Javaansch-Nederlandsch Handwoordenboek, Gericke en Roorda, 1901, #918 (Bagian 35: Bijvoegsels en Verbeteringen)
Judul
Sambungan
CitraTerakhir diubah: 14-01-2023
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
-
--- 2 : 807 ---
-
BIJVOEGSELS EN VERBETERINGEN
-
Deel I.
-
Ha
- hu
- zie nog Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 199.
- huha
- zie kauwan.
- ahat
- vlg. Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 180 Arab [Arab], zucht over hetgeen men ontbeert.
- ahas
- umahas = ahas, Wk.
- aès
- bl. 2b, r. 9: pa °. Hier en op eenige volgende blzz. is bij vergissing het ulu-teeken voor het afkortingsteeken ° gebruikt.
- ail
- zie nog Juynb. in Bijdr. Congresn. 69.
- ahmad
- zie bij sangat.
- êhing
- zie ihing, BV.
- ihing
- r. 3 l.: bijlen. Heet ook êhing, turèn, nginging, en in OJ. wêringinan, de Clercq.
- ana
- bl. 4a, r. 21: ora nana, l. ora na.
- anu
- zie nog WG. 295.
- êni
- kapanenan, het geluk hebben zijn padi te kunnen oogsten. Vandaar aan iets toevallig geen gebrek hebben, van iets toevallig goed voorzien zijn, een onverwacht geluk deelachtig zijn Wk.
- êne
- r. 4: Waj. II, 364 enz. schrappen!
- uni
- II r. 4: inhoud van een brief, zie ook ijoan, en wirasa. — unèn-unèn, ook een corps muzikanten in de kraton TS. 40. III. Deze vorm in pl. v. wuni, verdacht de Clercq.
- èni
- rajapèni, zie ook bij raja.
- aniaya
- bl. 6b, r. 4 l.: ambêk siya.
- ênar
- eind art.: B. 688.
- ênêr
- ngênêr, eind: Gr. L. 144. — mênêr, eind: KB. 202.
- anak
- anakan, is vlg. WG. 184 rente, en anak-anakan, pop.
- enak
- kapenakên, vlg. WG. 232, noot: K. sakecanên, kasakecanên.
- ênêt
- r. 1. pênèt, vlg. Wk. = plènèt.
- ênês
- mati ngênês, van verdriet sterven Gr. L. 139.
- inêp
- vlg. sommigen ook rêrêp, lêrêp, lêreb, KI. Wk.
- unêm
- vlg. JZ. 280 nm. v. e. anggi-anggi.
- anaming
- zie nanging, en mung.
- unang
- ngunang, l.: droefheid over of naar een vrouw hebben G.
- èncèr
- vlg. èncèh.
- ancak
- ° kodhok, vgl. Bl. PS. 219, 223, en TS. 226.
- ancik
- nganciki, vlg. WG. 65, 68: kêncikan, betreden (acc. pass.).
- ancuk
- OJ. coïre, zie KBNW. i. v. ancik.
- oncèt
- ngoncèti, Bjw. = ngoncèki, KBNW.
- ancêl
- Bjw. zie KBNW.
- uncal
- Bjw. valsche haarlok, vgl. cêmara, KBNW.
- uncul
- muncul, achter "verschijnen" KB. 163. — ngunculake, Bl. PS. 174: unculna.
- anclês
- zie clês.
- incing
- kapala ° = kapala angon, v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 57.
- èncèng
- èncèng-èncèng, l.: nm. v. e. kruid. — enceng-encengan, de Gynandropsis enz. de Clercq.
- ênuk
- ngênuk-ênuk, van iets, bv. gekookte rijst en drgl. met een kopje als vorm hoopjes maken Wk. — plênuk, zulk een rijsthoopje, met een
-
--- 2 : 808 ---
- telw. van voren. pating °, zich overal in zulke hoopjes vertoonen, vol van zulke hoopjes zitten Wk. — mlênuk, als boven tot een hoopje maken Wk. — plênukan, zulk een hoopje op zichzelf beschouwd Wk., vgl. nunuk, punuk, enz.
- andoh
- zie doh.
- endah
- bl. 16b, r. 14. Ook vlg. v. d. T. oudj. vreemd, zie KBNW. i. v. indah; vgl. gawok-gawok.
- andèn
- zie de, I.
- êndon
- zie bij don.
- endra
- bl. 17a, r. 19: endrawila, zie verder Kern in Bijdr. 3e R. IV, 5.
- ăndra
- măndra, Bab. Jo. I, 872b.
- undur
- undur toya, wangs. voor bibis, vgl. sambêrilèn. bl. 17b, r. 11 l.: ° bukur. — ngunduri sabda, zie nglabuhi, bij labuh. — kunduran, WG. 64, 69: bij ongeluk geraakt door een achteruitgaande.
- andêrpati
- zie ook kala, I.
- undêr mayor
- zie bij wadana.
- andika
- Bl. PS. 241: rasulan punika asung dhahar dhatêng andika nabi? — pandika, ook Bab. Jo. I, 872b. — mandikakake, en pangandika, zie nog bij ujar. — pangandika, enz. zie nog cêlathu.
- andêl
- kumandêl, zie WG. 157. — ngandêlake, eind l.: Prěg. 48, zie verder kêndêl. — kandêl, JZ. II.
- andul
- ook term bij het ěgos-spel, zie kayang, gampar. Als boomnaam onzeker de Clercq.
- indupati
- Skr. indu, maan + pati, heer, of Skr. indumatî, vollemaansdag.
- andum
- zie dum.
- êndêm
- kêwuron, vlg. TS. 276 KI. in slaap gevallen ten gevolge van dronkenschap.
- andong
- waarsch. Cordeline sp. nat. fam. der Liliaceae (vgl. Sund. hanjuwang). ° watu, Ixora leucoxylon Miq., nat. fam. der Rubiaceae de Clercq.
- undang
- pangundang mantri, wangs. voor kêmbang turi [ngaturi] JZ. II, 270. ° putra èstri, id. voor woh sambèng [êbèng] ibid. 275. ° kuthuk, id. voor kura [kukur] ibid. 280.
- anta
- 1. Zie KBNW. i. v. anta, II.
- anti
- ora kantenan, ongeduldig van aard WG. 66. — pangantèn, r. 9 l.: bok °, — ora kanti, ongeduldig, niet willen wachten TS. 123.
- anti-anti
- l. anti-anta.
- intên
- ° kêmbang, zie bij kumala.
- ăntra
- r. 5: JZ. I, 239, 344; AS. 33. — kăntra, zie KS. 82.
- intêr
- gabah intêran, zie tutu. — ngintêri, vgl. bêbak.
- intir
- ngintir-intir, r. 2 l.: JZ. I, 156.
- untir
- ook draai, kink.
- entras
- dial. = barès, Knebel in TBG. XLII, 346.
- antuk
- III: JZ. I, 317.
- antak-antak
- r. 6 l.: mangêntak-êntak. r. 3 ngatêk-atêk, Tj. III, 526.
- êntut
- ook uitroep tot uitdrukking van twijfel aan de waarheid van iets TS. 267. — êntut-êntutan, heester: Lasianthus purpureus Bl., nat. fam. der Rubiaceae, heet ook kayu tai, De blaren bij opgezetheid v. d. buik aangewend de Clercq.
- êntas
- bl. 25b, r. 4 v. o.: JZ. I, 202. — mêntas, i. d. z. v. geborgen zijn eenigszins plat JZ. I, 202.
- ăntawacana
- vereischte van den dhalang: goed onderscheid kunnen maken tusschen de stemmen der verschillende figuren Hazeu Proefs. 116.
- êntal
- zie tal.
- êntul
- mêntulan, of kêmbang °, zie bij adas-adasan, BV.
- untal
- r. 3: vlg. Wk. is loloh, KI. Zie verder nog KBNW.
- ontèl
- andere nm. v. ngêsole.
- antya
- = luwih, zóo? Bab. Jo. I, 872.
- antub
- l.: kědhok's.
- ăntaboga
- vlg. de Clercq; een heester: Cassia divaricata Nees et Bl., n. f. d. Leguminosae.
- anting
- r. 7 l.: kontrang-kantring.
- unus
- ngunus, vgl. ngêlêr, bij lêr.
- andhe
- andhe-andhe, en andhe-andhean, Antidesma L., n. f. d. Euphorbiaceae Ks. (vgl. andhi-andhi?).
- undhi
- r. 1 PK. l.: PK.
- ăndha
- r. 2 l.: een prau, en vgl. wot, 2. — rema ngandhan-andhan, PT. 108 (Wdbk. a °), 110.
-
--- 2 : 809 ---
- andhih
- ngandhih, voor de eig. beteek. vgl. o. a. tindhih.
- undhuh
- ngundhuh mantri, zie verder bij nyantri.
- andhi-andhi
- zie andhe-andhe, BV. en vgl. uris-urisan, BV.
- undhondhendhe
- l.: undhondhe, en zie KBNW. i. v. undha.
- êndhèk
- ngandhapakên, BTDj. 154.
- undhak
- mundhak, r. 5: ook ten hoogste; zie nog bij surud.
- êndhas
- êndhas-êndhasan, het bovenste gedeelte van iets; wat op een hoofd gelijkt TS. 65.
- êndhol
- zie ook dhol.
- ondhol
- mondholan, zie ook bij pondhol.
- andhap
- ngoko °, KN. (TS. 29) vlg. Wdj. iya iku basa ora taklim, nganggo tinunggalan krama inggil ing sawatara, murih suda ing sarune, TS. 4, vgl. Bl. PS. 3. andhaping wicara, in wangs. voor krama, CS. — andhapan, zie cèlèng, en vgl. Tob. Spraakk., bl. 16.
- ăndhamoi
- zie KBNW. i. v. kandhamui.
- undhamana
- ngundhamana, WP. 96, 166.
- êndhog
- ook een pak verguldsel TS. 62. — êndhog-êndhogan, opgerolde klos garen. babon °, leghen TS. 62. Ook is êndhog-êndhogan, de nm. v. Xantophyllum excelsum Miq., n. f. d. Polygalaceae de Clercq.
- andhêng
- vgl. oudj. aděngan KBNW. i. v. adêng.
- andhong
- WG. 42, 44: ngandhong, een huurrijtuig gebruiken. — ngandhongake, een rijtuig verhuren; voor imd. een huurrijtuig nemen.
- indhing
- is kasar TS. 213.
- indhung
- als kawi = rêmbulan, Skr. indu +° ng.
- anji
- 2. anji-anjinên, een blijvende vrees voor iets hebben, onder den blijvende indruk zijn van een schrik Wk., vgl. kanji, 2, en momos.
- anjir
- anjir-anjir, wangs. voor nyawèni [sawi, 2] Bab. Pas. v, vgl. 38.
- anjur
- panganjur, in Bjw. jager KBNW. (ook Madur.).
- anjrak
- l.: Tj. II, 68.
- ênjuk
- ênjuk-ênjukan, zie juk.
- injêk
- Vlg. WG. 64, 69 bet. nginjêk, vertrappen, en kinjêk, bij ongeluk vertrapt.
- anjat
- r. 6 l.: anjatan, Bab. Pas. 94.
- ênjot
- ngênjot-ênjot, v. e. taṇdhakkende Tj. IV, 109.
- onjot
- r. 8 l.: (vgl. bandêl, J.).
- anjali
- Het Skr. bet. eigl.: de beide hol tegen elkander geplaatste handen, en de ruimte daartusschen.
- anjing
- manjing, zie ook bij agal.
- anyar
- panganyar-anyar, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 118.
- anyut
- nganyut-anyut jiwaning laki, v. e. brief PT. 71.
- anyawar
- vgl. Sund. hanjawar, een andere boom de Clercq.
- anyul
- = singsot, zie Walb. Jav. van Banjaran 9.
- anyang
anV=I, r. 5 l.: Salix tetrasperma Roxb., var. Zollingeriana.- unyêng
- kalamunyêng, eigl. kala °, gen. BTDj. 43.
- ènyêng
- zie nog TS. 214.
- anthêr
- eind art. AS. 218, NP. 26.
- anthor
- r. 3 l.: ngathorang.
- ênthur
- zie bij thur.
- ênthak
- ngêdhagake, ook Bl. PS. 101, 156.
- ênthok
- zie thok, II.
- ênthit
- vgl. bêdhudhak, I.
- ênthêl
- r. 2 l.: bezitten S.
- anthag
- ènthèg. manthag-manthag, Tj. II, 316 en mènthèg-mènthèg, Tj. I. 317 opgezet door te veel eten?
- ènthèng
- ngènthèngi, l.: imd. (iets) verlichten.
- eco
- vroeger BK. = eca, TS. 228.
- acar
- Pers. [Arab] Juynb. Bijdr. Congresn. 46.
- icir
- ocar-acir, vlg. WG. 122 ook ocar-ècèr. ècèr, zie nog bij bècèr.
- êcêk
- ngêcêk, zulk een geluid maken Prěg. 36.
- ucal
- zie ook golèk, 2.
- icip
- icip-icip, een beleefde uitdrukking, zva. een kleinigheid, van aangeboden eetwaren TS. 155.
- ucap
- pocapan, dialoog in de wayang, zie nog Hazeu Proefs. 107.
- acêng
- purwacêng, Pimpinella Pruatjan Molk., n. f. d. Umbelliferae de Clercq.
- ucêng
- ngucêng mati, vlg. TS. 89: KN. fijn v. d. wenkbrauwen.
- ucing
- de bloem v. d. langsêp, de Clercq.
-
--- 2 : 810 ---
- hèr
- hèrtali, zie ook i. v.
- ari
- ° loka, ook riloka, DW. 11, BG. 476.
- aru
- OJ. een boom: Pongamia glabra Vent., n. f. d. Leguminosae; de schors tegen schurft gebruikt de Clercq.
- are
- r. 2 AS. 62.
- ora
- Over de uitdr. yèn oraa, en yèn ajaa, zie WG. 98, 99. saoran-orane, (vgl. goroh) of saora-orane, K. sabontên-botênipun, of sabotên-botênanipun, ten minste, het minste wat men kan verwachten Wk. ora, voor tan ora, KBNW. i. v. nora.
- arah
- II vgl. kaledhung. — I arahan, zie nog TS. 39.
- aruh
- "nyaruwe, KI." schrappen!
- aran
- karan, eind: zie verder WG. 165, 166. BTDj. 466, l.: nama kula kala lare pun Sukra, nama kula sêpuh, enz. — ngaran-arani, wat men verzoekt specificeeren PT. 100, vgl. TS. 42.
- arèn
- Soorten: ° glegar, ° ampal, ° ijo, ° rantèng, ° gontol, ° brama, ° jingga, ° cebong, ° banthèng, ° blèrèng, de Clercq.
- urun
- van turun, KBNW. II, bl. 590a.
- arak
- II vlg. Juynb. van Arab. [Arab], Bijdr. 5e R. X, 192. Ook voor rak, TS. 138.
- uruk
- uruk-uruk, Bjw. vliegende witte mier KBNW. i. v. dalu.
- èrèk
- vgl. KBNW. i. v. èrès.
- orok
- 2. orok-orok, heesterachtig kruid: Crotalaria laburnifolia L., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- arda
- ° căndra, KW. ook eerste kwartier Wk. — ngarda, zie ook bij rêda.
- arad
- karad, Bab. Jo. I, 76, 77 = kasarad.
- arti
- ngartèni, pass. dingartèni, en dimêngêrtèni, WG. 55. — pangêrtèn, vóor "1 Maart" in te voegen: Dj. M. 1866. Over het Skr. zie nog Kern in Bijdr. 3e R. IV, 21; 4e R. IV, 550.
- arit
- wêdidang arit, zie bij pêdhang. r. 11 l.: tiyang pangarit.
- urat
- 3. kruid: Plantago major L., n. f. d. Plantaginaceae; heet ook otot-ototan, met de blaren wrijft men pijnlijke ledematen de Clercq.
- urêt
- sêpêt ngurêt-urêt, zie udhêl-udhêl.
- orot
- ook de zijnerven v. gěbang-blaren de Clercq.
- aras
- Voeg bij: III. ngaras-aras = nglaras-laras, zie laras. — aras-arasên, vlg. Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 192 van Arab. [Arab], he was perplexed?? vgl. o. a. maras.
- aris
- arisan. = sinoman, i. d. z. v. coöperatieve vereeniging v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 123.
- arus
- OJ. arrowroot de Clercq.
- arès
- ook nm. v. e. boom: Pisonia, n. f. d. Nyctaginaceae Ks. — ngarès, vlg. Wk. niet dicht van weefsel, doorschijnend van geweven stoffen.
- uris
- uris-urisan, nm. v. e. boom: Grewia Linn., n. f. d. Tiliaceae Ks.
- urus
- KBNW. i. v. urus: pêngurusan, purgatie.
- irisiris-poh
- vlg. kêcit, 2.
- erawana
- Over deze widådari zie Hazeu TBG., XLIII, 62, noot.
- arêp
- II. Vlg. WG. 106 bet. ajêng, MD. willen, in de bet. van zullen, maar ajêng, K. willen in de bet. van verlangen, gesteld zijn op. tămpakêrsa, en jagakêrsa, nm. v. tusschenhoofden v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 28, noot 2.
- arip
- (r 2. Het) achter netra, te plaatsen!
- urip
- koripan, levensonderhoud TS. 96. urip-urip, een vischgerecht.
- urup
- II. ° wastra, gewl. liru wastra, elkanders kleedingstukken dragen v. e. minnend paar WG. 127.
- arya
- kariyan, GB. VII, 230.
- aram
- aram-aram, nm. v. e. boom: Pithecolobium moniliferum Benth., n. f. d. Leguminosae; heet ook lom, de Clercq.
- arum
- ° jamban, een sekreet is er geurig bij, van iemands reputatie WG. 225.
- irim
- irim-irim, waterplant: Nymphaea stellata Willd., n. f. d. Nymphaeaceae de Clercq. kadya dèwi °, (PT. 109) nayakaning wanudya ing suralaya, PT. 108.
- armênal
- andere nm. v. jarong, de Clercq.
- orog-orog
- vgl. korog.
-
--- 2 : 811 ---
- aribawa
- kêna pangaribawa, PT. 39.
- arang
- karangên, excessief.
- arêng
- arêng-arêng, boom: Diospyros macrophylla Bl., n. f. d. Ebenaceae K. en V. I, 42.
- aring
- orang-aring, Pouzolsia Indica Gaudich.; eetbaar kruid dienende voor paardenvoeder.
- irêng
- de excessief is kairêngên, WG. 228. — ngirêngi, l.: zwarter maken dan iets anders.
- iring
- r. 7 miring, ook 2 maanden oud v. e. kind WG. 209.
- uring
- muring-muring, JZ. II.
- urung
- voor durung, uitspr. hurung WG. 29.
- erang
- kerangan, zie ook bij pandangon, onder dangu, 4. — erang-erang, III: lintang °, Bjw. = panjêr sore, KBNW. i. v. erang, II.
- orong
- samya nangis ngorong-orong, Bab. Pas. 55.
- hak
- haak (uitspr. hak WG. 29).
- ake
- akên, ook in Bjw. N. KBNW.
- uku
- gefing. stamw. v. suku, Voor ukon, ook wukon, gebezigd WG. 312. Zie verder suku.
- oko
- in pass. zie ko.
- ukir
- ukiran, r. 5, l.: BTDj. 50, KB. 95.
- akara
Akrenz., vgl. panglingan, en cêrêk.- akak
- zie ook op ngak.
- akik
- Arab. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 192.
- ekatana
- Vgl. KBNW. i. v. ekatana.
- iktiyar
- i.d.z.v. een middel zoeken Arab. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 184.
- akas
- r. 7 l.: K. (i.p.v.k.). — 2. vgl. tingkas.
- eksawa
- zie ook KBNW. i. v. oksawa.
- akal
- r. 3 en 2 v.o. l.: = ngakal-akal.
- ukêl
- anjogèd sarêng sami ukêlipun, Bl. PS. 207. ukêling swara amanis, PT. 101. — ngukêl, deze en verdere afgel. vormen zie ook bij gêlung. — ngukêlake, een zak dicht draaien TS. 240.
- okol
- kawon okolirèki, Bab. Pas. 147.
- iklas
- uitspr. ìklas met volk. k. WG. 31.
- ukup
- paukupan, WG. 191; JLW. 39: ° tambaga.
- ikêng
- zie bij kang.
- ada
- zie nog bij kayuh. — ngadani, van oudj. dan. — ada-ada, 2, vgl. nog Hazeu Proefs. 105 vlgg.
- adu
- ° mata, zie nog bij tarung, II.
- idu
- sakêcoh-kêcoh, JZ. II.
- uda
- pring °, zie bij gêni. Skr. ûh schrappen! — nguda-uda ardayane, PT. 41.
- idin
- r. 4 l.: ngidini, of.
- udan
- ° mas, nm. v. e. patroon van zij, doorweven met gouddraad TS. 91.
- idêr
- midêr-midêr, zie para, IV, 3 en nglalana, bij lana, II.
- udur
- kudur, zva. pêpalang, Wk., pambêngan, W.
- idak
- kèdêk, T. 13a, pidak pêdarakan, JZ. II.
- idid
- ngidid, AS. 121.
- udud
- ngudud, iets r. R. zoo ook WG. 31. — kudud, WG. 64, 69 bij ongeluk opgerookt, bv. eens anders sigaar. r. 8 v.o. l.: bêdudan, of pêdudan.
- adas
- adas-adasan, ook kêmbang kancing, en in OJ. kêmbang mêntulan, of mêntulan, de Clercq.
- udasmara
- vgl. Hazeu Proefs. 197.
- udul-udulan
- Vlg. de Clercq udulan, Panicum auritum Presl. en P. Myurus H.B.K., n. f. d. Gramineae; heet in OJ. blêmbêm rawa, de Clercq.
- udaya
- ngudaya, zie ook bij daya.
- udamamah
- Arab. [Arab], volharding.
- adêg
- ngadêg-adêg, Bjw. pas leeren te staan v. e. kind KBNW. i. v têgtêg. — madêg, r. 4 l.: Vorst BTDj. 1. — adêgan, KI. jumênêngan.
- edab
- liever Arab. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 192.
- ati
- I. atèn-atèn, ook de vliezige afscheidingen in de vrucht v. d. kapok-boom de Clercq. — II. ora pati, enz. zie nog WG. 82, 83. sare kêpatos, ook ° kapêjah? vgl. KBNW. i. v. antu.
- êtu
- zie wêtu.
- utu
- ngutu, KB. 81: kêraman tarunge ngutu.
- atèn
- atèn-atèn, Bjw. — cênthung, KBNW. i. v. canthung.
- atêr
- atêr-atêr, ook vlg. WG. 5 ieder voorvoegsel.
- atur
- enz. zie nog saos, II. bl. 84a, r. 13
-
--- 2 : 812 ---
- l.: BTDj. 73. atur tabe, JBr. 154, doch ook atur tabe, o. a. JBr. 382 eerbiedige groete. atur wangsulan, mijn eerbiedig antwoord, vgl. matur pitakèn, enz. — atur-atur, KN. ook nm. v e. kinderspel TS. 240.
- êtor
- ngêtor, ongeduldig, haastig zijn, toegeven, botvieren Wk., vgl. tog, 2. — ngêtorake, tot het uiterste doen komen, bv. zijn paard doen draven, zijn haan laten doorvechten Wk.
- itik
- eind art. AS.
- otok
- zie bij walang, I.
- otot
- otot-ototan, zie bij urat, 3 BV. — otot, vgl. sungsum bala, AS. 56.
- utetala
- l.: Plukenetia corniculata Smith., de Clercq.
- atus
- bl. 86, r. 1 en 4 l.: nyatus, en nyatusi. nyatus, ook = nyatus dina, WG. 38.
- itêm
- watu °, zie ook bij watu.
- atèb
- Bjw. = atob, KBNW. i. v. twab.
- êtêng
- êtêngan, zie bij wêtêng.
- itung
- petung, ook pitung, WG. 170. — petungan, ook pitungan, WG. 192.
- utang
- ° apipotang, ook ° kapipotang, WG. 126.
- his
- II uitspr. his WG. 29.
- hus
- vlg. WG. 351 tusschenw. om verstoordheid uit te drukken. Uitspr. hus met volkomen u.
- hès
- kasar voor pawadonan, TS. 214.
- asah
- pangasah, zie nog bij nêmokake, op têmu.
- isah
- isah-isah, Bl. PS. 128?
- isih
- bl. 91, r. 5 masih, vgl. KBNW. i. v. asih.
- asin
- r. 2 en 1 v. o.: De grondvorm enz. schrappen! Vgl. KBNW. i. v. asin, II.
- isnèn
- aan 't eind bij te voegen: vgl. sêton, bij saptu.
- asrèn
- asrèn-asrèn, zie sri.
- asrama
- zie ook srama.
- asuk
- pasuk dhalang, l.: pasok °.
- esuk
- bl. 92a, r. 2 v. o. l.: Mirabilis Jalapa L. ° sore, KN. nm. v. e. bathikpatroon TS. 35.
- osik
- ngosikake. ngosak-osikake, imd. op allerlei wijze indachtig maken WG. 122.
- asta
- armslengte, gewl. sêta, WG. 301.
- êsti
- boom: Homalium Jacq., n. f. d. Samydaceae Ks.
- èstu
- pangèstu, vgl. BTDj. 416.
- asat
- êsat, zie sat.
- astra
- r. 2 ook suwastra. ° lungiyan, zie nog Bijdr. 6e R. v, 340, noot 1.
- èstri
- r. 7: Pass. ook ingestrenan, zie KBNW. i. v. astri, II. èstri, of kayu °, and. nm. v. dalisêm, de Clercq.
- èstrèn
- zie bij wadu.
- istika
- r. 2 l.: [Arab].
- astakosala
- astakuswala, ook andere nm. voor pathêt nêm, TS. 241.
- istilah
- vlg. Juynb. Bijdr. 5e R. X, 190: verkeerdheid, leelijke manieren (Arab. [Arab] conventioneel gebruik).
- istijab
- 1. Ook istajab, Juynb. Bijdr. 5e R. X, 183.
- êsês
- sês, ook K. v. linting.
- usus
- r. 1 l.: (niet zoo in Wk., en zie bij jaringan).
- asistèn
- asistenan, bet. ook woning v. d. assistent-wadånå van asistèn, assistent-wadånå WG. 183.
- uswa
- r. 2. l.: Skr. ucchwâsa.
- asli
- zie nog trah.
- asal
- Vlg. v. d. B. heeten asal, asli, of pusaka, de wederzijdsche goederen der echtgenooten, welke buiten de gemeenschap vallen Bijdr. 5e R. VII, 476, vgl. gana-gini.
- asil
- pasilan, zij, die een ander bedrijf uitoefenen dan de landbouw v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 93, vgl. kasab, Andere nmm. zijn majêgan, pênggautan.
- asalingga
- de afl. van asa + lingga, te schrappen!
- usap
- ngusapi. kusapan, WG. 64, 69 bij ongeluk uit- of afgeveegd. KI. masati, zie bij sat.
- asma
- KI. v. cap, zie JLW. 33.
- asêm
- ° cina = ° kranji. ° selong, Garcinia Cambogia Desz., n. f. d. Guttiferae; wordt wel i tuinen gekweekt de Clercq. — asêm-asêm, Oj. kruid: Rumex Nepalensis Dec., n. f. d. Polygonaceae de Clercq.
-
--- 2 : 813 ---
- asab
- 1. Men. VI, 413.
- isab
- zie nog bij sabe.
- awu
- pawon, vgl. layan, tumang, vlg. Wk. ook keukenmeid, kokkin, kok.
- iwi
- gandarwo ilu-ilu, ngiwi-iwi, Bab. Pas. 62.
- èwu
- kêmbang sèwu, kruid: Anaphalis saxatilis Bl., n. f. d. Compositae de Clercq. — nyèwu, in de 2e bet. minder gewoon ° dina, WG. 38. — panèwu, ook nm. v. e. belasting in Bagělen en Madiun in den Jav. tijd ER. II, bijl. 69, 73.
- uwèh
- zie wèh.
- ewuh
- kewuh. in sprktl. sakewuh, K. sakèwêd, wel gebruikt voor pakewuh, pakèwêd, maar als adject.
- awan
- Vlg. KBNW. i. v. awan, grondbet. hoog, vandaar laat op den dag.
- iwèn
- Zie nog KBNW. i. v. iwi, en Cat. Jav. HSS. 339, noot.
- awicarita
- vereischte van den dhalang: grondige bekendheid met al de verhalen, en nauwkeurige kennis der personen door de versch. poppen voorgesteld Hazeu Proefs. 117.
- awar
- awar-awar, ook gen. kêtul, en abar, boomheester: Ficus leucantatoma Poir., de Clercq.
- uwir
- manguwir-uwir, Bab. Pas. 24 van darmen uit den buik.
- awran
- zie wra.
- awak
- r. 14 zie ook kabadan, op badan. awak-awak, ook fiche? vgl. ibêr-ibêr. — pangawak, zva. awak, DW. proza 160. — kawakan, KI. kasalira, (niet kêsaliran) KI. zelf gedragen worden van kleeren; ten volle door imd. vertrouwd worden TS. 241.
- iwak
- ° mas, vgl. wadêr. — mata iwakên, een s. v. huiduitslag hebben TS. 37.
- uwak
- nguwak, enz. vgl. lowong, towong, en drgl.
- awud
- ngawud, r. 2 l.: ... pakken AS. 114.
- awat
- ngawati, vlg. S. zva. rumêksa, AS. 279.
- awis
- ngawisi, zie ook bij warang.
- awal
- eind art. zie Wk. op ngawal. awal, ook boom Evodia Forst., n. f. d. Rutaceae Ks.
- uwèl
- zie wèl.
- uwêg
- of suwêg, deze aardvrucht heet Tacca pinnatifida Font., n. f. d. Taccaceae de Clercq.
- ewang
- ad. sewang, zie nog WG. 318.
- ala
- ad. kalanên, JLW. 38: ° rupamu.
- êla
- vlg. TS. 205 MD. v. kêpriye, maar alleen als antwoord op een vraag, vgl. la.
- ila
- 2. ngila, l.: ngilani.
- ili
- ngilèni. kilèn, bevloeid, bevloeibaar WG. 68.
- ilu
- ngiloni, dienen bij JLW. 36. — ilon, volgzaam TS, 58.
- ilo
- ngilo, zie pl. ald. en vgl. silo.
- ula
- Tj. Sěngk. 8, daar naga, ook olifant kan beteekenen KBNW. i. v. ulo. — ulan-ulan, OJ. klimplant: Cuscuta reflexa Roxb., n. f. d. Convolvulaceae de Clercq.
- ulu
- I. pangulu banyu, ook een ambtenaar voor de waterverdeeling in Midd. en OJ. v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 57. II. ngulu, oudj. nguluh KBNW. i. v. uluh, I. r. 3 (op) slikken AS.
- elo
- bij lijnwaden el, anders meter WG. 301. — elon, ook ellemaat WG. 184.
- ole
- mole-mole, Men. VIII, 412.
- alah
- kaalahên, vgl. kawulahên.
- olèh
- sakolehan, voorspoed hebben. — nyakolèhake, voor imd. trachten te verkrijgen WG. 312. Verder geen genoegen nemen in, zie WG. 312, noot. — olèh, II, zie nog WG. 151.
- ulun
- voor oudj. nghulun, zie vooral Kern in Bijdr. 6e R. v, 637. — ngulun, enz. zie ook umulun.
- alin-alin
- r. 4 De pl. in S. Cěbolek bij Wk.
- alur
- Suaeda rudiflora Moq., n. f. d. Chenopodiaceae de Clercq. — ngalur, vgl. lulur. angêlur, Waj. I, 45.
- êlur
- zie ook lur.
- ilir
- ilir-ilir, nm. van de liedjes bij het Ni-Towong spel gezongen Hazeu in TBG. XLIII, 44.
- ilèr
- heet ook bayêm cènggèng, de Clercq.
- ulir
- uliran, boomheester: Itea macrophylla Wall., n. f. d. Saxifragaceae de Clercq.
- ulur
- 2. vgl. dhêdhêr.
-
--- 2 : 814 ---
- olèr
- mann. bloem v. Artocarpus incisa de Clercq.
- êlèk
- mêlèk, zie bij wungu.
- êlok
- vgl. WG. 15. r. 8: ° ing janaloka, BG. 424. — kalok, ook kêlok, WG. 65, 68.
- ilak
- ngilak-ilak, PL. II, 6; Tent. 55, zie RS.
- uluk
- r. 8 v.o. l.: bevindt.
- olèk
- gewl. verkort lèk, sprktl. = duwèk, TS. IV.
- alad
- malatkung, BG. 512, vgl. Dam. Woe. 289.
- iladuni
- vlg. Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 196 van [Arab] "les connaissances qu'on reçoit par la faveur spontanée de Dieu" Dozy.
- ilat
- ° baya, Aloë ferox Haw. ilat-ilat, Alstonia Villosa Bl., n. f. d. Apocynaceae (ook lêgaran, geheeten), en Ficus callosa Wildd., n. f. d. Urticaceae de Clercq.
- ulat
- II. ulat-ulat, (gewl. golèk-golèk) den kost zoeken TS. 134, 135.
- ulêt
- r. 8 i.p.v. wilêt, l.: awilêtan. r. 10 l.: M. rugosa Wedd., de Clercq. — ngulêt. sêpêt ngulêt-ulêt, zie udhêl-udhêl.
- elot
- zie pelot.
- alas
- pangalasan, zie nog KBNW. In Bab. Pas. 78 als boodschapper, den Vorst gezanten aankondigende.
- alus
- zie ook agal.
- ilês
- II. Amorphophallus campanulatus Bl., ook bekend als walur, en badhur, de Clercq.
- Allah
- eind, voeg bij: Ar. [Arab].
- alup
- ad ngalup, in O. Java ook kakelen v. e. kip, zoo 't gekakel omineus is KBNW.
- alupi
- vgl. nog KBNW. i. v. ulupuy.
- uliya
- r. 3 godgeleerde? liever heilige, zie Enc. II, 536a.
- aliyan
- zie lih.
- alim
- 1. eerder: iemand die er geleerd uitziet v. d. B. in Enc. II, 532a. — 2. kaliman, zie bij pasang.
- ulêg
- kulêg, bij ongeluk fijn gewreven, bv. van iets dat onder de samběl is geraakt WG. 64, 69.
- ilêb
- kèlêban = kaleban.
- alang
- bl. 127a, r. 15 v.o. l.: Surabaya. bl. 126, r. 16 l.: ° wiyah, en zoo malang-megung, Wk. — palang = lurah, zie v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 28 noot 1, ook politie-beambte in Midd. en OJ. ib. 57. — kêpalang, KN. een hindernis ontmoeten, bv. een weggeslagen brug. kêpambêng, KN. verhinderd iets te doen, door andere werkzaamheden of door ziekte TS. 142. — 3. alang-alang, r. 4 l.: Imperata arundinacea var. Koenigii Benth., de Clercq.
- aling
- kalingan, zie nog bij pasang. — alingan, nm. van vaste (eig. stille?) bedienden, waarop de leden van het dorpsbestuur recht hebben. Andere namen zijn: angguran, pênanggur [pênganggur] panukang, pêrsanak, kêmit, zie v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 71.
- iling
- ngiling, PL. I, 56; II, 90. ngiling-ilingi, vgl. KA. 36, noot 3. r. 15 BG. 452, l.: BTDj. 452.
- ulêng
- ujwalane lêng-ulêngan, v. e. prins PT. 39.
