Javaansche Woordenlijst, De Nooy, 1893, #24

JAVAANSCHE WOORDENLIJST

--- [0] ---

bevattende woorden in Midden-Java in gebruik vergeleken met het Javaansch in de residentie Soerakarta

VERZAMELD DOOR H. A. DE NOOY MET BIJSTAND VAN MAS PADMASOESASTRA

S GRAVENHAGE MARTINUS NIJHOOF 1893

--- III ---

VOORBERICHT

De Javaansche woordenlijst, welke hier aangeboden wordt, geeft een aantal woorden aan, welke buiten de residentie Soerakarta gebruikt worden, hetzij met verschil van beteekenis dan wel die te Soerakarta niet bekend zijn.

Moge deze verzameling iets bijdragen tot meerdere kennis der Javaansche taal

's GRAVENHAGE, Januari 1893
H. A. DE NOOY

Tot toelichting der correctie moge het volgende dienen:

De anteur, de heer DE NOOY, heeft de cerstc zes vellen zelf kunnen corrgeeren. Naar Indie terug gekeerd heeft hij die taak aan anderen moeten overlaten. zijn ambtgenoot, de heer BERTSCH, bezorgde vel 7 en 8, na diens vertrek de ondergeteekende het resteerende gedeelte.

De heer BERTSCH heeft zich in hoofdzaak aan de kopy gehouden, zoo ook ik, wat den vorm betreft; allen hrb ik het storende nganggo voor "men gebruikt" veranderd in ana of ana sing nganggo; en met den heer B. heb ik de hier en daar voorkomende

--- IV ---

vraag: têmboeng loro ikoe êndi kang bênêr? niet opgenomen.

Doch wat het wezen betreft, heb ik mij, in overleg met mijn collega KERN, op een ander standpunt geplaats. Alsbestuurslid toch van het Instituut, heb ik geen vrijheid gevonden datgene op te nemen, wat reeds in de laatste editie van het Jav-Ned. Handwoordwnboek to vinden is. Het is in aller belang, dat een geschrift niet omvangrijker wordt dan noodig. Buitendien mag het overbodig, om niet te zeggen verkeerd, heeten enkele woorden met een opene a op te geven als afdeeling, terwijl het de algemeene nitspraak is voor een groot gedeelte van Java. Tot de overbekende verschijnselen behoort ook de verwisseling van de i en e of de oe en o in gesloten lettergrepen. Heeft dit feit allen plaats bv. bij poetih en poetèh of djawoeh en djawoh, en nog wel allen in dit of dat district of regentschap?

En waartoe opgenomen enkele woorden met de neusletter gesloten of weggelaten in de voorlaatste lettergreep, terwijl Javanen ad libitum bij alle wooerden in dat geval de neusletter gebruiken of weglaten?

Een enkele maal heb ik een woord behouden, ook al was het in het Hd. Wdbk.reeds voldoende verklaard, wanneer een bijgevoegd voorbeeld zich wegens het typisch-Javaansche aanbeval of tot beter verstand van het spaarkgebruik kon dienstig zijn. Zoo bv. bij besoewel. Dit woord komt reeds in het Wdb. voor, doch bij het gegeven voorbeeld worden analoge uitdrukkingen aangehaald, die ook wel in het Wdb. verspreid, maar hiet onder een hoofd te vinden zijn.

Bij verschil in opgave van beteekenis is naar het Wdb. verwezen of ook wel op de autoriteit van ms. W. (het Woordenboek van den heer WILKENS in handschrift) een beroep gedaan.

Van de etymologieen (van den javaanchen medewerker?) zijn er wellicht enkele (zij het dan als curiosa) door de zeef gegaan, doch de snakerij, waarbij odak (bekende bijvorm van orak of ora)

--- V ---

wordt voorgesteld als samentrekking van o! en tiadak zou ik niet hebben durven apnemen.

Toch bevat ook het door mij gecorrigeerde gedeelte menige opgave, waarvoor ik mij niet verantwoordelijk zou willen stellen. Want het is en blijft het werk van den auteur, die de beoefenaars van het Javaansch door deze lexicologische bijdrage ontegenzeggelijk aan zich verplicht heeft.

Leiden, November 1893
A. C. VREEDE

--- [0] ---

LIJST DER VERKORTINGEN

B.: Banyumas, C.: Cilacap, P.: Purwokêrta, A.: Ajibarang, Pb.: Purbolinggo, Bs.: Bobotsari, Bj.: Banjarnêgara, Bg.: Bagêlèn, Pw.: Purworêjo, Ck.: Cangkrêp, S.: Sapuran, K.: Kaliwira, Ws.: Wonosobo, Ka.: Kutaardja, Kb.: Kêbumèn, Ng.: Ngambal, Kr.: Karanganyar, G.: Gombong, Ngy.: Ngayogyakarta, Sk.: Surakarta, Wg.: Wonogiri, Klt.: Klatèn, Sr.: Sragen, M.: Madiun, Cr.: Caruban, Mp.: Maospati, Ngt.: Ngutêran, Mg.: Magêtan, Pn.: Ponorogo, Sm.: Sumoroto, Kt.: Kutu, Pc.: Pacitan, R.:Rêmbang, T.: Tuban, Bn.: Bojonêgara, Pd.: Padangan, Bl.: Blora, J.: Japara, Ks.: Kudus, Smr.: Sêmarang, Kl.: Kêndal, U.: Ungaran, Sl.: Salatiga, Pk.: Pêkalongan, Bt.: Batang, Tg.: Têgal, Br.: Brêbês, Pm.: Pamalang, Kd.: Kêdu, Mgl.: Magêlang, Tm.: Têmanggung, Ls.: Lasêm.

--- 1 ---

Ha

i:

panambang, ana: panambang Bl. diyane sumêdi = diyane sumêdana.

I:

(Bl.) mungguh aksara I: U, iku ingaran sandhangan swara, (klienker i. oe) yèn

U:

karakêtan sandhangan panyigêging swara ... h medeklinker h swarane owah, kaya ta: linggih dadi linggèh, saguh dadi sagoh sapêpadhane, nanging tumraping têmbung krama: I, ora owah, kaya ta: taksih, malih, sapêpadhane. ana têmbung krama inggil swarane owah, kaya ta: nitih dadi nitèh.

êh:

(Ih.) Pw.

Ae:

panambang ake: panambang Pw. Bae Sm.

ae:

(J.) bae.

ao:

ngao, Kr. (Bg.) ngoko, têmbung ngao: têmbung ngoko.

êÊh:

(Sm.) iya.

Aot:

(Ngy. Ws.) ciyut.

êêng, Êêng:

(Bn.) iya, o. ing Saking. iya ngango têmbung iku mungguh ing paclathon. Kaya ta: apa mêngkene: saure: Êêng.

--- 2 ---

ana:

ora ana ana, ora ana apa Pc.

uni:

aba J.

ene:

(Bl.) mene, ngene: Kr. (Bg.) mrene

anah:

nganah: Kr. (Bg.) mrana

ènèh:

ngeneh, Kr. (Bg.). mrene

onoh:

ngonoh, Kr. (Bg.) mrono

unon:

ulon, sorotan, (M.) sawah unon, sawah ulon-ulon, sawah sorotan.

enak:

kêpenak, Tg. kêpenak, enak

ènêk:

Wg. (Sk.) ing Sk. iya nganggo têmbung iku mungguh ing paclathon, têgêse enak bangêt.

ênok:

(Bl.) ana ing

ênit:

(Tg.) thithik, saênit = sathithik

inis:

(Bl.) isis

ènèng:

ana ing Bl. Sl. ènèng: saka: anèng, ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung iku.

enong:

ana ing Sl. padha karo ènèng

ena:

mas lara = bok lara J.

ênêng:

mênêng, mari Pk.

enco:

(J.) kêpenak, enco kaya-kaya rusakaning têmbung eca.

ancan:

C. dhisik

--- 3 ---

oncor:

oncor Wg. (Sk.) ngoncori, ngonconi, oncor Kr. Bg. sarta, Mgl. colok, oncor utawa suluh.

incit:

(Bl.) bisa.

êncit:

(Pk., Sl., J., Bl.) sêmbagi.

oncèt:

(Kb.) oncèk, ngoncèti pêlêm, ngoncèki pêlêm.

êncot:

ngêncot, kêncot, luwe (Kb.) (P.) (Kr.) têmbung êncot utawa gêncot, têgêse kurang timbang, luwe iya kurang.

èncêle:

ngèncêle, (Tg.) mèncrèt.

èncêlo:

èncêla-èncêlo, (Tg.) ilu, mèla-mèlu.

èncêlok:

mèncêlok, (Kb.) (M.) mencok.

ancêlang:

ngancêlang (Tg.) banjur.

uncang:

uncang-uncang (Tg.) ongkang-ongkang.

êncing:

mêncing, (Tg.) (Pk.) mujur wong mênêng ngabotohan.

ancêng:

ancêngan, (Tg.) (B.) cawisan.

anuk:

(Bn.) anguk, angur, aluwung.

andèh:

Kawi (Kr.) (g.) bosên.

endah:

Kawi Tg. cikbèn = ana, endah apa, cikbèn apa, (Tg.)

êndah:

Kr. (Bg.) ayo, êndah dolan, ayo dolan, [dola...]

--- 4 ---

[...n,] Bl. mendah, endah apa: mendah apa. J. saiba.

endra:

Kawi (Pc.) gêthuk abang.

êndak:

(Bn.) dadak = măngsa = wis ora.

êndak iya:

(Mgl.) apa iya.

êndot:

mêndot, (B.) ambiyêt.

andol:

andolna, (Bl.) ungalna.

indêl:

ngindêl (Kw.) anggodhog, Wg. (Sk.) Mgl. ing Sk. wong desa iya nganggo têmbung iku. ngindêl wedang: anggodhog wedang.

indêng:

saindênge, sabanjure, (Tg.)

undang:

kondangan, anjagong (Tg.), Pw., I., Kb., B., Mgl.

