrg. ajur); v. wonden? Bab. Jo. I, 1008-9.
- nyênyorèngi
- zie bij corèng.
- nyunyuk
- KN. een obj. met een puntje van iets, of eventjes met iets, aanraken, zooals met iets dat brandt, zoodat het in brand raakt of zengt AS., L. 167 (vrg. cucuk, en nyonyok). kênyunyuk, en dinyunyuk, passief. — nyunyukake, met iets zóó eventjes (iets) aanraken; iets eventjes (tegen iets) aanhouden. — nyunyukan, zva. mek-mekan, al tastende, bv. van iemand in het donker WW.? R.
- nyonyok
- enz. 1. zva. nyunyuk, enz. (vrg. cocok). di °, Waj. II, 63. — 2. zva. nyoso, zie soso, Wk.
- nyênyêd
- of (gew. Wk.) nyênyêt, S. 1. KN. doodstil; doodsch; in diepe treurigheid (vrg. sêpi, en mamring). — kanyênyêtan, doodelijke stilte Tj. I, 381. — 2. KW. zva. asrêp, fig. wellicht bevredigend, vertroostend, aangenaam, liefelijk, komt voor verbonden met manis, en sumrah, DW. 371, 382; verteederend (eig. knedend? vgl. ênyêt). luwês ° manis wicaranira, Bab. Jo. I, 627; volg.
-
--- 2 : 453 ---
- Wk. KN. koud, kil op het gevoel, bv. een lijk, vgl. jêjêt.
- nyênyêt
- AS., zie nyênyêd.
- nyênyês
- zie nyês.
- nyênyêp
- KN. 1. het achtereinde van een pijl met een keep voor de pees van den boog; en ben. v. d. beide einden van een kêndhali, waar de ring (gêlang) aan hangt Wk. — 2. ook stil, eenzaam, zva. nyênyêd, jêjêp.
- nyênyumbu
- zie bij cumbu.
- nyênyongah
- zie bij cuwêngah.
- nyanthuk
- zie canthuk.
- nyênthok
- zie cênthok.
- nyanthèl
- nyanthèli, en nyanthèlake, zie bij canthèl.
- nyênthulani
- zie canthula.
- nyanthung
- zie canthung.
- nyênthang
- zie cênthang.
- nyênthing
- zie cênthing.
- nyinthung
- zie cinthung.
- nyenthong
- zie centhong.
- nyonthong
- zie conthong.
- nyenthangi
- zie nyonthangi, zie centhang, of conthang.
- nyocol
- zie bij cocol.
- nyra
- KW. zva. adhustha, G.
- nyar
y/1. KW. zva. wutuh, G. — 2. KN. verk. van anyar, dhêmênyar, en rêmênyar, zie bij anyar.- nyir
- KW. zva. wêdi, G. KN. bange ongerustheid van iemand of iemands hart (vrg. sir). krasa nyir, in bange ongerustheid zijn GR. — nyinyir, en anyir, zacht op het gevoel, melig, zooals bloem van meel of gelei; ook mollig, poezelig (vrg. êmpuk). anyir nyinyir, heel zacht op het gevoel JR., zie nog bij anyir, Tj. v, 263, Men. VII, 536, 537.
- nyèr
- KW. zva. nganti, Wk. (en waras, G.). — manyèr, zva. nganti. — manyèri, zva. ngêntèni.
- nyara
yrnyarani, en nyarakake, zie bij cara.- nyari
- KW. zva. pijêr, Wk. N. nyantun, K. (volg. Rh. dial. zva. dariji) vingerbreed (vrg. jari, en dus wel voor njari). sênyari, een vingerbreed BS. 268. nyari, ook dial. = iring, 2. Walb. dial. v. Japårå.
- nyorahake
- zie bij corah.
- nyêraos
- K. zie bij rasa, I.
- nyirèni
- zie bij ciri.
- nyarak
- en nyaraki, zie bij carak.
- nyarik
- zie bij carik.
- nyaruk
- zie bij caruk.
- nyêrak
- zie bij cêdhak.
- nyêrêk
- zie bij cêrek.
- nyorèk
- zie bij corèk.
- nyorok
- zie bij corok.
- nyêrkakah
- KN. zva. mêkakah, of mêrkangkang, ook zich wijd uitspreiden van de takken van een boom, en van de horens van een hert.
- nyurut
- zie bij curut.
- nyêrètèh
- spreektaal zva. nyêrwètèh, B.
- nyaritani
- en nyaritakake, zie bij carita.
- nyurêsake
- zie curês.
- nyarwe
- KW. zva. mraduli, Bab. Pas. 16, C. 2196, bl. 38.