- eling
- manggung tan eling, wangs. voor iwak kalalèn, JZ. II, 281. peling, nog in de dagel. sprktl. denk er om, wees gewaarschuwd WG. 173. peling, 2. middel tot onthouden, nl. bij den verkoop van groote hoeveelheden, door telkens, nadat er tien zijn opgeteld, een dier voorwerpen op zij te leggen WG. 173.
- apa
- ngapa, en ngapani, schijnen vlg. WG. 283 noch in 't act. noch in 't pass. voor te komen, vlg. Wk. meestal in 't pass. apa, II, apa-apa, heester: Flemingia congesta Roxb., n. f. d. Leguminosae. Bovendien heeft men apa-apa kêbo, vlg. de nieuwe nomenclat. Blumea balsamifera D.C., n. f. d. Compositae de Clercq.
- api
- I. OJ. ook K. van gêni. — prapèn, JLW. 41: ibarate layang pajanjean kêlêbu ing prapèn.
- apu
- apon-apon, OJ. = kayu apu, de Clercq., vgl. KBNW.
- ipe
- paripeyan, JLW. 40; ook de betr. tusschen de echtgenooten van een broer en een zuster WG. 194.
- upa
- jangkrik °, zie bij jangkrik.
- èpu
- kepon, zie ook i. v.
- upih
- vgl. Juynb. in Bijdr. 6e R. VI, 222.
- opah
- K. epah, jurid. huur van diensten v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 107. ° kaji, haji-loon, d. i.
-
--- 2 : 815 ---
- wat van de nalatenschap wordt afgetrokken voor een verzuimde bedevaart v. d. B. in Enc. II, 586a.
- apah-apah
- nm. v. e. ficus-soort Ks., bl. 120; en zie apak.
- opèn
- r. 2. v. o. l.: Banyumas (WP.). r. 1 v. o. l.: opean.
- apura
- zie nog bij maklum.
- ipik
- geen Intsia, wel ipil. ipik, een ficus-soort = uyah-uyahan, de Clercq.
- upados
- zie ook bij luru, 3.
- apit
- boom: Petunga D.C., n. f. d. Rubiaceae Ks. gêrah apit, in Wk. gêring °. sasi °, zie Brandes in TBG. XLI, 19 vlgg. — pangapit, zoo heeten 2 van de 9 bědhåyå's Bl. PS. 206. Eind artik. KB. 67.
- uput
- nguput-uput, S.
- apus
- zie bij pring, BV. Eind l.: pring tali, Bambusa apus Schlt. (Gigantochloa apus Krz.) de Clercq.
- upas
- r. 5 l.: boomen (nl. kayu °) enz. r. 7 l.: Strychnos (is echter een klimplant); deze heet in OJ. cèthèk, de Clercq.
- ipil
- zie ook bij ipik, BV.
- èplêng
- dial. = kêlalèn, Knebel in TBG. XLII, 345.
- apyun
- apyun-apyun, OJ. Cassia alata L., elders katèpèng, de Clercq.
- êpung
- zeer lage boom: Dichrostachys cinerea W. et Arn. Naam kot, onzeker de Clercq.
- adhi
- zie KBNW. i. v. adi, I. Vlg. v. d. T. onder adi, VI is adhi guru, waarmee Narådå Bathårå Guru aanspreekt eigl. adi guru, opper-guru, zie adi. r. 4: zie verder ook bapa, kaki, nini, sanak. Bl. 139, r. 1: deze gissing niet meer houdbaar.
- udhun
- en êdhun, Over het wegvallen van t ° zie vooral KBNW. i. v. têdhun. — udhun-udhunan, ook degeen op wien imds. toerbeurt overgaat (mudhun) TS. 150.
- êdhèr
- zie lèr.
- udhar
- zie bij lukar.
- èdhèr
- bêdhug °, of èdhèr-èdhèr, 't slaan v. d. měsjid-trom na de aankondig. van het middernachtsuur, tot 1 uur toe aanhoudende, tot wekking voor de saur-maaltijd gedurende de vastenmaand J.
- udhik
- 2. Vgl. KBNW.
- udhal
- r. 4 v. o. het haakje (te schrappen!).
- udhêl-udhêl
- sêpêt ngudhêl-udhêl, ° ngurêt-urêt, ° ngulêt-ulêt, erg wrang WG. 237.
- udhodha
- voor 't oudj. zie KBNW.
- êdhêm
- zie ook dhêm.
- aja
- aja sing kali, enz. vgl. nog WG. 37, 360. — II. eigl. ngadyani, zie KBNW. i. v. adya. — pangaja, JBr. 462.
- aji
- III, r. 5 v. o. l.: lezen (maca).
- iji
- saiji, komt in raadsels een enkele maal onverdubbeld voor WG. 297. — ijèn, met zijn tweeën spelen of praten ib. 319. ijèn-ijèn. didol °, per stuk verkocht ib. 245. — ngijèni, iets alleen doen, pass. diijèni, en diijèn, WG. 37.
- ijo
- r. 2 l.: hijo. — ijoan, vlg. v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 130: ijon, K. ijêman, voorschot op den oogst.
- uja
- r. 4 l.: of.
- eja
- bl. 147a, r. 2 l.: Kědh(iri).
- ujar
- zie wirasa. bl. 148a, r. 2 l.: mojar. — sojar, vgl. KBNW. i. v. ujar.
- ejrah
- voorl. r. l.: voorspellen. — mijêrah, L. 40 enz.
- ujud
- ajub, l.: ujub.
- ojat
- enz. ook Arab [Arab] vertoog, zie Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 183.
- ujiwat
- ngujiwati, toelonken, vgl. pêrjiwatan.
- ijijiyat
- l.: ijidiyat.
- ajêg
- majêgan, zie asil, BV. — pamajêg, zie nog WG. 150, noot.
- ujub
- soort prevelformule KBNW. ujub, voor jubriya? Bab. Jo. I, 714.
- aya
- ngaya-aya, B. v. B. 16, zva. nyêngka, RS.
- ayu
- II. kayon, en kayonên, te mooi WG. 229.
- ayo
- zie nog WG. 97, 103. — ayon, 't met elkander eens zijn, en ayon-ayonan, meṭ elkander wedijveren TS. 71.
- uyu
- sun uyu ing kidung, Asm. S. I, 202. — manguyu, Bab. Jo. I, 784. — nguyu-uyu, ook = ngrêrêngga, een en ander versieren, opluisteren Wk.
-
--- 2 : 816 ---
- ayah
- uitroep TS. 242. — ngayah, (alleen in 't pass.) verbannen naar Ayah TS. 242.
- uyah
- ° trasi, keuken ingrediënten WG. 338. — nguyah asêmi, anders voorstellen dan het is JZ. II, 63; TS. 67. — uyah-uyahan, Ficus obscura Bl., n. f. d. Urticaceae de Clercq.
- oyah
- ngoyahake, JLW. 14.
- uyun
- têbu sa °, zie ook bij saksi, vlg. TS. 153 nm. v. e. zangwijze.
- ayêr
- dorpsbode, ook wong °, JLW. 24. Eind art.: vgl. gayêr.
- ayak
- voor layak, ook ayakne, ayake, en ayaknèn, WG. 263, 264.
- uyak
- l.: zie oyak.
- uyêk
- muyêk, eind van andhan-andhan, Bab. Pas. 17.
- ayap
- r. 4: BTDj. II, 36 (nieuwe ed.).
- ayam
- ayam-ayam, afval van vleesch TS. 38. — mayam-ayam, Joes. 167. — ayam-ayaman, ook waterhoen TS. 38.
- ayug
- mayug-mayug, K. 3, 21.
- iyab
- iyab-iyaban, vgl. KBNW. i. v. uthal.
- uyab
- 2, vgl. Bl. PS. 8.
- hyang
- ° ing tilam, WP. 53. mrayangyang, ook mranyangnyang, zie Wk. bij prayangyang. — II. r. 3: zva. alok, AS. r. 2: mahyang, zie KBNW. i. v. hya. — III. te schrappen!
- ayêng
- ngayêngi, zie ook Tj. II, 333.
- eyang
- vgl. KBNW. i. v. hyang, I.
- unya
auvvroeger BK. = lincad, en mlèsèd, TS. 228.- hêm
- 3. Zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 10.
- hom
- pahoman, zal wel bij hêm, (höm) hooren, zie ald. en vgl. Hazeu Proefs. 198 en KBNW.
- ama
- r. 1 l.: Bijdr. Nieuwe R. I, 250.
- ame
- eind art. Prěg. 31.
- omah
- somah, term bij het kěplek-spel, zie verder Wk. en vgl. dhudha, en majar. — ngomahake, r. 5 l.: BTDj. 237; zie verder ben. op dalêm. — pomahan. K. pagriyan, komt voor JW. 48, 66; BTDj. 668.
- amun
- II. ngamun-amun, vlg. WG. 120: aanhoudend knorren en grommen.
- êmin
- zie ook ngêmin.
- èmèn
- dial. voor cikbèn, Knebel in TBG. XLII, 346.
- êmêr
- vgl. KBNW. i. v. kêmêr.
- imêr
- heester: Flueggia microcarpa Bl., n. f. d. Euphorbiaceae de Clercq.; zie ook Ks.
- imur
- r. 5 l.: vlg. Rh. (vgl. WP. 288) zich enz. r. 6 l.: troosten, vgl. ook ngarih-arih.
- amrat
- zie mot.
- umrang
- voor umwang, KBNW. i. v. tandra.
- amuk
- ngamuk, trans. mrv. in BTDj. II, 100 (nieuwe ed.).
- amèk
- zie pèk.
- umêd
- eind art. l.: mod.
- amit
- eind art. "zie mwit." schrappen!
- êmut
- ngêmut, zie ook bij sisil, Oudj. ěmû KBNW.
- umat
- II, vgl. nog Walb., Jav. v. Banjaran 11.
- emut
- van oudj. imut.
- umêtu
- zie wêtu.
- êmil
- r. 2 het bewegen v. d. mond (zie ook kêmil) enz.
- êmpa
- WG. 40 ngêmpakake, van êmpan.
- êmpo
- êmpo-êmpo, zie bij soroh.
- impur
- ° tindake kiwa, Bab. Pas. 38.
- emprak
- ook boom: Chydenanthus excelsus Miers., n. f. d. Lecythidaceae; de vrucht heet bêrsole, ook blundhêng, de Clercq.
- êmprit
- r. 12 zie langkung, 1.
- êmpèk
- r. 9 l.: Rm. 40: Prěg. 69; AS.; kosteloos enz. r. 6 v. o. voeg bij (ngêmpèk, DW. proza 78).
- êmpok
- ngêmpok, BTDj. II, 39 (nieuwe ed.).
- umpuk
- ngumpuk, RP. 66, zie ngêpak.
- ampod
- zie cikil, BV.
- ampêt
- de boom heet ook lampêt, en klampêt, de Clercq. — ngampêt, eind dina mêgêng, zie bij pêgêng.
- umpêt
- oudj. upět.
- ompot
- ngompot, PT. 30.
- êmpus
- ngêmpus, vlg. Wk. = andamu.
- ampil
- ngampil, zie ook silih, III en jaluk.
-
--- 2 : 817 ---
- ampèl
- r. 2 l.: var. striata v. Bambusa vulgaris Wndl.
- êmplak
- 2. putih °, (zonder putih, in Men.).
- ampêlas
- ° bawang, ficus-soort Ks. bl. 117.
- implêng
- eind S.
- ampyak
- l.: ngampyak, iem. enz.
- ampyok
- ngampyok, KN. tot een rijken tros vereenigd v. vruchten of bloemen aan een boom Wk.
- êmpèng
- ngêmpèng, zie Kreemer in ZG. 40, 1.
- umpêng
- eind art. zie nog gaumpêng.
- ambi
- r. 1 = sambi, Wk. kambi, K. sarwi.
- ambu
- kambu, een ander zie i. v.
- emba
- mimba, een ander zie ben.
- ămba
- r. 2 v. o. l.: ... kamban, W. en WG. 229.
- umèb
- ulam °, Bab. Pas. 9 = umob?
- êmbuh
- K. ook kirangan, Wk.
- imbuh
- zie nog tanduk, 2. imbuh, K. imbêt, ook nog eens van denzelfden schotel nemen TS. 79.
- êmbèn
- Vlg. WG. 243: êmbène manèh, gewl. êmbèn dawa, over-overmorgen, dit laatste ook wel voor een volgenden keer, op een anderen dag. dhèk êmbèn, K. kala °, een enkele maal = eergisteren.
- ambar
- ° mrica, heester: Brucea Sumatrana Roxb., levert de bekende Makass. pitjes. ambar, Arab. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 193.
- ambèr
- zie ook bèbèr.
- êmbêr
- r. 4 l.: Tj. I, 517; v, 167; Men. VII, 192.
- ambari
- ambarèk = sambi, Wk.
- ambrêk
- zie brêk.
- ambrêg
- zie brêk.
- ambak
- mambak, zva. ngumbuk, RP. 146.
- êmbèk
- 1, zie ook êmbik.
- êmbok
- 1. ° lara, zie ook bij lara, II. bl. 180, r. 10 v. o. zie nog WG. 80, 88, 96. ibu, in sommige streken titel v. d. vrouw v. h. deså-hoofd TS. 245. — 2. r. 7 l.: zva. bokmênawa, (met de vrees of in de hoop van) of mênawa, wellicht (ook BG. 514, zie bok).
- ombak
- kombak-kombul, Bab. Pas. 34.
- êmbat
- ngêmbat, r. 12 l.: een lans drillen AS. 146. r. 14 l.: raadzaam is Waj. II, 126.
- ambal
- boom: Rademachera stricta Z. et M., n. f. d. Bignoniaceae, heet ook kêmbang putih, de Clercq.
- umbêl
- umbêl-umbêlan, zie cuwut, BV.
- êmbalo
- of trêmbalo, Die gom heet blêndok trêmbalo, TS. 171.
- amblêk
- Bl. PS. 164; amblêg.
- amblas
- zie blas.
- amblês
- zie blês.
- ambiya
- profeten en aartsvaders Not. XXIV, 99.
- ambyah
- zie pêtak, en menak.
- amêng
- amêng-amêngan nyawa, KN. met zijn leven spelen TS. 244.
- aming
- zie ook bij mung.
- êmêng
- en êmong, en êmbong, dial. moeder Knebel in TBG. XLII, 346.
- êmung
- eind art. AS. 237, vgl. kung, bèr, II.
- umung
- van oudj. hung, KBNW.
- agir
- magir? Tj. III, 37, vgl. gigir.
- igêr
- mathi °, zie bij wisnu.
- ugêr
- r. 3 v. o. l.: pugêran. — pangugêran, oudh. pamugěran Jonk. 65.
- agring
- zie gêring.
- ugêd
- r. 2 l.: muskiet i. p. v. mug KBNW.
- igit
- eind art. AS. 206.
- egla
- ngegla, AS. 205.
- agêl
- vgl. KBNW. kacang °, zie bij lanjar.
- agol
- kagol ing tyas, Bab. Pas. 53.
- ugêl
- r. 3: het haakje sluiten achter gêlitan.
- êgap
- mêgap-mêgap, naar adem smakken RP. 33, AS. 43.
- agnya
- vgl. nog KBNW. i. v. ajnya.
- ugêm
- vgl. KBNW.
- agama
- agamane băngsa Wlănda, wangs. voor kapiran [kapir] Bab. Pas. IV.
- egog
- zie kekok.
- ugung
- rare ugungan, wangs. voor jagung, JZ. II, 272.
- ibu
- si ibu, gewl. sibu, ook door geringen als pers. vrnw. 1ṣte pers. gebezigd WG. 255.
- abah
- r. 5 l.: dat Wk. por, noemt.
- abra
- zie bra.
- abar
- zie ook awar-awar, bij awar, BV.
- ubêr
- ngubêr, Walb. in Jav. v. Banjaran 7: ngubêr-ubêr.
- ibrahim
- zie bij sangat.
- obrak-abrik
- eind art. AS. 266.
-
--- 2 : 818 ---
- ibarat
- Arab. [Arab] overdrachtelijkheid Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 192.
- abuk
- zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 12.
- abdi
- ngabdèkake, zie ook bij ajrih.
- obit
- r. 1 l.: (stam bit).
- ablak
- ngablak, zie pl. mêncilak, op pê °.
- êblak
- vgl. mal, 2.
- êblag
- vgl. jêblag, gêblag. — ngêblag, eind: zva. nyarah, dhangan. — ngêblagi, mrv. ook openslaande treffen Wk.
- abimanyu
- (Skr. Abhimanyu) zoon v. Arjunå en Subådrå.
- abang
- zie ook bang. — ngabangi, r. 6: kabrangan, te schrappen! kabangan = nêpsu, T. 47b, RL. 33a, 54b. — bangbang (of bambang) alum-alum, DW. proza 23, eigl. bloei en verval, vgl. uitdr. als: zorgen voor de orde (tata) en wanorde (rusuh) v. h. rijk. bangbang awak, PT. 110. ° irêng manis, PT. 107. — bangbangan, r. 2 opgeflikt, ook afgeschaafd van hout, om nieuw te doen schijnen TS. 39. r. 4: upih-upihan, vgl. KBNW.
- ubung
- ngubungi, r. 3 S.; ngingu ° wong durjana.
- obong
- alas kobong, ook soort lijnwaad TS. 77.
- bobang-abing[1]
- vlg. WG. 216: hefboom, waarmee iets vastgeschroefd wordt. r. 3 l.: verschrikken. Eind art. Tj. II, 270.
- athik
- r. 6 bedenken Gr. L. 158, RP. 39.
- athuk
- in sprktl. = angur, TS. II.
- ithik
- r. 2 v. o. l.: athak-ithikan.
- othèk
- = olèk = duwèk, TS. IV.
- uthut
- nguthuti, JZ. I, 78.
- èthès
- kunnen, alleen met ontkenn. TS. 214.
- athang
- ngathang-athang, JZ. I, 92.
- ingu
- l.: oudj. ingû.
- angah
- r. 2. van begeerte of verlangen AS. 210. — mêngangah, v. e. brand BG. 504.
- angin
- kayu °, nm. v. baardmossen, ter ondersch. van jamur, en lumut, de Clercq. kabar °, eigl. kabar angin-angin, Wk.
- ingêr
- mingêr-mingêr, eind JZ. I, 220.
- angrok
- zie ook bij rok.
- angrês
- zie rês.
- angrap
- zie kêrap.
- angrob
- zie rob.
- êngok
- In Bl. PS. 190: sawêg êngok kemawon.
- inguk
- mingak-minguk golèk gon kang sêpi, PS. 30.
- ingkuh
- vgl. singkuh, salingkuh.
- ingkar
- vlg. Wk. is mingkar, (ald. i. v.) KN. op zijde gaan, en mingkari, voor imd. of iets op zijde gaan.
- ungkêr
- r. 3 l.: musuh.
- ungkur
- bl. 206b, r. 7 l.: mêngkêri, K. — mungkur gangsir, zich geheel buiten een zaak houden TS. 113. — ngungkuri, met den rug tegen imd. aankomen ibid.
- ungkrêt
- mungkrêt, zich terugtrekken, bv. een slak in haar huis, ook van imd. die een gelofte gedaan heeft WG. 26.
- ingkrang
- ngingkrang, (Pl. I, 134).
- èngkrèng
- l. grondw. v. mèngkrèng.
- ongkrong
- eind art. vgl. juluk.
- êngkuk
- sun kuk-êngkuk salawe dinane, een vrouw nl. PT. 61.
- ingkik
- ingkik-ingkikan, OJ. = gigikan, BV.
- èngkèk
- vgl. tèngkèk.
- engkok
- ook mengkok-mengkok, JZ. II.
- ingkud
- ngingkud, KB. 173.
- engkod
- eind art. RP. 144.
- angkat
- angkatan, en angkat-angkatan, KI. (KN. junjungan).
- angkas
- mangkas, mangkasi, Men. VII. 227; Tj. I, 877.
- ingkus
- dhadha mingkus, zie verder nog dhadha. r. 3. v. o. nauwer is dan onder BvB. 42.
- ongkos
- zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 12.
- ungkil
- kongkalan, vgl. KBNW. i. v. ukal[2].
- ungkul
- mungkul, zie voorb. S.
- angkup
- angkup-angkup, Elaeocarpus, n. f. d. Elaeocarpaceae Ks. angkup sêkar, Cocos L., n. f. d. Palmaceae Ks.
- ingkup
- mingkup, AS. 257. Eind art. JZ. I, 258.
- ongkog
- ngongkog, zie nog WG. 209. — mongkog, r. 5 zich gestreeld gevoelen S.
- angkêb
- r. 2. v. o. l.: Lightfootia enz.
- ungkab
- II, vgl. lingkab, singkab.
- angkang
- AS. 272.
-
--- 2 : 819 ---
- ungkung
- AS. 271.
- ongkang
- ngongkang, ngungkang, zie ook i. v.
- angêt
- êngêt, oudj. ngěngět Bijdr. 3e R. v, 211.
- êngêt
- zie ook rêngêt.
- ingut
- eind art., vgl. wringut.
- angsu
- pangangson, plaats enz. AS. 246.
- êngês
- vereischte v. e. dhalang: medegevoel te wekken voor zijn tooneelfiguren Hazeu Proefs. 116.
- ingas
- ° kulit, te schrappen! Zie nog bij têlik, 3. r. 2 l.: Renghas. Andere soorten: ° têmbaga, Gluta Renghas L. ° têlik. Semecarpus heterophylla Bl. ° manuk. Buchania florida Schauer, ook popokan, en gêtasan, heetende, de Clercq.
- ingis
- het gedeeltelijk te zien zijn Wk. — ngingisi, imd. (iets) een weinig vertoonen, ontblooten Wk.
- angsur
- ngangsur, eind RP. 60.
- ingsêr
- kèngsêr, KN. ook verhuizen TS. 246.
- ungsêr
- mungsêr, in de rondte draaien J., BvB. 56 zooals enz.
- ingsarat
- zie sarat.
- angsring
- zie sring.
- angsoka
- soorten: Saraca declinata Miq. en S. Indica L. r. 3 i. p. v. Ml. l.: Sund.
- ungsêd
- ngungsêd, AS.
- angslup
- mangslup, ingaan, indringen Wk., vgl. slup.
- angsêg
- r. 8 l.: BG. 122: ° pitananya. ngangsêg, AS. — mangsêg, zich verzadigd gevoelen door her eten van, zie Wk. i. v.
- angsang
- ook jakhals? zie KBNW. i. v. asang, I.
- angèl
- kangelan, ook te moeilijk WG. 229, 230.
- ungal
- mungal, v. voorhoofd PT. 50.
- anglêr
- zie lêr.
- inglar
- KN. of singlar, eig. enz. — minglar, of singlar, enz. vgl. selak, mungkir. — nginglari, nyinglari, afwijken van enz. — nginglarake, of nyinglarake.
- anglud
- zie lud.
- anglêp
- dinulu ° asri, Bab. Jo. I, 920.
- anglêg
- vlg. WG. 237: lêgi anglêk.
- ènglèng
- mènglèng, die houding aannemen Prěg. 36. ° kang jăngga, PT. 112. — ngènglèngake, caus. C. 2151, bl. 252a.
- angap
- mangap-mangap, RP. 92.
- ingip
- lir sudama mingip, Tj. I, 620; III, 169.
- angum
- zie kum.
- anggo
- nganggo, versch. v. ngênggo, WG. 25. — panganggo, r. 4: pangagêm, vgl. Bl. PS. 229, noot.
- inggu
- godhong °, Ruta graveolens L., de Clercq.
- engga
- eind art. BvB. zie aant. S.
- ăngga
- verkl. met warih, Bab. Pas. 137. ăngga, of ° tal, de sago uit de Talboom-stam Ks.
- unggah
- 218b, r. 1 v. o. l.: pènèk. — punggahan, vlg. TS. 107 dina °, dag vóor den aanvang der vasten.
- ungguh
- II mungguh, 1. vgl. lungguh. r. 6 v. o. l.: godsdienst AS.
- anggar
- anggaran, JLW. 26.
- anggur
- angguran, pênganggur, zie aling, BV.
- anggrak
- eind art. AS.
- anggrèk
- ° kêtunggèng, of ° kêrisan, parasiet: Renanthera arachaites Lindl. ° mênur, of ° wulan, id.: Phalaenopis amabilis Bl. anggrèk, ook vanielje de Clercq.
- inggring
- r. 2 l.: mèngkrèng.
- onggrong
- II ngonggrong, AS.
- anggak
- zie Walb., Jav. v. Banjaran 12.
- enggok
- menggok, eind Pl. I, 111; RP. 92.
- anggal
- ligt geladen, eigl. hoog op 't water? vgl. unggul, tanggal.
- enggal
- r. 2 (stam gal, vgl. tigas, v. gas).
- angglang
- ngangglang, Pl. I, 61.
- anggang
- waterspin AS.
- anggung
- manggung, aanhoudend voortgaan RP. 66. Eind AS. 244, en vgl. panggêng.
- angêb
- mangêb, Tj. II, 527.
-
Na
- na
- r. 3 l.: Banyuw. en OJ., KBNW.
- nu
- r. 7 punggawa °, zoo ook Bab. Pas. 11.
- no
- kano, o. a. Bab. Jo. I, zie pl. bij têpa.
- nana
- zva. rai, Skr. ânana.
- nonèt
- verdubb. dial. = lumaku, Knebel in TBG. XLII, 346.
-
--- 2 : 820 ---
- nanas
- ° uling, Bjw. KBNW. i. v. rasa, IV.
- nonong
- ook Bab. Pas. 38 (bol v. voorhoofd).
- nindur
- zie sindur.
- ninthing
- zie thingthing.
- nêcani
- zie satya.
- nucingi[3]
- zie bij tuding.
- nir
- ° wèsthi, thans gesupprimeerd. anirbaya nirwikara kalih, PT. 77.
- nera
- Ml. nira, ongegiste palmwijn KBNW. i. v. nira.
- nirih
- andere nm. v. jămba, Ks., BV.
- naradi
- uit nara + adi, I.
- nariti
- zie nurwiti, BV.
- nurwiti
- ook nariti, KW. = lor kulon, Wk., ontbr. W. (Skr. nairṛtî fem. Zuidwestelijk).
- nirlaba
- uit nir + laba.
- narap
- boom: Dysoxylum Hasseltii K. A. V. n. f. d. Meliaceae; heet ook kraminan, de Clercq. Zie langsat lutung, BV.
- narampad
- zie sarampad.
- nirib
- vgl. mirib.
- nrithil
- zie trithil.
- nrêthêg
- zie thrêthêg.
- nuk
- zie ênuk, BV.
- nakar
- r.1 l.: feest.
- nèkêr
- zie kênèkêr.
- nikara
- zie sikara.
- nukêri
- zie sukêr.
- nakad
- (Arab. [Arab]) kontant Wk.
- nèkêt
- verkort. v. panèkêt, Bl. PS. 203.
- nukil
- uittreksel, aanhaling, vgl. nokil, en etym. cukil? — nukili, uit iets een uittreksel nemen Wk. — nukilake, voor een ander e. u. n. Wk.
- nadpada
- zie KBNW. i. v. atpada.
- nut
- zva. kêtêg, Wk. nut-nut, kloppen v. e. hartader, vgl. sênut.
- nitiman
- Skr. nomin. nîtimân, de nîti kennende.
- nas
- zie ook banas.
- nis
- anis, Men. IX, 283: ing dalu anis atitis, (stam tis).
- nisèni
- zie sisi.
- nosor
- zie sosor.
- nasèkake
- zie sasi.
- nisat
- zie sisat.
- nisèt
- zie sisèt.
- nastiti
- r. 4 deze afl. te schrappen! 't Is Skr. samsthiti, het staan bij enz., vgl. KBNW. i. v. astiti.
- nisab
- zie nog v. d. B. in Enc. II, 545b.
- nusub
- zie susub.
- nêstha
- ° wolu, vgl. KBNW. i. v. astha, 2°.
- niwasa
- verkeerd begr. Skr. diwasa, hemel, dag, of door verk. splitsing Skr. diwasakara, zon.
- nul
- zie ook bij das.
- nêla
- zie sêla.
- nila
- ° wrêdi, en nila jawa, zie bij wrêdi.
- nuluhi
- zie suluh.
- naluri
- bl. 236b, r. 6 na Gr. L. 140 l.: (in deze bet. gewl. niet luri, of lêluri, Wk.) nalurine sadagar, enz. tot het eind. r. 7: "ook zva. luri, of lêluri" te schrappen. — sun nalurèkakên watu, namane rakandika, Bab. Pas. 152.
- nalurat
- zie lalurat.
- nêlasak
- zie sasak.
- nêlasat
- zie sêlasat.
- nlusub
- nlusubi, zie slusub.
- nilib
- zie silib.
- nafi
- l.: napi.
- nipah
- zie ook dhaon, 2.
- nup-nupan
- 't Jav. vergeet-mij-nietje: Cynoglossum Javanicum Thumb., n. f. d. Boraginaceae; heet in OJ. katisan, de Clercq.
- nuja
- godhong noja, Strobilanthes crispa Bl., de Clercq.
- nayadake
- zie sayad.
- nayat
- zie bij sayat.
- niyut
- zie siyut.
- nayom
- zie sayom.
- niyaga
- 2. niyagi, ook miyagi, zie ald.
- nayang
- zie sayang.
- nom
- KI. timur. — bl. 239a, r. 2 v. o. ngênomake èmpèr, aan een afdak een grooter helling geven, door het onderste gedeelte wat meer te laten zakken Wk.
- namnam
- C. cauliflora eetbaar, C. ramiflora niet de Clercq.
- numil
- zie thumil.
- nemol
- zie themol.
- nampar
- zie sampar.
-
--- 2 : 821 ---
- nampur
- kruid: Schismatoglottis latifolia Miq., n. f. d. Araceae (alias Aroideae) de Clercq.
- nêmpyok
- zie sêmpyok.
- nampung
- zie bij tapung.
- nambêr
- nambêri, zie sambêr.
- nambang
- sa °, wel v. tambang, zie KBNW. ald.
- naga
- Tj. Sěngk. 8, vgl. ula, BV. r. 19: Acacia Farnesiana Willd. uit Zuid-Amerika ingevoerd. Ook heet nagasari, Achillea Sibirica Led., n. f. d. Compositae de Clercq. r. 21 l.: Mesua ferrea L., n. f. d. Guttiferae de Clercq.
- nagari
- panêgari, zie o. a. JBr. 155. Te Suråk. zeer zelden, in Pasisir-Jav. gewone vorm WG. 172, noot.
- nêgalo
- voor nika lo, (nikå lo) nêgale, soort K. hiervan TS. 206.
- nêgulo
- voor niku lo, (niku lo) TS. 206.
- nub
- zie tub.
- nabi
- ° olah, of ° yullah, spec. Noach Juynb. Bijdr. 5e R. X, 177.
- nithil
- nithili, zie thithil.
- nang
- zie ook Walb., Jav. v. Banjaran 15.
- nêng
- zie pl. bij samadi. — mênêng, JZ. II. — mênêngan, zie bêtah, BV.
- ning
- r. 2 bêning, JZ. II. bêning lêri, rijstwater is er helder bij van een ongunstig uiterlijk WG. 225.
- ningar
- JZ. II.
- năngka
- r. 4: vraagt. schrappen! Varieteiten nog: ° dhandhang, ° kandhil. ° wêlănda, heet ook ° sabrang, de Clercq.
- nênguki
- zie thênguk.
- ningid
- zie singid.
- nanggakkên
- zie săngga.
- ningan
- ninganan, ningane, zie mêningan.
-
Ca
- cao
- vlg. Fr. en de Grijs Chin. tsao, drab.
- cahak
- r. 11 l.: kiyuk.
- cênanangan
- zie sanga, 1.
- conok
- no °, ook kasar voor mangan, TS. 214.
- cènêl
- zie kènêl.
- cancang
- dicancang bratu, zie kêpupu.
- căndra
- 2. mangku °, in een droom bet. geluk Bab. Jo. I, 102.
- cantrik
- r. 3, vgl. Hazeu Proefs. 114, 125.
- cintraka
- papa °, vlg. Wk. de Afgrijselijke staat der armoede en misvorming door wonden en zweren. r. 4 l.: Asm. S. I, 335.
- cindhe
- kacang °, zie lanjar.
- candhana
- bep. Santalum album L. ° jênggi, afkomst. van Pterocarpus santalinus L., n. f. d. Leguminosae. ° sêmut, Exocarpus latifolius R. Rs., n. f. id. de Clercq. candhana, r. 8 l.: watu candhana.
- candhak
- pênyandhak, zie nog bij dawa, en layu.
- cundhuk
- ° laris, l.: zie laris.
- cendhol
- r. 2 l.: onggok.
- cêndhêng
- vlg. TS. 214 kasar voor sanak.
- canthèl
- of jagung °, zie ook bij jagung. — nyanthèl, l.: gelijk een haak; haken. — nyanthèli, r. 2. l.: (een verzoek enz. als boven). — nyanthèlake, r. 3 l.: (aan imd.).
- conthong
- apêm ° = apem pêthak tanpa gêndhis dipun conthong, Bl. PS. 241.
- cici
- Musa acuminata Colla; heet ook gêdhang sêpêt, of ° bêcici, de Clercq.
- cacah
- ° wuwung = ° molo. cacah buntut. voor karbouwen WG. 304. — nacah, soms nyacah, WG. 22.
- cucah
- eind l.: nyunyah.
- cacar
- ° ganjaran, ° setan, zie ganjar, vgl. ook kutil. cacar, evenals kutil, en ganjaran, uit vrees gebruikt voor plênthing, TS. 5.
- cicik
- OJ. = cicing, I KBNW. i. v. cicing.
- cucuk
- kasar voor cangkêm, mond, en rupa, aangezicht TS. 214.
- cocot
- Bl. PS. 8.
- cicil
- nicil, Bl. PS. 82.
- cacap
- r. 13, zie nog KBNW. i. v. usug, 2 °.
- cucup
- nucup, zoenen: êmbune cinucup, PT. 66. — anucupi, PT. 77.
- cacing
- r. 8 "(C. Javanensis Bl. de Clercq)" te schrappen!
- cur
- pancuran, KT. 32; RP. 128.
- cara
- adon-adon °, een medicijn TS. 143.
- ciri
- of kitri, dient ook om aan te duiden dat te grond yasa, is, zie v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 141.
- curah
- zie ook bij corah.
- carêcêp
- r. 2 l.: nrêcêbi, zie trêcêb.
-
--- 2 : 822 ---
- caracapa
- de Melkweg Wk., vgl. sêrayu, bimasêkti.
- crèk
- zie ook bij bèthèt.
- cêrêk
- ba cêrêk, heet de
I, WG. 22. - curêk
- OJ. voor kopok, KBNW.
- carika
- ontst. uit carikan, van carik, KBNW. carik, III, vgl. carik, II.
- cêraki
- vlg. Juynb. in Bijdr. Congresn. 63 uit Arab. of Perz. van het Gr. — cêrakèn, vgl. adal, 2.
- crit
- kêcrit, vlg. WG. 302 = 1/16 bau.
- crèt
- zie ook bij bèthèt.
- carita
- KN. wijze van voordracht v. d. dhalang TS. 127.
- cêrme
- vlg. nieuwe nomencl. Phyllanthus distichus Muell. Arg., n. f. d. Euphorbiaceae; ook de boom de Clercq. — cêrmean, boom: Acronychia trifoliata Zoll., n. f. d Rutaceae de Clercq; heet ook lamèr, BV. Ks.
- carang
- r. 2 l.: (vlg. R. en T. — carangan, takje, voortvloeisel. pranata °, verordening tot nadere uitvoering v. e. wet. ukara °, bijzin WG. 287. lakon °, zie nog KBNW. i. v. carang, I.