êndang:

Kawi: dadak = măngsa = nuli. Bl

anta:

Kawi, cêmplang (Tg.) ing Sk. iya nganggo têmbung: anta, nanging pakêcapane: ănta.

antah:

(Kr. Bg.) tawa. banyu antah: banyu tawa. Têmbung antah: manawa saka Onta.

antèr:

(Kr. Bg.) alon: tamban.

èntrès:

gênah = tata Tg. têmbung èntrès, ing Sk. têgêse angopahake pagawèhane marang kancane kang tunggal urak, dipurih nglakoni, kaya ta: sesuk aku kabênêr tungguk jaba, nanging arêp katêkan dhayoh saka Kêdhu anggawa jaran, urake

--- 5 ---

= pagawèhane èntrèsna bae.

ontor:

montor (Pk.) panasing ati. ontor (Tg.) urus-urus.

antru:

antron, gulan lêmah. (M.)

êntuk:

(Mgl.) olèh, ênggon, têmbung êntuk saka antuk = olèh.

êntok:

Kb., Kr., (Bg.), Tg. êntèk. wis êntok = wis êntèk.

antok:

mantok, ulih: mulih (Kb.) têmbung: mantok, saka mantuk.

êntut:

tuntut Bl.

êntês:

mêntês, mêntas, J. Bl.

ontèl:

Wg. (Sk.) tuntut.

êntal:

(Bl.) tal = kêling (Sk.) = woh siwalan.

intim:

ngintim-intim, (Br.) ngincim-incim.

êntèng:

(Bj. Kb.) êntèk.

êntong:

Tg. (Kb.) Kr. (Bg.) C. (B.) êntèk.

untung:

kontung: lêstari. Tg.

ontong:

aja Tg. têmbung ontong ing Sk. ana, kaya ta: jagung saontong, ora kêna muni jagung siji.

andha:

(Tg.) ăndha.

undhi:

wuwu = tombok, Tm.

undhe:

(Tm.) andhe.

--- 6 ---

andhok:

ana J. andhok ngêndi: ana ngêndi.

êndhok:

ana Bl.

êndhak:

(Kt.), (M.) ora.

êndhêk:

(Bl. Bn.) cêndhak

andheka:

(Tg.) upama, Têmbung: andhèkna: manawa saka bubrahing têmbung: andhene: winuwuhan: k.

ondhot:

(Tg.) kêmba.

êndhot:

(Pb.) ambiyêt.

andhaspling:

(Tg.) bagus.

êndhul:

(Tg.) gêndhuk.

andhêg:

kandhêgan, kondangan, Tg.

undhig:

(Kb. Bl.) pintêr.

endhag:

Bn. enak, (Bn.) baud, Bl. tukang kayu = undhagi. Cr. Mg. (M.) pintêr. Aku ora endhag nulis, aku ora pintêr nulis.

êndhèg:

êndhèk-êndhèk brêm, araning panganan.

andhing:

andhingane, (C.) dhèk wingi.

andhung:

mandhung, dhudha kêmbang Kl.

endhang:

kendhang, kèli Kb.

endhong:

ngendhong, Ls. (R.) èpèk, Mg. anjagong, Bg. Tg. B. Tm. Kl. têgêse sănja.

êndhing:

mêndhing: (Tg.) lowung.

--- 7 ---

ênjo:

(Mg.) ayo.

enjuh:

Sm. (M.) bisa.

enjoh:

isa Ngy. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

anjan:

anjan-anjanên, (m.) jinja. (Bn.) anji-anjinên.

injên:

indhên = as, Tg.

unjar:

badhèr Tg.

anjuk:

nganjuk, (Bg.) banjur. J. utang. Têmbung anjuk, ing Sk. ora nganggo, dene araning dhistrik Nganjuk, kaanggêp têmbung lingga, padhane: Ngawi Magêtan.

ênjok:

Sl. jola, ênjok-ênjokan, jola-jola.

unjuk:

munjuk, Bl. mênjuluk, Mg. ambêk.

andhut:

(Kl.) sêru.

injit:

(Bn.) bisa.

ênjêt:

Kr. apu Ng., Tg.

unjal:

ngunjal, konjalan, Tg. ngusung, ngunjal barang: ngusung barang. Tg., Sl. kondangan, Pw. (Bg.) Tm. jagong.

anjap:

(Bl.) paga.

anjèng:

wong kang dikongkon ngulêm-ulêmi, Bl. buwuh,

--- 8 ---

enjang:

ngenjang, Tg. enjing, ing Sk. iya nanggo têmbung iku mungguh ing kidung. C. sesuk.

ênjong:

(Mg.) ayo, têmbung êncong: ing Sk. têgêse mèh padha karo têmbung pilala, kaya ta: bocah kang diugung sandhang pangane sarta ora disrêngêni saparipolahe kang luput, iku aran, diêncong-êncong.

anyi:

anyi-anyi (Bn.) ngadi-andi = nganyih-anyih.

anyan:

manyan (Tg.) mêsthi.

anyar:

nganyar, kulak iwak loh mênyang Ngêbum. Kd.

anyal:

(Bl. J.) singsot.

enyong:

ku = aku, Tg., Pk., Ws., Kb., Pw., (Bg.) Bs. (B.) Bu. (B.) Mgl.

inum:

nginum, k. Mal.: ngombe tumrap marang manungsa, nanging ngombe tumrap marang kewan, kaya ta: kowe arêp nginum wedang, jaran ngombe, kang nganggo têmbung iku ing Pm. (Tg.) sarta ing Kr. (Bg.)

entha:

entha-entha, samudana J.

anthon:

Bn. wong-wongan, (M.) gêndruwon.

ênthik:

Bl. dok iyik, pithi. Kr. (Bg.) thithik, saênthik, sathithik.

ênthok:

(Bl.) kêndhêl, thok-thok, kaya ta: mung mangan sêga jangan ênthok, têgêse tanpa lawuh [la...]

--- 9 ---

[...wuh] manêh.

unthit:

(Tg.) ngunthit, ambonthèt, anggenthol.

enthot:

(B.) menthot-menthot = miyêg-miyêg.

ênthit:

Tg. saênthit, sahtithik, Mg. ngênthit, ngutil. têmbung ênthit ing Sk. loro mèh padha karo têmbung ênthêt = unthêt. Bêbêk kang ngêndhog ing wayah awan, ana ing kandhang utawa ana ing sawah nuju diêngon, iku aran, ngênthit, dene kanggone têmbung: ênthit, ênthêt, lan unthêt mau mangkene: a. Bayar utang bae diênthit-ênthit. b. Nini Têmon iku yèn wèwèh marang putu-putune diênthêt-ênthêt = sahtithik-sathithik. c. Ngunthêt dhuwit = ngunthêt pari, têgêse ngurangi dhuwit, têgêse ngurangi dhuwit = pari, kang dên piayakake, dadi kêna ingaran: nyolong rawatane dhewe.

ênthot:

mênthot Tg. ambiyêt.

êndhul:

(Tg.) gêndhuk.

anthong:

(J.) kathung, tangane nganthong: tangane ngathung, Têmbung iku rusak dening owahing pakêcapan, nganti duwe [du...]

--- 10 ---

[...we] têgês: kanthong.

enthong:

menthong (Bn.) mêndho olehe madhang.

aco:

ngaco (Tg.) goroh = anggêdobrol.

ece:

kêthip, kanggo ing paresidhenan, Pk., J., Rm. M. ece iku bangsaning kijing, ngece-ece, ngiwi-iwi

acan:

Sd.: Bs., (B..) pisan, durung acan aku bungah saka kowe, acan-acan, pisan-pisan.

ocon:

(Tg.) adrêng

acak:

acak-acak, jajal-jajal Tg.

ecak:

(J.) icak = idak, kêpecak = kêpidak

ecok:

(J.) iji, secok = siji. Mèmpêr saka rusaking têmbung, sitok, dadi secok.

ocèk:

(Bn.) oncèk. Owah pakêcapane, ngilangake sêsigêg.

ecol:

(Tg.) enak, mèmpêr saka rusake têmbung: eca.

ecom:

ngecom, (Tg.) cariwis.

ocèm:

ngocèm (Tg.) cariwis.

ir:

ngabani nêngên kêbo kang lagi dimêgawèkake, yèn ngiwa kya-kya (Bn) têmbung ir kya-kya ing Sk. ana: padha lan ing Bn.

--- 11 ---

hèr:

mahèri (Pk.) nglarihi. Hèr kw. Banyu, nglarihi iku awèh minuman.

ari:

kw.(Tg., B., C., Pb.) manawa.

are:

(J.) ujar, arene: jarene.

era:

(Sd.) (Tg.) isin.

arah:

ngarah, golèk, C. Arah-arah, ara-ara (Tg.) ngarah utangan dhuwit, arah-arah tămba.

irah:

irah-irahan, ulon-ulon Bl. têmbung irah kaya-kaya anjukuk saka têmbung sirah. Têmbung sirah ing Sk. têgêse iwak ala, iya iku iwak irah-irahan, wujude iwak koyor kamoran gajih lan gêtih ala, ambune amis bangêt.

orèh:

kw. diorèh-orèh, (Bl.) diorèk-orèk, gawe pating clonèh barang = orak-arik gawe mowat-mawuting barang.

ora êlah:

arêp ora Bl. têmbung arêp ora têgêse nyokurake.

eran:

meran (Ws.) Bg. minggat, têmbung eran ing Sk. ora nganggo, kang dianggo eran.

oran:

(Tg.) rak.

arak:

ngaraki utawa ngarak-araki, nglarihi Pk., U.

urak:

diurak, ditundhung Bs. (Bg).

--- 12 ---

èrik:

(Tg.) ngati-ati.

èrêk:

(Bn.) cêdhak, bokmanawa saka bubrahing têmbung parêk kw. dadi erêk. têmbung erêk ing Sk têgêse swara glêrêk-glêrêk.

arad:

ngarad, ngrakat Tg.

