Bausastra Jawa, Poerwadarminta, 1939, #75 (Bagian 13: K)

K

ka :

I êngg. pc kok. II êngg. pc: sangka, saka. III êngg: kae, kana.

ka-Allahan :

kn dat sipating Allah.

kaalpan :

kw 1 rèmèh; 2 weya, sêmbrana; kc. alpa.

kaanan :

n. kawontênan k wujud ut. sipate kang katon; têmbung kaanan kn: têmbung kang mratelakake sipat ut. wataking mubarang; kc. kahanan.

kaantêpan :

kn 1 br. diantêpi; 2 pamituhu, kasêtyan; kc. antêp.

kaarsayan :

kw kabungahan; kc. arsaya.

kababan :

kn kêna ing abab ut. angin (ing mriyêm lsp); kc. abab.

kaba-kaba :

kw 1 sumêlang; 2 ora tumêmên.

kabandaran :

kn. ak 1 pabeyan; 2 kampung ing palabuhan; kc. bandar.

kabar :

I êngg. kn. ak wis kurang kênthêl (tmr. santên), ngabar; kc. abar. II (A) kn: pawarta, wêrta; di-[x]-i: dikandhani, diwèhi wêruh; di-[x]-ake: diwêrtakake.

kabar-angin :

(-kabur, -sriwing) pc kabar kang durung karuwan kanyataane.

kabat (ullah) :

(A) kn mêsjid ing Mêkah.

kabatinan :

n. kabatosan k prakara ing sajroning batin.

kabèh :

n. sêdaya k ora ana sing ora katut kapetung; di-[x]-ake: dianggo (diêntèkake lsp) kabèh.

kabèhan :

êngg kabèh.

kabèlan :

kn lumèngkèt dening karêm bangêt (tmr. pêpanganan lsp).

kabêbahan :

k kabubuhan.

kabêjan :

pc kabêgjan.

kabêgjan :

kn lêlakon lsp. kang njalari ut. kang sinêbut aran) bêgja; kc. bêja, bêgja.

kabêkêlan :

kn bawah (wêwêngkon, omah) ing bêkêl.

kabêkta saking :

k kagawa saka.

kabênan :

k. ak kêbanjiran.

kabênêr :

n. kalêrês k pinuju, mbênêri; kabênêran n. kalêrêsan k 1 kapinujon, ora kalawan disêngaja; 2 wis bênêr (prayoga), ora kliru; kc. bênêr.

kabêcikan :

n. kasaenan k panggawe bêcik, jasa; kc. bêcik.

kabiyas, kabyas :

kw kabuncang ing angin, katut.

kabingahan :

k kabungahan.

kabir :

alam [x] (A) kn alam kang kêna ing pati (donya).

kabiri :

kn. ak kc. kêbiri.

kabisan :

n. kasagêdan k sêsurupan marang sawijining bab; kc. bisa.

(kabyak) :

kêkabyak êngg. pc mungsêng mênyang ngêndi-êndi.

kabyatan :

kw dimomoti, kabotan.

(kabyuk) :

di-[x] êngg. pc dikapyuk.

(kablak) :

kêkablak kn ngêbêt-ngêbêtake suwiwine (banjur kluruk tmr. jago lsp); di-[x]-i ak: ditantang.

kablêg :

êngg. pc kêtandhêg akèh, kêpêksa nyangga akèh; kc. blêg.

kablilon :

kn. ak kuranging sêsurupan; kc. blilu.

kabluk :

êngg. kn glêpung gaplèk.

kablong :

pc kalah.

kabubuhan :

n. kabêbahan k dibubuhi; kc. bubuh.

kabudayan :

kn wudharing nalar tuwin pambudi nganakake yêyasan, kaalusan tuwin kagunan.

kabudidayan :

kn palêmamahan[1] jêmbar kang disewa lan ditanduri têbu, kopi lsp. (dening pakumpulan dagang, pabrik gula); kc. budi.

--- 178 ---

kabuyutan ~ kadung.

kabuyutan :

êngg. ak papan kang kramat (suci); kc. buyut.

kabuk :

êngg. kn ora olèh-olèhan; kc. buk.

kabuktèn, kabukti :

kn. ak wis têrang kaluputane dening wis ana buktine; kc. bukti.

kabul :

I kn. ak bêbrêk (tmr. bêras sing lawas ana simpênan). II (A) kn: 1 ak: nampa ut. panampaning pangantèn wadon dening pangantèn lanang (ing nalikane diijabake); 2 (donga [x]) ak. donga ngunjukake slamêtan (kêndhuri) marang kang dimêmule; 3 kasêmbadan, kalêksanan (panuwune); 4 êngg. kêtêkan kang digayuh (dijangka); di-[x]-i, di-[x]-ake ak: 1 disêmbadani (panjaluke, sêmbahyange); 2 diujubake (tmr. kêndhurèn).

kabuli :

kn. ak bngs. sêga wuduk; kc. kêbuli, gêbuli.

kabungahan :

n. kabingahan k rasa bungah, kaananing bungah.

kabupatèn :

kn 1 dalêming bupati; 2 wêwêngkon bawahing bupati.

kabur :

kn 1 katut ing angin; 2 pc. ilang, lunga, muspra; kc. bur, abur.

kaburi :

n. kawingking k. ak 1 ditinggal; 2 kêpungkur; kc. buri.

kabutuhan :

n. kabêtahan k apa-apa sing dibutuhake; kc. butuh.

kabuwanan :

kn matane isih mêlèk nanging ora bisa ndêlêng.

kabogan :

êngg. kn kêpopoh, diwajibake.

kabong :

kn wis tumêk (jêlèh) bangêt.

kabotan :

n. kawratan k 1 ak. diboboti, dimomoti; 2 kangèlan, rêkasa; kc. abot, bot.

kabotên :

n. kawratên k kêladuk abote.

(kabruk) :

di-[x](-i) kn ditladhung (disabêt) ing suwiwi (tmr. jago tarung lsp).

kabrukan :

kn. ak kêbrukan.

kad :

(A) kn 1 watês, wangênan; 2 watêsing totohan (tmr. main); luwih saka ing [x] ak. luwih ngêkad pc: kêluwih-luwih, kêladuk, ora lumrah; kc. kat.

kadadean :

n. kadadosan k 1 kêlakon dadi; 2 têmahan, pungkasane, kc. dadi.

kadayan :

kn. ak 1 kakuwatan; 2 kêna ing daya; kc. daya.

kadanan :

kn. ak didanani, olèh dana; kc. dana.

kadang :

kn 1 ak. sêdulur; 2 ([x] katut) dadine sêdulur marga katut (dening sêdulure dipèk bojo), [x] konang pc: sing diaku sêdulur mung sing sugih bae; [x] kadeyan kw: sanak sêdulur; olèh [x] ing tingal ak: olèh bocah wadon kang dadi panujuning atine; [x]-[x] anake si ... pc: pantês bae lah wong mung anake si ... (sênadyan ngrênggêp pangkat dhuwur iya ora owah watake).

kadar :

I (ut. kadêr êngg) kn 1 ak. kuwasa, bisa; 2 (ut. kadaran, kadêran) êngg. mung, ngêmungake; 3 (ut. kadaran, kadêran) êngg. sabawa mratelakake gumun; kadar (kadêr) apa, [x] sapa, [x] pira êngg. ak: dene têka mung (mratelakake ngrèmèhake); kadar (kadêr) iya êngg. apa iya nyata?; kc. sakadar. II (A) kn. ak:: pêpêsthèn; di-[x] br: dipêsthèkake, tinakdir.

kadarbe, kadarbèk :

ak kaduwe; kc. darbe, duwe.

kadarman :

kw 1 kabêcikan; 2 panggawe bêcik; kc. darma, dêrma.

kadarpa :

(S) kw. ak 1 katrêsnan, pêpenginan; 2 dewaning sih (Kamajaya).

kadas :

(A) kn kurang rêsik (tmr. sêmbahyang, wulu).

kade :

êngg. ak manggaring arèn; kc. kadi.

kadeyan :

kw (kadang [x]) sanak sêdulur, kulawarga.

kadèk :

I pc saka ing; kc. kadi. II ut. kadèkneya, kadèkna pc: layak, pantês (mêsthi) bae; kc. kadi.

kadèn :

kn bngs. jarit ciyut dianggo êmban-êmban.

kadewan, kadewatan :

kn 1 jamaning para dewa; 2 panggonaning dewa.

kadêr :

êngg. kn jêr, sabab; kc. kadar.

kadêrêng :

(-dêrêng) êngg. ak 1 adrêng bangêt; 2 kasêlak; kc. adrêng.

kadêrêsan :

kn. ak kagrujug ing; kc. dêrês.

kadga :

(S) kw suduk, kêris.

kadgada :

kw trêngginas, rêrikatan.

kadi :

I êngg. kn manggaring arèn; gula [x] ak: gula arèn. II (kadèk êngg) n. saking k: saka ing. III (kadèk ak) n. kados k: kaya.

kadibyan :

kw kaluwihan, kasêktèn; kc. dibya.

kadigdayan :

kw kaluwihan bab kêrêngan ut. pêrang (kc. sêkti, kêdhot lsp); kc. digdaya.

kadim :

(A) kn. ak langgêng; kc. kidam.

kadingalêm :

(-an) kn. ak rada kêladuk tindak-tanduke.

kadingarèn :

kn rada anèh (ora kaya adat sabêne).

kadiparan :

kw kapriye, geneya.

kadipatèn :

kn dalême Pangeran adipati.

kadipundi :

kn. ak kapriye, geneya.

kadiran :

êngg. kn kibir, sumêngah, umuk.

kadis :

(A) kn crita riwayat ut. babad (K.N. Muchamad).

kadudon :

kw padudon, sulaya.

kadug :

êngg. kn gadug.

kadugèn :

k. ak kêtutugan; kc. kêduga.

kaduhung, kaduwung :

kn. ak kêduwung.

kaduk :

êngg. ak 1 kakehan, kêluwih; 2 kêbangêtên; [x] ati bela tampa br: kliru tampa, sêrik; [x] wani (-kurang dêduga): kumêndêl ora nganggo dipikir; kc. kêladuk.

kaduluran :

kn. ak kasêmbadan têmênan (kang dadi pangajape), kêlakon; kc. dulur.

kaduman :

kn. ak komanan, kêduman.

kadumêlan :

kn. ak grundêlan.

kadunungan :

kn 1 br. didunungi, diênggoni; 2 ([x] kabêcikan lsp) ak. olèh kabêcikan lsp; 3 ([x] watak, [x] ambêk) duwe watak (ambêk) ...; kc. dunung.

kadung :

kn 1 cupêt, ora têkan; 2 durung marêm (tmr. mêmangan), durung lêga; 3 ora kasêmbadan sêdyane, luput tujune.

--- 179 ---

kadut ~ kagêdhèn.

kadut :

kn bngs. bagor (kang digawe agêl).

kaduwe :

n. kadarbe k. ak diduwèni, dadi darbèke; kc. duwe.

kadohan :

n. katêbihan k papan kang adoh.

kadohên :

n. kêtêbihên k kêladuk adohe.

kadonyan :

kn 1 kang gêgayutan (gêgêbênganing) donya; 2 (amal [x]) barang-barang kang bakal sirna (rajabrana lsp).

kados :

k 1 kaya; 2 layak; kc. kadi.

kadospatèn :

k. ak kadipatèn.

kadospundi :

k kapriye.

kadrêng :

1 kw. kadêrêng, adrêng; 2 êngg. angot, kumat; kc. adrêng dêrêng.

kadrêsan :

kw 1 kadêrêsan, kagrujug ing; 2 kêlubèran ing sih lsp; kc. dêrês, drês.

kadya, kadyangga :

kw kaya, kadi.

kajanapriya :

kw misuwur.

kajantaka :

kw nandhang sangsara (kacingkrangan).

kajang :

kn bngs. wêlit sing digawe godhong nipah, gêbang lsp, dianggo payon lsp; [x]-an êngg. ak: palêrêban, pakuwon; kc. makajangan.

kajangsirah :

k. ak bantal.

kajar :

kn senthe putih.

kajaroan :

êngg. kn omahing lurah (desa); kc. jaro.

kajat :

I (A) kn. ak pêpenginan, niyat, ngarêp-arêp; di-[x]-i ak: dipengini, diniyati. II êngg. ak: kêndhurèn, slamêtan.

kajatan :

êngg. ak slamêtan.

kajawan :

n. kajawèn k 1 tlatah (wêwêngkon)ing wong-wong Jawa; 2 palêmahan kang ora disewakake marang kabudidayan; kc. jawa.

kajèn :

(-kèringan) kn diurmati (diajèni) lan dièringi; ora kajèn pc: dicêcamah, ora diajèni.

kajêge :

êngg. pc gajêge.

kajêng :

k 1 kayu; 2 karêp.

kaji :

kn wong kang wis jiyarah mênyang Mêkah.

kajibah :

kn. ak kêpopoh, kawajiban.

kajiman :

kn 1 dipanjingi ing jim (setan); 2 jagading para jim.

kajinêman :

êngg. ak pulisi kapêtêngan, panjaga.

kaju, kajo :

êngg. kn gumun, eram.

kajuligan :

kn kapintêran bab kang ora bêcik; kc. julig.

kajuwara :

kn. ak misuwur.

kajog :

(-atine) kn 1 rasaning ati ora sênêng bangêt dening owahing lêlakon kang tinêmah; 2 êngg. kêcuwan bangêt tansah kêpengin bali marang lêlakon kang uwis-uwis.

kajogan :

kn. ak jogan.

kajrihên :

k. ak kêwêdèn.

kadhal :

kn ar. kewan rumangkang kang saba ing pasukêtan; [x]-an ak: mlaku mbrangkang; kc. ngadhal.

kadhal mènèk :

kn ar. caraning gêlungan (nganggo jungkat rambute diukêl diunggahake sumlêmpit ing jungkat).

kadhang :

ut. [x]-[x](-an), [x]-kadhing(-an) pc. [x]-kala(-ne), [x] kinalan êngg. [x]-kawis êngg. k 1 têrkadhang, kala-kala; 2 pc. bok mênawa sok; 3 êngg. mênawa; 4 êngg. barêng.

kadhangan :

kn. ak kêpalang, dialang-alangi; kc. adhang.

kadhar :

turu [x], kêkadhar kn (ing wayah bêngi) turu ana ning sajabaning omah.

kadhas :

kn ar. lêlaring[2] kulit.

kadhas-kudhis :

kn saèm. kadhas nanging êmblok-êmblokan.

kadhaton :

kn kraton, dalêming ratu.

kadhatwan, kadhatyan, kadhatun :

kw kraton, kadhaton.

kadhawa :

kn ar. manuk.

kadhêt :

I êngg. kn bajingan; di-[x] êngg: diutil. II (W) kn: murid pamulangan saradhadhu.

kadhêkêsan :

kn. ak linggih ngangsêg-ngangsêg; kc. kêdhêkês.

kadhêle :

kn. ak dhêle.

kadhêmên :

n. kasrêpên k lara rasaning awak adhêm (panastis); kc. adhêm.

kadhêmênan :

n. karêmênan k kasênêngan; kc. dhêmên.

kadhêmkatis :

êngg. kn kadhêmên, panastis.

kadhênge :

êngg sok, têrkadhang; kc. kadhang.

kadhêng parêng :

êngg bok mênawa.

kadhil :

êngg. kn gadhil (siyung cèlèng).

kadhingkala :

êngg sadhengaha wong.

kadhung :

I êngg. kn kadhung. II wis [x] êngg: wis bêbacut. III êngg: mênawa; kc. kadhang.

kadho-kadho :

êngg. ak gojag-gajêg, sumêlang.

kadhokan :

kn. ak kadunungan, kênggonan; kc. dhok.

kae :

n. punika k 1 panuduh kang adoh saka kang gunêman; 2 pc. sênadyan, up. sugiha [x] ora lumrah wong; 3 (mau [x], biyèn [x]) dhèk mau (-biyèn); kc. ika.

kaèk-kaèk :

pc bêngok-bêngok.

kaelingan :

n. kaèngêtan k 1 br. dièlingi; 2 kèlingan; 3 pangeling-eling; 4 pangangên-angên; kc. eling.

kaelokan :

kn pangeram-eram mukjijat; kc. elok.

kaendran :

kw kayangan(ing Bathara Indra).

kaèsi-èsi :

kw disiya-siya, dicêcamah.

kaèt :

êngg. kn rakêt bangêt, kênal bangêt; kc. kait.

kafir :

(A) kn wong kang tanpa agama (saliyane Islam); kc. kapir.

kaga :

(S) kw manuk.

kagadhah :

k kaduwe; kc. kaduwe.

kagak :

ora [x] êngg ora kuwagang, ora wani.

kagawa saka :

n. kabêkta saking k marga saka; kc. gawa.

kageyan :

êngg. ak kêsusu, kêrikatên; kc. age.

kagendra :

(S) kw ratuning manuk.

kageswara :

(S) kw ratuning manuk.

kagèt :

kn 1 rasaning ati owah dadakan (dening kaanan kang ora dinyana babar pisan); 2 pc. dumadakan enggal mundhak gêdhe (tmr. tanduran); di-[x]-ake: digawe kagèt; kc. gèt, êgèt.

kagèt sangkète :

kn 1 ak. kêjêng bangkèkane; 2 sanalika kêjêng marga kagèt.

kagêdhèn :

n. kagêngên k kêladuk gêdhene.

--- 180 ---

kagêm ~ kak.

kagêm :

1 kw. digêgêm, dicêkêl; 2 ki. dianggo.

kagêngan :

êngg. k duwèk.

kagila-gila, kagiri-giri :

kw kêluwih-luwih, bangêt; kc. giri.

kagyat :

kw: kagèt.

kagum :

kn 1 kagèt tangi sarta gundam-gundam (marga impèn kang nggêgilani); 2 êngg. gumun bangêt.

kagunan :

kn 1 ak. kapintêran, kalantipan; 2 yêyasan (gêgawean) sing adipèni; 3 wudharing pambudi kang nganakake kaendahan (gêgambaran, kidung, ngukir-ukir lsp); kc. guna.

kagungan :

ki duwe, duwèk.

kagok :

kn 1 rada mèmpêr karo cara ing (tmr. dandanan, gêgawean lsp); 2 ora lumrah, anèh).

kagol :

êngg. kn 1 ak. kandhêg, ora bisa têrus; 2 kêna ing alangan, kêpalang; 3 ([x] atine) ora kêtutugan kang dadi karêpe; kc. gol, pagol.

kah :

êngg kae.

kahabalang :

kw. ak kêsingsal, kabuncang.

kahanan :

1 kw. ak. panggonan; 2 kn. kaanan; kc. kaanan.

kahantu :

kw klêngêr, sêmaput; kc. kantu.

kahar :

êngg. kn dhokar, kreta arodha loro jaran siji.

kahyangan :

kw panggonane para dewa; kc. hyang.

kahyun :

kw karêp, pangarêp-arêp; kc. hyun.

kahwa :

(A) kn. ak kopi.

kailangan :

n. kaicalan k 1 (ing [x]) br. ing alam pati; 2 ak. kelangan; kc. ilang.

kaim :

(-an) êngg. k kaum(-an).

kain :

êngg. pc 1 jarit; 2 sêmbagi, cita.

kainan :

kn kurang ngati-ati panjagane (salahe dhewe); kc. ina.

kain bambu :

kn bngs. sêmbagi ijo (dianggo sandhangan saradhadhu).

kaindhakan :

k kaundhakan.

kain panas :

kn bngs. sêmbagi ing jêrone jriwut-jriwut.

kain rami :

kn bngs. sêmbagi asal saka rami.

kaing-kaing :

pc pêpindhan swaraning asu.

kairing :

br diiring, dibarêngi ing; kc. iring.

kait :

(-an) I kn. ak 1 gandhèng karo; 2 sêkuthon, wis rêrêmbugan nêdya nindakake ala; kc. sêkait. II [x] cilik êngg. pc: kawit (wiwit) cilik.

kaya :

I n. kados k 1 saèmpêr (sairib) karo; 2 mèh padha karo; 3 (ut. [x]-[x]) saka rumangsaku (bok mênawa); [x] dene: saèmpêr karo; [x] (ng-)apa n. kados pundi k. ak:: kêpriye; di-[x] (ng)apa: 1 ditindakake kaya dene; 2 digêgampang; [x] ta: upamane kaya dene ...; ora [x]-a pc: wis têmênan (kanthi têmên-têmên); duwe ati [x]-[x] pc: isih gojag-gajêg. II (S) kw. ak: awak; cs. 3. III pamêtune wong lanang kang kawènèhake marang bojone; kêkaya ak: mènèhi kaya marang; dikayani: diwènèhi kaya.

(kayah) :

di-[x] kn. ak diawag, ditindakake sakarêp-karêpe.

kayayaban :

êngg. ak yab-yaban.

(kayal) :

kêkayal, [x]-an kn.ak 1 golèk pangan (wowohan lsp) mênyang ing alas; 2 nyambut gawe kanthi rêkasa; 3 lunga klambrangan.

(kayang) :

I kêkayang, ngayang kn ndhêngklak gêgêre nêkuk banjur mlaku. II di-[x] kn: 1 diêpêng bangêt ngêtog karosan (kakuwatan); 2 êngg. dijotos sêru; kc. ngayang.

kayangan :

kn padununganing para dewa; kc. kahyangan.

kayas :

kn. ak panganan lsp. kang dicampuri sisikan gangsa (wisa lsp) dianggo mênggawe.

kayat :

(A) kn. ak urip.

kayatnan :

kw kaprayitnan, pangati-ati; kc. yatna, prayatna.

kayeka, kayèki, kayèku :

kw kaya kae (iki, iku).

kayêktèn :

n. kayêktosan k 1 ak. kacêtha, têrang marga kabuktèn; 2 br. kanyataan, kasunyatan; kc. yêkti.

kayu :

n. kajêng k dêlêging wit-witan; [x] apu kn: 1 ar. têtuwuhan kumambang ing banyu; 2 ar. cêplok rêrênggan; [x[ bakar. [x] (o)bong, [x] dang; kayu kang dianggo gêgênèn; [x] daya ak: kayu-kayu kang migunani (kêna digawe dandanan); [x] taun: wit-witan sing kayune kêna digawe dandanan (balungan omah lsp); [x] manis(-jangan): ar. wit klikane lêgi; nggugat [x] aking pr: nggugat wong sing wis mati; sèjèn [x] aking pr: (digugat lsp) atêtamèng wong sing wis mati; wastra bêdhah [x] pokah br: kêtaton; dikayu-alakake, dikayuwalakake ak: dianggêp ala, dicêcamah, disarang; kc. kayon.

kayuh :

I sa-[x] êngg. kn tênunan sabakal (8 kacu); di-[x]: 1 dirangkul; 2 diêlokake (tmr. dagangan barang sêmbêt lsp); [x]-an: barang kang dikayuh. II di-[x] êngg: diwêlahi; kc. gayuh, ngayuh.

kayul, kayol :

êngg. kn bngs. arit.

kayumanan, kayuwanan :

kw kabêgjan, kaslamêtan.

kayun :

I kw karêp, pêpenginan. II (A) kn. ak urip.

kayungyun :

kw kêsêngsêm, kedanan, kêpencut.

(kayut) :

di-[x](-i) kn. ak ditalèni digayutake, diêrut, dirayut; di-[x]-ake ak: ditalèni olèh; mitra (akrab, sanak, dhayoh) [x]-an ak: mitra lsp. gawan (dadi mung gêgayutan bae); kc. gayut, rayut.

kayol :

kw pêtêng budine, muring bangêt; kc. kayul.

kayoman :

kn kèyuban ing wit lsp; kc. ayom.

kayon :

n. kajêngan k 1 (ut. kêkayon) wit-witan; 2 gunungan ing wayang; kc. kayu.

kayong :

êngg kaya.

kaywan :

kw kayon.

kak :

I êngg kang (kakang). II (A) kn: 1 kanyataan, kang sanyata; 2 wêwênang, hak; duwe [x]: duwe wêwênang ndarbèni lsp; di-[x]-i ak: didhaku, diaku.

--- 181 ---

kaka ~ kalang.

III (W) pc: bngs. dom dawa mawa cantholan dianggo nyongkèt lsp; di-[x] pc: disongkèt lsp. nganggo kak.

kaka :

I kw kakang. II (S) kw. ak: manuk gagak.

kakab :

duk sa-[x] kn duk satapas (sabêngkêkan).

kakag :

kn. ak atos kiyal (tmr. iwak daging).

(kakah) :

di-[x]-i kn. 1 dilangkahi, didunungake ana ing sêla-sêlaning sikil; 2 êngg. digagahi, dikuwasani, didhaku; kc. gagah, bêgagah.

kakak :

êngg. ak kakang; kc. ngakak.

kakak tuwa :

êngg. kn ar. manuk bngs. nuri.

kakal :

êngg. kn atos kiyal (tmr. daging lsp); [x]-[x]-an êngg. pc: pêpadon èyèl-èyèlan.

kakang :

kn. raka ki 1 sêdulur lanang kang kaprênah tuwa; 2 ak. bojo (laki); 3 ent. tunggal jinis nanging kang luwih gêdhe; [x] êmbok, [x] bi êngg. ak: êmbok-ayu; [x]-adhi: sêdulur tumruntun, ent. mèh padha.

kakap :

kn ar. iwak sêgara.

kakas :

kn. ak atos, akas; kc. kas.

kakbah, kakbat :

(A) kn mêsjid ing Mêkah.

kakehan :

n. kêkathahên k kêluwih akèhe; kc. akèh.

kakèk :

pc kaki; wis [x]-[x] pc: wis tuwa bangêt; kc. kaki.

kakèk moyang :

êngg. ak êmbah (lan êmbah buyut).

kakekat :

(A) kn. ak kanyataan, kang sanyata.

kakèn :

I nganti [x]-[x] ninèn-ninèn pc nganti tuwa bangêt ênggone jêjodhoan; kc. kaki. II kn: pangetunge nganggo kaki; kc. kaki, pakakèn.

kakên :

k kaku.

kakênan :

kn kêna ing, kêpranan; kc. kêna.

kaki :

I kn. eyang ki 1 êmbah lanang; 2 br. anak anggèr (panyêbut marang wong nom kang kinasih ut. kinurmatan); wis [x]-[x] pc. wis tuwa bangêt. II kn: 1/12 cêngkal (0,313 m).

kakiki :

(A) kn. ak nyata.

kakim :

(A) kn. ak jaksa, pangulu sing kawasa ningkahake.

kak-kong :

kn sikile cêndhak pawakane dawa (tmr. dêdêg piadêg).

kaku :

n. kakên k 1 ora lêmês, angèl ditêkuk; 2 ent. kau, ora luwês (tmr. pratingkah, ukara lsp); [x] atine: njêlu ut. mangkêl bangêt (wis ora sabar); kakon atèn kn: gampang nêpsune, mutungan atèn.

kakung :

ki 1 lanang; 2 bojo.

kakung-putri :

ki lanang wadon.

kakus :

kn jumblêng.

kakrak :

kn suwèk ut. bêdhah amba.

kakrokake :

pc. ks têmbung pamisuh.

kaksiyat :

kn. ak kasiyat.

kal :

(A) êngg. ak 1 kaanan; 2 mungguh ing; kc. kale, sakal.

kala :

I kn jirêt dianggo masangi manuk lsp; di-[x]: dijirêt, dipasangi kala. II kw: 1 piala, ala; 2 buta ut. dhêmit. III kn: ar. kewan êntup-êntupan, arane: [x] jêngking, [x] mènthèl lsp. IV (S) kn: 1 wêktu, mangsa; 2 k. dhèk (nalika); [x]-[x] kn: 1 ora ajêg, ora mêsthi; 2 êngg. mêngko mundhak ...

kalaban :

kn. ak kêlêban, kêbanjiran.

kala benjing :

êngg. k sesuk.

kala-bêndu :

kw bêbêndu, wêwêlak.

kaladesa :

(S) kw. ak (mangsa lan panggonan) mangsa kang prayoga. angaladesa kw: nangguh mangsa kang prayoga.

kalajuta :

(S) kw ngalamat ala.

kalajana :

(S) kw. ak wong ala.

kalajêngking :

kn ar. kewan êntup-êntupan.

kalagyan :

kw patapan.

kalah :

n. kawon k 1 kasoran (ênggone kêrêngan, pêrang, main); 2 isih diungkuli kaanane, up. [x] bêcik; 3 pc. pikalah (kèhe ênggone kalah main lsp); [x] angka ([x] biji) pc: kurang aji, kurang diajèni; [x] cacak mênang cacak pc: isih bêgjan-bêgjan êmbuh tuna (kalah) êmbuh bathi (mênang); di-[x]-ake: 1 dipêrangi lsp. nganti kalah; 2 dianggêp kalah, disorake; [x]-an: ajêgan kalah.

kalaha :

(S) kw. ak pêrang, pêpadon.

kalaipan :

kn. ak kêcingkrangan, kêkurangan.

kalairan :

kn 1 kang katon ing lair; 2 (wiyosan ki) wêton, ênggone lair (dina, panggonan); kc. lair.

kalayan :

k. ak karo, lan.

kalak :

kn ar. kêmbang.

kalaka :

kw. ak banyu.

kalakatha :

kw yuyu, kêpithing.

kalakuan :

kn patrap ut. tindak-tanduk kang linakonan; kc. laku.

kalakon :

ak. kalakyan, kalakwan kw: kêlakon.

kalal :

(A) kn kêna linakonan (ora karam); kc. halal.

kala-luwang, kala-pracik :

kn ar. kala rêrentengan.

kalam :

I (A) kn 1 ak. pèn (lumrahe kang digawe sruwa duk); 2 ki. palanangan. II (A) kn. ak: pangandika(ning Allah).

kalaman :

kn. ak kang lumrah ing mangsa; kc. alam.

kala-mangga :

êngg. kn kêmangga.

kala-mangsa :

kn 1 mangsa, waktu; 2 kala-kala, ora ajêg.

kala-menje :

kn ar. kewan êntup-êntupan.

kala-mênjing :

kn pungkasaning gulu kang njêndhol ing gulu.

kalamênta :

kn ar. sukêt.

kala-mêntas :

(an) kn bngs. têtai ing kêris.

kala-mudhêng :

kn. ak ar. petunganing maling.

kalamun :

kw yèn, mênawa.

kalamtara :

êngg. kn kêmlandhingan (ar. têtuwuhan).

kalana :

kw. ak buta, wong alasan.

kalandara :

kw. ak srêngenge.

kalanjana :

kn ar. sukêt.

kalan-kalan :

êngg kala-kala.

kalantara :

kn kêmlandhingan; kc. kalamtara.

kalang :

I di-[x] kn. ak dikêpung, dikupêngi; [x]-an: 1 (n. kambêngan k) papan kang kanggo adu-adu (jago lsp); 2 buwêngan ing rêmbulan ut. srêngenge; 3 (ut. kêkalangan) mabur mubêng-mubêng (tmr. dara, wulung lsp).

--- 182 ---

kalang kabut ~ kaluputan.

II kn: ar. gêgolonganing wong kang kuna-kunane ora têtêp padunungane. III [x]-an kn. ak: kêpalang, kandhêg, kêpagol; kc. alang.

kalang kabut :

êngg. kn kisruh ora karu-karuwan.

kalap :

kn 1 ak. dijupuk ing lêlêmbut (ana ing papan kang angkêr, kali lsp); 2 êngg. ndlêming marga lara panas; 3 kanggo ing gawe, kêna dijupuk paedahe; kc. alap.

kalapi :

(S) kw. ak mêrak.

(kalar) :

di-[x] kn 1 diulur têrus (nganggo tampar lsp. kang dawa); 2 ak. diuja sakatoge (tmr. hawa napsu lsp); 3 ora diopèni nanging ora dipêgat (tmr. wong wadon).

kalas :

I kn (gêtih [x]) gêtih kang rêgêd nggatêli (tmr. wong duwe anak, nggarap-sari lsp). II [x]-[x] êngg. kn: 1 tipis bangêt, sathithik; 2 lamat-lamat; 3 nganti.

kalasa :

I (S) kw wadhah, kêndhil. II kc. klasa.

kalasangka :

kw bngs. slomprèt.

kalacakra :

(S) kw. ak srêngenge.

kalawai :

kw bngs. trisula (tumbak alandhêp têlu).

kalawan :

k. ak karo, lan.

kalawija :

kn abdidalêm kraton awujud wong-wong kang padha cacad (picak, bucu lsp).

kalbu :

(A) kw ati.

kaldhu :

(Prt) kn duduh iwak.

kale :

êngg mangka; kc. kal.

kaleban :

kw kêlêban.

kalèk :

kn. ak janggêlaning kasaguhan.

kalèn :

(-an) kn kali cilik, ilèn-ilèn banyu; kc. kali.

kalenan :

kn. ak kurang prayitna; kc. lena.

kalèng :

êngg. kn blèg (lênga petrol lsp); kc. kaling.

kalerehan :

kn 1 ak. rèrèhan, sosoran; 2 br. dilèrèni, dipocot; kc. lêrèh.

kalesa :

kw cacad, rêrêgêd, camah.

kalèt :

kn 1 singlèt krakêt (tmr. kathok lsp); 2 pc. kuru bangêt.

kalêban :

kn diêlêbi banyu; kc. lêb.

kalêm :

(W) pc sarèh.

kalênggahan :

k kalungguhan.

kalêngka :

kw 1 cacad, ciri; 2 misuwur bangêt.

kalêngka :

(n) kw intên (uga dianggo ent).

kalêngki-lêngki :

kw dêrêng bangêt, bangêt-bangêt.

kalênglêngan :

kw kedanan; kc. lênglêng.

kalêpasan :

br 1 lêpasing wawasan (panêmu); 2 uwal saka bêbandaning donya; kc. lêpas.

kalêpatan :

k kaluputan.

kalêson :

br kêsêl; kc. lêsu.

kali :

I n. lèpèn k ilèn-ilèn banyu saka ing pagunungan anjog ing sêgara (ut. sidhatane). II (A) kn. ak: jaksa babagan agama Islam.

kalih :

k 1 loro; 2 pc. karo, lan.

kalihan :

k. ak karo, lan; kc. kaliyan.

kaliyan :

k karo, lan.

kaliyuga :

(S) kw ar. jaman kang kapat (jaman rusak).

kalika :

êngg. ak nalika; kc. klika.

kalilan :

kn dililani, olèh idin; kc. lila, lilah.

kalimah :

(A) kn têtêmbungan; [x] loro, [x] sahadat: têtêmbunganing pangandêl loro yaiku: la illah ill'llah, Muhamad' rasul'llah (ora ana Pangeran kêjaba Allah, lan Muchamad rasuling Allah).

kaliman :

êngg. ak kula nuwun kêparênga mangkat lsp; kc. alim, pasang aliman tabe.

kalimêngan :

1 br. kêsaput ing pêpêtêng, kêpêtêngan; 2 ki. kêlalèn; kc. lali, limêng.

kalimunan :

kw kêsaput ing pêpêtêng; kc. limun.

kalimputan :

kn 1 kaling-kalingan (pandêlênge); 2 br. kêlalèn, lali, kêtutupan ing hawa nêpsu lsp; kc. limput.

kalimrahan :

k kalumrahan.

kalindhih :

kw kalah, kasoran.

kalintang :

(-lintang) kw kêluwih(-luwih).

kaling :

I kn blèg wadhah ucêng-ucêng (sumbu) ing diyan sinthir; kc. kalèng. II kn. ak: bngs. gêlangan ut. alèn-alèn dianggo ngêluhi irung sapi lsp.

kalingan :

I kn. ak kêtutupan, kalimputan; kc. aling. II kalingane(-a) ak: baya apa wigatine.

kalingga murda :

kw dipundhi-pundhi, ditampani kalawan urmat.

kalingga warsa :

kw wis lungse bangêt (kêsuwèn).

kalingsêman :

k. ak kisinan.

kalipah, kalipat :

(A) kn 1 sêsulih, wakil; 2 panggêdhening praja ngiras panggêdhe agama Islam.

kalipatullah :

(A) kn sêsulihing Allah.

kalir :

sa-[x] kw. kabèh; (sa-)-[x]-e êngg: sabisane ut. saturahe bae (kang diwènèhake).

kalirên :

kn kêluwèn, ngêlih kêkurangan pangan.

kalis :

kn ora bisa têlês, ora bisa campur, kaya banyu karo lênga; 2 ora bisa tumama, ora bisa kêtaman, ora pasah; 3 luput ing (lêlara, kacilakan lsp).

kalitên :

k kêcilikên.

kalyana :

(S) kw. ak linuwih, bêcik.

kalkul :

êngg. kn kalkun.

kalkun :

(W) kn ar. bngs. pitik.

kaluhuran :

kn 1 kaanan ut. sêsipatan kang luhur (pakurmatan, pangkat lsp); 2 br. diungkuli; kc. luhur.

kalumrahan :

n. kalimrahan k padatan kang wis lumrah; kc. lumrah.

kalung :

n. sangsangan ki 1 apa-apa sing diubêdake ing gulu (rante, kacu lsp); 2 rêrênggan kaya dene rante êmas lsp; kaêtrap ing gulu; 3 nganggo kalung kang kasêbut; di-[x]-i (disangsangi ki); diênggoni kalung; di-[x]-ake: diubêdake (diêtrap) ing gulu.

kalungguhan :

n. kalênggahan k 1 pangkat, pêpangkatan; 2 br. dilungguhi; kc. lungguh.

kalung usus :

pc nganggo apa-apa sarwa patut.

kaluputan :

n. kalêpatan k 1 salah, luput, kliru; 2 kêsalahan; kc. luput.

--- 183 ---

(kalus) ~ kamisêsêgên.

(kalus) :

angalus kw. ak lunga ngungsi.

kaluwihan :

n. kalangkungan k 1 kaanan linuwih (pinunjul); 2 diluwihi.

kalo :

kn bngs. irig dianggo saringan santên lsp.

kalok :

kn wis misuwur; kc. lok.

kaloka :

kw misuwur.

kalong :

I kn. 1 suda sathithik (marga diênggo, dijupuk lsp); 2 diêlong, disuda; [x]-an ak: kapitunan; kc. long. II kn: bngs.lawa gêdhe.

kalorên :

kn. ndhrêdhêg, buyutên.

kalot :

kw. tansah sangsara; kc. lot.

kalpa :

(S). kw. ak. jaman.

kalpasastra :

(S) kw. ak. layang primbon.

kalpija :

kw. lambe.

kalpika :

kw. ali-ali.

kalwang :

kw. kalong (bngs. lawa).

kalwat :

kn. ak. jugangan kuburan; kc. kluwat.

kama :

(S) kw. 1 katrêsnan, pêpenginan marang cumbana; 2 wijining wong lanang.

kamajuan :

n. kamajêngan k. jaman ut. kaanan kang maju.

kamayan :

kw. aji ngêtokake kasêktèn (ing paprangan).

kamayaran :

kn. sudaning kangelan ut. rêkasa; kc. mayar.

kamal :

I êndhog [x]. êndhog diasin; di-[x]: 1 diasin (tmr. êndhog); 2 dipopok ing tamba (tmr. abuh lsp). II kw: asêm.

kamalagi :

asêm.

kamalalya :

(S) kw. ak. kêsêngsêm, kedanan.

kamalan :

kw. olèh ganjaran ut. kabêcikan; kc. kêmalan.

kamandaka :

kw. têtêmbungan pangapus (ngayawara).

kamandhalu :

(S) kw. klênthing, jun.

kamanungsan :

kn. 1 sêsipatan kaananing manungsa; 2 br. konangan ut. kawruhan ing wong; kc. manungsa.

kamantrèn :

kn. panggonane (omahe) mantri.

kamantyan :

kw. bangêt, kêluwih-luwih.

kamangkara :

kw. ak. nglêngkara.

kamar :

I (W) kn. sênthong (lumrahe ing omah gêdhong); [x] bolah: omah kanggo kasukan ngenggar-enggar ati; [x] kêcil êngg. pc: kakus, pakiwan; [x] mandhi êngg. pc: padusan; [x] obat ak: toko tamba-tamba. II (Prs) kn. ak: pênding.

kamari :

(A) kn. ak. rêmbulan.

kamas :

I pc. kakang-mas. II di-[x]-ake marang êngg. ak: dipintokake (disêmantakake) marang; kc. kêmasan.

kamat :

(A) kn. pêpujian bêbukaning sêmbahyang (Islam).

kambah :

kn. 1 diambah ut. kêna ing (lêlara lsp); 2 nggêpok ing lêmah lsp: kc. ambah.

kambala :

(S) kw. ak. bakal kang digawe wulu wêdhus.

kamban :

(-ên) n. kêwiyarên k. kêladuk ambane; kc. amba.

kambang :

kn.1 (ut. [x]-[x]. [x]-an) kumampul ing banyu (ora nyilêm); 2 gabus lsp. sing dicêncang ing kênur supaya pancinge ora nyilêm; 3 ak. ora pati krasa, ora manêt bangêt; di-[x]: 1 ak. (ut. di-[x]-ake) dikampul-kampulake ing banyu (ora disilêmake); 2 ora diênêtake bangêt, ora kanthi karosan; ngambang: kumambang ing banyu; kc. kumambang.

kambangan :

êngg. k.bèbèk.

kambe :

kw. ak. ambèn, lincak.

kambèk, kambèn :

êngg. karo.

kambêng :

I k. ak. kalang. II kn: ar. jogèd.

kambêngan :

k. 1 alang-alang; 2 kalangan; 3 êngg. bêndungan.

kambi :

êngg. pc. karo.

kambil :

I ki. ak. abah-abah, lapak. II êngg: krambil.

kambing :

êngg. pc. wêdhus.

(kamblok) :

di-[x]-ake êngg. digamblokake.

kambu :

I n. kambêt k. ak. diambu; kc. ambu. II kn: ubyung-ubyungan alihan ênggon (tmr. tawon).

kambuh :

(-an) kn. angot lara manèh sarta luwih bangêt tinimbang sakawit.

(kambul) :

I ngambul êngg. ak. nyundhangi wit-witan ut. lêmah (tmr. sapi, kêbo lsp). II [x]-an êngg. ak: ngumpul; kc. kêmbul.

kambon :

pc. (diambu ing) kêna ing; ora [x] upa pc: ora mangan apa-apa.

kambong :

kn. ar. iwak sêgara.

kamelikan :

kn. pêpenginan marang darbèking liyan; lc. melik.

kamêna :

kw. sadurunge.

kamênangan :

kn. ak. olèh-olèhane ênggone mênang.

kamênangên :

kn. ak. kêbangêtên ênggone mikolèhake awake dhewe.

kamênyangan :

kw. bêgja bangêt yèn; kc. kêmayangan.

kamêrgèn :

k. kêdalanan.

kami :

kw. aku kabèh.

kamibocah :

(-ên) n. kapilare k. ak. solah tingkahe lsp. kaya bocah.

kamidilêpên :

k. ak. lunga banjur ora ngaton-ngaton; kc. dilêp.

kamijara :

êngg. kn. sêre.

kamijijèn :

kn. ak. jiji bangêt.

kamigigilên :

êngg. ak. ndhrêdhêg, gigilên

kamigilan :

kn. ak. gila bangêt.

kamikakon :

kn. kêjêng, kaku.

kamikêkêlên :

kn. 1 njêngkêrut marga kadhêmên bangêt; 2 kêladuk bangêt ênggone ngguyu; kc. kêkêl.

kamilêgan, kamilêgên :

kn. kêwarêgên bangêt.

kamilulutên :

kn. ak. lulut bangêt marang.

kamilurusên :

kn. saya ngênês (lara) banjur mati.

kamipurun :

k. kumawani.

kamirahan :

k. kamurahan.

kamirurusên :

kn. ak. kamilurusên.

kamisandhanên :

kn. mrongkol ing susu.

kamisasatên :

kw. mlêlêng matane.

kamisèsètên, kamisisètên :

kn. padha sèsèt kulite (pucuking driji lsp).

kamisêpuh :

k. kamituwa.

kamisêsêgên :

kn. têrus mingsêg-mingsêg ênggone nangis.

--- 184 ---

kamisosolên ~ kandêlan.

kamisosolên :

kn. groyok bangêt ora bisa gunêman cêtha.

kamitegan :

kn. ak. tega bangêt.

kamitênggêngên :

kn. njêngêr mandêng (marga gumun lsp).

kamitigan :

kn. matêng durung mangsane (tmr. wowohan lsp).

kamituwa :

n. kamisêpuh k: 1 ak. pinituwa, pangarêp; 2 lêlurahing dhukuh, sangisoring lurah.

kamitolèhên, kamitolihên :

kn. ak tansah kèlingan marang kang ditinggal.

kamitontonên :

kn. ak tansah katon ana ing angên-angên (ing gagasan).

kamicucèn :

êngg. kn ikêt-ikêtan sinthingane njêgrag.

kamiwêlasên :

kn. ak wêlas bangêt.

kamla :

kw kêcut.

kamlaratan :

kn kaanan ênggone mlarat; kc. mlarat.

kamli :

kn kêmul dhèg (kang digawe wulu wêdhus).

kamu :

kw kowe kabèh.

(kamud) :

[x]-[x] êngg nyamuk-nyamuk; di-[x] êngg: dijupuk lan dipèk, diêntèkake kabèh; kc. klamud, mud.

kamuk :

kw diamuk; kc. amuk.

kamuka :

(S) kw sêngsêm.

kamuktèn :

kn enak kapenaking ngaurip; kc. mukti.

kamulan :

kn. ak asal, wiwitan; kc. mula.

kamulyan :

kn kaluhuran; kc. mulya.

kamurahan :

n. kamirahan k sih kawêlasan; kc. murah.

kamuratan :

êngg. kn êntèk-êntèkan babar pisan.

kamus :

I kn 1 wlulang wis dimangsak alus; 2 êngg. sabuk kang digawe wlulang, bludru lsp. nganggo timang; di-[x]: dimangsak (tmr. wlulang). (A) kn. ak: bausastra.

kamusakatan :

kn. ak kêcingkrangan, kamlaratan.

kamohan :

kn. ak amoh, suwèk.

kamohitan :

kw nandhang sêdhih (susah).

kamoksan :

kw luwaring bêbandaning donya; kc. moksa.

kamoran :

êngg. kn kêcampuran; kc. amor, wor.

kamot :

n. kawrat k 1 ak. diêmot ing; 2 dicakup ing, disêbutake ing (layang lsp); kc. mot.

kampah, kampêh :

êngg. kn 1 mandhêg, lèrèn; 2 ngaso ing dalan lsp; kc. ampah.

kampak :

I kn wadung gêdhe tanpa sangkal. II êngg. kn: maling kèhe 4 ut. 5; di-[x] êngg: dilêboni ing kampak.

kampèk :

êngg. kn 1 bantal; 2 (lumbung [x]) lumbung cilik; [x]-an êngg: bngs. kanthong dianggo wadhah sandhangan lsp; kc. kêpèk.

kampêmèn :

(W) kn omahing para opsir.

kampêr :

(W) kn kapur barus.

kampi :

pc kampiyun.

kampiyun :

(W) kn 1 kang pinunjul dhewe (ing babagan olah raga, lsp); 2 pc. kang bêcik dhewe, pinunjul.

kampil :

(-an) 1 kn. kanthong cilik kang digawe mendhong dianggo wadhah dhuwit; 2 êngg. k. bantal.

kampir :

k. ak mampir; [x]-an kn: 1 diampiri, didhayohi sêdhela; 2 ak. disurupi ing lêlêmbut; kc. ampir.

kampita :

(S) kw 1 orêg, oyag; 2 kagèt; 3 susah bangêt, kuwatir.

kampyak :

kn. ak katut diampyak; kc. ampyak.

kamplèh-kamplèh :

êngg. pc saèm. gamblèh-gamblèh.

(kamplèng) :

di-[x] êngg. kn dianggar ing ngiringan (tmr. kêris).

(kamplêng) :

di-[x] êngg. kn dijotos êndhase.

kamplung :

pc 1 kêcêmplung; 2 êntèk katut diênggo.

kamplong :

êngg. kn tela gantung, katès.

kampuh :

I kn. ak kalah, kasoran; kc. kampah. II ki: dodot.

kampul-kampul :

kn kumambang ing banyu; kc. kumampul.

kampung :

kn 1 êngg. pakarangan, pomahan; 2 klumpukaning pomahan-pomahan dadi pêperanganing kutha; 3 (omah [x]) wanguning omah wujud êmpyak papat nganggo tutup-keyong; 4 êngg. wong desa kang mung duwe pomahan (ora duwe bageyan sawah); 5 êngg. bngs. pulisi ing desa.

kampong :

êngg. kn kampung.

kampot :

êngg. kn. limang bêntèlan pari.

kamprèt :

I êngg. kn. bngs. lawa cilik. II ut. kamprêt pc: ciyut bangêt, cilik bangêt.

kamprêng-kamprêng :

êngg. kn. lunga sanja-sanja.

kamrat :

I kw. kamot ing. II ut. [x]-an êngg. kn: kêkancan, kêkumpulan.

kamsin kn. ak :

riyaya Pantekostah.

kamsol :

êngg. ak. bngs. klambi lêngênane dawa.

kan :

I êngg. pc. rak, jêr. II (W) kn: bngs. teko kang digawe porsêlin.

kana :

n. ngrika k. panuduh panggonan kang adoh; [x]-[x] pc: ingêndi-êndi; ing kanane: 1 pc. ing alam liya; 2 ana ing sajroning pangimpèn.

kanabeyan :

kn. jaman lsp. para nabi.

kanaka :

I (S) kw. êmas. II kw: kuku.

kanal :

(W) kn. kali susukan (sidhatan).

kanan :

êngg. kn. 1 têngên; 2 iring kang têngên (tmr. prau).

kanana :

(S) kw. ak alas.

kanan-kèri :

(-kering, -kiri) êngg. kn kiwa têngên.

kanang :

kw ingkang (panuduh panyilah).

kanas :

êngg. kn nanas.

kandara :

(S) kw. ak êcis.

kandarpa :

(S) kw. ak katrêsnan, sih, sêngsêm.

kandêl :

I kn 1 kêna dipracaya (diêndêl); 2 ngandêl marang, ngêndêlake; kc. andêl. II kn: 1 kb. tipis; 2 ak. kênthêl tmr. kopi lsp; 3 pc. akèh dhuwite (sangune, pawitane lsp); [x] kulite ([x] kupinge): ora rumangsan, ora duwe isin.

kandêlan :

k pêndhok.

--- 185 ---

kandonane ~ kantru.

kandonane :

pc têmahane, wusanane.

kandri :

kn ar. wit.

kanjar :

(Prs) kn. ak golok; kc. kènjèr, mêkanjar.

kanjat :

êngg. kn luwung, lumayan; ora [x] êngg. ora pati kuwat lsp.

kanjêng :

pc kangjêng.

kanji :

I kn wis ora wani manèh. II kn: jurjuran pathi dianggo nyékuli klambi lsp; di-[x]: disêkuli nganggo kanji.

kanjo :

êngg. ak mogol, ora dadi.

kandha :

n. criyos k 1 (pangandika ki) crita, gunêm kang diucapake; 2 (ngandika ki) clathu, gunêman; di-[x]: digunêm, dicatur; dikandhani n. dipuncriyosi k. diandikani ki: dituturi, diwènèhi wêruh; dikandhakake n. dipuncriyosakên k. diandikakake ki: dicritakake, diucapake, dituturake marang; kêkandhan n. cêcriyosan k. ngandikan ki: gunêman, omong-omongan.

kandhaga :

kn. ak kêndhaga.

kandhah :

I êngg kandha. II kw: kêlindhih, kalah; kc. andhah.

kandhang :

kn omah ut. papaning kewan ingon (sapi, kêbo, wêdhus lsp); [x] langit kêmul mega pc: wong kang klambrangan; ngandhang: mlêbu ing kandhang; di-[x]-[x] ak: dikupêng ing mungsuh; di-[x]-i: dikurung ing bêthèk lsp; di-[x]-ake: dilêbokake ing kandhang.

kandhangan :

kn. ak gadhangan.

kandhap :

êngg. k kalah; kc. andhap.

kandhapên :

k kèndhèkên.

kandhara :

(S) kw gulu.

kandharan :

êngg. kn kandha, crita; kc. andar.

kandhas :

kn 1 wis nggêpok dhasaring banyu (tmr. timba lsp); 2 nggêpok dhasaring kali ut. sêgara (tmr. prau); 3 ak. wis tumêka ing dhasar, wis pantog; 4 pc. wis kêntèkan dhuwit, kêmlaratan lsp; [x]-an: papan kang cêthèk (tmr. sêgara).

kandhat :

I êngg. ak sandhat. II kw: mandhêg, lèrèn; kc. kêndhat

kandhèh :

kn. ak wis mari (ora nindakake manèh).

kandhèk :

êngg. kn kandhi.

kandhêg :

kn kêpêksa mandhêg, ora têrus; kc. andhêg.

kandhêh :

kw kêlindhih, kalah; kc. kandhuh.

kandhi :

êngg. ak bngs. kanthong kang digawe bagor lsp.

kandhih :

kn. ak kalah, têluk, kasoran; kc. êndhih.

kandhil :

kn. ak diyan.

kandhuhan, kandhohan :

kw kêmomotan (kêpêtêk) ing, kêlindhih; [x] brangta: kêsêngsêm, kedanan.

(kandhut) :

di-[x] kn 1 digawa (disimpêni) sarana dilêbokake ing sabuk (ing wêtêng); 2 dirêndhêm sajroning ati (tmr. rasa wêdi, prihatin, mangkêl lsp) ora dilairake; ngandhut: mêtêng; [x]-an: 1 apa-apa kang dikandhut; 2 ent. rasa prihatin lsp. kang dikandhut; 3 wêtêngan.

kaneman :

k kanoman.

kanêm :

kn 1 kang kaping nêm; 2 mangsa kaping nêm (9 Nopèmbêr - 22 Desèmbêr); [x] têngah: 5½.

kaniaya :

kn 1 tindak milara; 2 tindak sawênang-wênang; di-[x]: dipilara sawênang-wênang; kc. aniaya.

kanigantên :

êngg. k kanigara.

kanigara :

kuluk [x] kn kuluk irêng mawa plisir mas cêcawangan.

kanil :

kn santên kang kênthêl.

kanin :

kw tatu, kêtaton; di-[x]-i kw: ditatoni.

kaninditan :

kw kaluwihan; kc. nindita.

kaning, kani :

pc kanil.

kaningaya :

kn. ak kaniaya.

kanistha :

(S) kw. ak asor, rèmèh, nistha.

kanugrahan :

kw ganjaran, kaslamêtan lan karaharjan; kc. nugraha.

kanuragan :

kw kadhotan.

kanohan :

kw kabêgjan.

kanoman :

kn. (kanèman k. ak) 1 gêgolongan ut. kang kalêbu nomnoman; 2 wêwêngkon ut. kang kagolong karèrèhaning Pangeran Pati; 3 êngg. wong-wong sing isih ênom; kc. nom.

kantaka :

kw sêmaput.

kantar :

I [x]-an bau kw nangkis (namèngi) nganggo lêngên. II (ma-) [x]-[x] kw: murub mubyar-mubyar.

kante :

êngg. k lawe.

kantèk :

êngg. pc nganti.

kantèn :

(-an) n. kantos(-an) k. ak sranta, bisa nyabarake.

kantêb :

kn 1 tiba bokonge kêtatab ing lêmah (ut. awake kabèh); 2 pc. nêmahi cilaka, kasusahan bangêt; kc. antêb.

kantên :

I êngg. k. ak kali. II [x]-an k: karuhan.

kanti :

I êngg. pc. n. kantos k 1 nganti, kongsi; 2 sranta, bisa nyabarake; kc. kantèn, kantèk. II (S) kw. ak: cahya, sorot.

kantil-kantil :

kn gumantung ing tali, pang lsp; kc. kumantil, kanthil.

kantin :

(W) kn kamar kasukan ut. minuman lsp (ing bètèng).

kantu :

I kn kêntèkan kasèb ênggone ngêjogi, têndhag. II 1 êngg. lêgêg-lêgêg dening sêdhih; 2 kw. klêngêr, sêmaput.

kantug :

êngg. kn kêtug, têkan ing.

kantuk :

êngg. pc. k olèh; [x]-an pc. k: olèhan.

kantukan :

k. ak kulihan.

kantun :

k kari, kèri.

kantor :

(-an) (W) kn 1 omah (papan) dianggo ngurus babagan tulis-tulisan, pajêg lsp; 2 meja panulisan nganggo slorokan; [x] bang ([x] wang pc): kantor babagan urusan dhuwit (nyèlèngi, ngutangi lsp); [x] kawat: kantor tilgram ut. telepon; [x] pos: kantor babagan urusan layang-layang kiriman lsp.

kantos :

êngg. pc. k kanti.

kantra :

kw kawêruhan ing akèh, misuwur; kc. kontra.

kantrak :

kn. ak katrak.

(kantring) :

kc kontrang-kantring(-an).

kantru :

I êngg. kn kantu. II [x]-[x] êngg. kn. lêgêg-lêgêg marga sêdhih.

--- 186 ---

kantrog ~ kaum.

kantrog :

kn oyag kabèh marga tiba lsp; kc. êntrog.

kanca :

kn rowang, mitra (tunggal panggawean, sêdya lsp); 2 êngg. warganing pangrèh desa; [x] desa ([x] nêgara) ak: wong kang tunggal desa (nêgara); [x] buri ([x] wadon) n. kanca wingking (èstri) k. pc: bojo (somah); dikancani: diwènèhi kanca, dikumpuli.

kancana :

(S) kw êmas.

kancetan :

êngg. kn ganthètan, gandhèng rakêt; kc. kanthèt.

kancikan :

kn. ak 1 diênciki, diambah; 2 disurupi dhêmit (tmr. prewangan); kc. ancik.

kancil :

kn bngs. kidang cilik.

kancilên :

kn. ak 1 matane mêndêlik bae marga saka wêdi bangêt; 2 ora bisa turu-turu.

kancing :

kn 1 sindik (slorokan lsp) kang dianggo pikukuh lawang (cêndhela lsp) supaya ora kêna diwêngakake; 2 êngg. pc. bênik; 3 ([x] cangkême) cangkême tumutup (marga sêmaput lsp); [x] gêlung: bngs. susuk kondhe; di-[x]: disindik (dikunci lsp) supaya ora kêna diwêngakake; kêkancingan: layang katêtêpan saka panggêdhe.

kancit :

kw tumuli, ora antara suwe.

kanclêb, kanclêp :

êngg. kn kacêp, tumancêb.

kancuh :

(-an) kn. ak 1 kanca; 2 jodho, gandhokan.

kantha :

I kn. ak wêwujudan, blêgêring wujud; di-[x] br: dièmpêr kaya, diwujudi kaya, dikira-kira; tanpa [x] tanpa kanthi br: 1 ora maujud; 2 pc. ora nganggo kanca babar pisan. II (S) kw: gulu.

kanthèn :

ut. kêkanthèn(-tangan) kn gêgandhèngan; kc. kanthi.

kanthèt :

I pc cilik nanging kiyêng (kukuh). II di-[x](-i), (di-[x]-ake ak) kn: 1 digandhèng (disambung) karo; 2 ditalèni digantungake; kc. ganthèt.

kanthi :

kn 1 rowang, kang minangka kanca; 2 kalawan, binarêngan ing; di-[x]: 1 diajak dianggo rowang; 2 digandhèng (tangane); dikanthèni: dikancani, diwènèhi kanthi; 2 dibarêngi ing; dikanthèkake: 1 diwènèhake supaya dadi kanthi; 2 dikatutake (dibarêngake) marang.

kanthil :

I kn 1 gumantung ing; 2 ak. tansah lumèngkèt marang; di-[x] êngg: ora dibayar ut. diwènèhake kabèh (ana kang diênthêt); di-[x]-i: digantungi barang kang cilik-cilik; di-[x]-ake: 1 digantungake ing; 2 pc. dinunutake ing; [x]-an: 1 apa-apa kang dikanthilake; 2 ak. wêlingan lsp. kang dinunutake; kc. kumanthil. II kn. ak: 1 ambèn, lincak (paturon): 2 bandhosa. III kn: ar. kêmbang.

kanthing :

I êngg. kn ar. prau cilik. II di-[x]-[x] pc: tansah digawa sêmu diathungake.

kanthong :

kn wadhah kang digawe lawon lsp. nganggo sindhêtan (koloran); [x]-an: sak ing klambi; di-[x]-i: dilêbokake ing kanthongan.

kanya, kanyaka :

(S) kw. ak prawan.

kanya, kanyaka :

kw prawan; kc. kênya.

kanyaran :

kn lagi wiwitan (isih anyar); kc. anyar.

kanyataan :

kn prakara kang nyata; kc. nyata.

kanyêl :

pc kacêl.

kanyut :

kw katut, kèli; kc. kènyut.

kang :

I (êngg. k) n. ingkang k 1 sing; 2 ki. -e, -mu. II pc: 1 kakang; 2 êngg. pc. panyêbut marang wong lanang kang rada asor pangkate; [x] bok êngg: êmbok-ayu; [x] (ba)gus êngg: kisanak; [x]-mas: kakang.

kangjêng :

kn sêsêbutaning para priyayi luhur (bupati, patih lsp).

kangèlan :

kn 1 kanthi rêkasa lan angèl (ênggone nindakake); 2 rêkasa; 3 nandhang rêkasa; kc. angèl.

kangên :

kn tansah kèlingan sarta kêpengin kêtêmu karo kang ditinggal (kang tinrêsnan); di-[x]-i: diangên-angên lan diarêp-arêp bisa kêtêmu; kc. angên-angên.

kangge :

k kanggo.

kanggêg, kanggêk :

kn 1 kandhêg, ora bisa têrus; 2 ([x] atine) kagol atine, ora têgêl.

kanggêp :

kn dianggêp bêcik pasuwitane (pagaweane lsp); kc. anggêp.

kanggo :

n. kangge k. kagêm ki 1 dianggo, dipigunakake; 2 kêna dipigunakake; 3 bisa payu (laku); 4 wis ana sing nganggo (tmr. panggonan lsp); 5 pc. tumrap marang; 6 pc. kanggêp bangêt pasuwitane; kc. anggo, nganggo.

kanggonan :

n. kanggènan k kadunungan ing (barang lsp); kc. ênggon.

kanginan :

kn 1 kêna ing angin; 2 rada lara masuk angin; kc. angin.

kangkam :

kw pêdhang.

kangkat :

kn. ak kêna diangkat, kuwat; kc. angkat.

kangkung :

kn ar. têtuwuhan dianggo janganan.

kangkrang, kangrang :

êngg. kn ngangrang, rangrang.

kangsèk :

êngg. pc kongsi, nganti.

kangsèn :

I êngg. kn tala tawon. II ut. [x]-an kn: sêmayan.

kangsi :

I êngg. kn tala tawon. II êngg. pc: kongsi, nganti. III ut. ma-[x] kw: kumpul, ngumpul.

kangsrah :

kn kambah ing lêmah (tmr. jarit lsp); kc. klangsrah.

kangsong :

kn. ak wis manuh, ora jiguh; kc. kawong.

kau :

kn 1 ora luwês, sarwa wagu; 2 êngg. butêng, ora sabaran.

kauban :

kn keyuban, katutupan; kc. aub.

kaul :

(-an) kn ngluwari ujar (marga wis katurutan kang dadi pangarêp-arêpe); di-[x]-i: dinadari bakal midhang lsp. samangsa mari (kêlakon kang disêsuwun); kc. kaol.

kaula :

êngg. k. ak aku, -ku; kc. kawula.

kaum :

(A) kn 1 ak. bangsa, krabat, golongan; 2 imam Islam ing pakampungan ut. padesan; [x]-an: kampung padunungane wong-wong kang padha tumêmên ênggone nglakoni agama Islam (sakubênge mêsjid).