- cakra
- ° swandana, zie durgama.
- cakar
- ° ayam, misschien Bryonopsis laciniosa Naud., de Clercq.
- cukur
- panyukur, ook scheermes WG. 179.
- cèkèr
- nyêkèkèr, met gekromde vingers WG. 141.
- cokor
- kasar voor hand; voor voet tracak, TS. 214, 215.
- cikron
- of bayêm °, OJ. Amaranthus spinosus L., elders bayêm êri, de Clercq.
- cakra-cikri
- kleine boom: Melia sambucina Bl., n. f. d. Meliaceae de Clercq.
- cakarwa
- l.: (Skr. cakrâhwa).
- cêkik
- zie bij cêgu.
- cêkèkèr
- nyêkèkèr, zie bij cèkèr, BV.
- cêkot
- pating crêkot, over het geheele lichaam steken voelen WG. 131.
- cêkêl
- nyêkêlake, r. 2 l.: voor imd. (iets) vatten enz.
- cikal
- ° bakal = cakal bakal, TS. 100. ° balung, boom: Casearia Jacq., n. f. d. Samydaceae Ks. — cikalan, Bl. PS. 148.
- ciklah
- zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 15.
- cêkluk
- 2. klimmende heester: Quisqualis Indica L. n. f. d. Combretaceae; heet ook cêluk, de Clercq.
- cakêdhung
- zie nog KBNW. i. v. cêkêdhung.
- ceda
- Skr. cheda, snede, afgesneden stuk; uitroeiing, gebrek.
- cat
- nyat, Bab. Jo. I, 587.
- catu
- ook = tatu.
- cita
- ° sasmita, zie bij among, onder mong.
- cês
- zie tarêcês.
- cis
- cis-cis, kêcas-kêcis, of cis-cisan, veel praten v. e. kind of vrouw Wk., vgl. cariwis.
- cawuk
- nyêwawuk, met gekromde vingers krabben of slaan WG. 141, JLW. 48.
- cuwak
- r. 2 of vleesch Tj. III, 706. — nyuwaki, mrv.
- cuwut
- OJ. boom: Sauraja bracteosa D. C.; elders umbêl-umbêlan, de Clercq.
- cawis
- pasaosan = pasowan? Bab. Jo. I, 97 (vgl. Madur. cabis = seba). Zie nog WP. 239, 262.
- cêwawuk
- nyêwawuk, zie bij cawuk, BV.
- cul
- nguculi, en nguculake, zie nog nglêpasi, en nglêpasake, bij lêpas, en lukar.
- calana
- zie J. Vlg. TS. 280 is calana, altijd KN. = een lange broek, sruwal, een korte broek met schuifband, kathok, een dito met knoopen.
- cêlêring
- andere nm. v. jengkol, Ks.
- calak
- ook de bloem v. d. jati-boom de Clercq.
- cêlakêt
- zie sêlakêt, BV.
- cêliling
- nm. v. e. ficus-soort Ks.
- calathu
- ook dhawuh, dhawah, KI. — nyêlathokake, r. 2 l.: mangandikakakên.
- calung
- kasar voor hand, l.: canglung, TS. 216.
- cêlêng
- r. 2 l.: calêngan.
- cop
- banyu copan, smidswater. tlawah °, smidskoelbak Wk.
- capi
- kayu capi, zie kêcapi, BV.
- cipir
- Ks. namen onzeker. Vlg. de Clercq slingerpl.: Psophocarpus tetragonolobus DC., n. f. d. Leguminosae. OJ. ook tegok.
- cêpuri
- balung °, zie bij balung.
- cêpurung
- l.: = cêpuri.
-
--- 2 : 823 ---
- cêpak
- ° têmên watuke, hoest heel licht, heel spoedig Bl. PS. 112.
- cêplik
- ook de bladsteel van bamboe de Clercq.
- cepluk
- ceplukan, kruid: Physalis minima L., n. f. d. Solanaceae de Clercq.
- coplok
- nyoplok, bv. v. diamanten JLW. 21.
- capaga
- Dysoxylum dentiflorum Miq., de Clercq.
- capgome
- r. 2 l.: bl. 125.
- caping
- r. 7 l.: ° calumpring.
- cadhuk
- zie sadhuk.
- cudhèt
- zie bij têtak.
- codhot
- vgl. KBNW. i. v. cêmpihik.
- ciyu
- ° macan, zie bij balung.
- ceme
- klimplant: Luffa cylindrica Roem., n. f. d. Cucurbitaceae de Clercq. Vgl. lobong.
- cêmara
- de meest verbreide is Casuarina equisetifolia Font., die ook wel ° laut, heet, ter onderscheid. v. Podocarpus cupressina R. Br., de Clercq.
- cêmêra
- r. 4 l.: PK.
- cêmuris
- zie ook bij bagong. Bab. Jo. I, 333; van curis?
- cêmèk
- zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 16.
- campah
- para °, en para campahan, spotachtig van aard WG. 159, 160.
- cêmpirit
- in OJ. loh kambing, de Clercq.
- comprèng
- zie jukung.
- campaka
- r. 3 l.: KS. campaka, of ° kuning, Michelia Champaca L. Verder ° putih, M. longifolia Bl. ° gondhok, Talauma Candollei Bl. (de ° gănda, van Ks.) de Clercq.
- cêmpat
- zie sêmpad.
- cêmpala
- zie nog Hazeu Proefs. 24, 25.
- cêmplong
- nyêmplong, Bab. Pas. 37: guwa ... anyêmplong kaèksi.
- compong
- jong jati-blad de Clercq.
- cêmamas
- ° rêti, andere nm. v. cêmara gunung, Ks.
- cêmburuan
- oudj. kimburu KBNW.
- cumbrang
- alg. nm. voor Amomum sp., OJ. têpas, de Clercq. — combrangan, of wuru °, boom: Pittosporum ferrugineum Ait., en ook P. ramiflorum Miq., n. f. d. Pittosporaceae de Clercq.
- cambuk
- zie sambuk.
- cêmbawak
- kleine boom: Rhus retusa Zoll., n. f. d. Anacardiaceae de Clercq; zie echter Ks.
- cêmbang
- of kacêmbang, klimm. heester: Embelia garciniaefoliae Miq., n. f. d. Myrsinaceae de Clercq.
- camêthi
- kayu °, boom: Salix L., n. f. d. Salicaceae, de Jav. treurwilg Ks.
- cêmung
- voor vruchten, reukwerk of eten Bab. Pas. 19.
- cèg
- r. 2 l: quitte!
- cog
- cog-cogan, de eene schuld met de andere betalen Wk.
- cêguk
- 3, zie bij cêkluk, BV.
- cab
- cacaban, plank aan weerszijden langs de boord v. e. prau, waarop de boomers heen en weer loopen Wk.
- cêb
- eind art. tarêcêp, zie ben.
- cob
- zie carub, trocob.
- cabe
- niet Chavica etc., maar Capsicum annum L., n. f. d. Solanaceae de Clercq.
- coba
- ook K. cobi, altijd gevolgd door den imperat. cobak, c. conjunct. stel eens, dat; verbeeld je eens, dat; ik had eens, dus zva. saupama, WG. 90.
- cubuh
- zie bij pithi.
- cabuk
- OJ. andere nm. v. d. lamèr, BV.
- ceblo
- vgl. bandhèk.
- cêblok
- r. 8, vgl. ook jêblug.
- cubluk
- PT. 105. ° wêlu, Bab. Pas. 16.
- cêtha
- r. 4: paduka kalêbèng cêtha, Bab. Pas. 16.
- cotho
- in verlegenheid, ongewapend zijnde Bab. Pas. 95.
- cêthèr
- zie thèr, II.
- cathak
- 4 vgl. petak.
- cathok
- zie ook bij kait.
- cêthak
- pait nyêthak, WG. 237.
- cèthèk
- zie bij upas, BV.
- cathêt
- cathêtan, ook met losse steken aan elkander genaaid Hazeu Proefs. 134. r. 4 l.: vgl. jithêt, en bithêt.
- cêthol
- vlg. Wk. = thothol.
- cêthèthèt
- 2 d. i. Psophocarpus tetragonolobus DC., de Clercq.
- congo
- ook lengong, Wk.
- cangak
- eind: Capsicum longum DC., de Clercq.
-
--- 2 : 824 ---
- cangok
- [canguk?] = kapala angon, v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 57.
- cênguk
- ouder kênyung, nog ouder munyuk, WG. 210. — nyênguki, r. 4: ruim 1 maand oud WG. 209.
- cêngkir
- vgl. nog kiring.
- cingkir
- vgl. Walb., Jav. v. Banjaran 17.
- cêngkaruk
- zie nog bij gimbal. ° kang mawa gêndhis, Bab. Pas. VII, wangs. voor dhampyang [ampyang].
- cangkring
- r. 4: Tj. II, 550.
- congkrang
- boom: Panax L., n. f. d. Araliaceae Ks.
- cêngklak
- zie nog bij ladak.
- cingklok
- r. 2 l.: cêcingklok.
- cêngkolak
- vgl. tangkulak, 2.
- cangkêlit
- nyêngkêliti, enz. imd. als boven (iets) in den gordel steken Wk.
- congkog
- JZ. I, 15 staat congkok, vlg. Wk. en Walb. minder goed voor congkog. Zie ook bij tambêm.
- cêngal
- boom: Calophyllum Lum., n. f. d. Guttiferae Ks.
- cêngêl
- vlg. TS. 301: kuiltje in den nek onder het achterhoofd.
- canglung
- zie calung, BV.
- cêngge
- vgl. jêngge.
- cênggama
- r. 1 l.: Bab. Jo. I, 1307. r. 3 l.: Bl. PS. 135.
- cènggèng
- bayêm °, zie ilèr, BV.
- cênganguk
- vlg. WG. 141: iets anders zien dan men verwacht had.
- cêngingak
- vlg. WG. 141: de oogen rechts en links wenden. — cêngingakan, (vlg. BG. 280: daringakan).
-
Ra
- ri
- II. ri baya, heester: Opuntia polyantha Haw., n. f. d. Cactaceae de Clercq. — kangêrènên, JLW. 38.
- ro
- A. 64: ro rêbutên aku, voor ara ° (= mara)? Zie Bijdr. 4e R. VIII, 257. — ngêro, KN. en ngêbut ro, K. ° kalih, imd. met zijn beiden aanvallen WG. 298. — kinaron ing jurit, vgl. AS. 259. bl. 316a, r. 6 l.: rong °. ibid. r. 4 l.: zie ald. en bij dho.
- rahu
- ° wulan, heet ook kênarèn, en kênari alas, de Clercq.
- rihin
- rumiyin, zie ook dhisik.
- raina
- ngrinakake, zie ook bij wêngi. — rêmbulan karainan, nm. v. e. zangwijze TS. 219.
- raup
- pangraupan, KN. pasuryan, KI. om te wasschen, bv. meja, TS. 266.
- ron
- roning kacang, wangs. voor layung [lêmbayung]. roning pisang lêsah ing wit, wangs. voor waras [klaras] Bab. Pas. V, VI.
- rana
- II. Vlg. Hazeu Proefs. 198 eigl. binata ratna.
- ranu
- II. ngranupada, zie over deze uitdr. KBNW. i. v. rènu.
- rene
- vlg. Bl. PS. 203 voor mrene, en rènèkna, voor prènèkna.
- runah
- r. 3 l.: runa.
- rancak
- mank v. buffels, bv. door grint op de wegen KBNW.
- rêncang
- r. 6 l.: karêncang.
- rênuk
- rênukan, met elk. een vertrouwelijk onderhoud hebben Wk.
- rundah
- PT. 136: cipta rundak kadi angêmasi, PT. 140: arda ° ing rudatin.
- ranti
- r. 3 l.: Solanum denticulatum Bl. ° gèndhèl, of ° bali, Lycopersicum esculentum Mill. Verder nog ° kayu, kleine heester: Solanum Indicum L., n. f. d. Solanaceae de Clercq.
- runtuh
- II. ting kruntuh, gekerm aan alle kanten WG. 131.
- runtak
- ter neer geblazen, l.: ... geslagen.
- rontèk
- vgl. layu.
- rontal
- zie tal.
- rantêg
- ngrantêg ngrêrangin, GB. I, 82?
- rundhondhe
- vgl. undhondhe (ndhe).
- rindhik
- van schrijven JLW. 38. ° asu digitik, daarbij vergeleken liep een geslagen hond nog langzaam WG. 225.
- rêndhêng
- oudj. rěngrěng KBNW.
- rèndhèng
- kruid: Hydrocotyle hirsuta DC., n. f. d. Umbelliferae; de bladeren dienen wel als veevoeder de Clercq.
- ranji
- eind art. S.
- rênyuh
- zie suh.
- rênyêp
- riyêp-riyêp, van tanden PT. 107.
- rècèh
- II, vgl. dhacah, dhècèh.
-
--- 2 : 825 ---
- ricik
- ricikan, benoodigdheden bij de wayang Hazeu Proefs. 7.
- rucat
- vlg. TS. 281 alleen KN.: 1°. niet meer dragen, bv. van een bejaarde vrouw oorknoppen; 2°. afleggen of uittrekken v. e. kleedingstuk; 3°. opgebroken, uit elk. genomen.
- rara
- zie ook lara, I.
- raras
- mararas, K. 2, 20 = nglaras, gawe asri?
- rukuh
- zie Hazeu Proefs. 198; Juynb. Bijdr. Congresn. 60.
- rakêt
- rakêtan, voor tapêl, Bl. PS. 226. — ngrakêti, zich nauw aaneensluiten TS. 247.
- rêkasa
- ernstig v. e. wond Bl. PS. 108.
- raksasa
- rêksasi, ongebr. WG. 206.
- rikma
- zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 17.
- rukêm
- Flacourtia cataphracta Roxb., n. f. d. Flacourtiaceae, ook gănda °, De vruchten worden gegeten. ° kêmbang, heester: Scolopia Rinanthera Clos., n. f. d. Flacourtiaceae. ° karang, boom: Scolopia Roxburghii Clos., heet ook rilam, de Clercq.
- radin
- boom: = mêlela, BV., Ks.
- rêdèn
- van rêdi, zie bij gunung.
- rêdani
- boom: = surèn, Ks.
- rad-daging
- zie daging.
- rata
- tansah angradin, wangs. voor iwak papar [mapar] JZ. II, 278.
- ratu
- rumatu-ratu, zie nog WG. 157. — ngratu, vgl. WG. 35. — karaton, ook vorstelijke waardigheid WG. 183. — rêraton, vgl. ngayangan, bij kayang, BV.
- ratuh
- zie latuh.
- rataya
- waarsch. rata + ya.
- ratib
- Arab. [Arab], het deel v. d. Koran dat dagelijks moet gelezen worden, of de gebeden en lofprijzingen die iederen dag te verrichten zijn.
- ritang
- is ri + tang.
- rusuh
- gabah rusuhan, zie bij lumpang.
- rêsik
- vgl. tasik, kisik.
- rusak
- tinundhang ° ? A. 47.
- rêsiki
- andere nm. v. kayu kêmbang, BV., Ks.
- rêsula
- geen nipah, maar = rêmbulung, trêmbulun, de Clercq.
- rêsêp
- zie nog risip, BV. en jampang, 2.
- risip
- of rêsêp, OJ. Eugenia Jamboloides K. et V., de Clercq, vgl. klampok, BV. en jêmbluk, BV., Ks.
- rasamala
- ten rechte: Altingia excelsa Noronha, uitsluit. in enkele streken van W. J. op een hoogte van 1000–1700 M., de Clercq.
- rawe
- Mucuna pruriens DC. en ° macan, M. hirsuta W. et A., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- rawuh
- r. 2: "en tumêka", te schrappen!
- riwih
- r. 4 l.: neerloopen.
- ruwah
- ruwahan, vgl. barat, II.
- rawan
- Sapium discolor Muell. Arg., n. f. d. Euphorbiaceae de Clercq.
- riwana
- OJ. klimplant: Smilax Zeylanica L., n. f. d. Liliaceae. De nm. ° wulung, is verdacht de Clercq.
- rewana
- têkên rewana wulung, Bl. PS. 23, JLW. 34 = riwana wulung.
- rawat
- rawat-rawat, zva. sêmu-sêmu, vgl. C. 2061, bl. 60b: tanpa °, zonder eenige achterhoudendheid?
- rawit
- lombok °, Capsicum minimum Blanco; heet ook ° cêmpiling, de Clercq.
- ruwag
- r. 3 l.: ngruwag, r. 4: 2 te verpl. vóor "zie truwag."
- rul
- ? zie bij lampor.
- rilam
- zie bij rukêm, BV.
- rêp
- r. 5 ook surup rêp, Bl. PS. 129.
- rupa
- nyarupani, tot iets mede behulpzaam zijn? TS. 77.
- rupak
- sagara rupêk, voor Straat Bali TA. 217, KBNW.
- rêpot
- Over rêpot, en lapur, zie Walb., Jav. v. Banjaran 18.
- rêpèpèh
- ngrêpèpèh, RP. 93, nyêrpèpèh, PM. 17.
- rupiyah
- zie verder nog WG. 303. ° prentah, zva. gulden koper: paosipun 649 rupiyah pretah, kaetang rupiyah pêthak dados 532, uit een Jav. brief.
- raja
- ° wêrdi, klimplant: Abrus melanospermus Hassk., n. f. d. Leguminosae de Clercq. — ° putra, zie verder putra, 2. ° tatu, enz. vgl. Jonk. 241. — rumaja putra, vlg. WG. 209: 13 à 14 jaar. rumaja putri, ibid. 11 jaar.
-
--- 2 : 826 ---
- rêja
- bl. 353b, r. 6, vgl. Bab. Pas. 17: arja sinjang.
- ruji
- kacang °, klimplant: Phaseolus radiatus L., n. f. d. Leguminosae, ook ° ijo, en in OJ. ° irêng, geheeten. Zie bij kacang, de Clercq.
- rajèh
- vgl. lojèh.
- rujak
- vgl. ook sasrahan, Wk.
- rajang
- ngrajang, zie nog prèjèng.
- riyak
- zie nog triyak, KBNW.
- rayat
- rayatan, in gehuwden staat leven PT. 88.
- reyal
- zie verder nog WG. 303.
- rayang
- zie wrayang, 2.
- rayung
- sinomipun, rêrayungan kadi cênthung, PT. 108.
- rêm
- mêrêm mêlik, JZ. II.
- rami
- l.: Boehmeria nivea Hook. et Arn., de Clercq.
- rema
- r. 2 l.: rikma. ° ngêmbang bakung, PT. 107.
- rumah
- r. 4: romah, te schrappen!
- rêmuk
- rêmukan panjang putra, wangs. voor bêling, CS.
- rumakjun
- kruid: Orthosiphon stamineus Benth., n. f. d. Labiatae de Clercq.
- rampêd
- r. 3 afknabbelen G., RP. 142.
- rêmpid
- RP. 142.
- rêmpit
- zva. rêpit, Bab. Pas. 14.
- rompot
- vgl. srompod.
- rampas
- ook naasten (ngrampas) v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 121.
- rampal
- 2 dezelfde als pring ampèl? de Clercq.
- rêmpêlas
- Ficus semicordata, en ° bawang, F. Ribes Reinw., de Clercq.
- rêmpayak
- ngrêmpayak, Bab. Pas. 17, 41.
- rampung
- ngrampungi, zie ook bij nguwisi, van wis.
- rempong
- zie pl. op ngrempong.
- rêmeme
- andere nm. v. lamèr, Ks. BV.
- ramban
- r. 3 vgl. KBNW. i. v. ipil, I.
- rumbuk
- vgl. Walb., Jav. v. Banjaran 18.
- rambat
- wit °, vgl. PL. I, 210.
- rambut
- ngrambut jagung, zie jagung. — mrambut, zie nog bij tutu, en Wk. mrambut, en êbak.
- rêmbês
- ngrêmbêsi = numusi, zie bij tus.
- rimbas
- r. 3 l.: gêbing.
- rêmbulan
- zie wulan, căndra.
- rêmbulung
- geen nipah, zie rêsula, BV.
- rembyak
- pari °, zie bij jembrak.
- rimbag
- gramm. afleiding, vgl. andhahan, WG. 5.
- rêmbang
- ngrêmbang, JZ. I, 106. — măngsa °, of dina pangrêmbangan, snijtijd van suikerriet WG. 195, JLW. 42.
- rombèng
- parombengan, ook parombèng, WG. 191.
- rog
- ook yog.
- rêgu
- Rhapis Javanica Bl., n. f. d. Palmaceae; heet ook wrêgu, en wuruk, de Clercq.
- rugi
- zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 18.
- rege
- vgl. panjang-ilang, bij panjang.
- regoh
- vgl. legoh.
- rogoh
- zie ook bij sêga.
- ragèn
- eind: R. Br., n. f. d. Apocynaceae de Clercq.
- rêgudug
- = grudug, Wk.
- ragas
- zie ook bij panjalin.
- ragulo
- ° gunung, heester: Hypericum cinereum Bl., n. f. d. Hypericaceae de Clercq.
- ragum
- 3. kwaadspreken Bl. CP. 260? zie ook RS.
- rèb
- angrèb samya sumaub, PT. 24.
- rêbi
- vgl. srêbi.
- rubuh
- bl. 374b, r. 2 l.: doen.
- rabuk
- zie ook Walb., Jav. v. Banjaran 11.
- rêbatang
- r. 2: Tj. III, 211.
- ribaya
- zie ri, II. BV.
- rubaya
- vgl. ubaya.
- robaya
- vroeger BK. = aku, enz., zie TS. 229.
- rêng
- r. 3 AS.
- rungu
- kamirêngakên, vlg. WG. 55 de juiste pass. vorm. — mirêngan, of pirêngan. — kêmirêngan, over de afl. zie WG. 55, noot.
- rungih
- grana °, Bab. Pas. 17. wênês ijo ngrêrungih, kadya gêrah pitung tèngsu, mager? PT. 37.
- rengoh
- zie srêngoh.
- rangira
- voor (wi) rang + ira.
- rangke
- ngrangke, KN. de voor een slamětan bestemde spijzen soort bij soort plaatsen TS. 174.
- ringik
- ringik-ringik, PT. 59. angrêringik ringik-ringik, Bab. Pas. 33.
- rangkok
- rangkokan, zie bij bangkok.
- ringkuk
- pondhok ° = rangkêpan, BV.
- rangkat
- voor de schrijfwijze vgl. echter mangkat.
-
--- 2 : 827 ---
- rangkul
- mêluk, KT. zie S. — rangkulan, r. 2 l.: R., RS., PL. I, 217. r. 3 v. o.: BvB. 135.
- ringkêl
- zie nog KBNW.
- rangkêp
- rangkêpan, nm. v. d. 4den stand, die geen eigen huis hebben v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 97. Andere nmm. zijn pondhok ringkuk, ° sêlusup, karang kopèk.
- rungkêb
- r. 6 vgl. ook ngringkus, i. v.
- rangap
- ngrangap, r. 3 achter KB. 121: DW. proza 143.
- rêngga
- r. 8: staatsie S., zóo rinêngga-rêngga, DW. proza 55/56. — rênggan, zie nog Hazeu Proefs. 103, 120.
- răngga
- Zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 115.
- ranggah
- zie ook bij mênjangan.
- ranggèh
- kranggehan, vgl. grageyan, bij gragèh.
- rêngginang
- Bl. CP. 223: rêngginan.
- ranggit
- ranggitan, kruid: Achyranthes bidentata Bl., n. f. d. Amarantaceae de Clercq.
- ringgit
- boom: Weinmannia Blumei Planch., n. f. d. Saxifragaceae de Clercq.
- rênggoto
- ngrênggoto, zie bij jênggorong.
- rênggêp
- vereischte v. d. dhalang, nl. te zorgen dat noch de handeling noch de dialoog vervelend wordt Hazeu Proefs. 116.
- rênggang
- ° gula, van liefde of vriendschap: twee stukken Jav. suiker zijn niet zoo aan elk. gesloten WG. 225.
-
Ka
- ka
- I. Over de aanw. voornw. zie nog WG. 274 vlgg., en Snouck Hurgronje in TBG. dl. XLII, 144 vlgg. ika, schijnt te Sålå in 't geheel niet voor te komen TS. IV.
- ku
- akên-akênan, Bab. Pas. 15.
- ko
- voor 't oudj. zie Kern in Bijdr. 6e R. v, 641. ngoko andhap, zie andhap, BV.
- kèh
- akèh, substantive i. d. z. v. het vele WG. 233. wong akèh, veel menschen of de menigte, het publiek, men WG. 321.
- kau
- stijf v. e. vrouw = kidhung, PT. 110.
- kohên
- zie nog Kern in Bijdr. 6e R. V, 641.
- kaos
- ook (Arab. [Arab]) schoen KBNW.
- kaidhan
- zie endhan.
- kaum
- zie nog Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 195. — ngaum = andongani, dial. TBG. XLI, 102.
- kana
- en kene, zie KBNW. i. v. ngke.
- kêna
- ngênani, zie nog i. v. en r. 5 v. h. hart Tj. I, 61.
- kunir
- ngunir, zie bij bosok.
- kênari
- ° alas, en kênarèn, zie bij rahu, BV.
- kênèk
- 2., zie JLW. 32, en vgl. lopêr.
- konok
- ook voor si anu, zie verder WG. 295.
- kênikir
- en mas °, zie têmbêlèk, BV.
- kanekaputra
- v. Skr. kanyakâ, maagd KBNW. i. v. kaneka. Eind, zie echter adhi, BV.
- kanigara
- boom met gele bloemen: Cochlospermum Gossypium DC., n. f. d. Bixaceae de Clercq.
- kênèng
- OJ. en Bjw. KBNW.
- kinang
- panginang, WP.
- kuning
kunNi=geelzucht TS. 91. kêmbang °, boom OJ.: Cassia Glauca L., de Clercq. — kuningan, een ander zie bij wêruh.- kananga
- OJ. wăngsa, de Clercq.
- kunci
- 2. Kaempferia pandurata Roxb. — pakuncèn, zie nog Bijdr. 6e R. III, 166.
- kănca
- nm. der leden v. h. dorpsbestuur v. d. Berg in Bijdr. 6e R. VIII, 53.
- kêncana
- ° wungu, rood goud, als fraaier dan geel goud, zoo ook mas mirah, (vgl. Ml. merah) Brandes in TBG. XXXII, 592 noot.
- kêncur
- r. 2 l.: Kaempferia rotunda L.
- kancikan
- zie ancik.
- kuncèt
- kala °, kleine heester: Rubus Horsfieldii Miq., n. f. d. Rosaceae; heet in OJ. grigung cilik, de Clercq.
- kencut
- en kencutan, zie pencut.
- kuncup
- zie ook salaga.
- kancing
- zie nog bij ngancing. ° tuwak, vgl. têtêg, 4. kêmbang °, vgl. adas-adasan, BV.
- kêncêng
- pangêncêng, zie nog bij ngêncêng.
- kincang
- ° kumincanging, jaja bayu-bayu, PT. 94, van droefenis.
- kandri
- ook gandri, zie ald. de Clercq.
- kêndêl
- kakêndêlan, zie wantêr.
- kentun
- MD. v. kantun, en kari, TS. 207.
- kantor
- vgl. bango, III.
-
--- 2 : 828 ---
- kintaka
- zie nog KBNW. i. v. ketaka.
- kontit
- van troepen PT. 34.
- kentas
- over den vorm zie WG. 64 noot.
- kăndha
- sêrat °, wayang-verhalen in dichtmaat, zie verder Hazeu Proefs.128.
- kundhuh
- OJ. de vrucht v. d. gěbang-palm de Clercq.
- kêndhuru
- kruid: Aërva sanguinolenta Bl., n. f. d. Amarantaceae de Clercq.
- kêndhêrêk
- l.: zva. kêndhuruk, J.
- kêndharat
- vlg. TS. 230 "om paarden, geiten enz. aan vast te leggen". Zie nog KBNW. i. v. dharat.
- kandhat
- kêndhatan, met zoo'n lijn door de kieuwen Bab. Pas. 10.
- kêndhal
- Cordia Myxa L. ° kêbo, Cordia calocoma Miq. ° sapi, heester: Viburnum sundaïcum Reinw., n. f. d. Caprifoliaceae de Clercq.
- kêndhêla
- r. 3 l.: bang dhêmbo.
- kundhala
- kunjaya karna, zie ook KBNW. i. v. kunjara.
- kêndhêlong
- mandhêlong, dadi katon rênggang, uitwijken? Bl. PS. 120. r. 5 l.: Tj. II, 705; r. 7 l.: Men. VIII, 224.
- kêndhayakan
- r. 4 l.: Bauhinia. Heet ook gandhayakan, en bênculuk, de jonge blaren als toespijs bij de rijst gegeten; de schors soms als touw gebezigd de Clercq.
- kandhang
- kêbo ngandhang, zie bij giring, 2.
- kêndhang
- boom: Helicia Lour., n. f. d. Proteaceae Ks.
- kêndhung
- boom: = kêndhang, BV.
- kanjar
- Bl. PS. 127 tot een maner: arêp mêkanjar: mêkanjara.
- kinjêk
- zie injêk, BV.
- konyar
- zie sêkonyar.
- kênyèk
- zie nyèk.
- kenyut
- over den vorm zie WG. 64.
- konyit
- zie bij sawa.
- kênyos
- kumênyos, zie nyos.
- konyam
- ° pasir, boom: Antidesma L., n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
- kênyung
- jonger dan munyuk, ouder dan cênguk, WG. 210.
- kênthi
- eind l.: Lagenaria vulgaris Scr., n. f. d. Cucurbitaceae.
- kanthèt
- nganthèt, eind vgl. ngêmpit.
- kanthil
- r. 4, 5 beter: een soort van tj.? Bab. Pas. 9: cêpaka ° lan rone. Zie nog bij nganthili. kanthil, en ° alas. Michelia Linn., n. f. d. Magnoliaceae Ks.
- konthol
- r. 2 vlg. Wk. gantangan.
- kanthong
- ° sêmar, of sêmar °, klimplant: Nepenthes melamphora Reinw., n. f. d. Nepenthaceae de Clercq.
- kênthang
- de aardappel heet ook uwi °. ° jawa, andere nm. v. gêmbili, de Clercq.
- kênthêng
- OJ. = gobog, KBNW.
- kênthèng
- vgl. nog Walb., Jav. v. Banjaran 21.
- kaca
- ° sulam, zie krêpa, BV. ° piring, en kêmbang kacapiring, Gardenia florida L., en G. grandiflora Lam., n. f. d. Rubiaceae; worden wegens de geurige bloemen veel geplant de Clercq.
- kacu
- de breedte bij lijnwaden WG. 301.
- kêcahi
- l. r. l.: Don. (Fil.).
- kêcacil
- ook die van Schleichera trijuga de Clercq.
- kacêr
- vlg. Wk. = pêli busik.
- kocor
- kumocor, Bl. PS. 111: idu kula lajêng °.
- kêcrèk
- zie ook kêprak, BV.
- kêcik
- kêcikan, zie kêlêng.
- kêcêkan
- hoort onder kêcêk.
- kêcêklik
- de vrucht v. d. wêdani = cêkluk, de Clercq.
- kêcas-kêcis
- zie bij cis, BV.
- kacêl
- r. l.: banggal.
- kêcil
- (omzett. v. cilik, v. d. T.) zie bij pitrah, en bêsar.
- kucila
- andere nm. v. pranajiwa, de Clercq.
- kocolan
- vlg. WG. 210: ouder dan boyongan, jonger dan kotès.
- kêcelung
- OJ. de vrucht v. cangkring, de Clercq.
- kêcapi
- vlg. de Clercq: Pometia tomentosa T. et V., ook kayu capi, de vruchten worden gegeten, van het hout maakt men messenheften. Vlg. KBNW. de vrucht v. d. sêntul.
- kêcipir
- kêcipiran, nm. v. e. gebak KBNW. i. v. klongkang.
- kêceme
- zva. ceme.
- kacubung
- op Java de var. alba L. van Datura
-
--- 2 : 829 ---
- fastuosa L., en Datura Metel L. De 3 soorten hebben betr. op de bloemen, waarbij ° kasihan, de donkerste heeft de Clercq.
- kacang
- r. 3 l.: voor Papil.: Leguminosae. r. 6 l.: kacang kapri, of kara °, is Cicer arietinum L., n. f. d. Leguminosae, variet.: kara gajih, ° wêdhus, ° pêdhang, zie kara. kacang tunggak, denkel. Vigna catjang Walp., de Clercq. — kacangan irêng, zie kadhalan, BV.
- kacung
- PT. 119.
- kara
- ° lêgi, zie gleyor, BV. ° bêruk, Mucuna capitata D. C. ° taun, Phaseolus vulgaris L. ° ulu, beter karang °) ook wrêsah, OJ. wêsah, Amomum maximum Roxb., de Clercq. — kara-kara, zva. barang-barang, zóo? Bab. Jo. I, 927: minta °.
- kêre
- kulambi °, harnas Bab. Pas. 150.
- kuru
- ° wêlut, meestal kurulut, KBNW. i. v. kuwu wêlut.
- kèri
- r. denkel. v. iri, 2 "de gehate" KBNW.
- krai
- var. van Cucumus sativus L. Soorten: ° ulèh, ° lulang, ° lumuh, de Clercq.
- kêrah
- vgl. bêngkêrèh.
- kraon
- KBNW. i. v. kuhud.
- krihin
- zie bij dhihin.
- kirna
- sa °, zie echter WG. 313.
- kirun
- Arab. [Arab] Juynb., Bijdr. Congresn.
- karane
- verkort. v. kranane, zie karana, TS. 75.
- kêrnèt
- OJ. = kênèk, 2, KBNW. i. v. kênèt.
- kruntuh
- zie runtuh, II. BV.
- karandhang
- heester de Clercq.
- karandhing
- = klandhing.
- kranji
- asêm °, een andere boom de Clercq, zie asêm, BV.
- karuk
- nog groen v. d. wångså-bloem KBNW. kumaruk, Bl. PS. 48, vgl. J. Suppl. en KBNW. i. v.
- karèk
- sprktl. = kari, TS. 132.
- kêrik
- imba kakêrikan kalih, PT. 112.
- korèk
- ngorèk kênong, PT. 115.
- korok
- ngoroki, Prěg. 14.
- krokot
- sesuvium portulagastrum, n. f. d. Ficoideae (Aizoaceae); heet ook gelang, de Clercq.
- krakal
- krakalan, grintplein WG. 183.
- krikil
- vlg. TS. 76 is udan °, steenenregen, bv. bij vulkanische uitbarstingen.
- krakab
- r. 5 l.: kudhung, i. p. v. krudhung.
- kardi
- voor karya, vgl. kadi, voor kaya, upadi, voor upaya, KBNW.
- kêrud
- en kumêrud, zie ook KBNW. i. v. kuhud.
- kerud
- = kentir, PT. 3.
- krêdana
- eigl. krandana, eigenn. v. e. aap uit Ram. kawi KBNW. i. v. krandana.
- kêrtu
- eerder van Holl. kaart, vgl. buku, bangku, enz.
- karèt
- 1. boom: Ficus elastica Roxb., n. f. d. Urticaceae de Clercq.
- kêris
- ngêrisi, imd. een kris ten geschenke geven TS. 279. — kêrisan, eind: rietachtig gewas: Scirpus macrothyrsus Miq., n. f. d. Cyperaceae, wel tot paardenvoer dienende de Clercq.
- koras
- r. 3 l.: katern.