èrèp:

gila Tg.

arêp luwèh:

cikbèn Mgl.

urug:

imbuh J. Tm.

urab:

gudhang Bl. urab-urab kunci, gudhang kunci.

aring:

Tg. alon Ng. (Kb.) anu, Pk. mênyang, J. Mgl., marang, aring ngêndi: mênyang ngêndi.

iring:

turnèh C.

irêng:

bangêt Tg.

urung:

durung Smr., Bl, Bn. têmbung urung: têgêse ulês, nanging iya ana sing nganggo kang têgêse durung.

ering:

kering, k. purun = gêlêm Tg.

èrêngungas:

Bl.

orong:

tangis Kr.(Bg.) ngorong-orong = nangis, mung kapirit saka unining oong-orong.

aku:

ku S. (Ws.)

ako:

Pw. (Bg.) aku.

--- 13 ---

èki:

(Bl.) wèhana, kaya-kaya saka rusaking têmbung èkèki.

êkêh:

(C.) ngapaha.

okih:

(Bl.) akèh.

akên:

dadi panambang ngoko: ake Bs., Pb.

ikin:

(Bj.) isih.

èkèn:

Bl. awèh, Bn. wènèhana.

ukir:

Tg. gunung, saka kaliruning paêcapan, pakêcapan wukir kw. dadi: ukir, Br. ukir-ukiran, kaya ta: patangaring, ukir-ukiran, nanging ukiran kêris, ing Brêbês ora ana.

èkèk:

wèh Bl., Bn. ing Sk iya ana kang nganggo têmbung iku.

ekadasa:

kira-kira K. (Ws.)

ukêl:

tukêl Pm.

èklèk:

ngèklèk, ngènèl Cr. (M.). têmbung èklèk lan ènèl ing Sk. ana. èklèk: wong kêrêp dikongkon utawa lumaku rikat bola-bali iku diarani èklèk. ènèl: wong dijak lêlungan bandhur[1] gêlêm bae, iku diarani: ngènèl.

ukum:

kunjara Cr. (M.)

adu:

padu, padon, caturan Ls., (Rmb.) J.

--- 14 ---

ede:

(Pk) isin, ngede-ede: ngisin-isin.

idah:

Ws èmpêr, S (Ws) kapan, K. (Ws). kira.

êdoh:

(C), Bs. Pb. idu. diidohi, diidoni.

uduk:

(Bl) wuduk.

udawala:

(Tg) petruk, arane wayang purwa.

adal-adal:

gêlut Tg.

adag-adag:

(Tg) gêlut.

adêg-adêg:

jodhog Bl.

idug-idug:

Ck, (Pw) Ng, (Kb) Kr, (Bg) tobil-tobil.

udag-udak:

Br. (Tg) jelungan. ngudag = ngoyak.

adang:

padangan, pawon C têmbung iki padha bênêre mungguhing pangrimbage.

udung:

(Mgl) jèngkèl.

itu-itu:

(Mg) waton ambèn.

ote-ote:

Cr (M) ngliga awak = ora klambèn.

atun:

Bs (Pb) ambiyêt.

ètèr:

Tg klithik Ls. Rb. gumun Wg, Sk lèpèk ing Sk têmbung ètèr, bakul kalithik.

etak:

(J) idak, dietak, diidak.

atês:

katisên, adhêm, kadhêmên, lara katisên, [katisê...]

--- 15 ---

[...n,] lara kadhêmên.

atèb:

(Bl) atob, mung owah swarane ambuwang.

isa:

(Bl) bisa, ing Sk kang dianggo bisa.

asah:

ngasah, mrana B. ayo ngasah = ayo mrana. asahan, rampadan, utawa ambêngan Kd.

isih:

lagi Pk.

isik:

(Sm) isih.

isèk:

Bl isih.

esuk:

J saesuk = sesuk. Pb. Kr. ngesuk = sesuk.

asta:

ngasta, anjogèd Tg.

isit:

Bl., Bn., T., bisa, têmbung isit manawa rusakaning têmbung isa.

usus:

iso Pk.

asup:

masup Kr. (Bg) malêbu.

èsèg:

(Tg.) prênès, esegan, prênesan.

asèb:

(Bl) atob ing Sk nganggo têmbung sèb-sèbên.

awi:

Kw., Ck., Pw., Mgl. suwawi; sumăngga.

èwu:

ewon, gambèn J. miri ewon = miri gambèn.

oce:

Bs. (Pb.) awoh.

awah:

(J.) awoh.

--- 16 ---

ewuh:

duwe gawe Sm lagi ewuh mantu = lagi duwe gawe mantu.

èwèh:

(Bl.) wèh, èwèhana = wèhana. têmbung èwèh iya saka awèh.

awan:

(Tg., C.) pisan, awan-awan = pisan-pisan, ora wêruh awan-awan, ora wêruh pisan-pisan.

owèn:

(Kr.) (Kb.) awoh.

awik:

K. (Bl.) suwawi, manawa saka rusaking têmbung wawi = suwawi dadi awik.

uwak:

uwa J., Smr., U. ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung iku.

uwêd:

tukêl J. lawe sakuwêd, lawe satukêl.

iwit:

thithik Mgl. saiwit = sathithik.

awas:

bantas A. (P.).

awis:

Tg. ngarah = ngangkah. Bl. alas = ara-ara. awis-awis k. ara-ara kn.

èwèg-èwèg:

Bn. tutulung. Bl. ngopèni.

uwang:

papin Mp. (M.)

ewang:

edhang = rewang Bl. saparo ewang: saparo edhang. ewangana: rewangana. ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung iku.

alo:

Kw. (Br., Kr., (Bg.) Mgl.) kaponakan.

--- 17 ---

Têmbung alo ing Sk. ora nganggo, kang dianggo kaponakan utawa pulunan.

ili:

Pw. sorotan, sawah ilèn, sawah sorotan. Ls. (Rb.) nglironi = nêmpuhi.

ulu:

Kw. (Tm.) dhisik, ulu aku karo adhimu. dhisik aku karo adhimu.

ole:

(Ngy.) olèhe.

ulih:

J. ulih, mulih, bali Tg. ulih: mulih: mati Ng. (Kb.) ulih: olèh = ênggon, ulihku tuku kêbo sapasang.

ulèh:

mulèh (J.) mulih.

olah:

lagi Bl. olah apa = lagi apa.

olih:

olih-olih, (Pm.) olah-olah. ing Sk. ora nganggo, kang dianggo olèh.

èlèr:

Tg. kutuk, utawa dêlêg jamang. Pk. dêlêg Ws. jamang = etungan bako. ing Sk. ana, iya iku araning panganan, gêthuk èlèr, gêthuk abang, gêthuk putih.

alik:

(Bl.) angur.

aluk:

(C.) anguk = athuk, aluk êndi kowe dirès.

ilèk:

ilèk-ilèk C. (M.) abang-abang.

elak:

melak (Bn.) methok, kurang melak, kurang [ku...]

--- 18 ---

[...rang] methok.

elok:

melok Ls., (Rmb.) milu. rusak dening pakêcapan.

olèk:

olèkku, (Sm.) duwèkku.

êlèk:

mêlèk jagong J. mêlekan bayi = jagongan bayi

alat:

Arb., J. swargi. Bl. zaman.

êlêt:

(Bl.) nêmpil = ijol.

olot:

ongot Tg. ngoloti. têmbung olod ing Sk. ana, têgêse kêpingin, nanging tumrap marang pangan, ora bisa tumrap marang sandhang, kaya ta: ngolod-olod andêlêng sate wêdhus.

alup:

ngalup, anjêgug Ck., (Pw.).

ulap:

ulap Bl.

alim:

Arb. suthik Mg. ing Sk. têmbung alim = maklum, kaya ta: aliman = makluman.

ulêm:

undang Tg.

ilèg:

ilèg-ilèg (Tm.) iyag-iyag, mlaku rikatan.

èlèg:

ngèlèg-èlègi, manangis Kr., (Bg.) ing Sk. têmbung ngèlèg-èlègi têgêse mamengin: ngèlèg-èlègi dhuwit, têgêse mamengin,

--- 19 ---

upamane mêngkene: Si Sambiya nyopot, jarene arêp ngobèng ngêcap bae. biyang: èlèg-èlègana dhuwit rak ya gêlêm bali.

uling:

sidhat Pm.

ulung:

mulung, ngarit alang-alang K., (Ws.) ing Sk. têmbung mulung kanggone rong prakara, 1. mulung pari = ngêntas pari saka memean. 2. tampaku layang mulung saka Si Krama.

êlong:

kalong: ngalong, têmbung ngalong: sinomane wong duwe gawe. (J.)

ape:

Kw., J., Bl., Pd. (Bn.) arêp.

apu:

N. ênjêt k. Pm. Tg.

apan:

kw. arêp Tg.

apèn:

apèn-apèn (Tg.) samudana. bokmanawa kajukuk saka têmbung: api-api: têgêse iya samudana.

opèn:

dahwèn Tg.

apuntên:

k. êmbuh C. (M.) têmbung apuntên saka apura.

upacantên:

(Bl.) upacara.

ipar:

mipar (Ws.) miwiti macul.

iprik:

iprik-iprik Mp. (M.) ipil-ipil Bl. ripik-ripik.

oprok:

têkên = jamang topèng Bl. ing Sk. ana,

--- 20 ---

ngising ngoprok. ledreprok.

èprèt:

(Tg.) goroh.

apak:

(Pk.) arêp. aku apak lunga, aku arêp lunga.

ipuk:

ngipuk, andhêdhêr, ing Sk. têmbungipun gawe gadhangan, utawa gulan lêmah.

èpèk:

(Tg., J., Rmb., Bl., Kd.) sêtagèn.