--- 187 ---

kaum buruh ~ kapindra.

kaum buruh :

kn gêgolonganing wong kang padha bêburuh.

kaum kolot :

kn wong-wong kang nggêgêgi panêmu kuna.

kaum mudha :

kn gêgolonganing wong-wong kang ênom (nggêgêgi panêmu kang anyar).

kaunang-unang, kaonang-onang :

kw misuwur.

kaundhakan :

n. kaindhakan k 1 diundhaki; 2 wuwuhan (ing panêmu lsp); kc. undhak.

kauntungan :

êngg. pc 1 kabêgjan; 2 bêbathèn; kc. untung.

kaur :

êngg. ak kobêr.

kaurmatan :

kn. ak 1 diurmati; 2 pakurmatan, kc. urmat.

kautaman :

kn 1 tindak wêwatakan kang bêcik; 2 kabêcikan, kaluhuran; kc. utama.

kauwusan :

kn. ak 1 diuwisi; 2 pungkasan, wasana; kc. uwus.

kao :

êngg kau.

kaoyah :

kn. ak 1 cukit; 2 koyah.

kaol :

(-an) (A) êngg. ak 1 ujar; 2 crita, gunêm; 3 sêngadi, santolan.

kaop :

ora [x](-an) êngg. ak 1 ora prêdulèn; 2 ora tampikan, apa-apa arêp.

kaos :

I êngg. k kaji. II (W) kn: 1 ([x] sikil, [x] tangan) mojah sikil (tangan); 2 ([x] diyan) bngs. bakal rangrangan dianggo sumbu diyan (ngundhakake urube); 3 (klambi [x]) klambi rangkêpan bakale ngangrangan ut. lêmês.

kaot :

1 êngg. ak. linuwih, pinunjul; 2 k. kacèk.

kapa :

ut. kakapa êngg. kn lapak; dikapani êngg: dilapaki.

kapah :

I êngg. kn ngoncèki kopi; kc. kampah. II [x]-[x] pc: têlês bangêt; kc. kopoh.

(kapak) :

di-[x]-ake n. dipunpunapakakên k ditamani patrap (tindak) apa (kêpriye).

kapal :

I kn kulit kang dadi kandêl lan atos; ngapal ak: 1 mêtu kapale; 2 pc. wis manuh bangêt. II k: jaran. III ([x] api) kn: prau gêdhe.

kapala :

(S) kw 1 êndhas; 2 lêlurah, pangarêp;kc. kêpala.

kapan :

I n. benjing (kala) punapa k 1 besuk apa; 2 pc. samangsa; [x]-[x] ak: samangsa-mangsa. II (A) kn. ak: ulês mayit; di-[x]-i: diulêsi.

kapandhitan :

kw 1 kawicaksanan; 2 tindak kang gêgayutan karo babagan pêndhita; kc. pandhita.

kapanewon :

kn wêwêngkon (omah, bawah lsp) ing panèwu.

kapanujon :

kn 1 kêbênêran, pinuju; 2 ([x] ing ati) ndadèkake sênênging atine; kc. panuju.

kapang :

kn. ak padha ngadêg (linggih) mangun satêngah buwêngan; [x]-[x]: 1 ak. mêthukake tangane mulung kaya arêp ngrangkul; 2 êngg. kêsusu bangêt, katon gita-gita.

kapara :

kn. ak kêpara.

kaparat :

kn. ak kêparat.

kapas :

kn ar. wit kang wohe ngêtokake bngs. kapuk.

kapat :

1 (n. kasakawan k) ak. kang kaping 4; 2 ar. mangsa kang kaping 4 (18 Sèptèmbêr - 25 Oktobêr); [x] têngah: 3½; [x] tèng êngg: 35 sèn; [x] cilik êngg. pc: 3½ sèn.

kapatêdhan :

kn. ak diparingi, diwènèhi (diganjar); kc. patêdhan.

kapatihan :

(kapatosan k. ak) kn dalêm (kantor)ing patih.

kapacirit :

êngg. ak kêcerit.

kapenak :

kc. kêpenak.

kapenakan :

k kaponakan.

kapêjêng :

kn. ak bangêt, kanthi karosan, ngêtog.

kapênêr :

kn. ak kêpêrnah; kc. kêbênêr, pênêr.

kapêntingan :

êngg. pc kapêrluan, kabutuhan; kc. pênting.

kapênthowok :

êngg. pc kêprêgok, kêpêngkok.

kapêngkêr :

k kapungkur.

kapêp :

kn. ak ditutup ana ing wadhah ora kanginan.

kapêr :

kn bngs. kupu cilik.

kapêrluan :

kn 1 kabutuhan, prakara kang pêrlu dilakoni (ditindakake); 2 kang akèh gunane (paedahe); kc. pêrlu.

kapêrnah :

kn 1 dumunung ing; 2 gêgayutaning pasêduluran kapênêr ...; kc. pêrnah.

kapês-kapês :

êngg. pc êmpuk yèn dipèjèt pulih; kc. gabês.

kapêsan :

kn kacilakan, nandhang apês; kc. apês.

kapêtêk :

br diênêtake; kc. pêtêk.

kapêtêl :

kn 1 dipêtêl; 2 dipêksa ing; kc. pêtêl.

kapêtêngan :

kn 1 kêsaput ing pêpêtêng, dipêtêngi; 2 êngg. bngs. jaga-malêm, pulisi sandi; kc. pêtêng.

kapi :

(S) kw kêthèk.

kapi-adrêng :

kw adrêng bangêt, kumudu-kudu; kc. adrêng.

kapiandêl :

kn. ak gampang ngandêle; kc. andêl.

kapiandhêm :

kw mêmpêng bangêt ênggone mlayu; kc. andhêm.

kapiasêm :

êngg. kn ngguyu ut. mèsêm dhewekan.

kapidêrêng :

kn. ak adrêng bangêt.

kapidulur :

kw ngumpul karo.

kapidhara :

kw klêngêr, sêmaput.

kapidhondhong :

kn. ak kêdhondhong.

kapiênêng :

kw mênêng bae.

kapiyat :

kn. ak piguna, paedah.

kapikiran :

n. pamanahan k. ak gagasan; kc. pikir.

kapila :

I (S) kw. ak abang ênom. II ut. kapilah (A) kn. ak: sudagar (kang lêlungan bêbarêngan akèh).

kapilayu, kapiluyu :

kw klayu, kumudu mèlu.

kapilare :

k. (kamibocahên ak): mbocahi.

kapilêng :

(-ên) kn. ak brêbêg bangêt.

kapiluh :

kw kaca-kaca matane; kc. luh.

kapiluyu :

kw klayu; kc. kapilayu.

kapindra :

kw ratuning kêthèk.

--- 188 ---

kapindho ~ karampungan.

kapindho :

n. kaping kalih k kang ping 2; kc. pindho.

kapinêng :

kw mênêng bae.

kapinujon :

kn kêbênêran; kc. pinuju.

kapinta :

kw sêdhih; kc. kapita.

kapintên :

k kapiran.

kapintêran :

kn kabisan; kc. pintêr.

kaping :

k ping.

kaping-kaping :

êngg. kn kêrêp bangêt.

kapir :

(A) kn wong kang ora pracaya ing Allah.

kapiran :

n. kapintên k ora kopèn (ora dirêmbug babar pisan).

kapirangu :

kw rangu-rangu, gojag-gajêg.

kapirênan :

kn. ak sênêng atine; kc. rêna.

kapirêng :

k. ak krungu.

kapisan :

(S) kw. ak kang kaping 1, kang dhisik; kc. pisan.

kapiswara :

(S) kw ratuning kêthèk.

kapit :

kn. ak diapit-apit; kc. apit, kopat-kapit.

kapita :

kw sêdhih, sumêlang.

kapitan :

(W) kn. ak 1 ar. pangkat panggêdhe saradhadhu; 2 panggêdhe kapal; kc. kaptin.

kapitêmên :

kn. ak têmên-têmên.

kapitênggêngên :

kn. ak ndêlêng njêngêr.

kapitu :

kn 1 kang kaping 7; 2 ar. mangsa kang kaping 7 (22 Desèmbêr - 3 Pebruwari).

kapitunan :

kn 1 (nandhang) tuna; 2 pc. gêgêntining tuna; kc. tuna.

kapitut :

kw manut, katut.

kapya :

kw padha; kc. kapwa.

kapyuk :

mak [x] pc pêpindhan swaraning banyu disêmpyokake; di-[x](-i): disêmpyok(disirati) ing banyu lsp.

kaplak :

pc wis tuwa bangêt; kc. ngaplak.

kaplaksana :

kw diukum; kc. klaksana.

kaplêngên :

kn kêbrêbêgên.

kapu :

kn. ak wulu (klika) kang pating jlêbut; nganti [x]-[x] ak: nganti tuwa bangêt.

kapujanggan :

kn 1 kapintêran bab basa sarta ulah kêkarangan; 2 babagan kêkarangan; kc. pujangga.

kapuk :

kn isining randhu (kapas) kang putih pating jlêbut.

kapul :

êngg. kn tampar lulup.

kapulaga :

kn ar. têtuwuhan wohe dianggo jamu lsp.

kapulunan :

êng. ak pulunan.

kapuloan :

kn kaklumpukaning pulo-pulo.

kapundhung :

kn. ak kêpundhung.

kapung, kampung :

êngg. kn mumpung.

kapur :

I kn isèn-isèning susu sapi (kêbo lsp) rupane putih kapês-kapês. II kn: 1 gamping kang wis diobong; 2 ([x] tulis, [x] wlanda ak) gamping sing wis dimangsak dicithak giligan lsp. dianggo nulis. III ([x] barus) kn: kampêr asal saka blêndoking wit.

kapuranta :

kn (abang [x]) abang ênom, abang sêmu kuning.

kapurancang :

kn. ak wilahan pring dilancipi ditata pating crongot kapasang ing pagêr bata lsp; ngapurancang: tangan kagathukake drijine tlusup-tlusupan.

kapurih :

kn dikon, dipurih nindakake; kc. purih.

kapurit :

kn ar. iwak loh.

kapurunan :

k kawanèn, kuwanèn.

kapusan :

kn kêna ing apus; kc. apus.

kaput :

êngg. kn rêgêd marga padha thêthêl lsp.

kaputihan :

êngg. ak mutihan.

kaputrèn :

kn panggonane para putri; kc. raja kaputrèn.

kapo :

kw. ak kabèh, padha; kc. kapwa.

kapodhang :

kn. ak ar. manuk; kc. (kê-) podhang.

kapok :

kn wis ora wani ut. ora gêlêm nglakoni manèh; [x] lombok pc: ênggone kapok mung sadhela; di-[x]-ake: ditandangi lsp. supaya kapok.

kapok kawus :

kn. ak wis kapok bangêt.

kaponakan :

n. kapenakan k anaking sêdulur.

kaporan :

kn. ak lêmês dening sayah bangêt; kc. por.

kaprabon :

kn 1 panganggo lsp. agêming ratu; 2 pangkating ratu; 3 pc. panganggo dhinês; kc. prabu.

kaprajuritan :

kn. ak panganggoning prajurit; 2 sipating prajurit.

kaprah :

kn lumrah (ing akèh).

kapracundhang, kapracondhang :

kw kalah.

kaprawiran :

kw kakêndêlan.

kaprès :

kn. ak gabrès.

kapri :

kn bngs. kara.

kapribadèn :

kn 1 kawasisaning nênindakake; 2 pc. kapintêran; kc. prigêl.

kapriyayèn :

n. kapriyantunan k kang gêgayutan karo adêg ut. pangkating priyayi.

kapti :

kw karêp.

kaptin :

kn 1 ar. pangkat panggêdhe saradhadhu; 2 panggêdhe kapal.

kapcao, kapsao :

(C) kn bngs. teko porong.

kapwa :

kw kabèh, padha.

kar :

gambar [x] kn gambar bumi.

kara :

I kn ar. têtuwuhan rambat wohe kaya klenthang. II ora ana [x]-[x] kawis-kawis k. ak): ora ana alangan apa-apa (ora apa-apa). III (S) kw. ak: tangan, driji, tlale.

karaba :

(S) kw. ak anak gajah.

karabin :

(W) kn bedhil cilik.

karad :

kw kalap (ing lêlêmbut); kc. arad.

karajinan :

kn kasrêgêpan (bab gêgawean).

karag :

kn sêga (ut. dang-dangan gaplèk) kang digaringake.

karah :

kn alèn-alèn wêsi pikukuhing garan arit lsp.

karahayon :

kn. (karahajêngan k. ak. karaharjan kw) kabêgjan, katêntrêman; kc. rahayu.

karahatan :

kw kêna, kêtaton.

karam :

(A) kn ora kêna dilakoni marga dilarangi ing anggêr-anggêring agama (Islam); di-[x]-ake: dianggêp karam.

karam-jadah :

(A) kn. ak: anaking wong dhêmênan.

karampungan :

kn 1 br. dirampungi;

--- 189 ---

karan ~ karuk.

2 pc. putusan, katêtêpan; 3 pancasaning pangadilan; kc. rampung.

karan :

I kn ([x] anak lsp) diarani (disêbut jênênge) miturut (jênênging anake lsp). II ut. karane êngg: sêbab, jalaran; kc. karana, krana.

karana :

kn sêbab, jalaran; kc. krana.

karandhan :

kn. ak omah ut. padununganing randha.

karandhang :

kn ar. têtuwuhan saèm. bêngkowang.

karanta-ranta, karantan :

kw kêlara-lara, krasa-rasa.

karantên :

êngg. k karana, krana.

karang :

I kn 1 padhas ing sêgara; 2 (ut. [x]-an) bngs. mêrjan. II êngg. ak: 1 wit krambil; 2 kêbon krambil; 3 pomahan, pakarangan; 4 kadunungan, panggonan. III êngg. kn: mula mêngkono saka pangiraku; di-[x]: 1 ak. dironce; 2 êngg. ak. dikira-kira, ditêksir; 3 dianggit (digawe tmr. kasusastran, crita lsp); [x]-an: 1 ak. roncèn; 2 êngg. ak. têksiran, pangira; 3 anggitan babagan layang, crita lsp. IV mang-[x] kw: sêdhih, kêsêngsêm.

karang-abang :

dadi (digawe) [x] kw (di-)rusak sarana diobong lsp.

karangên :

n. kawisên k kamban lête; kc. arang.

karang-kitri :

(-kirna ak) kn wit-witan kang ngêtokake woh ing pomahan.

karang-kopèk :

(-kopèn ak) kn 1 desa kang ora duwe sawah; 2 mung duwe pakarangan (tmr. wong ing desa).

karang-mêlok :

kn kêmbang dironce diwangun bundêr dianggo rêrênggan.

karang-ulu :

kw bantal; dikarang-ulu kn: dipèk bojo (tmr. wrandhaning sêdulur).

kararap :

kw klarap.

kararas :

kw 1 dilaras; 2 klaras.

karas :

kn 1 êngg. ak. pomahan, pakarangan; 2 (wong [x]) êngg. wong kang mung duwe pomahan (ing padesan); 3 luwangan ing kuburan kang ditutupi glogor (blabag) kanggo nyèlèhake mayit kang dipêndhêm; kc. koras.

karasa-rasa :

kn. ak kêlara-lara, sêdhih.

karasikan :

kw kanikmatan, sacumbana.

karat :

(W) kn 1 ukuran murnining êmas; 2 ukuran boboting barleyan.

karatala :

(S) kw èpèk-èpèk.

karaton :

kn. ak kraton.

kara-wêlang :

kn ar. tumbak.

karawistha :

kw rêrênggan (pêpasrèn).

kardi, kardos :

kw 1 pagawean, gawe; 2 nindakake.

kardin :

êngg. pc gêbêr.

kare :

kn ar. olah-olahan.

karèk :

êngg. pc kari.

karèn :

n. kantunan k turahan; [x]-[x]: kang kari dhewe, pungkasane; kc. kari.

karepotan :

êngg. pc repot.

karesidhènan :

kn 1 wêwêngkon bawahing residhèn; 2 omah ut. kantoring residhèn.

karèt :

I kn 1 ar. wit kang tlutuhe dimangsak dadi dandanan warna-warna (ban pit lsp); 2 tabuh gong kang nganggo blêbêd mbêndhol ing pucuke; di-[x]: dibusêk nganggo karèt (tmr. tulisan). II di-[x](-i) kn: diongoti (tmr. potlot). III (nomêr [x]) pc: kang kari dhewe (tmr. balapan lsp).

kareta :

kn. ak kc. kreta.

karêbèn :

n. kajêngipun k 1 ya bèn, cikbèn; 2 supaya.

karêjêkèn :

kn. ak olèh rêjêki akèh.

karêm :

I kn. ak kèrêm. II kn: ak. sênêng marang; 2 sênêng bangêt marang (panganan, tindak ala lsp); di-[x]-i ak: disênêngi bangêt.

karênan :

kn. ak sênêng atine; kc. rêna.

karênêng-rênêng :

kn. ak ngêtog kakuwatane.

karêngkêng-rêngkêng :

kn. ak kanthi rêkasa bangêt.

karêp :

n. kajêng k. karsa ki 1 niyat nêdya nênindakake lsp; 2 maksud (ing têmbung lsp); 3 ak. kalawan sênêng ênggone nindakake; di-[x]-i: 1 dipilih lsp. nêdya dipèk; 2 diarêpi; di-[x]-ake: 1 dipengini; 2 dimaksudake; kc. arêp.

karêsmèn :

kw sacumbana; kc. rêsmi.

karga :

kw 1 wadhah kang digawe wlulang; 2, kêris.

kari :

n. kantun k 1 dumunung ing buri; 2 ora mèlu, ditinggal ana ing omah; 3 ak. kalah karo; 4 turah, isih turah; 5 isih kurang ..., up. mung [x] rong dina; 6 wasana, kang pungkasan; 7 mung kudu nindakake sathithik bae, up. ora susah tuku, mung [x] mangan bae; 8 kasèp têkane; [x]-[x]: bok mênawa pungkasane ...; [x] aran br: dipatèni (ing paprangan lsp); dikarèkake: 1 ditinggal; 2 diturahake; kc. karèn.

(karing) :

kêkaring êngg. ak dolan-dolan ing jaban omah (ing wayah bêngi).

karipan :

kn krasa ngantuk marga bêngine mêntas mêlèk; kc. arip.

karya :

I kw 1 pagawean; 2 gawe, nindakake; 3 êngg. ak. pagawean tukang; kc. pakaryan. II kn. ak. 4 bau.

karya-desa :

n. (-dhusun k) êngg: pagawean dhinês ing padesan.

karya-nêgara :

(-nêgari k) êngg: saèm. gugur-gunung.

karkasa :

(S) kw sêru, bantêr.

karkat :

kn. ak kêrkat.

karkatha :

(S) kw. ak yuyu.

karma :

(S) kw tindak kang linakonan.

karna :

(S) kw kuping; cs. 2.

karni :

(S) kw. ak: kuping; cs. 2.

(karu) :

di-[x] kn diudhêg lan disiram banyu ana ing pêngaron (tmr. bêras kang diêdang lagi satêngah matêng); ngaru napung pr: nindakake pagawean ut. nêmu rêribêd bêbarêngan.

(karug) :

di-[x] kn. ak diarug (tmr. lêmah).

karugian :

pc kapitunan.

karuh :

I êngg. [x]-an n kantênan k wis gênah (-têrang); di-[x]-ake: digênahake, ditakok-takokake kêpriye gênahe; kc. karuwan. II ut. kêkaruh, mitra karuh kn: kawanuhan, têpungan.

karuhun :

kw biyèn, dhisik.

karuk :

kn 1 kêmbang jambu (randhu

--- 190 ---

karuksan ~ kasdu.

lsp); 2 sêga aking; kc. kêmaruk.

karuksan :

kw kêrusakan.

Karun :

amal [x], donya [x] kn. ak raja-brana kang kêpêndhêm.

karuna :

kw nangis.

karuni, karunika :

(S) kw. ak wêlas, kawêlasan.

karunya :

(S) kw. ak wêlas, sih, ganjaran.

karung :

I kn 1 êngg. bngs. goni; 2 kanthongan gêdhe (wadhah bêras, gula pasir lsp); di-[x]: diwadhahi ing karung. II di-[x] kn: dituntun ing wong loro kiwa têngên (tmr. jaran).

karungrungan :

kw gêndhêng dening kêsêngsêm.

karus :

êngg. kn cilaka.

karusakan :

n. karisakan k nêmahi rusak, kaanan kang rusak.

karut :

kn jagung ênom; cangkêm [x] ks: nggragas, apa-apa dipangan.

karuwan :

n. kantênan k 1 wis gênah (-têrang); 2 êngg. pc. mêsthi; durung [x]: durung mêsthi, durung têrang; ora [x]: ora tata, ora nganggo pranatan, worsuh.

karo :

I n. kalih k 1 ak. kapindho; 2 ar. mangsa kang kapindho (2-24 Agustus); [x] bêlah ak: 150; [x] bêlah èwu ak: 1500; [x] pèsèr, [x] rini, [x] sigar êngg. ak: 1½ sèn (dhuwit); [x] tèng: 1 12½ sèn; 2 êngg. 15 sèn; [x] têngah: 1½. II n. kalih. k. pc. kaliyan k: 1 lan uga, up. aku [x] kowe; 2 lan, up. nêm [x] pitu têlulas; 3 bêbarêngan ênggone nindakake, up. maca [x] mangan; 4 tinimbang (ditandhing), Sêmarang [x] Surabaya rame Surabaya; 5 marang, tumrap marang, mungguh ing, up. ora kandha [x] aku, urmat [x] wong tuwa; 6 pc. nganggo, srana, up. dipênthung [x] alu; 7 pc. dening, up. disrêngêni [x] êmbahne; karo-karone, sakarone, karo pisan: loro kabèh katut; [x] dene (manèh) n. kalih dene (malih) k: lan manèh, apa dene, luwih-luwih; kc. karon.

karoban :

kw kêbanjiran, kêlêban; kc. rob.

karoh :

êngg. kn kawanuhan, têpungan; kc. karuh.

karohanèn :

kn. ak babagan rohani.

karon :

I kn. ak kang dikaru (tmr. bêras, sêtêngah matêng); kc. karu. II di-[x]-i n. dipun kalihi k. ak: dibut karo, ditandangi wong loro; kc. karo. III [x] asmara ([x] jiwa, [x] lulut, [x] sih) kw: sanggama; kc. karo.

karongrong :

kw bêbarêngan (suka-suka, mat-matan).

karosan :

kn kakuwatan; kc. rosa.

karsa :

ki 1 arêp; 2 karêp; kc. kêrsa.

karsèt :

kn bngs. rante dawa kang digawe mas lsp. (dianggo kalung rêrênggan, tali jam lsp).

karta :

(-karti) kw tata têntrêm; kc. kêrta.

kartiyasa :

kw 1 ak. misuwur; 2 pintêr, linuwih.

kartika :

kw 1 lintang; 2 mangsa kapat.

karti-praja :

kn. ak pagawean nêgara.

karti-sampeka :

kw reka lan kaprigêlaning pêrang.

kartu :

kn. ak kêrtu.

kartu-pos :

kn lêmbaran layang ing pos.

karcis :

(W) kn girik, layang cilik kanggo nunggang sêpur, nênonton lsp.

kas :

I êngg. pc cukat lan gagah (ora nglêmêr); di-[x]-i pc: ditandangi kanthi kamêmpêngan; kc. akas. II êngg: mêntas, lagi bae; [x]-e êngg: bakda, sawise. III kw: têmên-têmên, kaya mêsthine (ênggone nêtêpi kawajiban). IV êngg. pc: kothak. V (W) kn: panyimpênan dhuwit; [x] desa ([x] kraton, [x] nêgara): panyimpênan dhuwit desa (kraton, nêgara); di-[x]: dilêbokake ing kas (disimpên, dicèlèngi).

kasa :

kn. Mangsa kang kapisan (22 Juni - 2 Agustus).

kasab :

I kn. ak kasap. II (A) kn. ak: 1 pangupa-jiwa, pagawean; 2 dêdagangan.

kasaban :

kw katutupan, kasasaban; kc. sasab.

kasabaran :

kn wêwatakan sabar sarèh; kc. sabar.

kasadha :

kn. ak mangsa kang kaping 12; kc. sadha.

kasagêdan :

k kabisan.

kasaguhan :

n. kasagahan k apa kang disaguhake; kc. saguh.

kasah :

I êngg. kn bngs. klasa (lampit) alus. II kw: kapisah, pisah.

kasaya :

(S) kw gurih, cs. 6.

kasak :

I kw. ak rusak, dirusak, ditêmpuh. II di-[x] êngg: digosok.

kasaktèn :

kn. ak kasêktèn.

kasamêktan :

kn. ak sarwa kacukupan sakabèhe; kc. samêkta.

kasampurnan :

kn bab sampurnaning ngaurip.

kasantikan :

kw kadigdayan; kc. santika.

kasantosan :

kn 1 kakuwatan, kukuhing ati lsp; 2 ar. Sakramèn minangka srana nyantosakake piandêl (R.K.); kc. santosa.

kasang :

kn. ak bngs. kanthong (dicangklong).

kasangsayan :

kw sangsara.

kasangsaran :

kn nandhang sangsara, sangsara.

kasap :

kn ora alus (tmr. gêgrayangan); di-[x](-i) ak: dikasari, dipêksa.

kasapah :

I kw êndhasing palanangan. II êngg: tela kaspa.

kasar :

kn ora alus (ent. tmr. tata krama, têtêmbungan, wêwatakan lsp); di-[x](-i): ditandangi kalawan kasar.

kasarasan :

k kawarasan, kuwarasan.

kasarjanan :

kn panêmu adhêdhasar kawruh; kc. sarjana.

kasarjon :

kw sênêng atine; kc. sêrju.

kasartan :

kw binarêngan (didokoki, dikanthèni) ing; kc. sarta.

kasatmata :

kw kêna didêlêng, katon.

kasatriyan :

kn 1 wêwatakaning satriya; 2 golonganing satriya; 3 dalême para putraning nata (ing kraton).

kasdik :

kn. ak sidik.

kasdu :

êngg. ak 1 gêlêm; 2 arêp; kc. kêsdu.

--- 191 ---

kasehatan ~ kata.

kasehatan :

kw kuwarasan; kc. sehat.

kasèk :

êngg nganti, kongsi.

kasèkèngan :

kn. ak kamlaratan, ringkih; kc. sèkèng.

kasèmbukan :

kn. ak ar. têtuwuhan rambat; kc. sèmbukan.

kasèp :

kn lungse, kari saka wêktune kang mêsthi; [x]-an: dhuwit pituwas marang wong kasewa sawahe marga tandurane (têbu) kasèp ênggone ngrêmbang (luwih saka satahun).

kasèr :

êngg. kn kasèp.

kasèrnê :

(W) êngg. pc bètèng, tangsi.

kasêbut :

kn disêbutake ing; kc. sêbut.

kasêdya :

kn disêdya, dijarag; kc. sêdaya.

kasêja :

êngg. kn kasedya.

kasêkêlan :

kn nandhang susah; kc. sêkêl.

kasêksèn :

kn disêksèni; kc. sêksi.

kasêktèn :

kn kuwasa ut. kaluwihan kang ngungkuli kodrat; kc. sêkti.

kasêmbadan :

kn 1 kêlakon kang diarêp-arêp; 2 sarwa kêcukupan; kc. sêmbada.

kasêmêkan :

ki kêmbên.

kasênêngan :

kn apa-apa kang njalari sênêng.

kasêntanan :

kn. ak klêbu golonganing sêntananing ratu.

kasêntikan :

kw kc. kasantikan.

kasêntosan :

kn kc. kasantosan.

kasêngkalan :

kn dicirèni ing angkaning taun; kc. sangkala.

kasêngkêlan :

kw kc. kasêkêlan.

kasêpisan :

kn. ak kang kaping sapisan.

kasêpuhan :

kn 1 golonganing wong-wong tuwa; 2 kang klêbu golonganing panjênênganing nata, kb. kanoman; kc. sêpuh.

kasi :

pc nganti.

(kasih) :

kêkasih kn 1 (ut. [x]-an) kang disihi (ditrêsnani); 2 kw. jênêng; di-[x]-i: ditrêsnani bangêt, disihi; kc. asih, sih.

kasiyat :

(A) kn dayaning barang (kang migunani ut. kang ngêtokake kaluwihan).

kasil :

êngg. ak 1 pamêtu; 2 pamêtu mirunggan; 3 kêlakon ut. kasêmbadan (tmr. panjaluk lsp); kc. asil.

kasinungan :

kw 1 diwènèhi; 2 kadunungan (ing wêwatakan, sipat lsp); kc. sinung.

kasingi :

kn ar. têtuwuhan.

kasir :

kn tukang wang (nyêkêl kas).

kasisahan :

êngg. k kasusahan.

kasita :

(S) kw. ak misuwur.

kasyasih :

kw kawelas-asih, mêmêlas.

kaskaya :

1 kw. kuwat, rosa, kakuwatan; 2 kn. ak. pamêtu, kaya.

kaslamêtan :

n. kawilujêngan k. kasugêngan ki: kaanan kang slamêt ora ana sakara-kara; kc. slamêt.

kasmala :

(S) kw 1 rêrêgêd. camah; 2 piala, lêlara.

kasmaran :

kw kedanan, kêsêngsêm; kc. asmara.

kasub :

kw misuwur.

kasud :

kn. ak pangajap (pamuji) ala, mèri.

kasudarman :

kw 1 kautaman; 2 trêsna marang pêpadha; kc. dêrma.

kasudiran :

kw kakêndêlan, kawanèn; kc. sudira.

kasujanan :

kn. ak wêwatakan sujana; kc. sujana.

kasugihan :

kn 1 kaanan kang ingaran sugih; 2 sakèhing bandha lan barang darbe; kc. sugih.

kasuh :

êngg. kn ora tahan; kc. kêsuh.

kasukan :

kn 1 br. sênêng-sênêng; 2 main kartu; 3 êngg. k. ronggèng; kc. suka.

kasulayah :

kw ambruk, kalah.

kasultanan :

kn kang kalêbu (kêbawah) Kangjêng Sultan (Ngayogya).

kasunanan :

kn kang kalêbu (kêbawah) Kangjêng Sunan (Solo).

kasunyatan :

kw 1 ak. kasuwungan; 2 prakara kang nyata lan luhur bangêt (tmr. ngèlmu kasampurnan).

kasur :

kn lèmèk turu kang digawe kanthongan gêdhe isi kapuk; [x] sari br: paturon.

kasusahan :

kn 1 nandhang susah; 2 prakara kang njalari susah.

kasusastran :

kn kagunan adiluhung kang kalairake sarana basa awujud crita gancaran, têmbang lsp.

kasusilan :

kn padatan (tingkah laku) kang bêcik; kc. susila.

kasusra :

kw misuwur.

kasut :

I êngg. kn bngs. sêlop, cripu tutupan; [x]-an êngg: blabag awangun jantungan digarani dianggo ngêlus tembok lsp. II di-[x] kn: diujêg lan ditata (tmr. kêrtu).

kasutapan :

kw babagan ulah tapa.

kasucèn, kasucian :

kn 1 suci ut. rêsiking wulu (ngarêpake sêmbahyang); 2 sucining ati (kêlakuan lsp); kc. suci.

kasok :

kn 1 ak. diêsokake; 2 kêsêl bangêt; 3 kêbak ut. akèh bangêt (katrêsnan lsp); kc. sok.

kasol :

kw rungkad (tmr. wit-witan); kc. sol.

kasongan :

kw 1 kayoman, kauban; 2 kêpanasan ut. kêpadhangan ing (srêngenge).

kasor :

(-an) kn kalah; kc. sor, asor.

kaspa, kaspe :

kn kêtela pohung.

kaspundi :

k kêpriye; kc. kadospundi.

kasrah :

kn. ak dipasrahake; kc. kangsrah.

kasrakat :

(-an) kn. ak kêcingkrangan, kêkurangan.

kasrêpên :

k kadhêmên.

kasripahan :

kn kêpatèn (anak, batih lsp); kc. sripah.

kastawa :

kw pakurmatan, sêmbah, pangaji-aji.

kastela :

êngg. kn kêtela.

kasturi :

kn dhèdhès.

kastrol :

êngg.pc katrol.

kastroli :

kn (lênga [x]) bngs. lênga jarak dianggo urus-urus.

kascaryan :

kw kagèt gumun, bungah.

kaswara :

kw misuwur.

kaswargan :

kn wêwêngkoning swarga.

kaswari :

kn manuk suwari.

kaswasih :

kw mêmêlas, mêlas-asih.

kat :

[x] ngêndi êngg saka ngêndi; kc. kad.

kata :

I (S) kw 1 têtêmbungan, ujar, gunêm; 2 crita. II dikatani êngg: dipênggak, dicêgah, diampêt.

--- 192 ---

katabêrèn ~ katog.

katabêrèn :

kn kasrêgêpan; kc. tabêri.

katak :

kn 1 woh gêmbili; 2 jenggot cèlèng.

katalika :

kw 1 dumadakan; 2 ditêlik.

katam :

kn wis tamat ut. tutug pamacane (Kur'an, kitab turutan lsp); di-[x]-ake: ditutugake nganti katam.

katamapi :

(S) kw. ak sênadyan mêngkono.

katancit :

(S) kw. ak dumadakan.

katang-katang, kêkatang :

kn bngs. sukêt.

katar-katar :

kw murub mubyar, ngalad-alad; kc. kantar.

katatalan :

kn lêlakon kang dadi tuladha; kc. tatal.

katawurag :

kw buyar sumêbar.

katbuta :

kw nêpsu bangêt.

kate :

I kn pitik (jago) cilik (kunthing). II êngg: arêp.

katèl :

I kn bngs. kêmangga gêdhe manggon ing lêmah. II kn: 1 kuliting dlamakan cakar pitik sing kandêl; 2 sikil jaran saburining tracak; 3 oyod kang mbêndhol ing poking wing[3] gêmbili, uwi lsp; ngatèl, [x]-ên êngg. pc: ora gêlêm lunga-lunga marga krasan, sênêng lsp.III êngg. pc: bngs. teko nganggo gantilan.

katela :

kn. ak kc. kêtela.

katèmpêr :

kn. ak 1 klêngêr; 2 kêsêsêr pêrange.

katèn :

(-an) kn 1 panimbange nganggo kati; 2 pc. traju; kc. kati.

katèngong, katèngsun, katèngwang :

kw aku, -ku.

katepang :

kn ar. têtuwuhan rambat bngs. krokot; [x] ngrangsang gunung pr: kêgêdhèn pangarah.

katès :

êngg. kn tela gantung.

katêbihan :

k kadohan.

katêbihên :

k kadohên.

katêdha :

1 dipangan; 2 êngg. nuwun!

katêgis, katêkis :

êngg. kn guru agama (Kristên).

katêkan :

n. kadu(mu)gèn k. ak kasêmbadan kang disêdya; kc. têka.

katêkêm :

kn. ak 1 ditêkêm; 2 dikuwasani; kc. têkêm.

katêksasi :

kn. pc wulangan agama (Kristên).

katêkwulan :

êngg. k katêksasi.

katêlah :

kn suwe-suwe banjur aran (-manuh).

katêlu :

ak kang kaping 3; kc. katiga.

katêmênan :

kn ak. ditêmêni; 2 wêwatakan têmên; kc. têmên.

katêmtuan :

kn kang wis ditêmtokake; kc. têmtu.

katên :

êngg. k mêngkene, mêngkono.

katêndhagan :

kn. ak kêkurangan marga kasèp; kc. têndhag.

katênta :

kn isih nindakake (nggagas) apa-apa marga wis manuh.

katêngên :

kn. ak disênêngi, dipêrlokake; kc. têngên.

katênggêl :

kn. ak ditênggêl; kc. tênggêl.

katêrak :

kn. ak kêtrajang, ditêrak; kc. têrak.

katga :

kw kêris.

katgada :

kw trêngginas, rêrikatan.

kati :

kn. (katos k) ukuran bobot (1/100 dhacin = 0,617 kg): di-[x] pc: ditimbang; kc. katèn, kinati-kati.

katib :

kn. ak kêtib.

katiba :

kn ar. wit.

katiban :

n. ak ditibani; kc. tiba.

katibin :

(A) kn ar. malaekat kang nyathêti kalakuaning manungsa.

katiga :

kn 1 ak. kang kaping 3; 2 ar. mangsa kang kaping 3 (25 Agustus - 24 Sèptèmbêr); 3 (katigên êngg. k) mangsa ora ana udan.

katigubug :

kn. ak woh uwi sing ana ing dhuwur.

katiyon :

êngg. kn nyata kêlakon, katuhon.

katilayu :

êngg. kn wit klayu.

katilampa :

kn ar. têtuwuhan.

katimaha :

kn kayu timaha.

katimbang :

kn 1. br. ditimbang; 2 yèn ditandhing karo; 3 pc. aluwung, angur; kc. timbang.

katimbêl :

kn ar. wit.

katimumul :

kn 1 bngs. ampal cilik rupane ijo; 2 ar. lêlara kulit ing kuku.

katimun :

kn. ak timun.

katir :

I êngg. ak ora timbang, ora tandhing (gêdhene, lsp); di-[x] êngg. ak: dianggo (ditrapake) kalawan ora timbang (tmr. rakitan, sapi momotan lsp). II kn: pring sundukan ditrap ing kiwa têngêning prau supaya ora ngglewang. III kn: 1 godhong kang dumunung ing gantilaning woh; 2 laron disunduki ditancêbake ing lèng laron dianggo jontrot; 3 gantilaning tala tawon. IV ut. [x]-an êngg. kn: kalènan kang anjog ut. kang saka ing sawah.

katirah :

kn ar. wit mrambat godhonge abang; ngatirah br: abang kaya godhong katirah (tmr. mata, pasêmoning wong nêpsu).

katis :

(-an), katisên, kadhêm katis êngg. kn: kadhêmên.

katitih :

kw kêlindhih, kalah.

katu :

kn ar. têtuwuhan.

katub :

I kw 1 katiyup ing angin, katut ing angin. II kn. ak: akèh bangêt (tmr. wowohan).

katuju :

kn 1 br. dituju; 2 (ut. katujon atine) ndadèkake sênênging atine; 3 ak. kapinujon, kabênêr; katujune ak: bêgja (kêbênêran) dene; kc. tuju.

katuhon :

kn. ak nyata kêlakon têmênan; [x] (katuwon) têmên, dene ak: bêgja têmên, dene ...; kc. tuhu.

Katulik :

kn ar. agama Kristên kang sanyatu.[4]

katur :

kn. konjuk ki 1 diaturake (dikandhakake, diwènèhake) marang; 2 marang (tmr. ing layang); kc. atur.

katuran panakrama :

kw dibagèkake (diwènèhi pakurmatan).

katuranggan :

kn kawruh bab titikan wêwatakaning jaran lsp.

katut :

kn 1 kèlu marang, kêglandhang; 2 ora kêjarag digawa lsp; kc. tut.

katog :

kn 1 ditindakake nganti têkan kang

--- 193 ---

katok ~ kathok.

pungkasan dhewe; 2 têkan ing pungkasan, nganti êntèk; 3 pc. wis tita; kc. tog.

katok :

pc katon.

katon :

n. katingal k kêna didêlêng; ngaton: mêtu lsp. nganti kêna didêlêng; di-[x]-i: diwêruhi wêwujudan (roh, lêlêmbut lsp); dikatokake, di-[x]-ake ak: diwêruhake marang, dituduhake marang; kc. ton.

katong :

kw ratu.

katoran :

ngêlak-[x] kn. ak ngêlak bangêt.

katos :

k kati.

katrah :

(A) kn. ak jaman nalikane ora ana nabi (saantarane Kangjêng Nabi Ngisa karo Kangjêng Nabi Mukamad).

katrak, katrêk :

êngg. kn nganti suwe ora mulih-mulih (mêntas lara bangêt lsp).

katrangan :

kn srana (bukti lsp) kang dianggo nêrangake; kc. têrang.

katrap :

I [x] paukuman kn. ak ditrapi paukuman, diukum; kc. trap. II ki: pathèk; [x]-ên ki: pathèkên.

katrêm :

pc krasan bangêt.

katrêsan atine :

br sêdhih bangêt atine; kc. têrês.

katrêsnan :

kn rasa trêsna, asih; kc. trêsna.

katri :

kw katêlu.

katriwandhan :

kw nêmahi kacilakan.

katrol :

(W) kn kerekan.

kaca :

kn 1 gêdhah; 2 ([x] pangilon) ak. pangilon; 3 ([x] suryakantha ak) gêdhah bundêr piranti dianggo ndêlêng barang kang lêmbut-lêmbut; 4 ([x] praksana) ak. kèkêr, mikroskup; 5 ([x]-mata n. [x] tingal k) pc. têsmak; 6 raèning layang; [x] brênggala: 1 pangilon gêdhe; 2 ent. tuladha; kêkaca ak: ngilo; [x]-[x] (-matane): kêbak luh arêp nangis.

kacakan :

kn kambah, kêsrambah; kc. acak.

kacang :

kn ar. têtuwuhan sarta wohe (jinise warna-warna); [x] sisil êngg: kêdhêle; [x] mangsa (ora) tinggal lanjaran pr: wêwatakane anak lumrahe ngèmpêri wong tuwane; di-[x] pc: ditanduri kacang; [x]-an: 1 ak. adu landhêping gêgaman dianggo nyoba ampuhe; 2 iwak kang kaprênah ing dhuwur gulu (tmr. sapi, kêbo lsp); 3 ar. wêdhus ing gulu ana prênthile.

kacap :

(-an) êngg. kn kêna (kambah) ing banyu.

kacapa :

(S) kw. ak bulus.

kacapi :

êngg. kn bngs. crêmpung.

kacapuri :

kw pagêr bata.

kacaryan :

kw kc. kascaryan.

kacèk :

n. kaot k beda, ora padha; di-[x]-i(-ake): dibeda karo kang lumrah, diwènèhi kacèke.

kacelung :

kn. ak 1 kêmbang dhadhap; 2 êngg. gêndhon pring.

kacêb, kacêp :

kn tumancêb ora kêna didudut.

kacêl :

êngg. pc 1 ora bisa mêmpur (tmr. tela digodhog lsp(; 2 cupêt, kathêl; 3 jêlèh, bosên; 4 mangkêl, anyêl.

kacêne :

kw disrêngêni.

kacênêng :

kn. ak krasa kêncêng (tmr. otot).

kacêr :

kn ar. manuk.

kaci :

I êngg. kn 1 kacèk; 2 luwih dhisik. II kn: bngs. mori tipis.

kacilakan :

kn kang nganakake cilaka.

kacip :

kn saèm. gunting dianggo nyigari gambir lsp.

kacipuhan :

kn. ak rada pakewuh (kangelan).

kacir-kacir :

êngg. ak katon nglèmbrèh dawa sarta lancip; kc. kocar-kacir, ngacir, nglacir.

kacirèn :

kn. ak: dicirèni; kc. ciri.

kaclêp, kaclup, kaclop :

kn kambah (klêbu) ing banyu.

kacu :

kn 1 (sa-) sapêsagèn saka ambane katangkêbake (tmr. ukuran sêmbagi lsp); 2 sêmbagi (cita) awangun pêsagi (dianggo sap-tangan, buntêl lsp); dikaconi: diukur sarana kacu.

kacubung :

kn ar. wit sarta wohe.

kacuk, kacung :

êngg. pc thole.

kacung :

êngg. pc 1 thole; 2 jongos (bocah cilik).

kacung-kacung :

pc congat-congat; kc. acung.

kacur :

êngg. kn bêstru.

kacurnan :

kw nandhang cilaka.

kacus-kacus :

pc mlaku ganyuk-ganyuk.

kacoban :

kn. ak kêcampuran; kc. trocob.

kacokan :

pc kêcampuran, rada ...

kacombèran, kacèmbèran :

êngg. kn kalenan, got.

kacor :

êngg sambuk, pêcut; di-[x]-i êngg: disambuki.

kathah :

k akèh.

kathak :

kn yiyid ing têlak iwak; [x]-ên êngg: rêgêd bangêt; kc. kêthak.

kathèk :

kn 1 (bung [x]) thikilan kang dumunung ing wit (tmr. têbu, pring); 2 êngg pang thikilan (tmr. jagung lsp); kathik.

kathêl :

(-kathêl) pc sêmu cupêt, ora kêpenak anggone; kc. kathathêl.

kathêr-kathêr :

pc gumantung (nglawèr) lêmês.

kathik :

I (kathèk êngg) kn 1 nganggo, karo; 2 pc. dene ndadak nganggo ... II ngathik kn. ak: 1 nganggêp mitra; 2 ngopèni jaran; kc. kinathik, pakathik. III kn: manuk joan (bngs. dêruk ijo).

kathil :

kn. ak 1 ambèn, paturon; 2 êngg. bandhosa; kc. kanthil.

kathing-kathing :

pc nggêgawa apa-apa sêmu diathungake.

kathir-kathir :

êngg saèm. kathêr-kathêr.

kathuka :

(S) kw pêdhês.

kathungka :

(S) kw. ak nistha, wong ala.

kathung :

I kn 1 kw. cupêt, kurang; 2 kurang pangêrtine, bodho; [x]-[x] kn. ak: ora olèh-olèhan (tanpa nggêgawa apa-apa). II [x]-[x] kn: diathung-athungake tangane; kc. athung.

kathok :

kn 1 ak. blebekan êmas (slaka lsp) dianggo tutup pawadonan; 2 (lancingan ki) panganggo minangka tutuping awak kang ngisor lan sikil; [x] kalèt: kathok cêndhak singsêt; ngathok: mung

--- 194 ---

kawadawa ~ kawit.

nganggo kathok thok; di-[x]-i: diênggoni kathok; [x]-an: nganggo kathok.

kawadaka :

kw konangan wadine lsp.

kawagang :

kn. ak kuwat (bisa); kc. kuwagang.

kawah :

I kn. ak jêmbar sarta amba; di-[x](-i): diambani ênggone ndhudhuk. II 1 dalaning gêni (wlahar lsp) ing gunung; 2 kw. papan paukuman ing nraka (srana gêni, digodhog); 3 ak. bngs. jêdhing (kuwali) gêdhe. III. kn: banyu kang mêtu ngarêpake lairing jabang bayi.

kawahya :

kw kêlair, kawêtu.

kawak :

([x] awu, [x] uwi) pc tuwa bangêt, lawas bangêt.

kawakan :

kw kêpêksa nandangi dhewe; kc. awak.

kawaktan :

kw kacrita; kc. waktan.

kawal :

I kn. ak pananggulang, ndaga; di-[x]-i ak: ditanggulang, didaga, dipadoni. II kn: lèmèk kasur lsp; di-[x]-i ak: diombèni.

kawalahan :

kn. ak kc. kuwalahên.

kawalat :

kn. ak kc. kuwalat.

kawalên :

kn. ak awal bangêt.

kawalian, kawalean :

kn. ak jaman ut. turuning para wali.

kawan :

k pat-, patang.

kawanaring :

êngg. k patangaring.

kawanda :

kw gêmbung, awak.

kawanên :

n. kêsiyangên k kasèp nganti awan; kc. awan.

kawangwang :

kw katon; kc. wangwang.

kawarna :

kw kacrita, kocap; kawarnaha kw: kocapa.

kawasa :

kn. ak kuwasa.

kawasita :

kw dicritakake, dikandhakake; kc. wasita.

kawastara :

kw kêtara, kacêtha.

kawat :

kn tali kang digawe wêsi, kuningan lsp.

kawatgata :

kw kapêsan, kacilakan; kc. watgata.

kawaca :

I (S) kw klambi kêre. II n. kawaos k. br: diwaca.

kawawa :

kw 1 digawa; 2 kêconggah, bisa; kc. wawa.

kawèh :

êngg. ak anèh, arang anane.

kawèr-kawèr :

êngg. kn katon nglawèr; kc. kawir, klawèr.

kawès :

kn ar. iwak loh.

kawêdaka :

kw konangan; kc. kawadaka.

kawêdanan :

kn omah, kantor ut. bawahing wadana.

(kawêdèn) :

di-[x]-i n. dipunkawêdosi êngg. k. dipunkajrihi k. ak: diwêdèni; kc. wêdi.

kawêdhêngan :

kw judhêg, kodhêng.

kawêkas :

I kn. ak kang pungkasan (wêkasan); [x]-an ak: pungkasan, wêkasan. II br: diwêling.

kawêkèn :

kw kewuhan atine, judhêg.

kawêl :

êngg. ak cèlèng.

kawêlasan :

kn 1 br. diwêlasi; 2 sih wêlas marang pêpadha lsp; kc. wêlas.

kawêlas-asih :

(-ayun, -arsa kw) kn mêmêlas, mêsakake.

kawênangan :

kw konangan, kawruhan; kc. wênang.

kawêng :

êngg. ak kacu, tali lsp. kang dikalungake ing gulu têkan ing dhadha; ngawêngi ent.: ngupêngi, nglimputi; di-[x]-ake: dikalungake.

kawêngan :

kn. ak diwêngani.

kawêrga :

kn. ak dianggêp sanak; kc. warga.

kawêruhan :

n. kasumêrêpan k 1 diwêruhi; 2 konangan.

kawês :

êngg. ak kapok; kc. kawus.

kawêstara :

kw kêtara, kacêtha.

kawêt :

kn 1 ak. kawat lsp. kang dianggo nalèni teko lsp. kang bênthèt; 2 urat saka planangan mênyang jubur; ngawêt: 1 nggêgêt lambe ngisor; 2 buntute dilêbokake ing antaraning sikil (tmr. asu lsp).

kawêtu :

n. kawêdal k kêlair; kc. wêtu.

kawi :

(S) 1 kw. pangarang, pujangga; 2 (ut. kakawin) kw. karangan, têmbang; 3 kn. têmbung-têmbung kang kanggo ana ing kapujanggan (layang-layang têmbang lsp) ora kaprah dianggo padinan; 4 kn. têmbung Jawa-kuna; di-[x] kw: dikarang, dirumpaka.

kawibawan :

kw kaluhuran lan kamuktèn; kc. wibawa.

kawijil :

kw kawêtu.

kawijilan :

kw kêlairan, asal, pinangka.

kawignyan :

kw kawasisan, kapintêran; kc. wignya.

kawiyogan :

kw kasusahan (rasa kangên, kêsêngsêm); kc. wiyoga.

kawiyos :

kw kawêtu; kc. wiyos.

(kawil) :

di-[x] kn. ak dijawil.

kawilasan :

kw kawêlasan; kc. wilasa.

kawilêt :

kw katut, kapencut dening têmbung manis lsp; kc. wilêt.

kawilujêngan :

k kaslamêtan.

kawin :

I di-[x] kn dicêkêli sikile lan suwiwine (tmr. pitik lsp. kang arêp dibêlèh); kc. ngawin, pangawin. II kakawin kw: karangan (têmbang nganggo basa Jawa-kuna). III (A) êngg. ak: ningkah, ijab; di-[x](-ake) ak: diningkah(ake).

kawindra :

(S) kw (ratuning pujangga) pujangga pinunjul.

(kawir) :

[x]-[x] êngg. pc suwir arêp pêdhot.

kawiraja :

kw pujangga linuwih.

kawirangan :

kn 1 kisinan, nandhang wirang; 2 ak. wêwadi (palanangan, pawadonan); 3 kaanan wirang (isin); kc. wirang.

kawirasa :

kw. ak kêkidunganing pujangga.

kawiryan :

kw 1 kakêndêlan; 2 kaluhuran; kc. wirya.

kawiryawan :

kw kc. kawiryan.

kawis :

I êngg. k karang. II [x]-[x] êngg: kara-kara; [x]-an êngg. k: prakaran.

kawismaya :

(n) kw gumun bangêt, njêngêr.

kawistara :

kw kêtara, katon cêtha.

kawiswara :

kw pujangga pinunjul; kc. kawindra.

kawit :

êngg. pc wiwit, awit; [x]-an: 1 êngg. pc. wiwitan; 2 kang dhisik (tmr. bojo); 3 asal, mula buka; 4 br. wong tuwa (bapa biyung); kc. sakawit.

--- 195 ---

kawitana ~ kèksi.

kawitana, kawiwara :

kw pujangga pinunjul.

kawya :

(S) kw. ak kidung, têmbang, karangan.

kawud :

kw pating bêsasik; kc. awud.

kawudan :

kn. ak diwudani, wuda.

kawujudan :

kn 1 br. diwujudi; 2 wêwujudan; kc. wujud.

kawuk :

kn. ak slira sing wis tuwa; [x] ora wêruh slirane pc: nacad (maoni lsp) marang liyan ora ngrumangsani yèn awake dhewe luwih ala tinimbang kang diwaoni.

kawul :

kn kêsrikan sêrat wit arèn lsp. dianggo êmpan-êmpan dadèn gêni lsp.

kawula :

kn 1 br. batur, abdi; 2 êngg. k. aku, -u; 3 karèrèhan, rakyat; ngawula: ngabdi, ngèngèr; dikawulani ak: dingèngèri.

kawula-warga :

kn. ak kula-warga (brayat).

(kawula-wisudha) :

di-[x] kw dijunjung pangkate (kalungguhane).

kawuntat :

kw kapungkur.

kawung :

kn 1 êngg. godhong arèn digaringake (dianggo nglinting rokok); 2 ar. bathikan.

kawur :

I êngg. ak kapur, gamping. II kw: buyar bubar; kc. mawur, wur.

kawuri :

kw kêpungkur; kc. wuri.

kawuryan :

kw 1 ak. kèri; 2 katon.

kawursita :

kw kocap, kacrita.

kawus :

êngg. pc kapok.

kawusanan :

kn. ak pungkasan, têmahan.

kawut-awut :

br diawut-awut.

kawo :

êngg. ak kopi.

kawogan :

kn. ak kêpopoh, kawajiban, kêjibah.

kawolu :

kn 1 ak. kang kaping wolu; 2 ar. mangsa kang kaping 8 (4 Pèbruari - 1 Marêt).

kawon :

k kalah.

kawonên :

k kalanên (kêluwih alane).

kawontênan :

k kaanan, kahanan.

kawong :

kn. ak 1 krasan; 2 wanuh, njilma; [x]-an ak: 1 kêdunungan (wêwatakan lsp); 2 supêkêt bangêt.

kaworan :

kn kacampuran; kc. wor.

kawrat :

k kamot; [x]-an k: kabotan.

kawruh :

kn sêsurupan (olèh-olèhaning pangudi), ngèlmu; kc. wêruh.

kawruhan :

n. kasumêrêkan k wis disumurupi; kc. wêruh, karuwan.

ke :

êngg. pc kowe.

kebar :

êngg. kn mitongtonake kapintêrane lsp. minangka conto; di-[x] êngg: dilimbang-limbang (digagas) têmênan; di-[x]-ake êngg. ak: 1 dipitongtonake (tmr. kapintêran lsp); 2 disêmantakake.

kèbêkan :

kw kêbak bangêt.

keblat :

(A) kn 1 ênêr marang Mêkkah (tmr. sêmbahyang Islam); 2 pc. pangimanan ing mêsjid; 3 pancêring ênêr (lor, kulon, kidul, wetan lsp); di-[x] ak: diênêrake marang, ent. dièsthi, diturut.

keblong :

êngg. pc kalah.

kebur :

pc kabur.

kèbos :

êngg kalah (main).

kedah :

kn. ak sêdya (panjangka); kc. sakedah.

(kedan) :

di-[x]-i kn disêngsêmi (disênêngi); [x]-an: kêsêngsêm (sênêng bangêt) marang; kc. edan.

kèdêk :

kw kidak, kêpidak; kc. idak.

kèdêr :

kn ([x] matane) rada kera; 2 êngg. bingung, kisruh.

kèdêran :

kn. ak diubêngi; kc. idêr.

kedul :

êngg kidul.

(kèjèk) :

kêkèjèk kn gronjalan (nangis, tmr. bocah cilik).

kèju :

kn bngs. mêrtega.

kedhe :

kn tangane kiwa luwih prigêl (kuwat) tinimbang kang têngên; di-[x] ak: ditindakake (dicêkêl lsp) nganggo tangan kiwa.

(kèdhèr) :

kêkèdhèr kn. ak mlaku-mlaku (mêtu) nglèncèr ut. dolan-dolan; di-[x]-i ak: dilèncèri.

kèdhêng :

êngg. kn rada kera.

kèdhêp :

kw 1 (ut. [x]-an) disungkêmi, diurmati; 2 têluk, nungkul; kc. idhêp.

kedhol, kedhot :

êngg. pc kalah.

kègès :

êngg. kn kiris, kêpègès.

kègi :

êngg. pc ewa bangêt.

keguh :

ora [x] kw têtêp (atine), ora kêgiwang.

kegut :

kw kc. keguh.

kegok :

pc kagok.

kèh :

n. kathah 1 br. akèh; 2 ak. cacah (wilangane); [x]-[x]-e: kang akèh dhewe; kc. akèh.

keyang :

êngg. kn ar. kêrtu cilik.

keyok :

kn 1 pêpindhan swaraning pitik lsp. kang wêdi, kalah lsp; 2 pc. kalah, kasoran.

keyong :

kn ar. kewan mawa cangkok bngs. kijing, kêrang lsp.

keyongên :

êngg. kn lêlaraning kulit saèm. uci-uci (tmr. kêbo, jaran lsp).

kèk :

I êngg 1 êmbah lanang; 2 wong tuwa bangêt; kc. kaki. II êngg: darbèk, duwèk. III di-[x]-i êngg: 1 diwènèhi; 2 didokoki.

kekah :

kn slamêtan (sêdhêkah) nganggo wêdhus ut. dara (mbênêri sèwu dinane wong mati lsp); di-[x]-i: dislamêti nganggo sêsaji wêdhus lsp.

kekeyan :

êngg. kn gangsingan.

kèkèl :

I kn ar. iwak loh. II [x]-[x]-an êngg. pc: rêbut mênang, (êmoh ngalah ênggone pêpadon).

kèkèt :

kn. ak rukêt (rakêt) bangêt; kc. gègèt.

kèkêr :

(W) kn 1 piranti dianggo ndêdêlêng barang kang adoh-adoh; 2 mikroskup; di-[x]: didêlêng nganggo kèkêr.

keklak :

kn. ak thèthèl ut. dhidhal tmr. kulit.

kèklèk :

pc lèdhès ut. rèmbès (matane, marga kakehan mêlèk).

kekuk :

pc kidhung, kewuhan panindake.

kekot-kekot :

pc alot wulêd (tmr. iwak daging lsp).

(kèkrèk) :

di-[x] kn disêmbrèt (disuwèk lsp) nganggo lading (tmr. godhong lsp).

kèkrèk arèn :

pr kanthi rêkasa ut. sumêlang ênggone nindakake.

kèksi :

kw katon, didêlêng.

--- 196 ---

kèl ~ kèngsrèh.

kèl :

(A) kn. tarab ki nggarap-banyu (kang kawitan).

kelangan :

n. kecalan k nandhang kapitunan lsp. marga ilang; kc. ilang.

kele :

I êngg. kn bumbung pring cilik (dianggo wêwadhah). II êngg: kalah.

kèlèh :

êngg kalah.

kèlèk :

I kn lêkokaning cangklakan. II di-[x]-ake kn: dikatutake ilining banyu; kc. kèli. III [x]-an pc: kalanên; kc. èlèk, ala.

kèlèr :

kn kothak wadhah gêndul jênèwêr lsp.

kèlèt :

ora [x] êngg. ks 1 ora bisa; 2 ora duwe.

kèlêb :

kn 1 kêlêban ing banyu; 2 pc. amblês ora ngaton-ngaton, dislingkuhake; kc. ilêb, lêb.

kèlêm :

kn. ak kêlêm.

kèlês :

kn. ak 1 kêgilês, kêpidak; 2 kalah; kc. ilês.

kèli :

kn katut ilining banyu; dikèlèkake: dikatutake ing ilining banyu.

keling :

êngg. kn bngs. gilingan cilik; kc. kiling.

kèlingan :

n. kèngêtan k (sanalika) eling marang apa-apa kang maune wis lali; kc. eling.

kèlu :

kn katut mèlu marang; kc. ilu, mèlu.

keloh-keloh :

êngg. kn peloh-peloh.

kelong :

pc kalong (suda)

kelor :

kn ar. wit godhonge kêna dianggo têtamba.

kelorên :

kn. ak ndhrêdhêg, buyutên; kc. kalorên.

kelot-kelot :

pc alot, wulêd.

kemah :

(A) êngg. pc omah-omahan motha.

kemar :

(A) kn. ak kuldi.

kemawon :

k bae.

kèmbèt :

kn katut kêna ing dakwa lsp; kc. èmbèt.

kèmêng :

(-an) 1 kw. judhêg, susah bangêt; 2 êngg. lali.

kèmutan :

kn. ak. (êngg. k) kèlingan; kc. emut.

kèmpêr :

kw katut, kanginan.

kèmpi :

kn katon ing sajroning pangimpèn; kc. impi.

kempol :

kn daging saburining balung garês.

kèn :

I dipun [x] k dikon. II kw: 1 tapih, jarit; 2 ar. sêsêbutan.

kenakên :

n. kecanên k. pc kêladuk enake; kc. enak.

kenangan :

êngg. k konangan.

kenas :

kw lunga, oncat.

kèndêl :

k 1 lèrèn; 2 mandhêg; 3 mênêng; dipun-[x]-i k: dilèrèni; dipun-[x]-akên k: 1 diêndhêgake; 2 diênêngake.

kendran :

kw kelangan, kêtilapan, ilang.

(kènjèr) :

kêkènjèr kn 1 ak. mlaku-mlaku mlancong; 2 njogèd mubêng; kc. kanjar, mêkanjar.

kènjêk :

kw kêpidak, kidak; kc. injêk.

(kènji) :

di-[x] kn. ak disêkuli, dikanji; kc. kanji.

(kenjik) :

ora [x]-[x] êngg ora katon-katon têka.

kenjing :

sa-[x] k sakesuk; [x]-ên k: kèsukên.

kendhang :

1 êngg. kèli, kentir; 2 (ut. di-[x]-ake) ki. dibuwang (minangka umukan); kc. endhang.

kèndhèkên :

n. kandhapên k èndhèk bangêt; kc. injit.

kèndhit :

kw katut digawa (dijupuk); kc. indhit.

(kêndhut) :

di-[x] êngg. pc dikandhut; kc. kandhut.

kendho :

I ([x] urang) kn ar. lêlawuhan kang digawe urang dicampur parudan krambil. II kn: ar. kewan bngs. kalong.

kene :

n. (ng)riki k panuduh mratelakake panggonan kang cêdhak; dikènèkake n. dipun-katênakên, (dipun-ngatênakên) k. pc: dimêngkènèkake.

kènèn :

kaya [x] êngg. n kaya mêngkene.

kènêl-kènêl :

pc êmpuk cènêl-cènêl.

kènêp :

kn. ak lunga ora mulih (nginêp ing panggonan liya); kc. inêp.

kèni-kèni :

êngg. ak pèni-pèni.

kènol-kènol :

pc êmpuk kènêl-kènêl.

kèntar :

kw kèli, kentir.

kèntas :

kn 1 ak. têkan ing pêntasan (tmr. prau kabuncang ombak); 2 mlêsat bablas, dilungakake (dibuwang) adoh.

kèntasa, kèntarsa :

êngg. k bae.

kèntên :

êngg. k kèri.

kentir :

êngg. kn kèli.

kèntun :

êngg. k kèri, kari; kc. kantun.

kento :

êngg. kn kluwak ênom.

kèntol :

êngg. kn kempol.

kenca :

êngg. kn juruh.

kèncèng :

kn 1 bngs. kwali têmbaga gêdhe; 2 êngg. wajan gêdhe.

kencokan :

kn diencoki ing; kc. encok, pencok.

(kèncong) :

di-[x], [x]-an kn bêbêdan pucuking wiron dislêmpitake ing sabuk; garis [x]-an: garis saka ing pojok mênyang ing pojok (tmr. pêsagèn).

kènthèngên :

kn kêladuk ènthènge; kc. ènthèng.

kènthol :

êngg. kn sêsêbutan marang anak putuning lurah desa.

kènyèh-kènyèh, kènyès-kènyès :

êngg. pc isih anyar bangêt.

kènut :

kn 1 êngg. kèli; 2 kêsêngsêm, kedanan; kc. kanyut.

kenyok :

êngg kalah.

kengang :

êngg. kn 1 ak. kêna, bisa; 2 lumayan, sêdhêngan; kc. kongang.

kèngès :

kn. ak kiris, kêpèngès.

kèngêl :

kn. ak kêtêkuk cêngêle; kc. ingêl.

kèngêr :

kn kêpuntir (kêtêkuk) mingêr; kc. ingêr.

kèngês :

êngg. kn nglêsês.

kèngêtan :

k kèlingan.

kèngguh :

kw keguh.

kenging :

k kêna.

kengis :

kw rada katon sathithik (marga dibiyak lsp); kc. ingis.