- karsani
- kruid: Bonnaya veronicaefolia Spreng., n. f. d. Scrophulariaceae de Clercq.
- krasak
- een ficus-soort Ks.
- krisik
- krèsèk, boom: Dodonaea L., n. f. d. Sapindaceae Ks.
- krêsula
- l.: de op Java voorkomende Metroxylon-soort (sago-boom); bulu, (misschien bulung, vgl. rêmbulung) en taon, verdacht de Clercq.
- krawu
- zie ook KBNW. i. v.
- kruwuk
- kêmruwuk kaya cina nagih, Bl. PS. 125.
- kruwèk
- l.: zie wèk.
- krawus
- ngrawus, JZ. I, 94.
- krêwêng
- zie KBNW. i. v. krawang, 1.
- kruwing
- kruwingan, zie ook bij săngga, 1.
- krêpa
- glimmer? in houten beelden om edelgesteenten voor te stellen; in Bjw. kaca sulam, KBNW. i. v. kasna.
- kêrap
- ngêrap, hard rennen KB. 87.
- korèp
- zie nog bij dhanyang.
- kripik
- mantrine sing °, Bl. PS. 55?
- krêpus
- BTDj. II, 35 (nieuwe ed.). Eind art. vgl. dhêmpêl.
- kropos
- zie nog tropos.
- krupyuk
- kawolu bêlah kropyok, contant? Bl. PS. 72.
- kridha
- awas dhatêng kridhaning tatakrama, Bl. PS. 6.
-
--- 2 : 830 ---
- kraja
- = krajan, bij raja, v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 21.
- kriya
- gramm. werkwoord WG. 8. têmbung kriya, stamwoord. WW. ib. 12. kriya wantah, werkw. met voorgev. neusl. zonder achterv. ib. 19. kriya wacaka, de infinit. met pa °, ib. 151.
- karayana
- zie bij jugul.
- krêmi
- sukêt °, zie bij sănggalangit, BV.
- karêm
- kêkarêman, alleen gebr. voor datgene wat men tot zich neemt of gebruikt, z .a. eten, drinken enz. TS. 283.
- kirim
- ngirim, spec. eten brengen, bv. aan gevangenen of aan arbeiders op het veld. kirim-kinirim, elk. wat zenden WG. 214. — pakirim, l.: pêkirim, ib. 38.
- krêmah
- kruipplant; heet ook bayêm °, maar is daarom nog geen soort v. bayêm, de Clercq.
- kraminan
- zie narap, BV. Verder ook Dysoxylum caulostachyum Miq., bovendien bekend onder de namen: lolowan, langsêp alas, en wêlahan, de Clercq.
- kramas
- ngramasi, enz. fig. ook voor het schoonmaken van krissen TS. 297. — kramasan, enz. ingrediënten voor dit wasschen ib. — pakramasan, enz. kom voor die ingrediënten ib.
- krêmpal
- = krompal, zie kompal.
- krompol
- ngrompol, zie ook andhompol.
- krompyang
- zie ook bij mak. — kumrompyang, JLW. 22.
- krêmbi
- boom: Homalanthus A. Juss., n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
- krambil
- zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 21, en WG. 211.
- krambangan
- zie kambang.
- karug
- r. 2 l.: zonder tanden.
- kurêb
- omzett. van rukêb? KBNW. i. v. rungkêb.
- karang
- ° ulu, zie ook bij kara, BV.
- karung
- 2. ngarung, Gr. L. 142; AS. 143, 144.
- kiring
- kiringan, boom: Myristica L., n. f. d. Myristicaceae Ks.
- kurung
- r. 8: en in de Goevern. landen vóor de Regentswoning.
- kerang
- kerangan, zie dangu, 4.
- korang
- zie porang.
- korèng
- wong korèngên, JLW. 30.
- krèngkèng
- OJ. = klèngkèng, KBNW. i. v. klèngkèng.
- krèngsèng
- ook rietachtig gewas: Carex curvirostris Kunth., n. f. d. Cyperaceae de Clercq.
- krangeyan
- Litsaea citrata Bl., de Clercq.
- kaki
- wordt de kroonprins (door den Sunan?) genoemd TS. 24. kakèkane, zie nog WG. 257.
- keke
- jong v. e. zwaard visch KBNW. i. v. kakya.
- koki
- vgl. Walb., Jav. v. Banjaran 22.
- kakah
- recipr. vorm RP. 167.
- kukuh
- layang pikukuh, aanstellingsbesluit WG. 175.
- kekah
- vgl. nog v. d. B. in Bijdr. 5e R. VII, 495.
- kêkêr
- ngêkêr, verborgen houden AS. 99.
- kokrok
- pênjalin °, denkel. Calamus miranthus Bl., de Clercq.
- kakikat
- d. i. het wezen v. d. godsdienst v. d. B. in Enc. II, 568b.
- kokot
- bolot, r. 7 en layar, r. 8 te verwijzen achter JR. r. 11.
- kukus
- uit een vroeger ukus-ukus, KBNW. kukuse gêdhe bangêt, v. e. lintang kumukus, WG. 50. — kumukus, staartpeper heet thans Piper cubeba L., in OJ. mrica buntut, de Clercq.
- kèkès
- zie gègès.
- kokos
- kokosan, soort van Lansium domesticum Jacq., de Clercq.
- kêkêp
- ook de bovenbol v. e. astraallamp Wk.
- kukap
- denkel. Artocarpus Blumei Trécul, elders bêndha, de Clercq.
- kekeyan
- vgl. kekayan, KBNW.
- khakim
- l.: of hakim.
- kadi
- ora kayaa, voorb. WG. 84, en DW. proza 12, 17. kadi, III. De eerste mann. bloemkolf van de aren, die een maand na de vrouwel. uitschiet de Clercq.
- kuda
- pring °, Tj. v, 84, zie pring, en gêni. wit kuda (wit kuda-kuda?) Odina Wodier Roxb., var. Wirtgenii Engl., in OJ. ook kayu santên, de Clercq.
- kudud
- zie udud.
- kadut
- eigl. bladvezel v. d. gěbang-palm de
-
--- 2 : 831 ---
- Clercq. Ook boom: Sideroxylon Bl., n. f. d. Sapotaceae Ks., heet ook kadhu, kêdhu.
- kêdal
- vlg. Jonk. 242 in 't alg. trillende beweging.
- kidul
- ngidulake, pass. dingidulake, WG. 55.
- kêdoya
- of doya, Dysoxylum Amooroides Miq. en D. excelsum Bl. kêdoya sapi, zie kayu, BV.
- kêdombo
- vgl. domba.
- kodag
- alleen met de ontkenn. TS. 216.
- kadebag
- zie debag.
- kidang
- kayu °, boom: Traxinus Eedenii Boerl. et Koord., n. f. d. Oleaceae; heet in Oj. pulèn, of sêlaton, de Clercq. kidang kancanan, van leder, zoowel v. d. wayang purwa als van de w. gědhog Wk. — kumidang, huppelen als een ree, 2 à 3 jaar oud van kinderen WG. 49. Ook de tijd van 7-8 uur 's morgens, en lauw van water (voor kumedang?) J.
- kati
- 3 = 0,61 KG., WG. 302.
- katu
- heester: Sauropus albicans Bl., n. f. d. Euphorbiaceae de Clercq.
- kutu
- kutu-kutu, klimmende heester: Caesalpinia Bonducella Fleming, n. f. d. Leguminosae; heet ook kêmlunggi, en in OJ. tinglar, de Clerq.
- kêton
- = ringgit, rijksdaalder WG. 303; verb. v. dukaton.
- katana
- zie nog KBNW.
- kitir
- r. 4: layang °, JLW. 34. kitir-kitir kumitiring alis, PT. 94. pêksi kitiran, Bab. Pas. 35.
- katrah
- kitrah, zie ook pitrah, 2.
- kêtrinèn
- zie trini.
- kitrang
- kitrang-kitrang cincing-cincing, PT. van hardloop. vrouwen.
- kêtaton
- zie tatu.
- katès
- Carica Papaja, heet ook katela, en kapaya. Men onderscheidt: ° bubur, met week, en ° salak, met droog vruchtvleesch de Clercq.
- kêtos
- 2: Protium Jav. Burm.; heet ook trênggulun, tênggulun, en bêrnang, de Clercq.
- kotès
- ouder dan kocolan, WG. 210.
- katul
- = bêkatul.
- kêtul
- dez. boom als awar-awar, BV. — kêtulan, kruid: Campelia glabrata Kunth., n. f. d. Commelinaceae de Celrcq.
- katela
- vlg. de nieuwe nomenclat.: Ipomoea Batatas Lam.; var. zijn: ° kunyit, of ° kumis, ° kangkung, ° êmbyah, ° sêmbada, ° sêlat, ° lengkong, ° jaran, ° gêtak-gêtik. — katelan, klimplant: Quamoclit pinnata Boj., n. f. d. Convolvulaceae, zie ook puhung, BV., de Clercq.
- katilămpa
- boom: Elaeocarpus acuminatus K. et V., n. f. d. Elaeocarpaceae. Heet in OJ. talilampah, de Clercq.
- katepan
- Desmodium capitatum DC., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- katupuk
- r. 1 l.: blêkatupuk. bêrkêtupuk, en blêkêtupuk, boom: Claoxylon Juss., n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
- katêpus
- 2. denkel. meerdere soorten van Stenochasma, n. f. d. Zingiberaceae de Clercq.
- katèpèng
- ° cina, zie bij jarak.
- kêtipung
- ngatipung, daarop spelen Tj. I, 557.
- katam
- 2. volleerd v. kinderen die de inl. school hebben afgeloopen (Arab. [Arab], beëindiging) v. d. B. in Enc. II, 575a.
- katamèn
- katamenan, zie bij dhayoh.
- kutamak
- kutamah? zie KBNW. i. v. utamah, en vgl. Juynb. in Bijdr. Congresn. 74.
- katumbar
- zie panjêlang.
- katimanga
- = kêtimaha, Ks.
- kêtêg
- zie de pl. bij pramana.
- kêtèg
- vgl. tètèg.
- kutuba
- l.: kutubah.
- katêbon
- zie bij têbu.
- katêng
- boom = kêpêl, Ks.
- kutang
- kutang-kutang, zie wayangan, 1. bij wayang.
- kêtangi
- boom OJ. = wungu, de Clercq.
- kasa
- over dezen vorm zie WG. 325; als linnensoort Perz. [Arab] of Arab. [Arab] juynb. in Bijdr. Congresn. 48.
- kisa
- Perz. [Arab].
- kêsah
- tan kêsah = ora pisah, Tj. I, 210.
- kêsuh
- ter neergeslagen Bab. Pas. 144; gegriefd 150.
- kêsrèk
- vlg. CP. in Bijdr. 6e R. v, 616 = bêsik, van gras zuiveren; zie ook srèk.
- kasak
- zie nog ngasaki, i. v. en S.
-
--- 2 : 832 ---
- kesuk
- ochtend werkens WG. 303; zoo pirang °, JLW. 25.
- kasud
- Arab. [Arab] "envions" Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 184.
- kasturi
- r. 4 l.: der Malvaceae. kêmbang °, een orchidee de Clercq.
- kisas
- kisasan, executie Wk.; en ook K. v. patèn, en zie bij gantung.
- kusus
- vlg. Juynb. in Bijdr. Congresn. 80, Arab. [Arab], compéter.
- kasuson
- zie bij susu, I.
- kêsêl
- enz. vlg. Wk. N. Mal. sayah, KN. r. 3 vlg. Wk. dus: botên sagêd sayah, K. ora bisa sayah, of ° kêsêl, N. — ngêsêli, N. nyayahi, vermoeiend Wk. — kasayahan, KN. vermoeid, afgemat Wk. — kêsêlan, ook sayahan, Wk.
- kaspe
- kêtela °, of kasêpe, cassave KBNW. i. v. kêsawi.
- kasap
- vlg. Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 185 Ar. [Arab] ruw, grof zijn (? vgl. asab).
- kêsupèn
- zie bij lali.
- kusapan
- zie usap, BV.
- kasiyan
- zie bij sih.
- kusuma
- bl. 471b, r. 3. Kol bandang is de op Java gebruik. nm. van Prionia alba L., welker bladeren alom als groente gegeten worden, en die als afkomstig van de Molukken, geen anderen naam heeft de Clercq.
- kasamèn
- zie bij padha.
- kêsêmak
- zie sêmak, BV.
- kasambi
- r. 2 l.: Willd., de Clercq.
- kasumba
- ° kêling, De verfstof heet gluga.
- kasèmbukan
- (r. 5: Tj. II, 646) in Eclipta alba nog onzeker de Clercq.
- kasaban
- zie bij sasab.
- kawi
- kawitana, de zangwijze, Skr. awitatha WS. 12.
- kawo
- = kowi, Ks.
- kiwa
- ngiwakake, pass. dingiwakake, WG. 55.
- kuwu
- = kêbayan, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 58. — pakuwon, in tegenst. met pasanggrahan, permanent buitenverblijf, pleisterplaats TS. 250.
- kawah
- kumawah, beginnen te borrelen van kokend water Wk., vgl. krangsang, krêngsêng, sumawah.
- kawin
- gantung °, zie nog v. d. B. in Bijdr. 5e R. VII, 465.
- kuwèni
- Mangifera odorata Griff.; var. zijn pakèl, en kwèlêm, de Clercq.
- kawir
- ngawir, zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 23.
- kèwèr
- en klèwèr, zie WG. 130.
- kawuk
- vgl. WG. 211 een oude slira, zie verder nog ald.
- kuwat
- nguwat-nguwatake, m. z. nguwat-uwatake, ook met obj. ° badan, WG. 43.
- kuwut
- Pterocaulon tomentosus Sch. Bip., n. f. d. Compositae de Celrcq.
- kêwêton
- zie bij wêtu.
- kawista
- r. 3 l.: Skr. kawittha: Feronia elephantum Corr., n. f. d. Rutaceae JZ. I, MR. I, 34 enz. ° krikil, of ° watu, boom: Feronia lucida Scheff., de Clercq.
- kuwali
- aarden of ijzeren pan TS. 144.
- kuwêlèh
- zie wêlèh.
- kawalèn
- kuwalèn, zie bij wali, 2.
- kawaleyan
- zie bij wali, 2.
- kawang
- OJ. Hopea fagifolia Miq., de Clercq; zie ook jêmpina.
- kawêng
- ngawêng, vgl. Tj. I, 623.
- kawong
- of kang wong, KN. familiaar, intiem, bevriend met imd. zijn Wk. — kawongan, knechtschap, dienstbaarheid; ook aan iets verwant, vermaagschapt zijn, iets hebben van den aard van iets anders Wk. mada °, onbestendig in het dienen, gedurig van meester veranderen Wk.; ook op iets smalen, maar er toch gebruik van maken TS. 61; JZ. II.
- kuwung
- nguwung, r. 3 ... verspreiden RP. 86. manis alus ngênguwung, van Panji PT. 39.
- kowang
- Ficus superba Miq.
- kêwêngèn
- zie wêngi.
- kol
- ook ons kool, zie bij bandhang.
- kala
- I. bl. 480a, r. 2 v. o. kalamăngsa, hoort bij kala, III. kalamunyêng, zie bij unyêng, en BV. ald. II, r. 3 l.: kalasuluh.
- kali
- I. kaline wong Jakarta, wangs. voor liwung [Ciliwung] kali gêdhe ing pasir, id. voor gawa [Logawa] Bab. Pas. VI. kali papa, boom: Engelhardtia L., n. f. d. Juglandaceae Ks.
-
--- 2 : 833 ---
- kêlu
- r. 2 l.: lijk (in de kist of ongekist in de grafkuil Wk.). r. 6 l.: westen (nl. Mekka en het hoofd naar het O. Wk.).
- kuli
- ° baku, ° kuwat, zie v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 97.
- kulu
- ° watu, nm. v. e. baadje, donkerblauw met strepen van gouddraad er door heen Hazeu in Bijdr. 6e R. VII, 690; vgl. tuluh watu.
- kalih
- zie ook bij lan.
- kulah
- ook gemetseld vijvertje voor de ritueele wasschingen v. d. B. in Enc. II, 583b.
- klohor
- of OJ. klohur, boom, elders trêngguli de Clercq.
- klinu
- boom: Grewia Blumei Hassk., n. f. d. Tiliaceae de Clercq.
- kalèn
- "en bij lèn" te schrappen!
- kêlun
- ngêlun, zie pl. i. v.; bl. 484a, r. 2 l.: K. 22, 60.
- kilèn
- zie ook ili, I. BV.
- kulon
- ngulonake, pass. dingulonake, WG. 55.
- kalêna
- te verplaats. naar bl. 484b, r. 5.
- kloncing
- andere nm. v. kêdhongdhong, Ks.
- kloncung
- var. van kêdhongdhong, de Clercq.
- klèntu
- zie bij liru.
- kalêndhah
- oudj. zie KBNW. i. v. en Not. XV, 134.
- kêlindhon
- zie lindhu.
- kêlunyon
- zie lunyu.
- klanthang
- 3e mann. bloemkolf v. d. aren, die een jaar na de 2e uitschiet de Clercq.
- klênthêng
- kapuk mori bestaat niet, wèl kapas mori, de Clercq. r. 3 I.: saklênthêng, klênthêngan, of plênthêngan, Chineesche kinderrammelaar KBNW.
- klunthung
- nglunthung, vlg. WG. 354: verschrompeld met groote vouwen en rimpels, bv. v. waschgoed.
- klenthang
- "Mal." te schrappen!
- klènthèng
- vlg. WG. 355: klanknab. voor een helder klinkend geluid, bv. v. e. knikker, die op een bord valt.
- klonthang
- vlg. WG. 355: ook klanknab. van een rollend, maar helder geluid.
- klonthong
- vlg. WG. 355: rammelaar, zie klonthongan.
- kaleca
- Diospyros embryopteris Pers.; heet ook klega, vgl. arêng-arêng. Mal. kledang is Artocarpus lanceaefolia Roxb. de Clercq.
- klacar
- zie têlacar.
- klèru
- zie liru.
- kalar
- zie ook salar.
- kêlir
- ° dadakan, vgl. Hazeu Proefs. 90. sakêlir banone, Bab. Pas. 19?
- kêlèr
- zie bij lèr.
- kilêr
- zie kithêr.
- kelor
- er is maar 1 Moringa in onzen Arch. nl. M. pterugosperma Gaert., de Clercq. — keloran, boom: Diospyros buxifolia Hiern., n. f. d. Ebenaceae; heet in OJ. bibis, de Clercq.
- kolèr
- OJ. bloemschede v. Artocarpus incisa de Clercq.
- kolerah
- cholera. vgl. lara siji kae, BV.
- kalarèn
- kalarènen, zie bij bocah.
- kaleron
- zie bij liru.
- kaleran
- en kaloran, zie bij lor.
- klirik
- boom: Carappa Moluccensis Lam., var. elliptica, n. f. d. Meliaceae de Clercq.
- klerok
- = kaliru, zie bij liru.
- kalurak
- denkel. een Camellia-soort de Clercq.
- kloko
- ngaloko, JZ. I, 295 als vert. v. oudj. kâsṛpan.
- kalak
- ook sakalak. r. 12 l.: Sarcolobus Spanoghei Miq., de Clercq.
- kulak
- vlg. KBNW. i. v. ulak, bet. ngulak, ook garen winden, en is kulakan = ingan, maar vlg. J. Suppl. een afgewonden streng garen.
- kuluk
- I, r. 3 v. o.: vgl. ook mathak, 2.
- kêlakon
- zie bij laku.
- klokro
- zie lokro.
- klekor
- nglekor, (grdw. lekor) v. e. boomstam Bab. Pas. 151.
- kalud
- zie bij lud.
- kolêd
- oudj. talmen, vgl. Not. XV, 134.
- kledung
- boom: Capparis Linn., n. f. d. Capparidaceae Ks.
- kalèt
- kathok °, PT. 50.
- kalaton
- zie bij latu.
- klètèr
- angêlètèr dènnya bêksa, Bab. Pas. 109.
- klis
- = jêmbluk, BV. Ks. Vlg. de Clercq: heester: Memecylon myrsinoides Bl., n. f. d.
-
--- 2 : 834 ---
- Melastomaceae, en ook een Eugenia sp.
- kalis
- stam lis = lès, zie ald.
- klosod
- nglosod, zie ook WP. 286.
- kalèsêm
- Eugenia cauliflora L., n. f. d. Myrtaceae; heet ook gowok, en OJ. dhompyong, de Clercq.
- klawa
- OJ. voor malowa, de Clercq.
- kaluwih
- nl. de var. v. A. incisa met zaden; die zouder zaden heet sukun, de pitten gepoft gegeten de Clercq.
- kêluwèn
- zie luwe.
- kliwêr
- zie ook liwêr.
- kluwêr
- zie ook luwêr.
- klèwèr
- van kleeren JLW. 22.
- kalwat
- ngluwat, WP. 126, vgl. 147 in een kuil zitten om tåpå te doen; zie verder v. d. Vliet in Bijdr. 4e R. III, 289.
- klewas
- klewasan, uit verlegenheid het gezicht gedurig afwenden Wk.
- kulawêthah
- zie bij kula, 2.
- kêlalèn
- zie bij lali.
- klalar
- of plalar, boom: Dipterocarpus Bl., n. f. d. Dipterocarpaceae Ks.
- klulur
- zie lulur.
- klolor
- zie lulur.
- kalèlèd-kalèlèd
- loom en lusteloos WG. 141.
- klapa
- ° sara, boom: Cocos L., n. f. d. Palmaceae Ks. ° cung, Myristica L., n. f. d. Myristicaceae Ks.; een and. species heet klapan.
- klêpu
- ° sapi, Hymenodictyon Horsfieldii Miq., de Clercq.
- kêlip
- kumêlip, schepsel, zie AS. 31.
- klêpis
- zie bij pis, 2.
- kêladhon
- zie bij ladhu.
- kaledhok
- = kaledhon.
- kalajana
- of sukêt °, Panicum muticum Forst.
- klayu
- vgl. katilayu.
- kaluyu
- eind; voor kêmayu, l.: kêmanyu.
- kluyur
- r. 9: voor gloyo, l.: gloyor.
- kloyong
- ngloyong mau bêngi, JLW. 54.
- kalam
- 2, zie nog Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 175.
- kêlêm
- baita ° ing toya, wangs. voor karêm, Bab. Pas. 13.
- kaluma
- zekere zeevisch KBNW. i. v. kuluma.
- kalêmèn
- kalêmon, zie bij lêmu.
- klimis
- bathuk °, vlg. J. Suppl. echter sprkw. voor onbeschaamd in 't kwade en onbehoorlijkheden.
- klimasadha
- OJ. voor murmasadha, de Clercq.
- kêlămpra
- r. 4 Men. VIII, 215, 261.
- kalêmpor
- zie kêmpor.
- klamprahan
- zie lamprah.
- klomprit
- zie klumpit, Ks., BV.
- klampok
- vlg. tegenw. nomencl. Eugenia densiflora Duthie; in OJ. risip. ° watu, ook jêmbluk. ° arum, Eugenia Jambosa L., heet ook jambu kraton. ° kêthèk, var. v. Eugenia densiflora de Clercq.
- klumpuk
- klumpukan bubar, and. nm. v. patêmon. Hazeu Proefs. 115, zie bij têmu.
- klampêt
- zie ampêt, BV.
- klumpit
- nl. of klomprit, Terminalia L., n. f. d. Combretaceae Ks.
- klampeyan
- Nauclea excelsa Bl., n. f. d. Rubiaceae de Clercq.
- kêlomping
- palmbloemschede KBNW. i. v. kloping.
- kêlamban
- zie lămba.
- kêlambèn
- zie lambe.
- kalêmbak
- Perz. [Arab] KBNW.
- klombyar
- zie glombyar.
- klega
- zie kaleca, BV.
- kulêg
- zie ulêg, BV.
- kalêgèn
- zie lêgi.
- kalêbon
- zie bij lêbu, II.
- klabêt
- (Ar. [Arab] KBNW.) 3. Trigonella Foenum Graecum Lam., n. f. d. Leguminosae; ook waron, de Clercq.
- kèlêban
- zie ilêb, BV.
- klabang
- taun °, het jaar, waarvan de eerste dag van kasa, en, bij latere willekeurige toepass., van sura, op Zondag invalt Wk.
- klêthir
- zie bij thir.
- klithik
- zie nog Hazeu Proefs. 86, en vooral Juynb. 's opstel in Intern. Archiv fur Ethnographie, bd. XIII. klithik, of klithikan, grassoort: Anthisthiria ciliata L.; heet ook mêrakan, of sukêt °, de Clercq.
- kluthuk
- jambu °, heet ook ° thokal, of ° pêthokal, de Clercq.
-
--- 2 : 835 ---
- kalong
- kalongan, boom: Sterculia macrophylla Vent., n. f. d. Sterculiaceae; heet ook dhok, de Clercq.
- kêlêng
- jaja kêkêlêngan, PT. 108.
- kilang
- zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 23.
- kolang-kaling
- aren-vrucht uit, en baluluk, in de schil de Clercq. ° dhongkol, boom: Diospyros L., n. f. d. Ebenaceae Ks.
- kêlangse
- zie têlangse.
- kêlungsèn
- zie bij lungse.
- klingsêm
- = dalisêm, Ks.
- kipu
- r. 5 l.: veel zijn; ook op zijn gemak enz.
- kopi
- kopèn = kêmênjing, b. Ks.
- kêpoh
- heet ook jangkang. ° kêthèk, Sterculia Jav. R., Br., de Clercq.
- kapan
- zie ook ngapani.
- kapindhon
- zie bij pindho.
- kapundhung
- vlg. nieuwe nomencl. Baccaurea racemosa Muell. Arg., de Clercq.
- kapri
- Cicer arietinum L., de Clercq.
- kopêr
- JLW. 12.
- kiprah
- tangane °, bij muziekmaken Tj. III, 192.
- kaparèn
- zie bij pari.
- kapurancak
- boom: Calophyllum Linn., n. f. d. Guttiferae Ks.
- kêprak
- bij de wayang ook: kêpyak, of kêcrèk, Hazeu Proefs. 8.
- koprot
- ka °, uit een gat loopen, gudsen, bv. van bloed uit een wond, van rauwe rijst door een scheur uit zak of mand; v. e. menstrueerende vrouw Wk.
- kaprès
- ook v. d. aars bij ontlasting Wk.
- kapêrlon
- zie bij pêrlu.
- kêpripèn
- kêpribèn, dial. = kapriye, Knebel in TBG. XLII, 347.
- kapriyayèn
- zie bij priyayi.
- kêpribèn
- zie kêpripèn, BV.
- kêpuk
- zie bij puk, 3.
- kopèk
- karang °, ook = rangkêpan, BV.
- kopok
- ° liman, zie KBNW. i. v. inggu.
- kêpatèn
- zie bij pati.
- kêputrèn
- zie bij putri.
- kapal
- 3 Tamil KBNW.
- kêpêl
- zie kathêng, BV.
- kapala
- nm. der leden van het dorpsbestuur v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 52.
- kapêlèn
- zie bij pêli.
- kêplèk
- tukang °, zie bij botoh.
- kapidhadha
- zie pêdhadha.
- kapaya
- r. 2 "geneesk.? de Clercq" schrappen! En zie katès, BV.
- kêpyur
- ° pulut, gom spat er bij, gez. van innige verkleefdheid WG. 225. — ngêpyuri, r. 3 l. (vlg. Wk. met een natte hand of sprenkelkwast).
- kopyor
- ook inpotent v. e. man Wk. jago °, een vechthaan die inwendig een klotsend geluid maakt, als men hem in de hand neemt en schudt (een goed soort) Wk.
- kêpung
- pakêpung, de belegering van Sålå in 1790 (TS. 110).
- kuping
- sipat °, Gr. L. 144.
- kopèng
- een ficus-soort Ks.
- kadhu
- kêdhu, boom = kadut, BV. Heet ook kadhut, badhut, en kêmit, de Clercq.
- kudhu
- Morinda tinctoria Roxb. ° kras. M. citrifolia L., var. bracteata de Clercq.
- kadhini
- kadhana °, zie nog KBNW. i. v. kêdhana.
- kêdhuk
- ngêdhuk, een begravene opgraven KT. 198.
- kêdhok
- r. 10: vgl. nog misik, bij wisik. Over ni thowok, (Sålå) ni thowong, (Yog.) zie Hazeu's opstel in TBG. XLIII, 26 vlgg.
- kodhok
- r. 4 v. o. l.: golèk suruh, enz.
- kêdhakal
- zie gêdhakal.
- kadhut
- zie kadhu, BV.
- kêdhasih
- zie KBNW. i. v. tadhah, II, 643a, r. 5 pêli busik, vlg. Wk. = kacêr.
- kadhawung
- Parkia Brown., n. f. d. der Leguminosae Ks.
- kadhuwêng
- r. 2 ook = gliyêr.
- kadhal
- r. 5 v. o. voor Papil. l. Leguminosae. kadhalan, heet OJ. kacangan irêng, de Clercq.
- kadhêle
- Tamil KBNW. Vlg. nieuwe nomencl.: Glycine soya Sieb. et Zucc., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- kêdhali
- vgl. lawèt, Heet ook bêdhali, de Clercq. — kêdhalèn, boom: Carallia Roxb., n. f. d. Rhizophoraceae Ks.
- kadhimik
- en kathimik, zva. kadhêmêk, Wk.
- kudhêmêk
- zie dhêmêk.
- kadhêmpal
- kadhampal, zie kadhungsang.
- kadhang
- ° kala, te Sålå gewl. kadhingkala.
-
--- 2 : 836 ---
- kêdhung
- ° bundêr apêsagi, wangs. voor umur [sumur] Bab. Pas. VI.
- kidhung
- stijf v. e. vrouw PT. 110.
- kadhêngkrêng
- zie kadhèngkrèng.
- kaju
- vgl. nog Walb., Jav. v. Banjaran 23.
- kojudan
- zie bij wujud.
- kajat
- ° dalêm wilujêng, zie bij sêlamêt.
- kajatèn
- zie bij jati, I.
- kajawèn
- zie bij jawa.
- kajumuk
- eind art. l.:Tj. I, 645.
- kayu
- ° tai, zie bij êntut, BV. ° urip, ook ° gêtih urip, en suru tangan, de Clercq. ° taun, vlg. Ks. Meestal voor allerlei soorten v. hout, behalve jati (zgn. wildhout); spec. Podocarpus L'Hér., n. f. d. Coniferae. ° kunir, Cryptocarya impressa Miq., n. f. d. Lauraceae. ° lêmpahung, Baccaurea lanceolata Muell. Arg. ° lanang, kleine boom: Oroxylum Indicum Vent., n. f. d. Bignoniaceae, heet ook wungli, en mungli. ° tangan, elders ook Heptapleurum rigidum Sum. ° gula, boom: Amoora aphanamixis Roem. et Schult., n. f. d. Meliaceae; heet ook kêdoya sapi, de Clercq. — kayon, ook de bij de versch. wuku's behoorende boomsoorten. sidhêm °, 3 uur 's nachts TS. 141.
- kuya
- eind art. AS. 20.
- kayah
- wong ngayah = ° kêncêng, v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 99.
- kayuh
- = 8 kacu, WG. 301. — ngayuh, r. 6 l.: bakul JZ. I, 129.
- kyai
- (uit ki + yayi, zie KBNW. i. v. kyayi) verbloemde nm. voor macan, TS. 5. Ook gebruikt (evenals nyai) vóor de namen van pusaka, als bêndhe, tumbak, enz., vgl. si.
- kayon
- en kayonên, zie bij ayu, II.
- kiyik
- vgl. piyik.
- keyok
- de vrucht v. trêngguli, de Clercq.
- kayêktèn
- kayêktenan, zie bij yêkti.
- kayasa
- uitgespr. kåyåså WG. 34.
- kayol
- eigl. waggelen? vgl. bêseyol.
- kiyafat
- zie piyafat.
- kuyam
- of koyam, boom: Acalypha L., n. f. d. Euphorbiaceae; heet ook tutup, en gêdrêg ijo, Ks.
- kiyamat
- l.: Arab. [Arab].
- kayang
- ngayangan, gewl. v. gewassen en vruchten, terwijl van dieren gewl. rêraton, wordt gebruikt.
- kiyêng
- gêrah ngiyêng, voortdurend weenen? PT. 98.
- kuyang
- "vgl. de Clercq enz." schrappen!
- kênyu
- zie bij nyu.
- kêmah
- r. 1 voeg bij RP. 142.
- kamohan
- zie bij moh, 2.
- kêmon
- zie kêmu.
- kêmandèn
- zie bij mandi.
- kamandaka
- ngamandaka, verzinnen enz. AS. 39.
- kêmantrèn
- zie bij mantri.
- kêmandhi
- en kêmandhèn, zie kêmladheyan, BV.
- kêmandhèn
- zie kêmandhi, BV.
- kumêndhan
- zie nog babah, II.
- kêmêndhelan
- OJ. kruid: Emilia purpurea Cass., n. f. d. Compositae; heet ald. têmpuh wiyang, de Clercq.
- kêmundhung
- = kapundhung, Ks.
- kêmênjing
- Garcinia brevirostris Scheff., n. f. d. Guttiferae; heet in OJ. wadhung, de Clercq (Ks. wadung).
- kamicicèn
- kamicicènên, zie bij jiji.
- kumêcus
- zie pêcus.
- kêmiri
- kêmirèn, heet ook kampis, bêngkak, of kayu bêngkak, de Clercq.
- kêmaron
- zie ook bij maru.
- kêmêrukup
- boom: Gyrocarpus Americanus Jack., n. f. d. Hernandiaceae; heet in OJ. ganggangan, de Clercq.
- kumrawan
- zie bij prawan.
- kêmarogan
- Gymnopetalum leucostychum Miq., n. f. d. Cucurbitaceae de Clercq.
- kamuktèn
- zie mukti.
- kumêksa
- zie bij paksa.
- kumkuma
- zie nog KBNW.
- kamêdalan
- zie bij wêtu.
- khamat
- eind: zoo ook in Juynb. Bijdr. 5e R. X, 195; het is nl. een 2e gebedsaankondiging in het gebouw van samenkomst v. d. B. in Enc. II, 544a.
- kêmat
- Ar. [Arab], zie hikmat, en Juynb, in Bijdr. Congresn. 75.
- kêmit
- zie aling, BV. en kadhu, BV.
- kamêton
- zie bij wêtu.
-
--- 2 : 837 ---
- kêmêsu
- of mêsu, boom: Elaeocarpus Bl., n. f. d. Elaeocarpaceae Ks.
- kumawas
- zie bij was.
- kumal
- vuil, smerig KBNW. i. v. kumêl.
- kumulan
- zie bij mula.
- kêmlandhingan
- 2. heet ook pulungan, de Clercq.
- kumlare
- K. van gumocah, zie bocah.
- kêmlaka
- ook malaka.
- kamalikatên
- l.: zie bij walikat.
- kumlètèr
- zie lètèr.
- kumluwih
- zie bij luwih.
- kêmladheyan
- r. 3 v. o. l.: Vlg. de Clercq Loranthus spec., Viscum spec. en Orchideën. De eerstgen. heeten ook kêmadhuhan, en in OJ. kêmandhi, en kêmandhèn. r. 4 kêmanuwan, l.: kêmadhuhan, de Clercq.
- kêmliya
- kumliya, zie liya.
- kêmlayan
- zie bij layan.
- kumlamar
- zie mamar.
- kêmlunggi
- zie bij kutu, BV.
- kampuh
- KN. ook tros, alleen als telmaat v. kassie TS. 53.
- kêmpros
- vgl. kêmpos.