- nyêrwètèh
- KN. heel zonderling, vreemd en wonderlijk, curieus BS. 232, afwijkende van den gewonen regel BTDj. 456, meestal verbonden met anèh, ook buitengewoon Rh., bv. van he spreken van een taal, en van een pisang van goud.
- nyêrpèpèh
- van cêrpèpèh, zir rêpèpèh.
- nyariyosi
- en nyariyosakên, K. zie bij carita.
- nyrêmumuh
- zie cêmumuh.
- nyrêmomong
- = mrêmomong, zie prêmomong.
- nyuriga
- zie curiga.
- nyarub
- nyarubi, en nyarubake, zie bij carub.
- nyurab
- en nyurabi, zie bij urab.
- nyêrbaki
- zie cêrbak.
- nyaring
- fijn en schel, een soort metalen klank GL. 67.
- nyarong
- KN. bijzonder helder, van het water (vrg. bêning). sêndhang ingkang ° toyane, BG. 268.
- nyurêng
- nyurêngi, zie curêng.
- nyurangi
- zie curang.
- nyerongi
- nyerongake, zie bij cerong.
- nyorèngi
- zie bij corèng.
- nyorongi
- zie corong.
- nyrèngkèng
- zie bij crèngkèng.
- nyaringis
- zie caringis.
- nyarungus
- zie bij carungus.
- nyarèngès
- zie bij carèngès.
- nyarongos
- zie carongos.
- nyrêngèngèh
- zie bij crêngèngèh.
-
--- 2 : 454 ---
- nyuk
yuk\zie mak nyuk.- nyèk
- of ênyèk, KN. klanknab. v. h. geluid als men op iets weeks drukt of trapt Wk. — ngênyèk, iets weeks plat drukken Wk. — kênyèk, bij ongeluk op iets weeks trappen of er met de hand op drukken, vgl. nyèt, Wk.; zie ook mak nyèk.
- nyok
- WP., zie bij sok, II.
- nyuki
- nyuke, zie bij cuki, en cuke.
- nyêkênik
- zie bij cêkênik.
- nyikon
- zie siku, II.
- nyêkênuk
- nyêngkênuk, zie bij cêkênuk.
- nyêkênthing
- en nyêkênthingi, zie cêkênthing.
- nyêkunthêng
- zie bij cêkunthêng.
- nyakra
- zie bij cakra.
- nyakar
- nyakari, en nyakarake, zie cakar.
- nyikar
- zie bij cikar.
- nyukur
- zie bij cukur.
- nyèkèr
- en nyèkèri, zie bij cèkèr.
- nyokèr
- zie bij cokèr.
- nyêkrok
- zie bij cêkrok.
- nyikruk
- zie bij cikruk.
- nyèkrèk
- zie cèkrèk.
- nyêkak
- zie bij cêkak.
- nyêkèk
- zie cêkèk.
- nyokèk
- zie bij cukak.[2]
- nyêkikèr
- zie bij cêkikèr.
- nyêkoki
- zie bij cêkok.
- nyakêt
- nyakêti, en nyakêtakên, K. zie bij cêdhak.
- nyakot
- zie bij cakot.
- nyêkit
- zie bij cêkit.
- nyêkèt
- zie cêkèt.
- nyukit
- zie bij cukit.
- nyokot
- zie bij cakot.
- nyêkêtut
- zie bij cêkêtut.
- nyêkowak
- en nyêkowêk, zie bij cêkowak.
- nyêkowik
- zie bij cêkowak.
- nyêkiwing
- zva. nyêngkiwing, zie cêngkiwing.
- nyiklu
- zie bij ciklu.
- nyakal
- zie cakal.
- nyêkêl
- nyêkêli, en nyêkêlake, zie bij cêkêl.
- nyikal
- en nyikali, zie bij cikal.
- nyukil
- zie bij cukil.
- nyêkluk
- zie cêkluk.
- nyêklèk
- en nyêklèkake, zie bij cêklèk.
- nyoklèk
- nyoklèki, en nyoklèkake, zie coklèk.
- nyoklaki
- zie coklak.
- nyakili
- zie cakil.
- nyakêp
- nyakêpi, zie bij cakêp.
- nyakup
- zie bij cakup.
- nyêkap
- nyêkapi, en nyêkapakên, K. zie bij cukup.
- nyukup
- nyukupi, en nyukupake, zie bij cukup.
- nyêkêdhung
- zie cakêdhung.
- nyêkidhing
- zie cêkidhing.
- nyêkedhong
- zie cêkedhong.
- nyêkodhong
- zie cakodhong.