(kèngkèn) :

dipun-[x] k dikongkon.

kèngsêr :

kn 1 owah mingsêr; 2 kêsliyo; kêcêthit; 3 ki. kêplayu.

kèngsi :

kn ar. mainan.

kèngsrèh :

kn. ak kangsrah; kc. klèngsrèh.

--- 197 ---

kepang ~ kesod.

kepang :

kn 1 nam-naman irat-iratan pring tipis panganame mayat (sok dianggo rangkêpan gêdhèg lsp); 2 êngg. widhig, blêkêtepe; 3 êngg. klabangan rambut.

kèpèh-kèpèh :

pc têlês.

kèpèk :

kn 1 kèplèh, durung ana isine (tmr. kara, kêmlandhingan lsp); 2 kêmlandhingan ênom.

kèpèl :

I ([x]-an) êngg. kn 1 liranganing wiji kang bakal dadi godhong (tandhon panganing wiji); 2 godhong têmbako kang ngisor; kc. kapal. II êngg. k: jaran, bêlo.

kèpèng :

kn 1 ak. saigar (½ dhuwit); 2 êngg. bribil (½ sèn).

kèpèt :

I kn anggotaning iwak kang dianggo nglangi; [x]-[x]: 1 ak. gobag-gabig (êndhase); 2 ([x] buntute) pc. kipit-kipit (obah-obah buntute); di-[x] ak: ditampêk (ditamplèk lsp) sing ditamakake gêgêring èpèk-èpèk, nêndhang nganggo gêgêring dlamakan. II êngg. ks: kopèt.

kèpêr :

I êngg. pc ar. sêmbagi kasar. II di-[x] êngg. kn: dikèpèt. III kn: ar. iwak loh.

kèpi :

kn kèmpi.

kepyan :

kw judhêg, bingung atine; kc. kepon, kepwan.

keple :

êngg. kn pêpês sèngklèh.

kèplèh :

kn ora njêgrag (tmr. kuping asu, sinthingan lsp).

kèplèk :

ks tuwa bangêt.

kepon :

kw susah (bingung, kewuhan) atine.

kèprèh, kêprèh :

êngg. pc têlês kêbês.

kèprès :

pc kaprès, gabrès.

kèprèt :

I êngg. kn 1 rêgêd dening kêcipratan banyu lsp; 2 gabrès, kaprès; di-[x](-i) êngg: diciprati, dipyuri. II êngg. pc: kompèrên, ora deduwèn, ora bisa apa-apa.

kepwan :

kw susah (judhêg, bingung, kewuhan) atine.

kera :

kn maniking mata nisih (ora ana ing têngah bênêr).

kerah :

I êngg. kn kera. II êngg. kn. ak: patrap, tindak-tanduk kang linakonan; sa-[x]-[x] êngg: sakarêp-karêp, sagêlêm-gêlêm (ora pilih-pilih); kc. sakedah.

keraman :

kn. ak gumun bangêt; kc. eram.

keran :

êngg. kn gumun.

keras :

I êngg. kn bngs. tenggok wadhah uyah. II ([x]-an) kn: 1 têtêmbungan pêpindhan; 2 bngs. pasêmon ut. wangsalan; 3 têtêmbungan kang dicêkak (diwancah) ut. sing nduwèni surasa loro; di-[x]: 1 diucapake sarana têmbung kerasan; 2 disurasa têgêse entar, digawe entar.

kerat :

pc akerat.

kerata :

I kw grêma, pamburu. II kw: asal-asaling têgêsing têmbung; di-[x] kw: ditêgêsi miturut asal-asaling têmbung.

keratabasa :

kw bab nêgêsi surasaning têmbung awêwaton asal mula bukane (lumrahe kapirid saka wêwancahane, dijupuk sunduk prayogane, kayata tuwa kapirid saka untune wis rowa).

keratan :

kw têgês kang miturut keratabasa.

kere :

kn wong mlarat kang ngêmis.

kèrèg :

kn carang (wilah) pucuke didokoki cawangan dianggo ngrêsiki kapuk supaya ilang klênthênge.

kèrèk :

I êngg. pc kari. II ([x]-an) êngg. kn: 1 bumbungan gula Jawa; 2 buntêlan awangun bumbungan (tmr. gula Jawa, gambir lsp, an 12 lirang). III ([x]-an) kn: 1 rodha (glindhingan) piranti dianggo ngubêngake tali (tampar, rante) kang dianggo ngunggahake lsp. barang-barang; 2 gantangan manuk pêrkutut; di-[x]: diunggahake lsp. nganggo kerekan.

kèrèn :

n. kantunan k. pc turahan; kc. karèn, kari.

kèrêm :

kn 1 kêsilêp (amblês) ing banyu tmr. prau lsp; 2 ak. karêm bangêt.

Kèrêsmis :

(W) kn riaya wiyosane K. N. Ngisa (25 Desèmbêr).

kèri :

I n. kantun k. pc kari. II êngg. kn: kiwa, kedhe.

kerid :

kw mèlu mlêbu, diirid; kc. irid.

kering :

I kw kiwa; di-[x]-ake ak: disisihake, disingkirake. II ora [x] êngg: ora gêlêm (manut lsp); tanpa [x] br: ora ana sing diwêdèni; di-[x]-i, [x]-an ak: diwedèni lan diajèni; kc. ering, pakering. III êngg. kn: bngs. kranjang. IV kw: dibarêngi ing, diiring; kc. iring.

keris :

kn 1 ak. kiris, kêpèngès; 2 kalong sathithik dening kêtrajang ing dalan lsp. (tmr. pakarangan, palêmahan); kc. iris.

kèrkop, kêrkop :

(W) kn kuburan Wlanda.

kerud :

kn kèli, katut kèli.

kerup :

kn. ak mèlu katut; kc. irup.

(kerod) :

di-[x] êngg. pc dirêsiki (diulapi) sarana dikêsud.

(kerog) :

[x]-[x], [x]-an kn nêbak-nêbakake têngan[5] (sikil).

keron :

kw kewuhan pamilihe, gojag-gajêg.

kesa :

(S) kw rambut.

kesah :

k lunga.

kèsèd :

kn 1 piranti dianggo ngrêsiki sikil kang digawe duk, sêpêt lsp; 2 (ut. kêkèsèd) ngrêsiki sikil diusêk-usêkake ing piranti kasêbut; di-[x]-i: dianggo kêkèsèd.

kèsèr :

(-an) kn 1 piranti dianggo nggêgawa (ngusung) srana digèrèd (tanpa nganggo rodha); 2 êngg. grobag gèrèdan; [x]-[x]: 1 (ut. di-[x]-ake ak) digèrèd klangsrah ing lêmah; 2 mlaku kanthi alon sarta rêkasa; 3 pc. sarwa rêkasa bangêt (ênggone nututi lsp).

kèsêr :

ki. ak kêplayu; kc. kèngsêr.

kèsi-èsi, kèsi-kèsi :

kw nandhang sangsara lan dicêcamah.

kesisan :

[x] wadya kw kêntèkan wadya-bala; kc. isis.

kesya :

kw rambut.

kesuk :

sa-[x] n. sakenjing k sasuwening wayah esuk; [x[-an n. kènjingên k: isih esuk bangêt.

kesod :

ut. ngesod, kêkesod, [x]-an kn mlaku srana bokong diingsêr-ingsêr.

--- 198 ---

kèsrèk ~ kêbat.

kèsrèk :

kn. ak gèsrèk.

kesruh :

êngg. kn kisruh.

kèsthi :

kw dièsthi, dipêlêng; kc. èsthi.

keswa :

kw rambut.

ketaka, ketaki :

kw. ak layang.

ketang :

1 k. ketung; 2 kw. rumangsa, eling.

kete-kete :

pc rêkasa bangêt.

kètèl :

I (W) kn 1 jêdhing (tmr. mêsin lsp); 2 cèrèt gêdhe, wadhah wedang tèh. II [x]-[x] êngg. kn: tansah kêkinthil (marga sênêng bangêt).

kètèp :

êngg. kn sithip, blobok.

kètès-kètès :

kn 1 ak. padha tètès banyune; 2 pc. pating glêbyar (tmr. intên, barleyan lsp); 3 pc. anyar bangêt.

ketung :

n. ketang k. ak katut dietung; ora [x] ...: sênajana ...

ketut :

êngg. pc katut.

ketok :

n. pc katon.

ketol-ketol :

kn sêmu kabotan bokong (ênggone mlaku).

kecakan :

êngg. ak kêpidak, kidak; kc. icak.

kecalan :

k kelangan.

kecanên :

k kenakên.

kecap :

kn kênthêlên duduh kêdhêle dibumboni rasane asin.

kece :

êngg. kn bngs. keyong cilik; kc. ece.

kècèh-kècèh :

pc 1 têlês kêproh; 2 êngg. tansah (rèwèl lsp).

kècèk :

I êngg. kn ar. mainan (nganggo dhadhu ut. saèm. kubuk). II di-[x] kn: digodhog ing lênga klêntik (tmr. bawang, êmpon-êmpon lsp. dianggo tamba); [x]-an: apa-apa sing dikècèk. III [x]-[x] êngg. kn: tansah (rèwèl lsp).

kècèl :

êngg. kn kedhe, kidhung.

kècèng :

êngg. kn bungkik (tmr. woh).

kècèr :

kn tiba mawut (tmr. barang kang cilik-cilik); kc. ècèr.

kèci :

I kn bngs. lawon (mori) tipis. II kn: bngs. prau cilik.

kècu :

kn durjana bêbarêngan akèh kanthi roda-pêksa; di-[x]: ditêkani kècu.

(kecok) :

di-[x] êngg. kn 1 dicolong; 2 diapusi.

kecon :

kn prakara kècu; kêkecon: kêlêbon kècu.

kècrèt :

I ut. [x]-[x] pc padha kècèr, padha wutah. II pc: dhuwit.

kèthèk :

I êngg sithip, blobok. II [x]-e êngg. pc: mêngkene, ngene; di-[x]-ake pc: dimêngkènèkake.

kèthèng :

êngg. kn 1 ak. igar (½ dhuwit); 2 bribil (½ sèn); kc. sakèthèng.

kèthèr :

kn kari anggone nggarap pagawean (wis mangsane rampung durung rampung); [x] -an: tunggakan gawean.

kethor :

êngg. kn kutil.

kewal :

I kn. ak nglinyam, nglècèp, kêtaton, timpal. II di-[x] kn: 1 êngg. diingêrake, diplèncèngake (uga dianggo ent.); 2 (ut. [x]-an) diingêr ukirane ana ing ngarêp (tmr. panganggoning kêris).

kewala :

(S) kw mung, bae.

kewan :

(A) kn titah kang urip duwe pangrasa lan bisa mobah.

kewani :

(A) kn. ak asipat kewan.

kewat :

êngg. ak gumêdhe, ngewak-ewakake.

kèwè :

êngg. kn kiwa.

kèwèh-kèwèh :

pc anyar bangêt.

kèwèk :

êngg. ks kênès, kêmayu.

(kèwèr) :

[x]-[x] kn katon gumantung larah-larah (tmr. barang kang dawa); di-[x]: 1 êngg. diuculake nanging isih dicêncang ing tampar lsp. (tmr. sapi lsp); 2 ora diopèni lan ora diomahi (dikayani) nanging durung dipêgat (tmr. wong wadon); kc. èwèr, klèwèr.

kèwêdan :

k kewuhan.

kèwêh :

kn luwês bangêt (sarwa luwês).

kewuh, kewoh :

kw pakewuh.

kèwuhan :

n. kèwêdan k rêkasa ênggone arêp nindakake, pakewuh bangêt; kc. ewuh.

kewok :

êngg. pc 1 kalah; 2 ora luwês, kau; kc. ngewok.

kewran :

kw kèwuhan.

kêba :

I êngg. kn kanthong gêdhe kang digawe nam-naman mendhong lsp. II êngg. kn: tingkêb (mitoni wong mêtêng).

kêbadan :

kn. ak wis manuh, wis kulina.

kêbadharan :

kn. ak konangan, badhar sêdyane lsp; kc. badhar.

kêbayak :

kn klambi wadon.

kêbayan :

kn 1 wong kang dadi kongkonan (nglantarake dhawuhing panggêdhe lsp); 2 ([x] desa) ar. prabot desa kang dianggo kongkonan.

kêbak :

I kn kisènan (diênggoni) kabèh ora ana kang isih sêla (lowah); [x] sundukane pc: wis akèh kaluputane (kasalahane); di-[x]-i: diisèni nganti kêbak. II kêkêbak êngg. ak: 1 kêkablak, kêkêbêt; 2 nanggulang.

kêbalik :

kn 1 kêwalês; 2 kuwalik; kc. balik.

kêbanjiran :

n. kêbênan k kêtrajang (kêlêban) ing banjir.

kêbanjur :

n. kêlajêng k 1 wis kêlakon; 2 kêbacut; kc. banjur.

kêbandhang :

kn katut dibandhang; kc. bandhang.

kêbanting :

kn 1 tiba kaya dibanting; 2 ak. ora timbang, ora tandhing; kc. banting.

kêbancèn :

pc kêcêkakên (tmr. klambi lsp), kurang; kc. banci.

kêbangêtên :

n. kêsangêtên k kêladuk bangêt; kc. bangêt.

kêbanyon :

n. kêtoyan k 1 ak. olèh ilèn-ilèn banyu tmr. sawah lsp); 2 êngg. ak. kobong.

kêbau :

kn. ak dialap baune (dipèk gawene); kc. bau.

kêbaut :

êngg. pc katut dianggo (tmr. dhuwit).

kêbapan :

kn. ak (wêwatakane, rupane) kaya bapakne; kc. bapa.

kêbar :

kn (sa-[x]) salêmbar tmr. lampit, wlulang lsp.

(kêbas) :

di-[x](-i) êngg. kn dirêsiki srana dikêbuti lsp.

kêbat :

I kn rikat, bantêr; [x] kliwat: rêrikatan (kêsusu) nanging ora kêbênêran. II di-[x] kn. ak: 1 dirêsiki, dilapi, dikêbuti; [dikê...]

--- 199 ---

kêbacut ~ kêbut.

[...buti;] 2 disirnakake; 3 dicolong, dijupuk; 4 dicopot, dilèrèni. III êngg. kn: bêbêd.

kêbacut :

pc kêbanjur; kc. bacut.

kêbacok, kêbacuk :

kn kêtaton dening dibacok ora kêjarag.

kêbathèn :

kn. ak olèh bathi; kc. bathi.

kêbawah :

kn diwêngku (dirèhake) marang, dadi karèrèhan; kc. bawah.

kêbegalan :

kn ditêmpuh ing begal; kc. begal.

kêbèn :

êngg. pc bèn, karêbèn.

kêbèndhêl :

pc dicathêt kaluputane lsp; kc. bèndhêl.

kêbèt :

kn lêmbaran (dluwang); di-[x]-i ak: digraji tipis-tipis.

kêbêbêlên :

kn. ak ora bisa mêtu (tmr. bêbanyu lsp).

kêbêbêng :

êngg. kn 1 dialang-alangi, kêjêndhêlên; 2 ora bisa mêtu; 3 mati ana ing wêtêngan marga ora bisa lair.

kêbêk :

êngg. ak kêbak bangêt.

kêbêkta :

k kêgawa.

kêbêlèk, kêbêlik :

pc kêwêlèh,

kêbêlèr :

kn tatu kêna ing wêlat; kc. bêlèr.

kêbêlêt :

kn 1 ([x] ing butuh) ak. sêlak butuh bangêt, kêcingkrangan; 2 ([x] ngising, [x] nguyuh) kumudu-kudu arêp bêbanyu (-nguyuh); kc. bêlêt.

kêbên :

kn ar. wit sarta woh.

kêbênan :

k kêbanjiran.

kêbêndon :

kn. ak kêna ing bêbêndu; kc. bêndu.

kêbênêr :

n. kêlêrês k pinuju, mbênêri, kapinujon; 2 pc. kaprênah (tmr. sêduluran); [x]-an: 1 kapinujon; 2 wis bênêr (prayoga), ora kliru; kc. bênêr.

kêbêntêl :

kn. ak kêpêtêl.

kêbêntus :

kn 1 kêjêglug; 2 kêtumbuk, kêtanggor; kc. bêntus.

kêbêntongan :

êngg. kn kêbêthêngan.

kêbênthik, kêbênthuk :

pc kêtanggor ing (tmr. bala-pêcah lsp).

kêbêratan :

pc pakewuh, rêkasa, kabotan.

kêbêrud :

kn tatu kêgosok ing paku lsp.

kêbês :

kn têlês bangêt; ngêbês: nglêbus; di-[x]-i: ditêlêsi.

kêbêsèr :

kn saèm. kêbêrud.

kêbêsmèn :

k kobongan.

kêbêsmi :

k kobong.

kêbêsturon :

kn. ak lena, kurang prayitna.

(kêbêt) :

[x]-[x], kêkêbêt kn ngêbut-ngêbutake suwiwi.

kêbêthêngên :

kn ora bisa mbanjurake lakune marga udan.

kêbiyas :

êngg. kn mlèncèng.

kêbilaèn :

kn kêcilakan; kc. bilai.

kêbina-bina :

kw kêluwih-luwih, bangêt.

kêbindhêl :

pc kêbèndhêl.

kêbintal :

êngg. kn kêtlingsut, ilang.

kêbirèn :

n. kêbincihan k (kewan) kang dikêbiri.

(kêbiri) :

di-[x] n. dipunkêbincih k diilangi pringsilane supaya ora bisa nurunake (tmr. kewan).

(kêbyok) :

di-[x] kn digodhog lan dikumbah supaya ilang malame (tmr. babaran).

kêblabag :

êngg. kn kang baku, sing kêjibah; kc. blabag.

kêblabak :

kn (mati [x]) mati kêblêbêk (kêlêm) ing banyu.

kêblaèn :

pc kabilaèn.

kêblak :

kn. ak ar. mêmêdi; montor [x] êngg. pc: pit montor.

kêblasak, kablasar :

kn. ak kêblasuk.

kêblasuk :

kn kêsasar, kliru dalane; kc. blasuk.

kêblèndèr :

kn. ak kêplèsèd.

kêblèndrèng :

êngg. kn kêblèndèr, kêplèsèd.

kêblêbêd :

kn. ak kêgubêd; kc. blêbêd.

kêblêgan :

kn kêtiban watu lsp.

kêblêgong :

kn 1 kêjêglong; 2 pc. kapusan.

kêblêkik :

kn konangan (pandhêlikane).

kêblêkuk :

kn tumancêb ing.

kêblêngkik :

êngg. kn konangan (pandhêlikane); kc. kêblêkik.

kêblêrêngên :

kn silo (sulap) dening kêsorotan; kc. blêrêng.

kêblêsêk :

kn klêbu (tumancêb) ing blêthokan, luwangan lsp; kc. blêsêk.

kêblingêr :

pc kapusan, kliru.

kêblithuk :

pc kapusan; kc. blithuk.

kêbliwur :

êngg. pc bingung, gugup.

kêbluk :

I di-[x] kn diudhêg lan dicampur (tmr. jladrèn lsp). II ([x] mulur) kn: kêsèd, mung sakêpenake bae.

kêblusuk, kêblosok :

êngg. pc 1 kêblasuk; 2 kêblêsêk ing.

kêbluwêk, kêbluwêr :

pc kêcêmplung (kêblêsêk) ing bolongan lsp; kc. bluwêk.

kêblondor :

êngg. pc 1 kêplèsèd, kêblèndèr; 2 kapusan, kêlarangên (ênggone têtuku).

kêblondrok, kêblondrong :

êngg. pc kapusan, kêlarangên (ênggone têtuku); kc. blondrong.

kêblorot :

êngg. pc kapusan.

kêblowok :

pc kêlarangên ênggone têtuku lsp.

kêbu :

êngg. kn bngs. tenggok; kc. kêmbu.

kêbubuh :

kn 1 diwuwuhi; 2 kc. kêjibah.

kêbuya-buya :

kw dikuya-kuya, dioyak-oyak.

kêbuk :

I kn piranti ambêkan (ing jêroan kanggo ngrêsiki gêtih). II êngg. ak: piranti dianggo adu kêmiri ut. kêcik sarana dipipit. III di-[x] kn: ditêpak (digêbug) nganggo tangan diêgarake (sing ditamakake èpèk-èpèke).

kêbul :

kn kukusing barang sing kobong; [x]-[x]: mêtu kêbule, kumêlus; di-[x]-i: didamoni nganggo kêbul.

kêbunan :

kn kêna ing bun.

(kêbur) :

di-[x] kn diudhêg lan dicidhak-cidhuk.

kêburu-buru :

n. kêbujêng-bujêng k. ak 1 tansah dioyak-oyak; 2 pc. kêsusu; kc. buru.

(kêbus) :

di-[x]-i kn dibrongot.

kêbut :

I budhal [x] kn. ak lunga kabèh. II kn: ar. piranti dianggo nepasi (nggusah lalêr, ngisisi lsp) kang digawe wulu, bobat lsp; [x]-[x], kêkêbut: ngisisi (nepasi) nganggo kêbut, kacu lsp; di-[x]-i: 1 disiliri [di...]

--- 200 ---

kêbutuh ~ kêduwung.

[...siliri] (diisisi) nganggo kêbut, ditepasi; 2 digusah nganggo kêbut (tmr. lêmud, lalêr lsp); kc. kumêbut.

kêbutuh :

n. kêbêtah k sêlak pêrlu nganggo, butuh bangêt; kc. butuh.

kêbo :

n. maesa k ar. kewan raja-kaya; [x] kabotan sungu pr: wong kang kakehan brayat; [x] nusu gudèl pr: wong tuwa njaluk pitutur wong ênom; [x] lumaku dipasangi pr: nêmaha (njaluk) diwènèhi pagawean abot; [x] lumumpat ing palang pr: ngadili prakara ora nganggo wêwaton; [x] bule mati setra pr: wong pintêr ora ana sing nganggokake; [x] mutung ing pasangan pr: nindakake pagawean durung nganti rampung wis lèrèn; [x] mulih ing kandhange pr: wong lunga (barang ilang) bali manèh ora kalawan disêngaja; [x] rompon pr: wong sing wis tuwa bangêt; pisah [x] pr: pêpisahan nanging durung pêgatan (tmr. bêbojoan); têpung [x] pr: wis wanuh nanging durung wêruh jênênge; di-[x] ranggah pr: dianggo bêbantên.

kêboan :

n. maesan k 1 têtironing kêbo; 2 dolananing bocah (mbrangkang ditunggangi).

kêbo bukur :

kn ar. kewan bngs. undur-undur.

kêbo jêrum :

kn ar. dhapuring omah.

kêbo giro :

kn ar. gêndhing.

kêbo kobong :

kn. ak kêbo colongan sing ditahan ing pulisi.

kêbo lawung :

n. maesa lawung k kêbo sing ora dimêgawèkake.

kêbombang :

pc nandhang susah dening wis kêbacut kliru pamilihe lsp.

kêbo mênggah :

kn ar. dhapuring kalung.

kêbon :

kn 1 palêmahan ing saburi ut. sakiwa-têngêning omah (ditanduri wit-witan lsp); 2 palêmahan jêmbar kang ditanduri kopi lsp; 3 êngg. dalan cilik; 4 (tukang [x]) pc. batur kang kawajiban rêrêsik kêbon lsp; di-[x]-ake ak: disingkirake nanging ora dipêgat (tmr. bojo).

kêbo pêlèn :

pc wong kang dhêmên padu.

kêbocahên :

n. kêlarenên k isih nom bangêt; kc. bocah.

kêbrabat, kêbrèbèt :

kn. ak saèm. kêbêlèr.

kêbrabeyan :

kn 1 êngg. pc. sênêng nyatur (maoni lsp); 2 sênggoyoran.

kêbrèbèlan :

pc mèlu olèh (diwènèhi) sathithik-sathithik; kc. brèbèl.

kêbrèjèl :

(-an) pc kêbrojol(-an).

kêbrukan :

kn kêrubuhan; kc. bruk.

kêbrojol :

kn ora dijarag mbrojol, kêwêtu (têmbunge lsp); [x]-an: 1 mbrojol (ora dijarag); 2 kêbrèbèlan; 3 manak; kc. brèjèl, brojol.

kêbrosot :

kn. ak mrucut, ucul.

kêda :

kn bngs. pinggan mawa tutup.

kêdabig :

kn. ak kc. gêdabig.

kêdabul :

kn. ak gêdabul.

kêdad :

êngg. kn kaku (tmr. sikil marga kêsêl).

kêdadak :

kn (mati [x]) (mati) durung mangsane (dadakan); kc. dadak.

kêdadeyan :

n. kêdadosan k kêlakon dadi (rêmbuge lsp); kc. dadi.

kêdadèn :

n. kêdadosan k dadi ora dijarag.

kêdah :

k kudu.

kêdal :

(-ing gunêm, -ilat, -lesan) kn 1 wêtuning gunêm, caraning gunêman; 2 basa têtêmbungan; 3 pakêcapan.

kêdalanan :

n. kêmêrgèn k diliwati; kc. dalan.

kêdalon :

I kn kêmatêngên; kc. dalu. II kêwêngèn; kc. wêngi.

kêdama :

(n)-dama(n) kw didama-dama bangêt.

kêdandapan :

kn gêdandapan.

kêdangon :

kn kêlawasên, kêsuwèn.

kêdaut :

kw kêtarik (kêdudut, kêbêdhol); kc. daut.

kêdarung-darung :

kw kêlantur-lantur.

kêdasat :

ora [x] pc ora klêbu ing jasad (ora dipangan).

kêdawan :

n. kêpanjangên k kêladuk dawane.

kêdèndèng-kêdèndèng, kêdinding-kêdinding :

kn. ak katon gumagah ênggone mlaku.

kêdèkèng-dèkèng :

pc tansah cilaka (rêkasa).

kêdêbêg :

kn. ak gêdêbêg.

kêdêdêr :

êngg. pc kêdhêr (ndhrêdhêg); kc. dêdêr.

kêdêh :

kw kudu.

kêdênangan :

êngg. ak konangan.

kêdêngan :

êngg. kn têturon; kc. kêdhêng.

kêdêngangan :

kn. ak konangan.

kêdêr :

kn. ak kaku lan lêncêng.

kêdêrêng-dêrêng :

êngg. ak adrêng bangêt; kc. adrêng, kadêrêng.

kêdibal :

kn. ak batur; kc. gêdibal.

kêdiki, kêdiku :

êngg kaya iki(-iku).

kêdlingês :

êngg. kn kêtlindhês, kêtindhês.

kêdlurung :

kn. ak kêbanjur-banjur alane; kc. dlurung.

kêdubang :

êngg. pc dubang.

kêdudon :

kn kliru, salah; kc. dudu.

kêdug :

êngg. kêtug.

kêduha :

n. kêdugi k 1 saguh bisa nandangi (nindakake); 2 pc. sênêng atine; kc. duga.

kêdugèn :

k kêtutugan.

kêduk :

êngg. kn duk.

kêdul-kêdul :

kn mêndul-mêndul.

kêduli-duli :

kn. ak kêluwih-luwih.

kêduman :

kn olèh panduman; kc. dum.

kêdumêlan :

kn grênêngan.

kêdumugèn :

k kêtêkan (kêtutugan).

kêdunyan :

kn. ak sugih bandha; kc. kadonyan, donya.

kêdurus-durus :

kn. ak kêbanjur-banjur.

kêdurusan :

kn. ak kêtêkan (kêlakon) têmênan sing dadi ujare.

kêdut :

kn obahing urat ing daging (sok dianggo sasmita ngalamating lêlakon); [x]-ên: urate ana sing obah.

kêduwêl-kêduwêl :

(-kêduwul) kn. ak kêdumêlan.

kêduwèn :

kn. ak sugih bandha lsp; kc. duwe.

kêduwung :

kn gêtun (susah) dening lêlakon sing wis kêpungkur; [x] nguntal wêdhung pc: gêtun nanging wis kasèp.

--- 201 ---

kêdomblo ~ kêjot.

kêdomblo :

pating [x] pc kandêl bangêt pipine.

kêdonyan :

kn. ak sugih donya brana; kc. donya, kadonyan.

kêdrajatan :

kn. ak ginanjar ngrênggêp pangkat gêdhe; kc. drajat.

kêdrawasan :

kn kêcilakan, kêtiwasan.

kêdrojogan :

pc sanalika kêtêkan dhayoh lsp; kc. drojog.

kêjaba :

n. kêjawi k ora katut dirêmbug (dipetung lsp); dikêjabakake: dipilih karo panunggalane, ora dikatutake.

kêjais :

kn. ak wis pinêsthi.

kêjait atine :

br kêkênan bangêt atine; kc. jait.

kêjalêr :

êngg. kn kêtumbuk, kêtanggor, kêlalèn; ora tau [x] êngg: durung tau kêprêgok (-wanuh, srawung).

kêjalu :

kn kêna ing jalu.

kêjamak :

pc lumrah; kc. jamak.

kêjambar :

kw kêwêdhar, kêwiyak ing akèh.

kêjambèt :

êngg. kn kêsangkut ing, kêmbèt.

kêjambêt :

êngg. k kêjalu.

kêjanjur :

êngg kêbanjur.

kêjangit :

êngg. kn kêpêksa mbayar kang dudu mêsthine (mung marga luwih sathithik cacahing dinane lsp).

kêjaul :

êngg. kn kakèhên pambayare (ênggone mènèhi).

kêjawahan :

k kodanan.

kêjawan :

n. kêjawèn k. pc kajawan.

kêjegal :

kn dijegal ora kêjarag; kc. jegal.

kêjègan :

kn diêsur ênggone; kc. jèg.

kêjegung :

kn kêsrimpêt ing tali lsp. sikile; kc. jegung.

kêjèn :

kn 1 waja (wêsi) wangun conthongan lancip dadi pêprincèning wluku; 2 êmpyak awangun maju têlu.

kêjèp :

kn. ak kêdhèp (ing mata); di-[x]-i ak: disasmitani srana kêdhèp.

kêjèt-kêjèt :

kn obah-obah sikile lan tangane ing nalikane mêcati lsp.

kêjêblès :

kn kêbêntus, kêjêglug; kc. jêblès.

kêjêblug :

êngg. kn kêjêglug, kêbêntus.

kêjêblugan :

kn kêtaman ing panjêbluging gunung lsp; kc. jêblug.

kêjêblog :

I êngg. kn kêblusuk ing blêthok lsp; kc. jêblog. II êngg: 1 kêtumbuk, kêjêglug, kêbêntus; 2 kêblusuk; 3 ent. kêblasuk, kapusan, kliru.

kêjêblos :

pc kêjêblog.

kêjêdhagan udan :

êngg. pc kêkurangan udan; kc. jêdhag.

kêjêdhêg :

(-an) kn. ak 1 kêna ing dakwa marga kanggonan barang kang dilacak lan wis ora bisa nêrangake; 2 kêpêksa nanggung, kêpopoh; [x]-an ak: kêntèkan sarana; kc. jêdhêg, judhêg.

kêjêgilan :

êngg. pc kagol, gêla.

kêjêglug :

pc kêbêntus ing; kc. jêglug.

kêjêglong :

kn (sikile) kêcêmplung ing luwangan, bolongan lsp; kc. jêglong.

kêjêgur :

pc kêcêmplung ing sumur lsp; kc. jêgur.

kêjêlir :

kn. ak kêwêlèh; kc. jêlir.

kêjêm :

1 kw. mêrêm; 2 ([x] atine) kn. wêntalan, ora wêlasan; 3 pc. ambêk-siya, gêmi bangêt.

kêjêndhêlên :

kn 1 mlêbu banjur ora bisa mêtu-mêtu; 2 pc. kakehan utang; 3 pc. mêtêng; kc. jêndhêl.

kêjêntus :

pc kêbêntus, kêtumbuk.

kêjêntol :

pc 1 ([x] ing utang) kakehan utang; 2 kêpêksa nanggung.

kêjêng :

kn kaku (tmr. tangan, sikil, marga lêlara).

kêjêngkang :

kn tiba mundur klumah; kc. jêngkang.

kêjêngkelang :

kn kêjêngkang; kc. jêngkelang.

kêjêngêklit :

[6] kn tiba njêngkêlit; kc. jêngkêlit.

kêjêngklok :

kn tiba (kêpletre) sikile kêtêkuk.

kêjêp :

kn. ak kêjèp, kêdhèp; di-[x]-i ak: dikêdhèpi.

kêjêpit :

kn kêpèpèt ut. kêpipit; kc. jêpit.

(kêjêr) :

kêkêjêr, [x]-[x] kn 1 kêkêbêt; 2 obah kêbêt-kêbêt (tmr. kupu mabur lsp); 3 obah gêtêr tmr. tangan (driji) ing nalikane njogèd; 4 (nangis [x]) pc. nangis sêru ora mênêng-mênêng (tmr. bocah cilik).

kêjêron :

n. kêlêbêtên k kêladuk jêrone.

kêjêthik, kêjêthuk :

pc 1 kêpêthuk; 2 konangan.

kêjibah :

kn kuwajiban, kêpopoh.

kêjiman :

kn 1 disurupi ing jim; 2 pintêr bangêt.

kêjimrah :

kn. ak lumrah, kaprah.

kêjluwog, kêjlowog :

êngg. kn kêcêmplung ing luwangan lsp.

kajlungup :

kn tiba kêcêmplung ing jurang lsp.

kêju :

kn krasa jimpe (tmr. sikil, tangan).

kêjujur :

jujur [x] pc tansah cilaka; kc. jujur.

kêjudhêgan :

kn kêntèkan nalar, judhêg bangêt; kc. judhêg.

kêjugrugan :

kn kêtiban (kêblêgan) lêmah lsp. kang jugrug.

kêjumutan :

kn mlaku sêmu mèk-mèkan ing pêtêngan.

kêjungkêl :

kn tiba njungkêl.

kêjurang :

kn kêcêmplung ing jurang; kêjurang-jurang ak: tansah nandhang kacilakan.

kêjut :

kn. ak kêdut; kc. kêjot.

kêjuwat-kêjuwit :

kn. ak tansah obah lambene.

kêjuwêtan :

kn. ak tansah ningsêtake sandhangan lsp.

kêjuwog :

êngg. kn kêblusuk, kêjêglong.

kêjojoh :

kn kêsogok ing lêlandhêp; kc. jojoh.

kêjojor :

kn gêjojor.

kêjodhèran :

kn konangan, kêwiyak (wadine lsp); kc. jodhèr.

kêjodhi :

kw kalah, kasoran.

kêjogan :

kn dijogi (banyu lsp); kc. jog.

kêjongor :

kn tiba mêngkurêb.

kêjot :

kn. (êngg. ki) kagèt.

--- 202 ---

kêjrèngkang ~ kêgila-gila.

kêjrèngkang, kêjrongkong :

êngg. kn tiba klumah.

kêjrunjung, kêjrungjrung :

êngg. kn kêcêmplung.

kêjrungup :

pc kêjlungup.

kêdhayohan :

n. kêtamuan k ditêkani ing dhayoh; 2 êngg. pc. kêmalingan; 3 êngg. pc. manak; kc. dhayoh.

kêdhakalan, kêdhakaran :

kn. ak dhrakalan, sarwa kêsusu (mêmènèk lsp).

kêdhali :

kn ar. manuk bngs. sriti.

kêdhana-kêdhini :

kn. ak sêdulur loro lanang wadon.

kêdhangkalan :

êngg. pc kêdhakalan.

kêdhangklèh :

pating [x] kn. ak katon padha dhêngklèh-dhêngklèh.

kêdhangklik :

pating [x] kn. ak gumantung obah-obah.

kêdhangkrang, ngêdhangkrang :

kn linggih ing papan kang dhuwur.

kêdhangsul :

êngg. k kêdhêle.

kêdhap :

I kn. ak kêlap, kêdhèp; [x] kilat ([x] liring) ak: kêdhèp; angon [x] br: angon polataning wong; sa-[x] k: sadhela; sa-[x] netra kw: sagêbyaran, satleraman; ngêdhap êngg. kn: 1 uwas, nratab atine, (sumêlang); 2 nyiruk mêdhun (tmr. layangan); [x]-an êngg. ak: wêdèn. II di-[x]-i ki: diicipi; [x]-an ki: icip-icip (panganan lsp. kang diaturake marang dhêdhuwuran lsp).

kêdhaplang :

pating [x] kn. ak padha ndhaplang; kc. dhaplang.

(kêdhar) :

kêkêdhar êngg. kn ngisis mênyang ing njaba; kc. kadhar, kèdhèr.

kêdharang-dharang :

kn kêtula-tula têkan ingêndi-êndi.

kêdhasih :

kn ar. manuk (pritgantil).

kêdhaton :

pc dalêming ratu; kc. kadhaton.

kêdhawangan :

êngg. ak bêdhawangan.

kêdhebyah-kêdhebyah :

kn. ak katon pating klèmbrèh (tmr. klambi lsp).

kêdhedhar-kêdhèdhèr, kêdhèdhèran :

pc klangsrah ing lêmah (ora cancingan lan ora singsêt tmr. panganggoning bêbêd).

kêdhèdhèsan :

kn. ak êntèk-êntèkan (dicolongi lsp); kc. dhidhis.

kêdhèngkrèng :

pc saèm. ngêdhangkrang; kc. kêdhangkrang.

kêdhèp :

kn 1 mêlèk mêrêming mata, byar-pêting diyan lsp; 2 (ut. [x]-[x]) mêrêm mêlèk matane, byar pêt sorote (tmr. diyan, lintang lsp); di-[x]-i: disasmitani sarana kêdhèp; di-[x]-ake: 1 diêrêmake banjur dibyarake (matane); 2 ak. diselaki, diingkêdi; kc. kumêdhèp.

kêdhèp têsmak :

pc ora kêdhèp-kêdhèp ênggone nyawang.

kêdhèr-kêdhèr :

kn. ak isih padha sumèlèh ora tata (durung disingkir-singkirake); kc. klêdhèr.

kêdhese :

éngg. kn kuwalahên, kalah.

kêdhêh :

kw. ak kudu.

kêdhêkês :

mak [x] kn. ak sanalika linggih (sila) mlêpês.

kêdhêle :

kn bngs. kacang cilik-cilik.

kêdhêmêk-kêdhêmêk :

kn. ak mlaku alon-alon.

kêdhêmpalan :

pc têka sajak kêsusu lan gita; kc. gêdhêmpalan.

(kêdhêng) :

I di-[x]-ake êngg diturokake' [x]-an êngg: têturon. II [x]-e êngg: kadhang.

kêdhêngkèk, kêdhêngklèk :

pc kêdhêngklak.

kêdhêngklak :

kn 1 gêgêre kêtêkuk marga ndhêngklak; 2 êngg. mati.

kêdhêpêk, kêdhêpês, kêdhêprêk :

kn. ak kêdhêkês.

kêdhêr :

êngg. kn obah gêtêr (kaya ndhrêdhêg).

kêdhêsêk :

êngg. kn kêsuk.

kêdhêsuk :

kn mingsêt lsp. marga didhêsuk.

kêdhi :

kn 1 ora bisa nggarap-banyu (tmr. wong wadon); 2 ak. wong lanang kêbirèn.

kêdhik :

êngg sathithik; sa-[x] k: sathithik.

kêdhindhing :

kn ar. manuk.

kêdhingaha :

êngg. kn sadhengaha.

kêdhingklangan :

kn. ak mlaku pincang.

kêdhisikan :

n. kêrumiyinan k kalah dhisik.

kêdhuk :

I êngg. kn enthong; di-[x]: 1 êngg. pc. didhudhuk; 2 dikêruk dijupuk isine (tmr. liwêt). II êngg. kn: wlulang kêbo kang dianggo lèmèk wadhah lênga klêntik.

kêdhul :

êngg. kn kêthul.

kêdhung :

kn 1 ulêkaning kali kang jêro; 2 ent. papan kang dadi asal ut. paklumpukan.

kêdhungkrung-kêdhungkrung :

pc linggih mbêngkuk.

kêdhungsakan, kêdhungsangan :

pc 1 mara rerikatan sarta sajak kanthi rêkasa; 2 rêkasa bangêt.

kêdhut :

kn kandêl lan wulêd (tmr. jarit, bakal).

kêdhuwêlan, kêdhuwêtan :

pc tansah ribut ningsêtake pangango lsp.

kêdhuwêng :

mak [x] pc sanalika mubêng.

kêdhuwitan :

pc duwe dhuwit.

kêdhuwurên :

n. kinggilên k kêladuk dhuwure.

kêdhodhor :

pc saèm. kêdhèdhèr(an).

kêdhogan :

pc gêdhogan.

kêdhok :

I (ut. [x]-an) kn kothakaning sawah; di-[x] êngg: digarap (ditanduri) kalawan buruhan bageaning pamêtu (tmr. sawah); [x]-an êngg: buruhaning nggarap sawah. II êngg. ak: 1 topèng; 2 wong mbarang raine diclonèh-clonèh; 3 nini-thowok.

kêdhongdhong, kêdhondhong :

kn ar. wit sarta woh.

kêdhongklak-kêdhangklik :

pc katon obah-obah gumantung.

kêdhongkrong :

mak [x] pc sanalika ndhodhok (linggih).

kêdhot :

êngg. kn wulêd lan atos (tmr. kulit; ngèlmu [x]-an: ngèlmu katosan (ora pasah ing gêgaman).

kêgawa saka :

n. kabêkta saking k marga saka.

kêgèmbang :

kw kêgiwang.

kêgèndèng :

kn katut kêtarik; kc. gèndèng.

kêgèntèng :

k. êngg. pc kêgilês.

kêgêblag :

kn tiba klumah; kc. gêblag.

kêgêdhèn :

n. kagêngên k kêladuk gêdhene.

kêgêmblung, kêgêmbrung :

êngg. kn kêcêmplung.

kêgila-gila :

kn. ak (nggilani) bangêt; kc. gila.

--- 203 ---

kêgilês ~ kêlawun-lawun.

kêgilês :

êngg. pc kêlindhês; kc. gilês.

kêgimir :

kn. ak kêkênan (kêpencut) atine; kc. gimir.

kêgiwang :

kn. ak krasa kêpencut; kc. giwang, gumiwang.

kêglundhung :

kn tiba ngglundhung (ing jurang lsp); kc. glundhung.

kêglondor :

kn tiba mletre mêdhun.

kêguling :

kw tiba ngglundhung (nggoling); kc. guling, goling.

kêgulung :

kn. ak kêglundhung.

kêgriyul :

kn midak (mamah) barang kang atos lsp.

kêjêng :

êngg. kn kiyêng.

kêyuyun, kêyungyun :

kw kêsêngsêm, kêpencut.

kêkah :

k kukuh.

kêkal :

êngg. pc 1 lêstari, langgêng; 2 kuli kang pinatah nyambut gawe ing panggonane prabot desa.

kêkathahên :

k kakèhên.

kêkêb :

kn 1 tutup kêndhil (dandang lsp); 2 tutup diyan (kang digawe bêling lsp); di-[x]-i: ditutupi (tmr. liwêt lsp); kc. kêkêp.

kêkêd :

kn. ak gêmi bangêt; kc. kêkêt, kumêd.

kêkêl :

I kn 1 matêng bangêt sarta pulên (tmr. sêga); 2 kaku bangêt (marga ngguyu kêpingkêl-pingkêl); kc. kamikêkêlên. II êngg. pc: langgêng, lêstari; kc. kêkal.

kêkênan :

kn. ak kêna ing, kêpranan, kêtaman; kc. kêna.

(kêkêp) :

di-[x] kn dirangkul dipênêtake ing dhadha; ngêkêp ent: ora tau mêtu-mêtu (mêmpên); kc. kêkêb.

kêkêr :

kn 1 kêrêp sarta kêncêng (tmr. tampar, nam-naman lsp); 2 mawa lêlêmpitan (pating jêngkêrut); di-[x] ak: 1 disimpên, didhêlikake; 2 digawe wadi; [x]-an: prakara kang winadi.

kêkês :

I kn 1 krasa adhêm bangêt; 2 ent. wêdi, miris, tansah sumêlang. II di-[x] kw: disimpên, didhêlikake.

kêkêt :

kn rakêt bangêt (ênggone nèmplèk lsp); kc. kêkêd.

kêkilapan :

kn kliru, kêlalèn; kc. kilap.

kêkurangan :

n. kêkirangan k kurang, kêmlaratan; kc. kurang.

kêl :

kw. ak 1 wêdi, giris; 2 bêtah, sabar.

(kêla) :

di-[x] kn digodhog ut. diolah (tmr. jêjangan); kc. kêlan.

kêlab-kêlab :

kn. ak lembak-lembak, ngombak-ombak (tmr. gêndera lsp); kc. kêlap.

kêlaban :

kn. ak kêlêban, kêlèban.

kêladuk :

kn kakèhan, rada bangêt; kc. laduk.

kêlajêng :

k 1 kêbanjur; 2 êngg. klayu.

kêlajuk :

kn kakèhên, kêluwih-luwih; kc. lajuk.

kêladhon :

kn kêlêban ing ladhu.

kêlagan :

êngg karo, lan.

kêlah :

(W) kn 1 gugat; 2 nggugat; di-[x]-ake: digugat.

kêlair :

kn. ak kêwêtu; kc . lair.

kêlaya-laya :

kn. ak kêraya-raya.

kêlayah :

êngg têturon.

kêlayan :

k. ak karo, lan.

kêlayu :

kn. ak klayu.

kêlak-kêling :

kn 1 ar. panganan; 2 blêngkêran wêsi dianggo gêgêman.

kêlaku :

n. kêlampah k. ak lumrah, tumindak ing akèh; kc. laku.

kêlakon :

n. kêlampahan k 1 wis tumindak (dadi, kêpungkur lsp); 2 kêturutan kang dadi sêdyane (pangarêp-arêpe); kc. laku.

kêlalèn :

n. kêsupèn k. kêlimêngan ki (ora dijarag) lali.

kêlam :

(W) kn wilahan wêsi (kayu) dianggo pikukuhing sambungan; di-[x]: disambung nganggo kêlam.

kêlamban :

kn lamba bangêt.

kêlamèn :

k. ak kêlawasên.

kêlamun :

I (ut. [x]-an) êngg. ak 1 kasaput ing pêpêtêng; 2 ent. ora pati wêruh; kc. klamun. II kw: yèn; kc. lamun.

kêlan :

kn 1 jêjanganan; 2 nggodhog (olah) janganan; kc. kêla.

kêlantih :

êngg. kn ngêlih.

kêlantur :

kn 1 kêbanjur-banjur (ênggone duwe kamanuhan ala lsp); 2 kêbanjur owah saka baku nanging wis kaprah (tmr. têtêmbungan lsp); kc. lantur.

kêlancur :

êngg. kn kêbanjur, kêlacut.

kêlang :

kn wis atos bangêt (marga wis lawas disimpên, dianggo lsp, tmr. kayu, grabah lsp).

kêlangip :

kn. ak kêluwèn, kalirên.

kêlangkèt :

pc kuru bangêt.

kêlangkung :

k. ak 1 kliwat; 2 kêluwih.

kêlangsu :

kn. ak wis lungse, kasèp.

kêlangso :

pc kêlangsu.

kêlauk :

êngg. kn kêbacut, kêlantur.

kêlaun-laun :

êngg. kn kêbanjur, kêlantur.

kêlaut :

êngg. kn kêbanjur, kêlantur.

kêlap-kêlap :

kn katon gêbyar-gêbyar adoh; kc. kêlab, kumêlap.

kêlap-kêlip :

pc mêrêm mêlèk.

kêlapan :

kw ngêlih, kêluwèn; kc. lapa.

kêlar :

I n. kuwawi k. êngg kuwat, bisa nindakake; di-[x]-i ak: dikuwati, disangga wragade lsp. II (W) pc: wis rampung.

kêlara-lara :

kn. ak bangêt ênggone nangis, susah lsp.

kêlarènên :

k kêbocahên.

kêlas :

(W) kn pangkat (undha-usuking golongan).

kêlasi :

(Prs) kn. ak punggawa prau, matrus.

kêlat :

I (ut. [x]-an) êngg. kn 1 tampar (ut. sigaran pring apus) dianggo narik wit kang ditêgor; 2 tampar panthêngan layar; di-[x] êngg. kn: dikêlèti; kc. kêlèt.

kêlatan :

êngg. pc kasèp; kc. lat.

kêlat-bau :

kn bngs. gêlang ing bau.

kêlaton :

êngg. pc kobong; kc. latu.

kêlacak :

kn. ak kêcandhak (tmr. maling kang dilari); kc. lacak.

kêlacut :

kn kêbacut, kêbanjur, kêladuk.

kêlawan :

kn. ak karo, lan.

kêlawasên :

n. kêdangon k wis lawas bangêt.

kêlawun-lawun :

kw enggal gêlis gêdhe.

--- 204 ---

(kêle) ~ kêlunyon.

(kêle) :

I [x]-[x] kn sumèlèh sajak ora kopèn, linggih ijèn. II kn: bngs. gêdhang alasan.

kêlèban :

kn. ak kêlêban.

kêlèd :

êngg. kn aras-arasên, kêsèd; kc. kêlèt.

kêledhok :

êngg. kn kliru pangetunge.

kêlèhèn :

êngg kêpriye, geneya.

kêlèyak, kêleyok :

pc kêplênyok.

kêlèyèk :

kn. ak kalah.

kêlèk-kêlèk :

kn pêpindhan swaraning pitik cilik.

kêlèmèn :

êngg kêpriye, geneya.

kêlèmêngan :

êngg. k kêlalèn; kc. kêlimêngan.

kêlèmpot :

êngg. kn nginêp.

kêlèng :

I gêntha kêkêlèng kw gêntha cilik dianggo têngara sêmadi. II ks: dituturi, dikandhani.

kêlèp :

(W) pc angkup-angkupan ing kompa lsp.

kêlèpèn :

êngg kêpriye, geneya.

kêlepyan :

êngg kêlalèn.

kêlepun :

êngg. k kêlèhèn.

kêlèr-kêlèr :

kn. ak anjrah, sumêbar; kc. lèr.

kêlèt :

I kn 1 plikêt krakêt; 2 ak. rumakêt bangêt, lèngkèt; 3 êngg. bngs. klambi ora landhung; di-[x] êngg: ditèmplèkake, dirakêtake; kc. kêlèd, kalèt. II di-[x](-i) kn: 1 êngg. didilati; 2 êngg. disigari; 3 diklècèpi kulite (wlulange). III ora [x] êngg. ks: 1 ora bisa; 2 ora duwe.

kêlêb :

(-an) kn kêlêm ing banyu; kc. lêb.

kêlêbu :

n. kêlêbêt k. ak klêbu.

kêlêbon :

n. kêlêbêtan k dilêboni ora kêjarag; kc. lêbu.

(kêlêd) :

sa-[x]-an kn saêmplokan, saulon; kc. êlêd.

kêlêg :

kn. ak katut diulu; kc. êlêg.

kêlêgan :

kn lêga atine; kc. lêga.

kêlêgèn :

kn kêladuk lêgine.

kêlêgon :

kn. ak kuwajiban; kc. lêgon.

kêlêm :

I kn 1 amblês ing banyu, kêlêban banyu; 2 ora anggrung (ora mbuwang swara), ora katon sumringah (tmr. warna). II [x]-an: 1 kn. kluwa; 2 êngg. k. kêtela pêndhêm; 3 êngg. k. baya. III kn: saèm. kêndhal kang krakêt ing badaning jabang bayi.

kêlêman :

k kêlêmon.

kêlêmèn :

k. ak kêlêmon.

kêlêmon :

n. kêlêman k kêladuk lêmune.

kêlêmpon :

êngg. kn kêturon, kêsuwèn êngone turu.

(kêlêng) :

di-[x], [x]-an kn 1 diwêdêl irêng thok (tmr. jarit lsp); 2 digawe irêng tanpa pamor (tmr. kêris lsp).

kêlênggak :

kn. ak tiba nglênggak; kc. lênggak.

kêlêngki-lêngki :

kw kalawan bangêt.

kêlêpatan :

k kêluputan.

kêlêtan :

kn ana êlêt-êlête; kc. lêt.

kêli, kêlik :

êngg. pc thole.

kêliya :

pc tumiba ing tanganing liyan; kc. liya.

kêlim, kêlin :

êngg. ak domdoman plipidan; di-[x] ak: diplipid.

kêlimêngan :

1 kw. kêsaput ing pêpêtêng; 2 ki. kêlalèn.

kêlimunan, kêlimutan :

kw kc. kêlimêngan.

kêlimpe :

kn 1 ak. kurang prayitna nganti kêna dilimpe; 2 êngg. lali, kêlalèn; kc. limpe.

kêlimpêt :

êngg. kn kêtlingsut.

kêlimput :

kw 1 ilang saka pandêngan; 2 kêsaput ing pêpêtêng, kêtutupan; 3 ent. kêtutupan ing hawa nêpsu lsp; kc. limput.

kêlin :

êngg. ak plipidan; kc. kêlim.

kêlindhês :

êngg. kn 1 kêtlindhês; 2 kalah.

kêlindhih :

kn. ak 1 kalah, kasoran; 2 ([x] pikire) kurang pintêr.

kêlintang :

kn. ak kêliwat (bangêt).

kêling :

I kêkêling kw sêdhih, susah. II kn: kêlak-kêling (ar. gêgaman); gêlung [x] ak: ar. gêlungan ing wayang; di-[x]: 1 dianjingake sarana digêmblèng (tmr. sindik wêsi, sambungan lsp); 2 diantêm nganggo kêling. III kn: ar. bangsa ing Indhiya ngarêp (Hindhu).

kêlingkung :

kn. ak kêlalèn, lali.

kêlinglap :

êngg. kn kêtlingsut.

kêlingse :

êngg. kn wis lungse.

kêlingsut :

êngg. kn kêtlingsut.

kêlip :

I [x]-[x] kn katon gêbyar-gêbyar cilik (tmr. diyan lsp), kêthip-kêthip (tmr. mata); kc. kumêlip. II êngg. pc: dhuwit nèkêl (5 sèn). III êngg. pc: pakumpulan bal-balan.

kêlir :

kn 1 pagêr bata saburining regol (dianggo aling-aling); 2 lawon putih kanggo nampani wayanganing wayang wlulang (uga kanggo ing gambar sorot); nganggo [x]: nganggo aling-aling (ora barès).

kêliru :

ak kc. kliru.

kêlit :

I kn. ak krakêt bangêt; kc. kêlèt. II kw: ngapusi.

kêliwat-liwat :

n. kêlangkung-langkung k. ak bangêt(-bangêt).

kêlu :

I êngg. kn 1 bisu; 2 bodho bangêt. II kn. ak: tumungkul, ndhungkluk; kc. ngêlu, gêlu, kêlon.

kêlud :

kn piranti dianggo rêrêsik (têtêbah) lumrahe sing digawe sêpêt; di-[x]-i: dirêsiki nganggo kêlud.

kêluh :

kn tampar ut. gêlangan wêsi dilêbokake ing irung sapi lsp. dianggo ngêndhalèni; di-[x]-i: ditrapi kêluh.

kêluk :

êngg. kn 1 kukus, uwab; 2 kêbul; 3 kêlok, misuwur.

kêlulun :

kw katut.

kêlumah :

kn tiba mlumah; kc. lumah. mlumah.

kêlumrah :

n. kêlimrah k. pc kaprah; kc. lumrah.

kêlun :

I kw lakuning kêbul kang alon; di-[x]: 1 êngg. digulung; 2 ak. diklumpukake (lan dikuwasani); 3 ak. katut; kc. alun, kumêlun, êlun. II ([x] alane): wis misuwur alane; kc. lun.

kêlunta-lunta :

kn 1 kêbanjur-banjur (nganti adoh lan kêsasar-sasar); 2 kêtula-tula; kc. lunta.

kêlunyon :

kn 1 lunyu bangét; 2 ak. kêpletre ing papan kang lunyu.

--- 205 ---

kêlungsèn ~ kêmbang.

kêlungsèn :

kn wis lungse bangêt.

kêluputan :

n. kêlêpatan k nglakoni luput; kc. luput.

kêlurung :

kn 1 ak. kêbacut-bacut ênggone ora bêcik; 2 pc. kêdhêmênên bangêt.

kêluron :

kn nglairake jabang bayi kang durung mangsane.

kêlus :

êngg. ak kêluk; kc. kumêlus.

kêluwas :

êngg kêluron.

kêluwèn :

kn. ak ngêlih; kc. luwe.

kêluwih-luwih :

n. kêlangkung-langkung k bangêt.

kêlobokèn :

kn lobok bangêt.

kêlojok :

kn kakèhên, kêladuk; kc. lojok.

kêloh :

êngg. pc kêluh.

kêlok :

kn misuwur; kc. kalok.

kêlon :

(-an) kn têturon kêkêpan (biyung karo anak); di-[x]-i: disandhing turu lan dikêkêp.

kêloncong :

êngg. ak kêbanjur; kc. loncong.

kêlop :

I [x]-[x] pc mêlèk amba (matane). II pc: 1 (ut. kêlong) dhuwit nèkêl (5 sèn); 2 blèg lsp. bundêr digarani dianggo têngara (ing dalan sêpur lsp). III (W) pc: cocog, trêp (tmr. petungan).

kêlorop :

pc kêblasuk, kapitunan; kc. lorop.

kêlos :

(W) kn 1 ak. ikalan; 2 (bênang [x], bolah [x]) bênang wêton Eropah.

kêlot :

kn. ak patohan, bêtah tarung (tmr. jago adon).

kêmajon :

n. kêmajêngên k 1 kêladuk ênggone maju; 2 kêladuk murang tata (ênggone gunêman); kc. maju.

kêmadha :

kn coraking bathikan minangka pinggiran (tmr. ikêt, kêmbên); dikêmadhani: dibathik kêmadha; kêmadhan: nganggo kêmadha.

kêmadhèh :

êngg kêmadhèyan.

kêmadheyan :

kn ar. têtuwuhan sing nèmplèk ing wit.

kêmadhuh :

kn ar. wit godhonge gatêl bangêt; tunggak [x] pc: tilas maru (mungsuh).

kêmaga(n) :

kn. ak gêla.

kêmagan :

kn gamêlan cilik.

(kêmah) :

di-[x]-[x] kn dimamah (banjur dilêpèh).

kêmaha :

êngg. kn njarag, têmaha.

kêmayangan :

kn (bêgja [x]) bêgja bangêt.

kêmayu :

pc kênès bangêt; kc. kumayu, ayu.

kêmaki :

pc kumintêr; kc. kumaki, kaki.

kêmalan :

[x] cangkêm pc kakèhan omong; kc. kamalan.

kêmalingan :

n. kêpandungan k: kêlêbon maling.

kêmalo :

kn bngs. blêndok dianggo ngêcèt pêndhok; di-[x]: dicèt ing kêmalo.

kêmalot :

kn. ak alot bangêt, wulêd; kc. alot.

kêmamang :

kn ar. mêmêdi awujud gêni.

kêmampo :

pc satêngah matêng (tmr. pêlêm).

kêmanak :

kn ar. rêricikaning gamêlan prunggu kaya gêdhang (kênongan cilik).

kêmandèn, kêmandhèn :

êngg. kn duwe lêlara ing wêtêng.

kêmanjingan :

êngg. pc kêpanjingan.

kêmanjon :

kn ora bisa turu manèh marga kagol.

kêmadhah :

kn (ut. di-[x]-ake) diêlih (ngalih) mênyang panggonan liya (tmr. saradhadhu, wong nyambut gawe lsp).

kêmandhang :

pc kumandhang.

kêmanigan :

êngg. kn. ak 1 kêpêksa ngêdol barange kanthi rêga luwih murah tinimbang karo panganyange kang dhisik; 2 ora kêdadean (kang disêdya lsp).

kêmanungsan :

kn. ak konangan ing wong; kc. manungsa.

kêmantèn :

êngg. kn pangantèn.

(kêmanyu) :

di-[x], kêmanyon kn. ak diwêdêl (diwèntêr) biru nom.

kêmangga :

kn ar. kewan bngs. kêmlandhingan lsp.

kêmanggang :

kn isih cilik prayoga yèn diolah panggang (tmr. pitik).

kêmangi :

kn ar. têtuwuhan godhonge sok dianggo lalab; lanang [x] ks: wong lanang kang jirih bangêt.

kêmangsa :

kn. ak kêdadak, durung têkan ing mangsane.

kêmaos :

êngg. k kêmadha.

kêmara :

kw kumandhang; kc. kumara.

kêmarang :

I êngg. kn tawon. II êngg. kn: ar. wadhah kang digawe sada arèn lsp. diênam.

kêmaru :

pc duwe maru.

kêmaruk :

kn 1 bungah bangêt (umuk) dening duwe apa-apa kang maune durung tau duwe; 2 êngg. pc. akèh bangêt ênggone mangan (marga mêntas lara).

kêmarung :

kn êrining oyod gêmbolo (gêmbili); ngrêgêm [x] pr: ngêmong wong kang angèl wêwatakane.

kêmarogan :

kn ar. têtuwuhan.

kêmaron :

I ([x] pikire) kn. ak ora sawiji pikirane. II êngg. kn: pangaron.

kêmasan :

kn 1 bakul mas intên; 2 tukang gawe dandanan mas intên.

kêmat :

(A) kn. ak tênung; di-[x] ak: ditênung; kc. ikmat.

kêmata :

kn. ak katon cêtha, dipindêng; kêmatan ak: kawruhan, konangan; kc. mata.

kêmatal :

kn mèh garing ana ing wit (tmr. jagung, kara lsp).

kêmatus :

kn. ak lara watuk gêtih (T.B.C.); [x] gêtih: tansah ngêtokake gêtih sabakdane duwe anak (tmr. wong wadon); [x] tinja: lara ising-isingên bakda duwe anak.

kêmba :

kn ora kalawan mantêp, ora mêmpêng, cêmplang (tmr. panganan lsp); [x] wang pc: (mangan, gunêman) mung tinimbang nganggur; dikêmbani ak: digawe kêmba.

kêmbang :

n. sêkar k 1 bêbakaling woh lumrahe mawa lêmbaran, sungut sari, bakal woh, sarta endah warnane; 2 (a-[x]) mêtu kêmbange; 3 br. minangka rêrêngganing ...; 4 trutul putih ing awak (bakal dadi pathèk lsp); 5 ent. dadi ngalamating ...; di-[x] n. dipunsêkar k: 1 ak. direngga ing kêmbang lsp; 2 dicorak

--- 206 ---

kêmbang-api ~ kêmit bumi.

gambar kêmbang lsp. (tmr. kêmbên lsp); di-[x]-i n. dipunsêkari k: dirêngga ing kêmbang; [x]-an n. sêkaran k: rêrênggan wujud kêmbang (gambar kêmbang); kêkêmbangan n. sêsêakaran k: 1 kêmbang warna-warna; 2 rêrênggan gambar kêmbang lsp; kc. ngêmbang.

kêmbang-api :

kn bngs. mêrcon (dipêtha warna-warna).

kêmbang asêm :

kn abang sêmu kuning (tmr. ulêsing kucing).

kêmbang-borèh :

kn kêmbang karo borèh dianggo sajèn.

kêmbang durèn :

kn kuning (tmr. ulêsing jaran).

kêmbang dhuwuran :

kn kêmbang borèh kang ditumpangake ing tukon pasar (dianggo sajèn).

kêmbang gula :

kn panganan mut-mutan kang digawe gula.

kêmbang karang :

kn têtuwuhan sêgara kang thukul ing karang.

kêmbang lambe :

pc (dadi [x]) tansah diucapake.

kêmbang lêson :

kn kêmbang tlasih dicampur êmpon-êmpon dianggo ngêdusi bocah kang mêntas lara.

kêmbang paès :

kn kêmbang kang sapisanan (ora dadi woh).

kêmbang pilangên :

kn godhonge padha kuning-kuning (tmr. pari lsp).

kêmbang sêtaman :

kn kêmbang campuran warna-warna dianggo sarat misuhi pangantèn lsp.

kêmbang têlon :

kn kêmbang kênanga, kanthil lan mlathi (dianggo ngirim).

kêmbang campur-bawur :

kn kêmbang campuran dianggo sajèn.

kêmbang waru :

kn. ak arênging sumbu (ucêng-ucêng) diyan.

kêmbar :

kn 1 padha rupa; 2 (bocah [x]) bocah loro laire barêng; [x] dhampit: bocah kêmbar lanang karo wadon; [x] gantung: bocah kêmbar sing siji laire lêt sawêtara dina; [x] mayang: gagar mayang kanggo sarat pangantèn katêmu; di-[x]: 1 ak. digawe padha rupa; 2 êngg. disusoni disêlang-sêling karo diombèni pohan; di-[x]-i ak: ditandhingi, ditimbangi; [x]-an: kang dianggo ngêmbari, kang padha rupane.

kêmbêl :

kn. ak kêblêsêk ing êmbêl.

kêmbên :

kn. kasêmêkan ki: jarit ciyut dianggo nutupi dhadha.

kêmbêng :

ki 1 kêmu; 2 êngg. susur; [x]-[x] êluhe: ing mata kêbak luh nanging ora tumètès; ngêmbêng: 1 ak. mambêg, kêbak banyu (ora mili); 2 ak. kêbak luh nanging ora tumètès (tmr. mata); 3 br. ngêmot, ngêmu rasa, nandhang, up. ngêmbêng prihatin; kc. kumêmbêng.

kêmbêli :

êngg. kn bngs. kampil ut. kasang.

kêmbik-kêmbik :

êngg. pc arêp nangis.

kêmbu :

êngg. ak bngs. kêpis, tumbu.

kêmbul(-an) :

kn bêbarêngan (mangan lsp); [x] ajang ak: mangan tunggal saajang; [x] pikir ak: golong pikir; di-[x]-i ak: 1 dibarêngi (dikumpuli) ênggone mangan, dirojongi; di-[x]-ake êngg: dikumpulake, dicarub.

kêmbung :

kn: 1 êngg. njêbubug wêtênge marga masuk angin; 2 2 êngg. mlêmbung; 3 ar. iwak loh.