- komprèng
- ouder dan mênyero, WG. 210.
- kampok
- ° watu, boom: Eugenia L., n. f. d. Myrtaceae Ks.
- kêmpit
- 539a, r. 4 l.: vgl. gandhèng, bij kanthèt. — kêmpitan, r. 2 ... te verkoopen heeft JZ. I, 126.
- kêmput
- Bab. Pas. 31 v. troepen: kêpung kêmput akalangan.
- kampis
- zie bij kêmiri, BV.
- kumpul
- Over kumpulan, dorpsvergadering, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 125 vlg.
- kampung
- deså, waartoe geen bouwgrond behoort v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 21.
- kêmpong
- tandeloos PT. 55.
- kêmudhu
- zie kudhu.
- kêmadhuh
- is ook Fleurya aestuans Gaud., n. f. d. Urticaceae. ° kêbo, Laportea peltata Gaud.; heet in OJ. jingkat. ° sapi, L. cranulata Gaud., var. Luzonensis Gaud. ° kidang, L. stimulans Miq. en L. costata Miq., de Clercq. Zie ook latêng. — kêmadhuhan, zie kêmladheyan, BV.
- kamijara
- zie nog KBNW.
- kamijijèn
- kamijijènên, zie bij jiji.
- kêmamang
- Bab. Pas. 23: obor ambêranang, lir kêmamang satêgal.
- kêmagungan
- zie gumêdhe, bij gêdhe.
- kêmbi
- r. 3 Asm. S. II,309.
- kêmbên
- KI. ook sumêkan.
- kêmbar
- ° sêlasih, vgl. dhampit.
- kimblo
- zie kimlo.
- kêmbul
- kêmbulan. mangan °, JLW. 26.
- kambala
- vgl. KBNW. i. v. antakusuma, en kambala.
- kambang
- bale °, KI. yasa kambang. — kumambang, ook drijvend als eigenschap WG. 144. — kambangan, bovendrijvend, bv. van stukjes vet in de soep WG. 233.
- kêmbang
- ° biru ing têgal, wangs. voor têlêng, Bab. Pas. VII, sa °, is vlg. WG. 7 de sa. ° putih, zie ambal, BV. Elders ook Millingtonia hortensis L., de Clercq. kayu °, K. kajêng sêkar, boom: Michelia Velutina Bl., n. f. d. Magnoliaceae; heet ook baros, en mangli. In OJ. Viburnum coriaceum Bl., de Clercq. ° gêni, bl. 545b, r. 2. zie nog bij gêni, BV.
- kêmang
- Mangifera sp., n. f. d. Anacardiaceae Ks.
- kêmung
- = êmung.
- kêmangi
- of kumangi, ook lampês. alang-alang ° = sêre, Wk.
- kagêntèn
- zie bij ganti.
- kegot
- = kagèt, Wk.
- kageyan
- zie bij ge.
- kagêngên
- zie bij gêdhe.
- kêbo
- ° gêrang, ook nm. v. e. kris-fatsoen TS. 93. ° mênggah, nu niet meer gebruikel. ib. — ngêbo, gelijdelijk doortrekken en niet met rukken TS. 93.
- kabèh
- ngabèhi, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 115. Eind art JBr. 397.
- kabaon
- zie bau.
- kêbên
- heet ook butun, de Clercq.
- kêbon
- ngêbonake, KI. alleen gebr. v. d. Vorst tegenover zijn echte vrouwen TS. 253.
- kêbancèn
- zie banci, 2.
- kabêndon
- zie bêndu.
- kabanton
- zie bantu.
- kêbêntêr
- boom: Maoutia Wedd., n. f. d. Urticaceae Ks.
- kêbanyon
- zie bij banyu.
-
--- 2 : 838 ---
- kebar
- r. 2: "proef" schrappen!
- kabiri
- ° wurung, zie bij mlile. — kêbirèn, KN. gelubd TS. 53.
- kabrabeyan
- zie bij brabèh.
- kêbak
- kêbêk, ° berang, ° putih, ficus-soort Ks.
- kabêsturon
- kabisturon, zie bêsturu.
- kabuli
- Vlg. Juynb. Bijdr. Congresn. 51, Perz. [Arab].
- kêbalèn
- zie bij bali, II.
- kablilon
- zie bij balilu.
- kablêg
- zie blêg.
- kabupatèn
- zie bij bupati.
- kêbayan
- ook = pir, zie bij ngapirani.
- kabumèn
- zie bij bumi.
- kabathèn
- zie bij bathi.
- kobong
- sitinggil kinobong, PT. 92: met gordijnen omhangen?
- kêthok
- ngêthoki, het haar afsnijden alleen bij wijze van sraf TS. 5.
- kêthekor
- zie dhekor, en thekor.
- kêthilêng
- ook thilêng, de Clercq.
- kathoprak
- Bab. Pas. 66: kudhine munggèng ° ?
- kêthiplok
- pating °, Bl. CP. 16.
- kêthèthèr
- kasêmêkan ting °, Bab. Pas. 10.
- kathêng
- boom: Cynometra ramiflora L., n. f. d. Leguminosae; heet elders kêpêl, en in OJ. wunut, de Clercq.
- kothang
- kasar v. kêlar, alleen met de ontkenn. TS. 217.
- kang
- r. 2 l.: sing, en zie verder WG. 287.
- kung
- ngimur kung, DW. 48, 4.
- kingkit
- ook kingkip, r. 2 l.: n. f. d. Rutaceae de Clercq.
- kingkip
- zie kingkit, BV.
- kêngkêng
- ma °, zie ook prêkêngkêng.
- kengis
- KN. een weinig te zien, ontbloot.
- kangwong
- = kawong, L. 196.
-
Da
- de
- I. ora olèh dene, Bl. PS. 109. II. Over dening, zie nog WG. 59, 335, 350.
- doh
- adoh, substantive i. d. z. v. het verre WG. 564.
- din
- ook verkort. v. modin, saridin, enz.
- dèn
- ook voor di, en dipun, in těmb. en deftigen stijl.
- don
- êndon, KN. dagelijks van êndo, dag Kern.
- danu
- ngêndhanu, fig. tyase lênglêng angêndhanu, Bab. Pas. 12.
- dina
- sêdina-dina, daarent. sadina-dina, per dag, elken dag WG. 319, waar zie voorbb.
- dandan
- putri dandanan? DW. proza 89.
- dinding
- vlg. de nieuwe nomencl.: Hemigraphis repanda Hallier (heet ook ° ari). In. OJ. kruid: Aeschynomene Indica L., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- dunung
- andunungake, r. 2, vgl. Bl. PS. 185.
- dara
- r. 3: "bij Wk. onder dat art." te schrappen! ° mangun tapa, l.: een goed teeken. dara. ook verkort. v. widara, een boom Ks.
- duri
- durèn, r. 4 bepaald: Durio Zibethinus L. — ngêmbang durèn, van een reeds gebruikte meid, zie verder KBNW.
- darda
- miss. Skr. hârda, liefde, vgl. drêdya, Skr. hṛdya Kern.
- dursahasa
- Skr. dus (dur) en sâhasa, gewelddadig.
- darsana
- Eugenia Malaccensis L., de Clercq.
- dursasana
- nm. v. e. der Koråwå's (Skr. Duhçâsana), en vgl. bapang.
- drêsthi
- Skr. dhṛṣṭi, vermetelheid, stoutmoedigheid.
- drawa
- zva. mili, Bab. Jo. I, 418: fig. mandrawa.
- dêrwala
- and. nm. v. dawolang, BV.
- drija
- zie dariji.
- druju
- heet thans Acanthus ebracteatus Vahl en A. ilicifolius L.
- drêjêg
- vlg. Wk. spruiten alangalang die puntig en scherp zijn, vgl. drêjêt.
- duryodana
- zie suyudana.
- darmaja
- Skr. dharmaja, wettig geboren.
- drègèl
- boom: Wormia excelsa Jack., n. f. d. Dilleniaceae de Clercq.
- drigama
- vgl. KBNW. i. v. adhigama, en drigama, Bjw. Vlg. TS. 176: imd. een koopje leveren.
- durbiksa
- zie nog Bijdr. 6e R. VI, 72 vlg. en KA. 200.
- darubêsi
- Perz. KBNW.
-
--- 2 : 839 ---
- dringo
- Acorus calamus L., n. f. d. Araceae de Clercq.
- darung
- zie nog Walb., Jav. v. Banjaran 26.
- dorèng
- gevlekt z. a. soms de pelet KBNW.
- dak
- in sprktl. gewl. tak, WG. 58.
- dok
- boom: Sterculia Bl., n. f. d. Sterculiaceae Ks.
- duka
- ° dalêm, en ° sampeyan, gewl. duga °, uitgespr. en soms zoo geschreven. Het laatste ook gos sampeyan, TS. 254.
- dukut
- ° jarêm, zie jarêm, BV.
- dèkèng
- 2. uitgespr. 'ndekeng WG. 18.
- dadi
- zie ook dangu, 4. — kêdadeyan, kêdadehan, naar de uitspr. WG. 42, vgl. 188, en Bl. PS. 159, noot.
- dudu
- sapadudon, met elk. een geschil hebben WG. 310. dede, beleefder sanès, K. TS. 112.
- dadar
- zie ook dhadhar.
- dêdêr
- andêdêri, zie bij landhèh.
- duduk
- tuju °, Bl. PS. 238. 2. sagêd kula jêmparing anduduk, Bl. PS. 181. duduk agung, en ° rayap, 2 soorten v. Lumnitzera Willd., n. f. d. Combretaceae Ks.
- dudul
- r. 1 l.: sêdul.
- das
- voor nul, thans gebruik. nul, WG. 300.
- dus
- (Holl. doos?) fats. v. sirih-doos, zie verder TS. 16.
- desa
- nm. der leden v. h. dorpsbestuur v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 53.
- dêstun
- r. 2 l.: yadyastoen; en vgl. mundhak.
- dawa
- andawakake, ook een vliegertouw vieren WG. 41. sadawananeya, ook verdubb. sadawan-dawaneya, WG. 81.
- dawar
- OJ. boom: Ptychosperma calapparia Miq., n. f. d. Palmaceae de Clercq.
- dawolang
- boom: Sapium R. Brown, n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
- dol
- sade-tinumbas, N. dol-tinuku, WG. 125.
- dalan
- dêdalan, K. margi, WG. 135. andalani, r. 3 passeeren PL. I, 116.
- dulur
- eind: mêgori sadherekan, BG. 35.
- dêluwak
- boom: Grewia Linn., n. f. d. Tiliaceae Ks.
- daluwang
- and. nm. v. dêluwak, BV.
- dalupang
- vgl. dhêmpul. is Orophea enneandra Bl., n. f. d. Anonaceae de Clercq.
- dalêm
- pari °, zie bij jêro. abdi °, panjênêngan °, zie over het gebruik TS. 17, 18. dalêm, als vrnw. 1ste pers. te Suråk. alleen door deså-lieden gebr. TS. 254. kadalêmake, (alleen in 't pass. vgl. kêbon, BV.) KI. gescheiden v. e. ratu, aan wie dan een andere verblijfplaats wordt aangewezen TS. 255.
- dilêm
- kruid: Colensatro purpureus Benth.; ook Pogostemon-soorten de Clercq.
- dênag[4]
- bl. 595b l.: dêlêg, and. nm. v. jaliru. In OJ. boom, die elders gorang, heet de Clercq; vgl. Ks.
- dolog
- boom: Trichospermum Bl., n. f. d. Tiliaceae Ks.
- daligung
- vgl. minthal-minthul.
- dêlêng
- pandêlêngan, KI. pamirsa.
- dapa
- Skr. en oudj. pâdapa, zie verder WS. 132.
- dipe
- tan andimpe awak mami, PT. 94.
- daya
- kadayan, ook wonderkracht v. bronwater Djk.
- doya
- zie kêdoya.
- dim
- 1/12 voet, ook ons centimeter WG. 301.
- dom
- dom-doman, grassoort: Andropogon aciculatus Retz., de Clercq.
- dêmi
- zie nog KBNW.
- damar
- pati diyan, geen jagongan, geven bij de geboorte v. e. kind; ook geen licht aanhebben TS. 55.
- dêmalung
- zie têmbalung, BV. en KBNW. i. v.
- domba
- r. 4 vlg. Juynb. Bijdr. Congresn. 49 Perz. [Arab].
- dêmang
- zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 115.
- dêmung
- juru °, KW. zva. tukang gêndhing, Wk.
- dêg
- ook verk. v. dawêg, zie lagi.
- dagang
- andagang, iets zoo maken dat 't dadelijk weer stuk is. — dumagang, lichtgekleurd, dus onvoldoende bewerkt v. e. bathiksel; geforceerd rijp gemaakt v. vruchten TS. 96.
- daging
- rad daging, enz. vgl. Ml. daging darah.
- dêbal
- dêbalan (ook balan) de losgemaakte graszoden, aardplaggen Wk., vgl. kadibal.
- doblong
- de duren-bloemen, die van on leren hol zijn, zie KBNW. i. v. amplong.
-
--- 2 : 840 ---
- dang
- I. sêkar dangan, l. ook dangan, kruid: Vandellia crustacea Benth., n. f. d. scrophularianaceae de Clercq. — dang-dangan, vgl. mêntahan, gaar gestoomd, ook KN. takěr-maat. — ngêdangke, voor een ander rijst koken Wk.
- dingarèn
- dêngarèn, Bl. PS. 127, 131.
- dungik
- dêdungik, Bab. Pas. 12, vgl. IV.
-
Ta
- ta
- I. Vgl. nog WG. 351 noot.
- toh
- eind art. ook een beproefde kampioen Wk.
- tai
- ° manuk, zie ook Hazeu in TBG. XLIII, 95 noot 2. ° bêsi, dient voor het kleuren der tanden TS. 58.
- tau
- 2. uitspr. tahu TS. 58.
- tuhwatu
- zie KBNW. i. v. tuh.
- taoyah
- en toyah, ook poyah, Chin.? KN. een groot soort van klappertjes, vgl. mrêcon, tikusan.
- taoge
- zie toge.
- ton
- patontonan = pano °. — mitontonake, tentoonstellen.
- tunalayu
- OJ. tinalayu, kruid: Anaphalis longifolia DC., n. f. d. Compositae de Clercq.
- tindak
- vgl. tapak.
- tantang
- panantang, nm. v. e. scene in de wayang Hazeu Proefs. 108.
- tansil
- zie tangsêl.
- tanjang
- ° kêthèk, Bruguiera cylindrica Bl. ° gunung, Carallia integerrima DC.; heet in OJ. sêpat, de Clercq.
- tanjung
- jênthik nguwoh °, WP. 9.
- tara
- dina tara, K. dintên tara, dag, waarop geen markt wordt gehouden TS. 137.
- tari
- patarèn, ook patarenan, TS. 133.
- taru
- ° rukmi suwěng-model PT. 108.
- tira
- and. nm. v. girang, Ks.
- tura
- l. Skr. âtura.
- turi
- ° rawa, zie bij gabus. turi bang pinggir pasisir, wangs. voor bêtah, III.
- tirah
- 3. kêtirah, Leea sambucina Willd., n. f. d. Ampelidaceae; heet ook girang, de Clercq; vgl. tira, BV.
- turèn
- zie ihing, BV.
- taruna
- meerm. verbast. v. oudj. aruṇa, zie KBNW. ° kêmbang, een vorstel. lijfwacht uit kinderen bestaande TS. 68.
- truntun
- truntunan, gew. tuntunan, KI. v. ari-ari, TS. 256.
- truntung
- boom: Aegiceras Gaertn., n. f. d. Myrsinaceae Ks.
- trênyuh
- zie nyuh.
- trocoh
- "1." te schrappen!
- tracak
- kasar voor voet TS. 217.
- trêcêb
- eind art. l.: zie carêcap, BV.
- tarik
- r. 2, zoo ook angin tarik, Bab. Pas. 77.
- trukah
- zie truka.
- tarekah
- devotie's v. d. B. in Enc. II, 568b.
- trukon
- patrukon, zie tarungku.
- trikancu
- (= tayuman, verdacht) denkel. Bauhinia tomentosa L., n. f. d. Leguminosae; heet in OJ. subani, de Clercq.
- tirkas
- Perz.
- tirta
- ° wiyat, wangs. voor edan [udan] PT. 28. ° palêngganing waja, voor banyon, CS.
- tratag
- zie nog KBNW.
- taritig
- talitig, boom: Celtis L., n. f. d. Urticaceae Ks.
- trus
- r. 21 l.: katêrusan.
- trasi
- ° dhêle, KN. een gerecht TS. 128. — trasinên, zwart en doorgevreten door beestjes v. bambu ibid. — trasèn, OJ. kruid: Vernonia eupatorioides Bl., n. f. d. Compositae; elders Elatostema macrophyllum Brongn., var. paludosum Wedd., de Clercq.
- taras
- KI. v. sukêr, en sêsukêr.
- têros
- têrosipun, sprktl. = wartosipun, TS. IV.
- trawas
- varen: Polypodium quercifolium L., de Clercq.
- têrwilun
- Bab. Pas. 7: sangêt tarwilunnya, mudha munggung sayêktine.
- têrap
- têtêrapan, zie bij têmbêlèk, BV.
- trajak
- nrajak, of mrajak, als een trajak, uitbotten Wk.
- tarayana
- i. d. b. v. ngalor, Skr. uttarâyaṇa.
- tarab
- ook KI. v. sukêr.
-
--- 2 : 841 ---
- tribobok
- Asm. S. I, 327.
- trung
- in kinjêng °, verkort. v. jantrung.
- tarang
- r. 5 l.: gantang.
- terong
- zie nog KBNW. i. v. tuhung. ° êndhog, bep. Solanum aculeatissimum Jacq., de Clercq.
- trangkil
- zva. so, de Clercq; and. nm. v. tangkil, Ks.
- trêngga
- voor tarêngga, misverst. Skr. tarangga, golf.
- trêngguli
- Cassia fistula L., of C. Javanica L. (de laatste ter onderscheid. gewl. ° wawang) de Clercq.
- trênggulun
- enz., vgl. kêtos, BV.
- têki
- beter well.: versch. rietachtige grass. der Cyperaceae. ° kêbo, Cyperus rotundus L. ° sawah, C. Iria L. ° wangi, C. tuberosus Rottb., de Clercq.
- takir
- boom: Duabanga Hamilt., n. f. d. Lytheaceae Ks.
- têkak
- têkêk, r. 4 ook Bab. Pas. 20.
- têkik
- Tj. II, 611: bulu sengon têkik.
- têkèk
- r. 4 "vgl. jêkèk" te schrappen!
- takoka
- boom: Solanum L., n. f. d. Solanaceae Ks.
- tokid
- ook (Arab. [Arab]) de eenheidsleer v. d. B. in Enc. II, 532b.
- takat
- zie Juynb. in Bijdr. Congresn. 55.
- têkês
- zie vooral Hazeu Proefs. 59. r. 6: "KI. zie bij sunat" te schrappen!
- tikêl
- ° balung, vgl. kayu urip, bij kayu, BV. Elders ook Casearia tomentosa Roxb., de Clercq.
- taklèk
- het voorwaardel. uitspreken (der verstooting eener vrouw) Arab. [Arab] v. d. B. in Bijdr. 5e R. VII, 486; ook 't afhangen v. e. overeenkomst Enc. II, 548b.
- tukang
- panukang, zie aling, BV.
- tuduh
- vlg. TS. 114 niet = wijzer (dit is tuding).
- tata
- panata brăngta, suwěng-patroon PT. 107.
- tutu
- tuton, grassoort: Panicum crus galli L., n. f. d. Gramineae, zie jagowan, BV., de Clercq.
- titih
- ook zich duidelijk uitspreken TS. 258.
- tetah
- tetah-tetah, beginnen te loopen v. e. kind ter aanduid. v. e. leeftijd KBNW.
- têtêr
- kleine heester: Solanum verbascifolium L.; de bladeren na tandenvijling voor mondreiniging gebr. de Clercq.
- tutur
- tawon °, zie nog KBNW. i. v. kalisaswan.
- tutup
- versch. soorten Macaranga, n. f. d. Euphorbiaceae. ° kalahan, M. denticulata Muell. Arg. ° ancur, M. triloba Muell. Arg. ° awu, of ° dhêdhak, Mallotus macrostachys Muell. Arg., de Clercq.
- tutug
- vereischte voor den dhalang: de in 't stuk voorkomende samenspraken en pagědhongan niet te bekorten Hazeu Proefs. 116. — andumugèni = andugèni, TS. 56.
- tutub
- boomheester: Acalypha sp., n. f. d. Euphorbiaceae. ° wêsi, Pipturus velutinus Wedd., n. f. d. Urticaceae; heet ook lawe, de Clercq.
- tis
- katisan, zie bij nupan-nupan, BV.
- tus
- tumus, zie nog KBNW. i. v. tumus.
- tos
- tosipun, sprktl. voor wartosipun, TS. IV.
- têsih
- = tasih, TS. 208.
- tasahup
- l.: [Arab].
- tèsèk
- Dodonaea viscosa L., n. f. d. Sapindaceae; heet ook tèngsèk, de Clercq.
- tuwa
- kayu °, boom: Leea Linn., n. f. d. Ampelidaceae Ks. — kasêpuhan, vlg. TS. 73: het gebied v. d. Sunan zelf, in tegenst. met dat v. d. kroonprins, dat kadipatèn, en niet kanoman, heet.
- tawon
- ° kambu, bijen die de lucht krijgen, nl. van onraad; wangs. voor bubar, CS. ° boni, zie nog bij singub.
- tawar
- kayu panawar, OJ. heester: Sephora tomentosa L., n. f. d. Leguminosae. panawar jambe, heet ook pakis kidang, de Clercq.
- tuwawa
- = kapala bêndungan, v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 57.
- tiwang
- kêtiwang-tiwang, Bab. Pas. 58.
- tali
- ° lampah, boom, zie kêmêsu, BV. en katilămpa, BV. — kataliwăngsa, Waj. I, 353: katalimasa.
- têlu
- tiga warna, nm. v. e. vlag JZ. II, 288 en v. e. pamor-soort TS. 62. — kamitigan, ook
-
--- 2 : 842 ---
- eerst een hooger bod weigeren en later een lager moeten aannemen v. bakul's TS. 62.
- tolih
- golèk jaran panolih, K. upados °, door toovermiddelen rijkdommen trachten te verwerven TS. 51.
- tuluhwatu
- zie puluhwatuh, BV.
- talok
- Garcinia celtidifolia Juss., maar ook vlg. K. en V. I, 222: G. eriocarpa Juss., de Clercq.
- têlak
- katêlak, OJ. = bêdhak, KBNW. — 3. ingas °, Semecarpus heterophylla Bl.; heet ook ingas cêlik, de Clercq.
- têlik
- 3. zie nog bij saga.
- taluki
- r. 2 l.: (vlg. de Clercq kleine sierboom: Hibiscus grewiaefolius Hassk., heet ook warugêli).
- tlotoh
- godhong °, zie nyangkuh, BV.
- talitig
- zie taritig, BV.
- talês
- soorten: ° bêntul, ° gagakan, ° gêlopari, ° bantên, ° dhêmpêl, Als boom OJ. Sterculia urceolata Smith, elders tunglur, de Clercq. — talêsan, een Lauraeea Ks.
- talusur
- nalusur, vgl. dhidhis.
- tlawas
- and. nm. v. sêntanèn, BV. Ks.
- tilap
- kêtilapan, Bab. Pas. 52.
- têlujuru
- zie KBNW. i. v. katijuru.
- têlajak
- nrajak, zie mrajak.
- têlèmèk
- zie lèmèk.
- talomprèt
- zie sêlomprèt.
- têlêng
- sêkar °, KN. nm. v. e. vlag JZ. II, 288, TS. 68.
- talăngsa
- gemaakt uit nalangsa, KBNW. i. v. tayub.
- top
- ngêtlopi, een schuld met goederen betalen. — tlop-têlopan, de zaak, waarmee een schuld betaald wordt JLW. 58, noot 2.
- tapi
- napèni, vgl. bêbak.
- tapak
- ° liman, heet ook ° tangan, en janjang, de Clercq.
- têpuk
- katêpuk, zie puk.
- têpas
- zie ook bij cumbrang, BV.
- têpus
- meerdere soorten v. Stenochasma, n. f. d. Zingiberaceae de Clercq.
- têpung
- bl. 684a, r. 2 l.: ° otot, Stellaria saxatilis Hamilt., n. f. d. Caryophyllaceae de Clercq.
- topèng
- zie Hazeu Proefs. bl. 57 vlgg.
- taju
- pootstok TS. 163.
- teja
- r. 8 l.: Cinnamomum.
- tèji
- van [Arab] Perz. vlug. v. d. T. Vgl. ook Juynb. Bijdr. Congresn. 48.
- tijomurti
- eigenn. zie srawantipura.
- tayum
- tayuman, in 't wild groeiende kêmuning, K. et V. IV, 245; ook Cassia laevigata Willd., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- tiyang
- 2 KN. m. z. tiyangan, TS. 61.
- tum
- Tj. I, 372.
- têmu
- I. têmon, onbeheerde goederen v. d. B. in Enc. II, 552a. — patêmon, algemeene samenkomst der voornaamste in 't stuk optredende personen aan 't eind v. e. tooneelstuk Hazeu Proefs. 115. — II. r. 1 l.: Curcuma Zedoaria Roxb., heet ook lawak. têmu putih, C. Zerumbeth Roxb. ° poh, C. amada Roxb. ° irêng, C. aeruginosa Roxb. ° kuning, var v. C. longa L. (zie kunir, r. 8 vlg. Wk. "een orchis" te schrappen) de Clercq.
- têmaha
- maha, JZ. II.
- timun
- and. variet. zijn: ° sêrit, ° sumêrit, ° wuru, ° wulan, ° bontèng. — timunan, grassoort: Leptochloa Chinensis Nees., een zeer geschikt veevoeder de Clercq. pagêr °, zie Hazeu Proefs. bl. 111, noot.
- tumêndhil
- tumêndhilan, kleine boom: Viburnum coriaceum Bl., n. f. d. Caprifoliaceae; heet in OJ. kayu kêmbang, de Clercq.
- tămpa
- nămpa, zie de aant. TS. 261.
- têmpah
- ° tandur, term b. d. rijstbouw: de padi-plantjes achter de plaatsters plaatsen TS. 57.
- têmpuh
- ° wayang, zie kêmêndhelan, BV.
- tompring
- zie ook wolon, bij wolu.
- têmpiling
- vgl. piling.
- têmpayang
- and. nm. v. sampang, Ks. Vlg. de Clercq zijn die vruchten afkomstig v. Sterculia scaphifera Wall. (een in de Mal. landen groeienden boom: měrpajang). Intusschen têmpayang, nm. v. e. boom: Evodia nervosa K. et V., n. f. d. Rutaceae de Clercq.
- tumpang
- ° titih, wangs. voor woh kapundhung [undhung-undhung] JZ. II, 273.
- tembo
- r. 5 l.: kamplong.
-
--- 2 : 843 ---
- tambih
- zie nog KBNW. i. v. tabih, II.
- tambar
- zie ambah, KBNW.
- tumbar
- tumbaran, rietgras: Fimbristylis miliacea Vahl., n. f. d. Cyperaceae de Clercq.
- tambak
- r. 11 l.: n. f. d. Boraginaceae.
- têmbuku
- de hamervormige knop v. e. roeiriem of v. h. roer (gogol) Wk., vgl. sêmbaga.
- têmbêlèk
- kêmbang °, sierplant: Tagetes erecta L., n. f. d. Compositae; heet ook kênikir, sênikir, mas kênikir, de Clercq. — têmbêlekan, grassoort: Oplismenus Burmanni Beauv.; OJ. ook wahung, Lantana canara L., n. f. d. Verbenaceae; elders têtêrapan, en pucêngan, de Clercq.
- tambilutan
- De opgeg. syst. nm. komt inderdaad toe aan têmbilungan, of asêm °, de Clercq.
- tambêlang
- zie pring, BV.
- têmbalung
- nam. v. h. zwijn Not. XVII, bl. XI.
- têmbilung
- têmbilungan, zie tambilutan, en BV.
- têmbaga
- têmbagèn, Ischaemum Timorense Kunth., de Clercq.
- têmbang
- nêmbang gêdhe, K. nyêkar agêng, kawi-verzen zingen TS. 69.
- têmbing
- nêmbingake, naar de eene zijde doen overhellen; dicht met den boord bij den oever brengen Wk.
- timanga
- ook katimanga.
- tagèh
- zie ook tagil, BV.
- têgor
- nêgor gêdhang, met zijn tol op een anderen draaienden tol slaan TS. 88.
- tugur
- vgl. lugur.
- têgari
- l.: KN. kruid, waarvan de welriekende wortel in reukwerk wordt gebruikt: Dianella ensifolia Red., n. f. d. Liliaceae de Clercq.
- têgêrat
- OJ. sêgêrat, de Clercq.
- têgêrang
- ook têgêran, de Clercq.
- tegok
- zie bij cipir, BV.
- tigas
- ° pancing, zie bij pancing.
- tagil
- lintang °, of lintang tagèh = panjar sore, KBNW. i. v. era, II.
- têba
- vlg. KBNW. de uitgebreidheid v. e. akker.
- têbu
- ° kasol, nm. v. e. zangwijze TS. 153. — ° êndhog, kruid: Saccharum edule Hassk. de Clercq.
- tiba
- r. 7 achter WP.: (dhawah).
- têbus
- verkoopen onder voorbehoud later terug te kunnen koopen v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 104.
- tingi
- 2 soort. v. Ceriops. Ook soga °, de Clercq.
- tangan
- tanganan = kayu tangan, zie kayu, BV. ° kêbo, Heptapleurum rugosum Seem., de Clercq.
- tingkil
- ook Gnetum edule, klimplant de Clercq.
- tungkul
- vertakt kruid: Ethulia megacephala Schulz. Bip., n. f. d. Compositae de Clercq. — tumungkul, r. 4 zie bij mratak..
- tèngsèk
- zie tèsèk, BV.
- tingal
- tingalan, zie TS. 267.
- tinglar
- zie bij kutu, BV.
- tunglur
- zie talês, BV.
- tanggênah
- zie nog KBNW. i. v. tugênah.
- tênggak
- Bab. Pas. 144: dèrèng lampus, sawêk sanginggiling ° ?
- tanggal
- schijngestalte v. d. maan TS. 79, boven den horizont verschijnen, vgl. tunggul, unggul? bl. 730a r. 7 l.: mapag °. — nanggal. bathuk ° sapisan, PT. 112. — tumanggal. wulan °, zie bij jêruk.
- tênggul
- pit der vrucht v. d. kruwih de Clercq.
- tinggal
- ninggal wêwangunane, het fatsoen verzaken L. 213, zoo ook Waj. I, 450: ° wănda = ° dhapur?
- tunggul
- panunggul, zie ook bij salendro.
- tanggung
- borgtocht v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 133. ° rèntèng, solidaire aansprakelijkheid ib. 128.
-
Sa
- so
- r. 3 l.: (vlg. de Clercq: Gnetum Gnemon L.) waarvan de oude vruchten (malinjo, de jonge heeten roto, of kroto) op eikels enz.
- sèh
- vlg. v. d. B. in Bijdr. 5e R. VII, 463 een Arabier zonder adell. titel, niet hooger aangemerkt dan een inlander in dezelfde finant. omstandigheden.
- saur
- nyaur pati, zie bij utang.
- sahadat
- ook getuigenbewijs v. d. B. in Enc. II, 566a.
- saut
- r. 3 v. o. "nyinyir" te schrappen!
- sial
- zie siyal.
- sana
- Pterocarpus Indicus Willd., de Clercq (Skr. asana, Terminalia tomentosa).
- sanak
- pawong °, ook pini °, Bab. Jo. I, 1020.
-
--- 2 : 844 ---
- pêrsanak, zie aling, BV. sumanak, vlg. TS. 81: sterk aan elk. gehecht.
- sênikir
- zie têmbêlèk, BV.
- sandèn
- zie wurungan, bij wurung.
- sêndara
- of sindara, boom: Anaphalis D. C., n. f. d. Compositae Ks.
- sêndarèn
- boom: Gonostylus Teysm. et Binn., n. f. d. Thymelaeaceae Ks.
- sinduk
- and. nm. v. walikukun, Ks.
- sunduk
- ° wêlut, kruid: Sanicula montana Reinw., n. f. d. Umbelliferae de Clercq.
- santên
- kayu °, boom: Kickxia arborea Bl., in OJ. wit jaran, zie nog bij kuda, BV. — santênan, meerd. soorten v. Ixora en Pavetta, n. f. d. Rubiaceae; ook sikatan, de Clercq. santênan, ook and. nm. v. Pathi TS. 28.
- santana
- zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 88.
- sêntanèn
- boom: Micromelun Bl., n. f. d. Rutaceae Ks.
- sintrèn
- zie nog Hazeu Proefs. 48.
- sêntul
- ook Sandoricum nervosum Bl., de Clercq.
- sêntolo
- heester: Abroma fastuosa L., n. f. d. Sterculiaceae. sêntolong, and. nm. v. wijayakusuma, de Clercq.
- sêndhara
- of sindara, de Clercq, zie sêndara.
- sănja
- vgl. kêpănja, kêtănja.
- sanjata
- projectiel, zie o. a. BTDj. 536.
- sinjang
- 3 zie ook bij bêbêd.
- sunthi
- Zingiber gramineum Bl., de Clercq; eind, zie ook PT. 98.
- sêcang
- de boom; het hout kayu sampang, de Clercq.
- sor
- ° srêngenge, heester: Cytisus Laburnum L., n. f. d. Leguminosae (gouden regen) de Clercq. — ngêsor, r. 5 ... of stoel JZ. I, 272. — nosori, niet meer in gebr. TS. 35.
- sari
- ook voor meeldraad de Clercq.
- sura
- ° mrata, C. 2151, bl. 86a, 107a, zie bij jaya mrêta.
- suru
- ° tangan, zie kayu urip, bij kayu, BV.; ter ondersch. suru kêbo, de Clercq.
- sore
- kêmbang °, een bathik-patroon TS. 68.
- sarah
- II. tegenover matni, het werk zelf.
- sirah
- sasirah, KN. vooruitbetaling v. e. deel der koopsom TS. 65.
- suruh
- 2 r. 6: ° kodhok? denkel. ° kadhok, of ° kadhuk, Piper sarmentosum Bl. Soorten van suruh, zijn: ° atal, ° adas, ° jawa, ° bundêl, (of ° bundhêl) de Clercq.
- sriawak
- KN. nm. v. e. lekkernij TS. 73.
- srênoh
- zie srêngoh.
- saruni
- heester: Wedelia biflora D. C., n. f. d. Compositae. — sarunèn, kruid: Spilanthes pseudo-Armella L. de Clercq.
- sêrandil
- l. Perz. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 174.
- sarikat
- nm. der leden v. h. dorpsbestuur (Arab. [Arab]) v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 53.
- srikaya
- bep. Anona squamosa L., de Clercq.
- sarad
- saradan, r. 3 v. o. l.: vlg. de Clercq Flacourtia Ramonthi l'Hér.; heet ook baga.
- srèdèg
- zie bij bêlèk.
- sarasati
- boomheester: Anaphalis viscida Boerl., n. f. d. Compositae de Clercq.
- sruwal
- 2, vgl. panji-panji.
- srawing
- mak °, zie bij mak.
- sarip
- nl. v. 'Alî, Moh. 's schoon- en pleegzoon v. d. B. in Bijdr. 5e R. 462, 463.
- saraya
- ° pratamèng jurit, PR. 35.