- nyakuthik
- zie cakuthik.
- nyêkuthak
- zie bij cêkuthak.
- nyêkuthuk
- zie bij cêkuthuk.
- nyêkethokake
- zie bij cêkethok.
- nyêkuthis
- zie cêkuthis.
- nyakuthêm
- zie cakuthêm.
- nyêkêthêm
- zie cêkêthêm.
- nyêkithing
- zie bij cêkithing.
- nyêkothong
- zie cêkothong.
- nyukêng
- en nyukêngi, zie bij cukêng.
- nyeda
- zie bij ceda. — nyedani, KI. van matèni, (van seda, KI. van pati).
- nyudênta
- zie bij nyu.
- nyidra
- en nyidrani, zie bij cidra.
- nyat
yt\WP. of ênyat, zie bij cat.- nyèt
- of ênyèt, KN. klanknab. v. h. geluid en den toestand van iets weeks, dat onder een gewicht zich onmiddellijk uitbreidt en plat wordt Wk. mak nyèt = mak nyèk. — pènyèt, plat door een drukking als boven Wk. — ngênyèt, mènyèt. zva. mênèt, zie ênêt, en pènyèt. — kênyèt, zva. kênyèk, zie nyèk. — plènyèt, mlènyèt, zva. mènyèt, Wk., vgl. ênêt.
- nyata
- KN. èstu, of saèstu (yêktos, of sayêktos, Wk.) K. niyata, KW. werkelijk, werkelijk waar, in de werkelijkheid blijkend waar te zijn; wezenlijk, zeker, inderdaad Wk. (Skr.
-
--- 2 : 455 ---
- niyata, bepaald, positief, uitgemaakt zeker). Vrg. jati, en yêkti. nyata, of nyata yèn, het blijkt werkelijk waar te zijn, of het is positief, dat ... Allah kang nyata, de werkelijke, ware, God. nyatane, N. nyatanipun, en èstunipun, K. het in de werkelijkheid blijkende, het bewijs, de verwezenlijking of het werkelijk waar worden van iets; de werkelijke waarheid; ook werkelijk, om de werkelijke waarheid te zeggen. sanyata, zva. sajati. ratu sanyata, KN. ratu saèstu, K. een ware koning; vlg. sommigen is beide KN., maar bet. ratu sanyata, een waar koning, een koning zooals hij behoort te zijn, maar ° saèstu, een wettig, rechtmatig koning Wk. sanyatane, N. sanyatanipun, of saèstunipun, K. zooals het in de werkelijkheid is, gansch, positief, inderdaad. — nyatani, KN. iets verwezenlijken; aan iets werkelijke uitvoering geven, iets gestand doen (zva. ngyêktèni, Wk.). kênyatan, gebleken, ook zva. kênyataan, Wk. — nyatakake, N. ngyêktosakên, (of angyêktosakên, Wk.) K. volg. Rh. alleen K. v. ngyêktèkake, iets bewijzen of doen blijken werkelijk waar te zijn; van iets zich verzekeren, dat het werkelijk waar is BG. 461. — kênyataan, Gr. L. 156, KN. kayêktosan, K. bewaarheid, uitgekomen Wk.; de werkelijke waarheid of toestand van iets; de verwezenlijking van iets; feitelijk bewijs van iets, bewijs dat iets blijkt werkelijk waar te zijn. — pranyata, zva. nyata, Prěg. 2.
- nyatu
- zie bij catu.
- nyêtani
- in de spreektaal zva. mêstani. dipun sêtani, passief.
- nyitra
- zie bij citra.
- nyatur
- nyaturi, en nyaturake, zie bij catur, II.
- nyat-nyut
- KN. onrustig, in gemoedsbeweging zijn; vgl. cat.
- nyas
ys\KW. heet, warm G. KN. een uitroep tot uitdrukking van het gevoel, dat men zich brandt, bv. aan brandnetels, of (vlg. Wk.) door een schorpioen gestoken wordt. — kênyas, een brandend gevoel als boven Wk. — kumênyas, brandend als boven v. e. gevoel Wk.- nyês
- ênyês, nyênyês, zie cês.
- nyus
- zie cus.
- nyos
- kênyos, kumênyos, zva. nyus, kênyus, kumênyus, Wk., zie bij cus. — kumênyos, ook heerlijk zoet en frisch van smaak Wk.
- nyawa
- KN. ziel, iemands ziel; het bezielde; ook mijn ziel! mijn lieve! bij het aanspreken van een geliefd persoon AS., BG. 502 (vrg. jiwa). nyawane, zichzelf A. 17, vgl. Bijdr. 4e R. VIII, 237. — anyawa, bezield; bezield zijn, leven; vlg. Wk. van al wat door zijn bewegelijk leven verondersteld wordt een vrijen wil te hebben [?]. — kanyawa, KW. zva. kêkaruh, karakêt, Wk.