êpak:

ngêpak, utang Tg.

apit:

(Tg.) sasi Dulkangidah, ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung apit.

ipêt:

sipêt, sathithik, Sm. J. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, nanging ora kawancah, muni saipêt.

uput:

Uput-uput, umun-umun B.

apasirèng:

(Tg.) rupa-rupa = warna-warna.

oplèt:

(Tg.) rawat.

adho:

ngadho: nata Tg.

adhah:

Wg. (M.N.) wadhah.

adhik:

(J. Bl.) adhi.

adhèk:

(Tm.) adhi. ing Sk. iya sumurup, nanging ora nganggo.

odhak:

Pk., J., Rmb., Ls., Bn., Bl., Sm., C., (M.) ora. têmbung odhak manawa saka têmbung Malayu o tiadak wancahe: odak = odhak.

--- 21 ---

edhos:

(Tg.) enak.

odhès:

(Tg.) oyok, kodhès = koyok.

idhop:

(J.) urup, diidhopake, diurupake. idhop-idhopan, urup-urupan.

udhag:

udhag-udhag (Tm.) tidhur.

odhèg:

(Mg.) bocah nucuki panah.

adhing:

Ck. (Pw.) nanging.

udhung:

J., Rb. Bl. Bn. M. Sm. durung. ing Sk. ora nganggo, kang dianggo: durung.

aji:

sasi Bêsar Tg.

ojèh:

(Bn.) suwèk. manawa saka rusaking têmbung rajèh: dadi: ojèh.

ajar:

saajar, saparo Tg. diajar, dipala Sm.

ijir:

ngijir: sasat Kr., (Bg.).

ejrah:

ngejrah: kira C. saka ejrahku, saka kiraku.

êjor:

ngêjor, Pb. nguja, Br. nyakarêp.

ajok:

ngajok (Kr.) kêduwung. têmbung ajok saka aju.

ijik:

(Sm.) isih.

ijèk:

isih Bn. saka rusaking têmbung ijèh, dadi ijèk.

--- 22 ---

ijot:

(Bl.) ijol.

ojit:

(Bn. Bl.) aja.

ojèl:

(Kd.) têrang, prakaraku ojèlna = têrangna.

ojol:

(Pb.) ijol. ing Sk. ora nganggo, kang di anggo: ijol.

ijop:

(Smr.) urup.

ajaparah:

ngajaparah (Tg.) ngayawara.

ujêg:

ngujêg (Mgl.) anggujêg.

èjèg:

(Bl.) êmping kêtan. ing Sk ana, têgêse pratingkahing laku rikatan sarta ora mandhêg-mandhêg, kaya ta: lumaku ngèjèg.

ujung:

saujung: sapapah Bl.

ayu:

ngayoni, ambênêri wong padu = nylamêti.

ayah:

ngayahi, ngidoni Wg., M. N., J. alah, ayah toblas, alah toblas.

ayuh:

mayuh (Tg.) ayo. mayuh lunga, ayo lunga.

iyah:

suthik C. (Pw.) aku iyah mrana, aku suthik mrana.

iyèn:

wèhana Bn.

uyun:

kw. tali, S., (Ws.), Wg., M. N.

ayêr:

(Wg., M. N.) wong cilik malêbu pagawean marang lurahe patuh nagara, laku giliran karo kancane wong cilik.

uyur:

(Kd.) odor, yèn duwe karêp nguyur = yèn duwe

--- 23 ---

karêp ngodor.

ayuk:

Pd., (Bn.) Bl. ayo.

oyok:

ngoyok, amburu, Ng., Kb., A., (P.) oyok saka oyak.

oyot:

ongot Ng., (Kb.).

èyèg:

ngèyèg (Bn.) ambalayang.

ayang:

ayang-ayangan (Bn.) wawayangan.

ayêng:

(Wg., M.,N.) nganglang.

êm:

mu Bl. têmbung wêngku wong kapindho mu dadi = êm, kaya ta: dhadhamu = dhadhaêm, adhimu = adhiyêm, wulumu = wuluêm, wademu = wadeyêm, jagomu = jagoêm, tatahmu = tatahêm, patarmu = patarêm, barangmu = barangêm, jaranmu = jaranêm, nanging yèn tumraping têmbung kasar utawa pipisuh, ora owah, kaya ta: ciplasmu sapapadhane.

ama:

sabên Tg. ama-ama = sabên-sabên.

amu:

kw. ko = kowe Bj.

umah:

omah C. mung owah swarane bae. ing Sk. ora nganggo, kang dianggo: omah.

omèh:

Tg., Ng., (Kb.), G., Kr., B., C. srêngên, ngomèhi = nyrêngêni, diomèhi = disrêngêni. ing Sk. ora nganggo.

êmoh:

suthik, J. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, kaya [ka...]

--- 24 ---

[...ya] ta:

aku êmoh ora doyan durèn.

aman:

saaman, 1/16 jung utawa sakêcrit Tg.

amèn:

tansah J. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

uman:

dum Bn. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, kaya ta: ora uman brêkat.

èmèn:

(Bn.) wèh, èmènan = wèhana, dièmèni = diwèhi.

oman:

kw., Tg., Pm., Bd., C., Kb., Pw mêrang. ing Sk. ora nganggo, kang dianggo: mêrang.

êmon:

(C.) bok iya. êmon kowèhi panjalukku iki. bok iya kowèhi panjalukku iki.

amur:

(B.) aluwung, angur.

amrat:

k. (Bl.) awrat, abot, wawrat: mêtêng, wawrat: bobot, wawrat: momot.

amuk:

milih Tg.

umik:

umik-umik, ngomèl Tg. ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo clumik, nanging iki lawih[2] lirih, kaya ta: umik-umik = umak-umik, mung kawistara saka obahing lambe. nanging clumik: kêcaping lambe kêprungu.

umat:

kumat, J., Pd., (Bn.)

--- 25 ---

umêt:

umêt-umêtan (Bl.) ubêng-ubêngan.

êmèt:

ngêmèt (C.) ngêmèk.

êmot:

ngêmot, ngakêp Kr., (Bl.) têmbung: ngêmot saka ngêmut.

imêt:

simêt, sathithik, J. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, nanging ora kawancah, muni saimêt.

amul:

(Bl.) milu = nrambul.

amlok:

(Tm.) ngêmplok.

amling:

Ng., (Kb.) bêcik.

imling:

diimling-imling (Tg.) diêla-êla.

êmpu:

kw. pandhe Tg., Pm.

êmpe:

diêmpe-diêmpe (Mg.) digêbugi.

ampoh:

ngampoh, (Tg.) ngampah.

impun:

ngimpun-impun, ngimbir-imbir (Tg.).

êmpan:

pakan C.

èmpêr:

mèmpêr, pantês Ngy.

amprat:

k. Ls., (Rmb.) awrat, abot.

êmpuk:

êmpuk-êmpuk, êntho-êntho = rêmpah.

ampil:

ngampil, pangampil, patah Ws. pangampile apa ayu, patahe apa ayu.

êmplik:

(Tg.) wuwuh.

èmplèng:

mèmplèng, Ng., (Kb.) mubyar.

--- 26 ---

ampang:

mokal Tg.

omyah:

ngomyah (Tg.) ngame. manawa saka rusaking têmbung: ngomyang, dadi: ngomyah.

umêg:

umêg-umêg (Rmb.) garundêlan. têmbung umêg ing Sk. ana, têgêse ambu-ambunên barang kang mêntas dipangan, dadi mèh padha karo sèb-sèbên, kaya ta: umêg-umêgên durèn, têgêse tansah mambu gandaning durèn kang mêntas dipangan.

ambi:

ambèk, kambi Bl. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

ambu:

mambu, Ws. upama, Kr. mungguh.

ombe:

ngombe (Pm.) tumrap marang khewan, nanging nginum tumrap marang manungsa.

ambèh:

(Bl.) kèncèng gêdhe.

umbah:

umbah-umbah, Bl. anggarapsari = sukêr, manawa kajukuk saka têmbung kumbah-kumbah = ngumbah rêrêgêd, dadi umbah-umbah. Cr., (M.) umbah-umbah: ngumbah utawa masuh jarik.

êmboh:

(J., Mgl.) êmbuh, Bl. êmboh eman = eman-eman.

ambèn:

anjiyad Bl. bocah cilik kuwi aja koambèn = kojiyad karêpe.

èmbrèh:

Tg. kopèn pangane, Pm. bêgja. Pk. kacukupan. [kacu...]

--- 27 ---

[...kupan.]

umbruk:

akèh, umbruk-umbruk, akèh bangêt, têmbung umbruk ing Sk. ana, têgêse barang akèh kang ora ditata, kaya ta: uwuh ngumbruk. Ngundhuh pêlêm diumbrukake bae, ora diwadhahi sênik.

èmbrat:

(C.) buruh.

èmbrèt:

Ng. (Kb.) glidhig.

ambrêg:

(Bl.) ambruk.

ambêk:

mambêk, gumagus Ck. (Pw.).

êmbèk:

têmbing = pinggir Smr. têmbung êmbèk ing Sk. ana, iya iku unining wêdhus, wong yèn ngundang wêdhus iya muni êmbèk.

êmbok:

banyu Cr. (M.) êmbok, ko J., êmbok, lah J., êmbok, e J., êmbok, o, J.

ambat:

ngambati, (Kd.) narik layangan.

umbut:

(Bl.) gêndhon pênjalin. èmpêre jukuk saka têmbung: êmbut, dadi umbut. umbut (Ws.) Bagêlèn, bung pinjalin.

embat:

êmbatan, rêmbatan, pikulan Bl. ing Sk. wong desa iya nganggo têmbung iku.

umbal:

momot.

umbul:

kombul, misuwur Cr. (M.) Radèn Salèh iku

--- 28 ---

kombul = misuwur kapintêrane anggambar. ing Sk. kanggone têmbung iku mangkene: Si Gambyong saiki lagi kombul, dadi ana kosokbaline bakal kêplorod.

êmbil:

Tg. ngundhuh = jukuk, ngêmbil pêlêm: ngundhuh pêlêm, ngêmbil sêga, jukuk sêga, Ng. (Kb.) pèk, pènmu takêmbil = takpèk. têmbung êmbil ing Sk. ana têgêse mèh padha karo andhèwèki, kaya ta: susuh manuk kae wis tak êmbili, lo, aja kopènèk, têgêse wis disawèni utawa diawêri yèn susuh iku wis dadi darbèke, nanging durung mangsane kêna dijukuk, upama wisa kêna dijukuk wis kalakon nalika diwêruhi dhisik, mulane wong kang wêruhe kèri ora wênang jukuk.