(kêmbong) :

[x]-[x] kn. ak kêbak banyu, banyune mambêg; di-[x] ak: 1 diêlêb ing banyu, dikèhi banyune; 2 ent. diuja pangane.

kêmbroh :

kn têlês kêproh.

kêmeja :

I kn klambi rangkêpan. II êngg. ak: meja.

kêmejan :

êngg. kn kêmeja (klambi rangkêpan).

kêmedhe :

êngg. pc kumidhi.

kêmèn :

êngg bèn, karêbèn.

kêmendho :

pc durung pati tuwa (tmr. krambil).

kêmèntèng :

êngg. kn jirak, kêpundhung.

kêmèng :

kn 1 êngg. ampang, ora antêb; 2 cilik ampang (tmr. swara).

kêmèrèn :

kn. ak mèri.

kêmeron :

kn ora sawiji pikire (kêkarêpane lsp); kc. kêmaron.

kêmêgihan :

kn. ak gila bangêt; kc. gila.

kêmêkêlên :

êngg. kn kaku bangêt ênggone ngguyu; kc. kamikêkêlên, kêkêl.

kêmêl :

(kêmèl ak) kn kêmpêl krakêt.

kêmêmping :

pc isih ênom (tmr. pari; kc. kumêmping.

kêmêndhak :

êngg. kn mêndhak (alèn-alèn sanggan ukiran).

kêmêndhing :

kn ar. têtuwuhan.

kêmêndhir :

êngg. pc panggêdhe, lêlurah; di-[x]-i: dipanggêdhèni (tmr. saradhadhu lsp).

kêmênthus :

pc ambêk wani, ambêk pintêr; kc. kumênthus.

kêmêng :

I kn krasa kaku kêncêng (tmr. tangan lsp). II di-[x] kn: 1 diunthêt, ora disêbutake; 2 ora diblakakake kabèh.

kêmêrgèn :

k kêdalanan.

kêmêrki :

kn tuma pitik; kc. mêrki.

kêmêruk :

(-buntut) kn dêgan ênom.

kêmêton :

n. kêmêdalan k 1 mêtu ora dijarag; 2 mêtu wohe akèh (tmr. panèn lsp); 3 kêladuk ênggone mêtu; kc. mêtu, wêtu.

kêmidhi :

pc kumidhi.

(kêmil) :

di-[x](-i) kn 1 diêmud ing wang; 2 pc. dipangan; [x]-an: 1 kanthongan pangan ing wang (tmr. kêthèk); 2 pc. panganan.

kêmilon :

êngg. kn pangilon.

kêmini :

pc kumintêr (tmr. bocah wadon); kc. kumini.

kêminggirên :

pc minggir bangêt.

kêmirêngan :

k kêprungon.

kêmiri :

kn 1 wit sarta wohe atos; 2 polok (ing sikil); rêbut (nggêpuk) [x] kopong pr: melik prakara kang sapele; kutuk nggendhong [x] pr: wong mênganggo mrabot liwat dalan kang gawat.

kêmis :

I kn ar. dina kang kalima. II di-[x]-i ak: diêmisi; kc. êmis, ngêmis.

kêmit :

kn jaga (tungguk) ing wayah bêngi; di-[x]-i: dijaga, dirêksa; [x]-an: tungguk.

kêmitan :

kn. ak jimat.

kêmit bumi :

kn abdi-dalêm kang pinatah rêrêsik, ngangsu lsp.

--- 207 ---

kêmladhakan ~ kêmpongan.

kêmladhakan :

kn cêmpaluk (asêm ênom).

kêmladheyan :

kn ar. têtuwuhan kang uripe nèmplèk ing wit liya; [x] ngajak sêmpal pr: sanak sêdulur kang gawe karusakan.

kêmlaka :

kn ar. wit.

kêmlakarên :

kn kêwarêgên bangêt.

kêmlanda :

pc pambêkane kaya Wlanda.

kêmlandhingan :

kn 1 bngs. kêmangga gêdhe manggon ing wit-witan; 2 êngg. ar. wit (lamtara).

kêmlantahên :

kn. ak ora bisa matêng.

kêmlancang :

kn. ak lancang bangêt.

kêmlawe :

pc obah-obah tmr. tangan lsp; kc. klawe.

kêmlêkêrên :

kn 1 ak. ora bisa mêtu ut. lunga; 2 ora bisa nêtês (tmr. êndhog).

kêmliya :

pc kaya wong liya.

kêmlingkingên :

pc kêgaringên bangêt.

kêmluhur, kêmluwung :

kw luhung, luwung.

kêmlunggi :

kn ar. têtuwuhan.

kêmlungkung :

pc ambêk linuwih; kc. kumlungkung.

kêmlurusên :

pc saya suwe saya kuru (marga ngênês lsp).

kêmlondho :

pc durung duwe lar (tmr. gangsir lsp).

kêmu :

kn. gurah, kêmbêng ki ngrêsiki cangkêm nganggo banyu; ngêmu: isi, ngêmut, up. ngêmu gêtih; dikêmoni (dikêmbêngi ki): diresiki nganggo (banyu lsp) tmr. cangkêm.

kêmuda :

êngg. kn lèmèking pangantèn kang ditêmokake; kc. kumuda.

kêmudhi :

kn piranti dianggo ngenggak-enggokake lakuning prau, dikêmudhèni: 1 dienggak-enggokake lakune (tmr. prau); 2 ent. diiguhake, diêrèh, dipanggêdhèni.

kêmuku :

kn (angêt [x]) mangêt-mangêt.

kêmukus :

kn 1 mêtu kukuse; 2 ar. bumbon crakèn; kc. kumukus.

kêmul :

kn. singêb ki 1 krukubing awak ing nalikane turu lsp; (ut. a-[x], [x]-an) nganggo kêmul; di-[x]-i: 1 dikrukub ing kêmul; 2 ditutupi, dilimputi.

kêmumu :

kn ar. wit.

kêmunah :

kn. ak daya srana kang marakake; 2 ngreka murih.

kêmundurên :

kn kêladuk ênggone mundur; kc. mundur.

kêmunjilan :

êngg. kn wuragil.

kêmuning :

kn ar. wit kayune kuning.

kêmuritên :

kn grêgêtên bangêt (ilang sabare).

kêmucing :

pc sulak (kêbut wulu).

kêmojing :

kn ar. woh.

kêmodhong :

I kn. ak ar. guna-dhêsthi. II gong [x] kn: gong awujud wilahan (dudu gong gantung).

kêmomosên :

êngg. kn jêlèh, bosên.

kêmon :

kn. pagurahan ki banyu lsp. kang dianggo kêmu.

kêmonah :

kn. ak kêmunah; di-[x] êngg: direka-reka murih.

kêmocor :

pc tansah mêtu (idune, marga kêpengin bangêt lsp); kc. kumocor.

kêmpal :

k kumpul.

kêmpang :

êngg. kn wis ora doyan.

kêmpar :

êngg. kn ar. iwak sêgara (digawe gêrèh ut. trasi).

kêmpar-kêmpor :

kn. ak gêmbar-gêmbor.

kêmpas-kêmpis, kêmpis-kêmpis :

kn bantêr ambêkane (mêntas mlayu lsp).

kêmpas-kêmpus :

pc tansah nyêbul (ndamu); kc. kêmpus.

kêmpas-kêmpos :

pc kumêbul ênggone udud; kc. kêmpos.

kêmpèk :

êngg. kn lumbung; [x]-an êngg: kanthong; kc. kampèk, kêpèk.

kêmpèng :

êngg lêmpèng; di-[x] êngg: diênêng-ênêngi sarana disusoni; kc. êmpèng.

kêmpès :

kn mari mlêmbung, kimpês.

kêmpêl :

1 kn. kumpul krakêt (ora ajur); 2 êngg. k. kumpul.

kêmpis :

I êngg. kn kêpis. II [x]-[x] kn: bantêr ambêkane (mêntas mlayu lsp).

kêmpit :

I di-[x] kn 1 digawa (dipèpèt) ing cangklakan; 2 dipèpèt ing wlakang; 2 pc. dikanthi, diopèni lan diayomi; 4 dikayuh (tmr. wade lsp); di-[x]-ake: dikayuhake; [x]-an: 1 indhing (gombal ut. kacu dilinting dianggo cawêt yèn pinuju nggarap banyu); 2 wade lsp. kang dikayuh; 3 êngg. pangindhung; 4 êngg. diluputake ing pagawean desa mung kapatah nyambut gawe ing prabot desa. II kn: bngs. gêrèh.

kêmpyang, kêmpyung :

kn. ak rame tmr. swara; di-[x]-i: direwangi supaya mundhak rame.

kêmplang :

I di-[x] kn 1 ak. dipepe ing panasan; 2 ora disauri (utange). II kn: ar. panganan.

kêmple-kêmple :

pc ijèn thil.

kêmplèng, kêmpling :

pc pintêr bangêt, bêcik bangêt.

kêmplès :

êngg. kn kêmpès.

kêmplêng :

êngg. kn ar. panganan; kc. kêplêng.

kêmplung-kêmplung :

pc katon akèh lan mandhêg (tmr. banyu lsp).

(kêmplong) :

di-[x]-i kn dithuthuki nganggo gandhèn lsp. supaya alus (tmr. mori, klika kayu, klasa pasir lsp); [x]-an: kayu kang dianggo ngêmplongi.

kêmpu :

êngg. kn wadhah bundêr mawa tutup (dianggo wadhah kinang lsp).

kêmpukên :

kn kêladuk êmpuke; kc. êmpuk.

kêmpul :

knb ar. rêricikaning gamêlan saèm. gong cilik; nyuwuk [x] pc: ngrusuhi (ngribêdi) wong rêrêmbugan.

kêmpung :

êngg. kn puyuhan.

kêmpus :

I êngg. pc omong gêgorohan (umuk-umukan); di-[x] pc: didamoni. II kn: ar. iwak sêgara.

kêmput :

kn nganti têmu-gêlang (tmr. ngubêngi), têkan ing pungkasan (muput); di-[x]-i ak diubêngi nganti têmu gêlang, ditutupi kabèh; di-[x]-ake pc: diulur nganti kêmput.

kêmpol :

êngg. kn êmpol.

kêmpong :

kn 1 kêmpot pipine (marga wis êntèk untune); 2 êngg. nglêmpèt wêtênge, kalirên; [x] perot pc: wis tuwa bangêt.

kêmpongan :

êngg. kn lêmpèng.

--- 208 ---

(kêmpor) ~ kêndhuruk.

(kêmpor) :

ngêmpor kn. ak mbêngok, gunêman sêru; kc. kêmpar-kêmpor.

kêmpos :

I [x]-[x] pc katêrangan wêtuning napas sapi lsp; kc. kêmpus. II pc: kêmpès, nggêmbos.

kêmpot :

kn lêgok pipine dening kuru (tuwa); kc. kêmpong.

kêmprang :

mak [x] pc pêpindhan swaraning barang tiba pêcah.

kêmprung, kêmprong :

pc swara bêbarêngan rame bangêt (kothèkan lsp); kêmprungan êngg. janggrungan, nayuban.

kêmproh :

kn ora rêsikan (sandhang panganggone).

kêmpros :

êngg. pc sugih omong kang ora nyata.

kêmrayap :

pc katon uyêk-uyêkan akèh bangêt; kc. rayap.

kêmrakas :

kn. (kêmraos êngg. k): blèg.

kêmriyak :

pc krasa kriyak-kriyak.

kêmripik :

pc garing gampang cuwil-cuwilane.

kêmrujak, kêmrucuh :

pc enak-enake digawe rujak, rucuh (tmr. wowohan, isih rada mêntah).

kêmruyuk :

pc uyêk-uyêkan (rubung) bangêt; kc. kruyuk.

kêmrunggi :

kn ar. têtuwuhan.

kêmrungsung :

pc ora têntrêm atine.

kêmropok :

pc 1 garing sarta gapuk; 2 mangkêl bangêt, panas bangét atine.

kêna :

n. kenging k 1 ora luput ênggone namakake, up. dibêdhil [x] sikile; 2 kêtaman ing (uga. ent.), up. [x] ing tumbak, [x] pajêg: 3 bisa dipigunakake, up. [x] dipangan; 4 olèh (ora dilarangi), up. [x] sabên wong [x] mlêbu; [x] ing pati br: bisa mati; ora [x] ora: kudu; dikênani ak: ditamani: dikênakake: 1 ditamakake nganti kêna; 2 ditumrapake marang, dicakake marang; 3 dililani, diidini.

kênaka :

kw. ki kuku.

kênal :

êngg. pc wanuh, têpung; [x]-an: têpungan, kawanuhan.

kênang :

I êngg thole. II êngg. pc: kêna(-ing).

kênanga :

kn ar. kêmbang.

kênang-apa :

êngg. pc geneya, sabab apa.

kênang :

êndi êngg. pc mênyang êndi.

kênang gene :

êngg. pc geneya, sabab apa.

kênap :

(W) kn meja bundêr (pêsagi) cilik.

kênarèn :

kn. ak wadhah wangi-wangi ing kacu.

kênari :

kn 1 ar. wit sarta wohe atos; 2 ar. manuk ocèh-ocèhan.

kênas :

kw 1 kêthèk; 2 kidang.

kêndap-kêndip :

êngg. kn mêndap-mêndip.

kêndêl :

kn duwe kawanèn, ora jirih.

kêndêman :

n. kêwuron k. ak mêndêm.

kêndhaga :

n. kêndhagi k. ak bngs. pêthèn dawa.

kêndhak :

kn 1 ak. nungkul, têluk; 2 suda kakêndêlane ut. kawanène; kc. êndhak.

kêndhal :

I kn kênthêlaning lênga gajih. II kn: ar. wit.

kêndhali :

kn praboting abah-abah jaran sing dipasang ing cangkêm; dikêndhalèni: 1 ditrapi kêndhali; 2 ent. dipêpêg, dicandhêt; 3 ws. ak. diapusi.

Kêndhang :

I kn bngs. kêtipung gêdhe; di-[x]-i: digamêli ing kêndhang; [x]-an: 1 nabuh kêndhang; 2 ênggone ngêndhang; 3 kulit kang tipis. II kn: wilanganing dluwang ana 48 kêbèt.

kêndhangsul :

êngg. k kêndhali.

kêndharah :

pating [x] kn. ak: pating klêmbrèh (tmr. bêbêdan lsp).

kêndharakan :

kn ar. manuk bngs. blêkok.

kêndharat :

kn 1 tampar dianggo nuntun (nancang) raja-kaya; 2 êngg. ak. paladèn sinoman; kc. pandharat.

kêndhat :

kn (ora [x]) (ora) pêdhot-pêdhot (tanpa pêdhot, banjur bae); ngêndhat: nglalu sarana nggantung lsp; di-[x]-i (-ake) ak: dilowongi, dijugag sawêtara mangsa.

kêndhèh :

êngg. ak kêndhih.

kêndhèrèh :

kn. ak kêndharah.

kêndhèrèk :

pating [x] kn. ak padha njêbèbèhake suwiwine lan mêndhak-mêndhak (tmr. jago ngèrèki babon lsp); di-[x]-ake ak: dijêbèbèhake suwiwine.

kêndhêk :

kn. ak têluk, nungkul; kc. kêndhak.

kêndhêla :

kn bngs. kinjêng gêdhe.

kêndhêlang-kêndhêlong :

pc tansah kêndho mlêngkung (tmr. tampar lsp); kc. kêndhêlong.

kêndhêlong :

mak [x], ngêndhêlong kn: 1 (sanalika) kêndho mlêngkung (tmr. tali, tampar lsp); 2 ent. gêla, cuwa.

kêndhêng :

kn tali (tampar) cilik, talining gêndhewa; gunung [x]: gunung kang lêlarikan dawa; ngêndhêng ak: katon dawa bêbanjêngan.

kêndhêrak-kêndhêrêk :

pc tansah nglumpruk tanpa daya; ngêndhêrêk: katon nglumpruk tanpa daya.

kêndhi :

n. lantingan k wadhah banyu kang digawe lêmah (grabah) nganggo cucuk sarta gulu.

kêndhih :

kn. ak 1 kalah, kasoran; 2 nungkul, kêdhêsuk; kc. êndhih.

kêndhil :

kn piranti dianggo ngliwêt kang digawe lêmah ut. têmbaga.

kêndhit :

kn 1 tali (angkin lsp) kang dianggo sabukan; 2 corak putih lsp. kang ngubêngi wêtêng lsp; 3 watêsing mega ing gunung; 4 êngg. ban (ing layang lsp); 5 êngg. kalènan kang têngah (tmr. patêbon); [x] mimang kadang dewa pr: luput ing pangrenah ut. bêbaya (patohan bangêt); di-[x]-i: disabuki ing kêndhit.

kêndhu :

kn. ak kêndho.

kêndhukur :

pating [x] pc padha pêpundhukan kaya gumuk; ngêndhukur: awujud pêpunthukan.

kêndhung :

kn. ak lêlarikan jèntrèk-jèntrèk; kc. kumêndhung.

kêndhurak :

kn ar. keyong ing sêgara.

kêndhurak-kêndhuruk :

kn katon klumprak-klumpruk (cêkukrak-cêkukruk), katon njêbabah gêdhe.

kêndhurèn(-an) :

êngg. kn slamêtan; kc. kêndhuri.

kêndhuri :

kn. ak slamêtan.

kêndhuruk :

pating [x] pc padha katon nglumpruk (nyêkukruk), katon njêbabah gêdhe.

--- 209 ---

kêndho ~ kênthès.

kêndho :

I kn 1 ora kêncêng (ênggone manthêng, nalèni lsp); 2 ent. ora singsêt (tmr. pawakan); 3 ora bantêr (tmr. angin), ora kêras (tmr. prentah lsp), ora pati payu (tmr. dêdagangan), ora mêmpêng (tmr. nyambut gawe lsp); 4 alon: [x] tapihe pc: gêlêman (tmr. wong wadon); dikêndhoni, dikêndhokake: ora dikêncêngi; kc. kêndhon. II êngg. kn: ar. kewan bngs. kalong (bajing mabur).

kêndhon, kêndhor :

êngg. kn duwe pakarangan lan omah nanging tanpa sawah (tmr. wong ing padesan); kc. kêndho.

kêndhor :

êngg. kn kêndho.

kêne :

kw kêna (-ing).

kênèh-kênèh :

êngg. pc kang ora-ora (ngênèh-ngênèhi).

kênèk :

I êngg. pc kêna. II (W) kn: 1 rewanging wong makarya (tukang lsp); 2 kanthining kusir.

kênèkêr :

(W) kn dhir, kêstin.

kênèng :

pc kêna (-ing).

kênèng apa :

(-gene) êngg. pc geneya, sabab apa.

kênèng ènyêng :

êngg. pc rada gêndhêng.

kênèpêr :

(W) êngg. pc japitan (rambut lsp).

kênès :

kn 1 solah tingkahe kurang jinêm sarta kumayu (tmr. bocah wadon); 2 pc. gêbyar-gêbyar bangêt (tmr. intên lsp).

kênèt :

êngg. kn kênèk (kanthining sopir).

kênêp :

êngg. pc kênap.

kêni :

I di-[x]-[x] êngg. kn diêmi-êmi bangêt, diopèni bangêt. II kw: kêna.

kênikir :

kn ar. têtuwuhan.

kênil :

êngg. ak kalah.

kênini :

(W) kn pil asal saka wit kina (dianggo tamba lara panas).

kêning :

êngg. ak bêning; kc. êning.

kêningar :

kn. ak manis-jangan.

kênir :

(W) kn. ak èngsèl lawang.

kênit :

ak. kn arak putih.

kênul :

I pc 1 sêga kang ana ing sadhuwuring intip; 2 kang pungkasan, kang enak dhewe. II mak [x] pc: katêrangan tumibaning thuthuk marang apa-apa kang êmpuk mêndat; di-[x] pc: dithuthuk (tmr. adu kêmiri).

kênup :

(W) êngg. pc 1 bênik (ing gulon, krah); 2 kênthès (karêt lsp).

kênur :

kn bolah rami, tali (tampar) ing pancing.

kênol :

(W) kn 1 oyod kang mbêndhol; 2 pc. pêntholing putêran lawang.

kênong :

I kn 1 ar. rêricikaning gamêlan sisihane kêthuk; 2 (ut. [x]-an) taningan sêga (dicithak ing bokor lsp); di-[x]-i: ditaningi nganggo cithakan bokor lsp (tmr. sêga). II êngg. pc: kêna (-ing).

kênong-apa :

(-gene) êngg. pc geneya, sabab apa.

kênop :

(W) kn pênthol pèjètan (ing listrik, mêsin lsp).

kênot :

êngg. kn tindhik (tanpa mata intên).

kêntara :

n. kêntawis k. pc kêtara.

kêntèkan :

n. kêtêlasan k kêkurangan marga êntèk; kc. êntèk.

kêntèl :

kn ar. bakal tênunan.

kêntut :

êngg. pc ngêntut.

kêntrung :

(-an) êngg. ak (mbarang) kêkidungan binarêngan ing têrbang.

kênca :

êngg. kn 1 tali (tampar) kang dianggo sipatan ut. watêsan; 2 cêngkorongan, rancangan; di-[x]; 2 dirancang, dicêngkorongi.

kêncan :

êngg. kn sêmayan; kc. kênca.

kêncana :

(S) kw êmas.

(kêncang) :

di-[x] kn 1 êngg. pc. dipanthêng (ditarik ngiwa nêngên); 2 ditalèni (dicêncang) kiwa têngên.

kêncar-kêncar :

kn padhang mubyar-mubyar (tmr. diyan).

kêncèng :

(ut. di-[x] kn dibayar sanalika (tmr. têtuku).

kêncès :

êngg. kn kopong (tanpa isi).

kêncèt :

kn 1 otot sikil sadhuwuring tungkak; 2 ak. rada pincang (lakune oyag-ayig); di-[x]-i: dikêthok kêncète.

kêncêng :

kn 1 ira kêndho (panarike) 2 lêncêng (tmr. garis lsp); 3 bantêr (tmr. angin, laku lsp); 4 payu bangêt (tmr. dêdagangan); 5 kêras bangêt (tmr. dhawuh, pangrèh lsp); 6 singsêt (tmr. nalèni), kukuh (tmr. nyêkêli lsp); 7 mêmpêng bangêt (tmr. kêkarêpan, niyat); di-[x]-i: 1 ditarik (ditalèni lsp) kêncêng; 2 dicêkêli lsp. kêncêng; 3 dikukuhi (tmr. panêmu lsp); 4 dikêrasi (tmr. dhawuh lsp).

kênci :

kn ar. kêrtu cilik.

kêncikan :

pc diênciki (ora kêjarag).

kêncing :

êngg. pc uyuh, nguyuh; [x] manis: lara gulanên; kc. prawan kêncing.

kênclèng-kênclèng, kêncling-kêncling :

pc 1 pêpindhaning swara cumêngkling; 2 bêcik bangêt; kc. kêncring.

kênclung :

I êngg. pc rada gêndhêng. II di-[x], [x]-an, kênclongan êngg. kn: têrus disêbar ing lèlèran (tmr. wiji pari, tanpa didhêdhêr).

kêncur :

kn ar. têtuwuhan êmpune digawe jamu ut. bumbu; kc. bêras-kêncur, prawan kêncur.

(kêncong) :

di-[x] pc disosoh didadèkake bêras (tmr. gabah).

kêncot :

êngg. kn ngêlih.

kêncrang, kêncrèng, kêncring :

mak [x], [x]-[x] kn pêpindhan swara têmpuking gêgaman lsp; dikêncring: dithinthing (tmr. dhuwit).

kênthang :

I kn ar. têtuwuhan kang dipurih wohe ing jêron lêmah; ora ngêrti [x] kimpule pc: ora ngêrti bab kang dirêmbug. II [x]-[x] kn. ak: sumèlèh (ana ing jaba lsp) ora kopèn; kc. ngênthang.

kênthèng :

I kn 1 êngg. gêndhèng; 2 ak. bngs. pangaron dianggo nadhahi gêtihing kewan kang dibêlèh; kc. lumpang kênthèng. II di-[x], [x]-an kn: dilèr, lèlèran (tmr. sawah).

kênthès :

kn bngs. pênthung cilik nganggo gêmbêl (ing pucuke); di-[x](-i): dithuthuk(-i) ing kênthès.

--- 210 ---

kênthêl ~ kêpapinan.

kênthêl :

kn 1 ora cuwèr; 2 njêndhêl; 3 ora bêning (tmr. wedang tèh, kopi lsp) 4 pc. wis dadi (tmr. rêmbug), bêcik bangêt (tmr. mêmitran); di-[x]-i ak: diundhaki kênthêle; di-[x]-ake: 1 didadèkake kênthêl; 2 pc. didadèkake ênggone rêmbugan; 3 pc. ditukokake barang kang pangaji lan kêna disimpên (tmr. dhuwit).

kênthêng :

I êngg. kn tampar (kawat) kang dipanthêng; di-[x](-i): diukur (diwatesi dicêngkorongi lsp) nganggo kênthêng. II êngg. kn: 1 ar. waluh; 2 ak. ar. wadhah kang digawe kulit waluh ut. kawangun kaya waluh.

(kênthil) :

di-[x]-[x] pc diênthil-ênthil; kc. ênthil, krênthil.

kênthing :

I pc pêpindhaning swara mak thing; di-[x] pc: dikêncring, dithinthing. II ([x] kuningan) êngg: pêndhok (kuningan). III ([x]-an) dina ak: wis sêmayan (ditêtêpake) dinane. IV êngg. kn: kunthing, kunthèt.

kênthiwiri :

pc tansah wira-wiri (bali).

kênthiwul :

êngg. kn thiwul.

kênthug :

êngg. kn kêncêng kukuh (tmr. pawakan).

kênthung-kênthung :

pc pêpindhan swara thung (lêsung, kêndhang lsp).

kênthus :

kn 1 ar. kewan bngs. kintêl; 2 ak. ar. kewan bngs. kancil rupane kaya banthèng cilik.

kênthong :

I kn 1 (êngg) [x]-an: pring utawa kayu nganggo blèwèhan piranti kanggo awèh têngara lsp; 2 nabuh kênthongan; di-[x]-i: diwèhi têngara (kêmalingan lsp) sarana nabuh kênthongan.

kênthos :

kn 1 calon thikilan ing krambil; 2 isi salak; [x]-an êngg. pc. kang kênthêl dhewe.

kênya :

kw prawan; [x] puri kw: papaning para putri (ing kraton).

kênyak :

pc kêpidak ing (blêthok lsp).

kênyal-kênyal :

kn êmpuk mêndal (tmr. panggrayangan).

kênyal-kênyil :

pc nyil-nyilan kênès.

kênyam :

kn 1 rasa ing cangkêm (nalikane ngicipi lsp. uga ent); 2 pc. rasa sapisanan ing nalikane ngrungokake gunêman (wêruh pasikon lsp); di-[x](-i): dimamah lan dirasakake (uga ent).

kênyang :

êngg. pc warêg.

kênyar :

kw sorot (sagêbyaran); kc. kumênyar.

kênyar-kênyar, kênyèh-kênyèh, kênyir-kênyir :

pc anyar bangêt.

kênyas :

mak [x] pc sanalika krasa panas (gatêl lsp).

kênyas :

êngg. kn bngs. tape.

kênyataan :

kn kêlakon nyata têmênan.

(kênyèh) :

sa-[x] kn sakinangan (tmr. suruh); di-[x], [x]-an: diadoni (tmr. kinang).

(kênyêr) :

[x]-[x] pc têmênan lan isih cêtha alurane (tmr. sêdulur); kêkênyêr pc: mitra kang têmênan.

kênyil-kênyil :

pc mêndal êmpuk (nalikane dimamah lsp).

(kênyit) :

di-[x](-[x]) pc disusu ing pênthile sêmu ditarik-tarik.

kênyul-kênyul, kênyol-kênyol :

pc êmpuk mêndal (tmr. panggrayangan).

kênyunyuk :

pc kêdumuk ing gêni (lêlandhêp lsp).

kênyung :

êngg. pc 1 anak kêthèk; 2 rada gêndhêng.

kênyus, kênyos :

mak [x] pc sanalika kênyunyuk (kêcocog).

kênyut :

pc obah sêndut-sêndut (kêtêg lsp); di-[x] pc. disusu (disêsêp); kc. kumênyut.

kênyoh-kênyoh :

kn mamah sêru (sajak atos); di-[x] êngg. ki: 1 dicakot; 2 dimamah; sa-[x]-[x]-e pc: mung anggêre muni (tanpa dipikir).

kênyos :

êngg. kn bngs. tape; kc. kênyus.

kêng :

êngg. pc ingkang kang, sing).

kêngangrang :

kn. ak rangrang.

kêngkêng :

kn 1 kaku kêncêng, kukuh kêncêng; 2 ent. puguh, cukêng; di-[x]-i pc: 1 dikêncêngi; 2 dikukuhi.

kêngulu :

êngg. kn bantal; kc. karang-ulu.

kangungrungan :

kw gêndhêng dening kedanan.

kêpadhan :

kn. ak marêm dening ditimbangi (ênggone sih lsp); kc. padha.

kêpadhil :

pc. ak kêparat (pamisuh).

kêpadhuk :

êngg. kn kêpêthuk, kêtanggor, kêpapag.

kêpagol :

kn kêtanggor nganti mandhêg; kc. pagol.

(kêpah) :

di-[x]([-x] kn dimamah disêsêp banyune (banjur dilêpèh); [x]-an: sêpah, lêpèhan.

kêpailan :

kn. ak larang pangan: kc. pailan.

kêpaya :

êngg. pc kêtela gantung.

kêpala :

êngg. pc 1 lêlurah, pangarêp (ing kampung); 2 kang bêcik (tmr. godhong têmbako); dikêpalani pc: dipandhegani, dipangarêpi.

kêpalang :

I n. kêpambêng k kêna ing alangan; kc. alang. II êngg. kn: 1 kw. têngah-têngah, sêdhêngan; ak. glondhong (sadhuwuring lurah); kc. palang.

kêpaling :

êngg. kn 1 bingung, lali; 2 kêsasar; kc. paling.

kêpaluh :

kn. ak kêblusuk ing blêthokan; kc. paluh.

kêpama :

pc sarwa kacukupan lan sênêng (mukti).

kêpanjingan :

êngg. kn kêsurupan ing setan lsp; kc. panjing.

kêpantên :

êngg. k kêpala.

kêpancal :

kn kasèp têkane (tmr. arêp nunggang sêpur).

kêpang :

k kêpung.

kêpanggalan :

êngg. pc kêpangkalan.

kêpanggih :

k kêtêmu.

kêpanggok :

kn kêpêksa mandhêg; kc. panggok.

kêpangkal :

(-an) kn. ak kêna ing alangan; kc. pangkal.

kêpaung :

kn 1 ak. kêsasar; 2 pc. ndluya, ala kêlakuane.

kêpapian :

êngg. kn kelangan; kc. papin.

--- 211 ---

kêpara ~ kêpik.

kêpara :

kn. ak 1 rada ... (lumrahe tmr. ênêr); 2 malah; [x] nyata: mula dhasar nyata; kêpara-kêpere pc: ora padha ênggone mara (ngêdum) ana kang kêladukên.

kêparag :

kn kêtrajang ing ama lsp.

kêparak :

kn ar. abdi-dalêm kraton.

kêparan-doh :

kn. ak wis adoh.

kêparan-paran, kêpara-para :

kn. ak nganti adoh bangêt (ênggone mlaku lsp).

kêparan tutuh :

kn dadi tutuhan, ditutuh; kc. tutuh.

kêparat :

kn. ak wong kapir (lmr. dianggo pamisuh).

kêparêng :

kn 1 olèh palilah (idin); 2 olèh, kêna; 3 sênêng (ing ati); kc. parêng.

kêpasuk :

kw kêna ing, kêtaman, dilêboni.

kêpatèn :

n. kêpêjahan k kêsripahan (ana kang mati); 2 kelangan, ana kang ilang; [x] obor: pêdhot aluraning sêduluran marga ora ana sing nggênahake; [x] (pa-)saban: ora duwe kanca (ut. pasrawungan).

kêpati :

n 1 {ut. ke-[x]-[x] n. kêpatos(-patos) k}. ak: bangêt-bangêt; 2 (kêpatos k) turu kêpenak bangêt ora nglilir-nglilir.

kêpati brata :

kw mêmpêng bangêt, bangêt-bangêt (têmên-têmên).

kêpatuh :

kn kêbanjur duwe kamanuhan ala; kc. matuh, patuh.

kêpatoh :

êngg. pc kêpatuh.

kêpatos :

k kêpati.

kêpatosan :

êngg. k kêpatihan.

kêpathak :

pc kêna watu êndhase; 2 ([x] kêlacak) konangan ut. kêcandhak tmr. maling; kc. pathak.

kêpe :

êngg karêbèn, bèn.

kêpedak :

êngg. pc kêpidak.

kêpègès :

kn kiris sathithik; kc. pègès.

(kêpèh) :

di-[x] êngg: dikêpah.

kêpeyuh :

êngg. kn kêpoyuh.

kêpèk :

kn ar. wadhah mawa tutup kang digawe kepang, wlulang lsp, (sok dianggo wadhah layang lsp); 2 pc. cathêtan; di-[x]-i pc dicathêti.

kêpenak :

n. sakeca k 1 rasa ut. krasa sênêng (tmr. awak, pangrungu, ati); 2 ora rêkasa; sa-[x]-e: ora kalawan rêkasa; di-[x]-ake: digawe kêpenak, ditindakake sakêpenake; kc. enak.

kêpenakan :

k kêponakan.

kêpene :

êngg. pc karêbèn, bèn.

kêpencut :

kn katut dening kêsêngsêm (kedanan); kc. pencut.

kêpènyok :

êngg. pc kêpênyok.

kêpèngèn :

êngg kêpengin.

kêpèngès :

kn kiris ing lading lsp; kc. pèngès.

kêpengin :

kn duwe pangarêp-arêp bisaa ngrasakake (ndarbèni lsp); di-[x]-i ak: dipèngini; kc. pengin.

kêpèpèd :

kn kêdhêsêk nganti mèpèd bangêt (uga ent); kc. pèpèd.

kêpering :

kn. ak 1 dumunung ing sisih, rada nisih ...; 2 ora pati digatèkake; kc. iring.

kêpès :

êngg. pc kêmpès.

kêpesing :

kn ngising ora kêjarag (kêbêlêt ngising).

kêpèt :

êngg. kn nglêmpèt, ora njêbubug.

kêpetung :

n. kêpetang k katut dietung; kc. etung, petung.

kêpeca :

êngg. k kêpenak.

kêpêjah :

êngg. k kêpati.

kêpêjahan :

k kêpatèn.

kêpêjêng :

êngg. ak kaku kêjêng; kc. pêjêng, kêjêng.

kêpêdhak :

I (ut. [x]-an) êngg. ak kêpêthuk, pêthukan. II kn: 1 êngg. batur tukang rêrêsik (njaga); 2 ar. abdi-dalêm ut. abdining priyayi gêdhe.

kêpêdhotan :

kn. ak kêntèkan; kc. pêdhot.

kêpêgan :

kn kêna ing pêga.

kêpêksa :

kn kudu tumindak dening dipêksa; kc. pêksa.

kêpêl :

I kn 1 (sa-[x]) sagêdhening gêgêman tangan (tmr. sêga); 2 ut. [x]-an) pc. gêgêman tangan (dianggo njotos lsp); di-[x]: 1 (ut. di-[x]-i) diênêt-ênêt sarana digêgêm (tmr. sêga); 2 ditata kaya patrape nggêgêm (tmr. tangan); 3 dikuwasani; kc. pakêpêl. II kn: ar. wit sarta wohe.

kêpêlag :

kn. ak kandhêg; kc. pêlag.

kêpêlèt :

êngg. pc kêpêksa ut. kêpèpèd bangêt.

kêpêndir :

kn kêpêksa nindakake ijèn; kc. pêndir, mêndir.

kêpêndhak :

(-an) êngg. kn kêpêthuk, pêthukan; kc. pêndhak.

kêpênêr :

ak kc. kêbênêr.

kêpêntut :

kn ngêntut ora dijarag; kc. êntut.

kêpêntog :

pc pantog ing; kc. pantog.

kêpêncil :

kn kijènan (tanpa rowang); kc. pêncil, mêncil.

kêpênthuk :

êngg. kn kêpêthuk.

kêpênthong :

êngg. pc kêpaluh, kêblêsêk ing blêthok lsp.

kêpênyak, kêpênyèk :

êngg. pc midak tlethong lsp.

kêpênyok :

êngg. pc 1 kêpênyak; 2 kêpapag, kêpêthuk; 3 nêmahi, kêna ing.

kêpêngkêr :

k kêpungkur.

kêpêngkok :

kn kêpapag ing, kêtanggor ing, kêpèpèd; kc. pêngkok.

kêpêp :

kn ora bisa olèh hawa (marga disumpêt lsp).

kêpêr :

I êngg. kn girik, layang pajêg, lsp. II kn. ak kênir lawang.

kêpêrgo :

êngg. ak kêpêrgok.

kêpêrgok :

kn kêpêthuk karo.

kêpêsa :

pc kêpêksa.

kêpêt :

kn 1 bngs. tepas dianggo ngisisi awak; 2 (ut. [x]-an) kênir (èngsèl) lawang; di-[x]-i: disiliri nganggo kêpêt; [x]-an: 1 (ut. kêkêpêt ak) nyiliri nganggo kêpêt; 2 awangun kaya kêpêt; 3 peranganing cakran kang winatêsan ing lar sarta buwêngan.

kêpêthatan :

kn. ak ([x] udan) sanalika ora ana udan; kc. pêthat.

kêpêthuk :

kn kêtêmu karo, pêthukan karo; kc. pêthuk.

kêpiyambakên :

k. ak kijènan.

kêpiye :

n. pc kêpriye.

kêpik :

I êngg. kn bngs. tenggok cilik; kc. kêpèk.

--- 212 ---

kêpilêng ~ kêpok.

II kn. ar. kewan ibêr-ibêran ambune ora enak. III ora [x](-[x]) pc: ora kalong; kc. pik.

kêpilêng :

kn. ak kêbrêbêgên bangêt.

kêpilis :

kn. ak kêna ing pilingane (sadhuwuring mata tmr. jago).

kêpinjal :

kn. ak tuma asu (kucing, tikus); kc. pinjal.

kêpinyak :

êngg. kn kêpidak ing.

kêping :

êngg. pc gèpèng bangêt, kuru bangêt.

kêpinggirên :

kn kêladuk ana ing pinggir; kc. pinggir.

kêpingin :

êngg. pc kêpengin.

kêpingkêl-pingkêl :

pc ngguyu nganti njungkêl-njungkêl.

kêpipit :

kn kêpèpèd, kêplèpèd; kc. pipit.

kêpirêng :

k krungu.

kêpis :

kn wadhah iwak kang mêntas ênggone mancing lsp. (kang digawe nam-naman pring mawa bolongan ciyut); pundhak [x]: pundhak brojol.

kêpitut :

kw katut mèlu; kc. tut.

kêpithing :

kn yuyu sêgara.

kêpyak :

I êngg. ak ar. rêricikaning gamêlan (nywara pyak-pyak). II ([x] pisan) êngg: 1 kang kawitan; 2 wiwit; di-[x]-ake: 1 pc. diumumake, diwratakake ing akèh; 2 dipitongtonake (tmr. wayang wong lsp); 3 digiyarake kanthi samuwa (tmr. têtêpan pangkat lsp); [x]-an: têtêpan pangkat. III êngg. kn: (wong desa) lumrah.

kêpyar :

kn ambyar, ora dhêmpêl (tmr. sêga lsp); kc. kumêpyar.

kêpyêk :

pc rame bangêt; kc. kêpyak.

(kêpyuk, kêpyok) :

di-[x](-ake) pc: dikêpyuk(-ake).

kêpyur :

(-kêpyur) kn 1 kaanan sumirat ut. sumawuring banyu (grimis lsp); 2 pc. nratab, kagèt; di-[x]-i: 1 disirati banyu lsp; 2 disawuri bêras lsp; 3 pc. diwènèhi (dipitulungi) pangan sawêtara; kc. klêpyur, kumêpyur.

(kêpyok) :

di-[x](-i) kn. ak digêpyok(-i); kc. gêpyok, kêpyuk.

kêplajar :

êngg. kêplajêng k kêplayu.

kêplayu :

n. kêplajêng k. kèngsêr ki mlayu ngungsi (marga kalah pêrange); kc. playu.

kêplak :

I mak [x] kn pêpindhan swaraning nabok, nampèl lsp.II malam [x] kn: malam lancêng.

kêplak-kêplik :

kn. ak kucêm (tmr. polatan).

kêplantrah :

kn. ak kêplantrang.

kêplantrang :

kn kêtêrusan ênggone mlaku (ent. kêsasar).

kêplaur :

êngg. kn kobêr.

kêplarad, kêplarak :

êngg. kn katut dilarak.

kêplas :

kn blas (katêranganing laku kang bantêr bangêt).

kêplacas, kêplathas, kêplathus :

êngg. kn kêplantrang, kêbanjur.

kêplèh :

êngg. kn têlês kêproh.

kêplèk :

I mak [x] pc saèm. mak kêplak. II kn: 1 ar. mainan nganggo dhuwit bêdhèkan abang putih ut. krun Arab; 2 pc. ngabotohan.

kêplêre :

kn. ak kêplèsêt.

kêplese, kêplèsèt :

kn tiba marga sikile mletre; kc. plèsèt.

kêpletre :

pc kêplèsèt.

kêplêk :

êngg. kn 1 palsu (tmr. dhuwit); 2 gêblêg.

kêplêkikên :

kn cêkikên, sêgunên.

kêplênthong :

kn kêblêsêk ing blêthok lsp.

kêplênyok :

kn 1 midak barang kang lèdrèg; 2 pc. kapusan; kc. kêpênyok.

kêplêng :

bundêr [x] kn bundêr mêmêt (kaya bal lsp).

kêplêngkang :

kn (tiba, mlèsèt) sikile mênga.

kêplêpêk :

êngg. pc kêblêbêk.

kêplêpêkên :

kn ora bisa ambêkan (ora olèh hawa) mêrga ditutup rapêt; kc. plêpêk.

kêplêpês :

kn. ak 1 putung; 2 apês bangêt.

kêplêsit :

kn kêpêncil adoh karo panunggalane; kc. plêsit, mlêsit.

kêplindhês :

kn kêtlindhês; kc. plindhês.

kêplipis :

kn 1 kêtlindhês, kêpèpèd bangêt; 2 br. kalah.

kêpluk :

mak [x] pc pêpindhan swaraning nyampluk lsp; di-[x](-i) pc: digêmpuri (tmr. Prongkalan lêmah); kc. kêpruk, ngêpluk.

kêpluwang :

kn. ak kêcêmplung ing luwangan; kc. pluwang.

kêploh :

êngg. kn têlês kêproh.

kêplok :

kn 1 nangkêbake tangan loro nganti nywara plok-plok; 2 pc. cocog (tmr. pètungan lsp); [x] ora tombok pc: mèlu bungah-bungah ora mèlu cucul wragat; di-[x]: diwanting (tmr. wasuhan); di-[x]-i: diwènèhi sasmita (dimantêpake atine lsp) sarana kêplok-kêplok.

kêplongor :

êngg. kn kakèhan pagawean.

kêpu :

kn katon bundêr lêmu (tmr. rai).

kêpuh :

kn 1 pêprincèning lapak kang mbêndhol; 2 wiron têkukaning dodot ing bangkèkan (gêgêr); 3 ar. wit sarta wohe; gantung [x]: têrus dianggo bae ora tau salin (tmr. sandhangan).

kêpundhung :

kn 1 êngg. unthuk, punthukan; 2 ar. wit sarta wohe; kc. pundhung.

kêpung :

n. kêpang k padha ngadêg (linggih) ngubêngi; di-[x]: 1 diubêngi karo padha linggih (nalikane slamêtan lsp); 2 (di-[x] wakul binaya mangap) dikupêngi supaya ora bisa oncat (tmr. nêgara, bètèng lap); [x]-an: padha ngêpung slamêtan (kêndhurèn).

kêpungkur :

n. kêpêngkêr k wis kliwat (wis kêlakon); kc. pungkur.

kêpus :

kw klêbus, têlês.

kêputungan :

kn. ak kêpêdhotan, kêkurangan, kêntèkan; kc. putung.

kêpojok :

pc kêpèpèd bangêt (kêkurangan dhuwit lsp).

kêpodhang :

kn ar. manuk ocèh-ocèhan.

kêpoh :

êngg kêpuh.

kêpoyuh :

kn nguyuh ora dijarag (kêbêlêt nguyuh).

kêpok :

I êngg. kn 1 wungkusan, êmplèngan; 2 taningan kêtan. II êngg: kêplok. III kn: êntèk marga kêna ing pok (pungkasane); di-[x] ak: diantêm lsp. ing pok kuping; kc. pok.

--- 213 ---

kêpokok(-an) ~ kêrèt.

kêpokok :

(-an) êngg. ak kuwajiban, kêblabak; kc. pokok.

kêpolosan :

êngg. ak ucul, koncatan; kc. polos, lolos.

kêponakan :

n. kêpenakan k anaking sêdulur.

kêponto :

êngg. kn kêpèpèd (dening kêkurangan lsp).

kêponthal-ponthal :

kn kèri bangêt ênggone mlaku (rêkasa ênggone nututi).

kêponthit-ponthit :

pc kêponthal-ponthal.

kêpong :

êngg. kn tlethong, tlêpong.

kêpopoh :

(-an) kn. ak kêpêksa (kuwajiban) nindakake.

kêporit-porit :

êngg. pc kêponthal-ponthal.

kêpotangan :

kn duwe utang marang, kêdunungan (kabêcikan lsp); kc. potang.

kêprak :

kn kêpyak (ing gamêlan ut. ing wayang).

kêpranan :

kw kêkênan (atine); kc. prana.

kêpranggul :

kn kêpêthuk, kêpapag, kêtêmu; kc. pranggul.

(kêpras) :

di-[x] kn 1 dipancas, dipapras; 2 pc. dicugag (dipêdhot) tmr. gunêman.

kêprèjèl, kêprojol :

pc kêbrèjèl, kêbrojol.

kêprèh :

êngg. pc têlês, kêproh.

kêprèhè, kêprèwè :

n. kêprèhpun, kêprepun k. êngg: kêpriye.

kêprèk :

(-an) êngg. kn rèmèh, ora mbêjaji.

kêprèmèn :

êngg. n kêpriye.

kêprècèt :

pc mêtu mrucut ora dijarag; pc. prècèt.

kêprèwèn :

êngg. n: kêpriye.

kêprêt :

pc mlayu bantêr; di-[x]-i pc: disêpèlèkake; kc. prêt, êmprêt.

kêpribè(n), kêprijè(n), kêprigè(n) :

êngg. kêpriye.

kêpriye :

n. kados-pundi k (kêprèhpun, kêpripun êngg. k): pitakon nakokake caraning nindakake (pratingkah, sabab, pamikir, banjuring lêlakon lsp).

kêprimè(n), kêpriwè(n) :

êngg: kêpriye.

(kêpruk) :

di-[x](-i) kn: 1 dithuthuk nganggo barang atos supaya pêcah (tmr. krambil lsp); 2 ks. kanggo pamisuh; di-[x]-ake: dithuthukake ing êndhas lsp. (tmr. barang atos); [x]-an ak: kêrêngan (nganggo thuthuk-thuthukan lsp);kc. klêpruk, kumêpruk.

kêprungon :

n. kêmirêngan k krungu.

kêprucut :

pc kêbanjur (ora dijarag) mrucut; kc. prucut.

kêprojol :

pc kêbrojol, kêprèjèl.

kêproh :

pc têlês bangêt (sandhangan lsp).

kêprok :

I êngg. kn kêplok. II êngg. kn 1 tanpa katêmahan, gêdhêg (pur); 2 ora bisa muni (tmr. bêdhil lsp), ora bisa mlaku (tmr. mêsin lsp); 3 ar. jêruk. III di-[x] êngg. kn: didadèkake siji, dirangkêp.

kêpwaing :

êngg. kn dumadakan (kumudu-kudu) waing.

kêra :

k kuru.

kêrab, ngêrab :

kw katon uyêk-uyêkan akèh bangêt; kc. kêrap, kumêrab.

kêraban :

êngg. ak kikiran kuningan (wêsi).

kêrah :

(-an) kn tarung cokot-cokotan (tmr. asu, kucing lsp); di-[x]: dicakot.

kêrah-kêrèh :

pc bêngak-bêngok.

kêrainan :

kn. ak kêtungka têkaning rina; kc. kêrinan.

kêraya-raya :

kn kanthi rêkasa bangêt (mêrlokake bangêt).

kêrak :

kn 1 pc. tuwa lan garing bangêt (tmr. krambil lsp); 2 êngg. intip.

kêral :

kw. ak rosa, kiyêng; kc. kral.

kêram :

kn. ak kc. kram.

kêrana :

n. kêrantên k. êngg sabab, jalaran; kc. karana, krana.

kêrang :

kn 1 bngs. keyong; 2 (tamènganing) garan pêdhang.

kêrangkang-rangkang :

kn. ak rêkasa bangêt nganti mbrangkang; kc. rangkang, rumangkang.

kêrap :

kn. ak playu bantêr; ngêrak: mbandhang, mlayu banter; di-[x]-ake ak: diplayokake bantêr; [x]-an: balapan sapi (ing Madura).

kêrapan :

êngg. kn kalirên, kêluwèn.

kêras :

kn I ak. atos; 2 kêncêng (tmr. dhawuh lsp, sêrêng bangêt (tmr. wicara, gunêman); 3 êngg. cukat, rikat (tmr. tandang tanduk; 4 êngg. pc. bangêt (tmr. lêlara lsp), sêru (tmr. swara); 5 mandi bangêt (tmr. tamba), mêndêmi bangêt (tmr. inuman); 6 antêb bangêt (tmr. têmbako); 7 garing (tmr. klobot lsp); ora [x] yèn kêris pc: sênadyana ora gagah (sugih lsp) nanging sêmbada wêwatakane; di-[x]-i: ditindakake kalawan kêras, dikêncêngi, dikêrêngi.

kêrasa-rasa :

kn susah bangêt.

kêrbèn :

(e) n. pc cikbèn.

(kêrbêk) :

di-[x]-ake êngg. pc diblêbêkake ing banyu; kc. krêbêk.

kêrbil :

I kn kayu sanggan blandar (pangêrêt) mencok ing saka. II pc: tuladha.

kêrbin :

kn bêdhil cilik.

kêrdan :

êngg. kn kêrêdan.

kêrdim :

êngg. pc mori wiron rêrêngganing langse, krêndha lsp; di-[x] pc: direngga ing kêrdim.

kêrdayat :

kw kagèt.

kêrja :

êngg. kn 1 nyambut gawe; 2 pagawean; dikêrjakake êngg: dimêgawèkake

kêrjik :

êngg. kn kikrik, kudu trêp bangêt.

kêrjut, kêrdut :

pating [x] kn krasa (obah) sêndut-sêndut; kc. kêjut, kêdut.

kêrdhap :

pating [x] kn. ak katon kêlap-kêlap.

kêrdhu :

kn. ak bngs. wadhah kang digawe wlulang; kc. gêrdhu.

kêrdhus :

(W) kn dluwang kandêl.

kêre :

kn 1 êngg. gribig; 2 ak. baju bate (klambi wêsi praboting pêrang).

kêrèh :

I kn kêbawah, diêrèh; kc. rèh. II [x]-[x] êngg. pc: bêngok-bêngok.

kêrèn :

kn gampang kêrine; kc. kêri.

kêrèng :

(-an) kn bngs. intip (ing roti, gula lsp).

kêrepotan :

êngg. pc kêribêdan; kc. repot.

kêrèt :

I êngg. kn bngs. sorok mawa unton-unton.

--- 214 ---

kêrêdan ~ kêrsa.

II di-[x] kn: 1 dilulus sarana ditarik mubêng; 2 diiris diklècèpi (tmr. klika lsp); 3 pc. didhaku, dipèk.

kêrêdan :

kn gulu saêndhase (kewan kang dibêlèh) kang kawènèhake marang kaum; kc. kêrêt.

(kêrêk) :

di-[x] kn. ak digigit (dicokot) lan dimamah.

kêrêm :

I kn kèrêm. II di-[x] êngg. kn: dikurung(-i); [x]-an êngg: 1 kang dikurung (disêngkêr); 2 k. kurungan. III di-[x] êngg: dingrêmi; kc. angrêm.

kêrên :

kn luwêng kang digawe lêmah (saèm. anglo tanpa angsang).

kêrênik :

êngg kn kapusan; kc. rênik.

kêrêng :

kn kêras lan kêncêng (tmr.wêwatakan), cêpak nêpsune; di-[x]-i: dikêrasi, dikêncêngi (pangrêngkuhe); [x]-an: pêpadon (tukaran) kanthi maratangan.

kêrêp :

kn 1 rêngkêd bangêt (ora arang); 2 ora antal (tmr. panabuhing gamêlan lsp); 3 lête ora suwe; di-[x]-i (-ake): 1 dirêngkêdake (antarane, panganame lsp); 2 dibladhêg, ditindakjake kêrêp bangêt.

kêrêt :

I kn (sa-[x]) sairis (sakêthokan) tmr. têbu; di-[x]-i: digêthaki banjur diiris (dikêthok) tmr. barang kang gilig; kc. gêrêd, kêrêdan. II kn karat (murnining êmas, ukuraning intên).

kêrga :

kn kc. karga, krêga.

kêri :

kn 1 krasa griming-griming (kaya diithik-ithik); 2 ([x] kupinge) pc. rumangsan, ora tahan dening kêrêp disrêngêni (disêmoni lsp); [x] tanpa pinêcut pr: ora didakwa nyana didakwa.

kêrig :

I kn kêrèt (bngs. sorok mawa unton-unton). II kn: 1 ak. ngêbut-ngêbutake klasa lsp. supaya ilang rêrêgêde; 2 padha mêtu (lunga) kabèh bêbarêngan (pêrlu nandangi pagawean lsp); 3 êngg. kang wajib nindakake pakaryan gugur-gunung (tmr. wong ing desa); [x] lampit: kabèh kêrik ora ana sing kari; di-[x](-ake): kabèh padha dikon tumandang (nglumpuk lsp); [x]-an: pakaryan aradan (kabèh dikon tumandang).

kêrik :

di-[x] kn 1 dicukur sathithik sarta dipacak rêsik (tmr. alis, sinom lsp); 2 dikêrok saka sathithik nganggo lading lsp. (tmr. barang kang atos), diilangi (dibubrah) nganggo lading (tmr. tulisan); [x]-an: kang wis dikêrik, olèh-olèhane ngêrik; kc. ngêrik.

kêrinan :

kn nganti awan bangêt (ênggone tangi turu); kc. rina.

kêring :

I kn 1 ak. tuwa sarta garing bangêt; 2 (ut. [x]-an) roti lsp. kang garing; 3 êngg. rapak (godhong têbu garing). II êngg. kn: bngs. cethok.

kêris :

n. dhuwung k. wangkingan ki: ar. gêgaman landhêp mawa wrangka lan ukiran; ora [x] yèn kêras pc: sênadyan ora sêmbada, nanging duwe gêlar ut. katon gagah; di-[x] ak: disuduk ing kêris; di-[x]-i n. dipundhuwungi k. diwangkingi ki: diwènèhi (diênggoni) kêris; [x]-an n. dhuwungan k: 1 (wangkingan ki) nganggo kêris; 2 têtironing kêris.

kêrkas :

kn. ak wadhah pistul (kang digawe wlulang).

kêrkasa :

kw seru (bantêr), kanthi karosan.

kêrkat, kêrkêt :

kn 1 ak. grêgêt, kamêmpêngan; 2 niyat kêncêng (nêdya tumandang); kc. grêgêt, krêkêt.

kêrkèt-kêrkèt, kêrkit-kêrkit, kêrkot-kêrkot :

pc pêpindhan swaraning pring mêntul lsp.

kêrkuhan :

kn mbêkuh (sêsambat) lirih; kc. bêkuh.

kêrkut-kêrkut :

pc swara kêroding untu.

kêrkop :

(W) kn kuburan bangsa Eropah.

kêrlap, kêrthap :

pating [x] kn padha katon sumorot gêbyar-gêbyar; kc. kêlap, kêrdhap.

kêrlip, kêrlop :

pating [x] kn katon gêbyar-gêbyar (kêlip-kêlip); kc. kêlip.

kêrlip-kêrlipan :

êngg. pc dhêmênan.

kêrmi :

kn bngs. cacing ing wêtêng; [x]-ên: lêlaranên ing wêtêng akèh kêrmine; kc. krêmi.

kêrmun :

I kn. ak bngs. joli; kc. krêmun. II êngg. pc: grimis; kc. krêmun.

kêrmus-kêrmus :

pc swaraning mamah; kc. krêmês, krêmus.

kêrnèt :

êngg. pc kênèk.

kêrnik :

kakèhan [x] pc kakèhan pratingkah, rèwèl.

kêrnuk :

pating [x] pc padha lêlungguhan arêp-arêpan.

kêruh :

êngg. kn buthêk.

kêruk :

kn piranti dianggo ngêdhuk (ngurêki lsp); di-[x](-i): dicidhuk (dikêruki) nganggo kêruk; kc. kêrok, kumêruk, kêmêruk.

kêrungkêb :

kn. ak tiba mêngkurêb; kc. rungkêb, krungkêb.

kêruron :

kw kluron.

kêrut-kêrut, kêrot-kêrot :

kn (pêpindhan swaraning) nggathukake untu digosokake.

kêroban :

kw kêbanjiran, kêlêban; kc. rob.

(kêrod) :

di-[x](-i) kn: dikêsud; kc. kerod, kêrut.

kêrok :

kn piranti dianggo ngrêsiki wulu (kulit) jaran; di-[x](-i): 1 dirêsiki nganggo kêrok (tmr. jaran); 3 digosok ing dhuwit lsp. (tmr. kulit, wong mangsuk angin); 4 disisriki malame (tmr. bathikan).

kêron :

êngg. kn intip.

kêrpana :

kw mêmêlas, mêlas-asih.

kêrpèk :

I êngg. kn bngs. kranjang dianggo wêwadhah; [x]-an êngg: bakul ojogan: kc. kêpèk. II ut. kêrpin êngg: cikbèn.

kêrpis :

êngg. kn: kan (bngs. teko porsêlin).

kêrpu :

kn bngs. kristal dianggo mata ali-ali, têsbèh lsp.

kêrpus :

I kn 1 bngs. kupluk (tutup êndhas); 2 wuwungan omah sing dilepa. II kn: ukuman ditutup (tmr. saradhadhu); di-[x]: diukum ditutup (tmr. saradhadhu).

kêrsa :

ki 1 arêp; 2 karêp; 3 gêlêm; dikêrsani ki: dikarêpi; dikêrsakake ki: 1 dikarêpake; 2 dikon; kc. kêrsa.

--- 215 ---

kêrsil ~ kêsilêm.

kêrsil :

kn cilik cêkêl-cêkêlane.

kêrta :

(-kêrti) kw sarwa tata, ora rusuh.