- nyawi
- zie bij cawi.
- nyawe
- zie cawe.
- nyiwi
- zie bij sewa, II.
- nyèwèhake
- zie cèwèh.
- nyuwani
- zie bij cuwa.
- nyawir
- en nyawirake, zie bij cawir.
- nyawuk
- zie bij cawuk.
- nyuwak
- zie bij cuwak, en bij suwak.
- nyuwik
- zie bij cuwik.
- nyowok
- zie bij cowok.
- nyawiki
- KI. zie bij cewok.
- nyewoki
- zie bij cewok.
- nyawad
- nyawadi, zie bij cawad.
- nyawêt
- nyawêti, en nyawêtake, zie bij cawêt.
- nyawisi
- en nyawisake, zie bij cawis.
- nyawowo
- nyuwowo, zie bij cawowo.
- nyawawak
- nyuwawak, zie cawawak, en bij suwak.
- nyuwèwèk
- zie bij suwèk, en cawèwèk.
- nyawèl
- zie bij cawèl.
- nyiwêl
- zie ciwêl.
- nyuwil
- nyuwili, en nyuwil-nyuwilake, zie cuwil.
- nyuwol
- zie bij cuwol.
- nyawang
- zie bij cawang, en bij sawang. — nyawangake, zie bij sawang.
- nyawing
- zva. nyawèng. Vlg. G. KW. dunne lippen hebben.
- nyawèng
- zie cawèng.
- nyèwèng
- zie bij cèwèng.
- nyêla
- en nyêlakake, zie bij cêla, en sêla.
-
--- 2 : 456 ---
- nyaloni
- zie bij calon.
- nyalênèh
- KN. een uitzondering maken in zijn manieren, wijze van doen of zijn, vermaken enz.; een zonderling zijn, vreemde manieren hebben; eenig in zijn soort, buitengemeen (vrg. anèh) JR.
- nyêlonèh
- zie bij calonèh.
- nyalonèt
- zie calonèt.
- nyalunas
- zie calunas.
- nyêlandri
- KN. buitengewoon, zeldzaam, gew. van vruchten die een boom buiten tijd draagt of die buiten tijd te krijgen zijn, vgl. lăngka, Wk.
- nyalunthang
- nyalunthangi, zie bij calunthang.
- nyêlêr
- zie bij cêlêr.
- nyêlorot
- zie bij clorot.
- nyalak
- nyalaki, zie bij calak.
- nyêlak
- zie bij cêlak, en bij cêdhak. — nyêlaki, en nyêlakakên, zie bij cêdhak, en cêlak.
- nyêluk
- zie bij cêluk.
- nyilik
- nyiliki, en nyilikake, zie bij cilik.
- nyulik
- zie bij culik.
- nyolok
- nyoloki, en nyolokake, zie bij colok.
- nyilakani
- en nyilakakake, zie bij cilaka.
- nyulikani
- zie bij culika.
- nyêlèkake
- zie cêlèk.
- nyalêkit
- zie bij cêkit.
- nyêlkuthak
- zie bij cêkuthak.
- nyêlkuthis
- zie bij cêkuthis.
- nylêkathêm
- zie clêkathêm.
- nyêlêd
- zie cêlêd.
- nyeladake
- zie celad.
- nyolèt
- zie colèt.
- nyolot
- zie bij colot.
- nylatung
- dial. = cêmèng, de N.
- nylês
- zie clês.
- nyaluwêrake
- zie caluwêr.
- nyalawadi
- zie bij cala.
- nyaluwêng
- zie caluwêng.
- nyalili
- nyalilèni, zie calili.
- nyalulu
- zie bij calulu.
- nyêlolo
- zie bij calolo.
- nyalêlêr
- zie calêlêr.
- nyalêlêng
- zie bij clêlêng.
- nyêlêp
- zie bij cêlêp.
- nyêlup
- en nyêlupake, zie bij cêlup.
- nyalèpèr
- zie cèpèr.
- nyil-nyilan
- KN. zich overal in mengen, overal haar neus in steken, meestal van een vrouw Rh.; volg. Wk. kwikkebillen, in bespottelijke beweging zijn v. e. vrouw, die vlug en levendig is, vgl. weg-wegan, Wk.
- nyilum
- zie cilum.
- nyalimur
- zie bij simur.
- nyêlamur
- zie bij samur.
- nyêlomori
- zie bij cêlomor.