- srêga
- zie swarga.
- srigak
- v. e. vrouw PT. 110.
- srigadhing
- ook Ixora macrophylla Bartl., de Clercq.
- sêrban
- KI. dhêsthar.
- sarang
- nyarangi, l.: van een sarang, 2 voorzien enz. — sarangan, r. 3 l. vgl. de Clercq: Castanopsis argentea A. D. C. enz.
- srêngenge
- kêmbang, Helianthus annuus L. de Clercq.
- suk
- een ander is verkort. v. busuk.
- saka
- II. sangkan, ook = wong anyang, v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 97.
- siku
- II. sikon, vroeger BK. = wêdhung, TS. 231.
- suka
- kasukan, vlg. TS. 283 alleen gebr. voor dobbelspel.
- suku
- ° dêkung, wangs.? voor susila kalangkung, PT. 129.
- sikat
- sikatan, zie bij santên, BV.
- sukêt
- ° kêbo, grassoort: Dactyloctaenium Aegypticum Willd., heet ook godhong ula. ° sêrêp, kruid: Rubia cordifolia L., n. f. d. Rubiaceae. ° banjaran, Festuca nubigena Juynb. de Clercq.
-
--- 2 : 845 ---
- sêkati
- sêkatèn, ook nm. v. d. feestelijkheden zelve TS. 182.
- saksa
- sun sumaksèng gawe, PT. 76.
- sêkêl
- ook KI. v. sêdhih.
- sêkul
- ook stijfsel TS. 69.
- sikil
- suku mêtu, KN. buiten waarts, en ° malêbu, binnenwaarts gebogen beenen TS. 68. godhong sikil, of mata kucing, heester: Lasianthus sylvestris Bl., n. f. d. Rubiaceae de Clercq.
- sêking
- r. 3 Wk. kent alleen pasunatan.
- sada
- 2, sêmada, BG. 159.
- sida
- ° guri, half heester: Sida rhombifolia L., n. f. d. Malvaceae. ° wayah, heester: Nerium odorum Soland., n. f. d. Apocynaceae de Clercq.
- seda
- sedan, KI. sterfgeval TS. 268.
- sadan
- boom: Eurya Thunb., n. f. d. Ternstroemiaceae Ks.
- saduri
- and. nm. v. widuri, 1. de Clercq.
- sadran
- gefabric. grondw., zie KBNW. i. v. têngguh.
- sidarsi
- vlg. Kern Skr. siddha, o. a. toovermachtig, en ṛṣi, ziener; kan ook zijn; een ṛṣi, die tevens siddha (zekere klasse v. halfgoden) is.
- suduk
- 2, vgl. suji.
- sadang
- sading, of sadèng, boom: Livistona R. Brouwn, n. f. d. Palmaceae Ks.
- sita
- 2, tan sata-sita, PT. 118.
- situ
- layang situ-situ, zie layu, BV.
- setan
- wayang setanan, zie Hazeu Proefs. 46, noot 2.
- satru
- ° kabuyutan, zie nog bij buyut. jaga °, ook een vroegere distriktsbeambte R. en T.; vlg. TS. 105 beambte bij den Rijksbestierder.
- sutra
- nyutra, of panyutra, Wk.
- sotya
- voor soca, schijnt thans niet meer in gebr. TS. 265.
- sêtigi
- of sêntigi, Pemphis acidula Forst., n. f. d. Lythraceae; het hout heet den drager tegen slaan te beveiligen de Clercq.
- susu
- kêmbang susu kêbo, zie mantega, BV.
- susur
- panasar lilin, een blad of iets drgl. om onreinheden van grond of vloer te verwijderen TS. 162.
- sosor
- r. 4 l.: (vlg. de Clercq Bryophyllum spec., n. f. d. Crassulaceae).
- susut
- afgevallen, vermagerd PT. 152; sarirane langkung °.
- sawa
- de boom heet ook wuru sawa, de Clercq.
- sawi
- 1. vlg. tegenw. nomencl.: Brassica nigra L., de Clercq. 2. r. 9: sandhang walikat, ontbr. bij Wk.
- suwuk
- als bij geloovig middel, zie nog ZG. XXXIV, 335 vlg.
- siwil
- sriwil, boom: Pterocymbium Jav. R. Br., n. f. d. Sterculiaceae; heet ook wunung, of winêng, de Clercq.
- siwaya
- ° ning kambangan, wangs. voor mari [mêri] PT. 53.
- siwêg
- zie lagi.
- suwêg
- ° wana, of ° kang tuwuh ing wana, wangs. voor bangah, CS.
- sawung
- II. KN. m. z. nyawung.
- suwangkung
- = sêmangkong, BV.
- salu
- oudj. salö Kern in Bijdr. 6e R. VII, 154.
- suluh
- of soloh, boom; Parinarium Juss., n. f. d. Rosaceae Ks.
- sêlintrik
- zie bij walang.
- salanjani
- kruid: Galium rotundifolium L., var. Javanicum Hook, n. f. d. Rubiaceae de Clercq.
- salira
- ka °, zie kabadan, bij badan.
- salak
- r. 3 l.: Zalacea edulis Bl., de Clercq.
- suluk
- Over de S. zie nog Hazeu Proesf. 104 vlgg.
- saluku
- ° mungkur, PT. 115.
- sêlaka
- wang salaka, TS. 89 geeft op dhuwit salaka.
- selakrêti
- steenhouwer Wk.
- sêlakêt
- of cêlakêt, boom: Chrysophyllum, n. f. d. Sapotaceae Ks.
- solèd
- kasar voor kris TS. 218.
- silit
- ° pitik, het vlak met één oog op een dobbelsteen TS. 38. ° kodhok, vlg. TS. 218 niet plat, zie verder ald.
- selat
- prange °, PT. 34.
- slaton
- zie ook bij kidang, BV.
- slatri
- boom: Calophyllum Linn., n. f. d. Guttiferae Ks.
- salusub
- pondhok ° = rangkêpan, BV.
- salam
- Eugenia polyantha Wight. ° alas, K. ° wana, E. corymbifera K. et V., de Clercq.
- silum
- sukêt siluman, grassoort KBNW. i. v. tlêdtêd.
- salêbrèt
- zie bij sêmbrèt.
-
--- 2 : 846 ---
- sêlang
- boom: Aglaia Lour., n. f. d. Meliaceae Ks.
- selong
- ook boom: Albizzia Durazzini, n. f. d. Leguminosae Ks.
- sêlangke
- boom: Ailanthus Dess., n. f. d. Simarubaceae Ks.
- slangking
- halfheester: Dysophylla auricularia Bl., n. f. d. Labiatae de Clercq.
- sapa
- II. sintên, eigl. K. v. sira, KBNW. i. v. apa.
- sapi
- boom: Canarium L., n. f. d. Burseraceae Ks. kayu °, boom: Pometia Forst., n. f. d. Sapindaceae Ks. — sapèn, of sêkar °, boompje: Photinia Notoniana W. et A., n. f. d. Rosaceae de Clercq. sapi-sapèn, vrachtrund TS. 82.
- sêpi
- sêpa-sêpi, uitspr. sěpå-sěpi TS. 120. — nêpi, nênêpi, zich afzonderen als kluizenaar, maar nyêpi, eenvoudig zich van anderen afzonderen TS. 120; vgl. nog Hazeu in Bijdr. 6e R. VI, 694.
- sêprèh
- een ficus-soort Ks.
- sêprantu
- Sindora Sumatrana Miq., var. Javanica K. et V., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- supraba
- over deze widådari zie Hazeu in TBG. XLIII, 63 noot.
- sapta
- II. kasapta, nm. v. e. rijk, zie gardapati.
- sêpat
- boom: Wendlandia Bartl., n. f. d. Rubiaceae Ks., zie ook bij tanjang, BV.
- sêpêt
- gêdhang °, zie bij cici, de Clercq.
- sipat
- kasipatan, vlg. Wk. ontdekt worden = kamatan.
- sêpatu
- kêmbang °, heester: Hibiscus, n. f. d. Malvaceae Ks.
- sapala
- vgl. wipala.
- sêdhah
- nyêdhahi, zie ook i. v.
- sidhakêp
- vgl. JZ. II.
- sadhang
- boomheester: Eurya acuminata D. C., n. f. d. Ternstroemiaceae. De Livistona (altissima Zoll., n. f. d. Palmaceae) heet sadhêng, of sadhing, de Clercq.
- sadhêng
- of sadhing, zie bij sadhang, BV.
- sudhung
- zie over dit woord nog TS. 218.
- saja
- zie pasaja, en sahaja.
- saji
- vlg. TS. 263 alleen nog maar in gebruik voor het brengen van offers, en verder voor het voorzetten van spijzen voor den man door de vrouw.
- sajak
- vlg. Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 189 Arab. [Arab] prose rimée, tongval.
- sajêng
- boom: Canarium L., n. f. d. Burseraceae Ks.
- sayid
- = sarip.
- sayêmbara
- zie nog Hazeu Proefs. 183.
- suman
- bathara °, is Wisnu, zie KBNW. i. v. asuman.
- sêmana
- rong mono, têlung mono, enz. tweemaal zoo groot, driemaal zoo groot enz. Wk.
- sumantali
- 2. Skr. su + Mâtali, den wagenmenner v. Indra. Zie Hazeu Proefs. 197.
- sumanasa
- vgl. nog Juynb. in Bijdr. 6e R. VI, 398.
- sêmar
- over Sěmar zie nog Hazeu Proefs. 111 vlg. ° mêndêm, heester: Dracaena angustifolia Roxb., n. f. d. Liliaceae de Clercq.
- sumur
- nyumur gumuling, zie ook bij gênthong.
- sêmak
- kasêmak, kasêmêk, boom: Diospyros, L., n. f. d. Ebenaceae Ks.
- sumitra
- vroeger BK. = macan, TS. 231.
- sempor
- ? Dilennia aurea heet junti, en komt O. van Těgal niet voor de Clercq.
- samparantu
- = lêmpèni, Ks.
- sêmprit
- hoofdzak. in den kraton KI. v. sisi, TS. 271. OJ. kruid: Belamcanda Chinensis Leman, n. f. d. Iridaceae de Clercq.
- simpol
- and. nm. v. sêmpu, Ks.
- sampeyan
- ° dalêm, over her gebruik zie TS. 17, 18.
- sêmpayang
- zie sampang, BV.
- sampang
- kayu °, het hout van sêcang, de Clercq. sampang, ook Evodia aromatica Bl. en E. latifolia D. C.; de eerste heet ook sêmpayang, de Clercq.
- sambi
- ook verkort. v. kasambi, de Clercq.
- sambêr
- sambêrilèn saba toya, wangs. voor bibis. — sambêran, KI. v. pitik.
- simbar
- ° mênjangan, varen: Platycerium alcicorna Gaud., n. f. d. Polypodiaceae; heet ook pakis tandhuk mênjangan, de Clercq.
- sêmbarang
- zie barang, I.
- sambikala
- = pangrêncana, PT. 9.
- sambada
- vlg. Hazeu in Bijdr. 6e R. v, 194 Skr. sambandha.
- sêmbilang
- ° kang taji kalih, wangs. voor lêlewa [lele] PT. 100.
- samboja
- Plumeria acutifolia Poir.; de Clercq.
-
--- 2 : 847 ---
- sambang
- ° colok, vlg. de nieuwe nomencl. Pouzolsia pentandra Benn., de Clercq.
- sambung
- ° obor, 's nachts reizen TS. 121, vgl. r. 7 vlgg.
- sêmbung
- Vernonia spec. ° gêdhe, of ° panglot, boom: V. arborea Ham.; heet in OJ. ° kuwuk, (deze ook Blumea macrophylla D. C.). ° gula, of ° kêbo, kruid: V. cinerea Less. ° jago, K. ° sawung, boomheester: Hydrangea oblingifolia Bl., n. f. d. Saxifragaceae, heet in OJ. lintangan. sêmbung, Conyza is Sund. de Clercq.
- sêmangi
- zal wel sêmanggi, moeten zijn de Clercq.
- sêmăngka
- Citrullus vulgaris Schrad. Var.: ° papasan, ° gringsing. ° lănda, Cucumis Melo L. (de gewone meloen) de Clercq.
- sêmangkong
- of suwangkung, boom: Caryota L., n. f. d. Palmaceae Ks.
- sêmanggi
- of sumanggi, Hydrocotyle rotundifolia Roxb. ° gunung, H. podantha Molk., beide kruiden. — sêmanggèn, kruid: Parachetus communis Hamilt., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- sêmanggèn
- zie sêmanggi.
- saga
- r. 3 l.: Leguminosae de Clercq.
- suga
- zie soga.
- soga
- ook suga. Variet. ° tambak, en ° jambal. ° jawa = sêcang, en zie bij tingi, de Clercq.
- sigar
- nyigar rada, traverseeren TS. 46.
- sagara
- ° muncar, vlg. TS. 130: 1 °. soort v. oorknoppen, 2 °. s. v. zonnescherm.
- sêgêrat
- zie têgêrat, BV.
- sagêd
- zie ook bij pintêr.
- sigid
- wong bagus °, PT. 99.
- sigawe
- r. 3 l.: n. f. d. Leguminosae, OJ. sênggawe, de Clercq.
- sêglèng
- sêglèng-sêglèng, Bl. CP. 15.
- sagunggu
- var. Wallichii van Cler. Serr. de Clercq. sênggunggu, Tj. II, 653, ook gunggu?
- subani
- zie trikancu, BV.
- sêbrak
- zie brak.
- sabda
- ° tawa, KN. een teeken bij paarden TS. 103.
- sabêt
- vereischte v. e. dhalang: de gapit, correct en netjes beetpakken, en goed onderscheiden tusschen de bewegingen der versch. wayang-poppen, ook zelfs als ze vechten Hazeu Proefs. 116.
- sêbat
- KN. gelijkenis, bv. adoh sêbate karo bapakne, TS. 185.
- sithir
- OJ. = suthur, KBNW. i. v. kubil.
- suthang
- vgl. KBNW. i. v. kipa.
- sungu
- oyod sungon, OJ. klimplant: Tylophora villosa Bl., n. f. d. Asclepiadaceae de Clercq.
- sengon
- eind l.: bl. 46. r. 5 l.: A. stipulata Boivin; heet ook wel ° jawa, ter ondersch. van Alb. Moluccana Miq. uit de Molukken ingevoerd, die ° sabrang, gen. wordt. ° wewe, of wewe, boom: Pithecolobium montanum Benth., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- săngka
- 3. heester: Callicarpa longifolia Lam., n. f. d. Verbenaceae de Clercq.
- sêngkêr
- interdictie v. d. B. in Enc. II, 549b.
- sangkèt
- sangketan, Plectranthus Javanicus Benth., n. f. d. Labiatae. ° rambat. Acrocephalus capitatus Benth., zelfde n. f. de Clercq.
- singkil
- heester: Premna foetida Reinw., n. f. d. Verbenaceae de Clercq.
- sangkong
- singkong, zie puhung, BV.
- singking
- zie nog Juynb. 222.
- sungut
- sunguting aprang, spits PT. 77.
- sungsang
- ° sarik, Men. IV, 70, vgl. KBNW. i. v. carik. 2. kêmbang °, kruid: Gloriosa superba L., n. f. d. Liliaceae; heet ook măndhalika, de Clercq.
- singlir
- OJ. halfheester: Gaultheria leucocarpa Bl., n. f. d. Ericaceae de Clercq.
- sênggani
- heestergesl. Melastoma de Clercq.
- sanggar
- nyanggarakên, dial. ter wijding doen neerleggen in een bidkapel TBG. XLI, 574.
- sanggraha
- sêsanggrahan, zie nog bij pakuwon, BV.
- sênggawe
- zie sigawe, BV.
- sănggalangit
- kruid: Cassyta filiformis L., n. f. d. Lauraceae; heet ook sukêt krêmi. Ook boom: Ochrosia salubris Bl., n. f. d. Apocynaceae de Clercq.
- sanggya
- zie nog Not. XII, 36; XIII, 97.
-
--- 2 : 848 ---
-
Deel II.
Wa
- wi
- III. alg. ben. v. Dioscorea sp. Solanum tuberosum L. is uwi kênthang, kênthang, of kênthang wêlănda, onze gewone aardappel. uwi alas, ° gadhung, of gadhung, zie ald., maar schijnt ook te zijn Dioscorea oppositifolia L. uwi alus, of ° wilus, of ° abang, Dioscorea alata L., de Clercq.
- we
- = banyu, PT. 3: kêlêm ing we.
- wèh
- paringan, in den regel alleen gebruikt voor de kleeren, door een meerdere, als een deel van hun bezoldiging, aan zijne ondergeschikten geschonken TS. 288.
- woh
- pawohan, is vlg. TS. 300 KN. 1°. een bizonder model v. sirih-doos, 2°. een blaadje met geschenken, door den Sunan bij zekere gelegenheden a. d. Resident gezonden.
- waos
- r. 2, zie echter pangot.
- waung
- 2. zie bij têmbêlèk, BV. r. 3 l.: (vlg. de Clercq Premna leucostoma Miq. enz.).
- wana
- ° badra, nm. v. e. lurik-patroon TS. 76.
- wuni
- uit bijgeloof zelden op de erven geplant, daar in dezen boom onder allerlei gedaanten de zielen der afgestorvenen zouden huizen de Clercq.
- wênèh
- oudj. waneh, zie verder Kern in Bijdr. 6e R. VI, 240.
- winatan
- heester: Orophaea reticulata Miq., n. f. d. Anonaceae de Clercq.
- winituwa
- = pinituwa, v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 78.
- wênang
- mênangi, imd. nog in leven vinden RP. 82; zie ook JZ. II.
- wining
- = wunung, Ks.
- winong
- Tetrameles rudiflora R. Br., n. f. d. Datiscaceae; een ander zie bij mong, 2. r. 8: wining, l.: winêng, de Clercq.
- wande
- thans uitsl. gebruikt als K. van warung, TS. 148.
- wantu
- maksih mawantu, siyang ratri kasukan ngênting, PT. 2.
- wunut
- zie kathêng, BV.
- wunung
- zie bij siwil, Br. r. 3 l.: = winêng, de Clercq.
- waca
- para maos, de lezers van een krant Djk.
- war
- of wawar, r. 6: Commersonia platyphylla Andr. en C. echinata Forst., n. f. d. Sterculiaceae; heet ook blancong. uwar-uwar, ook een soort aardvrucht de Clercq.
- wur
- mawur, eind, zie nog i. v.
- wèr
- bl. 12a, r, 6 l. (vlg. de Clercq: Eugenia aquaea Burm.).
- waru
- ° gêli, zie taluki, BV. sasrah kêmbang waru, L. 94, vgl. de bet. van GR. waru, is Hibiscus tiliaceus L.; heet ook ° laut, ° lênga, ° lêngis. ° lanang, Hibiscus macrophyllus Roxb., heet ook ° payung, ° watang, ° jêmbut, en ° gunung. waru gunung, ook Hibiscus similis Bl., heet ook ° gombong, of gombong. ° langkang, ° wadon, ° landhak, H. mutabilis L. ° lot, Thespesia macrophylla Bl. — waron, zie klabêt, BV. de Clercq.
- wêru
- r. 3 l.: n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- wiru
- Licuala spectabilis Miq., de Clercq.
- wuru
- ° kêmbang, en ° sana, zie bij walik, BV. ° kêbo, zie gêmpur, BV.
- wêruh
- bl. 14b, r. 10 v. o.: eerder priksa, tusschen haakjes! zie echter passim priksa, voor pirsa, ook te vgl. botên priksa, vgl. kurang priksa, Mal.?
- wirun
- zie ook bij panji.
- wêrak
- ook = lêrak.
- wuruk
- 3, zie rêgu, BV.
- wrakas
- Quercus-soort, zie pasang, BV. Ks.
- wrêda
- ° krama, TS. 15, Bl. PS. 4, 7, 32 is kråmå, waarin in verband met den aangesprokene geen kråmå-inggil wordt gebezigd.
- wrêdu
- vgl. Bab. Jo. I, 360.
- waras
- marasake, vlg. TS. 276: doen genezen van medicijnen; van een ziekte genezen.
- wursita
- ka ° = kocap, TP. 93.
- wora-wari
- ° rumpuk, heeft dubbele witte bloemen de Clercq.
- wrêgu
- zie rêgu, BV.
-
--- 2 : 849 ---
- warga
- ook deelgenoot, medecontribuant Djk.
- warêg
- anaman °, TS. 59: nam warêg.
- wêrgul
- r. 4 l.: muruk, bij J.
- wirang
- mêmirang, eind S.
- wirong
- ° rangu-rangu, BS. 516.
- waringin
- Ficus Benjamina L., de Clercq. — mringin, r. 3 l.: Tj. III, 314. — waringinan, zie ihing, BV.
- wuk
- awuk, eigl. grijs, grauw, vgl. KBNW. i. v. awuk.
- wèk
- mèwèk, zva. jêbèr, zie aant. RS.
- wukon
- zie ook uku.
- waktra
- pra nayaka °, PT. 34, 121.
- wêkas
- 2, K. wêling, ook testament, legaat v. d. B. in Bijdr. 5e R. VII, 508 noot 4.
- wakap
- zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 135.
- wadu
- madoni, vgl. Hazeu Proefs. 111, noot. — pawèstrèn, KN. nl. vrouwenafdeeling in een měsjid TS. 36.
- wêdi
- mamêdi, ook vogelverschrikker TS. 186.
- wêdani
- oudj. udani, KBNW.
- wadêr
- wadêran, Isachne miliacea Rath.
- widara
- ° upas, Merremia mammosa Hall. f., n. f. d. Convolvulaceae.
- widura
- r. 2 "kreupel"; vlg. Hazeu Proefs. 199 door verwarr. van Skr. Widura met widhura.
- widadara
- over widådari's zie vooral Hazeu TBG. XLIII, 60 vlgg. godhong widadari, kruid: Agrimonia Jav. Jungh., n. f. d. Roṣaceae de Clercq.
- wudul
- wudulan, heestergewas: Scaevola Koenigii Vahl., n. f. d. Goodenoviaceae; in OJ. boom: Trevesia Sundaica Miq., n. f. d. Araliaceae de Clercq.
- wadya
- wadwa, ook dienaar Jonk. 186.
- wadang
- walang, of wayu, boom: Pterospermum Schreb., n. f. d. Sterculiaceae Ks.
- wadung
- boom: Garcinia Linn., n. f. d. Guttiferae Ks.
- wot
- wowotan = momotan, Men. VI, 455. — nguwot. sun uwot, Rs. 246.
- wutah
- en utah, ook vuurspuwen v. e. vulkaan TS. 57.
- watêk
- matêk, prevelen, grondw. patak, of patêk, Wk., vgl. mêtêk, gedempt van toon enz. JR. — watêkan = cacadan, KBNW. i. v. têtêh.
- wêtêng
- vlg. TS. 192 KI. uitsluitend padharan, gewl. padharan, geschr., zie verder ib. 293.
- wis
- ampun, alleen MD. v. aja, niet van wis, WG. 22, noot.
- wos
- wose, enz. grondw.? wose, TS. 79.
- wasi
- ook executeur-testamentair (Ar. waçî) v. d. B. in Bijdr. 5e R. VII, 511; Enc. II, 549b.
- wêsi
- mêsi, ook geld geven voor de vergunning, om op een erf gras te snijden, in een bosch hout te hakken enz. TS. 58.
- wusu
- r. 3.: zie echter Wk. i. v. bêthuk, en vgl. bibis.
- wasuh
- vgl. KBNW. i. v. asuh.
- wêsah
- OJ. = wrêsah.
- wisuh
- oudj. isuh, zie KBNW. i. v.
- wêsnu
- heet ook lêsnu, de Clercq.
- wisesa
- hyang °, vgl. maha muni.
- waspada
- kêwaspadan, KN. kennis v. i. dragen TS. 126.
- wasiyat
- ook legaat v. d. B. in Bijdr. 5e R. VII, 508.
- wisma
- wismèng manuk, wangs. voor rusuh [susuh] PT. 129.
- wawa
- mawi, zva. ngangge, JZ. II.
- wuwu
- and. nm. v. bamban, I. de Clercq.
- wewe
- zie sengon, BV.
- wawar
- zie ook bij war, BV.
- wuwung
- r. 8 ° tunggak, l.: ° bungkak. adus °, vgl. KBNW. i. v. ambuh.
- wèl
- eind, vgl. cawèl.
- wali
- ° mêjabir, (Arab. [Arab]) dwingende voogd v. d. B. in Bijdr. 5e R. VII, 466.
- wulu
- III. vgl. KBNW. i. v. ulu, IV.
- waluh
- ° bokor, Cucurbita pepo L., de Clercq.
- wêlah
- wêlahan, zie kraminan, BV.
- wêlèh
- zie olèh, in KBNW.
- wuluh
- II. in OJ. lampar, de Clercq.
- wuloh
- zie gêsêng, BV.
- wulan
- ook een klåpå- en komkommersoort TS. 79.
- wlanthang
- zie bij mêlanthang.
- wiluru
- klimplant: Entada scandens Benth., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- walik
- ° êlar, is Acer laurinum Hassk., n. f. d. Sapindaceae (heet ook wuru kêmbang, en
-
--- 2 : 850 ---
- wurusana) en Cupania diplopetala Hassk., dezelfde n. f. (heet ook pênjalinan). ° angin, Mallotus Cochinchinensis Laur., de Clercq. — walikan. jaman °, vgl. echter jagad °.
- wêluku
- mêluku, vgl. têras, sisir, brujul, bêlah.
- walikukun
- zie bij sinduk. Heet ook lanji, de Clercq.
- walikêlar
- boom: Cupania L., n. f. d. Sapindaceae Ks.
- walikadhêp
- klimmende heester; meerdere soorten v. h. geslacht Mussaenda, n. f. d. Rubiaceae; miss. beter walikadhêp, de Clercq.
- wilada
- Ficus fistulosa Reinw., de Clercq. r. 1 l.: logondhang.
- wêlut
- ° sisik sabèng dharat, wangs. voor êla-êla [ula] Bab. Pas. 13.
- wêlatung
- beter Calamus Caesius Bl.? de Clercq.
- walisak
- vgl. oudj. ulisak, in KBNW.
- wilwa
- vlg. TS. 99: spook.
- walulang
- KN. uitgestrektheid TS. 135. — wêlulangan. sukêt °, Fimbristylis globulosa Kunth., n. f. d. Cyperaceae de Clercq.
- wêlagri
- vgl. ulagri, in KBNW.
- walang
- zie wadang, BV. walangkadhak kinandhangan, wangs. voor banyak, Rh.
- wulung
- kacang °, zie lanjaran.
- wêlingi
- Cyperus elatus L. en Scirpus Sundanus Miq., beide n. f. d. Cyperaceae de Clercq.
- wudhu
- r. 9 l.: buki, (J).
- wadhahan
- ° ijo, zie bij bondhot, BV.
- wêdhus
- wêdhusan, ook nm. v. e. kinderspel TS. 94.
- wadhung
- zie kêmênjing.
- wija
- 1. lurah wijamantri, Waj. II, 129.
- wiji
- wijèn, r. 5 l.: (S. indicum L. enz.). ° alas, halfheester: Hedyotis latifolia Reinw., n. f. d. Rubiaceae de Clercq.
- wêjah
- vgl. ojah, in KBNW.
- wijah
- 2. mijah, kuitschieten Tj. v, 254.
- wajèg
- vrouw. bloemtros v. d. aren de Clercq.
- waya
- ook Skr. âhwaya, naam achter eigenn., zie KBNW. i. v. ahwaya.
- wayu
- zie bij wadang, BV.
- wiyu
- boom: Garuga Roxb., n. f. d. Burseraceae Ks.
- wiyar
- ook K. v. jêmbar.
- wiyos
- wêwiyosan putra nata, wangs. voor babar, CS. wiyos, ook KD. voor wang = 10 duit TS. 278.
- wimba
- 1. r. 3: hier te brengen wat op mimba, staat, zie aant. R. bij G.
- wiguna
- r. 3 miguna, zóo? Bl. CP. 200.
- wagêd
- 2. ook K. v. pintêr.
- withangka
- verkeerd berg. Skr. wiṭaṅka, tinne, top.
- wang
- vlg. TS. 187 in de bet. v. munt, geld alleen gebruikt van het geld van den Sunan, en in wang kêrtas.
- wêngi
- en bêngi, en het verschil vgl. TS. 55.
- wangkal
- = wêru, Ks.
- wêngkang
- mrêngkang, AS. 153.
- wăngsa
- zie kananga, BV.
- wangsul
- boom: Aglaia Lour., n. f. d. Meliaceae Ks. Zie ook bij balik.
- wungli
- en mungli, zie kayu lanang.
-
La
- lo
- III. r 3 l.: Ficus infectoria Roxb. ° gondhang, F. variegata de Clercq.
- lih
- ngalih, ook bij een ander werk zoeken TS. 188. — ngalihi, AS.
- loh
- Ficus-soort Ks. ° kambing, boom: Orchipeda Bl., n. f. d. Apocynaceae, vgl. cêmpirit.
- luhur
- lumuhur, eind, zie Wk. bij grêbong.
- laos
- r. 3 l.: Galanga Willd. enz.
- lancur
- lancuran, grassoort: Sporobolus diander Beauv., de Clercq.
- lêncir
- PT. 108, 110.
- lincad
- 1. tegenover gasik, Tj. II, 478.
- lancang
- 3. zie nog TS. 16.
- loncang-lancing
- vriend noch maag hebben TS. 279.
- lunda
- Conocephalus suavolens Bl., n. f. d. Urticaceae; heet ook banyon, de Clercq.
- lindor
- boom: Bouguiera Lam., n. f .d. Rhizophoraceae Ks.
- landêp
- of godhong °, kleine heester: Barleria prionitis L., n. f. d. Acanthaceae, zie bij landhêp, de Clercq.
-
--- 2 : 851 ---
- landêng
- r. 3: RP. 86, 94.
- lantun
- nglantun, KN. imd. zijn gang laten gaan TS. 187.
- luntur
- paluntur, zie ook pluntur.
- lontor
- JZ. II.
- luntas
- 2 r. 2 v. o. l.: soms voor pagěr's gebr. de Clercq.
- lanting
- nglanting, ook voetzoekers afsteken ze in de hand houdende TS. 80.
- lintang
- zie bij sêmbung, BV. — palintangan, de namen v. d. teekens v. d. dierenriem, alle Arab. te vinden bij Juynb. Bijdr. Congresn. 32; de namen der planeten ib. 33.
- lanji
- zie walikukun, BV.
- linji
- rietachtig gras: Cyperus platystylus Br., de Clercq.
- lanjak
- nglanjak, in sommige streken bouwgronden voor geld verhuren v. d. B. in Bijdr. 6e r. III, 110.
- linyal
- var. v. Colocasia antiquorum de Clercq.
- laci
- nglacèni, r. 2 l.: diklacèni.
- lici
- afkomst. v. e. boom: Nephelium longyan Bl. en lèngkèng, v. Neph. Litschi Camb., beide n. f. d. Sapindaceae de Clercq.
- locari
- of pêcari, and. nm. v. kanthil, Ks. BV.
- licat
- malicat, JZ. I, 222.
- lêcês
- een ficus-soort Ks. Vlg. de Clercq OJ. bloem v. d. combrang, en zie lêsês.
- lir
- r. 3: liring layang, bet. het hoedanig zijn van den brief, hoe de brief is, d. i. de brief is zooals volgt, vgl. lir = rupa, Kern?
- lara
- I. ° siji kae, verbloemde naam voor de cholera TS. 5. — II. laran, (of raran): kasukan babêdhayan, laran-laran, Bab. Pas. 146.
- liru
- ° wastra = urup wastra, zie urup, II.
- lurah
- en ° tabon, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 115 vlg.
- laron
- laronan, of manyawun, boom: Macropanax oreophilum Miq., n. f. d. Araliaceae; heet in OJ. pampung, ook grassoort: Panicum uncinatum H.B.K., de Clercq.
- larak
- nglarak pawangkidan, een grens trekken Bab. Pas.164.
- lêrak
- wêrak, verdacht de Clercq.
- lorod
- mlorod, zie JZ. II.
- lèrès
- = undur, PT. 118.
- lèk
- zie olèk, BV.
- laku
- nglakoni, ook besturen? Bab. Pas. 156: nulya sami linampahan, nagari Pasirbatang, dhatêng kaponakan catur.
- lukar
- nglukarake, enz. in dezen zin niet in gebruik TS. 282.
- lêkukun
- of likukun, OJ. voor walikukun, de Clercq.
- lada
- ficus-soort = wilada, Ks.
- latuh
- 2 elders Enhalus Koenigii Rich. of E. acoroìdes Zoll., n. f. d. Hydrocharidaceae de Clercq.
- latêng
- and. nm. v. kêmadhuh. Soorten ° gunung, ° kêbo, ° kidang, ° sapi, Ks.
- lutêng
- and. nm. v. budhêng, Ks.
- lêsu
- vlg. TS. 266: zich nog niet recht frisch gevoelen van een pas opgestane.
- lêsah
- vlg. TS. 265, 266: uitgeput, zwak als gevolg v. ziekte; neergeslagen van te velde staande rijst.
- lêsnu
- zie wêsnu, BV.
- lasar
- vlg. TS. 148 facult. K. V. dhasar.
- lêsês
- (OJ. lêcês) boom: Ficus melinocarpa Bl., n. f. d. Urticaceae de Clercq.
- lawe
- zie bij tutub, BV.
- luwohan
- OJ. zva. blabahan, BV., de Clercq.
- luwuk
- 1. zie KBNW. i. v. udung.
- lawang
- kayu °, boom: Heritiera littoralis Dryand., n. f. d. Sterculiaceae; heet ook balang pasisir, de Clercq. — plawangan, ook nm. v. een tusschenhoofd v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 28, noot 2.
- lawung
- kêbo °, TS. 93: maesa lawung, KN. een offerfeest voor het rijk in de maand Rabingulakir.
- luwing
- 2. Ficus hispida L., n. f. d. Urticaceae de Clercq.
- lulu
- mêlulu, Sri T. 4b: bilulu.
- lola
- Bab. Jo. I, 118?
- lalah
- aan 't eind bijvoegen: en zie lampu.
- loloh
- ook beestenvoer TS. 282. — lolowan, zie ook bij kraminan, BV.
- lalar
- nglalar, corrigeeren B. v. B. 131.
-
--- 2 : 852 ---
- lalêr
- ° mêngêng, ook nm. van een slechte mathi, Wk.
- lêlaton
- zie gênèn, bij gêni.
- lela-lela
- wiegeliedjes, zoo gen. n. d. beginwoorden Hazeu in TBG. XLIII, 48.
- lalab
- 2. nglalabi, iets van zulk een keg voorzien Wk.; zie ook bij jêjêl.
- lêp
- byar lêp = byar pêt, Wk.
- leprak
- Barring tonia-soort, zie putat, Ks. Vlg. de Clercq zva. bêsole.
- lêpat
- sa °, dial. (K.?) = salupit, 1/2 bau Knebel in TBG. XLII, 344.
- lêpas
- 2. lakune wis lêpas, DW. proza 53.
- lepya
- kalepyan, Tj. II, 338.
- lopong
- lopongan, kruid: Phrynium capitatum Willd., n. f. d. Marantaceae de Clercq.
- ladha
- ° cêmpaka, heesterachtig kruid: Capsicum Sinensis Jacq., n. f. d. Solanaceae, hier en daar als sierplant gekweekt de Clercq.
- lidhah
- KN. 1°. buffel- of rundertong (ook wel v. and. dieren, zooals ze op de pasar verkocht wordt); 2°. weerlicht; 3°. nm. v. e. visch TS. 282.