(kêrta-aji) :

di-[x] kn. ak dikira-kira, ditêksir.

kêrtan :

êngg. kn krungu (kabar).

kêrtarta :

kw putus ing (kawruh lsp).

kêrtas :

êngg. pc dluwang.

kêrta-wadana :

kw pangarêp.

kêrtèp :

pating [x] pc katon pating glêbyar (sumorot).

kêrtès :

pating [x] pc padha nywara mak kêtès.

kêrtêp :

êngg. kn timang dironyok intên.

kêrtiyasa :

kw pintêr, linuwih.

kêrtu :

n. kêrtos k dluwang kandêl pêsagèn cilik-cilik mawa gambaran dianggo main; [x] gêdhe: kêrtu Wlanda (cara Eropah); [x] lima: ar. mainan nganggo kêrtu cilik; [x] cilik: kêrtu wêton nêgara Cina; [x] pos: dluwang kandêl pêsagi dawa dianggo kirim layang.

kêrcap :

pating [x] pc padha kêcap-kêcap; kc. kêcap.

kêrcip :

pating [x] pc padha nywara kaya bocah nusu.

kêrthap, kêrthip :

pating [x] pc padha katon gêbyar-gêbyar putih cilik-cilik (marga adoh); kc. kêthap, kêthip.

kêsabêgan :

êngg. k warêg; kc. tuwuk.

kêsabêt :

kn kêgitik, kêna ing sabêt; kc. kêsambêt.

kêsait :

pc 1 katon gagah (bêcik sandhang panganggone lsp); 2 dikasihi; 3 rampung; kc. sait.

kêsayahan :

kn. ak sayah bangêt.

kêsalaban, kêsalahan :

êngg. pc kêluputan; kc. salab, salah.

kêsaladan :

kn. ak kobongan kc. salad.

kêsaman :

kn. ak kêpadhan; kc. sama.

kêsamaran :

kn ora têrang pangêrtine (ora wêruh); kc. samar.

kêsampak :

êngg. kn kêtêmu; kc. sampak.

kêsampar :

kn disampar ora disêngaja; [x] kêsandhung: kêtêmu ut. olèh apa-apa ora disêngaja; kc. sampar.

kêsampe :

kn kêna ing apa-apa kang kêmlawe lsp. kc. sampe.

kêsandhang :

kn. ak dianggo, dilakoni (ditêmahi); lara [x] ak: lara ngênês marga kedanan; kêsandhangan setan ak: kêsurupan setan; kc. sandhang.

kêsandhung :

kn 1 sikile nanggor watu lsp; 2 ent. kêna ing alangan, nandhang karibêdan; kc. sandhung.

kêsanggrêk, kêsanggrok :

kn. ak kandhêg; kc. sanggrêk.

kêsangkut :

kn 1 digubêd ut. dicanthèli lsp. (ora kêjarag); 2 katut ing prakaraning liyan; kc. sangkut.

kêsanglad :

kn. ak kobongan, kêna ing kacilakan; kc. sanglad.

kêsangsaya, kêsangsara :

kn. ak nandhang sangsara; kc. sangsaya, sangsara.

kêsangsang :

kn sumangsang ing (ora kêjarag); kc. sangsang.

kêsapah :

êngg. kn tela kaspa.

kêsaput :

kw 1 dilimputi (ditutupi) ing; 2 ([x] ing wêngi) kêtungka têkaning wêngi; kc. sapu.

kêsar-kêsar :

kn sar-saran atine; kc. kumêsar.

kêsarèn :

ki kêturon; kc. sare.

kêsaru :

kn dumadakan kêtêkan ing (dhayoh lsp); kc. saru.

kêsarug :

kn saèm. kêsampar; kc. sarug.

kêsaruh :

êngg. kn kisruh ut. bingung (dening swara rame lsp).

kêsasaban :

kn. ak kêtutupan, disasabi; kc. sasab.

kêsasar :

kn kliru dalane; kc. sasar.

kêsat :

kn. ak garing (ora ngêmu banyu); kc. sat, asat.

kêsawaban :

kn olèh sawab; kc. sawab.

kêsawe :

êngg. kn tela kaspa.

kêsdik :

êngg. kn tasdik, waskitha.

kêsdu :

êngg. kn 1 ak. gêlêm; 2 arêp, duwe kêpengin arêp; di-[x] êngg. ak: dipèngini.

kêsèd :

kn sungkan (ora gêlêm) tumandang ing gawe.

kêsegrok :

pc kêsenggrok.

kêsenggol :

kn disenggol ora kêjarag; kc. senggol.

kêsenggrok :

kn kandhêg; kc. senggrok.

kêsèrènan :

kn. ak kêdunungan ut. olèh apa-apa kang wis ditinggal lsp; kc. sèrèn.

kêsèrèt :

kn katut disèrèt; kc. sèrèt.

kêsèsèk :

pc wurung, cabar.

kêsèsi :

kw cilaka,mêmêlas.

kêsêd :

kn 1 ak. garing atos; 2 kêncêng, kukuh; 3 êngg. matêng; ora [x] êngg: ora bisa(-kêconggah); kc. kêsêt.

kêsêksan :

kw mêmpêng.

kêsêl :

kn sayah (tmr. tangan, sikil lsp).

kêsêlak, kêsêlêk :

kn 1 enggal (dadakan) arêp ...; 2 êngg. dadakan watuk (marga ngombe lsp); kc. sêlak, sêlêk.

kêsêlan :

I kn. ak gampang kêsêle; kc. kêsêl. II kn: disêlani ing: kc. sêla.

kêsêmbèt, kêsêmbir :

pc kêsangkut ing (prakaraning liyan); kc. sêmbir.

kêsêmbuh :

kw ([x] ing busana) wuwuh endahe (dening panganggo); kc. sêmbuh.

kêsêmpèt :

kn. ak katut digêpok (diarani ala lsp); kc. sêmpèt.

kêsêmpyok :

kn 1 dikapyuk ing ombak lsp; 2 pc. kêsangkut ing (prakaraning liyan); kc. sêmpyok.

kêsênal :

pc nêmahi kacilakan, rêkasa lakune marga kliru (tmr. main).

kêsêntor :

kn kêna ing ilining banyu (angin); kc. sêntor.

kêsêng :

êngg. kn pêthêl, srêgêp.

kêsêngsêm :

kn 1 sênêng bangêt marang; 2 kedanan; kc. sêngsêm.

kêsêpèn :

n. kêsêpênan k 1 kêkurangan (ora duwe); 2 sêpi bangêt; kc. sêpi.

kêsêrapan :

k. ak kêsurupan.

kêsêrêtên :

kn 1 sêrêt bangêt; 2 ora bisa kêpenak pangulune; kc. sêrêt.

kêsêron :

kn sêru bangêt.

kêsêsa :

k kêsusu.

kêsêsêr :

kw kêplayu, kalah; kc. sêsêr.

kêsêt :

kn garing lan atos, atos kiyal (tmr. grayangan); kc. kêsat, kêsêd.

kêsiyangên :

k kawanên; kc. awan.

(kêsik) :

di-[x] kn digosok nganggo bubukan bata lsp. tmr. untu).

kêsilêm :

kn. ak kêsilêp.

--- 216 ---

kêsilêp ~ kêtayuh.

kêsilêp :

kn 1 amblês ing banyu (êmbêl lsp); 2 ora katut dietung, ora krungu ut. kêlêm tmr. swara; 3 ora dicungulake (lali); 4 wis ora dianggo (ora dipigunakake); kc. silêm, silêp.

kêsilip :

kw kêlimpe, kapusan; kc. silip.

kêsinggihan :

1 ki. bênêr (mula iya bênêr); 2 êngg. pamit.

kêsingi :

kn. ak kêbawah, kêwêngku ing; kc. sumingi.

kêsingsal :

kn. ak 1 kontal (ilang) adoh; 2 pc. kêtriwal; kc. singsal.

kêsiram :

pc katut disiram (kayut olèh bathi lsp); kc. siram.

kêsiring :

kw rada kêtaton (kêna); kc. siring.

kêsirnan :

kw kelangan; kc. sirna.

kêsisahan :

kw kêsusahan.

kêsisipan :

kn. ak 1 kliru (dalane); 2 kêluputan; kêsalahan; kc. sisip.

kêsit :

kn ora gampang dicêkêl (kumudu lunga rikat, tmr. kewan).

kêskil :

êngg. kn ndrêgil, srêgêp ing gawe.

kêskul :

kn. ak kêba, kasang.

kêslamur :

kn lali marang kasusahane lsp; kc. slamur.

kêslêku :

êngg. pc kêtlêku.

kêslêmpêk :

pc kêslêpêk.

kêslêmpit :

kn sumlêmpit ora dijarag; kc. slêmpit.

kêslêpêk :

ak. kêslêpêk kn wis ora ana ênggone (wêktune); kc. slêpêk.

kêslêsêp :

kn. ak nlêsêp ora dijarag; kc. slêsêp.

kêsliyo :

kn 1 mlèsèd athik-athikaning balunge; 2 ak. kliru têtêmbungane (basane).

kêslilitên :

kn kêlêbon slilit ing untune; kc. slilit.

kêslimpêt :

pc kêsrimpêt.

kêslira :

kn. ak wis manuh; kc. slira.

kêsliring :

kn 1 ak. kêsiring; 2 kêtaman saka ing iringan, kêna ing pasêmon; kc. sliring.

kêsliru :

êngg. kn klèru.

kêslubuk, kêslobok :

kn. ak kêblusuk; kc. slobok.

kêsluru :

kn. ak kliru, kêlalèn.

kêslusuban :

kn kêlêbon êri lsp. (ing sikil lsp); kc. slusub.

kêslomod :

kn kêna ing gêni udud lsp; kc. slomod.

kêsmaran :

kw kedanan, kêsêngsêm.

(kêsud) :

I di-[x] kn diulapi nganggo lap. lsp. II di-[x] êngg. ak: dilongo, dicilikake (uga ent.).

kêsuh :

êngg. kn 1 lêsu, sêdhih; 2 ora tahan (ora kuwat).

kêsuhun, kêsuwun :

êngg. ki nuwun (trima kasih).

kêsukon :

kn. ak kakèhan mlaku.

kêsundhul :

kn êndhase nyundhul ing.; [x]-an: isih nusoni wis duwe anak manèh; kc. sundhul.

kêsunggah, kêsunggan :

êngg. kn sikile kêna ing bêling lsp.

kêsungsang :

kn njungkir êndhase ana ing dhuwur; kc. sungsang.

kêsupèn :

k kêlalèn.

kêsur :

kn kêdhêsêk ênggone; kc. sur.

kêsurang-surang :

kn. ak kêlunta-lunta.

kêsurupan :

kn. ak 1 kêlêbon (disurupi) ing lêlêmbut; 2 kêtungka ing wayah surup; kc. surup.

kêsusahan :

kn nandhang susah; kc. susah.

kêsusu :

n. kêsêsa k rêrikatan (giri-giri) ênggone tumandang lsp.

kêsusul :

êngg. kn kêtututan; kc. susul.

kêsusupan :

êngg. kn kêsurupan; kc. susup.

kêsuwèn :

n. kêdangon k: kêladuk suwene.

kêsuwun :

êngg nuwun (trima kasih).

kêsuwur :

kn. ak misuwur.

(kêsut, kêsot) :

kn. ak kc. kêsod, kêsud.

(kêsod, kêsud) :

[x]-an kn. ak wêtuning ambêkan.

kêsokan :

kn kêwutahan wedang lsp; kc. sok.

kêsompok :

kn. ak dumunung ing papan kang sompok (rupêk); [x]-an ak: kêslêpêk; kc. sompok.

kêsondhang-kêsandhung :

pc kapinujon wêruh (nêmu lsp); kc. sandhung.

kêsorèn :

n. kêsontênên k kasèp bangêt (nganti kêtungka wayah sore).

kêsosor :

kn. ak kasoran, kalah; kc. kasor.

kêspur :

(W) kn wêsi cringih-cringih ing tungkakaning sêpatu dianggo nggêbrag jaran; di-[x]: digébrag ing kêspur.

kêsrakat :

kn nandhang kêmlaratan bangêt.

kêsrambah :

kn kacakan (diambah, dianggo lsp); kc. srambah.

kêsrawo :

kn. ak kêtawur.

kêsrèk, kêsrik :

mak [x] pc pêpindhan swaraning barang gêgosokan. nisrik lsp; dikêsrik pc: dikêrik (disusuk) sathithik.

kêsrèmpèd :

kn kêna sathithik; kc. srèmpèt.

kêsrimpêd :

kn kêgubêd ing tali lsp. sikile; kc. srimpêd.

kêsrimpung :

kn. ak kêsrimpêd: kc. srimpung.

kêsrumahan :

êngg. kn kêsurupan (lêlêmbut).

kêstabêl :

(-an) (W) kn. ak prajurit mriyêman.

kêstal :

(W) kn. ak pèn waja; kc. sêtal-pèn.

kêstalan :

kn gêdhogan.

kêstèl :

(W) kn. ak prangkat, rakitan; kc. sêtèl.

kêstèn, kêstin, kêsting :

êngg. ak kênèkêr.

kêstin, kêsting :

kn ar. bakal saèm. sutra.

kêstiwêl :

(W) kn. ak sêtiwêl.

kêstul :

(W) kn pestul.

kêstroli :

pc lênga jarak (dianggo urus-urus).

kêta :

kw. ak rak, jêr. bok mênawa.

(kêtab) :

[x]-[x] kn nêpak-nêpak tambir lsp. supaya ilang rêgêde; di-[x]: digêbrag ing wêtêng (tmr. jaran supaya bantêr); di-[x]-ake: dikêtog-kêtogake (tmr. wadhah), dikêbut-kêbutake (supaya rêsik).

kêtail :

kn. ak nêmahi cilaka.

kêtayuh :

kn. ak katon ing sajroning impèn (tmr. sasmitaning lêlakon); kc. tayuh.

--- 217 ---

kêtak-kêtèk ~ kêtiban.

kêtak-kêtèk :

êngg. pc bêngak-bêngok.

kêtaliban :

kn. ak 1 kliwatan; 2 ([x] dina) ak. wis kêlêtan dina; kc. talib.

kêtaluh :

êngg. kn kêpaluh.

kêtaman :

kn kêna ing (gêgaman, daya lsp).

kêtablêm :

êngg. kn kêbuntêtan (tmr. kalèn lsp).

kêtambuhan :

n. kêtambêtan k. ak kêsamaran, kêkilapan; kc. tambuh.

kêtamian :

êngg. k kêdhayohan.

kêtamuan :

k kêdhayohan.

kêtamon :

(-an) êngg. k kêdhayohan.

kêtampa, kêtampan :

n. kêtampi, kêtampèn k wis ditampa; kc. tampa.

kêtampon :

kn kêcipratan banyu udan; kc. tampu.

kêtan :

n. kêtos k bngs. bêras (sêga) kang plikêt.

kêtandangan :

pc dipilara; kc. tandang.

kêtandha :

kn. ak kêbuktèn, têrang; kc. tandha.

kêtandhêgan :

kn nandhêg nganti akèh; kc. tandhêg.

kêtandhog :

kn. ak kêsanggrok, kandhêg.

kêtantilan, kêtantingan :

pc montang-manting rêkasa.

kêtanggêlan :

k kêtanggungan.

kêtanggung :

kn 1 ar. prajurit (ing Ngayogya); 2 ak. bngs. manggung (budhaya); 3 ar. lurik.

kêtanggungan :

n. kêtanggêlan k mung têngah-têngah, ora mbabar-pisani; kc. tanggung.

kêtanggor :

kn nanggor ora kêjarag; kc. tanggor.

kêtapung :

kn. ak dikagètake; kc. tapung.

kêtar-kêtir :

kn tansah kuwatir (sumêlang).

kêtara :

n. kêtawis k 1 ak. katon; 2 katon cêtha, katon têrang.

kêtaris :

kn 1 katut ditarik; 2 ([x] saka): marga saka; kc. tarik.

kêtas-kêtis :

pc cilik cêtha (tmr. swara).

kêtat :

kn kaku sêmu plikêt.

kêtatal :

(-an) kn wis têrang marga wis kêlakon; kc. tatal.

kêtaton :

kn nandhang tatu; kc. tatu.

kêtawan :

kn ditawan ing mungsuh; kc. tawan.

kêtawang :

kn 1 ([x] ing srêngenge) matane kêna ing soroting srêngenge; 2 ar. gêgolonganing gêndhing; kc. tawang.

kêtawis :

kn ora katon (kelangan lacak) marga campur ing wong akèh.

kête :

pc kalah (main).

kêtebang-kêtebang :

pc katon mlaku saka kadohan.

kêtèyèng-tèyèng :

pc tansah nandhang cilaka.

kêtèkèng-kêtèkèng :

pc tansah cilaka.

kêtela :

kn têtuwuhan kang dipurih kênole (oyode).

kêtela gantung :

êngg. kn katès.

kêtèlèng :

pc kapitunan, kalah marga sêmbrana; kc. tèlèng.

kêtèlèr :

ks kêsangkut ing prakaraning liyan; kc. tèlèr.

kêtèmpèlan :

kn 1 ditèmpèli ora kalawan dijarag; 2 [x] setan) ak: kêsurupan; kc. tèmpèl.

kêtèmpêr :

kw rada kalah.

kêtèmplèkan :

pc kêtèmpèlan.

kêtèn :

êngg. kn cancingan, cukat; kc. gêtèn.

kêtènggor :

pc kêtanggor.

kêtèp :

êngg. kn bundêran slaka lsp. cilik-cilik dianggo rêrênggan ing klambi lsp; kc. kêrtèp.

kêtèrèng-tèrèng :

kn. ak ngolah-ngalih panggonan (marga kêmlaratan lsp).

kêtès :

mak [x] pc pêpindhan swaraning nampêk lsp; [x]-[x] pc: cêtha bangêt tmr. gunêman.

kêtètèr :

kn. ak wis ditètèr; kc. tètèr.

kêtèwèl :

kn nangka ênom.

kêtêb :

kn. ak uyêk-uyêkan akèh bangêt; kc. kêtêp.

kêtêbon :

êngg. kn wit jagung lan godhonge (dianggo pakan kewan).

kêtêdhun :

kn lara ing puyuhan.

kêtêg :

ut. kêtêtêg kn obahing jêjantung.

kêtêkan :

n: 1 [kêdu(mu)gèn k) kêlakon kang disêdya (kasêmbadan); 2 (kêdhatêngan k) ditêkani ing (ora dijarag); kc. têka.

kêtêkuk :

pc nandhang kapitunan (kacilakan); kc. têkuk.

kêtêl :

kn akèh bangêt (tmr. rambut, gêgodhongan lsp).

kêtêlah :

kn kêbanjur lumrah diarani (dijênêngi).

kêtêlak :

êngg. kn 1 kêlêlêgên; 2 ngêlak bangêt; kc. têkal, kêtêrakan.

kêtêlasan :

k kêntèkan.

kêtêlêp :

kn katut dianggo, dipèk têrus (tmr. barang silihan); kakèhan utang (nunggak akèh bangêt); kc. têlêp.

kêtêmbèn :

êngg. kn lagi wiwitan (sapisanan); kc. têmbe.

kêtêmbing, kêtêmbir :

kn. ak kêpinggirên; kc. têmbing.

kêtêmu :

n. kêpanggih k 1 ditêmu manèh (tmr. barang ilang lsp); 2 kêpêthuk karo; kc. têmu, tinêmu.

kêtêmpuh :

I kn. ak ditêmpuh; kc. têmpuh. II kn. ak: kêpêksa (kuwajiban) ngopèni lsp; kc. têmpuh.

kêtêndhagan :

kn kêkurangan; kc. têndhag.

kêtênggêl :

kn kêna ing têngah bênêr; kc. tênggêl.

kêtêp :

kn. ak 1 kang pinggir dhewe (tmr. barisan lsp); 2 pinggiraning rambut (ing bathuk) kang dipapali; kc. kétêb.

kêtêpas-kêtêpus :

pc sugih omong (umuk).

kêtêpu :

êngg. kn katul rada kasar.

kêtêpusan :

pc 1 kanthi rêkasa bangêt; 2 sugih omong (umuk).

kêtêr :

kw gêtêr.

kêtêrak :

kn. ak kêtrajang; kc. têrak.

kêtêtah :

k kêtutuh.

kêtêwèlên :

pc kakèhan (jujule dhuwit).

kêtib :

(A) kn punggawa mêsjid karèrèhaning pangulu.

kêtiban :

n. kêdhawahan k 1 kêna ing apa-apa kang tiba; 2 olèh (bêgja, giliran lsp); [x] daru: olèh kabêgjan; kêtiban

--- 218 ---

kêtiga ~ kêtuwan.

dhênggung: 1 (ut. [x] urak) tanpa giliran; 2 (ut. [x] dhong) kêna ing dakwa.

kêtiga :

kn. (kêtigên êngg. k): mangsa ora ana udan: kc. kêtiga.

kêtiyon :

êngg. kn katiyon.

kêtilêman :

k kêturon.

kêtimaha :

kn kayu timaha.

kêtimang :

kn. ak timang.

kêtimbis, kêtimblis :

kn. ak dijlogi saka ing dhuwur; kc. timbis.

kêtimun :

kn. ak timun.

kêtimpah :

kn. ak ditimpahi, dikurung ing mungsuh; kc. timpah.

kêtimpal-timpal, kêtimplak-timplak :

kn. ak ngolah-ngalih panggonan (marga kêsasar ut. kêmlaratan); kc. timpal.

kêting :

kn ar. iwak sêgara.

kêtinggi :

kn. ak tinggi.

kêtinggor :

êngg. kn kêtanggor.

kêtingsal :

kn. ak kêsingsal.

kêtiplak, kêtiplèk :

kn bngs. sandhal (cripu); 2 ks. batur.

kêtipung :

kn kêndhang cilik.

kêtirahan :

k kêturahan.

kêtir-kêtir :

kn ngandhut sumêlang (kuwatir).

kêtis-kêtis :

pc cilik cêtha (tmr. swara, gunêman).

kêtitik :

kn konangan (kawêruhan) marga kasumurupan, titikane; kc. titik.

kêtiwang-tiwang, kêtiwar-tiwar :

kn. ak kêlunta-lunta adoh.

kêtlajuk :

n. kêtlajêng k. ak kêlajuk, kêlacutên.

kêcacah :

kn. ak kalah, kasoran.

kêtlaluan :

êngg. kêbangêtên.

kêtlampik :

kn. ak kêna ing lêlandhêp lsp. ora disêngaja.

kêtlanjang, kêtlanjuk, kêtlanjur :

n. kêtlajêng k. ak kêtlajuk.

kêtlanjêr :

kn. ak ([x] ing lara) kang baku kêna lêlara.

kêtlangso :

kn 1 ngluwihi watês; 2 kasèp ênggone mangan.

kêtlarak-tlarak :

kn. ak tansah nandhang sangsara.

kêtlasab :

kn. ak kliru nisih (ênggone mlêbu).

kêtlawur :

kn. ak kêtawur, kêsrawo.

kêtledhon :

kn. ak kliru, lali.

kêtlèyèk :

kn. ak kalah, kasoran.

kêtlèdhonên :

kn rêmbên (rêndhêt) bangêt; kc. tlèndho.

kêtlèsèk :

kn. ak ora olèh-olèhan apa-apa, cabar.

kêtlêku :

kn. ak 1 sikile kêtêkuk banjur tiba; 2 kliru wêtuning gunêm lsp.

kêtlimunan :

kw kasaput ing pêpêtêng; kc. limunan.

kêtlindhês :

êngg. kn kêplindhês.

kêtlingsut :

êngg. kn ilang mung marga lali ênggone lsp.

kêtlingso :

êngg. kn rada ora nggatèkake.

kêtliring :

êngg. ak kêsliring.

kêtlisipan :

êngg. ak kêsliring.

kêtlisiban :

kn ora bisa pêthukan (marga seje dalan lsp); kc. slisiban.

kêtlisut :

kn ilang; kc: kêtlingsut.

kêtliwar :

kn. ak ilang, kêsasar.

kêtliwêng :

kn 1 ak. kliru dalane, rada kliru panêmune; 2 êngg. lali.

kêtlusuban :

kn kêslusuban ing êri lsp. (sikile).

kêtlonjok :

kn. ak kêtlajuk, kêlajuk.

kêtlompèn :

kn kurang prayitna, kurang rikat; kc. tlompe.

kêtlorok, kêtlorop :

kn. ak kêcêmplung ing loropan; kc. lorop.

kêtlorong :

kn ([x] ing srêngenge) kêna soroting srêngenge; kc. tlorong.

kêtujèh, kêtujês, kêtojèh, kêtojoh :

êngg. kn kêna ing lêlandhêp.

kêtuju :

(-ing ênu) kw kèbènêran kêtêmu (kêpêthuk) ing dalan; kc. tuju, pinuju, kapinujon.

kêtudhuk, kêtodhuk :

êngg. ak kêpêthuk.

kêtug :

I êngg têkan. II kw gludhug.

kêtuhon :

kn. ak kênyataan, mula nyata; [x] (kêtuwon) têmên dene ak: cilaka têmên dene…; kc. tuhu.

kêtuyung-tuyung, kêtoyung-toyung :

êngg. kn tansah cilaka; kc. tuyung.

kêtul :

kn anak bulus (bulus cilik).

kêtula-tula :

(-kêtali) kn. ak tansah nêmahi cilaka.

kêtular-tular :

kn. ak tansah nular-nular mrana-mrana; kc. tular.

kêtumbar :

kn tumbar.

kêtumusan :

kn 1 kêna ing tumusing panas lsp; 2 kêlakon kaya kang katon ing impèn; kc. tumus.

kêtumpal-kêtampul :

kn. ak tansah kampul-kampul.

kêtumpangan :

kn kêtindhihan (ditumpangi); kc. tumpang.

kêtunan :

kn nandhang tuna, kêkurangan; kc. tuna.

kêtunjang :

kn ditumbuk (ditrajang) ora disêngaja; kc. tunjang.

kêtunjêl :

kn ditunjêl (ora dijarag); kc. tunjêl.

kêtuntak :

kn. ak wutah nuntak; kc. tuntak.

kêtunggak :

kn. ak kêsandhung ing tunggak; [x]-an: duwe turahan utang (cicilan); kc. tunggak.

kêtunggèng, kêtonggèng :

kn ar. kewan bngs. kala.

kêtungka :

kn dumadakan kandhêg dening ditêkani lsp; kc. tungka.

kêtungkak :

kn 1 kêna ing tungkake; 2 pc. lagi arêp mangkat wis ditêkani; kc. tungkak.

kêtungkul :

kn nganti lali apa-apa dening mêmpang[7] nindakake pagawean lsp; kc. tungkul.

kêturahan :

n. kêtirahan k ana turahane; kc. turah.

kêturuhan :

kn 1 kêcuran ing banyu; 2 kêtularan; kc. turuh

kêturutan :

kn kêtutugan, kêtêkan sasêdyane; kc. turut.

kêturon :

n. kêtilêman k. kêsarèn k kêbanjur uru (ora dijarag).

kêtutugan :

n. kêdugèn k kêturutan sasêdyane; kc. tutug.

kêtutuh :

n kêtêlah k (mêntas nêmahi cilaka) kêna kacilakan manèh; kc. tutuh.

kêtuwukên :

k. pc kuwarêgên.

kêtuwon :

êngg. kn sêdhih bangêt; [x]-têmên [[x]-...]

--- 219 ---

(kêtog) ~ kêcêngkig.

[...têmên] dene ak: cilaka têmên dene; kc. kêtuhon.

(kêtog) :

I di-[x] kn dikêtabake lsp.; 2 ditog, ditogake; kc. tog, katog. II brêngos [x]-an kn: brêngos cêndhak.

kêtoyan :

êngg. k kêbanyon (kobong).

kêtoyung-toyung :

êngg. kn tansah cilaka; kc. kêtuyung-tuyung.

kêtomah :

kn. ak 1 wis manuh ut. kulina; 2 manggon.

kêtombe :

êngg. kn sindap.

kêton :

êngg. ak: 2,50 rupiyah.

kêtonjok bêlok, kêtonjokan :

êngg. pc kêpêngkok konangan.

kêtonto :

kn 1 ak. wis kanggêp ut. katon (kapintêrane lsp); 2 êngg. kêtênta, kèmpi; kc. tonto.

kêtonggèng :

kn ar. kewan bngs. kala.

(kêtopros) ngêtopros :

êngg. pc omong umuk-umukan (goroh).

kêtorak-kêtarik :

kn katut ditarik mrana-mrana.

kêtorang-torang, kêtoring-toring :

kn. ak kêlunta-lunta.

kêtos :

k kêtan.

kêtotog :

kn 1 kêtanggor (kêpantog) ing; 2 ([x] ing prakara) ak. kêna ing prakara; kc. totog.

kêtowongan :

kn. ak kêtêndhagan, kêntèkan; kc. towong.

kêtrajang, kêtrêjang :

kn kêparag, kêsêrang; kc. trajang.

kêtrasên :

kn kêjêron ênggone ngoncèki klikane lsp; kc. têras.

kêtrawang :

(-ing srêngenge) êngg. kn kêtawang ing srêngenge.

kêtrênjang :

êngg. kn kêtunjang.

kêtrênjêl :

(-an) êngg. pc kêsêsêlan ing (wong liya lsp).

kêtrima :

n. kêtrimah k 1 ditampa; 2 dianggêp bêcik, dialêm (diganjar) marga lêlabuhane lsp; kc. trima.

kêtrinèn :

kn. ak ora timbang (kaya samêsthine).

kêtrial :

(kêtriwêl êngg) kn ilang marga pisah karo panunggalane.

kêtrunjêl :

êngg. kn kêtunjêl.

kêtrucut :

kn kêbacut dikandhakake lsp.

kêtronggongan :

kn. ak kapusan (kelangan) marga weya.

kêtrocoban :

kn kêcampuran (kamoran); kc. trocob.

kêcah-kêcèh :

pc dolanan ana ing banyu.

kêcah-kêcuh :

pc tansah idu.

kêcai :

kn ar. sayuran.

kêcak :

êngg. kn gupak ut. kêna ing (tangane, sikile lsp).

kêcakan :

kn. ak kêsrambah; kc. cak.

kêcakêt :

kn disihi ing; kc. cakêt.

kêcakot :

kn 1 dicakot ora kêjarag; 2 pc. katut kèmbèt ing prakaraning liyan; kc. cakot.

kêcambah :

kn thikilan kacang ijo (dianggo lalab lsp).

kêcambil :

êngg. k krambil.

kêcanthèl, kêcanthol :

kn cumanthèl ora dijarag; kc. canthèl.

kêcangking :

pc katut dicangking.

kêcap :

kn mênga tumangkêbing cangkêm (yèn gunêman ut. mangan); sa-[x]: satêmbung; [x]-[x]: obah-obah lan nywara (tmr. mangan); pakêcapan.

kêcapah :

I pating [x] pc pêpindhan swaraning kêkêcèh (mangan). II ut. kêcapu êngg. kn: tela kaspa.

kêcapi :

êngg. kn bngs. clêmpung.

kêcara :

kn. Ak wis dadi kalumrahan; kc. cara.

kêcas-kêcos :

pc têrang bangêt (tmr.. gunêman); kc. gêcos.

kêcacah :

kn. ak klêbu ing petungan, kêpetung; kc. cacah.

kêcacatan :

pc gronjalan.

kêcacil :

kn woh kêsambi.

kêcathêt :

kn. ak wis dicathêti; kc. cathêt.

kêcathil :

kn. ak: dijupuk (dilongi) sathithik; kc. cathil.

kêcèh :

ut. kêkêcèh, [x]-an kn dolanan ing banyu; [x] dhuwit pc: sugih dhuwit.

kêce-kêce :

êngg. kn kècèh-kècèh.

kêcèk :

pc kêcrèk.

kêcelik :

kn têmahan ora ana apa-apa (kang arêp didêlêng lsp).

kêcèlu :

kn. ak kêsêngsêm bangêt marang; kc. kumacèlu.

kêcelung :

kn kêmbang dhadhap.

kêcènèng :

kn kêtarik; kc. cènèng.

kêcènthèl :

pc kêcanthèl.

kêcèr :

kn 1 ar. têtabuhan awujud kuningan lsp. bundêr têtangkêban; 2 (ut. [x]an ) slaga ut. topènganing krambil; diyan [x]-an êngg: diyan gantung nganggo krakap blèg bundêr.

kêcerit :

kn ngêtokake sêsukêr sathithik.

kêcèt :

êngg. pc kêncèt.

kêcècèr :

pating [x] pc padha kècèr mrana-mrana.

kêcêbak-kêcêbuk :

pc pêpindhan swaraning wong nyidhuk lsp.

kêcêbur :

êngg. pc pêpindhan swaraning nyêmplung ing banyu.

kêcêgur :

kn kêcêmplung ing banyu; kc. jêgur, cêgur.

(kêcêk) :

di-[x]-i pc dibombong (diajani) murih wani.

kêcêkapan :

k kècukupan.

kêcêklik :

êngg. pc pacêklik.

kêcêlèk :

êngg. pc kêwêlèh, kêcêlik.

kêcêlik :

kn kêcelik.

kêcêluk :

éngg. kn kêlok, kondhang; kc. cêluk.

kêcêmal-kêcêmil :

pc tansah mêmangan.

kêcêmang-kêcêmong :

pc tansah omong (gêgorohan).

(kêcêmbong) :

ngêcêmbong kn mêmblêng (akèh) banyune; [x]-an ak: ngêndhong tmr. banyu.

kêcêmutan :

kn rada mèsêm.

kêcêmplung :

kn klêbu ing sumur lsp; kc. cêmplung

kêcênèn :

êngg. ak kêwêlèh.

kêcênêng :

kn.ak krasa kêncêng kaya ditarik (tmr. urat lsp).

kêcênthèt :

kn. ak kêpêksa kandhêg ênggone mundhak gêdhe (marga lêlaranên lsp).

kêcênthok :

kn 1 kêgêpok; 2 pc. dumadakan kêtêmu; kc. cênthok.

kêcêngkig, kêcêngkik :

êngg. pc konangan (kêcandhak) sanalika.

--- 220 ---

kêcêngklak ~ (kêthapêl).

kêcêngklak :

kn 1 lara gulune (gêgêre) marga ngayang lsp; 2 pc. kagol bangêt, nêmahi kacilakan.

kêcêngklèk :

pc kêcêngklak.

kêcêpak-kêcêpik :

(-kêcêpuk) pc pêpindhan swaraning kêkêcèh ing banyu.

kêcêpit :

kn kêplèsèd, dumunung ing antaraning barang loro; kc. cêpit, jêpit.

kêcêput :

sêdina [x] êngg. ak sêdina muput.

(kêcêr) :

di-[x]-i kn dicuri nganggo apa-apa sing dipêrês; kc. kumêcêr.

kêcêt :

êngg. kn kêrêp (bola-bali).

kêcêcêng :

pating [x] pc padha katon kaku.

kêcêthik :

(-an) kn. ak konangan; kc. cêthik.

kêcêthit :

pc kêsliyo.

Kêcêthuk :

êngg. pc kêpêthuk.

kêcik :

I kn isi sawo. II êngg. kn: saèm. tanja dianggo ngrabuk (têbu); di-[x] êngg: dirabuk; kc. gêjig.

kêcilakan :

kn nandhang cilaka.

kêcilikên :

n. kalitên k kêladuk cilike.

kêcindhilên :

êngg. kn masuk angin.

kêcincugan :

kn rêkasa bangêt ênggone mlaku.

kêcing :

I kn amis ut. pêsing bangêt. II êngg. kn: jirih, wêdèn.

kêcingkagan :

kn. ak kêcincugan.

kêcingkrangan :

kn kêkurangan, kêmlaratan; kc. cingkrang.

kêcipak-kêcipik :

(-kêcipuk) kn. ak kêcêpak-kêcêpik.

kêcipuhan :

pc kèwuhan (rêkasa) bangêt.

kêcipratan :

kn 1 kêna ing banyu lsp. sing sumirat; 2 pc. katut diarani ala; kc. ciprat.

kêcirèn :

kn wis dicirèni alane; kc. ciri.

kêcirit :

êngg. kn kêcerit.

(kêcit) :

di-[x] pc disusu pênthile.

kêclap :

kn 1 ([x]-[x]) tleram-tleram, gêbyar; 2 pc. pratingkah (solah tingkah) kang dadi telaking kêkandhutaning atine; kc. kumêclap.

kêclenthot :

kn kliru têtêmbungane.

kêclethut, kêclethot, kêclithut :

êngg. kn kêclèthot.

kêclup, kêclop :

pc kaclêp ing banyu.

kêcukupan :

n. kêcêkapan k sarwa cukup (sugih).

kêcumpon :

kn. ak cukup; kc. cumpu.

kêcupêtan :

kn kêkurangan; kc. cupêt.

kêcurat-kêcurut :

kn malah akèh dhuwit kang ora tumanja (panganggone).

kêcurêsan :

kn ([x] turun) kêntèkan turun; kc. curês.

kêcurut :

kn. ak ora tumanja panganggone (dhuwit).

kêcus :

mak [x] pc sanalika tumancêb; kc. cus, nyus.

kêcut :

kn 1 rasa kaya dene rasaning asêm; 2 pc. pucêt kisinan.

kêcuthêlan :

kln. ak wis êntèk; kc. cuthêl.

kêcuwan :

kn cuwa (gêla) bangêt.

kêcodhèran :

êngg. kn kêjodhèran, konangan.

kêcoh :

ki idu; (pa-)[x]-an ki: paidon.

kêcokan :

pc kacokan, kêcampuran.

kêcolok :

kn matane kêna ing driji; kc. colok.

kêcolotan :

pc olèh ujuran; kc. colot.

kêcombrangên :

êngg. kn kêtimumulên (ing kukune).

kêcomprèngan :

kn. ak kêkurangan; kc. comprèng.

kêconangan :

êngg. kn konangan, kêwanguran.

kêconthal-conthal :

kêconthalan pc enggal-enggalan (kanthi rêkasa) arêp nututi.

kêconthokan :

êngg. kn kawêruhan, konangan.

kêconggah :

kn kêduga (bisa) nindakake; kc. conggah.

kêcopak-kêcopak pc :

swaraning mlaku ing banyu.

kêcorok :

I kn. ak kelangan; kc. corok. II êngg. kn: diracun, kêna ing upas.

kêcos-kêcos :

pc têrang lan blaka (tmr. gunêman); kc. gêcos.

kêcocog :

kn kêna ing lêlandhêp; kc. cocog.

kêcocok :

pc diêntèkake (dhisik, tmr. pamêtu lsp); [x] ing pangan pc: mangan pangan kang pancèn kudu disirik; kc. cocok.

(kêcocong) :

di-[x]-ake pc diajokake kêncêng (tmr. tangan, sikil lsp).

kêcocotan :

ks kakehan omong; kc. cocot.

kêcowak :

êngg. kn cowèk.

kêcowès :

pc tatu kêna lading lsp.

kêcras, kêcrès, kêcrus, kêcros :

mak [x] pc katêrangan tumamaning gêgaman.

kêcrèk :

I (kêcrik, kêcruk, kêcrok) mak [x] pc pêpindhaning swara (katêrangan) tumamaning gêgaman (pacul lsp). II di-[x] êngg. ak: disosoh (tmr. bêras). III kn: blênggu; di-[x]: diblênggu.

kêcrit :

mak [x] pc katêranganing idu sathithik.

kêcrucut :

êngg. kn: kêtrucut.

kêcrocoban :

êngg. pc kêtrocoban.

kêthaha :

kn kumudu olèh akèh (murka).

kêthak :

I mak [x] pc pêpindhan swaraning nothok lsp. II êngg. kn: tuwa; kc. kumêthak. III êngg. kn: 1 gula kang ora dadi (gula kêthok); 2 ampas lênga kacang, intiping lênga klêntik. IV [x]-e kn: nyatane, satêmêne; di-[x] êngg. pc: ditêtêpake; kc. gathak.

kêthakalan, kêthakaran :

êngg. pc kêdhakalan.

kêthaklik :

pating [x] pc katon oklak-aklik ora kukuh.

kêthap-kêthap :

kn katon kêlap-kêlap ana ing kadohan.

(kêthapêl) :

ngêthapêl kn ngrangkul sikile digubêdake.

--- 221 ---

kêthar ~ kêthuwêtan.

kêthar :

mak [x] pc katêrangan swaraning nothok êndhas lsp.

kêtharak-tharak :

kn. ak sangsara bangêt.

kêthathar :

pating [x] kn. ak pating jlêmprah ora tata; kc. kêthèthèr.

kêthathêl :

mak [x] pc kadung (sajak cupêt).

kêthawe :

pating [x], [x]-an kn. ak tangane padha kumlawe; kc. klawe.

kêthawèl :

pating [x] pc alot lan ora silah tmr. gunêman).

kêthawil :

pating [x] pc tangane padha obah-obah.

kêthawit :

pating [x] kn. ak ukêl-ukêlan ngrawit.

kêthèk :

kn (êngg. k) ar. kewan bngs. munyuk, lutung lsp; [x] saranggon pr: gêgrombolaning wong laku ala (wis golong); tangan [x] pc: cengkre; rampèk-rampèk (ngrampèk) [x] pr: ngrampèk wong ala mêsthi bakal mialani.

kêthèk :

(g) mak [x] pc saèm. mak thèk; [x]-an pc: cipowah.

kêthekaran, kêthekoran :

kn. ak kêthakalan, kêthakaran.

kêthèkèran, kèthèkèrên :

kn munggah kanthi rêkasa; kc. kêthakaran.

kêthèklèk :

kn. ak thèklèk, gapyak.

kêthèl :

kn landha karo lênga jarak (dicampur bumbu liyane) dianggo nggarap lawon kang arêp dibathik; di-[x]: digarap (diwarna) nganggo kêthèl; [x]-an: warna abang tuwa lsp, digarap nganggo kêthèl (tmr. bathikan).

kêthèn :

kn pirang-pirang kêthi.

kêthèpèlan :

kn. ak kêthèkèran.

kêthèplèk, kêthêplèk :

kn. ak kêthiplak.

kêthèprèh :

pating [x] pc pating klèmbrèh (ênggone bêbêdan).

kêthèr :

mak [x] pc pêpindhan swara saèm. thèr.

kêthèrèk-kêthèrèk :

êngg. kn kêsusu bangêt.

kêthere-there, kêthèrèng-thèrèng :

kn. ak kêdharang-dharang mênyang êndi-êndi.

kêthèthèr :

pating [x], [x]-an kn 1 pating klèmbrèh ora tata (tmr., mênganggo sandhangan); 2 ak. pating jlêmpah, padha buyar (tmr. barisan lsp).

kêthêk :

I êngg. kn kêthak. II di-[x](-i) kn: disasmitani (digirèkake lsp) sarana nywara thèk-thèk (ilat dipadalake ing sadhuwuring untu).

kêthêkan :

ki janggut.

(kêthêkêr) :

ngêthêkêr êngg. pc linggih ijèn ora lunga-lunga; [x]-an: tansah cêk-cêkan tumandang.

kêthêklak-kêthêklik :

kn mlaku nganggo thèklèk (têkên lsp).

kêthêklak-kêthêkluk :

pc dhêklak-dhêkluk marga ngantuk).

(kêthêkul) :

ngêthêkul êngg. pc linggih ndhungkluk (tumungkul).

kêthêkur :

I pêpindhan pambêkuring dêruk lsp. II nganggur ngêthêkur pc: ora nyambut gawe babar pisan.

kêthêm :

êngg. kn tanggêm, supit pandhe; di-[x] êngg: digêgêm kêncêng, dicêkêthêm.

kêthêmêk-kêthêmêk :

pc mlaku alon ciyut jangkahe.

kêthêmil-kêthêmil :

pc ngêmplok (mangan) saka sathithik.

kêthêng-kêthêng :

kn. ak puguh (wangkod); kc. kênthêng.

kêthêpêk, kêthêpês :

mak [x] pc katranganing linggih srêg (sila).

kêthêpêk, kêthêprêk :

pc pêpindhan swaraning lakuning jaran.

kêthêplèk :

êngg. kn thèklèh, gapyak.

kêthêr :

kn rêgêd (jênês), kêmproh.

kêthi :

sa-[x] kn. ak satus èwu (100.000).

(kêthiyêng, kêthiyu) :

ngêthiyêng, ngêthiyu pc katon mêmpêng (têmên-têmên) ênggone tumandang.

kêthik :

I ki: pasah (pangur). II di-[x] kn dikandhani (diwangsit) kalawan dhêdhêmitan.

kêthikaran :

kn. ak kêthèkèran.

kêthikar-kêthikir, kêthikiran :

kn. ak ubêg tumandang ing gawe.

kêthiklèk :

kn. ak thèklèk, gapyak.

kêthikrukan :

pc mlaku kanthi rêkasa.

kêthilang :

kn: ar. manuk; kc. thilang, kuthilang.

kêthilêng :

kn ar. têtuwuhan.

kêthimik-kêthimik :

pc mlaku alon.

kêthingan :

êngg. kn slamêtan bocah cilik mêdhun lêmah sapisanan lsp.

(kêthingkrang) :

ngêthingkrang pc êmoh tumandang ing gawe marga gumêdhe.

kêthip :

I [x]-[x] kn 1 pc. mêrêm mêlèk matane; 2 ora bisa-bisa turu; 3 ak. kêlip-kêlip, kêthap-kêthap; kc. kêlip. II kn: dhuwit slaka 10 sèn.

kêthipêl-kêthipêl :

kn mlaku kanthi rêkasa (katon abot); kc. gêdibêl.

kêthiplak, kêthiplèk :

kn kc. kêtiplak.

kêthiplik :

pating [x] pc padha iplik (ênggone mlaku, tumandang).

kêthiwul :

kn ar. panganan kang digawe tela kaspa.

kêthu :

kn 1 bngs. kupluk kang dianggo diubêdi sêrban; 2 êngg. pc. topi; [x] udhêng êngg. pc: ikêt blangkon.

kêthuh :

kn kêmproh, ora rêsik.

kêthuyuk-kêthuyuk :

kn mlaku wungkuk (tuwa bangêt).

kêthuk :

I kn ar. rêricikaning gamêlan saèm. kênong cilik; di-[x] ak: dithuthuk: di-[x]-i pc: diiyani, dicocogi. II êngg: panyêluk marang bocah wadon. III ([x] cupar) êngg. kn: (wêwatakan) ora pracaya marang sing wadon ênggone nyêkêl bale pomahan; kc. cupar.

kêthul :

kn 1 ora landhêp; 2 ent. kurang gathekan (tmr. pikiran).

kêthumuk-kêthumuk :

kn mlaku alon.

kêthut :

I di-[x] kn. ak dimamah. II êngg. kn: alod; kc. kêthot, kothot.

kêthuwak-kêthuwik :

pc tansah uwak-uwik.

kêthuwal-kêthuwil :

pc tansah obah-obah tangane (uwal-uwil).

kêthuwèl :

pating [x] pc wèl-wèlan (ndhrodhog).

kêthuwêlan :

kn ngukêl tangan (ing jogèd).

kêthuwêng :

mak [x] pc sanalika mubêng (mingêr); kc. kêdhuwêng.

kêthuwêtan :

pc kêdhuwêlan.

--- 222 ---

kêthoh ~ kiyu.

kêthoh :

pc kêthuh.

kêthok :

I di-[x] kn 1 ditugêl (tmr. barang kang dawa); 2 dipancêt tmr. rêrêgan); ngêthok: krasa pêgêl tmr. sikil, (tangan). II sa-[x] cilik êngg. ak 4 dhuwit; sa-[x] gêdhe êngg. ak: 8 dhuwit. III kn: (gula [x]) gula kang ora dadi ora kêna dititis; kc. kêthak.

kêthon :

kn nganggo kêthu.

kêthop-kêthop :

pc kêlop-kêlop.

kêthoprak :

kn ar. tontonan saèm. sandiwara (tonil) nganggo jogèd.

kêthoproh :

pating [x] pc pating klèmbrèh (gêdhobroh).

kêthot :

êngg. pc 1 wulêd, kothot; 2 tamban, rêmbên (lakuning jaran lsp); kc. kêdhot.

kêthothor :

pating [x] pc pating klèmbrèh (tmr. mênganggo).

kêwahya :

kw kêwêtu, kêlair; kc. wahya.

kêwayon :

kn. ak wis kêlawasên; kc. wayu.

kêwangkungên :

kn. ak kêsuwèn bangêt ênggone ngêntèni (ngarêp-arêp).

kêwanguran :

kn. ak konangan.

kêwanuhan :

kn. ak pawong mitra; kc. wanuh.

kêwangwang :

kw katon ing pangangên-angên; kc. wangwang.

kêwarga :

kn. ak wis dianggêp (manjing) dadi sanak; kc. warga.

kêwêdal :

k kêwêtu.

kêwêdèn :

n. kajrihên k kêladuk wêdi; kc. wêdi.

kêwêdhêngan :

kw judhêg, kodhêng.

kêwêkèn :

I kw kèwuhan. II êngg. kn: kêturutan (pangarêp-arêpe).

kêwêlas-asih (-ayun, arsa) :

kw mêmêlas, mêsakake.

kêwêlèh :

kn konangan ênggone goroh lsp; kc. wêlèh.

kêwêntar :

kw misuwur.

kêwêngèn :

n. kêdalon k kasèp nganti wêngi, kêtungka ing wêngi.

kêwêtu :

n. kêwêdal k mêtu ora kêjarag, kêlair; kc. wêtu.

kêwêton :

n. kêwêdalan k. ak kêmêton.

kêwêwêl :

(ên) êngg. kn ora bisa têrus.

kêwibuhan, kêwimbuhan :

kw kêwuwuhan; kc. wimbuh.

kêwijil, kêwiyos :

kw kêwêtu.

kêwidhêngan :

êngg. kn bingung, kodhêng, lali.

kêwilang :

kn. ak kêpetung; kc. wilang.

kêwilis :

kw kêpetung, kêwilang.

kêwlakang :

kn. ak kêtaman (kêna) ing wlakange; kc. wlakang.

kêwlantrah :

kn. ak kêwêntar, misuwur, mratah.

kêwudan :

kn. ak wuda (tanpa panganggo).

kêwung :

êngg. kn kuwung, jêgong.

kêwuron :

k kêndêman.

kêwowogên :

kn. ak. kakèhên bangêt nganti jêlèh (ora êntèk).

ki :

I kn. ak. sêsêbutaning wong tuwa ut. kang diajèni; kc. kaki, kyai. II pc. iki.

kibik :

pc. dhadhon; kc. kubuk.

kibir :

(A) kn. bangêt ngêndêl-êndêlake kaluwihane (mêsthèkake yèn mênang lsp).

kidam :

(A) kn. ak. kang ora tinitahake; kc. kadim.

kidang :

kn. ar. kewan bngs. mênjangan; [x] kêncana ak: wayang cilik-cilik (kabèh pradan); lumpat [x]: blênjat-blênjat; ngaturake [x] lumayu pr: nuduhake kamelikan kang angèl kênane; mburu [x] lumayu pr: melik marang apa-apa kang nglêngkara kênane.

kidèn :

(-an) kn. ak. olèh idi (palilah); kc. idi.

kidêran :

kn. ak. diubêngi; kc. idêr, kèdêran.

kidib :

kn. ak. goroh, selak; kc. kijat.

kidih-kidih :

kn. ak. kipa-kipa, ngatonake yèn ora sudi (ênêk).

kidul :

kn. ar. keblat kb. lor.

kidung :

êngg. kn. 1 têmbang, rêrêpèn; 2 karangan (rumpakan) kang diikêt ing têmbang; ngidung: 1 nêmbang; 2 ngarang kidung.

kidon :

kn. kêna ing idu (diidoni) ora kêjarag; kc. idu.

kijab :

(A) kn. ak. wrana, kêlir, ent. pasuryaning Pangeran.

kijat :

(A) êngg. ak. selak, mukir.

kijènan :

kn. (kêpiyambakan k): tanpa kanca; kc. ijèn.

kijing :

I kn. bngs. keyong ut. kece. II kn. sêkaran ki: watu lsp. diwangun pêsagi dawa kanggo tutuping kuburan; di-[x] (disêkar ki): ditrapi kijing.

kidhal :

kw. kedhe.

kidhe :

êngg. kn. kedhe.

kidhik :

êngg. k. sathithik.

kidhung :

kn. ora prigêl.

kih :

êngg. kiye.

kiyai :

kn. kyai.

kiyak-kiyukan :

pc. diracak padha; kc. kiyuk.

kiyal :

kn. atos wulêd (tmr. daging).

(kiyam) :

di-[x] kn. 1 ak. dijajal, dicoba, diicipi; 2 êngg: dipilih (tmr. lurah desa); [x]-an êngg: pilihan (lurah desa).

kiyamat :

(A) kn. pungkasaning jaman (jagat saisine sirna).

kiyambak, kiyambêk :

êngg. k. dhewe.

kiyanat :

(A) kn. ak. cidra; gawe [x] ak: ngapusi, nyidrani.

kiyangkaban :

êngg. kn. kyayaban.

kiyas :

(A) kn. ak. cocoging nalar karo panglimbang-limbang (bab anggêr-anggêr wêwatoning agama Islam); di-[x]: 1 ak. digathuk-gathukake sarana panglimbang nalar; 2 ak. dirèmèhake; 3 ak. diselaki (dipadoni) sarana katêrangan kang tinêmu ing nalar.

kiyat :

1 kn. ak. rada kaku; 2 k kuwat.

kiye :

pc. n. punika k. iki.

kiyèk, kiyên, kiyi :

pc. kiye, iki.

kiyêng :

kn. 1 kêncêng lan kuwat (tmr. pawakan); 2 êngg. mêmpêng lan srêgêp ênggone nyambut-gawe; kc. ngiyêng.

kiyêr-kiyêr :

kn. mêrêm-mêrêm sathithik (matane); di-[x]-ake: diêrêmake sathithik.

kiyi-kiyi, kiyih-kiyih :

êngg. pc. katon kringêtên gumrobyos (marga pêpanas lsp).

kiyik :

pc. piyi, piyik.

kiyip-kiyip :

kn. ak. mêrêm-mêrêm matane.

kiyu :

kn. krasa kêju (ngêthok) tmr. tangan ut. sikil.

--- 223 ---

(kiyuk) ~ kinawêdèn.

(kiyuk) :

di-[x] pc. dirajuk, katut dipèk (dirangkêp lsp); kc. kiyak-kiyuk.

kiyokan :

êngg. kn. main(-kêrtu).

kiyoman :

kn. ak. kayoman; kc. ayom, iyom.

(kiyong) :

kêkiyong êngg. kn. kêmiri (ing sikil); kc. keyong.

kik :

, mak [x] pc. pêpindhan swaraning cêkikên.

kakiyat :

(A) kn. ak. crita, dongèng.

kikib :

I ut. kikip êngg. ak. rapêt diubêngi (dipagêri lsp). II kn. ak: ora blaka, ora gêlêm barès; di-[x]-i ak: ora dikandhakake sanyatane, ora diblakakake.

kikid :

êngg. ak. cêthil, gêmi bangêt.

kikik :

I kn. mêstak (tmr. kathok), kèlèkan (tmr. klambi, kêbayak).

kikil :

I kn. 1 iwak ing sikil wêdhus (sapi lsp); 2 ak. ukuran jêmbaring sawah (½ jung). II ngikil pc: tansah watuk bae.

kikir :

I kn. piranti dianggo matar ut. ngêlus kang digawe waja gêrêt-gêrêt; di-[x]: digosok (dipatar, diêlus) nganggo kikir. II ut. [x]-[x] kn. ak: cêthil bangêt; kc. kikid.

kikis :

I êngg. kn. 1 ak. pinggir, kang têpi; 2 watês; di-[x]: ak: diliwati pinggire; [x]-an ak: watêsan, wangênan. II êngg. kn. bngs. tenggok takêran bêras; di-[x] êngg: ditakêr nganggo kikis (tmr. nêmpur). III êngg. kn: bngs. pacul.

kiklak :

êngg. pc. biblak, dhidhal.

kikmat :

kn. ak. ikmat, kêmat.

kikuk :

êngg. pc. kidhung.

kikrik :

kn. sarwa bêcik (tmr. garapan lsp); 2 êngg. angèl ladèn-ladènane (panjaluke, pamilihe lsp).

kilah-kilah :

kn. katon sumorot bêning (tmr. banyu kêsorotan srêngenge lsp).

kilayu :

kn. ak. klayu.

kilak :

. 1 kn. ak. takêran bêras; 2 k. kulak.

kilan :

kn. sadawaning jênthik(-manis) têkan ing jêmpol kang dibênggang; di-[x]-i: 1 diukur dawane nganggo kilan; pc. disêpèlèkake, dipêsthèkake yèn mêsthi ora bisa, diina.

kilang :

kn. godhogan lêgèn (pêrêsan têbu).

kilap :

I êngg. kn. kilat. II 1 k: êmbuh; 2 kn. ak. kliru; kc. kêkilapan.

kilat :

kn. gêbyaring thathit (blêdhèg).

kilèn :

I k. kulon. II kn. ak: diilèni banyu ora kêjarag; kc. ili.

kilêm :

êngg. k. turu; [x]-an êngg. k: turon.

kilêng-kilêng :

kn. katon nglênga gilap.

kili :

I kn. wulu lsp. kang digawe ngêrèkake kuping, jangkrik lsp; 2 (sunduk [x]) saèm. pantèk ing sanggan blandar; dikilèni: 1 dikêrèkake lsp. nganggo kili; 2 pc. digêgasah, diajan-ajani. II kw: pêndhita wadon (wong suci).

kiling :

, sa-[x] êngg. kn. sabêntèl (tmr. pari).

kilingan :

êngg. kn. kitiran.

kilyan :

kw. kulon; kc. kilèn.

kilung :

êngg. kn. mbodhoni, mitambuhi.

kilusuh :

kw. 1 alum; 2 nglumpruk tanpa daya.

kilo :

I pc. gilo II kn: sèwu (tmr. ukuran gram, mètêr lsp).

kilong-kilong :

pc. katon mlolo matane.

kilwak :

pc. sêkilwak.

kima :

kn. bngs. kece gêdhe (ing sêgara).

kimapi :

kw. ak. luwih-luwih, apa-manèh.

kimat :

êngg. k. kumat.

kimawon :

êngg. k. bae; kc. kemawon.

kimono :

pc. bngs. klambi dawa (klambine wong Jêpang).

kimpès :

êngg. pc. kêmpès.

kimplah-kimplah :

pc. katon kêbak sarta bêning kilah-kilah (tmr. banyu).

kimplang-kimplang, kimplêng-kimplêng :

êngg. kn. 1 kilêng-kilêng; 2 katon kilah-kilah.

kimpling-kimpling :

pc. katon bêning rêsik (banyu ing gêndul lsp).

kimpul :

I kn. ar. têtuwuhan kang bonggole kêna dipangan. II êngg. pc: tas cangkingan (wadhah dhuwit lsp).

kimpurusa :

(S) kw. ak: buta.

kimput :

kn. ak. isin, klicutan; kc. klimputan.

kina :

k. kuna.

kinabêktèn :

kw. diurmati, diajèni; kc. bêkti.

kinajrihan :

k. kinawêdèn.

kinah :

kn. wit kang klikane digawe kênini.

kinakadang :

kw. dianggêp kadang, disanak; kc. kadang.

kinalis :

(-ake) br. diluputake ing; kc. kalis.

kinalulut :

(-an) br: diluluti: kc. lulut.

kinaluwa gêtih :

br. diurab ing gêtih; kc. kluwa.

kinamaru :

kn. ak. dimaru; kc. maru.

kinamulèn :

kw. dimêmule, dimulyakake; kc. mule.

kinangaya :

br. dikaniaya; kc. aniaya, kaniaya.

kinantên :

k. kinaruh.

kinanthèn :

br. dikanthèni; kc. kanthi.

kinanthi :

1 kw. digandhèng, dibarêngi; 2 ar. têmbang maca-pat; kc. kanthi.

kinang :

kn. suruh saadune (dianggo ngabang lambe); nginang: mamah kinang; (pa-)[x]-an: wadhah kinang.

kinapengin :

(an) br. dipèngini; kc. kêpengin.

kinar :

durung [x] êngg. pc. durung karuwan; kc. kinaruh.

kinarilan :

br. dililani; kc. rila.

kinaruhan :

n. kinantên(-an) k. ak: karuwan; kc. kinawruhan.

kinasih :

(-an) br. (kang-) dikasihi; kc. kasih.

kinati-nati :

kw. disungga-sungga, diajèni bangêt.

kinathik :

kw. dipracaya bangêt (tmr. mitra); kc. kathik.

kinawasa :

kw. kuwasa bangêt; kc. kawasa, kuwasa.

kinawêdèn :

n. kinajrihan k. ak. diwêdèni, dièringi; kc. wêdi.

--- 224 ---

kinjêng ~ kirim.

kinjêng :

kn. ar. kewan bngs. kêndhêla.

(kinjik) :

ora [x]-[x] êngg. pc. ora katon têka (ora ngaton-ngaton).

kinjiri :

(A) kn. ak. cèlèng.

kinèn :

k. kinon.

kinèringan :

kw. dièringi, diwêdèni; kc. ering.

kinêban :

kn. ([x] lawang) ora bisa olèh lawang marga wis diinêb; kc. inêb.

kinêr-kinêr :

êngg. pc. êmpuk mêndal kaya gudir.

kinêrsakake :

ki. dikon.

kinira :

n. kinintên k. dikira, dianggêp kaya; kc. kira.

kinuswa :

kw. diambung; kc. kuswa.

kinon :

n. kinèn k. ak. dikon; kc. kon.

kintaka, kintèki :

kw. layang.

kintêl :

I kn. bngs. kodhok kang bisa mlêmbung. II êngg. kn: pasah; di-[x] êngg: dipasah.

kintên :

k. kira.

kintun :

k. kirim.

kinca :

êngg. kn. juruh (nganggo santên).

kincang :

I êngg. kn. 1 rewang, wong kang nyambut gawe ing prabot desa; 2 suwiwining prau (kang digawe pring lsp. dianggo timbangan murih ora ngglewang); [x]-an êngg: prau kang nganggo kincang. II kn. ak: obahing alis (minangka sasmita); di-[x]-ake alise: alise diobahake (dianggo sasmita lsp).

kincêr :

kn. matane sasisih diêrêmake (kaya yèn ngincêng lsp); ngincêr: 1 ngêrêmake matane sasisih (ngincêng lps);[8] 2 pc. mindêng, melik bangêt marang.

kincih-kincih :

êngg. ak. bêcik bangêt (menginake bangêt).

kincip, kinclip, kinclup, kincup :

kn. ak. durung mêgar; kc. kuncup.

kincit :

(S) kw. ak. sathithik.

kinclap-kinclap, kincling-kincling :

êngg. kn. katon bêning gilap ut. mawa cahya (tmr. banyu lsp).

kinclong-kinclong :

kn. katon bêning sumorot (tmr. banyu, mata).

kinthil :

kn. tansah tut-buri; di-[x]: tansah ditut-buri.

kinyih-kinyih, kinyis-kinyis, kinyit-kinyit :

pc. 1 katon nglênga enak bangêt (tmr. panganan); 2 ent. tmr. wong wadon ayu bangêt.

kinyir-kinyir :

pc. êmpuk nglênga (tmr. iwak lsp).

king :

êngg. pc. saking, sangking.

kinggatan :

kn. ak. koncatan, diinggati; kc. inggat, minggat.

kinggilên :

k. kêdhuwurên.

kingkin, kingking :

kw. 1 kangên bangêt; 2 sêdhih; 3 bangêt kêsêngsêm.

kingsèp :

kn. mari abuh, mari mlêmpung.

kipa :

I [x]-[x] kn. êmoh (ora sudi) bangêt. II êngg. kn: pipa.

kipayah :

kn. ak. 1 bukti katêrangan kang nyukupi; 2 nipkah, panguripan.

kiparat :

(A) kn. ak. dhêndhan marga nêrak laranganing agama Islam.

kipas :

êngg. pc. tepas, kêpêt.

(kipat) :

di-[x]-ake kn. 1 dibuwang sarana dibabitake (ut. diantingake); 2 pc. diselaki, ora diakoni, dilembatake marang liyan.

kipat-kipit :

pc. tansah obah-obah buntute; kc. kipit.

kipe :

kn. ak. ipe.

kipêr :

I kn. kêpêr (ar. bakal). II (inggris) kn: kang njaga gul (tmr. dolanan bal-balan.).

kiping :

kn. ak. 1 pinggir; 2 panjawat (tmr. barisaning wadya-bala).

kipit :

êngg. kn. tepas (kêpêt) cilik; [x]-[x]: obah-obah buntute.

kipyah-kipyah :

kn. ak. kiprah-kiprah.

kipu :

ut. kêkipu kn. 1 adus lêmah mbludhuk ana ing lêgokan lsp. (tmr. pitik, manuk); 2 pc. krasan (jênak) bangêt.

kiprah :

(-kiprah) kn. jingklak-jingklak jêjogêdan (bungah bangêt).

kipsao :

(C) êngg. teko.

(kir) :

di-[x] (W) kn. dipriksa kawarasaning badane ut. ala bêcike.

kira :

n kintên k. panyana, panduga; [x]-ku: saka pandugaku; [x]-ne: bok mênawa; sa-[x]: 1 mênawa kira-kira (bisa lsp); 2 sawêtara (sathithik), up. rada cilik sa-[x] ora dadi ngapa; [x]-[x]: 1 br. rancangan (jangka, mangsud); 2 mung miturut panduga bae, kurang luwih; klêbu ing [x]-[x]: dinyana; ora [x]-[x] pc: bangêt, kêluwih-luwih; ora nganggo [x]-[x] pc: tanpa duga prayoga; di-[x]-[x]: diduga-duga, ditêksir, diwêtara.

kirab :

I ut. kêkirab kn. ak. ngêbêt-ngêbêtake (sampur, rambut lsp) di-[x]-ake: 1 dikêbêt-kêbêtake (tmr. rambut, wulu, sampur lsp); 2 ak. dikipatake (diselaki, dilembatake). II kn. ak: mêtu barêng arak-arakan (tmr. wadya-bala lsp); di-[x]-ake ak: dibudhalake bêbarêngan (tmr. wadya-bala lsp).

kirana :

(S) kw. sorot, cahya.

kirang :

k. kurang.

kirangan :

êngg. k. êmbuh.

kirat :

kw. kilat, sorot.

kirata :

kw. gêrma; kc. kerata.

kirda :

kw. sênêng-sênêng (ulah lambang-sari); kc. kridha.

kiri :

êngg. kn. kiwa, kedhe.

kirig-kirig :

kn. 1 ngêrog-êrog awak (tmr. kewan, kaya upamane asu sing mêntas diêdusi); 2 krasa mrindring awake marga jijik lsp; 3 pc. êmoh bangêt, kipa-kipa; kc. mêngkirig.