- nyalêmik
- zie bij calêmik.
- nyalêmpung
- en nyalêmpungi, zie bij calêmpung.
- nyalimpang
- zie bij simpang.
- nyêlamake
- zie bij Islam.
- nyêlomake
- zie sêlom.
- nyalêmong
- zie cêmong.
- nyêlag
- zie sêlag, KN. door voortvarendheid of haastigheid te ver gaan Wk., vgl. jêlag, sêlak.
- nyêlathoni
- en nyêlathokake, zie bij cêlathu.
- nyulêng
- zie bij culêng.
- nyelung
- zie bij celung.
- nyèlèng
- en nyèlèngi, zie bij cèlèng.
- nyolong
- en nyolongi, zie bij colong.
- nyalêngkêr
- zie calêngkêr.
- nyalingkêr
- zie calingkêr.
- nyalingkrik
- zie bij calingkrik.
- nyalêngêp
- zie calêngêp.
- nyêlangap
- zie bij cêlangap.
- nyêlongop
- zie bij cêlongop.
- nyalangi
- zie calang.
- nyalênggruk
- zie bij sênggruk.
- nyape
- zie cape.
- nyupu
- zie bij cupu.
- nyapuntên
- K. zie bij apura.
- nyapuri
- zie cêpuri.
- nyaprat
- zva. anjaprat, (zie jêlaprat), en beteekent ook stevig uitstaan, bv. van de staart van een kip enz. GR.?
- nyêprot
- zie bij cêprot.
- nyiprat
- nyiprati, en nyipratake, zie bij ciprat.
-
--- 2 : 457 ---
- nyopros
- zie copros.
- nyêpak
- nyêpaki, en nyêpakake, zie bij cêpak.
- nyêpuk
- zie cêpuk.
- nyupaki
- zie bij cupak.
- nyipta
- zie bij cipta.
- nyapit
- zie bij capit, en bij sapit.
- nyêpit
- en nyêpitake, zie bij cêpit.
- nyêpèt
- zie cêpèt.
- nyupêt
- nyupêti, en nyupêtake, zie bij cupêt.
- nyopot
- zie bij pocot.[3]
- nyêpol
- zie bij cêpol.
- nyaplêk
- en nyaplêki, zie caplêk.
- nyaplok
- en nyaploki, zie bij caplok.
- nyêplèk
- zie bij cêplèk.
- nyêplok
- en nyêploki, zie bij cêplok.
- nyuplak
- zie bij cuplak.
- nyoplok
- en nyoplokake, zie bij coplok.
- nyaplêki
- zie caplêk.
- nyêplus
- zie bij cêplus.
- nyêplès
- zie cêplès.
- nyèplêsi
- zie bij cèplês.
- nyêplosake
- zie cêplos.
- nyêpling
- zie bij cêpling.
- nyêpapo
- zie cêpapo.
- nyêpèpèh
- zie cêpèpèh.
- nyapêng
- zie capêng.
- nyêpêng
- nyêpêngi, en nyêpêngakên, K.z.b. cêkêl.
- nyêdhahi
- KW. zva. ambubuhi, Wk.
- nyêdhak
- nyêdhaki, en nyêdhakake, zie bij cêdhak.
- nyêdhêk
- nyêdhêki, en nyêdhêkake, zie bij cêdhak.
- nyidhuk
- en nyidhukake, zie bij cidhuk.
- nyêdhis
- zie cêdhis.
- nyadham
- KN. half of nog niet geheel rijp; nog zuur of wrangachtig smaken van jambu's (gew. v. jambu kaluthuk, Wk.) en dergelijke vruchten (vrg. kêcut, kêmampo, en sêpêt) Wk.
- nyidham
- zie bij idham.
- nyadhang
- en nyadhangi, zie bij cadhang, en sadhang.
- nyadhong
- nyadhongi, nyadhongake, zie bij cadhong.
- nyojoh
- = anjojoh, zie jojoh, Wk.
- nyiyuti
- nyiyutake, zie bij ciyut.
- nyiya-nyiya
- zie bij siya, en bij ciya.
- nyanyi
- manyanyi, zingen Waj. II, 511.
- nyênyamahi
- zie camah.
- nyênyungah
- zie cuwêngah.
- nyam
ym\grondvorm of verkorting van kênyam. — nyam-nyamên, naar iets snakken, daar men nog niet op hopen kan JR.- nyamu
- KN. lont van linnen gemaakt; vgr. colok.
- nyamèh
- zie camèh.
- nyamahake
- zie camah.
- nyumantakake
- zie bij sănta.
- nyamir
- zie camir. nyamir, nyamiri, nyamirake, zie samir.