- lèdhèk
- ook verkort. v. talèdhèk, TS. IV.
- loji
- ° kulon Majasanga, wangs. voor Bayalali, CS.
- lêjar
- nglêjarake. wus lêjarna brangtanira, PT. 38.
- lajim
- vlg. Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 197, Arab. [Arab], niet verbindend v. e. contract.
- laya
- lumaya = lumampah, W., PT. 101: lumayèng wana.
- layu
- lêlayu, spoed bericht, vervangen door layang situ-situ, TS. 188. bl. 139b, eind: basa Mêlayu, Men. IX, 321.
- liya
- conjunct. v. li KBNW. i. v. êli.
- layat
- kêlayatan, vgl. blayat.
- layang
- playangan. sawah °, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 146, 147. palayangan, ook kanon TS. 66.
- leyang
- aleyangan paragaking jati, PT. 64 = liyangan °.
- lom
- zie ook aram-aram, BV.
- lêmu
- jênang °, een brij van rijst met santěn gekookt. — lêmon, l.: vergane dierl. mest in 't alg. TS. 111.
- lima
- adu °, een medicijn TS. 97. — klimasada, purnamasada, boom: Cordia L., n. f. d. Boraginaceae Ks.
- lêmah
- zie nog bij garu. kayu °, and. nm. v. kêcipiran, Ks. godhong °, heester: Munronia Jav. Benn., n. f. d. Meliaceae de Clercq. — lêmahan, verbindingsstuk tusschen de voeten v. e. leeren wayang-pop TS. 70.
- limun
- oudj. alimun, zie KBNW. i. v.
- lamur
- lamuran, Polytrias praemorsa Hack., de Clercq.
- lamèr
- boom: Glochidion Forst., n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
- lamuk
- 2. oudj. namuk, zie KBNW.
- lamtara
- boom = kêmlandhingan, Ks.
- lamlam
- van oudj. alam, zie KBNW. i. v. alam.
- lêmpèni
- boom: Ardisia Swartz., n. f. d. Myrsinaceae Ks.
- lampar
- zie ook wuluh, II. BV.
- lêmpir
- 1. l.: = vel, blad TS. 189. Ook and. nm. v. lamèr, Ks., BV.
- lampak
- kali °, boom: Elaeocarpus Bl., n. f. d. Elaeocarpaceae Ks.
- lampêt
- zie ampêt, BV.
- limput
- kang wastra panglimput raga, wangs. voor bêbêd, CS. manglimput angêpang kitha, PT. 74.
- lampês
- l. vgl. v. d. T. KBNW. i. v. uku, jav. in Bjw. klampês. Vlg. de Clercq = kêmangi.
- lêmpuyang
- Zingiber Cassumanar L., de Clercq.
- lèmpèng
- oorspr. klèmpèng, KBNW. i. v. kêmplèng.
- lompong
- lompongan ula, OJ. kruid: Arisaema filiformis Bl., n. f. d. Araceae de Clercq.
- lambe
- ° găngsa, ook kasar voor gezegde, verhaal TS. 219.
- lêmbana
- oudj. alěmbana, Skr. âlambana, zie KBNW.
- lombok
- Variet.: ° tatung, ° tampar, ° wudêl, (Piper Chaba Hunt.) ° rawit, of ° setan, of ° jêmprit, of ° cêmpiling, en in OJ. ° gambir, (Capsicum minimum Blanco) de Clercq.
- lêmbiji
- and. nm. v. anyawar, Ks.
- lêmbayung
- lêmbayungan, Paspalum cartilagineum [cartilagi...]
-
--- 2 : 853 ---
- [...neum] Presl., en bovendien Panicum repens L., var. Ischaemoides Boerl., de Clercq.
- lêgi
- kayu °, of kayu manis = wit kaningar, de Clercq. — lêgèn, zie badhèg, BV.
- lagèh
- lagehan, PT. 112.
- lêgar
- lêgaran, zie ilat, BV.
- lêgarang
- of logarang, boom: Alstonia Brown, n. f. d. Apocynaceae Ks.
- lêgêt
- lêgêtan, kruid: Myriactis Wightii D.C., n. f. d. Compositae de Clercq.
- lêgèyèh
- ° aguling, PT. 63. ° saluku, PT. 137.
- labu
- K. labêt, Benineasa hispida Cogn. var. de Clercq.
- lubèr
- zie nog bij bèr.
- lêbak
- vroeger BK. = gewend, gehecht aan iets zijn TS. 232.
- labêt
- zie nog bêtèk.
- lang
- nganglang, JZ. II.
- lung
- lumung, van hals PT. 109; 110 (° lir pinasah).
- langên
- KN. ° swara, of ° swaran, zingen TS. 283.
- lêngur
- vgl. blêngur.
- lêngki
- zie baya, BV.
- lêngak
- eind art. Gr. L. 106.
- langkung
- ook hengsel; en over de schijf heengaan bij het boogschieten TS. 83.
- lêngkung
- van vrouwen PT. 111.
- langsar
- kang langsaran wastra, PT. 98; 100: langsaraning pinjung.
- lêngsar
- boom: Pometia Font., n. f. d. Sapindaceae Ks.
- lungsar
- eind art. RP. 80; AS. 106.
- lungsir
- linungsir-lungsir, PT. 10 met zijde bekleed? vgl. 46.
- langsat
- = langsêp, Ks. ° lutung, Aglaja heptandra K. et V. en A. eusideroxylon K. et V. Bjw. en Mal. voor langsêb, KBNW. i. v. croring. — langsatan, Aglaja acida K. et V.
- langsêp
- ° alas, zie kraminan, BV.
- lingga
- nglingga, van een op zich zelf staand woord RS.
- langgar
- vlg. Juynb. Perz. Bijdr. 5e R. X, 178.
- longong
- zie congo, BV.
-
Pa
- pe
- pepe, 2. Oxystelma esculentum R. Br., n. f. d. Asclepiadaceae de Clercq.
- paeka
- van oudj. eka, zie KBNW. i. v. eka.
- paido
- zelf niet in gebr. TS. 143.
- pait
- bl. 182a, r. 5: zie nog bij gêtih.
- fahal
p+al\Arab. [Arab], voorteeken, inz. een goed Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 194.- puhung
- katela °, is Manihot utilissima Pohl., n. f. d. Euphorbiaceae; heet ook ° budhin, of ° bodhin, en sangkong, singkong, en in OJ. bolèt, kaspe, of katela kaspe, de Clercq.
- pani
pnNimet pa °, afgel., zie KBNW. i. v. anyi, II.- pêna
- zie mêna.
- pini
- baukapine, zie JZ. II.
- pèni
- vgl. oudj. apeṇi in KBNW.
- panah
- panahan, KN. verbast. v. paprênahan, TS. 92.
- pênonthong
- zie thongthong.
- pênêr
- kapênêr, ook = kabênêr.
- pênêd
- zie ook bij bêcik.
- pênatu
- KT. 107.
- panegowa
- m. z. ° gowang, of pinagowang, de Clercq.
- panithikan
- zie bij thik.
- punang
- uit pun + ang, lidw. zie Kern in Bijdr. 6e R. VI, 101.
- panci
- mancèn, eind, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 40 vlgg. sawah °, of têgal °, dial. ambtelijk bezeten gronden v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 158.
- pănca
- ° kaki, vlg. v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII = jompo. ° suda, ook klimplant: Jasminum quinquenervium Bl., n. f. d. Oleaceae de Clercq.
- păncawati
- = ° niti, Bab. Pas. 18, 19.
- pancal
- vgl. ook plăngka. ° kidang, Aglaja elaeagnoidea Benth. (heet ook pacang gunung) en A. odoratissima Bl., var pauciflora K. et V., beide n. f. d. Meliaceae de Clercq.
- pancong
- dhunak lan °, Bab. Pas. 66.
-
--- 2 : 854 ---
- pandêrman
- kruid: Artemisia vulgaris, n. f. d. Compositae; heet in OJ. gênjeyan, L., de Clercq.
- pêndêng
- mêndêng, AS. 27. — pamêndêng, AS. 132.
- pantèn
- vroeger BK. = kowe, enz. zie TS. 232.
- pintur
- te Japårå = bintur, Wk.
- pandhan
- ° ari, Pandanus fascicularis Lam., of vlg. and. P. odoratissimus L. ° wong, K. ° tiyang, P. laevis Rumph., de Clercq.
- pandhosa
- zie bandhusa.
- pêndhêm
- mêndhêm, te Suråk. gebr. voor misdadigers en dieren, anders ngubur, TS. 164.
- pandhoga
- sumêkan °, PT. 107.
- pundhung
- boom: ook kêpundhung, Baccaurea Lour., n. f. d. Euphorbiaceae. — pundhungan, Nauclea L., n. f. d. Rubiaceae Ks.
- punjêr
- hoofdwortel van padi de Clercq.
- pênjalin
- ° selang, Daemonorops melanochaetes Bl. ° porong, Calamus ornatus Griff. ° wuluh, Daemonorops strictus Bl., de Clercq. — panjalinan, zie walik, BV. en ook Cyp. Lessertiana Camb.; ook grassoort Eriochloa polystachya H. B. K. (heet in OJ. gilèn) de Clercq. — manjalin, zie pl. pêtètèng, BV. lêncir °, PT. 112.
- pêntholop
- v. e. kalen schedel Tj. II, 657.
- pênthelang
- mênthelang, Bab. Jo. II, 422, vgl. AS.
- panthêngil
- zie bij thêngil.
- panthêngul
- zie bij thêngul.
- panthingil
- zie bij thingil.
- pênthèngèl
- zie bij thèngèl.
- pacucu
- r. 2 l.: Tj. II, 609. — r. 6 achter geven: Men. VI, 464: maringis ngumik-umik °.
- pacar
- ° gunung, zie pancal, BV. pacar, is Murraya exotica L., n. f. d. Rutaceae, wel als sierpl. in tuinen gekweekt. ° cina, of ° wulan, of ° culam, of ° prênthil, Aglaja odorata, Lour., n. f. d. Meliaceae, eveneens sierpl. uit China ingevoerd. ° kuku, Lausonia inermis L. ° banyu, Impatiens balsamina L., n. f. d. Geraniaceae, ook kruid: Jussiaea repens L., n. f. d. Onagraceae. — pacaran, kruid: Eragrostis amabilis Wight. et Arn., n. f. d. Gramineae de Clercq.
- pacara
- Skr. en oudj. apacâra, wangedrag.
- pêcari
- zie locari, BV. pêcari, of ° kuning, OJ. — cêmpaka gunung. ° putih, OJ. = cêmpaka putih, de Clercq.
- pacirah
- = bacira, Skr. prâcîra, oudj. pacîra.
- pucuk
- vlg. de Clercq alleen nm. v. d. gěbang-palm.
- pacêt
- pacêtan, OJ. klimplant: Sphaerostemma pyrifolium Bl., n. f. d. Magnoliaceae de Clercq.
- pêcus
- enz. alleen met de ontkenn. TS. 220.
- picis
- picisan, Myrica L., n. f. d. Myrycaceae Ks.
- pacêl
- r. 5, vgl. ook ganjêl.
- pêcêl
- jêruk °, Citrus acida Roxb., de Clercq.
- pacing
- r. 2 l.: C. speciosus Smith.
- pucang
- dhahar mucang, WP. 261. Eind mucang, WP. 206, 261. — pucangan = dêlêg, b Ks. BV.
- pucêng
- pucêngan, zie bij têmbêlèk, BV.
- pucung
- heet ook pakêm, de Clercq.
- pir
- zie nog bij ngapirani.
- pari
- kayu °, boom: Glochidion Forst., n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
- pare
- of ° ayam, Momordica charantia L. ° ula, of ° wêlut, Trichosanthes anguina L., de Clercq.
- paro
- maro adhêp, l.: ° idhêp.
- pêri
- Perz. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 177.
- prih
- 3 is Ficus gabella Bl., de Clercq.
- frail
p+]ail\ahli °, koranische erven, zie v. d. B. in Enc. II, 555a.- pêron
- eigl. klimmende heester, heet ook bratawali, de Clercq.
- prênah
- van oudj. arnah, zie KBNW. i. v. arnah.
- pranak
- of mranak, Quercus-soort, zie pasang, BV. Ks.
- parentah
- ° desa, nm. der leden v. h. dorpsbestuur v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 53, ook 't dorpshoofd zelf.
- pranajiwa
- r. 2 l.: Bennett, n. f. d. Leguminosae. Heet ook kucila, de Clercq.
- purnama
- ° sada, boom, zie klimasada, bij lima, BV.
- parak
- kêparak, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 177. — parakan, drooge plaatsen Bab. Pas. 8.
- parik
- r. 4 l.: 333?
- prikancu
- bloem W., Bab. Pas. 34; C. 2196, bl. 94.
-
--- 2 : 855 ---
- prakasa
- eind vlg. Ks.: Croton Linn., n. f. d. Euphorbiaceae.
- prada
- mrada tai, een lekkerbek zijn TS. 57.
- pratignya
- DW. proza 81.
- prasman
- godhong °, heet ook jamana, jêmpana, de Clercq.
- purwa
- ° cêng, kruid: Pimpinella pruatjan Molk., n. f. d. Umbelliferae. ° lata, waterplant: Lycopodium Sp., die door vrouwen in den haarwrong wordt gedragen. ° gêni, heester: Rhododendron Jav. Benn., n. f. d. Ericaceae. purbanagara, heet zoo naar den prins van dien naam, bij wien 't eerst zonnebloemen geplant werden de Clercq.
- prapat
- and. nm. v. bogêm, Ks.
- projol
- mrojol, BG. 293, 339; JBr. 167; Gr. L. 159.
- pareyan
- ° kagak, klimplant: Melothria mucronata Cogn., n. f. d. Cucurbitaceae de Clercq.
- priyayi
- r. 5: bijzit, nl. alleen v. d. Vorst en de pangeran's TS. 287.
- priyang
- priyang-priyang tan uyang, v. e. verblijde PT. 38.
- parman
- antuka parmaning yang, moge (de zieke) beter worden Djk., vgl. marma.
- pramudya
- koning PT. 79, 82, 83 enz.
- pramasada
- OJ. voor murmasada, de Clercq.
- parimping
- marimpingi, zie plimping.
- prêmomong
- mrêmomong, zie ook RP. 74.
- prêmbèh
- r. 6 l.: ontsteld.
- prêgandang
- prêgundung, zva. bêrgandang, enz.
- prêgigih
- mrêgigih, zie bij bêgigih.
- pragăngsa
- mragăngsa, deze klasse v. beambten bestaat thans niet meer: hun werk wordt nu verricht door de kalang's TS. 166.
- pribadi
- alleen gebez. in den titel v. Mangku Nagårå: ingkang jumênêng pribadi, TS. 287.
- pring
- soorten: ° ori, of ° gadhing, of ori, Schizostachyum Durio Rupr. ° uluh, of ° wuluh, of ° wuluh gadhing, Bambusa longinoides Miq., heet in OJ. lampar. ° apus, of ° tali, of apus, Gigantochloa Apus Kurz. ° ampèl, of ° tutul, of ° rampal, of ampèl, Bambusa vulgaris Wndl., var. stricta. ° tambêlang, of ° tambêlang gadhing, of ° gombong, of tambêlang, Gigantochloa maxima Kurz. ° wulung, G. robusta Kurz. ° jahal, Bambusa Nana Roxb., de Clercq.
- parang
- ° dewa, boom: Mallotus, n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
- puring
- ook Graptophyllum-soorten, n. f. d. Acanthaceae de Clercq.
- puringring
- enz. — prinding, enz.
- pringkus
- eind. mati °, tegenover mati branggah.
- pringgadani
- zie KBNW. i. v. dhani.
- pèk
- vgl. mèk.
- pakan
- makan tuwan, 's eigenaars dood veroorzaken van wapens gezegd TS. 156.
- pakon
- zie ook bij pathu.
- pakir
- ook spec. armen v. d. B. in Enc. 546a.
- paksa
- ° lanang, DW. proza 72?
- pêksi
- ° limaran, vlg. TS. 87: limaran, alleen.
- pakis
- ° kidang, zie bij tawar, BV. ° tandhuk mênjangan, zie simbar, BV. ° dhadhu, of ° bang, Blechnum orientale L. ° galar, of galar, Alsophila sp. de Clercq.
- poksor
- l. r. 2 vlg. de Clercq Commelina obliqua Hanb., n. f. d. Commelinaceae, kruid.
- pukulun
- zie nog Kern in Bijdr. 6e R. VI, 102.
- pakupon
- = pagupon.
- pakêm
- zie pucung, BV.
- pakang
- pêpakang, dikke tak. Bab. Pas. 68: munggèng °, v. e. aap.
- pidak
- r. 1: "en midak" te schrappen.
- pati
- mêmatih, l.: mêmati, KN. ook een slachting aanrichten TS. 88. — kêpatèn. ngèlmu °, een ngelmu om de zaligheid hiernamaals deelachtig te worden. salah kêpatèn, vlg. TS. 89: mati salah, K. pêjah salah.
- pête
- ook boom: Parkia speciosa Hassk., n. f. d. Leguminosae de Clercq. ° alas, boom: Parkia Brown., n. f. d. Leguminosae Ks.
- putu
- mayah, gebruikl. ngwayah, TS. 278.
- putih
- kayu putih, nm. v. verschill. boomen, o. a. Melaleuca L. en Eucalyptus l'Hér., n. f. d. Myrtaceae Ks. — putihan, OJ. heester: Buddleia Asiatica L., de Clercq. Eind:
-
--- 2 : 856 ---
- desa kêputihan, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 165.
- petan
- van pèt, TS. 85.
- patani
ptnimiss. Patani, een plaats op de O. kust v.h. Mal. schiereiland, waar de Cie vroeger een factorij had en daaruit lijnwaden betrok Wk. — patanèn, TD. kobongan, bedstede als pronkbed Wk.- patra
- ° manggala, heester: Caesalpinia pulcherrima Sw., n. f. d. Leguminosae; heet ook kêmbang mêrakan, de Clercq.
- putri
- putrèn, pop; vlg. TS. 289 is dit putran, of paputran.
- putêr
- ° putih, wangs. voor bêndara [dara] Bab. Pas. 80.
- patik
- 3. patikan, l. E. thymifolia L., de Clercq.
- pêtêt
- l.: (vlg. de Clercq Desmodium polycarpum D.C., n. f. d. Leguminosae).
- putat
- ° kêbo, K. ° maesa, ook ° rèsèk Planchonia Sundaica Miq., n. f. d. Cecythidaceae de Clercq.
- pêtètèng
- mêtètèng lambung manjalin, v. e. schoone vrouw PT. 110.
- pêtung
- Gigantochloa aspera Kurz., de Clercq.
- pitung
- zie ook itung.
- pêsu
- mamêsu puja sêmadi, PT. 70. ° pujanira, ib. 116.
- pasah
- II. Arab. [Arab]?
- pasar
- iwak pasar, K. ulam pasar, een stukje van ieder der tot de ingewanden behoorende lichaamsdeelen van een karbouw, om bij een slamětan dienst te doen TS. 87.
- pasèk
- van notoir slecht levensgedrag v. d. B. in Bijdr. 5e R. VII, 461.
- pusaka
- zie ook bij asal.
- pasalèn
- zie busalèn.
- puspa
- ° nyidra, is Canna Indica L.
- pasang
- boom: Quercus L., n. f. d. Cupuliferae; soorten: ° balung, ° lawe, ° tangaga, Ks., ° jambe, de Clercq. — pasang kalingan tabe, verbast. v. ° kaliman ° ?
- pèl
- of pipil, schriftelijk verkoopbewijs Bijdr. 6e R. III, 98.
- pala
- ° gumantung, ° gumandhul, niet zoozeer boomvruchten, dan wel hangende vruchten, bv. lombok, katoen, tabak, gierst, mais, boontjes, terong enz. de Clercq.
- pali
- papalya, zie KBNW. i. v. kapal.
- pêla
- boom: Dysoxylum alliaceum Bl., n. f. d. Meliaceae de Clercq.
- pêli
- ook mann. teeldeel van dieren TS. 220.
- pule
- Alstonia scholaris R. Br., n. f. d. Apocynaceae; heet ook wit gabus, de Clercq. ° pandhak, boom.
- puluh
- puluh-puluh, bgl. Mal. sapala-pala, zie Bijdr. 5e R. I, 98-100.
- puluhwatu
- ook tuluhwatu. tuwuhwatu, Bl. PS. 89. Vlg. TK. 55 is puluhwatu, nm. v. e. lurik-patroon.
- palan
- boom: Mallotus, n. f. d. Euphorbiaceae Ks., ook plalan.
- pulèn
- zie bij kidang, BV.
- pulunan
- oudj. pahulunan, zie ulun, I, 2° KBNW.
- plancong
- plancongan, rondslenteren B. v. B. 13.
- pêlandang
- mêlandang, vgl. nog KO. 33.
- pluntur
- de koorden enz. ZG. XVI, 107.
- plènyèt
- zie nyèt.
- plonthos
- r. 8 l.: blondos, J.
- planthang
- planthangan sata, Djk. (bij het beklimmen waarvan of waarnaartoe een kuli is gevallen).
- plênthêng
- plênthêngan, zie klênthêng, BV.
- pelok
- kayu ° = kayu jaran, de Clercq.
- pulut
- pulutan, in OJ. de vrucht v. kayu gêdhang, de Clercq.
- pèlèt
- het hout v. Kleinhovia Linn., n. f. d. Sterculiaceae Ks.
- plêtêr
- mlêtêr, KB. 150.
- pêlus
- boom: Harpullia Roxb., n. f. d. Sapindaceae Ks.
- pulisi
- ook politie-beambte in Midd. en OJ. v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 57.
- pulasari
- de boom heet eveneens de Clercq.
- pluwèk
- r. 3 opengestooten v. h. voorhoofd eens voorbijgangers door den boom v. e. hollend rijtuig Djk.
- palawija
- 2. Zie nog Brandes in TBG. XXX, 592, vlg.
- plalan
- = palan, BV. Ks.
- plalar
- boom, zie klalar, BV.
-
--- 2 : 857 ---
- plopor
- zie popor.
- plumpung
- Eulalia Japonica Trin., de Clercq.
- palêmbung
- mati mlêmbung, PL. II, 80. — r. 7 l.: uitzetten.
- palèbèr
- = balèbèr, zie bèbèr.
- pêlêng
- 2. pinêlêng, bijv. van pinêling, in oudj. komen pělěng en pěling telkens als var. lect. voor Kern.
- pulung
- ° ati, oudj. ulun ati KBNW. i. v. ulu, II, 2°. — pulungan, zie kêmlandhingan, BV.
- pulinga
- oudj. ulinga (v. d. T. foutief uling) bis. linga-linga, bet. eigl. = Skr. pariṇata omgebogen Kern.
- planggrangan
- zie ook panggangan, bij panggang.
- popoh
- popohan, boom: Buchanania Roxb., n. f. d. Anacardiaceae.
- popor
- vgl. plopor.
- popok
- popokan, zie bij ingas, BV.
- pipil
- zie ook pèl, BV.
- pêdhot
- mêdhot banyon, vlg. TS. 60: vóor den afloop van eenig werk er mede uitscheiden.
- pêdhali
- and. nm. v. kêdhali, Ks.
- padhadhon
- padhadhonan, zie dhadhu.
- padhang
- of pajang, boom: Mallotus, n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
- piji
- mijèn. desa °, zie nog v. d. B. in Bijdr. 6e R. III, 165.
- puja
- muja, door bidden scheppen, PT. 50: pinuja awarni cantrik.
- pajamon
- zie bij jamu.
- pajang
- zie padhang, BV. Ks.
- poyokan
- ook spotliedje Hazeu in TBG. XLIII, 48.
- pamah
- mamahan, KI. gilutan.
- pampung
- zie bij laron, BV.
- pambaon
- zie bij bau, J.
- pambayun
- minder goed als KI. van susu, TS. 287.
- pagêr
- ° wayang, ook buitenste pagěr v. e. deså TS. 46.
- pathi
- r. 3 ook poët.? pilêthi, DW. proza 79.
- pêthuk
- KN. ook nm. v. e. rotan-soort TS. 165.
- pêthêkêl
- mê °, Tj. III, 431.
- pêthokal
- zie bij kluthuk, BV.
- pathêt
- ° nêm, een bepaalde melodie, die vóor het preludium en na het eindigen v. e. gamělan-melodie gespeeld wordt tusschen 8 en 12 uur p.m. TS. 241.
- pêthot
- mêthot, ook ambêthot. — mêthotake, l.: enz. caus.; fig. enz.
- pêthol
- zie nog bij thothol.
- pathiluyung
- wangs. voor menggok [onggok] PT. 129.
- pênga
- and. nm. v. jingkat, 2 Ks.
- pangan
- mangani, enz. Vlg. TS. 292 i. d. bet. v. te eten geven aan alleen fig. gebr. voor het brengen van offers aan heiligdommen enz., gewl. voor de uit wierook en bloemen bestaande Vrijdagsche offers aan krissen. — padhaharan, vlg. TS. 293 maaksel v. Winter. Een kok, zelfs v. d. hoogste personen, heet koki, of juru olah-olah.
- pangur
- 2 KN. als KD. ook gebr. als aanduiding v. h. tijdstip waarop die kunstbewerking plaats heeft TS. 291.
- ngangrêt[5]
- bl. 337b, r. 20, l.: pangrêt.
- pêngkuh
- mêngkuhi, vrij wel = ngukuhi, doch buitendien vlg. Wk. sterker maken, dan een ander of iets anders.
- pêngkêr
- enz. KI. zie bij buri.
- pingkêl
- kê °, grondw. ingkêl, zie KBNW.
- pangling
- nga panglingan da, (ngå p. då) en wa panglingan da, namen v. d. u, en de o, WG. 22.
- punggawa
- nm. der leden v. h. dorpsbestuur v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 53.
- panggang
- boom: Heptapleurum tomentosum Hassk., n. f. d. Araliaceae, en andere H. soorten de Clercq.
- pênggung
- ook Planchonia Timoriensis Bl., n. f. d. Myrtaceae de Clercq.
- pangung
- dial. voor pasah, Knebel in TBG. XLII, 345.
-
Dha
- dhu
- II. zie ook thuh.
- dhaon
- ° putihan, OJ. boom: Budleia Asiatica Lour., n. f. d. Loganiaceae. ° pêlada, elders bayêm bang, zie BV., de Clercq.
- dhandhang
- bl. 347, r. 4 v. o. RL., l. Rh. bl. 348a, r. 3 erlangen; zóo in Madur. Tj., Br. 26?
- dhondhongan
- of bombongan, tuin (kêbon) Hazeu in TBG. XLIII, 48.
- dherung
- (gêdhe + irung) si °, schimpn. voor imd. met een grooten neus Wk.
-
--- 2 : 858 ---
- dhèk
- 2. verkort. v. dhèwèk, TS. 49.
- dhok
- zie bij kalong, BV.
- dhèkne
- en dhèknèn, zie ook bij badhe, 2.
- dhêkon
- zie kipa, BV.
- dhêkêr
- andhêkêr, planten om weer te verplanten KBNW. i. v. timuh.
- dhêsthi
- zie ook KBNW. i. v. drêsthi.
- dhawe
- jambe ° is Pinanga Jav. Bl., de Clercq.
- dhewe
- zie nog Kern in Bijdr. 6e R. VI, 401, noot.
- dhuwêt alit
- wangs. voor nglayoni [klayu] Bab. Pas. 35.
- dhawang
- reusachtige poppen bij Chin. begrafenissen voor uitgedragen KBNW.
- dhali
- boom: Stereospermum Cham., n. f. d. Bignoniaceae Ks.; heet ook kêdhali, pêdhali, gêdhali, bêdhali.
- dhêpa
- andhêpa, v. e. mensch Bab. Pas. 28.
- dhadha
- pêdhadha, r. 2 l.: n. f. d. Lythraceae de Clercq.
- dhêdhêk
- of sêmbung °, boom: Vernonia Schreb., n. f. d. Compositae Ks.
- dhudhuk
- ook heester: Lumnitzera sp., n. f. d. Combretaceae de Clercq.
- dhadhap
- ° ayam, E. Indica L., heet ook ° laut, ° ri, E. hypophorus Boerl., var. armata Miq., heet in OJ. gêmi wang kuning. ° sêrêp, id. var. inermis Miq.; heet ook ° lênga. ° sabrang, E. Indica Lam., var. picta. ° wangi, E. enodiphylla Hassk. ° bong, E. microcarpa K. et V., de Clercq. dhadhap mantêb, vgl. KBNW. i. v. rucira.
- dhêmpo
- ° kuyang, Orophraea Corymbosa Bl. ° lêlêt, and. nm. v. daluwang, de Clercq.
- dhampit
- vgl. kêmbar sêlasih.
- dhêmpul
- vlg. Ks. ° watu, en ° lêlêt, 2 soorten v. Glochidion Forst., n. f. d. Euphorbiaceae.
- dhimpil
- met 2 achterwaarts staande toonen KBNW.
- dhompyong
- zie gowok, en kalèsêm, BV.
- dhêmbo
- zie bij kêndhêla, BV.
- dhagu
- Mal. dagu.
- dhagêl
- basa ° = dahulu = pêndhalungan, vlg. J. [dial.?] voor basa madya.
- dhêngên
dezen\aardorchidee: Anoectochilus Reinwardtii Bl., heet ook godhong °, de Clercq.- dhêngkul
- andhêngkuli, enz. geknield liggen met de knieën op de dij v. e. ander TS. 297.
- dhanglu
- OJ. boom: Engelhardtia spicata Bl., var. Colebrookiana K. et V. de Clercq.
-
Ja
- jae
- kayu °, boom: Michelia montana Bl., n. f. d. Magnoliaceae; heet ook mangli, en cêmpaka jae, de Clercq.
- jait
- 2. ° blerah, Tj. I, 19.
- jênat
- r. 3 vgl. de aant. op TS. 270.
- jênitri
- vlg. Ks. Elaeocarpus Bl., n. f. d. Elaeocarpaceae.
- jênêng
- panjênêngan sampeyan, over het gebruik zie TS. 17, 18.
- janur
- ° winda, verbast. Skr. dhanurweda, zie KBNW. i. v. dhanuwerda. ° kuning, wangs. voor pupus, Bab. Pas. 35.
- janti
- zie bij jayanti.
- junti
- boom: zie sempor, BV.
- jantèn
- beter? stamper der jagung-bloem de Clercq.
- jintên
- is Carum carvi L., de Clercq.
- jandhu
- jandhon, grassoort: Paspalum conjugatum, Bery, de Clercq.
- janjang
- zie tapak, BV.
- junjang
- ° krawat, nm. der leden van het dorpsbestuur v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 53.
- jara
- zie glêbêg.
- jaran
- kayu °, K. kajêng kapal, boom: Dolichandrone Rheedii Seem. (Wal.?), n. f. d. Bignoniaceae; heet ook ° pelok, de Clercq. ° dhawuk, vlg. TS. 51 niet een kleedje, maar een soort lurik. katela jaran, een soort aardvrucht.
- jarak
- ° pagêr, Jatropha Curcas L., de Clercq. ° kêpyur, heet ook ° sapi, en ° dalêm, de Clercq.
- jarik
- jorak-jarikan, lapjes of monsters lijnwaad, ook als kinderspeelgoed TS. 65.
- jêruk
- ° bali, Citrus decumana Willd.; heet ook ° rada, ° dalima, ° macan, ° gulung, en een var. ° jamblang. ° kêprok, is Citrus aurantium L.; heet ook ° kuwêk, en de var. microcarpa: ° lêgi. ° pêcêl, Citrus acida
-
--- 2 : 859 ---
- Roxb.; heet ook ° nipis. ° purut, Citrus papeda Hassk.; heet ook ° trêngganu. ° bodhong, Citrus medica L., de Clercq. — jêrukan, boom: Aronychia Forst., n. f. d. Rutaceae Ks.
- jirak
- Symplocos fasciculata Zoll.; heet ook ° prit, de Clercq.
- jrakah
- vlg. Ks. jêraka.
- jarêm
- 2. sukêt °, ook dukut °, de Clercq.
- jarong
- heet ook armênal, en jarongan, de Clercq.
- jêring
- and. nm. v. jengkol, de Clercq.
- jurang
- and. nm. v. nangsi, de Clercq.
- jranggol
- zie bij janggol.
- jakim
- Arab. [Arab] Juynb. in Bijdr. Congresn. 65.
- jakong
- zie bij jongkong.
- jati
- ° lănda, Guazuma tomentosa Kunth., uit Amerika overgebracht de Clercq.
- jatu
- ° krama, ben. v. dien stand v. d. huwelijksonderhandelingen, wanneer de paningsêt, ontvangen is, waardoor het huwelijk in beginsel vaststaat, al kan de voltrekking eerst na jaren plaats hebben TS. 175.
- juwar
- boom: Cassia L., n. f. d. Leguminosae Ks.
- jêlantir
- OJ. kruid: Erechtitis valerianaefolia D.C., n. f. d. Compositae de Clercq.
- jaliru
- zie dêlêg. Alleen in Kědhiri kayu jaran, de Clercq.
- jaluk
- nyuwuni, naar 't schijnt alleen in 't pass. gebruikl. TS. 269.
- jèlès
- lintang °, zie bij bèlèk.
- jalêmpah
- Bab. Pas. 9 jalêmprah.
- jêlag
- 2 en anjêlag, zijn kasar TS. 222.
- jalagra
- KN. steenhouwer TS. 296.
- jlithêt
- zie bij jithêt, en bithêt.
- jipun
- miss. voor jitun, zie jetun, de Clercq.
- jojo
- klimplant: Melothria punctata Cogn., de Clercq.
- jojoh
- r. 8 l.: cocoh.
- jêjak
- jêjêkan, (gewl. jêjêgan, geschr. en uitgespr.) is vlg. TS. 296 KI. v. babud.
- jiyad
- ook beschikking, bevel Bab. Pas. 164, 168.
- jamah
- zie nog Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 171.
- jumahat
- vóor KN. l.: plur. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 183.
- jumantên
- nm. v. e. zeker soort v. diamanten TS. 194.
- jamur
- ° gêdhang, Lycoperdon giganteum Batsch, n. f. d. Gasteromycetes de Clercq.
- jêmuk
- r. 4 eind l.: [Arab].
- jimuk
- sprktl. = jupuk, TS. 86.
- jimpit
- jimpitan, greepje op zich zelf (zonder telw.) Wk. = jumputan, BV.
- jumput
- jumputan, zie jimpit, BV.
- jampang
- 2, r. 1 v. o. l.: sukêt brabahan. Heet ook sukêt jampang, en jampangan, de Clercq.
- jambu
- ° methe, of ° bol methe, Anacardium occidentale L., n. f. d. Anacardiaceae de Clercq. ° bol, Eugenia Malaccensis L. ° kraton, zie bij klampok, BV.
- jămba
- boom: Carapa Aubl., n. f. d. Meliaceae Ks.
- jêmbrung
- uwuh ingkang ° wontên radintên, Bl. CP. 17.
- jêmbluk
- zie bij klampok, BV.
- jaga
- ° pura, dit korps, door Paku Buwånå VI opgericht, bestaat thans niet meer TS. 105.
- jago
- zie nog bandhol.
- jogrog
- 1. anjogrog, kasar, voor zitten TS. 222.
- jagoan
- r. 4 v. o. l. (vlg. de Clercq: Panicum Crus Galli L., n. f. d. Gramineae).
- jêgigik
- PT. 3: anjêgigik.