(kirih) :

kêkirih kn. ak. 1 ngrêsiki kalèn(an) ilèn-ilèn banyu mênyang sawah; 2 golèk santolan; di-[x](-i) ak: 1 dirêsiki; 2 disimpangake iline (tmr. kalènan); 3 dipêpiringi murih bêcik; kc. irih.

kirik :

kn. anak asu, asu cilik; rindhik [x] digitik pc: banjur agahan tumandang lsp. (marga wis kêpengin ing sadurunge).

kirim :

n. kintun k. mènèhi (sarana dititipake) marang wong kang adoh panggonane, [x] donga: ndongakake, nyêmbahyangake; di-[x]: 1 diêtêri (pangan lsp) saka ing omah (tmr. wong mêgawe lsp); 2 dipêpêtri sarana disajèni kêmbang lsp. (tmr. kuburan); 3 pc. dibayar anakane supaya ora lêbur (tmr. gadhèn); di-[x]-i: diwènèhi apa-apa kang dikirimake; [x]-an: 1 apa-apa [apa-...]

--- 225 ---

kiring ~ (klabak).

[...apa] kang dikirimake; 2 udan ing mangsa kêtiga.

kiring :

kn. krambil tuwa (garing); cêngkir kêtindhihan [x] pr: arêp laki (rabi) kêpalang dening sêdulure tuwa durung omah-omah.

kiris :

I kn. kêpèngès, diiris ora kêjarag; kc. iris. II kw: gilap, mawa cahya.

kirna :

I kn. ak. 10 wurda (1.000.000 yuta): kirnan: pirang-pirang kirna (akèh bangêt). II pala [x] kn: wowohan ing wit-witan pakêbonan (nangka, pêlêm lsp).

kirpus :

êngg. kn. kêrpus.

kirta, kirti :

kw. pagawean, panggawe; kc. makirta.

kirtya :

kw. kirta.

kisa :

I kn. nam-naman blarak dianggo nggawa jago lsp. II (S) kw. ak: kêthèk.

kisang :

êngg. k. gêdhang.

(kisapu) :

angisapu kw. ak. mangku.

kisas :

ukuman [x] kn. ukum pati; diukum [x] (ut. di-[x]: diukum pati.

kisat :

I êngg. kn. garing, kêsat. II di-[x]-ake kw: dibabitake, dikipatake.

kisèn :

(-an) kn. klêbon (isi) ora kêjarag; kc. isi.

kisi :

kn. ikal-ikalan lawe ing pangantihan; ula [x]: ar. ula cilik; iwak [x]: iwak ing kempol (sapi, kêbo); randha [x]: randha sing duwe anak lanang (dadi wajib kêna ing aradan gugur gunung lsp).

kisik :

I di-[x] kn. ak. diisik-isik; kc. isik. II êngg. kn: 1 palêmahan walêdan; 2 pasisir; kc. gisik.

kisinan :

kn. nandhang isin; kc. isin.

kisma :

(S) kw. lêmah.

kismis :

kn. ar. isèn-isèn roti.

kisut :

kn. alum sarta padha nglinthing (tmr. kulit).

kisruh :

kn. bingung ora karuwan (pangetunge lsp); di-[x]-i: digidhuhi.

kit :

kn. papan adol candu.

kita :

1 kw. aku lan kowe kabèh; 2 êngg. aku, -ku.

kitab :

(A) kn. layang (babagan agama Islam, Kristên); [x] Suci: kitab torèt lan Injil.

(kitêng) :

di-[x](-i) kn. dijlumati (tmr. jala).

kitêr :

ut. kêkitêr kn. 1 mubêng kêkalangan; di-[x]-i ak. diubêngi, dikupêngi, dikêpung; di-[x]-ake: diplayokake mubêng (tmr. jaran).

(kiting) :

di-[x] êngg. kn. ditututi, dioyak.

kitir :

kn. 1 godhong cilik ing gantilaning woh lsp; 2 layang (wujud dluwang sasuwèk surasane cêkak), girik; di-[x]-i ak: dikirimi kitir, ditêngêri layang sasuwèk; kc. kumitir.

kitiran :

kn. 1 obèngan sing diubêngake ing angin (ut. banyu); 2 ak. pêrkutut.

kitrah :

(A) kn. ak. (jaman [x]) jaman nalikane ora ana nabi.

(kitrang) :

[x]-[x], kêkitrang kn. mlaku mrana-mrana ora karuwan polahe (dening bingung bangêt lsp).

kitri :

I êngg. kn. 1 têtêngêr ing babadan; 2 pusaka kang turun-tumurun. II kn: wit-witan ing pakarangan kang ngêtokake woh.

kicah-kicih :

êngg. pc. kêkêcèh ing banyu (ut. ing jêblogan).

kicak :

I kn. ak. kêpidak; kc. icak. II kn: ar. panganan (bngs, jadah diurab gula krambil).

kicat-kicat :

kn. krasa panas bangêt (marga ndumuk ut. midak kang panas).

kice, kicèng :

êngg. kn. pece.

kicêr :

pc. kincêr.

kicih :

kc. kicah-kicih.

(kicik) :

di-[x] kn. 1 dikècèk; 2 disantêni lan digodhog nganti sat (tmr. iwak); kc. kècèk.

kicir :

I ut. kêkicir kb. ak. mancur-mancur (tmr. tatu lsp). II êngg. ak: icir.

kitha :

k. kutha.

kithal :

kn. kurang lancar sarta kaku (tmr. gunêman, basa), ora luwês (tmr. pratingkah, tatakrama).

kithêr-kithêr :

pc. katon ngyiyid.

kithik :

êngg. ki. tuma.

kithing :

kn. mlungkêr sarta dhèmpèt (tmr. driji).

kithung :

kw. kidhung, kau.

kiwa :

kn. 1 kb. têngên; 2 sêpi, ora adhakan (tmr. panggonan lsp); 2 ala (tmr. wêwujudan); ngiwa: 1 nyênyêkêl lsp. nganggo tangan kiwa; 2 (ut. mêngiwa) ngênêr mênyang ing kiwa; 3 mênyang ing panggonan kang kiwa; 4 (ut. laku ngiwa) laku sèdhèng (tmr. wong wadon); dikiwakake: 1 disisihake (didokokake lsp) ing kiwa; 2 (ut. dikiwani ak) ora diopèni (dirêmbug), dilirwakake; 3 ak. disingkirake, didhêlikake; kc. pakiwan.

kiwal :

kn. ak. cowal, kêtaton; kc. kewal.

kiwat :

kn. ak. kc. kewat.

kiwe :

êngg. kn. kiwa.

(kiwi) :

kêkiwi kw. lêrêb ing, dêdunung ing; kc. kuwu.

kiwih-kiwih :

pc. anyar bangêt.

kiwil :

kn. 1 êngg. bundhêt (tmr. rambut); 2 kakehan cacadan, angèl ladèn-ladènane.

kiwir-kiwir :

kn. kawir-kawir.

kiwul :

ut. kêkiwul kw. malês; 2 nêmpuh, nanggulang.

kyai :

kn. 1 sêsêbutaning wong tuwa kang diurmati (guru ngèlmu, dhukun, pangulu lsp); 2 sêsêbutaning pusaka (wêsi aji lsp); 3 guru ngèlmu kabatinan; 4 pc. panyêluk marang Cina singkèk; kyaine pc: macan.

kyayaban :

ak. kyangkaban êngg. kn. yab-yaban, byayakan.

kyambak :

êngg. k. dhewe.

kyanapatih :

kw. bêndara patih.

kyangkangan, kyêngkêngan, kyongkongan :

êngg. kn. mlaku alon-alonan.

kyat :

I kw. dumadakan, enggal. II ut. kyati kw: misuwur. III br: kiyat.

kyèyèt-kyèyèt :

pc. aras-arasên ênggone tumandang; ngyèyèt pc: kuru ringkih.

kyuyus :

pating [x] pc. padha klêbus kodanan.

(klabak) :

[x]-[x], [x]-an kn. 1 njêmpolak-njêmpalik [njêmpolak-...]

--- 226 ---

klabang ~ klasutan.

[...njêmpalik] (kaya pitik dibêlèh lsp); 2 ent. bingung ora karuwan polahe, rêkasa bangêt; nglabak ak: nglubuk.

klabang :

kn. bngs. babak salu; [x] nyandêr: ar. dhapuring omah (omah kampung dawa); di-[x]: diênam ulêt-ulêtan dawa (tmr. rambut): [x]-an: rambut kang diklabang.

klabang-ayam :

kn. ar. mainan bngs. dhadhu.

klabar :

êngg. kn. papan kang cêthèk, punthukan wêdhi ing sêgara.

(klabèt) :

di-[x]-ake kn. ak. diklèbètake.

klabêt :

I êngg. k. klawu. II kn: ar. êmpon-êmpon ambune sêdhêp.

klabut :

êngg. ak. klêbut.

kladuk :

pc. kêladuk.

klajuk :

pc. kêlajuk.

klagan, klayan :

êngg. karo, lan.

klair :

pc. kêlair.

klairan :

pc. kêlairan.

(klayab) :

nglayab, [x]-an pc. lunga mrana-mrana (tanpa jujug).

klayaran :

pc. klayaban.

klayu :

I (klajêng êngg. k) kn. 1 kumudu-kudu mèlu; 2 ak. kèlu; diklayoni: ditututi arêp diiloni; kc. layu. II kn: ar. wit sarta wohe (bngs. wuni).

klakah :

êngg. kn. sigaran pring ditata jèjèr-jèjèr (dianggo payon, mepe blêng, pagêr lsp).

klakêp :

mak [x] pc. sanalika mingkêm (mênêng); [x]-an pc: tansah angop.

klalar :

I kn. bolot, dhangkal; di-[x]: dirêsiki sarana digosok ing tangan (tmr. klalar); kc. lalar. II pating [x] ak: katon padha nlosor (nggrêmêt) mrana-mrana.

klalèn :

pc. kêlalèn.

klamad, klamat :

kn. sawang omah kêmangga (kêmlandhingan lsp).

klamar :

kn. 1 êngg. tali (tampar) dipanthêng dianggo gawar lsp; 2 tali ing kala, tampar (tali) ing lawangan bêkungkung; 3 ak. klamad; di-[x]-i: 1 ak. dipêpêti (digawari) ing klamar; 2 digawe wadi.

klambèn :

n. ngangge rasukan k. nganggo klambi; kc. klambi.

klambi :

n. rasukan k. ar. sandhangan kang minangka tutuping awak (wujud lan arane warna-warna); malik [x] pc: mbalik ngiloni mungsuh; diklambèni n. dipun-rasuki k: diênggoni klambi.

klambu :

kn. gubah (gêbêr) tutup paturon.

(klambrang) :

nglambrang, [x]-an kn. lunga saparan-paran.

klambrèh :

kn. ak. klèmbrèh.

(klamêd) :

[x]-[x], [x]-an kn. obah-obah lambene lan ilate (kaya nalikane mêntas mangan kang enak-enak).

klamit :

êngg. kn. amit.

(klamud) :

di-[x]-i kn. dipangan sarana diamudi (tmr. mangan pêlêm lsp).

klamuk-klamuk, klamut-klamut, klamun-klamun :

kn. ak. katon sumamar ora cêtha (marga kêsaput ing pêdhut); kc. lamuk.

klamun :

kw. yèn.

klampêt :

pêt [x] pc: banjur ora tau ngaton-ngaton.

klampok :

kn. ar. jambu.

(klampra) :

nglampra kn. nglambrang, lunga saparan-paran.

klamprahan :

kn. ak. 1 nglèmbrèh kangsrah ing lêmah; 2 ora kopèn.

klanangan :

êngg. k. palanangan.

klanjêr :

kn. 1 êngg. planjêr; 2 tuking idu, prênthilan ing brutu kang ngêtokake lênga.

klandhing :

kn. woh gêbang.

klandhungan :

êngg. k. konthol.

klantih :

kn. ak. kasèp ênggone mangan nganti kêluwèn.

klantur :

pc. kêlantur.

klancêng :

kn. bngs. tawon cilik-cilik kang nganakake malam; kc. lancêng.

klancopan :

êngg. kn. kakèhan, kêbangêtên.

(klanthang) :

di-[x] kn. dipepe ana ing panasan; kc. glanthang.

klanthe :

kn. tali kang dianggo nggandhèng bênik (ing gulon lsp).

klanthung :

kn. 1 ak. ora cêkêl gawe apa-apa (tmr. abdi-dalêm, sêntana lsp, mung kapatah seba); 2 êngg. tungguk ing dalême priyayi gêdhe.

klanyum :

mak [x] pc. sanalika êntèk (ilang).

klangênan :

êngg. ki. 1 kasênêngan; 2 sêlir.

klangkèt :

pc. kuru bangêt.

klangkling :

êngg. kn. wira-wiri mlaku.

klangkrang :

êngg. kn. rangrang.

klangla :

êngg. kn. ngliga (sêpi).

klangso :

êngg. kn. kasèb, lungse.

klangsrah :

kn. kumlèmbrèh kambah ing lêmah.

klaungan :

êngg. pc. tansah mbaung (tmr. asu).

klapa :

k. krambil.

klapês-klapês :

pc. kapês-kapês, gabês.

klaput-klaput :

pating [x] pc. katon rêgêd gluput.

klaprut-klaprut :

êngg. ora kandêl.

klarah :

pating [x] kn. sumèlèh sumêbar mrana-mrana; [x]-an: ora kopèn, ora karuwan dununge (tmr. wong).

klarang :

êngg. kn. sêmut abang.

klarap :

kn. ak. clèrèt gombèl; kc. larap.

klaras :

kn. 1 godhong (gêdhang) garing; 2 êngg. klobot.

klari :

êngg. kn. blarak.

klarinèt :

(W) kn. bngs. suling.

klas :

kn. kc. kêlas.

klasa :

n. gêlaran k. nam-naman mendhong, pandhan lsp. dianggo lèmèk linggih (turu lsp); [x] bangka: klasa kang kasar; [x] pasir: klasa kang alus; [x] pacar: klasa mawa corak gêgambaran; nglungguhi [x] gumêlar pr: mung kari nêmu kapenake bae (kabèh wis sumêkta lsp); kc. kumlasa.

klasi :

kn. ak. mantrus, punggawa prau.

klasir :

mantri [x] (W) kn. priyayi kang pinatah ngukur bumi (mantri ukur); di-[x]: diukur sarta ditêmtokake pajêge (tmr. sawah).

klasutan :

êngg. kn. kulit kêndhangan (ing êndhog lsp).

--- 227 ---

klacèn ~ klèru.

klacèn :

kn. lêgokan (kalenan) dawa.

klacir :

pating [x] pc. katon dhuwur-dhuwur lancip; kc. kacir.

klathak :

I mak [x] pc. pêpindhan swaraning nothok lsp. II [x]-an kn: lêmah garing ing sapinggiring kali. III êngg. kn: gorèngan mlinjo.

klawe :

pating [x], [x]-an pc. padha obah tangane kaya ngawe-awe; kc. awe, kumlawe.

klawen :

pc. kalawan.

klawèr :

pating [x], nglawèr, [x]-an êngg. kn. katon dawa nglèmbrèh (tmr. tali, tampar lsp); kc. klèwèr.

klawêr :

I [x]-[x] kn. rêrêgêd ing banyu lsp, kang katon dawa-dawa; ora ana [x]-[x]-e pc: ora kangèlan (gampang bangêt). II wong [x] pc: wong kang sênêng badhutan (sêmbranan). III (W) kn: ar. kêrtu gêdhe.

klawir :

pating [x] pc. pating klawèr.

klawu :

kn. warna kaya warnaning awu (sêmu biru).

klawung-klawung :

pc. krasa jêlèh (marga nganggur bangêt).

klebat :

mak [x] kn. katon sadhela (malika mlaku lsp); sa-[x]-an: satleraman ing nalikane mlaku; kc. kumlebat.

(klèbèk) :

pating [x], [x]-[x], [x]-an pc. pating klabak, klabakan.

klèbèt :

[x]-[x] kn. obah kumitir (gêndera kêna ing angin lsp); di-[x]-ake; diobahake kumitir (tmr. gêndera lsp); kc. kumlèbèt.

kleja :

kn. ar. kêrtu cilik.

klèjêm :

kn. ak. ([x]-e) sêmuning praèn kaya ...; kc. kèjêm.

klejok :

êngg. pc. kledhok.

kledhang-kledhang :

kn. lêledhang dolan-dolan, nglèncèr; di-[x]-i pc: diklèncèri.

klèdhèk :

êngg. kn. tlèdhèk.

klèdhêng :

êngg. kn. kêlalèn, kliru.

kledhok :

êngg. pc. kledhon.

klêdhon :

kn. ak. kliru ut. kêlalèn (pamilange lsp).

kledhong :

kn. ar. wit sarta woh.

klegok :

êngg. pc. kledhon.

klèhèn :

êngg. geneya, kêpriye.

kleyang :

I pating [x], [x]-[x] kn. mêdhun (tiba) kabur nglayang (tmr. godhong lsp); 2 ak. godhong garing (kang wis tiba); [x] kabur kanginan pr: lunga mrana-mrana (ora karuwan jujuge); ngleyang ak: tiba nglayang; [x]-an ak: lunga ngulandara.

klèyèkan :

pc. klayaban.

kleyos :

êngg. kn. mbacut, lunga bablas.

klekab :

kn. ak. kc. klekap.

klekap :

pating [x] kn. katon padha nglèthèk (coplok) kulite; di-[x]-i(-ake) pc: dioncèki, dibukak tutupe (kulite).

klekar :

mak [x] pc. têturon sanalika; nglekar, [x]-an pc: têturon.

klèkèh :

mak [x] pc. katêrangan swaraning nyêmbêlèh; kc. klèkèk.

(klèkèk) :

di-[x] pc. disêmbêlèh; kc. paklèkèk.

klèkèp :

pc. klekap; di-[x]-i, -ake) pc: diklekapi(-ake).

klelad-klèlèd :

I kn. ak. melad-mèlèd ilate. II kn: katon aras-arasên (marga ngêlih, patagihan lsp).

klèlèt :

kn. wêka angusing candu (ing bêdudan).

klemas :

kn. ar. gêdhang.

klemat :

I [x]-e pc. sêmune kaya arêp ...; klèjême. II kn. ak: gilap; di-[x]: digilapake sarana digosok ing kuwuk (tmr. jarit).

klèmbar-klèmbar :

êngg. kn. katon kledhang-kledhang; kc. kumlembar.

klèmbrèh :

pating [x], [x]-an kn. katon mêngisor kangsrah (tmr. jarit lsp).

klèmèn :

êngg. geneya, kêpriye.

klèmêngan :

êngg. k. lali, kêlalèn.

klemprak :

pating [x], [x]-an kn. sumèlèh (disèlèhake) saênggon-ênggon (ora kopèn); nglemprak ak: linggih saênggon-ênggon.

klenan :

kn. ak. kurang prayitna; kc. lena.

(klenang) :

dianggo [x]an pc. dianggo tabokan.

klènjèr :

pc. lêledhang, nglèncèr.

klendho :

êngg. kn. blondho.

klèntu :

k. klèru.

klèntrèngan :

kn. mlaku mrana-mrana nggêgolèki.

(klèncèr) :

[x]-[x], [x]-an, nglèncèr kc: 1 kledhang-kledhang, lêledhang; 2 klèbèt-klèbèt; di-[x]-i: dikledhangi.

klenthang :

kn. woh kelor.

(klènthèk) :

di-[x] êngg. kn. disèsèt, diklèthèk (tmr. godhong têbu garing).

klènthèng :

I êngg. kn. blandar. II pating [x] pc: padha nywara thèng-thèng (gêntha lsp).

klenyam :

mak [x] kn. sanalika nglècèp kulite; kc. klènyèm.

(klènyèm) :

di-[x] kn. disèsèt (diklècèp) kulite.

klengkam :

kn. ak. ar. bakal kang sinulam ing bênang mas.

klèngkèng :

kn. ar. wit sarta woh.

klèngkèngan :

kn. 1 nywara ngèngkèng (tmr. asu); 2 ks. nêmbang, ura-ura.

klepak :

I mak [x] kn. ak. mak klèpèk; kc. klèpèk. II [x]-an êngg. kn: diwalik gêglebagan (tmr. panggaraping sawah).

klepat :

mak [x] kn. lunga rêrikatan; kc. kumlepat.

klèpèk :

mak [x], [x]-an molak-malik mumbul-mumbul (iwak ing pêntasan).

klèpèn :

êngg. geneya, kêpriye.

klèpètan :

pc. katut kêtularan (ala lsp); kc. lèpèt.

klepyan :

êngg. k. lali, kêlalèn.

klepun :

êngg. k. klèhèn.

klepos :

pating [x] pc. katon padha turu.

klerap :

pating [x] kn. ak. katon pating glêbyar tmr. banyu.

klèrèhan :

kn. karèrèhan, sor-soran.

klèrêk :

(W) kn. juru tulis.

klèru :

n. klèntu k. 1 diganti (dilironi) kang dudu mêsthine ora disêngaja; 2 salah, lupuh;[9] 3 kêlalèn; kc. liru.

--- 228 ---

klesa ~ klêndi.

klesa :

kw. rêgêd, ciri; kc. kalesa.

(klèsèd) :

nglèsèd kn. linggih (têturon) tanpa daya; [x]-an: 1 ngglangsur-ngglangsur; 2 têturon ngosèk marga krasa lara awake, sayah bangêt lsp.

(klesod) :

nglesod pc. linggih ndheprok ora mingsêd-mingsêd.

kleca :

kn. ar. wit sarta woh.

klècam-klècêm :

pc. pasêmoning praèn sêmu mèsêm; mak klècêm pc: sanalika mèsêm.

klecan :

êngg. k. lali, kêlalèn.

(klecap) :

di-[x] kn. ak. diklèthèk diilangi kulite.

(klècèk, klècèp) :

di-[x] pc. diklecap.

(klècèt) :

di-[x] êngg. kn. diklecap.

klecok :

êngg. ak. cocoh kinang.

klethak-klèthèk :

pc. tansah nywara mak klèthèk.

klèthèk :

I mak [x] kn. pêpindhan swaraning watu lsp. tumiba ing barang atos. II êngg. kn: thèklèk, gapyak. III êngg. kn: garing ut. digaringake (tmr. jambe, krambil); [x]-an: 1 êngg. palêmahan (ut. pawinihan) kang garing; 2 pc. kêkuraangan, mlarat; kc. klathakan. IV di-[x] kn: disèsèt kulite, diklecap (tmr. apa-apa kang krakêt).

klèthi :

êngg. kn. bngs. pênthung wêsi.

klethot :

êngg. pc. mlethot, kliru.

klewa-klewa :

kn. pratingkah kang ngatonake yèn ora sênêng; diklewani ak: diewani; kc. ewa.

klewah :

mak [x] pc. sanalika sigar.

klewang :

kn. bngs. pêdhang cêndhak; di-[x]: ditamani klewang.

klewas :

mak [x], [x]-[x], [x]-an kn. lunga (nolèh) marga ewa bangêt (isin ut. ora sudi).

klèwèr :

pating [x], [x]-an kn. kumlèmbrèh dawa (tmr. tali lsp); di-[x]-ake: diklèmbrèhake dawa (tmr. tali lsp); kc. kumlèwèr.

klêbak-klêbik :

pc. tlêbak-tlêbik.

klêbêk-klêbêk, klêbêkan :

pc. klabak-klabak, klabakan.

klêbês :

kn. ak. klêbus.

klêbêt :

k. klêbu.

klêbu :

n. klêbêt k. 1 kêbanjur mlêbu, mlêbu ora dijarag; 2 kêpetung, kêgolong ing; 3 pc. dianggêp kaya, dipigunakake; kc. lêbu, mlêbu.

klêbus :

kn. têlês marga kodanan.

klêbut :

kn. kayu cithakan kuluk (blangkon lsp); di-[x]: dicithak (ditrap) ing klêbut.

klêbon :

n. klêbêtan k. dilêboni ora kêjarag; kc. lêbu.

klêjing-klêjing :

êngg. pc. 1 têka (lunga tanpa nggêgawa ut. tanpa kanthi; 2 (lunga) kêwirangan, isin bangêt.

klêdhar :

pating [x] kn. pating klêdhèr.

klêdhèr :

pating [x] kn. katon ora ditata lan ora disimpêni.

klêdhêk :

pating [x] kn. ak. pating krêdhak.

klêdhing-klêdhing :

êngg. pc. klêjing-klêjing.

klêgon :

kn. ak. kêjibah malês bêcik; kc. lêgon.

klêk :

mak [x] pc. sanalika mandhêg.

klêkêb :

êngg. kn. apêk.

klêkêb, klêkêp :

mak [x] pc. sanalika tumutup (mingkêm) rapêt; di-[x] pc: didêkêp, ditutup rapêt.

klêkêk :

mak [x] pc. nywara kik (marga ditêkak).

klêkêr :

I pating [x], [x]-[x] kn. padha katon njingkrung (turu) ut. lêlêkêran (tmr. ula). II [x]-[x] pc: êrak ut. gêrok (tmr. swara).

klêkêt :

kn. ak. kêrkat.

klêlêdên :

êngg. kn. klolodên.

klêlêgên :

kn. ana kang mandhêg ing gurung (nalikane mangan).

klêlêng :

mak [x] pc. têrus lunga tanpa pêpoyan.

klêlêr :

pating [x], klêlar-klêlêr kn. nggrêmêt alon; 2 pc. katon aras-arasên; 3 pc. krasa griming-griming kaya kêri.

klêmad-klêmêd :

pc. alon pamangane sajak enak bangêt.

klêmah-klêmèh :

pc. klêmak-klêmèk.

klêmak-klêmèk :

kn. 1 alon ora lancar (tmr. gunêman); 2 mêmangan sajak kêmba (ora pati doyan).

klêmbak :

kn. ar. têtuwuhan oyode digawe jamu, wur lsp.

klêmbêngan :

êngg. kn. royoman, bêbarêngan (mangan, omong-omongan lsp).

klêmbungan :

êngg. kn. plêmbungan.

klêmbrèh :

pating [x] pc. pating klèmbrèh.

klêmbrêt :

pating [x], nglêmbrêt kn. katon wis kaya gombal (tmr. jarit lsp); [x]-an: gombal(-an).

(klêmèh, klêmèk) :

kc. klêmak-klêmèk.

klêmèr :

êngg. kn. ringkih bangêt (tmr. bocah cilik).

klêmêdan, klêmodan :

êngg. pc. klamêdan. klomad-klamêd.

(klêmêk) :

nglêmêk pc. ora garing kumrisik.

(klêmêng) :

[x]-[x], nglêmêng kn: krasa ajêg panas (marga mêndhung lsp).

klêmêr-klêmêr :

pc. ora sigrak, sarwa alon.

(klêmir) :

nglêmir kn. tipis bangêt (tmr. bakal lsp).

klêmis :

êngg. pc. klimis.

klêmuk :

kn. bngs. êmpluk gêdhe dianggo wadhah lênga lsp.

klêmun-klêmun :

kn. katon pêtêng kêsaput ing pêdhut (lamuk).

klêmpak :

k. klumpuk.

klêmpas-klêmpus :

kn. kêmpas-kêmpus napase.

klêmpêr :

êngg. ak. sêmaput.

klêmpuruk :

pating [x] kn. ak. padha nglumpruk têtumpukan; nglêmpuruk: nglumpruk, ngêndhuruk.

(klêmpus) :

nglêmpus pc. turu ora nglilir-nglilir; kc. klêmpas-klêmpus.

klêmpon :

êngg. kn. kêturon.

klêmprak-klêmprêk :

pc. kêrêp ambruk (têturon lsp) tanpa daya.

klêmprang :

pating [x] kn. ak. padha nywara crang (têmpuking gêgaman lsp).

klêmprang-klêmprêng :

kn. ak. mlaku alon kaya ana kang dirasak-rasakake.

klêndi :

êngg. kêpriye.

--- 229 ---

klêndhah ~ kliyas-kliyus.

klêndhah :

êngg. krambil.

klêndhah-klêndhèh :

pc. alon-alonan (ênggone mlaku).

klêndhak :

êngg. kn. bngs. klênthing wadhah banyu.

klêndhang :

I pating [x], [x]-[x] kn. padha ngyiyid rêgêd (mata lsp). II [x]-[x] êngg. kn: katon blênjat-blênjat; kc. kumlêndhang.

klêndhang-klêndhong :

pc. padha ngêndhêlong.

klêndhang-klêndhêng :

êngg. kn. klêndhang-klêndhang.

klêndhêt :

êngg. kn. rêndhêt, rêmbên. II [x]-ing atine êngg. pc: krêntêging atine.

klêndhok :

êngg. kn. kuwali; kc. gêndhok.

klênèngan :

kn. uyon-uyon nabuh gamêlan ora mrabot.

(klênêng) :

nglênêng pc. antêng lakune (tmr. banyu lsp).

klênik :

pating [x] pc. kakèhan prakara kang dianggo wadi; ngèlmu [x] pc: ngêlmu rasa, paguron kang pamêjange digawe wadi; kc. glênik.

klênis :

pating [x] pc. pating klêthis (ênggone mangan); kc. kumlênis.

klêntik :

kn. (lênga [x]) lênga krambil; di-[x]: 1 digawe lênga klêntik (tmr. krambil); 2 êngg. pc. diapusi, dirimuk.

klêntit :

k. itil.

(klêntrêng) :

[x]-[x], nglêntrêng pc. mlaku alon (katon kaya tanpa kêrkat).

klêncar, klêncèr :

pating [x] pc. padha murub kabèh (tmr. diyan).

klênthang-klênthung :

pc. dolan-dolan, mlaku-mlaku.

klênthar :

pating [x] kn. ak. padha sumèlèh ora kopèn; nglênthar: ora nêtêpi wajib (nggarap lsp); di-[x]-ake ak: ora diopèni, diênêngake bae, dilêmparakake.

(klênthe) :

[x]-[x], nglênthe pc. mlaku alon ora nggêgawa apa-apa.

klênthèng :

kn. omah pasêmbahyangan (tmr. Cina).

klênthêng :

kn. isi randhu; [x]-an: ar. mainan nganggo bumbungan cilik têlu dianggo nutupi klénthêng (dibêdhèk êndi kang isi); di-[x] êngg. pc: diapusi.

klênthing :

kn. saèm. jun cilik; [x] wadhah masin pr: isih kêtara tabêting kalakuane kang ora bêcik.

(klênthung) :

[x]-[x], nglênthung pc. tanpa nggêgawa apa-apa, ora olèh-olèhan.

klênthusên :

êngg. kn. padha abuh (bèri-bèri).

klênyam-klênyêm :

pc. ênggone mangan alon sêmu enak bangêt.

klênyêr :

pc. gurih; kc. klênyir.

klênyêm :

êngg. pc. 1 ar. panganan gêthuk digorèng; 2 bngs. lêncèg; kc. klênyam-klênyêm.

klênyêng-klênyêng :

pc. 1 krasa rada mumêt (ngêlu); 2 rada edan.

klênyêr :

mak [x] pc. krasa rada griming-griming kêpenak (tmr. badan lsp).

klênyir, klênyis :

êngg. kn. gurih bangêt (kaya rasaning krambil).

klênyit :

pc. 1 rada mambu (sarta ayid, tmr. jangan lsp); 2 rada gêndhêng; pating [x] pc: rasa campuran warna-warna sarta ora enak; [x]-an pc: 1 sêmbranan, kerasan; 2 lirih-lirihan (tmr. panabuhing gamêlan).

klêngêr :

kn. ora eling, sêmaput.

klêngkang-klêngkêng :

mak [x] pc. sanalika ngglethak mati.

klênguk :

pating [x] pc. padha linggih lênguk-lênguk.

klêpèh :

êngg. pc. têlês kêproh.

klêpêk :

I mak [x] pc. mak klêkêk. II pating [x], [x]-[x] pc: kêkablak ut. kêkêbêt suwiwine; kc. klabak, klapak, klèpèk.

klêpêr :

pating [x], [x]-[x], [x]-an kn. padha katon mabur (bola-bali, wira-wiri, uyêk-uyêkan).

klêpyar :

pating [x] pc. padha ambyar, kumêpyar; kc. kêpyar.

klêpyur :

pating [x] pc. katon kêpyur-kêpyur (ing pandêlêngan).

klêpus :

(klêpas-klêpus) êngg. pc. 1 ngêtokake kêbul akèh (nalikane udud); 2 umuk, sugih omong.

klêpoh :

êngg. pc. kêproh.

klêpon :

kn. 1 ar. panganan glêpung kêtan diglindhingi diisèni gula; 2 prênthilan ing kanthongan wadhah bayi (tmr. kewan).

klêprèh, klêproh :

êngg. pc. têlês kêproh.

klêpruk :

pating [x] pc. padha nywara pruk-pruk (kêpruk-kêprukan).

klêrêk-klêrêk :

pc. nywara êrak (gêrok).

klêsêd :

mak [x] pc. 1 sanalika obah mingsêd; 2 sanalika mulur banjur kaku (mati).

klêsik :

pating [x], klêsak-klêsik, [x]-an kn. padha gunêman lirih (bisik-bisik).

(klêtêr) :

nglêtêr pc. alus lan bêcik bangêt (ênggone njogèd).

klêtik :

êngg. kn. (lênga [x]) lênga klêntik.

klêting :

kn. ikalan lawe kang dilêbokake ing tropong (piranti panênunan); di-[x] ak: dicokol (diombèni jamu).

klêci :

kn. bngs. kênthang.

klêcing :

êngg. kn. kêcing.

klêcir :

pating [x] pc. pating krêncil.

(klêcis) :

nglêcis pc. tansah udud, karêm udud.

(klêthak) :

di-[x] kn. dicakot (dijapit) ing untu bam tmr. barang kang atos.

klêthêk :

(-klêthêk) kn. 1 nywara thêk-thêk (ing kothak, lêmari lsp); 2 ([x] ing ati) ak. krêntêging ati, niyat; nglêthêk pc: ngundhêr, tansah tumandang ing gawe; [x]-an pc: tansah tumandang ing gawe.

klêthês :

mak [x] pc. sanalika pèndèng (kêtlindhês lsp).

klêthik :

mak [x] pc. pêpindhan swaraning panganan kang gêtas dimamah; [x]-an: panganan kang garing-garing.

klêthir :

pating [x], klêthar-klêthir kn. ak: saka sathithik, thar-thir.

klêthis :

pc. kc. klêthik.

klêthuk :

mak [x] pc. swaraning barang atos dimamah (diklêthak); di-[x] pc: diklêthak.

(klêthus) :

di-[x] pc. diklêthak, dipangan (dimamah).

klidhêng :

(-an) êngg. klèdhêng(an).

kligane :

êngg. kêbênêran, tujune.

kliyang :

kn. ak. kleyang.

kliyas-kliyus :

êngg. kn. kisinan, kêwirangan.

--- 230 ---

(kliyêk) ~ klulur.

(kliyêk) :

[x]-[x] kn. lunga mlaku-mlaku sadhela; ngliyêk, [x]-an: tansah lunga mrana-mrana.

kliyêng-kliyêng :

kn. 1 krasa ngêlu (mumêt); 2 pc. rada edan.

klika :

kn. kuliting wit (kayu).

klikatên :

êngg. kn. likatên, gringgingên.

kliki :

kn. (lênga [x]) lênga jarak.

klikik :

pating [x], klikak-klikik kn: 1 swara ing wêtêng nalikane ngêlih; 2 nywara kik-kik (cêkikên);' nglikik pc: ngêlih bangêt, kalirên; kc. kumlikik.

klikip :

(-an) kn. guthêkan mawa tutup ing pêthèn (pêthi, grobog, wadhah kinang lsp).

klilan :

pc. kalilan.

klilapan :

êngg. pc. 1 kêliwatan; 2 kêlalèn; 3 kêkilapan.

kliling :

êngg. pc. 1 ing sakubênge; 2 mubêng-mubêng, nganglang (rondha, mriksa lsp); 3 mandhor; di-[x](-i): 1 ak. dijaga; 2 êngg. pc: dinganglangi, dirondhani, diubêngi; [x]-an êngg. pc: layang idêran.

klilingan :

êngg. ak. jênthik manis.

klilip :

kn. 1 rêrêgêd kang mlêbu ing mata; 2 ent. apa-apa kang njalari ora sênêng (mungsuh, cacad lsp); [x]-ên: kêlêbon rêrêgêd ing matane.

klimah :

kn. ak. têtêmbungan; kc. kalimah.

klimêngan, klimunan :

êngg. k. lali, kêlalèn.

klimis :

kn. 1 alus sarta gilap; 2 pc. katon rada bêcik, rada lêmu.

klimpe :

pc. kêlimpe.

klimputan :

kn. ak. kêwirangan; kc. limput, kalimputan.

klindhên :

kn. tali jantra pangantihan (kang dianggo ngubêngake).

klinik :

(W) kn. papan dianggo mulasara wong lara.

klinu :

kn. ar. wit.

klintang-klinting :

I kn. mlaku-mlaku tanpa tuju; kc. klintingan. II pc: gêgulungan; kc. glinting.

klintar-klintêr :

kn. tansah têka (mlaku) sêmu ana kang diarah; kc. klintêr.

(klintêr) :

di-[x]-i kn. ditêkani (diubêngi) bola-bali (kanthi sêdya ala); [x]-an: tansah têka (mubêng-mubêng) kanthi ana sing diarah.

klintingan :

I kn. tansah lunga (mlaku-mlaku) tanpa tuju. II pc: gêgulungan.

klintong-klintong, klintongan :

êngg. pc. mlaku-mlaku, mlancong.

klintrêk-klintrêk :

pc. katon kênthêl kêmpêl.

klincir :

êngg. kn. têlês kêbês.

klincuran :

kn. ak. klincutan.

klincutan :

kn. klicutan.

klinthang-klinthing :

kn. tansah nywara thing-thing (gêntha lsp).

klinthang-klinthung, klinthungan :

êngg. kn. mlaku-mlaku tanpa tuju.

klinthing :

I kn. gêntha cilik, bèl; di-[x](-i): diwèhi sasmita sarana klinthing. II pating [x] kn: padha njêngkêrud têtêkukan. III kn: woh gadhung kang ana ing dhuwur.

(klinyêm) :

di-[x] pc. diklenyam, diklècèp.

klinyit :

pc. katon gilap akèh lêngane.

klingking :

kw. jênthik.

klingkung :

kn. ak. klèru, kêlalèn.

klingsènên :

êngg. kn. lungse, kasèp.

klingsi :

êngg. kn. klungsu.

klipyan, klipcan :

êngg. k. lali, kêlalèn.

klirak-klirik :

kn. tansah nglirik; kc. lirik.

kliru :

n. klintu k. ak. klèru.

klisa :

kn. ar. oyod-oyodan (ing wit rumambat) kang kêna dipangan.

(klisik) :

nglisik kn. obah alihan (tmr. wong turu); [x]-an: tansah obah alihan (ngosèk) ora bisa turu kêpati.

klicatan :

pc. kumudu-kudu lunga (marga ora jênak, isin lsp).

klicèt :

êngg. kn. dudul klambi lsp.

(klici) :

di-[x] pc. dilus digilapake.

klicir :

pating [x], [x]-[x] pc. pating klacir.

klicit :

kn. katon gilap nglênga.

klicutan :

kn. ak. ora wani mandêng (menga-mengo) marga isin lsp.

klithah-klithih :

kn. tansah mlaku wira-wiri (sêmu nggêgolèki, bingung lsp).

klithihan :

kn. tansah mlaku-mlaku sêmu nggêgolèki, bingung golèk butuh lsp.

klithik :

êngg. kn. klinthing cilik; mak [x]: nywara mak thik; kc. kumlithik, wayang klithik.

klithikan :

kn. bakul (dodolan) kabutuhan padinan warna-warna kayata: bolah, lading, sabun lsp.

kliwa :

(S) kw. ak. kêdhi.

kliwat :

n. (kê)langkung k. wis liwat, wis luwih; [x]-an n kêlangkungan k: wis diliwati, ora kêpetung; kc. liwat.

kliwêng-kliwêng :

kn. ak. kliyêng-kliyêng.

kliwêr :

pating [x], [x]-[x], [x]-an pc. 1 tansah katon (têka lsp); 2 katon dawa-dawa ana ing banyu; kc. kumliwêr.

kliwon :

kn. 1 ar. dina pasaran kang kapisan; 2 êngg. lurah desa; 3 êngg. lurah ing padhukuhan (sangisoring lurah desa); 4 ar. pangkat sangisoring bupati.

kluban :

êngg. pc. kuluban.

klubuk :

pating [x], [x]-[x], [x]-an kn. 1 êngg. pc. ngêbêt-ngêbêtake suwiwine arêp ucul (tmr. pitik, manuk lsp); 2 njêmpolak-njêmpalik ut. klèpèkan (ana ing banyu tmr. iwak lsp).

(kluyu) :

di-[x] kn. ak. diwêdêl manèh (tmr. lurik kang wis masêm lsp); kluyon: 1 êngg. lurik lsp. kang dikluyu; 2 êngg. pawinihan.

kluyugan :

êngg. pc. gluyuran.

(kluyur) :

[x]-[x], ngluyur, [x]-an êngg. pc: kloyongan, gluyu.

kluyon :

kn. 1 lurik lsp. kang diklunyu; 2 êngg. pawinihan; kc. kluyu.

klukak-klukuk :

pc. tansah nywara kluk-kluk (ing wêtêng lsp).

(kluku) :

di-[x] kn. ak. diêkum ing banyu, banyune banjur dianggo tamba (tmr. jimat lsp); banyu klukon ak: banyu kang wis dikumi jimat lsp, dianggo tamba

klukuk :

kn. pipa ing tênggoke nganggo wadhah banyu.

klulur :

pating [x], [x]-[x] kn. mlaku alon sajak kurang kêkuwatan.

--- 231 ---

klulut ~ klonthong.

klulut :

kw. kang diluluti, kêkasih; di-[x]-i kw: diluluti, ditrêsnani; kc. lulut.

klumah :

pc. tiba mlumah; kc. lumah, mlumah.

klumbruk :

pating [x] kn. têtumpukan ora tata (tmr. barang sêmbêt); di-[x]-ake: disèlèhake bae (tmr. barang sêmbêt).

klumud :

kn. rêgêd bangêt (gupak lêmah lsp).

(klumuh) :

di-[x]-i kn. ak. ditanduki (diêmong) kanthi sabar; kc. lumuh.

klumur-klumur :

pc. rêmbên bangêt lakune.

klumus :

êngg. kn. klubus, têlês bangêt.

klumpêngan :

êngg. kn. kêjudhêgan.

klumpuk :

n. klêmpak k. ([x]-i) gunggunge, kabèh dadi siji; [x]-[x], kêklumpuk: nglumpukake apa-apa saka sathithik didadèkake siji; di-[x]-ake: dikumpulake dadi siji, didadèkake siji; (kê-)[x]-an: 1 olèh-olèhane nglumpukake; 2 kumpulan padha patêmon; 3 padha ngumpul (nglumpuk).

klumprak-klumpruk :

pc. katon kaya tanpa daya; kc. klumpruk.

klumpruk :

pating [x] kn. padha têtumpukan ora tata, ent. padha ambruk tanpa daya; nglumpruk: ambruk tanpa daya.

kluntrung :

pating [x] êngg. pc. padha lunga sêmu ora kêduga.

klunthangan :

êngg. kn. ugal-ugalan, kurang ajar.

klunthuh-klunthuh :

pc. ora gagah lan ora sigrak (lakune lsp).

klunthung :

I [x]-[x], pating [x] pc. nywara thung-thung (gêntha sapi lsp); kc. klonthong. II êngg. kn. cumplung (êndhas). III di-[x] kn. ak: digulung, dilunthung; kc. lunthung.

klunyatan :

kn. kurang ajar, murang tata.

(klunyum) :

di-[x] pc. diklènyèm, diklonyom.

klunyut :

êngg. pc. klêbus.

klungsu :

kn. isi asêm.

klungsur :

kn. rada kêmpot (tmr. pipi).

kluruk :

kn. swara ut. nywara sêru (tmr. jago, ing wayah esuk, arêp tarung lsp. uga dianggo ent).

kluron :

kn. nglairake bayi kang durung mangsane.

klusad-klusud :

mak klusud pc. katêranganing mlèsèd ut. mletre.

klucèh-klucèh :

êngg. kn. cêbêlèh, kurang cahya (tmr. warna lsp).

klucut, klocut :

kn. klêbus (marga kodanan).

kluthak-kluthêk pating kluthêk, kluthêkan :

pc. tansah nywara thak-thêk.

kluthak-kluthuk :

pc. tansah nywara thuk-thuk.

kluthuk :

I mak [x] pc. nywara thuk. II êngg. kn. 1 gêntha kayu (ing gulu sapi); 2 pêthèn kayu, glêdhêg; 3 glodhog; 4 bngs. ting awujud kothakan kayu; 5 bngs. grobag cilik. III kn: ar. jambu lan gêdhang (mawa isi). IV pc: 1 tulèn, tanpa campuran; 2 barès, pêsaja.

kluwa :

kn. godhogan tela lsp. nganggo santên; di-[x]: diolah kluwa.

kluwak :

kn. woh pucung kang wis tuwa lan wis diolah (dianggo bumbu).

kluwar :

êngg. pc. mêtu.

kluwas :

êngg. kn. kluron.

kluwat :

kn. jugangan kuburan.

kluwèn :

kn. ngêlih, kêluwèn; kc. luwe.

kluwêk :

êngg. kn. kluwak.

kluwêng :

mak [x] pc. katêranganing menggok ut. mubêng.

kluwêr :

mak [x] pc. sanalika menggok (mubêng).

kluwuk-kluwuk :

pc. kluwus-kluwus.

kluwung :

kn. 1 wêwujudan mlêngkung ing langit mawa warna biru, abang lsp. kêdadean saka pêcahing sorot; 2 êngg. bngs. kêmangga; 3 kayu urung kêndhang lsp.

kluwus-kluwus :

kn. katon rêgêd sêmu klawu (tmr. klambi putih lsp).

klobak-klobak, klobakan :

kn. ak. klubuk-klubuk, klubukan.

klobot :

kn. lêmbaran buntêling jagung (sok digawe rokok).

kloyong-kloyong, kloyongan :

êngg. pc. 1 mlaku-mlaku; 2 sênggoyoran, gloyoran.

kloyoran :

pc. gloyoran.

kloko :

mak [x] pc. sanalika kêndho ut. ucul.

klokop :

pating [x] kn. katon padha mêngkab-mêngkab (tmr. klika lsp); di-[x]-i: disèsèt ut. dijupuk kulite (klikane).

klokor :

I mak [x] pc. mak kloko; nglokor pc: kêndho, udhar. II [x]-[x] pc: gêdhe sêmu gêrok (tmr. swara).

klokro :

mak [x] pc. mak klokro; nglokro pc: kêndho, udhar, ent. wis êntèk pangarêp-arêpe.

klolodên :

kn. klêlêgên barang kang êmpuk alod (iwak koyor lsp).

klolor :

pating [x], [x]-[x] pc. pating tlolor.

klomah-klamèh :

pc. klêmak-klêmèk.

klombèran :

êngg. kn. kalènan.

klombyar-klombyor :

pc. glombyar-glombyor.

klombot :

êngg. kn. klobot.

klombroh :

nglombroh, [x]-an kn. kêlandhungên lan kêgêdhèn (tmr. klambi lsp).

klomod :

êngg. pc. klamud, klumud.

klomoh :

kn. gupak lênga lsp. wrata kabèh; di-[x](-i): ditêlêsi nganggo lênga lsp. nganti wrata; 2 êngg. pc. diapusi, diblithuk.

kloncèr :

pating [x] pc. katon dawa-dawa kaya koncèr.

klonthang, klonthèng :

kn. pêpindhan swaraning gêntha lsp; pating [x], [x]-[x], [x]-an: nywara klonthang (klonthèng).

klonthangan :

kn. ak. badhut, banyolan.

klonthang-klanthung :

kn. ak. lêgèh ora nggêgawa apa-apa, nganggur.

(klonthok) :

di-[x] pc. diklothok, diklokop; [x]-an pc: klothokan.

klonthong :

I kn. 1 (ut. [x]-an) ar. têtabuhan [têtabuh...]

--- 232 ---

klonyo ~ (kuya).

[...an] (unèn-unèn) dianggo dolanan ut. têngara nawakake dodolan; 2 (Cina [x]) (Cina) bakul idêr-idêr barang-barang. II [x]-an kn: 1 apa-apa kang ing jêrone growong (tanpa isi); 2 kang wis kothong (tmr. êndhog, rèk lsp); kc. slonthongan.

klonyo :

(W) kn. ar. lênga wangi.

klonyom :

mak [x] pc. sanalika thèthèl (tmr. kulit lsp); di-[x] pc: diilangi kulite.

klongkang-klongkong, klongkongan :

pc. 1 nangis sêru; 2 ks. ura-ura.

klop :

(W) pc. cocog petungane.

klopak :

pating [x], [x]-an kn. ak. klubukan.

klopod :

êngg. kn. rêgêd, glumut.

(klopok) :

di-[x] pc. dibakar ut. dipanggang (tmr. iwak lsp); kc. kropok.

klorèh :

(-an) kn. ak. nglantrah bangêt, ngandhar-andhar.

(klosod) :

nglosod, [x]-an kn. ak. linggih ora lunga-lunga; kc. klèsèd.

klotor :

êngg. kn. bngs. kreta arodha papat.

klocut :

pc. klêbus kodanan; kc. klucut.

(klocok, klocop) :

di-[x](-i) pc: diklècèp, diilangi kulite.

klothak :

mak [x], pating [x], [x]-an pc. pêpindhaning swara saèm. klèthèk.

klothèk :

pc: saèm. klothak.

klothok :

I di-[x](-i) pc. diklèthèk, diklokop, diklocop. II êngg. kn. tulèn; kc. kluthuk.

klowang-klawung :

kn. krasa jêlèh dening nganggur bangêt.

klowoh :

êngg. kn. êmpuk gêdhe dianggo paidon lsp; nglowoh pc: mlongo, ndlongop.

klowong :

I mak [x] kn. ak. 1 mangun mlêngkung (bundêran); 2 sanalika ngêndhêlong (kêndho); [x]-an: 1 bundêran; 2 alèn-alèn, gêlangan; 3 ak. klonthongan (tanpa isi); kc. kluwung. II di-[x]-i kn: 1 dibathik cêngkorongane (durung nganggo isèn-isèn); 2 didokoki lowahan ing layang lsp, kang bakal diisèni; kc. lowong, nglowong.

klowos :

pating [x] kn. ak. padha kothong (bolong); nglowos ak: ora olèh-olèhan, lêgèh bae.

ku :

n. -kula k. sêsulih pandarbe utama-purusa.

kubalan :

kn. ak. kêna ing ubaling gêni lsp; kc. ubal, mubal.

kubandha :

kw. ak. buta.

kubang :

êngg. kn. blumbangan.

kubêk :

kn. ak. diubêk; kc. ubêk.

kubêng :

kn. watêsing lumah kang ngubêngi; di-[x](-i): dikupêng ing; kc. ubêng.

kublêg :

êngg. kn. bngs. lumpang kayu.

kubuk :

kn. 1 trêp dawa lan ambane, awangun pêsagi (tmr. kacu lsp); 2 êngg. kacu; 3 pêsagèn; 4 awangun dhadhon (dawa, amba lan dhuwure padha); 5 ak. kurup, sumbut; 6 (ut. [x]-an) ar. dolanan mawa totohan nganggo kêcik dibyukake banjur ditutupi tangan dibêdhèk cacahe ut. gathèt ganêpe; di-[x]-ake: 1 didadèkake pêsagi; 2 ak. dikurupake, disumbutake.

kubul :

kn. ak. palanangan.

kubur :

(-an) kn. pasarean ki: pêndhêman mayit, jaratan; di-[x] n. dipunpêtak k. disarèkake, sumare ki: dipêndhêm (tmr. mayit).

kubut :

kn. ak. ditutupi (dikrukup) bukut.

kubon :

kn. ak. kêbon.

kubra :

kiyamat [x] (A) kn. kiyamat gêdhe (ing pungkasaning jaman).

kuda :

kw. (êngg. k): jaran; [x]-[x] kn. 1 ak. jagrag; 2 kayu sanggan andêr.

kudandapan :

kn. ak. 1 ak. digadhang-gadhang ing têmbe bisaa dadi ...; 2 dialêmbana lan dibêbungah atine sarana pangalêm lsp. (tmr. bocah cilik); 3 pc. diujar-ujari, disrêngêni; (ke-)[x]-an ak: 1 têtêmbungan (pangalêm, panggadhang) kang dianggo ngudang; 2 panjaluk ut. kasaguhan; 3 br. jênêng.

kudu :

n. kêdah k. 1 ak. dêrênging ati tansah arêp (nindakake lsp); 2 (ora kêna ora) mêsthi wajib ditindakake (dilakoni lsp); 3 mêmpêng bangêt arêp ... kc. kumudu, kudon, parikudu.

kudur :

(-an) kn. kawajiban mitulungi nggarap sawahing lurah (tanpa buruhan mung disuguh pangan lsp); di-[x]-ake: disambatake marang kuli (tmr. panggaraping sawah).

kudus :

(A) kn. ak. suci.

kudon :

kn. 1 êngg. pêrlu bangêt; 2 ak. pêpadon, udur-uduran.

kudrat :

(A) kn. ak. panguwasa; kc. kodrat.

kujana :

kw. 1 wong ala; 2 nêpsu, muring; kc. kunjana.

kujang :

êngg. kn. kudhi.

(kujiwat) :

ngujiwat kw. mlerok, mbalang liring.

kudhampêl :

kw. ngêthapêl, nèmplèk.

kudhandhangan :

kw. kêpengin (kangên) bangêt; kc. dhandhang.

kudhar :

êngg. kn. udhar, ucul; [x]-an ak: kêwudan; kc. udhar, wudhar.

kudhas-kudhis :

kn. kadhas-kudhis.

(kudhêk) :

di-[x] êngg. diudhak, diudhêk.

kudhi :

kn. bngs. arit ing têngah nganggo blêndhuk mèmpêr pêthèl; [x] pacul singa landhêpa pr: (padha dene pintêr lsp) mung kari adu bêgja.

kudhis :

kn. ak. kadhas-kudhis.

kudhu :

kn. ar. oyod dianggo ngabang jarit lsp; di-[x]: diabang ing kudhu.

kudhung :

kn. 1 êngg. tutup; 2 êngg. caping; 3 (ut. kêkudhung, [x]-an) nganggo tutup ut. aling-aling (slendhang lsp) ing êndhase; [x] indhing (tapih) pc: (wong lanang) kalah bangêt karo kang wadon; [x] lulang macan br: nganggo jênênging panggêdhe ut. wong kang kuwasa.

kudhup :

kn. 1 tlakupaning kêmbang nalikane durung mêgar; 2 kuncup; 3 pc. rada suthup (tmr. mata).

kuhaka :

(S) kw. ak. durjana, wong ala.

kuhana :

b(S) kw. ak. ora barès, cidra.

(kuya) :

di-[x]-[x] kn. tansah dioyak-oyak (dikon lunga lsp).

--- 233 ---

kuyu-kuyu ~ kulkul.

kuyu-kuyu, kuyus-kuyus :

kn, ak. dlèwèran tmr. kringêt lsp.

kukama :

(A) kn. ak. (para [x]) para ahli kukum, para hakim.

kukang :

êngg. kn. ar. kewan satêngah kêthèk.

kukap :

kw. 1 kêbul, mega; 2 dupa.

kukarma :

(S) kw. ak. tindak ala.

kukila :

kw. manuk.

kuku :

kn. kanaka ki. tutuping pucuk driji sikil ut. tangan; sa-[x] irêng pc: sathithik bangêt; di-[x]: dicuwêk lsp. ing kuku.

kukub :

kn. ak. krukub, tutup (rai lsp) di-[x](-i) ak: dikrukub, dikrodhongi; [x]-an êngg. ak: wêwêngkon, tlatah; kc. kukup, krukub.

kukud :

kn. 1 mbubrah-mbubrahi (dhasarane lsp. arêp lèrès); 2 ak. mati; di-[x](-i): dibubrahi lan diklumpukake (tmr. dagangan kang didhasarake).

kukuh :

n. kêkah k. 1 sêntosa, ora gampang rusak (tmr. omah lsp); 2 kêncêng ut. puguh kêkarêpane (panêmune); di-[x]-i: 1 diugêmi, digêgêgi (tmr. panêmu lsp); 2 ditêtêpi têmênan (tmr. kasaguhan lsp); kc. pikukuh.

kukuk :

êngg. ak. nywara dianggo nggêgiro cèlèng lsp. kang diburu.

kukul :

kn. pruntus-pruntus ing rai saèm. kutil; [x]-ên: ana kukule (ing rai).

kukum :

(A) kn. ak. putusan (ing pangadilan); kc. ukum.

kukumah :

(A) kn. ak. 1 têksiran, kira-kira; 2 putusan, pancasan.

kukumullah :

(A) kn. ak. pancasaning Allah.

(kukup) :

di-[x] kn. 1 dirakup nganggo tangan loro (diklumpukake ut. dibuwang); 2 diwêlasi lan diopèni (tmr. bocah kapiran, wong kêsrakat lsp), diêpèk mantu kanthi disangga sawragat kabutuhane; ora ngukup: ora olèh-olèhan, wis ora kêna dipèk pigunane; tanpa [x]-an ak: ora olèh apa-apa.

(kukur) :

[x]-[x] kn. nggaruk-nggaruk nganggo kuku (ing peranganing awak kang gatêl); di-[x]: 1 digaruk ing kuku; 2 êngg. ak: diparud, dikikir, dilus.

kukura :

kw. kura.

kukus :

kn. 1 kêbul; 2 uwab (ing banyu kang digodhog); 3 suwur, pawarta; dhuwur [x]-e ak: kêwêntar, misuwur; di-[x](-i): dimatêngake sarana sumubing wedang; [x]-an: piranti dianggo ngukus bêras ing nalikane adang (awujud nam-naman pring diwangun kaya conthong); kc. kumukus.

kuksi :

(S) kw. ak. wêtêng.

kul :

I kn. ar. bngs. keyong; [x] buntêt: keyong buntêt (sok dianggo jimat); kc. kulkul. II di-[x] kn: disiya-siya sarta disapèlèkake. III (W) kn: kobis; [x] bandhang: ar. wit.

kula :

I k: 1 aku, -ku; 2 dak-, tak-; 3 wangsulan yèn diundang. II (S) kw: darah, trah, turun, sanak-sêdulur.

kulaja :

(S) kw. ak. trah luhur.

kulagotra :

(S) kw. sanak sêdulur.

kulah :

I êngg. kn. gupak, kêkuthah. II di-[x] êngg: diulêd, dicampur. III kn: wadhah banyu dimêstèr dianggo padusan.

kulak :

I kn. êngg. ak. takêran bêras; 2 n. kilak k. (ut. kêkulak, [x]-an) tuku dagangan arêp diêdol manèh; [x] warta adol prungon pr: ngrungok-ngrungokake pakabaran; di-[x]: dituku arêp diêdol manèh; di-[x]-ake: diêdol marang bakul; [x]-an: (rêrêgan ut. barang) ênggone kulak.

kula-kuli :

kn. ak. manuh, kulina.

kulala :

(S) kw. ak. kundhi.

kulam, kulêm :

kn. ak. blumbang, kulah.

kula-mitra :

kw. sanak lan kanca-kanca.

kulanthe :

kn. 1 kc. klanthe; 2 ar. têmbang têngahan.

kular :

êngg. kn. bolah ular-ular.

kula-sêntana :

(-wanda, -wangsa, -warga) kw. sanak sêdulur.

kulawu :

kn. ar. wuku kang kaping 28; kc. klawu.

kuldi :

kn. ar. kewan bngs. jaran cilik.

(kule) :

ma-[x] kw. ak. turu.

kulègèn, kulèhe, kulèhèn, kulêmên :

n. kulepun k. êngg: geneya, kêpriye.

kulemat :

kn. ak. mori alus.

kulèn :

pc. sawah kang digadhuhake marang kuli.

kulêd :

kw. rêmbên, ora gancang.

kulêm :

I kw. 1 bêngi, wêngi; 2 turu; kc. kilêm.

kulhu :

(A) kn. pêpucuking surah ing kurän (kalumrah dianggo bêbuka yèn ngaji lsp).

kuli :

kn. 1 wong ing desa (kang ora cêkêl gawe); 2 wong kang bêburuh (angkat junjung lsp); [x] kêncêng ([x] baku, [x] kuwat, [x] ngarêp, [x] nomêr siji, [x] pokok): wong tani(-desa) kang baku duwe sêsanggan pagawean desa sarta olèh bagean sawah; [x] buri ([x] gamblok, [x] gandhok, [x] kêndho, [x] satêngah kêncêng): wong tani kang ora olèh wêwênang bagean sawahing desa.

kulib :

(A) kn. ak. kirik.

kulihan :

n. kantukan k: diulihi; kc. ulih, mulih.

kulihi, kuliyên :

êngg. geneya?

kuliling :

kn. ak. mubêng; kc. kliling.

kulina :

. 1 (S) kw. ak. trah, sanak; 2 kn. wis wanuh bangêt, wis manuh; dikulinakake: digêgulang supaya manuh (kulina).

kulintên :

êngg. k. kulina.

kulingling :

kn. ak. mubêng; kc. kliling.

kulisa :

(S) kw. ak. wadung, kampak.

kulit :

kn. 1 buntêl lapisan kang jaba (tmr. kewan, wong, têtuwuhan, woh lsp); 2 wlulang; 3 klika; [x]-an: 1 kang digawe kulit (ing pring tmr. gêdhèg lsp); 2 pc. rupaning kulit; kc. pakulitan.

kulita :

kw. kulina bangêt, supêkêt (tmr. mêmitran).

kulit-ayam :

kn. 1 kulit kang tipis bangêt (ing dhuwur dhewe); 2 glabat, kêndhangan.

kulit-daging :

pc. sanak sêdulur; di-[x]: dianggêp sanak.

kulkul :

êngg. ak. bngs. kênthongan kayu.

--- 234 ---

kulkum ~ kumêbêt.

kulkum :

(A) kn. ak. kala-mênjing.

kulmak :

kn. wong kang pinatah nampani dhayoh (ing nalikane duwe gawe dadi gêgêntine kang duwe gawe).

kulnèl :

kn. ak. kolonèl.

kulu :

I kn. ar. iwak loh. II kn. ak: katut diulu ora kêjarag; kc. ulu. III [x]-[x] kn. ak: katon rêgêd bangêt akêh blêduge.

(kulub) :

di-[x] kn. digodhog (tmr. jêjanganan); [x]-an: jêjanganan kang digodhog.

kuluh-kuluh :

kn. rêgêd bangêt akèh blêduge (klambi lsp).

kuluk :

I kn. makutha, panunggul ki: bngs. kêthu agême para priyayi yèn pinuju pasowanan grêbêgan lsp; [x]-an: nganggo kuluk. II (A) kn: pêgatan saka panjaluke kang wadon.

kuluma :

kn. ar. iwak loh.

kulumur :

kw. ak. kuthah gêtih lsp.

kulung :

I êngg. kn. 1 garan, apan-apan (ing ani-ani); 2 ak sampil kêbo. II êngg. kn: wêsi pipa dalan banyu, kalènan.

kulung-ati :

kn. ak. pulung-ati

kulup :

(A) kn. 1 ak. ikut, ora têtak; 2 br. thole, ênggèr.

kulur :

pc. kolur.

kulon :

n. kilèn k. ar. keblat kb. wetan; [x]-an: kang kaprênah (asal lsp) saka kulon, êropah.

kulwan :

kw. kulon.