- nyêmara
- zie cêmara.
- nyêmarani
- zie cêmara.
- nyomrong
- v. e. gêlung, WP. niet goed, achteloos opgemaakt, of maar losjes vastgeknoopt, schrijff. voor bombrong?
- nyamik
- nyamikan, zie camik.
- nyêmak
- KN. nyêmak-nyêmak, of nyêmèk-nyêmèk, nat, vochtig, drassig van den grond, vgl. jêmèk.
- nyêmèk
- zie nyêmak.
- nyamuk-nyamuk
- zie camuk.
- nyamat
- KN. 1. mundri, KI. (doch weinig in gebruik S.), een knopje van goud of van juweel op een kuluk. — 2. nyamat-nyamat, zva. lamat-lamat. BG. 265: nyênyamat nyamut-nyamut.
- nyamut
- KN. nyamut-nyamut, door verren afstand nauwelijks te zien, vooral van voorwerpen die hoog in de lucht zich als 't ware in de wolken verliezen, als vogels, een vlieger enz., bv. v. schepen en derg. Tj. II, 363. BG. 85 ibêre ... dhuwur tur anyamut-nyamut, vgl. nyamu-nyamu.
- nyêmêt
- zie bij cêmêt.
- nyimit
- KN. nyimit-nyimit, zva. cimih-cimih, Wk.
- nyemot
- zie bij cemot.
- nyomot
- zie bij comot.
- nyemlo
- zie bij cemlo.
- nyêmol
- zie cêmol.
-
--- 2 : 458 ---
- nyomèl
- zie comèl.
- nyamlêng
- en nyamlêngan, zie bij camlêng.
- nyumlêngake
- zie bij cumlêng.
- nyampahi
- zie bij campah.
- nyumpèni
- zie cumpi.
- nyumponi
- zie cumpu.
- nyampuri
- zie bij campur.
- nyêmpuriti
- en nyêmpuritake, zie bij cêmpurit.
- nyampad
- KW. zva. ngampad, Wk.
- nyêmpèd
- zie bij cêmpèd.
- nyumpêdake
- zie cumpêd.
- nyêmpat
- zie cêmpat.
- nyêmpli
- zie bij cêmpli.
- nyêmplu
- zie bij cêmplu.
- nyemplo
- zie bij cemlo.
- nyêmpala
- zie cêmpala.
- nyêmpelo
- zie bij cemlo.
- nyêmplak
- zie cêmplak.
- nyêmpluk
- zie cêmpluk.
- nyêmpaluki
- zie bij cêmpaluk.
- nyamplung
- KN. 1. pit met het vleesch er omheen van vruchten, daar veel zulke pitten in zitten, zooals de nångkå, kluweh en durian, met een telwoord er voor, bv. sênyamplung, rong nyamplung, enz. S. — 2. naam van een boom Calophyllum Linn., nat. fam. der Guttiferae Ks., met fijn, geel en fraai gevlamd hout, dat veel voor meubelhout gebruikt wordt. (Van de vrucht komt een vergiftige olie, lênga nyamplung, genoemd, en van de schaaltjes van de vrucht worden waterscheppertjes gemaakt tot speelgoed voor kinderen). — nyamplungan, een pit met het vleesch van een vrucht, zooals de nångkå; aan of bij nyamplung's, bv. afgedeeld of verkocht.
- nyêmpling
- zie bij cêpling.
- nyêmplung
- nyêmplungi, nyêmplungake, zie cêmplung.
- nyêmplêng
- zie bij cumplêng.
- nyêmpuling
- zie cêmpuling.
- nyamping
- nyampingi, en nyampingan, JZ. I, 87, KI. zie bij bêbêd, en bij tapih.
- nyamu-nyamu
- KW. zva. awang-awang, tawang, Wk., vgl. nyamut-nyamut.
- nyam-nyamên
- zie bij nyam.
- nyêmimi
- zie bij cêmimi.
- nyêmumuh
- zie cêmumuh.
- nyêmamêm
- op een droogje zitten, eten noch drinken, sirih kauwen noch rooken Wk., vgl. amêm.
- nyêmèmrèng
- zie bij mèmrèng.
- nyêmomong
- zie mrêmomong.
- nyumbana
- zie bij cumbana.
- nyambori
- zie bij cambor.
- nyombrong
- losgeknoopt v. e. kapsel Rh., WP.
- nyambik
- of mênyambik, KN. = salira, of. mênyawak.
- nyambèk
- in de spreekt. zva. nyambi, bv. nuli nyambèk udud. R.
- nyomblong
- zie comblong.
- nyambêngi
- zie bij cambêng.