èmblèg:

K., (Ws.) Ng., (Kb.) reyog = jaranan kepang.

ambêg:

ampêk Kd. bakone ampang bae ora ambêg = ora ampêk.

êmbag:

Mp. (M.) êmbêl.

umblug:

(Sl.) umuk. ing Sk. ora nganggo, kang dianggo êmbêl.

umbang:

(Tg.) ambêk.

--- 29 ---

embang:

Bl. upama, embangane, upamane. manawa kajukuk saka têmbung: emba dadi: embang.

ombang:

(Bl.) umuk.

ombèng:

(Tg.) anggranyah.

êmbang:

Bl. calang, êmbangku: calangaku Tg.: kuna, êmbang kanane: kuna-kumuna.

êmbong:

(Tg., Pm.) êmbok.

amang:

ngamang-amang, (B.) ngagar-agar. têmbung amang ing Sk. ora nganggo.

êmèng:

(C.) măngsa.

èmèng:

(Kd.) onthang.

omo:

gombong (Kr.) caturan. K., (Ws.) clathu, Ng. (Kb.) tutur.

ugah:

(Ws.) suthik, aku ugah, aku suthik, ugah: S. (Ws.) wêgah, aku ugah mrana, aku wêgah mrana.

agèn:

(Sm.) agi uawa[3] lagi. agèn saiki = lagi saiki.

igin:

Ng., (Kb.)

ègin:

Bs., (Pb.)

ogin:

(C.)

igun:

A., (Pb.) kabèh mau têgêse isih.

igik:

(Sm.) isih.

ogak:

Cr. (M.) ora

--- 30 ---

ogèr:

Bobot Bl.

igrah:

sigrah (Sm.) sigar.

agak:

Bl., Cr., (M.) ambêk.

ogak:

Bn., Bl., Ls., (Rmb.) ora, manawa saka têmbung Malayu Batawi kagak = enggak mawa atêr-atêr o kagak o enggak wancahe dadi ogak.

agla:

ngagla (Tg.) nglêlaga.

agêp:

(Pb., Bs.) arêp = bakal, aku agêp lunga, aku arêp lunga.

êgag:

Mp., (M.) kogug = gigu, aku êgag = kogug = gigu yèn mangan sate wêdhus. ing Sk. têmbung êgêg: ana, têgêse iya kogug = gigu. a. kajaba karam, aku yèn dêlêng iwak babi iku pancèn êgêg. b. aku kogug yèn ngrabèni sadulur dhewe iku. c. mala dirubung ing lalêr iku yèn didêlêng agawe giguning ati. d. riyak iku angênêk-ênêki mulane aja idu saênggon-ênggon.

ugung:

durung. Bn., Pd., Bl., Cr., (M.).

oging:

S., (Ws.) suthik.

aba:

J. Bl. swara. abane, swarane manukmu prêkutut kuwi [ku...]

--- 31 ---

[...wi] kêpenak, Pm. aban-aban: aluwung.

abèn:

abèn-abèn (Mgl.) angur.

ibên:

(Bn.) idu.

obar:

kw. obong, omah kobar, omah kobong. Mgl., (P.).

obor:

sangabang: arane krêtu cina (Bl.).

ubral:

Mp., (M.) êbrèh, diubral-ubral, dibrèh-êbrèh.

ubrus:

(Bl.) pêcus, ora ubrus, ora pêcus = bisa.

abuk:

rabuk J., ngabuki têbu = ngrabuki têbu.

abit:

wiwit, Bn., Pd., (Bn.) saka rusaking têmbung awit, dadi abit.

abèl:

kabelan, pakarêman, Pm., Tg. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, kaya ta: aku kabelan mangan gandhos êndhog ing gêbalèn = kabalèn.

èblèg:

(J.) èbèg, nunggang jaran èblèg-èblègan = èbèg = èbègan.

êblong:

êdhag, uwan, ngêblongake = ngêdhagake = nguwakake pagawean. têmbung êblong ing Sk. ana, têgêse cêcampahe wong wadon padha wadon, angarani tindak ala sarana tangane kiwa dislobokake ing bau têngên nganti têkan kèlèk. [kè...]

--- 32 ---

[...lèk.]

obyog:

Bs. (Pb.) nayuban, obyog, manawa saka gobyog, ramening nayuban aran gobyog.

obag:

Ls., (Rmb.) gobag.

abing:

(Wg., M., N.) abang bangêt, ing Sk iya ana sing nganggo têmbung iku mungguhing paclathon.

abong:

abong-abong, C. kêbangêtên. kaya ta: abong-abong = kêbangêtên dijaluki bako sasusuran bae ora olèh. Tg. sumangkean, kaya ta: kowe aja abong-abong = sumangkean dadi priyayi.

ibing:

ngêbing Bl., G., (Kr.) anjogèd.

ethoh:

(Mg.) bikut, toblas ethohe = bikute.

ithuk:

(Twg.) rikat, ithak-ithuk: rikatan, têmbung ithuk, manawa saka ithu.

othak:

kanggo ing paresidhenan Japara sarta Rêmbang, têgêse: rucat, kaya ta: pakeane = lapake othakan = rucatan.

othèk:

hèh thèkku, (Smr.) duwèkku.

othèt:

othète, thèt, (Bl.) ambèthèti.

êthil:

(Bn.) jukuk, êthilna = jukukna.

--- 33 ---

ithèng:

sithèng (M.) sigar 1/2 duit.

uthêng:

uthêng-uthêng (Kd.) ucêng-ucêng utawa colok.

èthèng:

sèthèng (Mp., M.) sigar 1/2 duit.

ang:

an (Wg., M. N.) jaranang = jaranan.

ing:

mênyang J. aku arêp ing = mênyang pasar.

engah:

(Tg.) isin.

engan:

(Kr., Bg.) dadi. engane = dadine kowe kuwi anake Kang Ponggala.

ăngka:

karêp C. kayu sana iki angkaku = karêpku arêp takgawe kursi.

ingkar:

(Br.) selak, kowe aja ingkar = selak jukuk ladingku. têmbung ingkar ing Sk. ana, têgêse sumingkir, kaya ta: mingkar mungkuring ukara, akarada[4] ... kasêbut layang Wedhatama anggitane Pangeran Adipati Arya Mangkunagara IV mingkar iku bawa: ma, saka lingga: ingkar.

êngkir:

(Bn., Bl.) êntas. jarike rak wis garing, êngkirên = êntasên.

angkrok:

ringkih Tg. awake anakmu iku pancèn angkrok = ringkih. têmbung angkrok ing SK. ana, iya iku pratingkahe wong mènèk krambil kang tanpa tataran, utawa mènèk wit-witan kang dêlêge [dêlê...]

--- 34 ---

[...ge] gêdhe, tangane ngrangkul, sikile mringkus mancad ngiwa nêngên, iku aran ngangkrok. dolanan bocah wong-wongan gèpèng disunduki, bakale kayu randhu, sikile ngakahi sunduk, tangane gujêngan pucuking sunduk, sarana tali dudutan, samăngsa tali iku didudut: bisa ngangkrok mandhuwur, dadi kaya pratingkahe wong ngangkrok, mulane aran angkrok randhu.

akrêm:

(Rmb.) angrêm

èngkrèg:

Mp., (M.) eyung = glêdhèh, gone nyambutgawe èngkrèg = eyung bae. mèngkrèg-mèngkrèg = glêndhah-glêndhèh. têmbung èngkrèg ing Sk. ana, kaya ta: saèngkrègan, têgêse sadhela.

èngklèk:

ngèngklèk (Ws.) nganggar. ngèngklèk kêris, nganggar kêris. ing Sk. têmbung èngklèk ora ana nanging èngklèg, ana, têgêse pratingkahe wong lumayu anggendhong bocah, iki diarani: èngklèg-èngklèg.

ongkol:

ongkol-ongkol, (Bl.) obelan, piranti bukak uliraning rodha.

angklèng:

Ls. (Rmb.) ngêlong. gonmu angklèng = ngêlong bêras têlung bêruk bae.

--- 35 ---

ingkling:

(Tg.) ngojok-ojoki. Si Jalin kuwe sok dhêmên ingkling = ngojok-ojoki bocah didu gêlut.

ungkêb:

Sumuk, Cr., (M.) bangêt ungkêbe, bangêt sumuke.

ongkong:

(BI.) ongkog. Anakku lagi bisa ngongkong = ngongkog.

angas:

mangas, anggragas, Bs. (Pb.)

angsah:

ngangsah-angsah, ngăngsa-ăngsa (Tgl.)

ingsun:

aku Ck. (Pw.). Ingsun arêp dolan = aku arêp dolan, Ing Sk. kangge pangandikaning ratu mungguh ing dina gêdho[5] lan nglayang.

angsit:

(Kd.) rikat.

ungsum:

k taun, Bs., Pb. C. benjing ungsum dal = taun Dal garêbêgipun agêng.

anglah:

kw. lara Bn.

angluh:

kw. ngrêsula Tgl.

anglès:

ngasag kacang = ngasag kopi (Mgl.)

anglêng:

Tgl. Aluwung

angop:

wong buruh nutu Ng., (Kb.)

angga:

kw. upama Tgl. Têmbung angga manawa saka rusakaning têmbung, saenggo.

anggo:

kanggo, mungguh C. kanggo ing aku, = mungguhing [mungguh...]

--- 36 ---

[...ing] aku durung rujuk.

engga:

saengga, nganti, U., Bl., saengga tugêl, nganti tugêl, ing Sk. têmbung saengga têgêse upama.

inggah:

(Bl.) singgah = rawat, layange inggahna = singgahna, rawatana.