(kum) :

di-[x] kn. dicêmplungake lan dirêndhêm ing banyu lsp; kc. kungkum.

kumadama :

kw. (ngrumangsani ut. api-api) bodho, asor.

kumayu :

kn. kênès bangêt, ambêk ayu; kc. ayu.

kumakaruh :

kn. ak. sumanak kaya wis wanuh bangêt; kc. karuh.

kumaki :

kn. anbêk pintêr, kaya wong tuwa; kc. kaki.

kumala :

kw. intên; ngumala kw. kaya intên, sumorot, bêcik bangêt.

kumala-kala :

kn. (jaka [x] umur-umuraning bocah lanang kira-kira 14 - 16 taun.

kumalanda :

kn. ak. duwe sêngguh kaya Wlanda.

kumalancang :

kn. ak. lancang bangêt; kc. lancang.

kumalasa :

kn. ak. (watu [x]) watu kang alus wrata (dianggo linggihan).

kumalikih :

kn. ak. sêngguh, sumangkeyan.

kumalungkung :

kn. ak. ambêk luhur (-luwih), pambêkan.

kumalot :

kn. ak. kumpul-kumpul, ora nyilêm; kc. kambang.

kumambang :

kn. kampul-kampul, ora nyilêm; kc. kambang.

kumampul :

kn. kampul-kampul, kumambang.

kumampo :

kn. wis mèh matêng (tmr. pêlêm); kc. ampo.

kumanak :

kn. kc. kêmanak.

kumanan :

kn. ak. komanan.

kumandêl :

kn. ak. gêdhe pangandêle, ngandêl bangêt; kc. andêl.

kumandhang :

kn. swara tundha (pambaliking swara); ngumandhang: ngêtokake kumandhang (nywara tundha).

kumantil :

(-kantil) kn. tansah gumantung, trêsna bangêt marang; kc. kantil, kanthil.

kumancing :

kn. ak. tumutup sarana dikancing; kc. kancing.

kumanthil :

(-kanthil) kn. kumantil(-kantil).

kumanyangan :

kw. ak. kêmayangan.

kumanggang :

kn. ak. kêmanggang; kc. panggang.

kumara :

kw. 1 bocah, jêjaka; 2 intên; 3 jiwa, roh; kc. kêmara, kumala.

kumaruk :

kn. ak. kêmaruk.

kumat :

kn. angot lara manèh (ent. angot nglakoni ala).

kumatal :

kn. ak. mèh garing ana ing wit; kc. kêmatal.

kumatus :

kn. ak: lara watuk gêtih; kc. kêmatus.

kumacèlu :

kn. kêpengin (adrêng) bangêt.

kumacêri :

kn. ak. cumeri-ceri, ora sênêng bangêt; kc. cêri.

kumawani :

n. kamipurun k. ambêk wani, kumandêl.

kumawasis :

kn. ak. kumintêr.

kumawas-awas :

kn. ak. ambêk awas (sidik).

kumawatir :

n. kumawatos k. kuwatir, sumêlang.

kumawawa, kumawawi :

kw. ambêk kuwat, ambêk bisa.

kumawi-kawi :

kn. ak. duwe ambêk kaya pujangga; kc. kawi.

kumawula :

kn. ak. ngabdi marang, rumakêt anggone ngabdi; kc. kawula.

kumawon :

k. êngg. bae.

kumawruh :

kn. ak. sêngguh dening sugih kawruh.

kumba :

(S) kw. 1 jun, klênthing; 2 êndhas; didu [x], di-[x]: didikêprukake[10] êndhas karo êndhas.

kumbah :

ut. makumbah kw. tukang masuhi (wêwilanganing wong nistha); di-[x] kn: diwasuh; [x]-an: wasuhan.

kumbaya :

I kw. jun, klênthing. II kw: gêmbaya.

kumbakara :

(S) kw. ak. kundhi.

kumbala :

1 kw. saèm. jêbêng awangun kêkêmbangan dianggo rêrênggan; 2 ki. ak. jenggot, brêngos.

kumbandha :

(S) kw. ak. buta.

kumbang :

I êngg. kn. kombang. II angin [x] êngg. Brêbês lsp; angin saka kidul ing mangsa kêtiga.

kumbi :

kn. ora gêlêm ngaku (selak nggêgêgi darbèking liyan lsp); dikumbèni: digêgêgi, diaku darbèke dhewe.

kumbu :

kn. ar. panganan.

kumbuhan :

kn. ak. wis (mèh) mati (tmr. kewan kang dibêdhil, diburu lsp).

kumendho :

kn. isih ênom tmr. krambil (nêdhênge diolah kendho).

kumèpèt :

kn. ak. isih ênom (tmr. gêdhang).

kumèrèn :

kn. ak. kêmèrèn; kc. mèri.

kumeron :

kn. ak. kêmeron.

kumewat :

êngg. ak. kênès, pambêkan.

kumêbêt :

kn. ak. kêbêt-kêbêt (suwiwine); kc. kêbêt.

--- 235 ---

kumêbul ~ kumlebat.

kumêbul :

kn. ak. mêtu kêbule; kc. kêbul.

kumêbut :

kn. ak. ngêbut-ngêbutake; kc. kêbut.

kumêd :

kn. 1 gêmi bangêt, cêthil; 2 ([x] lambe) êngg. pc: amêm, ora sênêng gunêman; 3 ([x] daging) pc. ora bisa lêmu.

kumêdah :

k. kumudu; kc. kudu.

kumêdul :

kn. ak. mêndul-mêndul (mêmbal-mêmbul).

kumêdut :

kn. obah kêdut-kêdut; kc. kêdut.

kumêjut, kumêjot :

êngg. kn. kagèt; kc. kêjut, kêjot.

kumêdhèp :

kn. kêdhèp matane; [x] kasèp pc: yèn ora enggal-enggalan (kurang prayitna) bakal ora olèh gawe; [x] kaca pc: mêndêlik pamandênge; kc. kêdhèp.

kumêgilan :

kn. ak. gila bangêt.

kumêl :

êngg. ak. 1 sarèh; 2 wis ngrantang (tmr. jarit lsp); 3 ora sigrak, ora bingar.

kumêlap :

kn. 1 katon mak kêlap, gumêbyar; 2 ([x] atine) uwas, sumêlang; kc. kêlap.

kumêlar :

kn. ak. ambêk kuwat, sarwa kuwagang; kc. kêlar.

kumêlèp :

pc. panas bangêt.

kumêlip :

kn. ak. katon kêlip-kêlip; kang [x] br: titah kang urip; kc. kêlip.

kumêlun :

kn. mumbul katon gêgulungan (tmr. kêbul lsp); kc. kêlun.

kumêmbêng :

kn. ak. 1 ora bisa mili; 2 mênggêng, ora cêtha têgêse; kc. kêmbêng.

kumêmping :

kn. lagi wiwit mêntês (tmr. pari, enak-enake diêmping).

kumêmprang :

kn. ak. nywara mak kêmprang.

kumêndham :

(W) kn. panggêdhening bètèng (saradhadhu).

kumêndhir, kumêndhur :

(W) kn. panggêdhe kang ngabani saradhadhu; dikumêndhiri: diabani, dipanggêdhèni (tmr. saradhadhu).

kumêndhung :

I (-kêndhung) kn. ak. têtumpukan mundhung-mundhung. II kn. ak: umuk, pambêkan; kc. gêndhung.

kumênom :

kn. ak. ambêke kaya wong ênom.

kumênclang, kumênclèng, kumêncling, kumêncrang, kumêncrèng, kumêncring :

kn. nywara (muni) mak kênclang(-kênclèng, -kêncling, kêncrang, -kêncrèng, kêncring).

kumênthus :

kn. ak. umuk, gumêdhe, kumêndêl lsp); kc. kênthus.

kumênyal :

kn. ak. mêndat mak kênyal.

kumênyar :

kw. sumorot; kc. kênyar.

kumênyus :

kn. ak. tumancêb jêro; kc. kênyus.

kumênyut :

kn. ([x] atine) krasa kêkênan atine; kc. kênyut.

kumêpyar :

kn. krasa sêgêr kêpenak (mari ngantuk, marga ngombe wedang bubuk panas lsp); kc. kêpyar.

kumêpyur :

kn. 1 kêpyur-kêpyur; 2 ([x] atine) ak. sumêlang, trataban; kc. kêpyur.

kumêpyur pulut :

kn. ak. rakêt bangêt (ora tau pisah).

kumêplak :

kn. ak. nywara mak kêplak; kc. kêplak.

kumêpruk :

kn. nywara mak kêpruk; kc. kêpruk.

kumêrab :

kw. katon uyêk-uyêkan akèh bangêt.

kumêrak :

kn. ak. garing bangêt; kc. kêrak.

kumêrud, kumêrug :

kn. ak. gumrudug akèh bangêt.

kumêruk buntut :

kn. isih ênom bangêt (tmr. dêgan).

kumêsar :

kn. ak. sar-saran atine (kuwatir); kc. kêsar.

kumêtèp :

kn. krasa panas bangêt ut. pêdhês bangêt.

kumêtir :

kn. 1 wong kang dikuwasakake mriksa lsp; 2 lêlurahing mandhor.

kumêcap :

kn. gunêman; kc. kêcap.

kumêcêr :

kn. kêpengin bangêt (nganti idune mêtu); kc. kêcêr.

kumêcit :

kn. ak. nywara, nyabawa.

kumêcus :

kn. ak. kumintêr; kc. pêcus.

kumêthak :

pc. gumêdhe bangêt, ngêdir-êdirake.

kumêthip :

kang [x] br: titah kang urip; kc. kumêlip, kêthip.

kumidhi :

(W) kn. tontonan mitongtonake ulah kaprigêlan, kewan-kewan lsp; [x] sêtambul: tontonan saèm. sandiwara (tonil) ngango basa Mlayu.

kumilat-kilat :

kw. gumêbyar kaya kilat; kc. kilat.

kumini :

I kn. kumintêr (tmr. bocah wadon). II [x] suci kn: roti tanpa ragi kang wis disucèkake (RK).

kumintêr :

kn. ambêk pintêr; kc. pintêr.

kumingsun :

kw. gumêdhe, umuk.

kumis :

êngg. ak. brêngos; kc. komis.

kumisaris :

(W) kn. 1 juru nupiksa (tmr. pakumpulan); 2 panggêdhe pulisi.

kumisèn :

kn. (pa-)nitipriksa; [x] worêng: mriksa rêsiking omah; kc. kumisi.

kumisi :

(W) kn. 1 panitipriksa, nitipriksa, kang pinatah nitipriksa; 2 (jual [x]) pc: ngêdolake barang daganganing liyan; 3 pc. ujuran ênggone ngêdolake baranging liyan; di-[x], dikumisèni: 1 dititipriksa, dipriksa, 2 pc. diêdolake sarana kumisi.

kumitir :

kn. 1 kumlèbèt gêtêr (gêndera kanginan lsp); 2 ([x] atine) ak. kêtir-kêtir atine, kuwatir; kc. kitir.

kumyus :

kn. ak. gumrobyos (tmr. kringêt), ndlêdêg (tmr. gêtih lsp).

kumkuman :

kn. kang diêkum(-i); kc. kum, kungkum.

kumlabèt :

kn. ak. kumlèbèt.

kumlamar :

kn. ak. ora katon cêtha; kc. sumamar.

kumlambi :

kn. ak. grimis kang wis kêrêp.

kumlanda :

kn. pambêkane kaya Wlanda.

kumlancang :

kn. ak. lancang bangêt.

kumlancur :

kn. lagi wiwit mêtu lancure (tmr. jago).

kumlare :

k. gumocah (kaya bocah).

kumlasa :

kn. ak. kc. kumalasa.

kumlathak :

êngg. pc. atos bangêt; kc. klathak.

kumlawe :

kn. obah mak klawe (tangane); kc. awe, klawe.

kumlawèr :

kn. dawa nglawèr; kc. klawèr.

kumlebat :

pc. katon mak klebat.

--- 236 ---

kumlèbèt ~ kumrêbêt.

kumlèbèt :

kn. klèbèt-klèbèt (tmr. gêndera lsp).

kumlèmbar :

pc. katon sumèlèh ing.

kumlènthèng :

pc. nywara sêru cêtha (tmr. wong wadon); kc. klènthèng.

kumlewa :

kn. ak. katon ewa (klewa-klewa).

kumlewah :

kn. ak. (tatu, kêtaton) amba kaya sigar.

kumlèwèr :

kn. ak. gumantung dawa; kc. klèwèr.

kumlêkêrên :

kn. ak. kêmlêkêrên.

kumlêndhang :

kn. ak. kumlêndhêng; kc. klêndhêng.

kumlêndhêng :

kn. katon nggêmbulêng (tmr. kêbul lsp): ora ana [x] ak: ora ana bênène (ora katon apa-apa).

kumlênis :

pc. kumlêthis.

kumlênyêr :

pc. krasa klênyêr-klênyêr.

kumlêthak :

pc. nglêthak; kc. klêthak.

kumlêthik, kumlêthis :

kn. gêtas rênyah (tmr. panganan lsp); kc. klêthik, klêthis.

kumliya :

kn. ora sumanak; kc. liya.

kumlikih :

kw. umuk, gumêdhe.

kumlikik :

(-ên) kn. nywara klikik-klikik wêtênge (marga ngêlih lsp).

kumlimpad :

kn. ak. ambêk pintêr (ambêk luwih); kc. limpad.

kumlinthing :

kn. nywara mak klinthing.

kumlingking :

kn. ak. garing bangêt.

kumlithik :

I kn. nywara klithik-klithik. II êngg. tansah thik-thikan.

kumliwêr :

kn. ak. katon sadhela; kc. kliwêr.

kumluhung, kumluwung :

kw. luwung, angur; kc. luhung.

kumlunthu, kumlunthus :

kn. ak. kumintêr, kumênthus.

kumlunthung :

kn. 1 ak. nglunthung; 2 pc. sarèh, kêndho (tmr. hawa napsu lsp); kc. klunthung.

kumlungkung :

kn. kc. kumalungkung.

kumluwih :

kn. ak. ambêk luwih tinimbang sapêpadhane.

kumud :

kn. santên kanil; [x]-[x] pc. klumud, rêgêd.

kumuda :

1 kw. kêmbang tunjung (putih); 2 kn. ak: godhong kêmladheyan (yèn arêp digawe têtamba).

kumukus :

kn. 1 mêtu kukuse; 2 ar. bumbon crakèn; 3 ar. lintang.

kumupak :

kw. gumludhug.

kumur-kumur :

kn. ak. (ajur [x]) ajur mumur (nganti lêmbut bangêt).

kumurêb :

kn. ak. mêngkurêb; kc. kurêb.

kumutug :

kn. murub lan kumêlun (tmr. mênyan lsp); kc. kutug.

kumucing :

pc. sulak (kêbut wulu).

kumucup :

kw. nêmpuh, nrajang.

kumucur :

kn. ak. mancur; kc. kucur.

kumuwat-kuwat :

n. kumiyat-kiyat k. ak. tindak-tanduke kaya wong rosa (kuwat).

kumotos :

kn. ak. tètès, kotos-kotos.

kumocab :

br. kocak (tmr. sêgara, alun); kc. kocak.

kumocor :

kn. mili banjur tètès (tmr. idu lsp) kc. kumêcêr.

kumpa :

pc. pompa.

kumpe :

êngg. kn. (wedang [x]) wedang tèh komboran.

kumpêni :

kn. 1 V.O.C. (Verenigde Oost-indische Commpagnie) yaiku pakumpulan dagang ing nêgara Wlanda jaman biyèn kang nancêb pangawasa ing Indhiya kene; 2 saradhadhu; mlêbu [x]: dadi saradhadhu; [x] cilik ak: Ned. Handelmiy.

kumplang-kumplang :

êngg. kn. kêbak banyu; kc. komplang.

kumplit :

pc. komplit.

kumplitan :

kn. ak. rombakan pranatan bab sawah lungguh(-gadhuhan).

kumpul :

n. kêmpal k. tunggal dadi siji (ora pisah-pisah); ngumpul: nglumpuk, nunggal dadi siji; di-[x]-i pc. dirakêti ênggone sêsrawungan; di-[x]-ake: diklumpukake, didadèkake siji; [x]-an pc: 1 kêklumpukan sarasehan lsp; 2 pirukunan; kc. pakumpulan.

kumpra :

êngg. ak. (wong [x]) wong asor.

kumpris :

pc. anak kang bakal nggêntèni pangkating bapa.

kumprung :

kn. ak. bodho bangêt.

kumrayap :

kn. ak. katon uyêk-uyêkan akèh bangêt; kc. rayap.

kumrakêt :

kn. ak. rakêt bangêt (pamitrane, sumanak); kc. krakêt.

kumram :

kw. 1 sumilak padhang; 2 têrang bangêt, sumorot.

kumrambut :

kn. wis mèh kênthêl (tmr. glali, kilang digodhog); kc. rambut.

kumramyas :

kn. ak. kumranyas.

kumranyas :

kn. krasa mak kranyas (pêdhês, panas).

kumrangga :

kn. wis mèh umob (tmr. lênga).

kumrangsang :

kn. 1 nywara ngarêpake umob (tmr. wedang lsp); 2 ak. nggrangsang bangêt); kc. grangsang, krangsang.

kumrapak :

kn. garing ngrapak. kc. rapak.

kumrapyak :

pc. nywara krapyak-krapyak (ilining banyu lsp).

kumrasak :

kn. 1 nywara krasak-krasak (ilining banyu, tibaning udan lsp); 2 nywara krêsêk-krêsêk (godhong garing lsp); kc. krasak.

kumratu-ratu :

kn. ak. nggugu karêpe dhewe (kaya ratu, umur-umuraning bocah ± 4 taun).

kumracak :

kn. ak. nywara kracak-kracak (tibaning banyu mancur lsp).

kumrawak :

kn. gumrojog (grojogan lsp).

kumrawan-prawan :

kn. ak. ambêke kaya isih prawan tulèn.

kumrèncèng :

kn. nywara cèng-cèng.

kumrèngkang, kumringkang :

kn. ak. gumregah tangi; kc. krèngkang.

kumrèsèk :

kn. nywara krèsèk-krèsèk (godhong garing lsp).

kumrèwèk :

pc. tansah crèwèt.

kumrêbêt, kumrêbut :

kn. ak. 1 nywara krêbêt-krêbêt; 2 laku bangêt (tmr. bakulan, dêdagangan); kc. krêbêt, kumrubut.

--- 237 ---

kumrêkês ~ Kunut

kumrêkês :

kn. ak. tumama mak krês (lading kang landhêp lsp); kc. krêkês.

kumrêkêt :

kn. ak. nggêgêt alon-alonan; kc. krêkêt.

kumrêmês, kumrêmus :

kn. ak: êmpuk gêtas mamah-mamahane; kc. krêmês.

kumrênyês :

kn. ak. rêmuk.

kumrêngsêng :

kn. nywara krêngsêng-krêngsêng ngarêpake umob )tmr. wedang); kc. krêngsêng.

kumrêpês :

kn. êmpuk kapês-kapês mamahane lsp.

kumrêsêk :

kn. ak. 1 ak. nywara krêsêk-krêsêk; 2 rame ênggone gunêman.

kumrêtêk :

kn. ak. nywara krêtêk-krêtêk (wot pring lsp).

kumrêcêk :

pc. rame bangêt ênggone omong.

kumriyak :

kn. ak. kriyak-kriyak mamah-mamahane.

kumriyêg :

kn. ak. katon uyêk-uyêkan akèh bangêt.

kumriyêk :

kn. ak. rêmuk; kc. kriyêk.

kumrincing :

kn. nywara krincing-krincing.

kumrinyis :

pc. nywara krinyis-krinyis (iwak digorèng lsp).

kumringêt :

kn. mêtu kringête.

kumringsing :

pc. garing bangêt.

kumripik :

kn. êmpuk gêtas mamah-mamahane.

kumrisik :

kn. 1 nywara krisik-krisik; 2 ak. sigrak, ora lêmês (tmr.pawakan).

kumritig :

pc. êlur (irit-iritan) akèh bangêt; kc. kritig.

kumricik :

kn. nywara kricik-kricik.

kumriwik :

kn. mili sarta nywara (kalènan lsp); kc. kriwik.

--- 238 ---

kunta ~ kurban.

kunta :

kn. ak. bngs. tumbak cêndhak (ditlorongake).

kuntan :

pc. kontan.

(kuntêk) :

di-[x] êngg. kn. disuntak.

kuntên :

êngg. k. kuli.

kuntul :

kn. ar. manuk bngs. blêkok; kc. kontul.

kunca :

kn. klèmbrèhing pojoking dodot.

(kuncang) :

di-[x] kw. dibuncang, dibabitake.

kuncara :

kw. misuwur bangêt (katon luhur).

kuncèh :

êngg. kn. pipa dawa (Cina).

kunci :

I kn. ar. êmpon-êmpon. II kn: 1 êngg. pc. sosi, sogok; 2 gêmbok; di-[x]: dikancing, digêmbok.

kuncir, kuncit :

êngg. kn. kucir.

kuncung :

kn. 1 rambut (saèm. jambul) ing dhuwur bathuk; 2 ak. isih nganggo kuncung (tmr. bocah cilik); 3 pojoking ikêt kang nyongat ing sadhuwuring bathuk; 4 omah cilik sangarêping pêndhapa; wiwit [x] nganti gêlung pc: wiwit cilik nganti gêdhe; ngunjung, [x]-an: nganggo kuncung; di-[x]-i: 1 didokoki kuncung; 2 pc. wis mati.

kuncuk :

(kunclup êngg) kn. 1 durung mêgar (tmr. kêmbang); 2 êngg. kudhup; [x]-ing asta br: tangkêbing tangan (nalikane nyêmbah).

kunthara :

kw. 1 pratingkah, reka, kalakuan; 2 ar. windu kang kapindho.

kunthèt :

êngg. kn. kunthing.

kunthing :

kn. orabisa mundhak gêdhe (tansah cilik bae).

kunthiwiri :

êngg. kn. tansah bali bae, wira-wiri.

kunyik :

êngg. kn. unyik: kunyikan pc: olèh (dadi, tiba) unyik.

kunyit :

êngg. kn. kunir.

kunyuk :

êngg. kn. munyuk.

kunyur-kunyur :

pc. katon êmpuk bangêt (tmr. iwak daging).

kung :

I kw. 1 sêdhih; 2 kêsêngsêm, kedanan, trêsna. II pc: pêpindhan swaraning pêrkutut.

kungas :

kc. kongas.

kungkang :

kn. ak. kodhok gêdhe.

kungkulan :

kn. diungkuli (ora kêjarag), kalah unggul; kc. ungkul.

kungkum :

kn. (adus, linggih lsp) ana ing sajroning banyu.

(kungkung) :

di-[x] kn. dikurung ora olèh lunga-lunga, diêlud (tmr. dolanan bengkat lsp).

kupa :

(S) kw. sumur, sumbêr, bêlik.

kupang :

1 êngg. 4 dhuwit (± 3½ sèn); 2 kw. 100.

kupat :

kn. sêga dibuntêl ing janur nam-naman diwangun pêsagi, maju têlu lsp; [x] luwar: bêras kuning dibuntêl janur kaya kupat yèn didudut udhar (dianggo srana ngluwari ujar).

kupêng :

kn. 1 (sa-[x]-e) ak. sakubênge; 2 (dirubung lsp) awangun kalangan têpung (kaya dikêpung); 3 pucuke mèh têpung (tmr. wanguning sungu); di-[x](-i): dikubêngi, dikêpung.

kupêr :

êngg. kn. cilik mblungkêr (tmr. kuping); [x]-an ak: tanpa suwêng ut. tanpa uwêr (tmr. kuping).

kupi :

I kn. ak. bngs. gêndul gêdhe awangun pêsagi (wadhah jênèwêr). II (ut. kupiya) kn: layang ngèngrèngan karangan lsp. kang dianggo têdhakan (arêp dicap lsp).

kupiya :

kn. 1 kupi; 2 conto, tuladha; 3 ak. têdhakan, turunan; 4 lêlakon kang wis dialami (dianggo tuladha lsp).

kupik :

kw. ak. kêplok.

kupina :

(S) kw. cawêt, kathok.

kuping :

kn. talingan ki: pirantining pancadriya kang dianggo ngrungokake; sipat [x]: (mlayu) bantêr bangêt; [x] budhêg dikoroki pc: wis ora krungu (êmoh ngrungokake) mêksa dirungoni; [x]-an: wêsi kolongan ing kiwa têngêning wajan, pêthi lsp. (dianggo cêkêlan).

kupyah :

kn. bngs. kêthu.

kupluk :

I êngg. kn. kupyah. II di-[x] êngg, kn: diongklok lan dicarub.

kupu :

kn: ar.kewan ibêr-ibêran asal saka ênthunging ulêr; [x] tarung: lawang kang inêbe loro (tangkêban).

kupur :

I êngg. kn. pupug, papak. II kn. ak: (wong [x]) wong kang ora pracaya ing Allah; kc. kapir.

kupon :

I kn. têtiron (gambaran lsp) kupu. II kn: girik (layang) kang mawa pangaji (kêna diijolake barang lsp).

kur :

I êngg. kn. mung. II pc: sabawa ngundang pitik; di-[x]-[x]-i pc: diundang sarana muni kur-kur (tmr. pitik).

kura :

kn. bngs. bulus gêdhe.

kurah :

kn. ak. kêmu ngrêsiki gorokan; di-[x](-i) êngg. ak: dikuras(-i); kc. gurah, kuras.

kurakah :

kw. jagal.

kur'an :

(A) kn. Kitab Suci pêpakêming agama Islam.

(kuranti) :

dikurantèni kw. dicandhêt, dipênggak.

kurantil :

kn. ar. wuku kang kaping pat.

kurang :

n. kirang k. 1 isih kêsêthithikên, durung cukup(-ganêp); 2 pc. ora (-pati), up. [x] pantês; 3 isih durung tumêka ing papan (waktu) kang ditêmtokake, up. [x] 5 dina, [x] 5 pal; 4 ([x] saka) luwih sathithik tinimbang karo; 5 pc. suda; [x] ajar ([x] sogok êngg); ora ngêrti tata-krama, cênthula; [x] têrang: 1 ora pati têrang (samar); 2 (kirang priksa êngg. pc. k) êmbuh; [x]-[x] (bêgjane lsp) pc: mênawa ora bêgja mêshi ...; di-[x]-i: disuda; ngêngurangi: nyuda saka sathithik (pasa, nyênyirik lsp) kc. kêkurangan.

kurap :

êngg. kn. kadhas.

(kuras) :

di-[x] kn. 1 dirêsiki sarana disêntor ut. digojagi ing banyu (tmr. wadhah, kulah lsp); 2 pc. disat, diêntèkake kabèh (dhuwit lsp); kc. koras.

kurasi :

kn. ar. bakal warnane abang (kuning) kêkêmbangan.

kurban :

(A) kn. 1 apa-apa kang diunjukake marang Allah minangka tandhaning sungkêm lan angakoni kuwasaning Allah; 2 ent. bêbantên; di-[x]-ake: diunjukake [diun...]

--- 239 ---

kurda ~ kucapah.

[...jukake] ing Allah kanggo kurban (uga ent).

kurda, kurdaka :

kw. nêpsu bangêt.

kurès :

I êngg. pc. 1 dicukur isih durung rêsik; 2 kc. kuris. II (A) kn. ak: ar. bangsa ing tanah Arab.

kurêb :

kn. perangan kang lêgok ut. kang dumunung ingisor (tmr. wadhah lsp. kang disèlèhake) kb. lumah: sa-[x]-ing langit br: kabèh kang tinutupan ing langit (jagat); di-[x]-i: dirungkêpi, diantêpi bangêt; di-[x]-ake: disèlèhake lumahe kang dhuwur didokok ingisor; kc. mangkurêb.

kurên :

I êngg. kn. 1 kw. jodho; 2 wong lanang kang wis diwasa (ut. wis duwe bojo); ma-[x] kw: jêjodhoan, sanggama. II di-[x] êngg. kn: disuguh.

(kurih) :

di-[x] êngg. kn. diusap(-i), dilapi.

kurimên :

êngg. kn. lêlaranên bae (tmr. pitik).

(kuris) :

I di-[x]-i êngg. kn. dicukur (dikêrik nalikane dipaèsi). II nguris kn. ak: kêwirangan, kasoran.

kurma :

I (S) kw. bulus gêdhe. II kn: ar. wit sarta woh bngs. palêm (kang akèh ing tanah Arab).

kurmat :

(A) kn. urmat: di-[x]-i: diurmati; kc. urmat.

kuru :

n. kêra k. sathithik daginge, kb. lêmu.

kurug :

kw. kêre, tamèng dhadha.

kurulut, kuruwêlut :

kn. ar. wuku kang kaping 17.

kurung :

I kn. 1 ak. apa-apa kang ginawe magêri (ngrudhungi) supaya brukut; 2 ar. têtêngêr ing tulis: (...); damar [x] ak: ting, lêntera; klambi [x]: klambi ing ngarêp tanpa bêdhahan; ma [x] [...];[11] sawan [x]: ar. lêlaraning bocah cilik; wringin [x]: wringin kang dipagêri mubêng (ing têngahing alun-alun); di-[x]: 1 kn. didokoki têtêngêr kurung; 2 (n. dipunsêngkêr k) dipagêri mubêng, dilêbokake ing kurungan; 3 pc. dipiyara ora olèh lunga-lunga (tmr. tlèdhèk lsp); [x]-an n. sêngkêran k: 1 piranti dianggo ngurung manuk (pitik lsp); 2 kang dikurung, kb. umbaran. II êngg. kn: lunga mênyang panggonan liya buruh dêrêp (tmr. wong wadon); [x] munggah lumbung pr: batur dipèk bojo.

kurup :

I pc. sumbut, timbang karo kangèlane; kc. urup, korup. II (A) kn. ak: 1 aksara Arab; 2 aksara petungan taun (ing pananggalan).

kursèn :

kn. padha linggih ing kursi.

kursi :

kn. piranti dianggo linggih (mawa lendhehan).

kursus :

(W) kn. 1 wulangan; 2 pc. layang katêrangan tamat sêkolah; 3 pc. tamat sêkolah.

kursut :

kn. kayu palangan dianggo nggaris kayu lsp. (piranti tukang kayu).

kusa :

I (S) kw. ak. (ar) sukêt. II di-[x] kw. ak: 1 ditarik, digosok; 2 dirangkul; 3 diambung.

kusala :

kw. 1 bêcik, utama; 2 pintêr; 3 waras, slamêt.

kusan :

êngg. kn. kukusan.

kusi :

êngg. kn. rêgêd mbêsisik.

kusik :

I ut. a-[x]-an kw: ora jênjêm, ora tata. II kn. ak: lading cilik nyanthuk kanggo mbolong wrangka.

kusika :

kw. kulit.

kusir :

(W) I kn. tukang nglakokake kreta; di-[x]-i: dilisi (tmr. jaran rakitan ing kreta) II êngg. kn: kucir.

kusuk :

I (A) kn. ak. kêncêng bangêt ênggone nglakoni agama (piandêle) tmr. Islam. II di-[x]-i êngg. kn: dikosoki.

kusuma :

(S) kw. 1 kêmbang; 2 ent. endah bangêt (putri); 3 trah luhur.

kusumawicitra :

(S) kw. (kêmbang warna-warna) ar. têmbang gêdhe.

kusung-kusung :

kn. kalawan rêrikatan sarta sajak wigati bangêt (gita bangêt).

kusur :

tanpa [x] kn. ak. tanpa pangrêmbug(-pikiran, -dunung).

kusus :

(A) kn. ak. 1 wis rampung, wis ditêtêpake (dianggêp bênêr); 2 mligi, mung tumrap prakara sawiji (ora umum); di-[x]-ake ak: dimligèkake.

kusut :

(kusud ak) kn. ak. 1 surêm, katon sêdhih; 2 ruwêd; 3 isin, suda kaluhurane; ngusut ak: 1 diwirangake; 2 diruwêdake.

kusta :

(S) kw. lara budhug.

kustim :

êngg. k. panganggo dhinês.

(kuswa) :

di-[x] kw: diambung.

kutah :

êngg. kn. mawut, wutah.

kutang :

kn. ak. kotang.

kutbah :

(A) kn. sêsorah (mulang ana ing mêsjid lsp).

kutil :

I kn. bngs. kukul mlênthing; [x]-ên: nandhang lara kutil. II di-[x] êngg. kn: diutil (ing bajingan).

kutis :

I êngg. kn. 1 ar. kewan bngs. kuwawung irêng; 2 ks. palanyahan. II kn: githok jaran, suri jaran.

kutkutan :

êngg. kn. kêsusu ênggone arêp mangan lsp.

kutu :

I [x]-[x] (wong) walang ataga kw: sakèhing titah (kewan) kabèh. II kn. ar. têtuwuhan godhonge enak dikêla.

kutub :

(A) kn. ak. 1 pul (pungkasane indhênging jagat); 2 luhur (suci) bangêt.

kutuba :

(A) kn. ak. para kêtib.

kutub janubi :

(A) kn. ak. pul kidul.

kutub syamali :

(A) kn. ak. pul lor.

kutug :

kn. 1 dupa (ratus ut. mênyan kang diobong); 2 (ut. kêkutug) ngobong dupa; di-[x]-i: dikêbuli ing dupa.

kutuk :

kn. ar. iwak loh; [x] marani sunduk pr: nêmaha marani bêbaya; [x] nggendhong kêmiri pr: nyandhang mrabot lêlungan ngambah dalan kang gawat.

kutut :

pc. pêrkutut.

kucah :

ut. kêkucah, [x]-an kn. 1 êngg. ak. turahaning pangan lsp. kang wis dipangan; 2 br. sih pêparing, pawèwèh.

kucai :

(C) kn. bngs. brambang.

kucapah :

pating [x] kn. ak. katon padha mêmpêng ênggone mangan.

--- 240 ---

(kucêk) ~ kuwasa.

(kucêk) :

di-[x] êngg. kn. diucêk.

kucêm :

kn. tanpa cahya (ora sumringah), pucêt (dening kêwirangan); di-[x]-ake ak: diwirangake, dikusutake.

kucing :

I kn. ar. kewan klêbu bngs. macan (sok diingu); pis [x], [x]-an: ar. têtuwuhan; ngucing pc: (kaya kucing) melik bangêt marang. II pc: pêndhukuling daging ing lêngên (marga diantêm lsp); di-[x] pc: dipijêt lsp. supaya mêtu kucinge.

kucir :

kn. rambut kang diturahake njênthar mêmburi; di-[x]-i: ditrapi kucir.

kucira :

kw. kuciwa; ngucira kw: nguciwani (kalah, mlayu saka ing paprangan).

kuciwa :

kn. ak. 1 kalah, rada asor (têtimbangane); 2 cacad, ana cacade; 3 kurang saka sapantêse; nguciwani: njalari kuciwa (ora pantês).

kucu :

kn. ak. 1 pêncu (ing gong, tutup teko lsp); 2 cucukan ing kayu, klasa lsp; 3 gêgêman tangan kang drijine panunggul ditêkuk munggul; dikuconi: 1 ak. didokoki kucu (pêncu); 2 dikumbah (diucêk-ucêk) mung ing papan kang rêgêd (tmr. jarit, kacu lsp).

kucumbi :

kw. bojo (somah); kc. kuthumbi.

kucur :

I êngg. kn. banyu kang mancur (saka ing pancuran lsp); kêkucur ak: raup (adus lsp) ing pancuran; kc. kumucur. II kn: 1 ak. talènan ing pucuk ut. bontoting ulês mayit lsp; 2 ar. panganan kang digawe glêpung bêras.

kutha :

I n. kitha k. 1 ak. pagêr bata mubêng, bètèng; 2 nêgara (gêgrombolaning pakampungan, kb. desa); kêkutha ak: bêbètèng, gawe nêgara; dikuthani ak: dibètèngi, didêgi kutha. II kw: makutha.

kuthagara :

kw. gapura, regol.

kuthah :

ut. kêkuthah kn. ak. rêgêd gupak (gubras).

kuthaka :

(S) kw. ak. tlethong, sêsukêr.

kuthamara :

êngg. kn. bngs. sajèn ing papan kang kramat (saka panjênênganing ratu).

kuthara :

(S) kw. ak. wadung, kampak.

kuthasaksi :

kw. 1 sakwi palsu; 2 asèndhèn paturaning saksi.

kuthawara :

(S) kw. ak. kutha gêdhe.

kuthèh :

êngg. kn. rêgêd gupak (gubras); kc. kuthah.

kuthèt :

êngg. kn. kunthing; kc. kunthèt.

kuthila :

(S) kw. 1 ak. wungkuk, kengkong; 2 ora barès, julig.

kuthilang :

kn. ar. manuk.

kuthilêm :

kw. ak. ora barès, julik; kc. kuthila.

kuthip :

kw. nistha bangêt.

kuthu-baru :

kn. tangkêbing klambi ing dhadha nganggo bênik.

(kuthuh) :

nguthuh pc. mblubut, ora idhêp isin.

kuthuk :

I kn. pitik cilik; kc. nguthuk. II êngg. pc. 1 tutut, ora giras; 2 bêcik bêbudène; 3 tansah ana ing omah (ora sênêng lunga). III êngg. kn: takêran bêras.

kuthumbi :

kw. 1 bojo (laki); 2 (ut. kuthumbini) bojo (somah).

kuthung :

kn. ak. 1 pruthul, bujêl, tanpa tangan; 2 ent. bodho, kurang kawruh; klambi [x]-an: klambi lêngênane cêndhak; kc. kathung, kothung.

kuthong :

êngg. kn. kothong.

kuwadean :

kn. bêbakulan jarit lsp; kc. wade.

kuwadonan :

n. kawèstrèn k. badhong ki: pawadonan.

kuwajiban :

kn. prakara kang kudu dilakoni; kc. wajib.

kuwadhe :

êngg. kn. palinggihaning pangantèn kang ditêmokake.

kuwaga :

kn. cêndhak sêmu bengkong (tmr. tangan).

kuwagang :

kn. ak. kêlar, kêconggah.

kuwah :

êngg. kn. jangan.

kuwaha :

(S) kw. ak. palanyahan.

kuwahyon :

kn. ak. olèh wahyu.

kuwaya :

I kn. banyu pêru (ing wêtêng). II dikuwayani kn. ak: dikawekani.

kuwayangan :

kn. ak. (kalingan-)wêwayangan; kc. wayang.

kuwayon :

kn. ak. kêsuwèn; kc. wayu.

kuwaka :

(S) kw. wong ala.

kuwal :

kn. peranganing kayu antaraning galih karu[12] kulit.

kuwaleyan, kuwalèn, kuwalian :

kn. ak. jaman (ut. turuning) para wali.

kuwalèn :

êngg. kn. kuwali.

kuwalêdan :

kn. ak. kêtandhêgan pambayaran (nunggak akèh); kc. walêd.

kuwali :

kn. ak. wadhah dianggo nggêgodhog, kêlan lsp.

kuwalik :

n. kuwangsul k. kang ing dhuwur (ingarêp) kliru ana ing isor (ing buri); kc. walik.

kuwalon :

kn. (anak [x], bapa [x] lsp) dudu anak, bapakne lsp. dhewe.

kuwanda :

kw. awak, bangke.

kuwanèn :

n. kapurunan k. kakêndêlan; kc. wani.

kuwangan :

ora [x] pc. ora duwe dhuwit; kc. wang.

kuwangkungên :

kn. krasa bosên (gêla) dening kêsuwèn nganggur (kijènên).

kuwanguran :

kn. ak. konangan.

kuwangsul :

k. 1 kuwalik; 2 êngg. kuwali.

kuwangwung :

kn. bngs. ampal (ama krambil).

kuwaos :

k. kuwasa.

kuwara :

kw. misuwur, kawruhan ing akèh.

kuwarasan :

n. kasarasan k. kaananing awak kang waras; kc. waras.

kuwarêgên :

n. kêtuwukên k: pc. warêg bangêt.

kuwarisan :

kn. ak. tansah sarwa kêbênêran (bêgja); kc. waris.

kuwas :

kn. 1 bngs. sikat dianggo ngêcèt, nyungging lsp; 2 jêmbul rêrênggan; 3 ar. ombèn-ombèn (nganggo banyu jêruk).

kuwasa :

kn. (kuwaos k): 1 ak. kadunungan [kadu...]

--- 241 ---

kuwat ~ kojud.

[...nungan] kakuwatan (karosan, kasêktèn lsp) kang linuwih; 2 pc. kêlar, kuwat; 3 panguwasa; 4 duwe wênang mungguh ing ...; 5 kang diwênangake (dipitaya) ngurus padagangan lsp; dikuwasani: diwêngku (dirèh lsp) dening; dikuwasakake: 1 diwènèhi wêwênang mungguhing…; 2 dipasrahake marang.

kuwat :

n. kiyat (kuwawi ak) k. 1 kêlas, kêconggah, kuwagang; 2 rosa; 3 êngg. bisa tahan, awèt; 4 duwe kadayan (karosan) bisa nindakake; 5 êngg. pc. sêntosa, kukuh; di-[x]-i n. dipunkiyati, dipunkuwawèni k: 1 disêntosani; 2 disangga sakabutuhane, dipitulungi pambayare lsp; di-[x]-[x]-ake: diudi ing sabisa-bisane supaya bisa kuwat (tahan); kc. kakuwatan.

kuwatir :

n. kuwatos k. sumêlang ut. wêdi (dening nggagas kacilakan kang bakal kêlakon); di-[x]-i(-ake): disumêlangi(-ake).

kuwawa :

I kw. kuwat, kêlar. II êngg. kn: ulu-ulu (kang pinasrahan mranata banyu); kc. tuwawa.

kuwawi :

k. kuwat, kuwawa.

kuwewung :

êngg. kn. kuwangwung.

kuwe :

n. punika k. pc. iku.

kuwènên :

êngg. kn. lara kuku.

kuwèni :

kn. bngs. pêlêm.

(kuwêk) :

di-[x](-i) kn. dicublêsi nganggo kuku, dikruwêki.

kuwêl :

kn. 1 ak. gêlut, ulêt-ulêtan; 2 (sa-[x]) sacêmolan tmr. têmbako; kc. uwêl, kruwêl.

kuwêlèh :

kn. 1 konangan ênggone goroh lsp; 2 êngg. bosên, jêlèh; kc. walèh, wêlèh.

kuwên :

êngg. pc. kuwe.

kuwi :

n. punika k. pc. iku.

kuwih :

kn. ar. panganan (ana warna-warna).

(kuwik) :

di-[x] êngg. pc. dicuwik, diuwik(-uwik).

(kuwil) :

di-[x] pc. diobahake drijine (nalikane cewok).

kuwiran :

êngg. kn. pari dêrêpan kang dadi pandumane kang duwe sawah, kb. bawon.

kuwirangan :

pc. kêwirangan.

kuwu :

I kêkuwu kw. manggon ing, mêsanggrahan; kc. pakuwon. II êngg. kn. 1 lurah desa; 2 gêbayan.

kuwuk :

kn. 1 bngs. kucing alasan; 2 bngs. kece gêdhe; di-[x]: diêlus sarana digosok ing kuwuk (tmr. kuluk, jarit lsp).

kuwung :

I kn. 1 jêgong mlêngkung (kaya wanguning wajan lsp); 2 êngg. glodhog ut. bolongan (pasangan glathik lsp). II kn: 1 (ut. [x]-[x] ) êngg. kluwung; 2 (ut. kêkuwung) ak. teja sorot; nguwung, ngênguwung ak: sumorot, mawa sorot. III kw: manuk mêrak.

kuwur :

kn. bingung ut. gorèh.

kuwut :

kn. ar. têtuwuhan.

kuwong, kuwwang :

kw. manuk mêrak.

kuwowogên :

êngg. ak. jêlèh marga wis kakèhan bangêt.

ko- :

n. 1 êngg. kowe; 2 atêr-atêr madyama purusa, up. ko-gawa.

koak-kaèk :

pc. bêngak-bêngok.

kobak :

I êngg. kn. misuwur. II êngg. kn. lobak.

kobar :

(-an) êngg. kn. kobong(-an): kc. obar.

kobèk-kobèk, kobik-kobik :

êngg. pc. tansah ngrêkasa (kêkurangan lsp).

kobèt :

kn. ora rupak, ora sêsak (isih lowah ut. jêmbar), isih turah papan (uga ent).

kobêd :

kn. kodhêng, judhêg.

kobêng :

kn. ak. 1 mumêt; 2 kodhêng, judhêg; kc. ubêng.

kobêr :

I kn. duwe wêktu dianggo nênindakake; di-[x]-ake: dikaurake, dipêrlokake. II bêras [x] ak: saèm. bêras wuluh (ora bisa putih).

kobis :

kn. ar. sayuran.

koblok :

êngg. kn. goblog.

kobok :

ut. kêkobok kn. ak. nyêmplungake sikil (tangan) ing banyu diobah-obahake; di-[x]-ake: dicêmplungake ing banyu (wadhah isi banyu, tmr. tangan, sikil); [x]-an: 1 manci lsp. kang dianggo wisuhan; 2 banyu kang dikoboki.

kobol-kobol :

êngg. pc. kalah akèh bangêt, kelangan dhuwit akèh.

kobong :

I n. kêbêsmi k. 1 (rusak dening) kêtaman urubing gêni; 2 (ut. [x] atine) pc. manasi bangêt (tmr. ngabotohan), muring bangêt dening diwaduli lsp; [x]-an n. kêbêsmèn k: nandhang kapitunan dening omahe kobong; kc. obong. II êngg. [x]-an kn: 1 êngg. sênthong; 2 ak. sênthong têngah.

kobot :

êngg. kn. klobot.

kobra :

I kn. ak. sumêbar kawruhan ing akèh; 2 ora dadi, tanpa kawusanan; dikobrakake ak: 1 dikandhakake mrana-mrana; 2 diwurungake. II kiyamat [x] (A) kn. ak: kiyamat gêdhe; kc. kiyamat.

kodag :

ora [x] êngg. ora bisa.

kodal :

kn. bisa kontal; ora [x] pc: ora tumama (ora ndayani apa-apa), panggah bae.

kodanan :

n. kêjawahan k. kêna ing udan.

kodo :

êngg. kn. 1 rada lamur; 2 durung ngêrti tata-krama; 3 bodho; 4 ora sabaran. gampang nêpsune.

kodrat :

(A) kn. 1 ak. panguwasa karsaning Allah; 2 ak. dhasar (ing watak lsp); 3 alam saisine lan sakaanane; di-[x] ak: ditakdirake, dipêsthèkake ing karsaning Allah.

koja :

kn. sudagar bangsa Indhu ut. Mur; mênthung [x] kêna sêmbagine pr: rumangsane ngapusi nanging sajatine kapusan.

kojah :

êngg. kn. 1 ak. crita; 2 kandha, gunêman, ndongèng; di-[x]-i êngg: 1 dikandhani; 2 dicritani; di-[x]-ake êngg: 1 dikandhakake; 2 dicritakake.

kojar :

kw. kacrita, kocap; kc. ujar.

kojat :

kw. kondhang, misuwur.

kojèk-kojèk, kojèl-kojèl :

pc. 1 kogèl-kogèl obah; 2 ngrêkasa bangêt.

kojud :

êngg. pc. ([x]-e) minangka pambayare; [pamba...]

--- 242 ---

kojur ~ kokot-bolotên.

[...yare;] di-[x]-i êngg. pc: dibayari awujud ...; kojudan êngg. pc. 1 wêwujudan; 2 ana wujude.

kojur :

kn. nêmahi cilaka, sangsara.

kojutan :

êngg. kn. slamêtan, kêndhurèn.

kojong :

I sa-[x] kn. (bêras lsp) kèhe padha karo tangan loro digathukake sarta èpèk-èpèke dicêkodhongake; sajimpit sa-[x] pc: ora adil (ênggone ngêdum ut. wèwèh). II kn: krodhong bayi kang digawe sêtrimin lsp. (supaya ora dicokot lêmud); di-[x]: dikrodhongi nganggo kojong.

kojor :

I êngg. kn. 1 lonjoran (kayu obong); 2 (sa-[x]) satumpukan sungsun-sungsun (tmr. gula arèn). II ut. kêkojor kn. ak: papan andhoking prajurit (dibètèngi); kutha [x] ak: bètèng. III êngg. kn: kaku ora kêna ditêkuk (tmr. sikil, tangan).

kojrat :

pc. kodrat.

kodhak :

pc. piranti motrèt.

kodhe :

ngodhe êngg. kn. bêburuh; [x]-an êngg: buruhan, panggawean.

kodheyalan :

kn. ak. jêmpalikan, klèbèkan.

(kodhèk) :

kêkodhèk êngg. kn. bngs. solèt; di-[x]-i êngg: dikorèki.

kodhèn :

kn. 1 pirang-pirang (ut. pangetunge sarana) kodhi; 2 pc. para, dudu adèn-adèn.

kodhèng :

kn. 1 judhêg, ora pati mangêrti; 2 êngg. kera.

kodhi :

kn. 20 kêbar (tmr. jarit lsp); kc. kodhèn.

kodhik :

êngg. kn. ciyut.

kodhun :

kn. ak. médhun (ora kêjarag).

kodhok :

kn. ar. kewan bngs. bancèt, kongkang lsp; [x] ijo: 1 bngs. kodhok ing gêgêr ijo (kêna dipangan); 2 pc. dhuwit kêrtas; ngodhok pc: 1 mlaku ndharat; 2 ngundhuh suruh kang dumunung ingisor (tanpa mènèk); [x]-an: 1 têtironing kodhok (ent. dhepok, cilik); 2 (suruh [x]-an) suruh olèh-olèhane ngodhok.

kodhok-ngorèk :

kn. ar. gamêlan.

kodhok-ula :

kn. ar. mainan saèm. dhadhu.

(kodhol) :

I kêkodhol kn. ak. tut-buri saka ing kadohan (nédya mbegal lsp); di-[x]: ditut-buri saka ing kadohan. II êngg. kn. kêthul.

kodhor :

êngg. kn. omah kajang.

ko'ên :

êngg. kowe.

kogèl-kogèl :

(kogèt-kogèt pc) kn. obah-obah tmr. ula lsp; kc. ogèl.

kogêl :

kn. ora wêntala (-têgêl, -tega).

kogug :

kn. ak. ora doyan dening krasa ênêg (jijik).

kogung :

kn. manuh diugung (tmr. bocah cilik).

koh :

êngg. saèm. kok.

kohên :

êngg. kowe.

kohir :

(W) kn. 1 layang katêrangan bab panariking pajêg; 2 pc. nomêr urut (bab pajêg), girik pajêg; 3 êngg. bubuhan nggarap palêmahan (gawe lubang têbu lsp).

koho :

êngg. kn. mêngko.

kohong :

êngg. kn. sêpi; kc. kowang.

koyah :

kn. ar. panganan; kc. taoyah.

koyal-kayil :

êngg. kn. ogal-agil (tmr. untu lsp).

koyan :

kn. bobot 27 - 30 dhacin.

koyang-kayingan :

kn. ak. moyang-maying (ora ngaso-ngaso).

koyar-kayir :

êngg. kn. obah kawir-kawir.

koyèk :

kb. 1 êngg. munyuk (kênyung); 2 pc. rèmèh, sêpele.

koyuhan :

kb. kêna ing uyuh.

koyuk :

(C) kn. bngs. plèstêr tamba gudhig lsp.

koyup :

pc. 1 katut diuyup; 2 katut diênggo (tmr. dhuwit).

koto :

(C) kn. koyuk.

koyok :

I kn. 1 êngg. maling bêbarêngan wong akèh (saèm. kècu); 2 lêlakèn; di-[x] êngg: ditêkani ing koyok. II kn. koyuk.

koyong :

êngg. kaya.

koyor :

kn. alot (tmr. iwak, alot lsp); [x]-an: iwak koyor.

kok :

I pc. ko (madyama-purusa). II kn. 1 katêrangan mratelakake kagèt, gumun lsp; 2 kanggo ngantêbake surasa; 3 pc. yèn, mênawa; kc. têka.

kokap :

kw. 1 kêbul, mega; 2 dupa; kc. kukap.

kokar :

kb. saèm. ciri-murni nganggo pita.

kokèhan, kokèhên :

n. kêkathahan, kêkathahên k. pc: kakehan, kakèhên.

koki :

(W) kn. tukang olah-olah.

kokila :

kw. manuk.

kokis :

kn. ar. roti saèm. apêm.

koklok :

. 1 êngg. ks. mangan; 2 pc. bosok mlênyok (tmr. gudhig lsp).

kokum :

kn. ak. kêna ing ukuman (diukum).

koko :

I êngg. mêngko. II êngg: ko- (madyama-purusa), di-[x]: diajak gunêman nganggo têmbung kowe (ngoko); kc. ngoko.

kokoh :

I kn. mangan sêga karo jangan dicampur; di-[x], [x]-an: sêga karo jangane dicampur (tmr. mangan); ninggal [x]-an ak: ninggal pagawean sing durung rampung; tunggal [x]-an ak: tunggal pagawean. II kn: 1 êngg. manggrok; 2 ak. kukuh.

kokok :

I pc. 1 kêncêng ngotot (tmr. gulu lsp); 2 lêlurahing maling (kècu lsp); 3 pintêr bangêt (nglakoni ala). II êngg. kn: bumbung cilik (wadhah banyu); klambi [x] êngg: klambi cêndhak (anggone wong wadon).

kokok-bêluk :

kn. ar. manuk saba bêngi.

kokok-kikik :

kakehan [x] kn. kakehan pratingkah (rèwèl).

kokol :

êngg. kn. bngs. kênthongan kayu.

kokop :

I kn. bêlang ut. gripis-gripis ing saubênging cangkêm (tilas pathèk). II di-[x] kn: 1 diombe sarana cangkême diclupake (kaya pangombene kewan); 2 ks. diombe.

kokosan :

kn. bngs. dhuku.

kokot :

kn. 1 ak. rakêt ut. kèkèt bangêt; 2 canthèlan kancing bênik, kawat canthelan, tali kêcèr.

kokot-bisu :

kn. nêpsu bangêt banjur nggêgêt (mênêng bae).

kokot-bolotên :

kn. akèh bolote (ing awak).

--- 243 ---

kokrok ~ komite.

kokrok :

kn. bngs. pênjalin.

kol :

I di-[x] kw. 1 dirangkul; 2 ak. dipulêt, digubêd. II sa-[x] êngg. ak: salintingan dluwang dhuwit kêrtas lsp). III slamêtan [x] kn: slamêtan taunan pangeling-eling marang wong kang wis ajal. IV êngg. pc: kobis; kc. kul.

kolah :

êngg. kn. kulah.

(kolah-kolèh) :

di-[x] êngg. kn. diolag-oligake (tmr. gorèngan lsp).

kolak :

I êngg. kn. saèm. wrangka (tmr. arit lsp); kc. kulak. II kn: saèm. kluwa (gêdhang, tela pêndhêm lsp: di-[x] êngg: dikluwa.

kolam :

kn. ak. blumbang, kulah.

kolang-kaling :

kn. woh arèn.

kolèd-kolèd :

kn. mlaku menggak-menggok (tmr. ula).

kolèhan :

n. kangsalan k. ak. bisa olèh (rêjêki lsp).

kolèhe, kolèhên, kolihe :

êngg. geneya, kapriye.

kolèk :

I êngg. kn. nyambut-gawe golèk rêjêki. II ut. [x]-an êngg. kn: ar. prau layar.

kole-kole :

kn. ak. kolèd-kolèd.

kolèktur :

(W) kn. priyayi kang pinatah nglumpukake pajêg.

kolerah :

(W) kn. lara mutah ngising.

kolèr-kolèr :

êngg. kn. kolèd-kolèd.

kolêd :

kw. 1 rêmbên, rindhik; 2 lêlêd, suwe bangêt.

kolêg-kolêg :

êngg. kn. wis warêg (jêlèh) bangêt, milêg-milêg.

kolêk :

I êngg. kn. kolak (bngs. kluwa). II kn. ak: kêna (tumiba ing) ulêkan; kc. ulêkan.

kolêm :

I êngg. ak. blumbang, kulah; kc. kolam. II kn: klowongan ing layang sêtat-sêtat lsp; [x]-an: 1 godhagan kang diisèni (ing layang sêtat lsp); 2 godhagan ing layang kabar. III di-[x] êngg. ak: ditahan ing kunjara; [x]-an: tahanan.

koli :

(W) kn. buntêlan (pak-pakan lsp) kang dikirimake (ing sêpur lsp).

kolik :

I kn. ar. manuk saba bêngi (tuu wadon); ngolik pc: ngincêng bangêt marang kamelikan. II êngg. kn: nyambut-gawe golèk rêjêki; kc. kolèk.

kolir :

pc. 1 kalah (tmr. main); 2 nandhang kacilakan.

kolmak :

pc. kang dikuwasakake (wêwakil); kc. kulmak.

kolu :

kn. 1 katut diulu; 2 bisa klêbu; 3 pc. têgêl, ora tampikan; kc. ulu.

kolug, kolog :

kw. kuciwa, ora marêmake.

kolur :

kn. bisa lan gêlêm mêmènèhi; kc. ulur.

koloh :

I (ut. [x]-an) kn. ak. (banyu [x], soga [x]) banyu ut. soga kang wis dianggo (ngumbah, nyoga); di-[x] ak: dikum lan dicêncêm ing (banyu warangan, tmr. kêris, banyu soga tumr. bathikan). II di-[x] kn. ak: dilêbokake ing cangkêm lam diêmut (tmr. driji lsp).

kolok :

êngg. kn. 1 bngs. kluwa; 2 bngs. wrangka; kc. kolak.

kolom :

kn. kc. kolêm; [x]-e êngg: kawilang ..., kêpetung ...

kolon :

I kn. 1 têgêlan; 2 mung ngrêmbug butuhe dhewe (arêpan); kc. kolu. II kn: 1 pilar; 2 barisan prajurit.

kolonèl :

(W) kn. ar. pangkat panggêdhe saradhadhu.

koloni :

(W) kn. tanah jajahan.

kolontara :

pc. kalamtara.

kolong :

I (ut. [x]-an) kn. 1 alèn-alèn (gêlangan) wêsi lap; 2 blêngkêran wêsi lsp; 3 sindhêtan ing kala lsp; 4 êngg. bolongan; 5 (sa-[x]) satêkêm (antaraning driji panuding karo jêmpol digathukake). II êngg. kn: longan (ing omah panggung).

kolor :

(-an) kn. talining kathok; di-[x]-i ak: ditrapi kolor.

kolot :

êngg. pc. 1 ngotot, wulêd bangêt; 2 nggêgêgi tata-cara kuna, kuna.

(koma) :

[x]-[x] kn. nganggo têpa-têpa (kanthi kawêlasan).

komah :

(W) kn. pada ...

komak :

êngg. kn. ar. têtuwuhan rambat (bngs. kacang).

komala :

(S) kw. alus, sarèh; kc. kumala.

komaran :

êngg. kn. sajèn marang lêlêmbut (kêmbang, panganan lsp).

kombak-kombul :

kw. munggah-mudhun katut ing ombak (tmr. prau lsp).

kombang :

I kn. bngs. tawon gêdhe; macan [x]: ar. macan warnane irêng; di-[x]-[x]-i pc: digrênêngi, digrumung. II [x]-[x] kn: komplang-komplang (kêbak banyu).

kombang-anglèng :

kn. ak. ambrung (tmr. swaraning gamêlan).

kombang-mara :

kn. ar. gêndhing.

kombar-kombar :

pc. akèh bangêt duduhe (banyune).

kombèrên :

kn. ombèr bangêt.

kombul :

kn. ak. 1 katut mumbul ing awang-awang; 2 misuwur bangêt; kc. umbul, mumbul.

(komboh) :

di-[x]-ake êngg. diclupake, diblêbêgake.

kombolên :

kn. kêkêrêpên, kakèhên; kc. ombol.

kombong :

êngg. ak. pranjèn (pitik, bèbèk).

kombor :

I kn. landhung lan amba (tmr.kathok). II di-[x] kn: 1 dipakani ing cacahan sukêt dicampur karo tètès lan dhêdhak (tmr. jaran); 2 pc. diuja pangane; [x]-an: 1 (wedang [x]-an) wedang tèh (kopi) sing wis bêningan; 2 cacahan sukêt dicampur karo dhêdhak lan tètès ut. banyu (dianggo makani jaran).

kombot :

êngg. kn. klobot.

komêt :

kn. mumêt bangêt.

komêtir, komêtèr :

êngg. pc. kumêtir (lêlurahing mandhor).

komidhi :

kn. kumidhi.

koming :

I kn. gêgulungan ana ing lêmah (tmr. jaran lsp). II pc: kunthing.

komis :

(W) kn. saèm. juru-tulis.

komisaris :

(W) kn. kc. kumisaris.

komisi :

(W) kn. kc. kumisi.

komite :

(W) kn. bêbadan ing pakumpulan

--- 244 ---

komuk ~ kontribisi.

lsp. kang tinanggênah ngrancang ut. nindakake sawijining bab.

komuk :

êngg. ak. kondhang, misuwur.

komuni :

(-suci) kn. roti tanpa ragi kang disucèkake (R.K.).

komod-komod :

êngg. ak. kumud-kumud.

komoh :

êngg. kn. 1 têlês kêbês, klomoh; 2 ar. panganan.

komor-komor :

kn. ak. komod-komod.

kompa :

pc. pumpa.

kompèk :

êngg. kn. ar. wadhah (saèm. tenggok mawa tutup); kêmpèk.

kompèrên :

pc. kalah (kari) karo panunggalane.

kompêr, kompor :

(W) kn. anglo mawa diyan (oncor lênga gas).

komplah-komplah :

êngg. kn. suwèk (tatu) amba.

komplang :

I kn. lowok (lowong) tmr. pangkat. II [x]-[x] pc. kêbak banyu akèh, kombang-kombang.

komplèh :

êngg. kn. kèplèh (tmr. kuping asu).

komplèkan, komplètan :

kn. ak. kumplitan.

komplit :

(W) I pc. ganêp, pêpak, mrabot. II [x]-an kn. ak: kumplitan; kc. kumplit.

komplo :

êngg. kn. bodho, gêndhêng.

(komplong) :

ngomplong pc. mlongo, ndlongop (ora gunêman).

komplot :

(W) pc. 1 grombolaning wong sumêdya laku ala; 2 mitra thing.

kompol :

êngg. kn. bngs. kanthong kang digawe nam-naman goni lsp.

kompolan :

kn. diompoli (diuyuhi ing nalikane turu); kc. ompol.

kompra :

wong [x] êngg. ak. wong urakan.

komprang :

êngg. kn. bngs. kathok kombor.

komprèng :

kn. anak kidang.

komprèngsi :

(W) kn. pakumpulan sarasèhan (para pangrèh praja).

komprès :

(W) kn. ès dibuntêl ing kacu lsp. dianggo nyêp-nyêp êndhas lsp;

kompromis :

(W) kn. prajanjian bêdhamèn

komprontasi :

(W) kn. nggathukake paturaning saksi karo dakwa.

komram :

kw. 1 sumorot padhang; 2 têrang, cêtha.

kon :

di-[x] n. dipunkèn k. (ing) andikake, dikêrsakake, didhawuhi ki. dipurih nindakake, dikudokake supaya; kc. akon.

konang :

kn. 1 ar. kewan saèm. lalêr ing wêtêng ana pêlik-pêlike; 2 (ut. kêkonang) ak: kêpyur-kêpyur ing pandêlêngan (nalika arêp sêmaput lsp); [x]-ên: kêpyur-kêpyur pandêlênge.

konangan :

kn. kawêruhan, kêwanguran.

konang-onang :

kw. misuwur, kondhang.

kondangan :

kn. ak; mèlu kêndurèn (ngêpung ambêngan ing nalikane slamêtan).

kondul :

êngg. kn. bali mutah (tmr. apa-apa kang diulu).

kondur :

ki. mulih.

konjalan :

êngg. kn. têka ing panggonane wong duwe gawe (njagong, nyumbang).

konjêm ing siti :

kw. êndhase nganti mèpèt ing lêmah (urmat bangêt nalikane nyêmbah).

konjuk :

ki. katur.