- nyêmêthi
- nyêmêthèkake, zie bij camêthi.
- nyêmêng
- nyêmêngi, nyêmêngakên, K. zie bij irêng.
- nyêgah
- zie bij cêgah.
- nyêgur
- nyêguri, en nyêgurake, zie bij cêgur.
- nyogèr
- zie cogèr.
- nyagêri
- en nyagêrake, zie bij cagêr.
- nyagak
- en nyagaki, zie bij cagak.
- nyugak
- zva. nyugag, zie bij cugag.
- nyêgat
- nyêgati, nyêgatake, zie cêgat.
- nyêgot
- nyêgoti, zie bij cêgot.
- nyêgêdhêg
- zie cêgêdhêg.
- nyugag
- zie bij cugag.
- nyèb
- zie swab.
- nyabe
- zie cabe.
- nyibu
- KW. zva. babo, Wk.
- nyubi
- zie bij coba.
- nyoba
- en nyobakake, zie bij coba.
- nyobi
- KD. zie bij coba.
- nyêbur
- nyêburi, en nyêburake, zie bij cêgur.
- nyabak
- zie cabak.
- nyêbak
- zie bij cêbak.
- nyibuk
- en nyibukake, zie bij cidhuk.
- nyobak
- Ml.? zva. nyoba.
- nyabut
- zie bij jabut.
- nyablik
- zie cablik.
- nyablèk
- nyêblèk, zie bij cablèk.
- nyêblok
- nyêbloki, nyêblokake, zie bij cêblok.
- nyublak
- en nyublaki, zie bij cublak.
- nyublik
- en nyubliki, zie bij cublik.
- nyublês
- en nyublêsake, zie bij cublês.
-
--- 2 : 459 ---
- nyoblos
- nyoblosi, nyoblosake, zie bij coblos.
- nyêblang
- zie cêblang.
- nyêbablang
- zie cêbablang.
- nyêtha
- en nyêthakake, zie bij cêtha.
- nyitho
- zie bij citho.
- nyèthi
- zie bij cèthi.
- nyothe
- zie cothe.
- nyathur
- zie cathur.
- nyathak
- zie bij cathak.
- nyathuk
- en nyathukake, zie cathuk.
- nyathèk
- zie bij cathèk.
- nyathok
- nyathoki, nyathokake, zie bij cathok.
- nyêthak
- zie bij cêthak.
- nyithak
- zie bij cithak.
- nyuthak
- zie bij cuthak.
- nyuthik
- zie bij cuthik.
- nyethok
- en nyethoki, zie bij cethok.
- nyêthikake
- zie bij cêthik.
- nyathêt
- en nyathêti, zie bij cathêt.
- nyathut
- zie bij cathut.
- nyêthut
- en nyêthuti, zie bij cêthut.
- nyêthèt
- nyêthèti, en nyêthètake, zie bij cêthèt.
- nyêthot
- zie bij cêthot.
- nyuthat
- nyuthati, nyuthatake, zie bij cuthat.
- nyèthèt
- zie bij cèthèt.
- nyothot
- zie bij cothot.
- nyathus
- zie bij cathus.
- nyi thowok
- zva. ni thowok, zie kêdhok.
- nyathil
- zie cathil.
- nyêthil
- nyêthili, zie bij cêthil.
- nyathêm
- zie bij cathêm.
- nyathuthur
- zie bij cathuthur.
- nyathêthêk
- zie cêthêthêk.
- nyathuthuk
- zie bij cêthuthuk.
- nyêthingi
- zie cêthing.
- nyang
- of ênyang, N. zie bij mênyang, en bij anyang. — nyang-nyang, KN. weifelen (vrg. nyang-nyêng). — nyang-nyangên, weifelachtig, veranderlijk, zich niet gelijk blijven JR.
- nyêng
- of ênyêng, KN. klanknabootsend woord voor de opwaartsche beweging van iets zwaars, dat met gemak opgetild wordt: huup, het gaat! bv. kopi sêdhacin dijunjung: ênyêng. Zoo ook mak nyêng. nyang-nyêng, klanknab. v. h. herhaaldelijk iets optillen Tj. I, 512.
- nyèng
- of ênyèng = nyêng, of ênyêng, Wk.
- nyong
- WP. zie bij inyong.
- nyongo
- zie congo.
- nyèngèh
- zie cèngèh.
- nyangar
- nyangarake, zie bij cangar. nyangar, ook rechtopstaande v. e. padiaar SG.
- nyêngar
- zie cêngar.
- nyingir
- zie cingir.
- nyungir
- zie cungir.