- jagung
- r. 4 v. o. l.: Sorghum vulgare L.
- jibah
- vlg. Juynb. in Bijdr. Congresn. 70, Arab. [Arab], antwoord.
- jabon
- OJ.
- jabar
- is Perz. [Arab] boven Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 177.
- jêbèng
- Bab. Pas. 131: ° makêdum wali, ook 136.
- jong
- r. 9 l.: Baeckea enz.
- jongok
- r. 5 l.: plat voor vooroverzitten enz.
- jêngkot
- boom: Payena D.C., n. f. d. Sapotaceae Ks.
- jingkat
- zie kêmadhuh, BV.
- jengkol
- Pithecolobium bigeminum Benth. en P. lobatum Benth., de Clercq.
- janggèl
- janggelan, klimmende heester: Cissampelos Pareira L., n. f. d. Menispermaceae de Clercq.
- junggul
- OJ. halfheester: Elsholtzia elata Z. et M., n. f. d. Labiatae de Clercq.
-
--- 2 : 860 ---
-
Ya
- yêkti
- zelden of nooit gebr., maar in N. vervangen door nyata, titi, of têmên, TS. 124.
- yasa
- 1 en 2. eerder Skr. yaças, zie KBNW. i. v. dhamar, bl. 422a bovenaan.
- yuyang
- vgl. KBNW. i. v. uyang.
-
Nya
- nyênyêp
- 2. sêpi a °, Bab. Pas. 67.
- nyiri
- of nyuru, boom: Carapa Moluccensis Lam., n. f. d. Meliaceae; heet ook ° gundhik, ter ondersch. v. C. obovata Bl., die nyiri abang, heet de Clercq.
- nyirih
- and nm. v. jămba, BV., Ks.
- nyuruh
- and. nm. v. jămba, BV., Ks.
- nyèt
- uittrekken, vgl. o. a. kenyut, medegesleept.
- nyatu
- = jêmpina, Ks.
- nyampu
- nm. der Lauraceae. soorten bij Ks.
- nyombrong
- vgl. bombrong.
- nyangkuh
- kruid: Curculigo recurvata Dryand., n. f. d. Amaryllidaceae; heet in OJ. godhong tlotoh, de Clercq.
-
Ma
- vlg. Juynb. in Bijdr. Congresn. 77, Arab. plur. [Arab], amuletten.
- maejan
- zie nog Juynb. in Bijdr. Congresn. 52, 54.
- mên
- eind art. Gr. L. 107.
- manèh
- langkung malih, veel minder RS., PL. II, 72.
- mênir
- mêniran, kruid: Phyllanthus urinaria L., n. f. d. Euphorbiaceae; in Těnggěr boomheester: Rhamnus Javan. Miq., n. f. d. Rhamnaceae. ° ijo, aldaar heester: Geniostoma Lasiostemon, n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- manirèh
- and. nm. v. jămba, BV. Ks.
- manis
- ° rêja, boom: Agapetes Don., n. f. d. Vacciniaceae Ks.
- muncang
- vroeger BK. = nginang, TS. 233, vgl. pucang.
- manuk
- manuk-manukan, heester: Rhinacanthus communis Nees., n. f. d. Acanthaceae; de wortel is een middel tegen ringworm de Clercq.
- mindi
- 2. Melia Azedarach L. en M. composita Willd., zie ook gringging, de Clercq.
- mêntaos
- ook bêntaos, de Clercq.
- mêntêlêng
- OJ. = têlêng, de Clercq.
- mantega
- kêmbang °, of kêmbang susu kêbo, heester: Tabernaemontana floribunda Bl., n. f. d. Apocynaceae de Clercq.
- manêpêr
- van sêpêr.
- mundhêr
- and. nm. v. mundhu, Ks.
- mandhiryyat
- vgl. andhèrèk.
- măndhakaki
- Mal. kacapiring is Gardenia sp., de Clercq.
- măndhalika
- zie bij sungsang, BV.
- mêndhêm
- zie ook bij dhêm.
- mendhong
- Fimbristylis diphylla Vahl. en F. globulosa Kunth. — mendhongan, kruid: Xyris melanocephala Miq., n. f. d. Xyridaceae de Clercq.
- mênyan
- kayu °, boom: Styrax benzoin Dryand., n. f. d. Styracaceae de Clercq.
- mênyawun
- zie bij laron, BV.
- mênyawak
- kayu °, boom: Evodia sambucina Hook fil., n. f. d. Rubiaceae de Clercq.
- mênyang
- verbast. v. miyang, myang, van iyang, nog Sund. Kern.
- manthèr
- zie thèr, II.
- manthag-manthag
- Tj. III, 316: opgezet door te veel eten.
- munung
- = wunung, Ks.
- mirah
- mas mirah, vgl. kêncana, BV.
- maron
- marong, boom = ampêt, Ks.
- mranak
- zie pranak, BV.
- mêrantong
- boom: Sloanea sigum Szysz., n. f. d. Elaeocarpaceae de Clercq.
- mêrak
- 2. mêrakan, zie klithik, BV. kêmbang °, zie bij patra, BV.
- murakab
- Arab. zie Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 188.
- maraseba
- KN. nm. v. e. lurik-patroon TS. 273.
- mranyangnyang
- zie hyang, BV.
- murmasadha
- of ° sada, boom: Cordia subcordata Lam., n. f. d. Boraginaceae; heet in OJ. pramasada, of klimasada, de Clercq.
- marong
- zie maron, BV.
-
--- 2 : 861 ---
- mringin
- zie ook bij ngringin.
- mikail
- Arab. [Arab].
- mekrap
- Arab. [Arab] Juynb. Bijdr. 5e R. X, 176.
- makdum
- Arab. [Arab] meester, Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 185.
- maksar
- l.: Arab. [Arab] Juynb. in Bijdr. Congresn. 73.
- maklum
- vlg. Juynb. in Bijdr. Congresn. 75 Ar. [Arab] aan wien vergiffenis geschonken is.
- madu
- ° wăngsa, zie măngsa, IV. ° kucing, ook uitgebloeide mann. bloem v. d. nangka de Clercq.
- medan
- zva. papan, Ar. Perz. Maidân.
- mat
- 1 Vlg. Juynb. Bijdr. 5e R. X, 178 Perz.
- mata
- ook nm. v. e. Chineesch gewicht. mripat, de drie kiemgaten in een klåpå TS. 94. ° kucing, nm. v. e. edelgesteente. ° buhu, klimplant: Milletia dasyphylla Boerl., n. f. d. Leguminosae de Clercq. ° dhuwitên, imd. niet vertrouwen en dadelijk betaling vorderen TS. 93. — kamripatan, KN. in het oog gekregen TS. 94.
- mata era
- vlg. TS. 94: nm. v. e. soort v. wijd gevlochten manden.
- mutabar
- Arab. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 192.
- matêng
- ° ati, een tijdperk bij de rijpwording v. mangga's TS. 93.
- mas
- mas-masan, OJ. kruid, elders nga, of godhonga, Ranunculus diffusus D.C., n. f. d. Ranunculaceae.
- mêsi
- 2, zie TNI. 1869, II, 19.
- mêsu
- zie kêmêsu, BV.
- mêsawa
- zie bij sawa.
- mawar
- Perz.? [Arab] rozewater Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 197.
- mêlih
- MD. voor K. malih, N. manèh TS. 210, vgl. echter 211.
- mlantogan
- boom: Leucosyke Z. et M., n. f. d. Urticaceae Ks.
- malak
- vlg. Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 197 Arab. [Arab] bezitting [?].
- mulud
- nieuw-arab. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 199.
- mêlela
- boom: Podocarpus l'Hér., n. f. d. Coniferae Ks. dukut °, OJ. heester: Leucopogon Javan. De Vr., n. f. d. Epicridaceae de Clercq.
- malêbêg
- zie bij blêbêg.
- mêlathi
- Jasminum Sambac Ait. ° kosta, Guettarda speciosa L., n. f. d. Rubiaceae de Clercq.
- maling
- malingan, zie over dit spel nog TS. 84.
- maja
- r. 2 l.: (vlg. de Clercq Aegle Marmelos Corr., n. f. d. Rutaceae enz.
- majakan
- (vlg. Juynb. in Bijdr. Congresn. 52 Perz. [Arab] heet de galnoot zelf. De Quercus infectoria komt in Indië niet voor de Clercq.
- majad
- vlg. Juynb. in Bijdr. Congresn. 70 Arab. [Arab], voegzaam, passend.
- majusi
- r. 3 l.: (Arab. [Arab], opstoken; Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 197).
- mêjaji
- vlg. Juynb. in Bijdr. Congresn. 66 Arab. [Arab], beloonend.
- maya
- ngrasuk kayaman, PT. 8?
- mayit
- nog niet ingewikkeld lijk, vgl. layon, BV., TS. 282.
- mayang
- bloesem enz. l. bloemtros de Clercq. Ook = wayang, 2. rugspieren v. e. buffel TS. 46.
- moyang
- boom: Pygeum Gaertn., n. f. d. Rosaceae Ks.
- mimi
- uit imi-imi, vgl. KBNW. i. v. imi.
- mumul
- kêmumulên = canthêngên, KBNW. i. v. katimulmul.
- momol
- ook = katêbon, de Clercq.
- mamprung
- v. e. pijl PT. 77.
- mumpêl
- zie bij ngumpêl.
- mimba
- boom: Azidarachta A. Juss., n. f. d. Moliaceae Ks.
- muthakil
- zie de gissing v. Juynb. in Bijdr. Congresn. 59.
- mangir
- boom: Ganophyllum Bl., n. f. d. Sapindaceae Ks.
- mangkohan
- boom: Myrica L., n. f. d. Myricaceae Ks.
- mêngês
- van tanden PT. 94, 107, 109.
- mungsing
- haai, waarsch. OJ., zie KBNW. i. v. kakya.
- mangli
- zie kayu kêmbang, bij kêmbang, BV. en bij jae, BV.
- manglah
- en zie bij anglah.
- manggis
- Garcinia Mangostana L., de Clercq.
- monggang
- r. 7, vgl. Djk. 1900, n°. 129: sakèndêlipun °, (een soort v. gamělan); zeer bepaald elders, waar staat: monggang saha găngsa.
-
--- 2 : 862 ---
- minging
- boom = ihing, Ks.
- mèngèng
- tan kenging mèngèng sing ngarsi, PT. 46.
-
Ga
- ga
- ook verkort. v. saga, zie gathunthêng.
- gauta
- pênggautan, zie asil, BV.
- gonah
- vroeger Bk. voor wêruh, en lènjèh, TS. 234.
- gêni
- kêmbang °, heester: Clerodendron Horsfieldii Miq., n. f. d. Verbenaceae de Clercq.
- gêniraga
- eind: JZ. II, 288.
- gincu
- Chin., zie KBNW. i. v. kèncu.
- gănda
- ° rusa, vlg. nieuwe nomencl. Justicia Gendarussa L. ° riya, Bouea macrophylla Griff. ° rukêm, zie rukêm, BV., de Clercq.
- gandri
- zie kandri, BV.
- gênduru
- boom: Caryota L., n. f. d. Palmaceae Ks.
- găndapura
- vlg. nieuwe nomencl. Hibiscus Abelmoschus L.; en Gaultheria punctata Endl., n. f. d. Ericaceae de Clercq.
- gantal
- gantalan, naar het over en weer elk. toewerpen v. d. gantal.
- gêntung
- gêntungan, boom = gintungan, Ks.
- gintung
- klimplant: Melothria Rauwenhoffii Cogn., n. f. d. Cucurbitaceae de Clercq.
- gandha
- oudj. gaṇdha, boord v. e. kleed, vgl. Mal. ganda. Ook dit gaṇdha wordt niet zelden gandha (of gandha) gespeld Kern.
- gandhu
- heeten ook de pitten v. wiluru, BV.
- gêndhuru
- palmsoort: Caryota furfuracea Bl., de Clercq, vgl. gênduru.
- gêndhok
- Tj. v, 220: een muziekinstrument?
- gendhot
- r. 2 l.: Tj. III, 623.
- gandhos
- eind l.: kênthos.
- gandhul
- boom: Carica L., n. f. d. Passifloraceae Ks.
- gondhal
- vgl. bêgondhal.
- gondhang
- Ficus variegata Bl. De nm. door Filet aan gondhang kasih, gegeven, komt toe aan kêndhuru, BV., de Clercq.
- gênje
- ook Thevetia nereifolia Juss., n. f. d. Apocynaceae de Clercq.
- gănja
- r. 6 l.: vlg. de Clercq is de syst. nm. nog uiet bekend.
- gênjor
- gênjoran, is Paspalum scrobiculatum L., de Clercq.
- ganeya
- KW. ook = kidul kulon, Wk., ontbr. W., zie bij byabya.
- ganyang
- zie KBNW. i. v. anyang, II.
- ganthi
- Ligustrum obtusiusculum Bl., n. f. d. Oleaceae de Clercq.
- gênthilêng
- boom. = kêthilêng, of thilêng.
- gur
- "vgl. gugur, Wk." schrappen!
- guru
- ° bakal, vlg. TS. 100, 122, een lamaran, bestaande uit onbewerkte, ° dadi, id. uit bewerkte stoffen, bv. ringen enz.
- gurah
- KN. ook een vloer spoelen TS. 301.
- grinting
- Cynodon dactylon Perz., de Clercq.
- girik
- dial. heerendienstplichtige Knebel in TBG. XLII, 345.
- garwa
- anggarwa, vlg. TS. 301, slechts in 't pass., en bep. kagarwa.
- grawang
- boom = jêmpani, Ks.
- gorap
- Arab. [Arab] Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 193.
- graja
- voor agraja, Skr. agraja, zie KBNW. in v. agraja.
- grujug
- anggrujugake, iets als boven op iets anders storten Wk.
- grabad
- ook voor handelaar in die zaken v. d. B. in Bijdr. 6e R. VIII, 93; zoo ook garing.
- garing
- zie grabad, BV.
- girang
- zie nog bij tirah, BV.
- giring
- ° landhak, kruid: Crotolaria retusa L., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- gorang
- zie dêlêg, BV., vlg. Ks. = gabus, vlg. de Clercq: of grunggrang, heester: Horsfieldia peltata Benth. et Hook., n. f. d. Araliaceae de Clercq. Bjw. gorang = kêrah, van honden KBNW. i. v. krah.
- gringging
- boom: Melia L., n. f. d. Meliaceae Ks.; vlg. de Clercq var. van mindri. — gringgingên, PT. 48.
- grunggung
- ° cilik, OJ. zva. kala kuncèt, BV. ° kêbo, OJ. heester: Rubus lineatus Reinw., n. f. d. Rosaceae. ° lanang, OJ. klimmende heester: Rubus Moluccanus L., de Clercq.
- gêdrêg
- zie ganggangan, BV. ° ijo, en ° putih, boom: Acalypha L., n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
-
--- 2 : 863 ---
- gêdat
- en bêrgêdat, nm. v. e. ficus-soort Ks.
- gadgada
- = enggal. ° gumrubyug, PT. 54. ° angêbyug, ib. 58.
- gêdibal
- gêbal dalêm, voor 1ste en 3de pers. in Suråk. niet gebezigd, maar zeer gebr. als 1ste pers. in de Pasisir WG. 254. bal sampeyan, 3de pers. JZ. I, 159.
- got
- ° ri, klimmende heester: Acacia intsia Willd., n. f. d. Leguminosae. ° lawe, A. pinata Willd., de Clercq.
- gutih
- gutihan, boom = gudhean, Ks.
- gêtun
- vlg. TS. 305: getroffen door leedwezen of spijt, bv. bij diefstal of een sterfgeval; daarent. ngungun, ontsteld, getroffen, omdat men zich in iemand vergist heeft.
- gêtak
- ook de 2e mann. bloemkolf v. d. aren, die een jaar na de eerste uitschiet de Clercq.
- gutuk
- bl. 576b, r. 1. De bedoeling hiervan is: voor elk voorwerp een afgeronde som, d. w. z. een eenheid van rekenmunt geven. De bedoelde hoeveelheid wordt niet vermeld, aangezien uit den aard der voorwerpen voldoende blijkt, of bedoeld wordt 10 duit of 1 duit of 1/2 duit TS. 301, 302, zie verder ald.
- gêtas
- gêtasan, zie bij ingas, BV.
- gos
- ° sampeyan, zie bij duka, BV.
- gisthi
- zva. sêdya, vgl. isthi.
- gêsêng
- ook boom: Parinarium Griffithianum Benth., n. f. d. Rosaceae; heet ook wuloh, de Clercq.
- gawa
- gawan, zie nog bij barkat.
- gawe
- gawa-gawe,[6] K. damêl-damêl, de aan iets verbonden werkzaamheden TS. 56.
- gowok
- zie kalèsêm, BV.
- gale
- en galo, verkortt. van nêgale, en nêgalo, BV.
- gili
- gilèn, zie panjalin, BV.
- gula
- gula-gula, KN. suikertjes. — gulanên, id. suikerziekte, TS. 96.
- gulu
- Perz. [Arab] v. d. T. in Bat. Leesb. IV, 112.
- gulo
- verkort. v. nêgulo, TS. 206.
- galih
- galihan, en gêgalihan, KN. uitgezochte geneeskruiden TS. 302.
- gilèn
- zie gili, BV.
- glundhung
- êndhas ° = kêmamang, KBNW. i. v. kumangmang.
- galar
- of pakis galar, boom: Balantium Kaulf., n. f. d. Filices Ks.
- golor
- ook jonge sirih-loot de Clercq.
- gêlasar
- gêlasaran, niet woelen; eer schuren, schuiven; vgl. o. a. usar.
- gleyor
- kacang °, of kara lêgi, Phaseolus lunatus L. — gleyoran = gleyor-gleyor.
- galumpit
- boom: Terminalia L., n. f. d. Combretaceae Ks.
- gluthik
- zie guthik.
- galing
- Vitex trifolia L., zie lêgundhi.
- gelang
- zie krokot, BV. r. 2 l.: postelein; maar ook = Portulaca enz. de Clercq.
- glonggongpring
- nm. v. e. gěṇdhing TS. 55.
- gadhu
- beter: rijst planten in de O. moeson TS. 166.
- gudhe
- r. 2 l.: n. f. d. Leguminosae r. 5 Cajanus indicus is kacang gudhe. — gudheyan, in OJ. half heester: Lespedera cytisoides Jungh., n. f. d. Leguminosae de Clercq.
- godhoh
- vlg. TS. 224 ook kasar voor oor.
- gêdhohan
- als aard, inborst kasar TS. 223.
- gêdhawung
- = kadhawung, BV., Ks.
- gadhêl
- of tuba °, l. Milletia sericea W. et A., de Clercq). In Bjw. = kadhêle, KBNW. i. v. kêdhêle.
- gêdhali
- zie dhali, BV.
- gadhing
- r. 6 l.: Durio.
- gadhung
- ° cina, Smilax China L., n. f. d. Liliaceae. Als var. van Dioscorea hirsuta zijn bekend: ° kêtan, en ° kuning. — gadhungadh,[7] boomheester: Premna tomentosa Willd., n. f. d. Verbenaceae; heet ook bolang, en gêmbolang, de Clercq. Over den weertijger zie nog Knebel's opstel in TBG. XLI, bl. 568-587.
- gêdhang
- kayu °, K. kajêng pisang, boom: Pisonia excelsa Bl., n. f. d. Nyctagineae. Ook gêdhangan, de Clercq.
- gèdhèng
- sêlawe °, wangs. voor salamêt [amêt] Bab. Pas. 37.
- godhong
- ° ula, zie bij sukêt, BV.
- gaja
- ook Arab. [Arab] razzia Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 193.
- gajih
- gajihan, kruid: Stachytarpheta Indica Vahl., n. f. d. Verbenaceae de Clercq.
-
--- 2 : 864 ---
- gêjah
- gêjahan, zie ook gêbah, BV.
- giyanti
- angambang °, van sêsinom, Bab. Pas. 17.
- gêmiwang
- ° kuning, zie bij dhadhap, BV.
- gumêlo
- zie bij bêlo.
- gêmpur
- boom: een Lauracea Ks. Heet ook wuru kêbo, de Clercq.
- gêmpol
- zie jabon. ° kêthèk, and. nm. v. klêpu, de Clercq.
- gêmpong
- boom: Meliosma Wallichii Planch., n. f. d. Sabiaceae de Clercq.
- gompong
- boom: Meliosma Bl., n. f. d. Sabiaceae Ks.
- gambir
- kêmbang °, klimplant: Jasminum grandiflorum L., n. f. d. Oleaceae l. santun, K. r. 11 l.: n. f. d. Oleaceae. — gambiran, Ficus obtusifolia Roxb., de Clercq.
- gêmbirung
- boom: Astronia spectabilis Bl., n. f. d. Melastomaceae de Clercq.
- gambas
- denkel. var. v. Luffa acutangula Roxb., de Clercq.
- gêmbolo
- Coccinea cordifolia Cogn., var. Wightiana Cogn., n. f. d. Cucurbitaceae de Clercq.
- gêmbulang
- boom: Premna L., n. f. d. Verbenaceae Ks.
- gêmbolang
- zie bij gadhung, BV.
- gombyok
- ook secundaire takken v. bamboe-soorten de Clercq.
- gaga
- vlg. TS. 197: niet bevloeibare en niet geregeld bebouwde gronden; ook de rijst op deze velden geplant TS. 197. — gagan-gagan, zie bij gagak, BV.
- gagak
- gagakan, r. 3 v. o. l.: n. f. d. Leguminosae. Heet ook gagan-gagan, de Clercq.
- gigik
- gigikan, een torsoort, zie KBNW. i. v. kocèt.
- gagat
- ° wetan, PT. 116.
- gigil
- zeer kleine heester: Dichroa cyanitis Miq. (vlgl and. D. febrifuga Lour.), n. f. d. Saxifragaceae de Clercq.
- gabah
- anggêgabah, troepen uitrusten. ° juritnya, busana saruwal lan kulambi, enz. Bab. Pas. 98; eig. het noodige toebedeelen? vgl. bêbah.
- gêbah
- gêbahan, ook gêjah, gêjahan, zogdrank, zie Kreemer in ZG. XL, 4.
- gêbancèn
- zie banci, 2.
- gabus
- wit °, zie bij pule, BV.
- gêbag
- 3. snel loopen. Vlg. TS. 112 i. p. hiervan: elkander staan, elkander partij zijn (= tandhing).
- gêbang
- 3. l.: vlg. de Clercq Corypha Gebanga Mart.; heet ook pucuk, BV.
- gêthok
- sagêd kula ngandharakên cariyos ingkang sêmantên punika amung saking ° tular kemawon. Djk. als excuus v. e. verslaggever voor een misschien niet geheel en al juist bericht.
- gong
- anggong, gamělan-drager. — ngêgong, op de gong slaan. 166.
- găngsa
- TS. 166: anggăngsa, voor de 2e bet: vleesch even opkoken ter voorkoming van bederf.
- gangsur
- sarira kadi ginangsur, PT. 109 v. e. schoone vrouw, vgl. 112.
- gunggrang
- zva. gorang, de Clercq. = gabus, Ks.
- ganggang
- ganggangan, zie kêmêrukup, BV. Is ook Tetrameles R. Br., n. f. d. Datisceae Ks.
- ganggêng
- waterplant: Hydrilla najadiflora Z. et M., n. f. d. Hydrocharidaceae de Clercq.
-
Ba
- bae
- bae-bae = baèn-baèn, TS. 52.
- bêhêm
- zie bêm.
- bena
- K. ook bèntên, weinig in gebr., gewl. beda, TS. 129.
- bênik
- bênikan, kruid: Urena lobata L., n. f. d. Malvaceae de Clercq.
- banci
- r. 2 l.: vlg. de Clercq: Deeringia Indica Zoll.
- bêncah
- jaja °, van een gewone Bab. Pas. 120.
- bancèt
- boom: Turpinia Vent., n. f. d. Sapindaceae Ks.
- bênculuk
- zie kêndhayakan.
- bêndara
- als aanspraakwoord, zie TS. 18.
- bêntaos
- of mêntaos, boom: Wrightia Brouwn., n. f. d. Apocynaceae Ks.
- bintaro
- Cerbera odallam Gaertn., de Clercq.
- buntut
- marica °, zie bij kukus, BV.
- bêntis
- nm. der jonge vruchten v. Morinda tinctoria Roxb., de Clercq.
- bantal
- ° dawa, wangs. voor guling, Bab. Pas. 37.
- bêndha
- zie ook kukap, BV.
-
--- 2 : 865 ---
- bendha
- Afzelia bijuga A. Gray, de Clercq.
- bandhot
- bandhotan, denkel. sterk riekend onkruid: Hyptis suaveolens Poit., n. f. d. Labiataceae de Clercq.
- bondhot
- kruid: Cardiospermum Halicacabum L., n. f. d. Sapindaceae; ook = OJ. wêdhahan ijo, Dichrocephala latifolia D.C., n. f. d. Compositae de Clercq.
- bandhil
- 2, klimmende heester ... Z. oenoplia Mill., de Clercq.
- bêndhul
- ook knoest v. e. boom de Clercq.
- bêndhol
- pating brêndhol = ° prênthol, Wk.
- bandhang
- II. kol °, Pisonia alba L., n. f. d. Nyctaginaceae de Clercq.
- banje
- boom: Eugenia L., n. f. d. Myrtaceae Ks.
- benjoh
- kasar voor kunnen, alleen met de ontk. TS. 224; vgl. enjoh.
- benjos
- kasar voor kunnen, alleen met de ontk. TS. 224.
- banyu
- banyon, zie lunda, BV.
- bonyo
- vlg. TS. 49 is loro °, benm. v. d. 2 poppen links en rechts van het bruidsbed.
- banthèng
- r. 2 nl. arèn °, de Clercq.
- bacici
- zie ook cici, BV.
- becos
- kasar voor kunnen, alleen met de ontk. TS. 225.
- buru
- buron laron, imd. op wien in verschill. landen door de politie jacht wordt gemaakt TS. 139.
- brintik
- PT. 111.
- brêndhol
- zie bêndhol, BV.
- bêrnang
- zie kêtos, BV.
- barkat
- brêkat ipèh, ficus-soort Ks.
- brakuthu
- Skr. bhrukuṭi, wenkbrauwfronsing.
- brata
- II. bratawali, zie bij pêron.
- berat
- bingar amberat sungkawa, PT. 95.
- baros
- and. nm. v. kayu kêmbang, BV. en ook = Manglietia glauca Bl., de Clercq.
- brasan
- boom: Pavetta L., n. f. d. Rubiaceae Ks.
- bêrsole
- bl. 677a, r. 23 l.: bêrsole, en zie bij emprak, BV.
- bresa-breso
- l.: zie bij breso = sreta-sreto, Wk.
- brayo
- vrucht v. Avicennia officinalis L.
- bariyut
- baliyut? Men. IX, 39.
- bramanta
- ° citta, verbast. v. Skr. pramattacitta Kern.
- brumbung
- r. 4 l.: brumbungan = bumbungan, enz.
- brêgad
- ficus-soort de Clercq.
- bêrgêdat
- zie gêdat, BV.
- brabo
- boom: Ehretia L., n. f. d. Boraginaceae Ks. sukêt °, zie bij jampang, BV.
- brabat
- l. r. van het art. te schrappen!
- brobos
- kruid: Aneilema diversifolium Hassk., n. f. d. Commelinaceae; heet in OJ. bawang °, de Clercq.
- brêngkok
- zie bêngkoyok.
- brênggèl
- brênggol, zie bênggol.
- brênggala
- = bênggala.
- baku
- zie bako, BV.
- bako
- r. 2 l.: baku, Bruguiera eriopetala W. et A., de Clercq.
- buka
- r. 4 l.: fiṭr.
- bêkak
- boom: Cordia L., n. f. d. Boraginaceae Ks.
- bêkukul
- de laatste vruchten van komkommer of meloen KBNW. i. v. kêtut, vgl. bikukul.
- bêkêl
- boom: Derris Lour., n. f. d. Leguminosae Ks.
- bêtah
- III heet ook mênêngan, de Clercq.
- butun
- r. 2 v. o. Barringtonia speciosa Forst., n. f. d. Lecythidaceae de Clercq.
- batur
- ° mu prang, BTDj. 197 voor rewang °, eigl. voor tandhing.
- botor
- botoran, boom: Gelonium Roxb., n. f. d. Euphorbiaceae Ks.
- bas
- 2 l.: bladsteel v. d. gěbang de Clercq.
- bêsaos
- vroeger BK. voor bae, TS. 234.
- bêsar
- bêsaran, Morus Indica L., n. f. d. Urticaceae de Clercq.
- bèsèr
- beseran, parasiet: Phajus Blumei Lindl., n. f. d. Orchideae de Clercq.
- bawang
- ° brojol, and. nm. v. bakung. ° oncang, heet ook ° sêmprong. ° brobos, zie brobos, BV. ° putih, Allium sativum L. ° abang, A. ascalonicum L. bawang, ook boom: Mangifera foetida Lour., n. f. d. Anacardiaceae. — bawangan, kruid: Prasia begoniaefolia [bego...]
-
--- 2 : 866 ---
- [...niaefolia] Lindl., n. f. d. Campanulaceae de Clercq.
- bal
- balan, zie ook bij dêbal, BV.
- bêl
- suryanya andik, kadya bêl mêdal dahana, Bab. Pas. 96.
- bulu
- boom: Ficus pilosa Reinw. ° ăngka, Gymnastocarpus venenosa Boerl., n. f. d. Urticaceae de Clercq.
- bolu
- klimplant r. 3 l.: vlg. de Clercq: Trichosanthes cucumerina L., n. f. d. Cucurbitaceae.
- blancong
- zie war, BV.
- bluntak
- OJ. vgl. KBNW. i. v. taluntak.
- blundhêng
- zie bij emprak, BV.
- blucuk
- knop der knol v. aardvruchten, die voor het uitplanten wordt gebezigd de Clercq.
- blorok
- onoprecht Bab. Pas. 149.
- blêkathekan
- bloemschede v. pisang de Clercq.
- bolèd
- l.: = katela pohung, de Clercq.
- bludru
- I. vlg. de Clercq klimplant: Trichosanthes overigera Bl., n. f. d. Cucurbitaceae.
- bêluluk
- zie kolang-kaling, BV.
- blêmbêm
- ° rawa, zie bij udul-udulan, BV. blêmbêm, meerdere grass. v. h. gesl. Ischaemum, waaronder ° lanang, I. muticum L., ° watu, I. ciliare Retz., als goed paardenvoeder bekend staan de Clercq.
- balimbing
- Er zijn op Java 2 soorten: ° wuluh, Averrhoa bilimbi L., en ° manis, of ° kêris, A. carambola L. Als var. worden gen. ° alas, ° kunir, ° walulang, ° jingga, ° lingir, de Clercq.
- baligo
- Benincasa hispida Cogn., de Clercq.
- blabahan
- grassoort: Panicum infidum Steud., goed paardenvoer de Clercq.
- blubuk
- OJ. kruid: Begonia multangula Bl., n. f. d. Begoniaceae de Clercq.
- balèbèk
- = balèbèr, zie bèbèr.
- balang
- ° pasisir, zie bij lawang, BV. ° jawa, (ook balang) Pterospermum diversifolium Bl., de Clercq.
- balung
- r. 14 l.: Casearia. ° cêpuri, kalkachtige beenderen, als die men in de horens en hoeven van beesten vindt Wk.
- bulung
- verkort. v. rêmbulung, de Clercq.
- bolang
- 2. zie gadhung, BV.
- blênggi
- kruid: Sonchus Malaianus Miq., n. f. d. Compositae de Clercq.
- bidho
- zie nog KBNW. i. v. klik.
- badhur
- zie ilês, BV.
- badhut
- zie kêdhu, BV.
- bedhil
- bêdhilan, soort mondtrompet KBNW. i. v. klêpik.
- bêdhali
- zie kêdhali, BV.
- badhèg
- zou ongegiste, lêgèn, gegiste palmwijn zijn de Clercq.
- budhêng
- kayu °, OJ. boom: Maba merguensis Hierr., n. f. d. Ebenaceae de Clercq.
- bejos
- alleen met de ontkenn. TS. 225.
- bijig
- kanêm binijig karyane, PT. 7.
- bajang
- bocah bajang, zie Hazeu in TBG. XLIII, 87.
- baya
- kayu °, boom: Leea aculeata Bl., n. f. d. Ampelidaceae; heet ook lêngki, de Clercq.
- bayur
- Sund. voor de boom die wadang, heet. Zie ald. BV., de Clercq.
- buyuk
- Nipa fruticans Wurmb., de Clercq.
- bayêm
- ° sêkul, Amaranthus caudatus L. ° lemah, A. blitum L. ° êri, zie cikron, BV. ° raja, of ° dhêmpo, A. viridis L. ° bang, A. gangeticus L. (welke naam ook gegeven wordt aan Iresine Herbstii Hok., de Clercq.
- byang
- swaraning tambur byang-byangan, Bab. Pas. 103.
- bamban
- I. l. r. l.: der Marantaceae de Clercq.
- bombang
- ka °, zva. kapiran, Wk. bij pir, 2.
- bombongan
- zie dhondhongan.
- baga
- I. zie bij sarad, BV.
- bogoh
- l. baga, de Clercq.
- bagus
- vgl. Sund. agus, titel van santana's zie Coolsma.
- bogêm
- l.: de vrucht v. S. acida L. f. is eetbaar, die van S. alba Smith oneetbaar.
- bibrih
- riviervisch Bab. Pas. 9.
- babak
- babakan, ook = babagan.
- bibis
- II. Zie nig bij kelor. Is ook Maba buxifolia Pers., de Clercq.
- bobol
- sigrambobol mêtu, B. Pas. 151.
- babing
- boom: Sauropus rhamnoides Bl., n. f. d. Euphorbiaceae de Clercq.
- bang
- 2. bang esuk bang sore, K. bang enjing bang sontên, van het ochtend- tot het avondrood toe, d. i. den geheelen dag Wk.
-
--- 2 : 867 ---
- bangah
- schijnt ook Amorphophallus variabilis Bl., de Clercq.
- băngka
- II. r. 2 l.: vlg. de Clercq: Rizophora conjugata L. r. 3 măndhalika, zie bij sungsang, BV., de Clercq.
- bêngkak
- zie bij kêmiri, BV.
- bongkong
- dial. voor lancingan, Knebel in TBG. XLII, 347.
- bêngle
- l. (vlg. de Clercq: Zingiber Zerumbet Rosc.).
- banggêr
- vgl. bêngar, 1.
-
Tha
- thole
- verkort. v. konthole, KBNW. i. v. cocong.
-
Nga
- nga
- zie bij mas, BV.
- ngênas
- ngênasi, zie bij nas, en banas.
- nganthorang
- zie ngathorang.
- ngacucung
- = ngacung, v. e. staart Bab. Pas. 68 kondigt de pucung, aan.
- ngrêrangin
- vgl. KBNW. i. v. arangin.
- ngêsole
- ook ontèl, mann. bloem v. Artocarpus incisa de Clercq.
- ngapani
- van kapan, Ar. [Arab] doodskleed Juynb. in Bijdr. 5e R. X, 196.
- ngingi
- boom: Areca Neugah Bl., n. f. d. Palmaceae de Clercq.
- nginging
- = ihing, Ks.
-
--- [2 : 868] ---
-
[...]
| 1 | obang-abing. (kembali) |
| 2 | ungkal. (kembali) |
| 3 | nudingi. (kembali) |
| 4 | dêlêg. (kembali) |
| 5 | pangrêt. (kembali) |
| 6 | gawe-gawe. (kembali) |
| 7 | gadhungan. (kembali) |