ênggon:

ing, kanggo ing paresidhenan Samarang, Japara sarta Rêmbang. Aku arêp mênyang ênggone = ing pasar.

onggor:

ngonggor A. (P.) ngêlak. Bj., C., B., Kr., Gb., (Kr.) Tg.

anggêre:

manawa, Kr. (Bg.) adhimu mêngko sore anggêre = manawa dhangan tak undang mrene.

anggak:

(M.) anggêp (Cr.) ambêk (J.) gagah Kd., Br.

ênggok:

Bn. ênggon, kaya ta: ênggokku nulis kêliru. Bl. ana ing, kaya ta: tak dokok ênggok = ana ing kono. Bl. manèh, ayo sumăngga, kaya ta: ênggok dolan = măngga dolan. têmbung ênggok mèmpêr saka pangrimbage têmbung madya: êngga.

unggal:

Kr. (Bg.) unggal dina = sabên dina aku iya seba.

ênggal:

Bt., (Pk.) sabên, dadi padha kaya êmbung[6] unggal.

inggêng:

nginggêng (Tg.) nginjên, ngintip.

--- 37 ---

Na

na:

panambang, ake: panambang, Bl. sanadyan ukaraning tanggap tripurusa: utawa subjectief, causatief, passiefi iya ora nganggo panambang: ake.

ni:

ko, Bj.

no:

mêngkono, J. aja no = aja mêngkono.

naing:

Ck., (Pw.) nanging.

ninèk:

nini Smr. ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung iku.

nunuk:

lingsang Mg.

nanang:

nanangan Bl. sangan.

narakarya:

(kw., Wg., M., N.) wong cilik.

nak:

nèk, Pd., (Bn.).

nèk:

wèh Bl.

nok:

Bl. wèh, ana ing. dinokake, diwèhake, nok kono: ana ing kono. Pk. bèng. mrenea nok, mrenea bèng.

neka:

neka-neka, Kw. reka-reka, Tg. nanging têmbung iku ora têgês mangkono.

nakna:

(Bn.) wèhna, iki nakna a, iki wèhna a.

nèkên:

Kr., (Bg.) wèhake, dinèkên = diwèhake.

--- 38 ---

Têmbung nèkên mèmpêr saka rusakaning têmbung: nèhakên = wènèhakên.

nêkirah:

(Kd.) yêkti: gêlar.

napsi:

(Tg.) rupa. napsi-napsi: rupa-rupa = warna-warna.

najis:

Arb. gêthing Tg.

nayoh:

(Bn.) gênah.

namu:

(Tg.) ko, aja namu jukuk, aja kojukuk.

namèk:

(Bn.) nanging. saka têmbung naming dadi: namèk.

namêng:

U. namung.

nang:

Kd. karo: lan. Pk. thole. Bn. ana ing = mênyang. piringe nang paga: ana ing paga. aku arêp nang pasar = mênyang pasar.

ning:

kang Wg. M. N, ning ngêndi: kang ngêndi. Tg. yèn, ning aku = yèn aku duwea dhuwit. Bn. pancèn ning aku = pancène ora, C. dadi, ning ane = dadine kang rana mati.

nèng:

ana ing Bl. nèng kene: ana ing kene.

nangka:

Bs., Pb. năngka.

nangik:

Ngy. nanging.

Ca

cae:

(Tg.) cela, cae-cae: cela-cela.

cunak:

(Smr.) sênik.

--- 39 ---

cênunuk:

kèsèr Ls. (Rmb.).

canès:

(Tg.) seje, saka liruning pakêcapan sanès dadi canès.

cinabaru:

singkèk Tg.

cining:

(Bl.) cêthot juruh.

căndra:

Kw. kleja: araning krêtu cina Bl.

conto:

bêdho, baul, wurung, Mg.

cundhuk:

mathuk, Cr., (M.) cundhuk rêmbuge: mathuk rêmbuge.

candhas:

K. (Ws.) gagah.

cendhol:

dhawêt. J. ing Sk. cendhol iku ampasing dhawêt.

cêndhèl:

(Tg.) cèndhèk.

conthok:

nyonthok, adhakan, Tg. kêconthok, kêprêgok conthok rawok: dhokoh. têmbung conthok ing Sk. ana, iya iku araning dodotane para putri bedane karo dodotane wong cilik.

cênthok:

kêcênthok, kêsenggol.

candhikala:

candhikala, Ngt., (M.).

cênthèt:

pêndhèt: araning manuk, Bl. têmbung cênthèt ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo têmbung towang, kaya ta: gonku tănja têbu akèh

--- 40 ---

kang mati, awit kêcênthèt banjur ora ana udan. anakmu kok kuru têmên. iya: awit kêcênthèt sapihane.

canthas:

Ngy., Tm., (Kb.), Br.

conthom:

S. (Ws.) ajug-ajug damar, kang ginawe: pring.

caci:

timang, J. têmbung caci ing Sk. ana, iya iku pirantine wong dandan-dandan omah, tali diubêdake ing êpring kanggo nyăngga barang abot, kaya ta: blandar pangêrêt sapêpadhane.

cici:

pêcici, mêcici, mêcicènên, Pd., (Bn.) anji-anjinên.

cacak:

jajal Tg. cacak-cacak, jajal-jajal.

cècèk:

gori, Pm., (Tg.) Bs., (Pb.).

cêcêk:

cêpak, Ng., (Kb.).

cucud:

lêstari = kadawa-dawa, Kr. (Bg.).

cucal:

cucalan, wayangan (Bl.)

ciri:

Kr., Ng., (Kb.) lèmpèr, Br. layang pratăndha Ws. lèpèk.

croncok:

(Tg.) sêmbrana.

cracèt:

(Pm.) kacu.

carêk:

(Bn.) cêdhak, têmbung carêk, saka cêrak.

curêk:

budhêg Tg.

cêrêk:

nyêrêk, susah Pb.

--- 41 ---

curut:

têlu tambur: araning krêtu cina Bl.

crawok:

Tg. rucah.

cruwêk:

Pk. crobo.

cruwêdan:

(Tg.) clêmêdan. aja sok dhêmên cêlathu cruwêdan = clêmêdan.

cèrèm:

towong. aja kobladhêgake bae olèhmu jagong bayi: bêcik cèrèmana = towongana.

crabak:

crabakan kw. anggragas (Bl.) ing Sk. iya nganggo têmbung iku, nanging têgêse seje, kaya ta: pacrabakan: patapaning pandhita.

carêbêg:

(B.) carobo.

curang:

(Tg.) jirèh, wêdi. kowe kuwi curang = jirèh têmên, mêtu mênyang nglatar bae curang = wêdi.

corong:

Bl. torong Wg., M. N. colok, bokmanawa kapirit saka têmbung mancorong.

crungus:

nyrungus (Kd.) nyêkukruk.

cik:

(Bl.) mêsthi.

cok:

J. sicok: siji. Bl. cok: sok Pakalongan, cok kacokan calunthangan.

cêk:

ngêcêk, kêkêl, têmbung cêk ing Sk. ana, têgêse: swara lirih kang dumêling sarta ora mênêng-mênêng, kaya ta: swaraning jangkrik upa iku dikarani ngêcêk.

--- 42 ---

araning pratingkahe wong nyênyêkêl, kaya ta: dicêkêl mak cêk.

cuki:

gêndèr, Bl. cukèn, gênderan.

cikêndah:

Bn. cikbèn.

cikêntah:

R., Ls. cikbèn.

cikasi:

(Bn., Bl.) cikbèn.

cikêlah:

(Bn.) cikbèn.

ciknè:

(Bn.) cikbèn.

ciknah:

(Bl.) cikbèn.

ciknèn:

(Bn.) cikbèn.

cikar:

grobag Ngt., (M.).

cekra:

(Bn.) kira, cekraku mêngko udan, kiraku mêngko udan, Pd., (Bn.) Bt. cangkriman kula sampun kabatang = kacekra. têruse têmbung cekra: manawa kajukuk saka cakra = kacakrabawa, têgêse: kabatang.

cakruk:

cakrukan, patrolan, Ngt. (M.) nyakruk, nganggrak.

cekrok:

(Bl.) ceko.

cokrom:

nyokrom (Tg.) groboh.

cêkuk:

(Bl.) cêguk.

cakut:

Pd. (Bn.) Bn., Bl. wiwit.

cukit:

sujèn Mgl.

cokol:

nyokol, (Pw.) anjuju, nyokol [nyoko...]

--- 43 ---

[...l] jaran = anjuju jaran. ajuju iku nglolohi sukêt marang cangkêming jaran. Têmbung cokol ing Sk. ora nganggo.

ciklah:

J., Pd., (Bn.) Bl. cikbèn.

ciklèk:

(Mgl.) coklèk.

coklak:

Tg. jugang.

coklakan:

(Tg.) jugangan = luwangan.

cêkêp:

(Tg.) cukup, kacêkêpan, kacukupan.

cikbèn:

(Smr., J.) cikbèn, ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung iku.

cikmasi:

(Bn.) cikbèn.

cit:

(Ng.) Kêbumèn, wah. cit-cit brêgase, nèh. wah-wah brêgase, nèh.

cut:

wancahaning bacut. (Sm.) banjur.

cèt:

pulas (Bl.).

cita:

sêmbagi, Tg., M., Mp. (M.).

cas:

blaka: pêsthi Tg.

cas:

cas dhus (Kd.) tumbak cucukan.

casplêng:

(Tg.) nyamlêng.

cawan:

S. (Ws.) lèpèk.

cèwèr:

(Tg.) cuwèr.

cowar:

ngêcowar (Tg.) ngayawara.

cawik:

Tm., cawikan. (Bl.) cawik, lèpèk Ws. cawik, [ca...]