- nyèngèr
- zie bij cèngèr. volg. Wk. onbeschaamd, aanmatigend.
- nyongor
- zie bij congor.
- nyêngêri
- zie cêngêr.
- nyangik
- zie cangik.
- nyêngèk
- zie bij cêngèk.
- nyunguk
- zie cunguk.
- nyêngkah
- zie bij cêngkah.
- nyingkah
- zie cingkah.
- nyèngkèh
- zie bij cèngkèh.
- nyangkani
- zie bij saka, II.
- nyêngkir
- zie bij cêngkir.
- nyêngkarake
- zie cêngkar.
- nyingkruk
- zie bij cikruk.
- nyêngkaruk
- zie bij cêngkaruk.
- nyêngkorèk
- zie cêngkorèk.
- nyangkrama
- en nyangkramani, zie bij cangkrama.
- nyangkêrêm
- nyêngkêrêm zie bij cangkêrêm.
- nyangkrimani
- zie bij cangkriman.
- nyangkrimi
- zie cangkrim.
- nyangkrêg
- zie cangkrêg.
- nyêngkêrung
- zie cêngkêrung.
- nyangkok
- zie bij cangkok.
- nyengkok
- zie bij cengkok.
- nyênguki
- zie bij cênguk.
- nyangkuwèh
- zie cangkuwèh.
- nyêngkewok
- zie cêngkewok.
- nyêngkowok
- zie cêngkowok.
- nyêngkiwing
- zie bij cêngkiwing.
- nyêngkewang
- zie cêngkewang.
- nyêngkle
- zie cêngkle.
-
--- 2 : 460 ---
- nyangkol
- zie bij cangkol.
- nyêngkal
- en nyêngkalake, zie bij cêngkal.
- nyangklak
- zie cangklak.
- nyangklêk
- nyangklêki, zie cangklêk.
- nyangkluk
- of nyêngkluk, zie cangkluk, cêngkluk.
- nyangklèk
- zie bij cangklèk.
- nyêngklik
- zie cêngklik.
- nyingklak
- zie bij cengklak.
- nyingkluk
- zie cingkluk.
- nyengklak
- zie cengklak.
- nyongklok
- zie bij congklok.
- nyangkêlak
- zie cangkêlak.
- nyêngkalak
- zie bij cêngkalak.
- nyêngkêlit
- en nyêngkêlitake, zie cêngkêlit.
- nyungkêlit
- en nyungkêlitake, zie bij cêngkêlit.
- nyongkèli
- zie bij congkèl.
- nyangklang
- zie bij cangklang.
- nyangklêng
- zie cangklêng.
- nyangklong
- zie bij cangklong, en cangklêng.
- nyêngklèng
- zie cêngklèng.
- nyêngklong
- zie bij cêngklong.
- nyongklang
- en nyongklangake, zie bij congklang.
- nyangkêlang
- zie bij cangklang, en cangkêlit.
- nyêngkêlang
- zva. nyangkêlang.
- nyêngkolong
- zie bij cêngkolong.
- nyungkup
- zva. nyungkub.
- nyêngkidhing
- zie cêkidhing.
- nyungkyagakên
- KW. zva. ngrekakake, Wk.
- nyangkêm
- nyangkêmi, zie cangkêm.
- nyêngkêg
- zie cêngkêg, Wk.
- nyêngkig
- zie cêngkig.
- nyongkog
- en nyongkogi, zie bij congkog.
- nyungkub
- zie bij cungkub.
- nyongkob
- zie congkob.
- nyangking
- zie bij cangking.
- nyongkèng
- zie congkèng.
- nyêngkangi
- zie bij cêngkang, en bij sêngkang.
- nyongkèngi
- zie bij congkèng.
- nyongat
- zie congat.
- nyongot
- zie congot.
- nyêngis
- zie cêngis.
- nyêngès
- zie cêngès.
- nyêngèl
- zie cêngèl.
- nyêngili
- zie bij cêngil.
- nyonglok
- zie bij conglok.
- nyongolake
- zie bij congol.
- nyangapake
- zie bij cangap.
- nyang-nyang
- zie bij nyang.
- nyang-nyêng
- KN. zie nyêng.
- nyanggah
- zie bij canggah.
- nyanggèhi
- zie bij canggèh.
- nyangên
- zie bij anyang.
- nyangane
- zva. mênangane.
- nyênganguk
- zie bij cênganguk.
- nyêngingik
- zie cêngingak.
- nyangungong
- nyêngungong, zie cangungong.
- nyêngengong
- zie cêngengong.
| 1 | manawi. (kembali) |
| 2 | cokèk. (kembali) |
| 3 | copot. (kembali) |