(konjong) :

kêkonjongan êngg. kn. kêsusu.

kondhang :

I kn. misuwur, kêlok. II kw: 1 wuwuhan; 2 rewang. III êngg. kn: susukan (kali, kanal).

kondhe :

kn. ar. gêlungan.

kondhèktur :

(W) kn. punggawa sêpur (bis) kang pinatah mriksa karcis..

kondhisi :

kn. kc. kundhisi.

kondhong :

êngg. kn. 1 guthêkan; 2 sênthong.

kondhor :

I kn. ak. ora bisa kênthêl (tmr. jênang, wedang tèh lsp). II (ut. [x]-ên) kn: impêsing puyuhan mêdhun.

konus :

kn. ak. diunus.

kono :

n. riku k: 1 panuduh panggonan kang rada adoh prênahe; 2 (ut. konone) pc. kowe; 3 (ut. konone) pc. dhèwèke; di-[x]-[x] engg. pc. disingkrang-singkrang, dikon lunga.

konok :

I si[x](-onggrok) pc. wong kaya mêngkono kuwi. II di-[x]-ake n. dipun-katênakên k. pc: ditindakake kaya mêngkono. III êngg. k: êmbuh.

konon :

êngg. n. mêngkono.

konta :

kn. ak. kunta.

kontab :

kw. misuwur, kondhang; kc. untab.

kontak :

(W) kn. gathuk (tmr. listrik); [x]-an: gathukan ing listrik.

kontal :

I kn. ak. katut diulu; kc. untal. II kn. kentas (kèngêr mundur lsp) marga didhosok lsp.

kontan :

(W) pc. kêncèng (pambayare).

kontang-kanting :

kn. ak. montang-manting.

kontap :

kw. gadug, tutug, têkan; kc. untap.

kontêlir :

pc. kontrolir.

kontên :

I k. lawang; kc. kori. II kapal [x] k. ak: jaran kore.

kontit :

kn. kalah, ora tandhing(-timbang karo jodhone), kari bangêt.

kontul :

kn. ar. manuk bngs. cangak putih; [x] nglayang ak: ar. gêlaring baris.

kontung :

kn. 1 ak. kapitunan, kêcilakan; 2 kw. bêgja; kc. untung.

konto :

(C) kn. bngs. pêncak.

kontra :

I kw. katon ing akèh, misuwur. II (W) pc. 1 mêmungsuhan, lêlawanan karo; 2 mungsuh.

kontrag :

kn. 1 oyag bangêt (tmr. lêmah lsp); 2 br. orêg, gègèr.

kontrak :

I êngg. kn. misuwur. II (W) kn: 1 prajanjian (nyambut-gawe, dagang lsp); 2 têgal [x] êngg. palêmahan kang ditanduri wit jati manèh (sawise ditêgori kang tuwa); 2 dikon nyambut gawe sarana kontrak; [x]-an êngg. pc: nyambut gawe buruhan (tanpa ingon).

kontrang-kantring :

(-an) kn. ak. montang-manting, ora jênjêm.

kontribisi :

(W) kn. dhuwit urunan marang pakumpulan.

--- 245 ---

kontrolê ~ kopyok.

kontrolê :

di-[x] pc. diawat-awati, dipriksa.

kontrolir :

(W) kn. 1 juru mriksa lan ngawat-awati; 2 priyayi pangrèh praja bangsa Wlanda karèrèhane asistèn-residhèn.

konca :

kn. ak. kunca.

koncar-kancir :

êngg. kn. mloka-mlaku.

koncatan :

kn. 1 dioncati ing; 2 kelangan, ditinggal ing; kc. oncat.

(konce) :

di-[x] kn. diklabang lan didokoki kêmbang (tmr. suri jaran); kc. once.

koncèkan :

kn. ak. ([x] wadine) konangan wadine; kc. oncèk.

koncèn :

kn. suri klabangan; kc. konce.

koncèr :

kn. 1 apa-apa kang kumlawèr dawa (dianggo rêrênggan, pajangan lsp); 2 sinthingan (ing ikêt); 3 rêrênggan kang kumlèwèr ing sumping; kc. oncèr, moncèr.

konclak, konclang :

kn. ak. 1 kabuncang mumbul; 2 misuwur; kc. onclang.

koncong :

I êngg. kn. kojong (krodhong bayi). II di-[x] kn. ak. diêlih ing kukusan manèh banjur dimatêngake (tmr. bêras karon).

koncrat :

êngg. pc. kontrak.

konthal-kanthil :

kn. tansah kumanthil.

konthèng :

(an) êngg. kn. kêdhot (atos, digdaya, kêndêl).

konthèt :

êngg. kn. kunthing, kunthèt.

konthing :

êngg. kn. ar. prau cilik.

konthol :

kn. plandhungan ki. kanthonganing pringsilan; di-[x](-i) êngg: didhudhuki dijupuk oyode (kênole) nanging wite dilêstarèkake (tmr. tela kaspa lsp).

konthong :

êngg. kn. sênthongan (guthêkan); kc. kondhong.

konyak :

kn. ar: minuman kêras.

konyal-kanyil :

pc. katon kênès pratingkahe.

konyar-kanyir :

pc. monyar-manyir.

konyas-kanyis :

pc. manis nyênêngake (gunêmane).

konyoh :

ki. borèh.

konyor-konyor :

pc. lunyu gampang diulu; kc. kênyar, kênyêr, klênyêr.

kongah-kongèh :

(-an), kongah-kongih(-an) kn. kanthi rêkasa bangêt (ent. ora jênjêm atine).

kongak :

kn. ak. diungak, katon; kc. ungak.

kongang :

êngg. kn. 1 kêlar, kuwat; 2 bisa; di-[x]-i êngg. diidini.

kongas :

kw. 1 sumêrbak ambune; 2 misuwur bangêt.

konggrès :

(W) kn. pakumpulan gêdhe.

kongkal :

(-an) kw. 1 kêsongkèl, diingsêr; 2 kêwalahan, kalah.

kongkang :

kn. kodhok gêdhe.

kongkih :

kn. ak. kèngsêr saka ênggone; kc. ungkih.

kongkil :

kw. kc. kongkal.

kongking :

kn. ar. mainan nganggo kêrtu cilik.

kongkirèn :

(W) pc. jor-joran (rêbut murah lsp).

kongkulan :

kn. ak. kalah dhuwur (luhur lsp); kc. ungkul.

kongkon :

n. kèngkèn k. ngutus ki. akon mênyang ing; di-[x] n. (diutus ki) dikon mênyang ing ... (nglantarake pakon, têtuku lsp); [x]-an n kèngkèn(-an) k. utusan ki: 1 wong kang dikongkon; 2 kongkon marang; 3 prakara kang dilantarake sarana kongkonan; kc. kon.

kongkrus :

(W) kn. adu kaluwihan bab gêndhing (nêmbang lsp).

kongsèn :

I kn. 1 êngg. darbèking wong sadesa (tmr. sawah lsp); 2 (pari [x]) ak. pari kang ditandur ing têgal têmbako (kang wis diundhuhi (darbèking kabudidayan); 3 gadhuhan, silihan (tmr. omah lsp); 4 êngg. panganggo dhinês, kc. kongsi. II kn. ak: palilah, idin.

(kongsèng) :

di-[x] kn. 1 diwolak-walik (tmr. apa-apa kang digorèng; 2 dikosèk (tmr. lading lsp).

kongsèp :

(W) pc. ngèngrèngan karangan, layang lsp.

kongsêb :

kn. tiba krungkêb (raine kêna lêmah).

kongsi :

I pc. n. ngantos k: nganti. II (C) kn: pakumpulan dagang (lmr. tmr. bangsa Cina); 2 êngg. gudhang ut. kantor dagang (Cina).

kongsul :

I kn. kêsliyo, kèngêr. II (W) kn: wêwakiling praja ngamanca marang nêgara manca (ngurus dêdagangan lsp).

(kop) :

I di-[x] kn. diwêtokake gêtihe sarana cangkir lsp. ditèmplèkake ing badan ing jêrone diobongi dluwang lsp. II di-[x] êngg. pc: ditadhahi (dibijig) ing êndhas (tmr. bal).

kopah-kopah :

kn. ak. têlês kêbês (gupak gêtih).

kopak :

êngg. kn. pêpanthan, golongan, perangan.

kopan :

ora [x] êngg. ora tampikan; kc. kaopan.

kopang :

kw. 100; kc. kupang.

kopar :

kn. ak. kapir, kupur.

kopat-kapit :

kn. obah-obah buntute.

kopèk :

kn. dawa ora mêntêr-mêntêr (tmr. susu); kc. karang kopèk.

kopèn :

I kn. diopèni (dirêmbug, dipiyara); kc. opèn. II êngg. pc: kêbon kopi; 2 ak. wong desa kang diwajibake nandur kopi.

kopèt :

kn. 1 durung cewok (sabakdane bêbanyu); 2 sêsukêr kang kari ing dubur.

kopêr :

(W) kn. bngs. pêthi wlulang lsp. dianggo wadhah sandhangan.

kopi :

I kn. ar. wit lan wohe digawe wedang bubuk; [x] bêras; kopi las-lasan; [x] lêlês, [x] luwak: kopi kang katut ing sêsukêring luwak. II kn: gêndul gêdhe pêsagi; kc. kupi. III (W) kn: ngèngrèngan karangan (capcapan lsp); kc. kupi, kupiya.

kopik :

I ora [x] êngg. pc: ora kalong ora suda. II êngg: ar. mainan nganggo kêrtu cilik. III pc: mêngko dhisik.

kopina :

(S) kw. cawêt, kathok.

kopyah :

kn. kêthu, kupluk.

kopyok :

I di-[x](-[x]) kn. 1 dikumbah ing banyu kanthi diobah-obahake (tmr. sukêt

--- 246 ---

kopyor ~ kosod.

lsp); 2 diocak-ocak ana ing wadhah (tangan ditangkêbake lsp. supaya carub); 3 êngg. diundhi, dilotre; [x]-an êngg. lotrèn; kc. opyok. II kn: ar. mainan nganggo dhuwit dikopyok ing tangan. III [x]-an êngg.kn: rame bangêt (gumêdêr); kc. obyok.

kopyor :

kn. 1 putihan lan kuningane campur (tmr. êndhog); 2 isine ngglombyar (tmr. krambil, sêmangka lsp).

kopkopan :

I pc. sarwa kêsusu pangombene; kc. kokop. II kn: dikop; kc. kop.

koplak :

I kn. 1 isine wis gonggang karo kulite (tmr. kêmiri lsp); 2 pc. kocak. II [x]-an pc: palèrènan lan panginêpan (grobag, bakul lsp).

koplo :

kn. 1 (ut. [x]-[x]) kêpu sarta kêndho (tmr.pipi); 2 pc. bodho, gêndhêng.

koploh :

kn. kèplèh.

koplok :

I kn. 1 sigaran pring tangkêban yèn didudut muni plok (dianggo mêdèni manuk); 2 (lawang [x]) êngg. lawang jêplakan; ngoplok. ndhrodhog wèl-wèlan (marga wêdi bangêt lsp). II pc. wis lawas bangêt (tmr. jarit lsp). III êngg. kn: kupluk.

koplos :

êngg. kn. koploh, kèplèh.

kopo :

êngg. kn. kupu.

kopoh :

(ut. [x]-an) kn. gombal ditêlêsi dianggo ngêlap lsp; di-[x](-i): ditêlêsi ing banyu (tmr. gombal lsp), dirêsiki nganggo kopoh; [x]-an: jarit têlêsaning wong duwe anak (dianggo lèmèk gêtih).

kopok :

kn. 1 nanah saka ing kuping; 2 (ut. [x]-ên) lara kupinge ngêtokake nanah; 3 êngg. budhêg.

kopong :

kn. 1 tanpa isi (tmr. wowohan lsp); 2 pc. bodho, kurang kawruhe.

kopor :

kn. kopêr.

kopos :

pc. kopong, kc. kropos.

koprah, koprak :

kn. krambil cukilan kang digaringake.

koprak, koprèk :

êngg. pc. 1 goprak, koplak; 2 wrangkaning arit lsp; di-[x] êngg. pc: digusah, diburu.

kopral :

(W) kn. ar. pangkating saradhadhu.

koprasi :

(W) kn. pakumpulan pirukunan dagang lsp.

koprat-kaprèt :

pc. rame gunêman (tmr. wong wadon).

koprèk :

êngg. pc. kc. koprak.

koproh :

êngg. pc. kêmproh.

kopros :

êngg. kn. kêtêl ora kopèn (tmr. brêngos).

koprot-koprot :

kn. 1 mêtu gêtihe akèh bangêt (kêtaton); 2 pc. kalah (kapitunan) akèh bangêt.

kor :

kn. tuma cilik.

korad-karèd :

pc. kêkurangan bangêt; kc. korèd.

korah :

sa-[x] kn. ak. akèh bangêt.

korak :

. 1 kw. misuwur, kêwêntar; 2 êngg. swara rame; [x]-an êngg: 1 wrangka kudhi (arit lsp); 2 gêntha kayu (ing gulu sapi).

koran :

(W) pc. layang kabar; di-[x]-ake pc: dikabarake.

kor'an :

(A) kn. kitab suci Islam; kc. kur'an.

korang-karèng :

pc. êntèk babar pisan.

korap :

sa-[x] kn. ak. akèh bangêt.

koras :

kn. ak. peranganing buku ana salêmpitaning lêmbaran (lumrahe 8 kaca); di-[x] ak: dijilid.

kore :

kn: (jaran [x]) jaran saka ing Sumba, Bima.

korèd :

êngg. kn. bngs. arit; di-[x]-i: dirêsiki kêkèrène kang ana ing wadhah (sarana disèndhoki lsp); [x]-an: 1 olèh-olèhane ngorèdi; 2 pc. turahan, kang kari dhewe.

korèh :

êngg. kn. cêcèkèr.

korèk :

êngg. kn. 1 cethok; 2 ([x] kuping) piranti dianggo ngrêsiki curêg; 3 rèk gêrètan; 4 rèk; 5 wong ngêmis; di-[x]: 1 dirêsiki nganggo korèk; 2 dicorèk; 3 diurêki; 4 pc. diudhal-udhal wadine; kc. orèk, ngorèk.

(korèksi) :

di-[x] (W) kn. dibênêrake lupute (tmr. tulisan lsp).

korèng :

kn. tatu kang dadi mêmala; [x]-ên: nandhang lara korèng.

korèp :

I kn. mêmalaning kulit (gudhig, kadhas-kudhis); [x]-ên: nandhang lara korèp. II di-[x]-i êngg. kn: dikorèdi.

korèspondhèn :

(W) kn. juru ngabarake ing layang kabar.

kori :

. 1 êngg. k. lawang; 2 (lawang [x]) kn. lawang ing regol, lawang kayu; 3 kn. ak: punggawa pradata kang pinasrahan nêkani wong kang kêna prakara.

koripan :

kw. kaananing urip, panguripan; kc. urip.

kornèt :

(W) kn. kênèk montor.

korud :

kw. kuru bangêt; [x] kamane: kêmêton kamane.

korugan :

kn. diurugi ora kêjarag; kc. urug.

korup :

I kn. 1 ak. sumbut, urup; 2 êngg. pantês, patut. II kn. ak: ora tuhu.

korog :

I êngg. kn. payon alang-alang; kc. mêngkorog. II di-[x] êngg. kn: diorog, dioyog.

korok :

kn. saèm. jêgul mawa garan (dianggo ngrêsiki bêdhil, mriyêm, sêmprong lsp); di-[x]-i: 1 dirêsiki jêrone (tmr. barang kang wangun wuluhan); 2 (-kupinge) pc. dikandhani, dituturi.

koros :

kn. ar. ula.

kosala :

kw. kc. kusala.

kosèk :

I êngg. kn. ora lurus kaya samêsthine; 2 kisruh, ruwêt (tmr. petungan, panêmu, rêrêmbugan lsp); ngosèk: klisikan mubêng-mubêng (tmr. turu). II di-[x] kn: 1 diasah digosokake ing wlulang lsp. (tmr. lading lsp); 2 dipususi supaya putih rêsik tmr.bêras lsp); 3 êngg. dirêsiki sukête lsp.

(kosèr) :

[x]-[x] kn. ak. ngglangsur maju; di-[x]-ake ak: diklangsrahake ing lêmah; [x]-an êngg: godhong têmbako kang ngisor dhewe.

kosi :

êngg. nganti; kc. kongsi.

kosik :

kn. ak. kèlingan; kc. osik.

(kosya) :

di-[x] kw. diambung.

kosus :

kn. ak. kusus.

kosod :

(ut. kêkosod) kn. nggosok-nggosokake awake (tmr. kewan lsp);

--- 247 ---

kosok ~ kowèn.

di-[x]-i: digosok-gosok ing awak (kewan); [x]-an: 1 cagak lsp. kang dianggo kêkosod; 2 gêgosokan, ent. adu panêmu.

kosok :

kn. 1 sênggrènging rêbab (biola): 2 gosok; di-[x]-i: diilangi rêrêgêde(dhangkale) sarana digosok: [x]-an: nggosok awake supaya rêsik (nalikane adus).

kosok-bali :

n. [x]-wangsul k. têtimbangan kang lêlawanan kaanane, kc: gêdhe karo cilik, dawa karo cêndhak.

kosong :

kn. 1 êngg. kothong, suwung; 2 ora ana sing nunggang (tmr. kreta sewan lsp); 3 êngg. andhong, kreta arodha papat; [x]-an: êngg. pc: lowahan, lowongan, sêla-sêla.

koswa :

, bala [x] kw. wadya bala.

kotaka :

(S) kw. ak. 1 rêrêgêd; 2 kang ala dhewe.

kotaman :

kw. kautaman; kc. utama.

kotang :

kn. 1 entrok; 2 klambi tanpa lêngênan.

kotbah :

(A) kn. ak. sêsorah; kc. kutbah.

kotbuta :

kw. muring bangêt.

kotèng-kotèng :

kn. kompèrên.

kotèsan :

kn. anak kutuk.

(kotên) :

dipun-[x]-akên êngg. k. dimêngkonokake.

kotus :

kw. dikongkon; kc. utus.

kotok ayam :

êngg. kn. lamur.

kotol :

kn. kêpêlan sêga dicampuri dhêdhak (pakan jago).

kotol-kotol :

pc. ketol-ketol.

kotor :

êngg. kn. rêgêd.

kotos-kotos :

kn. 1 padha tètès banyune; 2 êngg. anyar bangêt; kc. kètès.

kotrèg, kotrèk :

kn. piranti dianggo nyopot gabus tutup gêndul.

kocak :

kn. 1 obah-obah tmr. barang cuwèr ing wadhah (banyu krambil lsp); 2 ak. obah dening ombak (tmr. sêgara); 3 bêning blalak-blalak (tmr. mata); 4 êngg. bêcik bangêt; di-[x]. diocak-ocak supaya campur (banyu lsp. ing gêndul); kc. acak.

kocak-kacik :

kn. tansah kocak arêp wutah.

kocap :

kn. diucapake, dicritakake; 2 êngg. pc: samangsa, anggêr (mênawa); [x]-a br: kacrita; kc. ucap.

kocar-kacir :

kn. padha cicir, padha kècèr.

kocèh :

êngg. kn. gupak.

(kocèk) :

di-[x]-i êngg. kn. dioncèki.

koci :

kn. ak. sêkoci (prau cilik).

kocing :

êngg. kn. kucing.

kociwa :

êngg. kn. kuciwa.

koclak :

êngg. kn. kocak.

koclok :

I êngg. kn. kocak. II êngg. kn. ar. mainan nganggo dhadhu.

(kocoh) :

di-[x] êngg. kn. dicêngèsi, dianggo sêmbranan.

kocok :

I êngg. kn. bngs. tenggok (bojog). II di-[x] kn: 1 diocak-ocak supaya campur; 2 dikasud (tmr. kêrtu); 3 êngg. pc. digrujug ing ujar.

kocolan :

kn. ar. iwak cilik.

kocor :

I kn. ak. 1 banyu kang dianggo mbanyu jago tarung; 2 banyu dianggo ngumbah mêmala lsp; apêm [x]: apêm kang diclup ing juruh; di-[x](-i): 1 dikêcêri banyu (tmr. jago kang diêdu); 2 êngg. disirami, dioncori; [x]-an: 1 nyêp-nyêp ing nalikane ngaso (tmr. jago kang diêdu); 2 êngg. ilèn-ilèn banyu dianggo ngoncori tanduran; kc. kumocor. II [x]-an êngg. kn: ditêgor sanalika (tmr. wit, tanpa digaringake); 2 alang-alang kang digaringake (kanggo payon).

kocrat-kacrèt :

(-kacrit) êngg. pc. wutah mawut-mawut.

(kocrok) :

di-[x] êngg. pc. dikocok.

kocrot :

kn. 1 kêdhokan (petakan) ing sawah; 2 saèm. pêthi gêdhe (wadhah wayang lsp); 3 êngg. pêthi mayit; 4 êngg. wadhah kinang; di-[x]-[x]: dipetak-petak, digodhagi pêsagèn; [x]-an: 1 godhagan, pêsagèn-pêsagèn; 2 petakan; 3 kothak cilik.

kothal :

êngg. kn. bngs. jêmbaran.

kothang-kathung :

kn. ak. tansah padha ngathung; kc. athung.

(kothèh) :

kêkothèh kn. gubras, rêgêd; di-[x]-i ak: digupaki.

kothèk :

(-an) kn. têtabuhan nganggo lêsung.

kothèr :

kn. ak. kèthèr.

kothi :

(S) kw. kêthi.

kothung :

êngg. kn. putung, kuthung.

kothok :

I kn. ar. jangan; di-[x]: 1 digodhog dikênthêlake (tmr. candu lsp). diluluh ing kowi (tmr. slaka lsp); 2 dikêla kothok. II si [x] onggrok pc: si konok onggrok. III di-[x]-ake pc. n. dikonokake; kc. mêngkono.

kothong :

kn. 1 ora ana isine (tmr. wadhah lsp); 2 pc. tanpa kawruh, bodho, rèmèh; di-[x]-i(-ake): 1 ora diisèni; 2 dilowongi, disuwungake; [x]-an: tanpa isèn-isèn.

kothor :

êngg. kn. kèthèr.

kothosên :

êngg. kn. rêgêd.

kothot :

kn. alod bangêt (tmr. iwak).

kowah :

I êngg. kn. bngs. manci gêdhe (cuci-mukak) II kn. ar. mainan nganggo kêrtu cilik.

kowak :

I kn. gudhig (tatu) kang amba; di-[x](-i) êngg. pc: dikrowak(i), dicowali; kc. krowèk. II [x]-[x] êngg. kn. bêngok-bêngok.

(kowal) :

di-[x]-i êngg. pc. dicowali, dicowèli.

kowan :

êngg. kn. lêgog-lêgog, ora olèh-olèhan apa-apa.

kowang :

I kari [x]-[x] pc. kari (ditinggal) ijèn. II [x]-[x] pc: mbaung (tmr. asu). III [x]-an kn: bngs. bibis (manggon ing banyu). IV [x]-an êngg: bngs. caping bèbèk.

kowar :

kn. 1 ak. ora kawruhan têrang (kang duwe lsp); 2 ora têrang bapakne (anake wong dhêmênan).

kowar-kawir :

êngg. pc. kawir-kawir.

kowe :

I n. sampeyan, panjênêngan k: panyêbut marang wong kang diajak wawan gunêm. II kn: anak lutung.

(kowèk) :

di-[x]-i êngg. pc. dicowèli (dikrowok lsp).

kowèn :

kn. 1 ak. jêmbaran dianggo umbah-umbah lsp; 2 jugangan dianggo nyampur lepa (plêstèr lsp), jugangan pambuwangan tlethong lsp; kc. kowi.

--- 248 ---

kowèng-kowèng ~ kranthil.

kowèng-kowèng :

êngg. kn. mbaung (tmr. asu).

kowên :

êngg. kowe.

kowi :

kn. wadhah piranti nglêbur slaka lsp.

kowung :

êngg. kn. kuwung.

kowok :

kn. ar. mainan nganggo kêrtu gêdhe; kc. krowok, ngowok.

krabah :

kn. ar. iwak sêgara.

krabang :

pating [x] kn. padha katon abang-abang (tmr. kulit lsp).

krabat :

I (A) êngg. kn. sanak sêdulur. Ii [x]-[x] êngg. kn: lamat-lamat.

krabyakan :

pc. sarwa kêsusu (sêmu bingung).

krabu :

êngg. pc. sawung cilik (cêplik).

krajan :

kn. 1 ak. nêgara kang kabawah ing raja, wêwêngkoning raja; 2 desa kang diênggoni ing lurah; 3 ak. nêgara kang didunungi panggêdhening tlatah; 4 ak. pakarangan gadhuhan marang abdi-dalêm; kc. raja.

kraèk :

pating [x] pc. padha bêngok-bêngok.

kraèng :

kn. sêsêbutaning priyagung Bugis.

krah :

I kw. ak. akèh bangêt; kc. kumêrah. II (W) pc: gulon kandêl (pisah karo kêmejan).

krahang :

êngg. kn. murka, ngangsa-angsa.

krai :

kn. bngs. timun.

krainan :

êngg. kn. kêrinan.

krak :

a-[x], ma-[x] kw. mbêngok, nggêro, nêpsu bangêt.

kraka :

êngg. kn. godhong garing (kang wis tiba).

krakab :

kn. 1 larab tutuping lapak; 2 ak. krodhong, tutup; di-[x](-i) ak: dilarabi, ditutupi (dikrukub).

krakad :

kn. jaring gêdhe; di-[x]: dijaring nganggo krakad.

krakah :

êngg. kn. pomahan; kc. rangkah.

krakal :

I kn. 1 watu kang rada gêdhe; 2 êngg. watu gamping; 3 pc. (ukuman [x]) ukuman dikon nggarap dalan lsp; di-[x]: 1 diurug ing krakal (tmr. dalan lsp); 2 pc. diukum dikon nggarap dalan lsp; [x]-an: dalan lsp. kang dikrakal. II di-[x] êngg. kn. diwluku (tanpa diêlêbi); [x]-an êngg: tanpa diêlêbi (tmr. pawinihan lsp).

krakas-krakas :

pc. kasar, agal (tmr. wêdhi lsp).

krakêt :

kn. tumèmplèk ora kêna diklèthèk; kc. rakêt.

(krakup) :

di-[x] pc. dirakup.

(krakot) :

di-[x]-i kn. dicokoti saka sathithik; kc. brakot, krikit.

kral :

kw. rosa, kuwat, kêlar.

kram :

I kw. sorot, cahya; kc. kumram. II kn: paku canthelan. III kn: kran, pancuran.

krama :

1 kw. pratingkah, patrap; 2 kw. tata-pranata kang bêcik, suba-sita; 3 kw. watak, sipat; 4 kn. têmbung pakurmatan (ing unggah-ungguhing basa); 5 ki. laki, rabi; 6. kw. bojo; kaum [x] pc: wong cilik, buruh; ngapus [x] pc: ngapusi sarana alus; nyangga [x] pr: ngêpenaki rêmbug; ngungkak [x] pr: nêrak tata-krama; dikramani: dibasani (dijak gunêman nganggo têmbung krama); dikramakake: 1 ditêmbungake krama; 2 ki. diomah-omahake (dirabèkake, dikalèkake).

krama desa :

(n. [x] dhusun k): têmbung krama kang ora kaprah (ênggon-ênggonan).

krama inggil :

kn. têmbung krama kang urmat bangêt.

kramakala :

kw. sore, wêngi.

kraman :

I kn. (wong-wong kang) nglawan ut. mblela marang panguasa (nêgara); ngraman: mblela nêdya ngrêbut panguwasa. II êngg. kn: 1 sawah darbèking desa; 2 sawah lungguh (ing prabot desa). III kw: kêtêmuning pangantèn; kc. krama.

kramaniti :

kw. tata-krama, patrap kang bêcik.

kramas :

kn. jamas ki. rêrêsik rambut sarana disiram ing landha lsp; di-[x]-i (dijamasi ki)dirêsiki rambute nganggo landha lsp.

kramat :

(A) kn. 1 ak. kaluhuran, pakurmatan; 2 (duwe-) kasêktèn (tmr. para suci, kuburan lsp); 3 (ut. [x]-an kuburane wong kang suci; [x]-an êngg: jaratan, kuburan.

krambang :

pating [x] kn. padha katon kumambang; kc. kambang, rambang.

krambil :

n. (êngg. k) klapa k (êngg. n): ar. wit sarta wohe (dianggo olah-olahan warna-warna).

krambyang :

pating [x] kn. ak. pating krambyang: [x]-an, ngrambyang: 1 nglambrang; 2 pc. kuwur, bingung (pikirane).

kramean :

kn. tontonan lsp. kasênêngan; kc. rame, karamean.

krami :

k. ak. krama.

kramyang-kramyang :

êngg. pc. rêmêng-rêmêng, ngramyang; kc. ramyang.

kramyas :

pating [x] kn. pating kranyas.

kramun-kramun :

êngg. kn. rada grimis.

(krampyang) :

di-[x] pc. disrêngêni (diujar-ujari) sêru.

krampul :

pating [x] kn. padha katon kumampul; kc. kampul.

kran :

(W) kn. pancuran ing bumbungan banyu lsp.

krana :

kn. ak. jalaran, sabab; [x] alus: ora kanthi pêksan (ora kasar-kasaran); [x] Allah: atas karsaning Allah; [x] bêcik ak: kanthi bêcik (tanpa pêpadon lsp); [x] ngapa ak: kêna apa, sabab apa.

kranjang :

kn. ar. wadhah kang digawe pring nam-naman kasar (arang).

kranji :

kn. 1 pranjèn, kurungan jago; 2 peranganing nam-naman.

kranjingan :

kn. kêsurupan setan; kc. anjing, manjing.

krandhah :

êngg. kn. krabat, sanak sêdulur.

krantèn :

kn. ar. têtuwuhan ing sêgara.

krantên :

êngg. k. krana.

kranthêng :

pating [x] kn. 1 pating grancêng (tali lsp. dipanthêng); 2 padha nganthêng (ora tumandang); kc. kanthêng, kênthêng.

kranthil :

pating [x] kn. 1 padha kumanthil, katon kanthil-kanthil akèh; 2 êngg. ora mbiyêt (mung katon pating prênca tmr. woh); kc. kanthil.

--- 249 ---

kranthuk ~ krètèg.

kranthuk :

pating [x] kn. padha manthuk; kc. anthuk.

kranthul :

pating [x] kn. ak. pating kranthil.

kranyas :

pating [x] kn. krasa pêdhês (panas).

kranyuk :

pating [x] pc. padha manyuk-manyuk; kc. anyuk.

krang :

êngg. kn. kêrang.

krangan :

pc. kran.

kranggèh :

pating [x], [x]-an kn. padha kumlawe arêp ngranggèh; kc. ranggèh.

krangkat :

kn. ak. angot, kumat.

krangkèng :

kn. kandhang kewan galak (dipagêri rajêg wêsi).

kranglah :

êngg. kn. kêcingkrangan.

krangrang :

êngg. kn. rangrang, ngangrang.

(krangsang) :

I [x]-an kn. ak. mumpal-mumpal (umob); c.[13] kumranagsang. II [x]-an kn: ngrangsang, ngangsa bangêt; kc. rangsang.

kraos :

k. 1 krasa; 2 krasan.

krapa :

I kêkrapa kn. golèk krowodan (pangan lsp) mênyang ing alas; kc. ngrapa. II êngg. kn: rewanging juru misaya iwak.

krapak :

pc. rapak; [x]-an pc: garing.

krapês-krapês :

pc. kapês-kapês, gabês.

krapyak :

I kn. ak. pêpindhan swara têmpuking tumbak lsp. II kn: pagêring papan kang dianggo ngingu kidang mênjangan; di-[x]: dipagêri mubêng.

kraras :

kn. ak. klaras.

kras :

pc. kêras.

krasa :

n. kraos k. kêtaman ing rasa, bisa ngrasakake; kc. rasa.

krasak-krasak :

kn. pêpindhan swaraning godhong garing disasak, banjir lsp; kc. kumrasak.

krasan :

n. kraos k. wis krasa sênêng kaya ana ing omahe dhewe.

krasikan :

kn. ar. panganan.

krastala :

kw. kuwasa, sêkti.

krastin :

kn. ak. kêsting.

kratak :

I [x]-[x] kn. pêpindhan swaraning barang kang mêntul lsp. II [x]-an êngg. kn: bêkakrakan arêp ngêndhog (tmr. babon).

kratu :

(S) kw. ak. sajèn.

kratok :

êngg. kn. bngs. kacang rambat.

kraton :

kn. 1 kang diêrèh ing ratu, pangrèhing ratu; 2 dalêming ratu; kc. ratu.

kracak :

I êngg. kn. tracak. II [x]-[x] kn. pêpindhan swaraning banyu mancur lsp.

kracan :

kn. ar. dhapuring tumbak.

kracung :

pating [x] kn. padha ngacung; kc. acung.

krathung :

pating [x] kn. padha ngathung; kc. athung.

krawak-krawak :

kn. pêpindhan swaraning banyu mili ing grojogan lsp.

krawangan :

kn. rangrangan, bakal kang sumrawang.

(krawat) :

di-[x], [x]-an kn. ditalèni ing kawat lsp. supaya aja kêbanjur pêcah (tmr. teko lsp) kc. kawat.

krawitan :

kn. 1 kagunawalus;[14] 2 ar. gêndhing.

krawyada :

(S) kw. ak. kewan galak.

(krawu) :

di-[x] kn. diurab lan dicampur karo barang kang lêmbut; di-[x] ampas pc: diujar-ujari.

(krawus) :

di-[x] kn. disrêngêni kanthi diujar-ujari.

kre :

êngg. kn. kêre.

krèbèt :

wayang [x] ak. wayang bèbèr.

kreyab :

pating [x] kn. padha reyab-reyab rambute; kc. reyab.

krèyèng :

êngg. kn. cikrak, wadhah uwuh lsp. kang dipikul; 2 ks. palanyahan.

kreyok :

pating [x] pc. padha muni keyok-keyok (pitik).

krekalan :

kn. tiba kêdhakalan (arêp tangi manèh).

krèkèl :

I êngg. kn. gaplèk. II [x]-an kn: kêthèkèlan, mènèk kanthi rêkasa.

krèkèsan :

I pating [x] êngg. pc. 1 pating krompyang; 2 pating slêmbrèh. II êngg. kn: blabag lsp. têkên.

krenah :

êngg. kn. 1 panggawe (sarana) kang dianggo (mialani lsp); 2 rêmbug; 3 pangapus; di-[x] êngg: 1 direka-reka; 2 dipialani sarana krenah, diguna-gawe: 3 diapusi.

krendha :

êngg. kn. rêmbug, reka; kc. krenah.

krèndhèt :

pc. kêbarut; kc. rèndhèt.

krèncèng-krèncèng :

kn. pêpindhan swaraning banyu mancur ing èmbèr lsp.

krèng :

pc. pêpindhan swaraning klinthing pit lsp.

krengga :

kn. 1 durung mangsane matêng wis gogrog (tmr. wowohan); 2 pc. salah kêdadèn, ora dadi.

krenggak :

pating [x] kn. ak. padha enggak ana ing banyu; kc. enggak.

krenggok :

pating [x] kn. ak. padha menggak-menggok; kc. enggok.

krengkangan :

kn. tiba klumah nyêkangkang.

(krèngsèng) :

di-[x] kn. digawe lênga sarana digorèng (tmr. gajih lsp).

krèpès :

pc. trèpès, tipis.

krepyak :

kn. 1 (mak [x]) kêtêrangan tibaning gêdhèg lsp; 2 blabag tutup(ing) krêtêg); 3 tutup jêndhela lsp. kang digawe blabag tinata mirang rantap; 4 êngg. klothak (gêntha kayu).

krèpyèk :

mak [x] pc. mak krepyak.

krepo :

êngg. pc. tanpa karosan (asor bangêt, ala bangêt); kc. repo.

krese :

kn. iwak loh cilik-cilik sing digaringake.

krèsèk :

I êngg. kn. krese. II [x]-[x] kn: pêpindhan swaraning godhong garing dipidak lsp; kc. krêsêk. III kakehan [x] pc: kakehan pratingkah.

kreta :

kn. ar. têtunggangan mawa rodha papat digèrèt ing jaran; [x] montor ak: montor.

krete :

kn. anak baya.

krètèg :

I ngrètèg kn. 1 padha rontog (gogrog) godhonge lsp; 2 pc. saya suda kasugihane (dadi mlarat); [x]-an êngg: 1 pari kang disêbar garingan (tanpa diêlêbi); 2

--- 250 ---

krècèk ~ krêngêng.

pari kang gampang gogroge saka ing wulèn. II pating [x] êngg. kn: pêpindhaning swara saèm. kracag-kracag.

krècèk :

I kn. 1 irisan wlulang didang banjur digaringake (yèn garing bisa mlêmpung digawe lawuh); 2 ar. panganan gorèngan. II êngg. kn: jrangkong (raganganing wong lsp). III [x]-an êngg. kn: têbu kang ora bisa thukul (sêmi). IV di-[x] kn. ak: diprinci-princi pangetunge. V [x]-[x] kn. ak: pêpindhan swaraning blèg gathuk lsp.

krewal :

pating [x], [x]-an kn. ak: pating grewal, grewalan; kc. grewal.

krèwèdan :

kn. ak. turahan (bêbathèn) sathithik.

krèwèk :

kn. krowok (krowak) sathithik.

krèwèng :

kn. 1 êngg. pêcahan bêling lsp; 2 wingka (pêcahan grabah): ora duwe [x] êngg. pc: ora duwe dhuwit.

(krêbak, krêbêk) :

di-[x]-ake kn. ak. diblêbêgake ing banyu supaya kêbak (tmr. kêndhi lsp).

krêbat-krêbêt :

kn. tansah nywara krêbêt-krêbêt.

krêbêt :

I pating [x], [x]-[x] kn. pêpindhan swaraning jarit lsp. nalikane katêmpuh angin (mlaku lsp). II êngg. kn. ribut ênggone tumandang (cêcawis lsp).

krêbut :

pating [x] kn. ak. saèm. pating krêbêt; kc. krêbut.

krêdan :

êngg. kn. iwak ing gulu; kc. kêrdan.

krêdut :

pating [x] kn. padha obah kaya kêdut; kc. kêdut.

krêdyat :

kw. kagèt; kc. kêjot.

krêjèt :

pating [x] kn. ak. padha krêjèt-krêjèt.

krêjêt :

(-ing ati) pc. krêntêging ati (marang pêpenginan lsp); ngrêjêt: 1 obah krugêt-krugêt; 2 rada urip (tmr. dêdagangan lsp).

krêdhah-krêdhih :

ora [x] kn. ak. ora prêduli marang.

krêdhak :

pating [x] kn. padha sumèlèh ora ditutupi ut. ora disingkir-singkirake (wadhah kang mêntas dianggo lsp.

krêdhêk :

êngg. kn: (rêmbulan [x]) anggone ndhadhari wis lingsir wingi.[15]

krêdhuh :

pating [x] kn. ak. padha sêsambat adhuh.

krêga :

kn. ak. ar. wadhah kang digawe wlulang.

krêgêng :

êngg. kn. kêsêl, sayah.

krêkalasa :

(S) kw. ak. kadhal, bunglon.

krêkas :

kn. wadhah pistul; kc. kêrkas.

krêkêb :

mak [x] pc. sanalika tumutup (tumangkêb, mêngkurêb); kc. kêkêb.

krêkêl :

pating [x] kn. padha mêndhêkêl (nglêkêr).

krêkês-krêkês :

I kn. krasa adhêm njêkut; kc. kêkês. II kn: nywara krês-krês.

krêkêt-krêkêt :

kn. swaran[16] kêroting untu lsp.

krêkuh :

pating [x] pc. pating brêkuh; kc. bêkuh.

krêkut-krêkut :

kn. saèm. krêkêt-krêkêt.

krêmah :

kn. ar. têtuwuhan.

krêmbah :

kn. ar. macan.

krêmbès :

pating [x] êngg. kn. padha mêtu (tmr. kêbul, kukus lsp).

krêmbêng :

êngg. kn. rêmbêng, rombong.

krêmbik :

pating [x] kn. ak. padha (arêp) nangis; kc. kêmbik, mêmbik.

krêmbyah :

pating [x], [x]-[x] kn. pating srawe ora tata (tmr. rambut lsp); kc. rêmbyah.

krêmbyang :

pating [x] kn. ak. pating krêmbyah; kc. rêmbyang.

krêmbos :

pating [x] êngg. kn. pating krêmbès.

krêmês :

I [x]-[x] kn. katêrangan pamamahing panganan kang êmpuk. II êngg. kn: ar. panganan kang digawe tela kaspa.

krêmi :

kn. cacing ing wêtêng kang lêmbut-lêmbut.

krêmin-krêmin :

êngg. kn. lamat-lamat (tmr. pangrungu).

krêmya-krêmya :

kn. ora kêtêl, arang-arang.

krêmun :

I êngg. kn. bngs. tandhu gandhul. II [x]-[x] êngg. pc: grimis kêpyur-kêpyur; kc. kêrmun.

krêmus :

kn. saèm. krêmês; kc. kêrmus.

krêmpêl :

pating [x]. [x]-an kn. padha kêmpêl dadi siji; ngrêmpêl: kumpul (nggrêmbêl) dadi siji; kc. kêmpêl.

krêmpis :

pating [x] pc. padha kêmpis-kêmpis; kc. kêmpis, mêmpis.

krêmpyag :

pating [x], [x]-an kn. ribêt bangêt dening kakehan gawan lsp.

krêmpyêng-krêmpyêng :

pc. 1 mbêngêngêng; 2 ent. rame (tmr. pasar lsp).

krêndha :

I êngg. kn. 1 pêthi mayit; 2 bandhosa. II (ut. krêndhawa) kw: bèbèk..

krêndhi :

kw. mênjangan(-tutul).

krênêng :

kn. 1 wadhah kang digawe nam-naman pring arang-arang (dianggo wadhah woh-wohan lsp); 2 nam-naman pring dianggo mbrongsong wowohan; di-[x]-i: diwadhahi (dibrongsong) ing krênêng.

krênis :

pating [x] pc. padha kêmayu; kc. kênès.

krênuk :

pating [x] pc. padha lêlinggihan adu bathuk..

krêntès :

pating [x] kn. ak. padha tètès.

krêntêg :

kn: (-ing ati) prêntuling sêdya ing ati.

(krênca) :

di-[x] êngg. kn. diukur (nganggo tali lsp).

krêncal :

(-an) pc: kroncalan.

krêncang, krêncèng :

pating [x] pc: padha ditalèni (dipanthêng) kêncêng.

krêncil :

pating [x] kn. mung saka sathithik (ora bêbarêngan)..

krênthêng :

pating [x] pc. pating krêncang(-krêncêng).

krênthil :

pating [x] pc. pating krêncil.

krênyah-krênyoh :

pating krênyoh pc. padha mamah; kc. kênyoh.

krênyap, krênyêp :

pating [x] kn. ak. padha katon gilap sumorot; kc. rênyêp.

krênyês :

mak [x] pc. sanalika rêmuk.

krêngêng :

pating [x] kn. ak. padha nywara mbrêngêngêng.

--- 251 ---

krêngês ~ Kristên.

krêngês :

pating [x], [x]-[x] pc. pating krêkêt, krêkêt-krêkêt.

krênggos :

pating [x], [x]-an kn. (padha-) mênggèh-mênggèh napase.

krêngkab :

, pating [x] pc. padha mêngkab-mêngkab.

krêngkèt, krêngkit, krêngkot :

pating [x] kn. pêpindhan swaraning pikulan lsp. mêndat.

krêngus-krêngus :

pc. krêmus-krêmus.

krêngsêng-krêngsêng :

kn. nywara ngarêpake umob (tmr. wedang lsp).

krêpana :

(S) kw. ak. 1 mêmêlas; 2 kêcingkrangan, cilaka.

krêpêk :

mak [x] pc. sanalika pêcah (rêmêk); di-[x]: dipêcah, dirêmuk; kc. krêpyêk.

krêpês :

mak [x] kn. salika[17] rêmuk pêpês.

krepyak-krêpyêk :

pc. katêranganing tumandang bêbarêngan.

krêpyêk :

I mak [x] kn. mak grêpyêk (swaraning athik-athikan ditêkuk). II [x]-[x] pc: krêcêk-krêcêk.

krêpluk :

pating [x] pc. muni (nywara) pluk-pluk; kc. kêpluk.

krêpu :

kn. ak. kc. kêrpu.

krêpus :

kn. ak. kêrpus.

krês :

mak [x] pc. katêrangan swaraning ngiris lsp.

krêsa :

(êngg. k) ki. arêp; kc. karsa, kêrsa.

krêsêk :

I [x]-[x] kn. 1 swaraning godhong garing lsp. dipidak lsp; 2 swara lirih êrak. II di-[x]-i pc: dirigoni ing swara; kc. rêsêk, kumrêsêk.

krêsês :

pating [x] pc. padha nywara sês-sês; kc. ngêsês.

krêsna :

(S) kw. 1 irêng; 2 wage.

krêsnapaksa :

(S) kw. panglong (sawise tanggal 15).

krêstin :

kn. ak. kêsting.

krêta :

kw. tata, têntrêm; kc. kêrta.

krêtagna :

(S) kw. ak. tanpa panarima.

krêtayasa, krêtakirtya :

(S) kw. ak. misuwur.

krêtayuga :

(S) kw. ak. jaman (alam) kang kapisan.

krêtala :

kw. ar. gêgaman.

krêtanjali :

(S) kw. ak. nyêmbah, mbêbana.

krêtapunya :

(S) kw. ak. bêgja bangêt.

krêtapradana :

(S) kw. ak. linuwih.

krêtarta :

(S) kw. ak. 1 kêlakon, kasêmbadan; 2 putus (ing ngèlmu).

krêtès :

pating [x] pc. padha nywara mak kêtès.

krêtêg :

I mak [x] (-krêtêg) pc. pêpindhan swaraning kayu arêp putung lsp; kc. kumrêtêg. II kn: wot gêdhe lan amba (ing kali lsp); di-[x]: ditrapi krêtêg.

krêtêp :

kn. timang ditrètès intên.

krêtês :

pating [x] pc. swaraning bêras lsp. dimamah.

krêti :

kw. panggawe, tindak, pratingkah.

krêtu :

kn. ak. kêrtu.

krêtobaya :

(S) kw. ak. rukun, bêdhami, prajanji.

krêtya :

(S) kw. (pang-)gawe, tindak.

krêcêk-krêcêk, krêcik-krêcik :

kn. ak. pêpindhan swaraning udan, gathuking tumbak lsp; kc. kumrêcêk.

(krêwês) :

di-[x] êngg. kn. dikruwês.

krêwikan :

êngg. kn. cuwilan.

kridha :

(S) kw. 1 ak. dolanan, sênêng-sênêng; 2 ulah sacumbana; 3 nggêgulang, nindakake; 4 tumindak, panggawean.

krigaji :

kn. ak. ar. pajêg marang lurah tabon (katur panjênênganing ratu).

krigan :

êngg. ak. kêrigan.

kriya :

kn. 1 ak. pakaryan, pagawean (kaya dene kêmasan, pandhe lsp); 2 tukang (kêmasan, pandhe lsp); 3 (têmbung [x]) têmbung kang mratelakake solah (tandang, tindak).

kriyak-kriyak :

kn. swaraning mamah timun lsp.

kriyèk, kriyik :

pating [x] pc. padha nywara tmr. kuthuk lsp.

kriyêk, kriyês :

mak [x] pc. sanalika rêmuk (ditindhês lsp).

kriyin :

êngg. kn. 1 dhisik; 2 biyèn.

kriyip-kriyip :

kn. kêrêp kêdhèp sarta ciyut (tmr. mata).

kriyuk :

I kn. cèrèt lêmah (gawean Cina). II [x]-[x] pc: saèm. kriyak-kriyak.

kriyung :

mak [x] pc. sanalika kêbak (kêndhi lsp. kang diblêbêgake ing banyu); di-[x] pc: dikukup kabèh totohane.

krikil :

kn. watu cilik-cilik; di-[x]: diurug ing krikil: [x]-an: papan kang diurug krikil, tumpukan krikilan.

(krikit) :

di-[x]-i kn. dicokoti saka sathithik.

krimi :

(S) kw. ak. ulêr, cacing.

kriminil :

(W) kn. prakara kang ginantungan ing paukuman.

krinan :

pc. kêrinan.

krinjang :

êngg. kn. kranjang.

krincing :

pating [x], [x]-[x] kn. pêpindhan swaraning dhuwit lsp.

krincungan :

kn. ak. mlaku mandhêg tumolih, mangu-mangu.

krinyis-krinyis :

pc. nywara nyis-nyis (iwak digorèng lsp).

kring :

I pc. 1 pêpindhan swaraning bèl pit lsp; 2 klinthing pit. II (W) pc: wêwêngkon, kukuban.

kringêt :

kn. riwe ki. banyu mêtu saka ing kulit (ing awak); [x]-ên kn. riwènên ki: mêtu kringête.

kringêt buntêt :

kn. pruntus-pruntus abang ing kulit.

kringgêk :

pating [x] pc. padha obah kolèt-kolèt (menggak-menggok).

kringik :

pating [x]: padha nangis lirih; kc. ringik.

kringkêl :

pating [x] kn. padha rêringkêlan (ngringkêl); kc. ringkêl.

kringsing-kringsing :

pc. garing bangêt.

kripik :

kn. (ut. [x]-[x] gêtas gampang cuwil-cuwilane; 2 ar. panganan; 3 pc. ora pêngkuh (gampang bubrahe); kc. kumripik.

kris :

br. kêris.

krisik :

I [x]-[x] kn. 1 saèm. krêsêk-krêsêk; 2 pc. ora aras-arasên, sarwa cukat; kc. kumrisik. II [x]-an êngg. kn: klêsik-klêsik.

kristal :

(W) kn. barang kang kênthêl maujud kaya bêling.

Kristên :

kn. ar. agama yasane K.N. Ngisa.

--- 252 ---

kritig ~ kruwis-kruwis.

kritig :

I [x]-[x] pc. padha mlaku êlur irit-iritan; kc. kumritig. II pating [x] pc: pêpindhan swaraning rambut diobong lsp. III (ut. kritik) (W) kn: panacad, panyampah; di-[x]: dicacad (diwaoni tindak-tanduke lsp), diudhar patrape lsp. ana ing layang kabar.

kriting :

êngg. kn. brintik.

kricak :

kn. bubukan watu.

kricik :

pating [x] kn. pêpindhan swaraning dhuwit gathuk, ilining banyu lsp.

kriwidan :

pc. dhuwit kang diwêtokake saka sathithik (bècèran).

(kriwik) :

[x]-[x] pc. pêpindhan swara ilining banyu kalènan lsp; [x]-an: kalènan cilik; [x]-an dadi grojogan pc: prakara cilik dadi prakara gedhe.

kriwil :

I pating [x], [x]-[x] pc. pating cruwil. II kn: obènganing[18] pancadan kêna diundurake (tmr. pit).

kriwis-kriwis :

êngg. kn. arang-arang.

(krubêng) :

di-[x] êngg. kn. dikubêng.

krubyuk :

mak [x] pc. pêpindhan swaraning nyabrang ing banyu; ngrubyuk: nyabrang ing banyu.

krubut :

I pating [x], [x]-[x] pc. padha nywara krêbêt-krêbêt (mlaku rikat lsp). II di-[x] kn: ditêmpuh lan dikroyok bêbarêngan; kc. kumrubut. III êngg. pc: brukut.

krudhuk :

kn. 1 pc. tutup êndhas; 2 êngg. mêkêna (tutup êndhas); 3 êngg. tutup gulu.

krudhung :

pc. kudhung, krodhong.

krugat-krugêt :

kn. obah-obah.

krugêt :

pating [x] kn. padha obah tmr. kewan cilik-cilik; kc. ugêt.

kruhun :

kw. dhisik, biyèn.

kruya :

êngg. kn. wit prih.

kruyak-kruyuk, kruyuk-kruyuk :

pc. têka bêbarêngan nggrudug; kc. kroyok.

(kruyuk) :

di-[x] pc. dikrubut, dikroyok.

krukub :

kn. 1 jarit lsp. kang dianggo nutupi (ngêmuli); 2 nganggo kêmul (tutup) jarit lsp; di-[x](-i): dikêmuli (ditutupi) ing jarit lsp.

(krukud) :

di-[x] kn. dikukudi kabèh; [x]-an: ngaya-aya tumandang ing gawe (ing wayah esuk).

(krukup) :

di-[x] pc. dikrukud.

kruma :

kn. kewan lêmbut kang ana ing gudhig lsp.

krumpyang-krumpyang :

êngg. ak. pêpindhan swaraning dhuwit lsp.

krumpyung :

I kn. 1 (ut. [x]-[x]) pc. mbrêngêngêng, krêmpyêng-krêmpyêng; 2 bngs. angklung dilaras kaya gamêlan; di-[x] pc: 1 digrudug, dikrubut; 2 digrumung, dikrawus.

krun :

(W) kn. (gambaran ut. pajangan, rêrênggan awujud) makutha.

krumpris :

(W) kn. 1 pangeran adipati; 2 kang calon nggêtèni.

kruntêg :

pating [x] pc. padha untêg-untêgan; [x]-ing ati pc: thukuling pangrasa (gagasan ing ati); kc. untêg, muntêg.

kruntêl :

pating [x] pc. padha untêl-untêlan; kc. untêl, muntêl.

kruncilan :

pc. kang cilik-cilik (tmr. wowohan lsp).

kruncung :

pating [x] pc. tansah padha runtung-runtung.

krunyus-krunyus :

pc. saèm. krinyis-krinyis.

krungkêb :

kn. tiba mêngarêp (mêngkurêb); kc. rungkêb.

krungu :

n. kêpirêng k. 1 tampa swara lantaran pangrungu; 2 kêna dirungu; kc. rungu.

krungsung-krungsung :

pc. mèh umob; kc. krêngsêng-krêngsêng, kumrungsung.

krupyuk :

mak [x] pc. pêpindhan swaraning dhuwit akèh ana ing kanthong; di-[x] pc: dirauk (tmr. dhuwit); kc. kropyok.

krupuk :

kn. ar. lawuh gorèngan (kang digawe glêpung dicampur blêng, urang lsp).

krura :

(S) kw. galak, bêngis, nggêgirisi bangêt.

krusak-krusêk :

pc. tansah nywara krusêk-krusêk.

krusêk :

pating [x], [x]-an pc. pêpindhan swara saèm. krêsêk-krêsêk.

krusuhan :

pc. bingung, kuwur; kc. rusuh.

krusuk :

I pating [x], [x]-[x], [x]-an pc. saèm. krêsêk-krêsêk. II di-[x] pc: 1 disasak (disusupi); 2 dibênêm, dikropok. III êngg. kn: bngs. wadhah kang digawe blarak dinam.

krustin :

(W) kn. 1 pipa dalan kêbul (ing pabrik lsp); 2 pc. pipa, blombongan.

krutil :

pc. rèmèh sapele; kc. krucil.

krutug :

mak [x] kn. tibaning watu lsp. akèh bêbarêngan, di-[x]: 1 dibalangi (dibêdhili lsp); 2 (-ing ujar) pc. disrêngêni, diujar-ujari.

krutuk-krutuk :

pc. saèm. rêkêtêk-rêkêtêk.

krucil :

kn. ak. cilik(-an); wayang [x]: wayang cilik; [x]-an: kang cilik-cilik (tmr. wowohan lsp).

krucuk-krucuk :

kn. pêpindhan swaraning banyu mancur lsp.

kruwad-kruwêd :

pating kruwêd kn. pating sliwêr.

kruwat :

êngg. pc. kluwat.

(kruwêk) :

di-[x] kn. dikêrok, digraut nandhês; kc. krowok.

kruwêl :

pating [x] pc. padha uwêl-uwêlan; kc. kuwêl, uwêl, muyêl.

kruwês :

mak [x] pc. katêranganing nêkuk (mungkus lsp) rêrikatan; di-[x]: ditêkuk (diwungkus, dipèjèt lsp) rêrikatan.

kruwik :

I êngg. kn. goci (wadhah jênèwêr). II di-[x] pc: dicuwik.

kruwil :

pating [x] pc. pating cruwil (ora wutuhan).

kruwing :

kn. dhêmpul dianggo ngrapêtake bolongan lsp. ing prau; di-[x]: dirapêtake nganggo kruwing (bolongan ing prau lsp).

kruwis-kruwis, kruwit-kruwit :

kn. ak. arang-arang (tmr. rambut, tanduran lsp).

--- 253 ---

kruwuk ~ ksodra.

kruwuk :

pating [x], [x]-[x] kn. nywara pating klukuk (tmr. wêtêng lara).

kruwun-kruwun :

kn. ak. arang-arang (tmr. rambut lsp).

kruwung :

mak [x] pc. katêranganing nyidhuk ing banyu lsp.

kruwut-kruwut :

kn. ak. krubyuk-krubyuk; ngrobyok ak: ngrubyuk; di-[x]-ake ak: dikobokake.

(krobyok) :

di-[x] kn. ak. digrubyug, dinunuti.

(krobok) :

di-[x]-ake kn. ak. dikobokake (sikile).

(krobong) :

di-[x](-i) kn. ditutupi (dilêtlêti) ing klambu lsp; [x]-an êngg: 1 sênthongan; 2 sênthong têngah; 3 papan kang dikrobongi (dianggo nêtaki lsp); kc. krodhong.

(krojong) :

di-[x]-i kn. ak. dirojongi, dirujuki; kc. rojong.

krodha :

(S) kw. nêpsu bangêt, muring.

krodhèn :

(W) êngg. pc. gêbêr, gubah.

krodhong :

kn. gêbêr (klambu lsp) kang dianggo tutup; [x] bayi: klambu tutup bayi turu (kojong); [x] diyan: tutup diyan (kang digawe sutra lsp); di-[x]-i: ditutupi ing krodhong.

krogèl :

pating [x] kn. padha mogèl-mogèl (kolèt-kolèt); kc. mogèl.

kroya :

engg. kn. wit prih.

kroyag :

pating [x] pc. padha oyag-oyag (ora kukuh).

kroyok :

êngg. kn. koyok (bngs. kècu); di-[x]: 1 ditêmpuh bêbarêngan wong akèh, dikrubut; 2 ditandangi wong akèh; [x]-an: 1 kêrêngan lsp. krubutan; 2 bêbarêngan tumandang; 3 sawah lsp. kang digarap wong akèh.

krokèt :

(W) kn. cacahan iwak lsp. dicampur kênthang.

(krokos) :

di-[x] pc. digêrtak, dipak lan disêpèlèkake.

krokot :

I kn. ar. têtuwuhan. II di-[x](-i) êngg. pc: dibrakoti.

(kromyos) :

di-[x] pc. dinyunyuk ing gêni (tmr. lêmud lsp); kc. kumromyos.

kromohan :

êngg. kn. 1 gombalan (momohan); 2 rèmèh, ora ana ajine.

kromong :

êngg. kn. ar. gamêlan saèm. bonang.

krompal :

pating [x] pc. padha amoh (klambi lsp).

krompang :

pating [x], [x]-[x] pc. wis padha rompang (rusak); kc. rompang.

krompyang :

mak [x] kn. pêpindhan swaraning bala-pêcah lsp. tiba.

krompyong :

mak [x] kn. mak krompyang.

krompol :

pating [x], [x]-[x], kêkrompolan kn: padha ngumpul dadi siji; ngrompol: ngumpul dadi siji.

kronjo, kronjot :

êngg. kn. kranjang gêdhe.

krondhah :

pating [x], [x]-an pc: rêkasa ênggone nggawa (barang kang dawa lsp).

krondho :

êngg. kn. kronjo.

kronèhan :

kn. klorèhan, kakehan rêngkèg.

kronong :

êngg. kn. 1 gêlang kroncong; 2 gêntha sapi.

kroncal :

pating [x], [x]-an kln. pating gronjal, gronjalan.

kroncong :

I kn. 1 gêlang sikil; 2 gêlang tangan têtumpukan sapirang-pirang. II kn: ar. têtabuhan (binarêngan ing lêlagon Mlayu); [x]-an: padha kasukan nabuh kroncong. III di-[x] kn. ak: disokake ing kukusan (tmr. bêras); kc. kroncong.

kronyos :

mak [x] pc. nywara mak cos (iwak digorèng lsp).

krongkongan :

êngg. kn. gorokan.

krongsi :

êngg. kn. kursi.

kropak :

kn. 1 godhong lontar(tal); 2 layang (kuna) kang tinulis ing lontar.

kropyak :

mak [x] pc. katêrangan swaraning kayu lsp. têmpuk.

kropyok :

kn. 1 (pating [x]) pating krupyuk (dhuwit ing kanthong lsp); 2 (dibayar [x]) dibayar kêncèng.

kropok :

I êngg. pc. 1 gropok, gapuk; 2 ora kukuh. II di-[x] kn: dibênêm (dibakar); kc. kumropok. III di-[x] êngg. kn. dikrubut, dikroyok.

kropos :

kn. gropok tanpa isi, kopong, ora padhêt.

krorèhan :

kn. ak. krorèhan.

krosa :

(S) kw. ak. mbêngok, nggêro.

krosak :

mak [x] kn. pêpindhan swaraning godhong garing kêtiban watu lsp.

krosi :

êngg. pc. kursi.

kroso :

kn. bngs. kranjang kang digawe nam-naman blarak.

krosok :

kn. 1 (mak [x]) saèm. krusuk, krosak; 2 êngg. pc. kang kasar ut. agal (tmr. wêdhi lsp); 3 godhong têmbako kang digaringake (kang ora pati bêcik).

kroto :

I kn. 1 êndhog ngangrang; 2 kêmbang so. II êngg. kn: bngs. kreta dianggo momotan.

krotog-krotog :

kn. ak. padha gogrog (tiba) bêbarêngan; kc. krutug.

kroco :

kn. 1 bngs. keyong cilik; 2 pc. nistha, tanpa aji.

(krocok) :

di-[x] êngg. pc. 1 ditumbaki (disuduki wong akèh; 2 dikroyok (tmr. panggawean).

krowak :

pc: cowal amba.

krowal :

pating [x], [x]-[x] kn. growal-growal, wujud gêgêmpalan; 2 pc. kasar (tmr. têtêmbungan, gunêman).

krowèk :

pc. krowak, krèwèk.

krowodan :

kn. wowohan lan janganan (kyt. tela, jlegor lsp); ngrowod: sêsirik mung mangan krowodan.

krowok :

I kn. cowal akèh, ing têngah growong; di-[x]: 1 dibolong ing têngah, dicowal; 2 pc. dilongi, dicowok. II [x]-[x] kn: pêpindhan swara tibaning banyu mancur lsp.

ksaya :

(S) kw. ak. rusak, sirna.

ksama :

(S) kw. ak. pangapura.

ksana :

(S) kw. ak. sanalika, sadhela; kc. saksana.

ksatriya :

(S) kw. ak. satriya.

ksema :

(S) kw. ak. rahayu, têntrêm.

ksira :

(S) kw. ak. pêrêsan (puhan).

ksiti :

(S) kw. ak. lêmah.

ksodra :

(S) kw. ak. madu.

--- 254 ---

kwa ~ lajita.

kwa :

kw. ak. mêngkono.

kwaga :

kn. ak. kuwaga.

kwagang :

kn. ak. kêlas, kuwat; kc. kuwagang.

kwaya :

kn. ak. kuwaya.

kwalahên :

kn. ak. kuwalahên.

kwalèn :

êngg. kn. kuwali.

kwalipikasi :

(W) kn. katêrangan wêwijangane.

kwalitèt :

(W) pc. kaanan dhasaring barang lsp.

kwan :

kw.. kon.

kwantitèt :

(W) pc. kèhe.

kwasa :

pc. kuwasa, kawasa.

kwatir :

n. kwatos k. pc. kuwatir.

kwaci :

(C) kn. asinan wiji sêmangka.

kwawa :

kn. ak. kuwawa.

kwèh :

kw. akèh.

kwèni :

kn. bngs. pêlêm.

kwitansi :

(W) pc. layang pratandha wis tampa dhuwit.

kwolu :

kn. ak. kawolu.

kwowogên :

pc. kuwowogên.

kwoworan :

kn. ak. kaworan, kêcampuran.