--- 44 ---

[...wik,] cangkir.

ciwik:

(J.) lèpèk.

cowèk:

lèmpèr Mgl., Bl.

cuwèki:

Chin bathon (Tg.).

cuwak-wakan:

(Tg.) broak-braok = cêkakakan.

cèwèt:

mangkêrêt = kuciwa = cacad (Bl.). a. bathikan iku yèn dibabar sok cèwèt = mangkêrêt. b. cèwèt = kuciwa yèn aku ora têka mrana. c. cèwèt = cacad bênênging wong tuwa yèn ora uwur ora sêmbur.

cuwêngah:

(Pk.) ringga.

cala:

tobil = lo, Bs., (Pb.).

cilo:

pacilon (Tg.) jumblêng.

cèlu:

mencle, Bl. cela-celu: mencla-mencle.

cele:

Bs. (Pb.) tobil, lo, cele-cele, tobil-tobil, cele-cele, lo: lo: lo: A., (Pb.) gumun.

cêloncong:

nyêloncong B. calunthangan. Pb. sêmbrana.

calundhang:

nyalundhang (Ws.) sêmbrana. têmbung walundhang manawa saka calunthang.

clinthus:

nylinthus (Tg.) ambolos, Mas Bèi Patrasari [Patra...]

--- 45 ---

[...sari] iku sabên jagong mêsthi nylinthus = ambolos, mulih dhisik tanpa pamit.

clênthong:

nylênthong Bs., (Pb.) manjêr. olèhmu tuku kêbo apa wis koclênthongi = komanjêri.[7]

claring:

nyluring, nglêntrih Tg. ulate anakmu si gêndhuk kok nyluring têmên = nglêntrih têmin.[8] Têmbung cluring ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo têmbung mirut = mingkus = nyênyêngit, 2. araning wayang iya iku buta cakil, akèh jêjuluke kaya ta: Gêndhing Cluring lan liya-liyane.

calak:

bong = juru nêtaki, Bl., (M.).

calik:

nyalik, bali, ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

caluk:

kudhi, Bl.

cilèkè:

(Bl.) cilaka.

clakêt:

(Tg.) manjing.

cilikuwi:

Cr., (M.) cêthil.

cêlit:

mêncêlit (Tg.) mancêlat.

cilis:

(Ws.) cilik.

cilulup:

(Tg.) slulup.

clêlêng:

sêpi, Tg.

ckêlêng[9] mamring:

sêpi mamring

clêdhik:

(Tg.) pintêr: climut: tlatèn, têmbung clêdhik mèmpêr

--- 46 ---

saka rimbagan têmbung Malayu: tjerdik.

cilim:

(Ws.) cilik.

cilum:

clulu. Tg. cilam-cilum, clula-clulu.

clumik:

saclumik, sathithik (Tg.)

cêlimit:

Kr., (Bg.) dêlap = bocah dhêmên jaluk panganan, (Pb.) anggragas. têmbung cêlimit manawa saka cêlimut.

cêlimut:

kamli, Mgl.

cêlomot:

(Bl.) cilaka.

calêmong:

nyalêmong, ngimpi K., (Kw.) mau bêngi aku nylêmong = ngimpi bêcik.

clithut:

kêclithut, Kr., (Bg.) kêledhon. têmbung clithut manawa saka clenthot.

cluthak:

climut Bs., (Pb.) Si Dorawara iku cluthak = climut bangêt.

calung:

K., (Ws.) jangkah = tindak, calunge êmba, jangkahe tindake ămba.

cèlèng:

Tm. cèlèngan = ganjêl ambèn. Bs., (Pb.) cèlèng-cèlèng: tobil-tobil utawa lo: lo: lo.

cêlong:

(Pm.) cêlom.

cêlêng:

k. cêmêng = irêng. Ck., (Pw.) têmbung cêlêng ing Sk. ora nganggo, kang dianggo: irêng.

--- 47 ---

cingkring:

(Tg.) lêncir.

cêpon:

Pm., (Tg.) sênik, Ng., (Kb.) wakul Kr., (Bg.) tanggok.

coprèt:

coprat-coprat, (Tm.) gonas-ganès.

cèpèk:

(Tm.) lèpèk.

cêpaka:

kêmbang kanthil Tg.

copèt:

copat-capèt, cumpèn Tg. têmbung copèt ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo têmbung cupêt, kaya ta: klambiku lêngêne copèt.

cêpit:

nyêpiti: nyêmbêlèh, Tg.

cêpot:

copèt, Mp. prêtinggê[10] ngasêm lêgi walêd pajêg, saiki dicêpot = dipocot = dicopot.

capil:

Ka., Wg., M. N. caping.

cèpèl:

cèpèlan, (C) lalaban, kacang: timun sapêpadhane.

copil:

Bl. tudhung.

cêplos:

nyêplosi, gogol lêmah utawa patêgalan ing măngsa katiga, Ng., (Kb.) têmbung cêplos ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo têmbung cêplus, kaya ta: êndhog dibênêm nyêplos, terong glathik ginawe lalab cêplus.

--- 48 ---

caping:

tudhung: tutup sangkêlat, utawa baludru, Tg., C. caping kêthon = tudhung kêthon. caping: nyaping, lambangsari.

cèdhêk:

Kr., (Gb.) G., (Kr.) C., Bn. cêdhak.

cêdhak:

nyêdhak, mênang, Tg. olèhku ngadu jago nyêdhak = mênang.

codhot:

clupak Bn.

cadhil:

Bs., (Pb.) jênang grêndul.

cèjèg:

cèjèg Kl. cècèg, utawa cocog.

caya:

kêcaya, kêblithuk Tg.

ciyus:

nyliyus (Tg.) minggat, Si Meyan nyliyus, minggat mênyang ngêndi baya.

cêm:

cêm-cêman, Pd., (Bn.) cêp = mênêng = ora caturan.

cumi:

cumi-cumi (Tg.) tanpa gawe. têmbung cumi manawa kajupuk saka têmbung Malayu: tjoema.

cêmindrikan:

(Pw.) climèn.

cêmêr:

kw. rêgêd, (M.) jrambahmu cêmê[11] têmên = rêgêd têmên.

cêmèk:

(J.) cêmpe, ing Sk. ora nganggo, kang dianggo cêmpe.

cumês:

Ng., Kb., cumlês.

cumlik:

(Bg.) cublik, nyumliki = nyublik = nacar palênthing.

--- 49 ---

cumpo:

cumpon (Bl.) pêsthèn. cumpon bae = pêsthèn bae. têmbung cumpo kaya-kaya saka têmbung cumpi, têgêse pêsthi.

campur:

campuran Maleisch woworan (U.).

cimpli:

Cr., M. damar mrakas lênga pèt.

cemplo:

nyemplo, cengklak: nyengklak Bs., (Pb.) jarane cemplonên = cengklakên.

cêmple:

kutu (Pn.) Mp., (M.) cêmpe.

cêmplon:

kuwali dhara, Pk.

cèmprèng:

sapele, Tg. têmbung cèmprèng, mèmpêr saka comprèng.

cèplèk:

nyèmplèk (Pb.) nyengklak.

cimpling:

(M.) lombok jêmprit.

cêmpling:

(Bl.) damar mrakas lênga pèt = latung.

cêmplung:

cêmplang-cêmplung: andalêming (Pb.) têmbung cêmplang-cêmplung manawa kajukuk saka kaclêbang-clêbung.

cêmidhing:

(Bl.) pêcêl.

cêmêmêk:

(Rmb.) lêmut = jingklong.

combèr:

kêcomberan (Tg.) pacêrèn.

combor:

kêcomboran (Tg.) pacêrèn.

combre:

(Pc.) codhot.

cèmbèl:

Cl., (M.) gèmbèl.

combèl:

(Bl.) gèmbèl.

--- 50 ---

cuming:

(Smr.) mung. manawa kajukuk saka têmbung Malayu tjoema.

cêmêng:

cêmêngan k. nila = wêdêlan = candu (Bl.).

cig:

Kr., (Bg.) enggal. cig-cig = enggal-enggal.

cagir:

nyagir (Bn.) mêsthi. nyagirake: mêsthèkake.

cègêr:

ngègêrake, anjagakake, Br.

cogèr:

nyogèri, Mg., (Kb.) wong tandur. têmbung cogèr ing Sk. ora nganggo, kang dianggo tandur.

cêguk:

brangasan B.

cagut:

ngêcagut, kêcagut (Tg.) apês = kaapêsan = kapêsan.

cêgot:

pêdhot Tg. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

cugag:

pêdhot Ws. taline cugag, taline pêdhot.

cob:

bacêk J. têmbung cob ing Sk. ana, iya iku lènging wêlut, diarani cob.

cubuk:

(Tg., Pm.) cangkir.

cobak:

Bl. cêspêng.[12] mungguhing aku jamu brambang lêmpuyang iku cobak = cêsplêng. Smr. coba.

cabol:

(Br.) sikil ambèn.

cêblok:

runtuh Ngt., (M.) krambile cêblok, krambile runtuh, nanging tanduke nyêblok. ing Sk. nganggo, kang têgêse iya runtuh, sarta linggane iya [i...]

--- 51 ---

[...ya] nganggo kang têgêse gênti, kaya ta: cêblok alu.

cublêg:

(Tg.) tancêb, bokmanawa maune têmbung cublês, dadi cublêg.

coblog:

Wg., M. N. damar panjêran mrakas lêngane pèt = latung.

ceblong:

(Bl.) cebong. têmbung ceblong ing Sk. ora nganggo, kang dianggo cebong.

cèbèng:

(Tg.) gêmbèng.

cèthi:

Tg. cèkli: M. wrêdèn, pitikku blorok iku cèthèn = wrêdèn.

cathak:

tuma asu, Tg. ing Sk. tuma asu iku aran pinjal.

cethok:

clupak Tm.

cêthil:

nyêthil, ewa Tg. aku nyêthil = ewa mênyang polahe kakangamu.

cèng:

cengan, têngèn = rungon Bl. aku yèn turu ana kumrèsèk bae iya cengan = tangi. têmbung cèng têgêse 1. kaya kang muni ing Wdb. 2. bocah dolanan bênthik, yèn pambuwange janak kang bakal dituju kêcêdhakên, iku dilumpati, aran dicèngi, manawa kêlumpatan mati lakune.

cungih:

(Pk.) ringkih.

--- 52 ---

cèngèh:

kanggo ing paresidhenan Bagêlèn, Rêmbang sarta Madiun: lombok. têmbung cèngèh ing Sk. ora nganggo, kang dianggo lombok.

cangcala:

(Bj.) beka.

cêngcêng:

cêng-cêngan (Tg.) sêrêng.

cungar:

nyungar Kr. Bagêlèn, tumênga, têmbung cungar manawa saka cungir.

cungur:

irung kènggo[13] ing paresidhenan Têgal, Pakalongan, sarta Banyumas, lan Kabupatèn Karanganyar Bagêlèn, tuwin Kawadanan Caruban, Madiun.

cangra:

(Pb.) tingkas.

congok:

Pk. janggêlan. gonku tuku kêbo isih congokan = janggêlan, yèn ora bêcik gawene kêna balèn. Bn. Rèntèng, gonku golèh[14] sacongok = sarèntèng.

cèngkèh:

(Bl.) lirang.

cingkir:

J., Bl.) cangkir.

cêngkèrèg:

drêngki, Tg. têmbung cêngkèrèg, ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo têmbung arang, utawa gêringên, kaya ta: têgalamu jagung kok nyênggèrèg mêngkono, ayake kapiran bangire.[15] wulune jagomu kok nyênggèrèg, apa mêntas bodhol.

--- 53 ---

cingkrang:

jigrang, Bl. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, nanging kanggone seje, kaya ta: sangêt kacingkrangan kula. sinjang punika mênggahing kula jigrang.

cengkrong:

arit, Tg.

cingkrêng:

Kr., (Bg.) ceko.

cangkok:

pomahan, utawa banjar pakarangan, Ngayogya.

cangkèl:

(Tg.) wangkot. adhimu iku watêke pancèn cangkèl = wangkot.

cêngklèng:

nyêngklèng, nyambi K., (Ws.) têmbung: cêngklèng, ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo têmbung: sêle.

cangkang:

(Tg., Pk.) cangkok.

congkèng:

(Mg.) mikul barang mung sasisih, sasisihe mung dinêti tangan bae.

cêngis:

Tg., Pm., Bs., (Pb.) lombok jêmprit.

cengap:

cengap-cengap, (Bl.) mêgap-mêgap.

conggah:

nyonggah ngusung pari saka sawah arêp dibawoni. (Tg.)

cinging:

(Tm.) gêmbèng, utawa wong laranên bae.

cêngunguk:

(Cr.), (M.) jingklong.

--- 54 ---

Ra

ruhun:

rumuhun, kw. rumiyin, Bl., (Rmb) Cr. (M.).

rahat:

rahatan (Pk.) panganan.

ron:

kw. godhong Mg.

rene:

mrene, N. riki: mriki k. ngriki, Bl.

rinèh:

Pk. tamban.

rèncèt:

Bl. rèwèl.

rancang:

rancangan omah, balungan omah, Bl.

rênuk:

Wg., (Sk.) lawe agal.

ranti:

prantine: sabêne, C. prantine = sabêne adhimu yèn dina Jumungah mrene, igi kok ora.

runtah:

kanggo ing paresidhenan Têgal sarta Banyumas uwuh.

rantak:

mrantak (Bl. ) mraman. mèmpêr saka têmbung: mrèntèk, dadi mrantak.

rentak:

(Tg. ) aja.

rantam:

rêmbug Bn. rantaman, rêmbugan ing Surakarta iya nganggo têmbung iku, nanging seje têgêse.

rêntêng:

kw. bênthèt, Tg., Br.

răndha:

Ngt., (M.) lanjar.J. răndha luke, têgêse [têgê...]

--- 55 ---

[...se] răndha kang duwe anak lanang.

rondhon:

kw. godhong S., (Ws.).

ranji:

(Bn.) panji, ranji klandhung: panji klandhung.

ranjam:

(Bl.) U. kathil.

ranjang:

Pk., Br. paturon.

rinjing:

Tg., Kr., G., (Kr.) Ng., (Kb.) Mg., (M.) sênik.

ronyok:

jlebrah, ing Surakarta têmbung ronyok kanggo basaning suwêng.

rucuh:

rujak, Ng., (Kb.) têmbung: rucuh saka trucuh: tumrucuh, wayah rumujak. zie trucuh Wdb.

racik:

Tg. rocak-racik = burik, Pm. craki, Cina racik = Cina craki.

ricik:

princi, Tg. diricik = diprinci.

rêcêp:

(Tg.) rênês.

rok:

rok-rokan, jelungan, Pm., (Tg.).

raki:

S., (Ws.) Mgl., Tm. kowe.têmbung: raki, manawa saka wancahaning sirèki.

rika:

(Tg., Pw., Kb., Mg.,Tm.) kowe = dika.

riki:

mriki, ngriki, kutu (Pn.) putra sampeyan wontên mriki = wontên ngriki.

rikne:

nanging, Ngy. têmbung rikne ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo têmbung: nanging, kaya ta: rikne iya: wong dara, mulane anggêp-anggêpan.

--- 56 ---

rukun:

ngrukuni, (pjt.) ngopèni: ambêciki, rumêksa.

rakrak:

(Tg.) kêrah, dirakrak ngasu: dikêrah ngasu.

rikrik:

(Tg.) tlatèn.

rakat:

rakatan (Pk.) panganan.

rakit:

rakitan, masangi kêbo sapi arêp dimagawèkake, Br., (Tg.).

rêkêt:

(Tg.) cukup, Si Nitiardana saiki karêkêtan, kacukupan.

rikma:

kw. rambut, J., Mg.

rokam-rakèm:

(Tg.) grobèh.

rada:

sarada: N. radi: saradi k. rada Pd., (Bn.) ing Sk. iya nganggo têmbung iku, nanging tanpa atêr-atêr: sa, mung muni: rada bae.

radan:

Kr., (Bg.) rada.

radin:

rampung Tg.

rodèn:

(Mg.) mlarat, Si Artadaya biyèn rodèn = bêyèn[16] malarat, saiki sugih.

rodok:

Ls., (Rb.) rada. têmbung iki rusak dening liruning pakêcapan.

radosan:

dadi kramaning lurung: kanggo ing paresidhenan Rêmbang sarta Madiun.

reto:

angreto: ambrêngkut Tg.

rêta:

sarêta: sareyal, reyalan nyalawe prah uwang utawa [u...]

--- 57 ---

[...tawa] f.2 rupiyah (Bl.).

rêti:

têgês Tg.

ritak:

ritèk Smr. cikbèn.

ratas:

(Mg.) pawitaning ngabotohan sakèrine ditohake kabèh.

ratêng:

matêng Pc. pêlême kang koimbu apa wis ratêng = wis matêng. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, kaya ta: angratêngi: têgêse olah-olah.

ris:

(M.) talês: omahmu apa wis korisi = wis kotalêsi. (Bn.) watês. pomahamu rise ngêndi = watêse ngêndi.

rès:

kunjara Cr., (M.) Si Karyadanu dirès = dikunjara prakara kêrêngan.

rusuh:

rêgêd T.

rêsêh:

Bs., (Pb.) rusuh.

rêsak:

(Pm.) rusak. têmbung rêsak ing Sk. ora nganggo, kang dianggo rusak.

rêsêp:

sukêr Sl.

rispis:

rupiyah Crb., (M.) ing Sk. dhèk biyèn isih ewang[17] krêtas rêga nyrupiyah, êya[18] nganggo têmbung rispis.

rusia:

wadi J.

riwi:

riwa-riwi, Bl. wira-wiri. beda dening kawalik aksarane [a...]

--- 58 ---

[...ksarane] bae.

rowa:

rodha = jadah pohung, (Bl.) bèndiku arêp taksalini rowang = rodha. tukua rowang = jadah pohung mênyang warung.

ruwah:

jênat Sl. ruwahe Si Ramak = jênate Si Ramak.

rawun:

Pm., (Tg.) ruwêd. bokmanawa owahing têmbung riwud, dadi rawud.

rawat:

rêrawat, nyapu C., (P.) rêrawata latar: nyapua latar.

ruwat:

ngruwat, matèni Ws. ngruwat luwing = matèni luwing.

rawis:

rawisan, lading Tm.

riwug:

ngriwugi Kr., (Bg.) ngranggoni, têmbung riwug ing Sk. ana, kaya ta: wulune riwug-riwug.

rapih:

rampung Tg. wis karapiyan ing landrat, wis karampungan ing landrat.

rapuh:

bênthèt Mg.

ropêl:

C., (M.) rangkêp.

rupiyah:

sapuluh wang, Ngy.

rêjah:

Tg., Pk. rêja, mung owah rubuh jêjêging swara bae.

rêjèh:

Pk., rame. ing Pakalongan iku kalêbu rêjèh: rame.

rajuk:

K., (Ws.) Ng., (Kb.) kagèt, rajuk aku: Kagèt [Kagè...]

--- 59 ---

[...t] aku. ngrajuki: ngêgèt-êgèti.

rujak:

pêcêl Tg.

rayi:

k. dudu kl., Ngy. kaya ta: rayi kula = adhi kula.

riyon:

diyon (Pb.).

rayapên:

rangên Pc. sikilku rayapên: sikilku dipangan ngêrang.

reyang:

Pm. aku. reyang arêp lunga = aku arêp lunga. Kr.; (Bg.) gumêdêr. aja reyangan ana kono, aja gumêdêr ana kono. Tm. bocah cilik padha nangis, bocah-bocah sing padha reyangan iku = sing padha nangês[19] iku bok ditulung: sinèh.

rami:

k. rama Tg.

rame:

goroh Kr., (Bg.) wong mung rameyan bae = wong mung gorohan bae.

rome:

Ngy., (Bl.) rame.

ramak:

rama, Ngl. ing Sk. wong desa iya nganggo têmbung iku.

ramut:

(Bn.) rumat.

ramês:

sêninjong Ngy., Mgl., sêga ramês = sêga sêninjong. têmbung ramês ing Sk. ana, têgêse padha karo têmbung sêninjong kang mèmpêr manèh têmbung awud = rawud = ampyak, panganggone têmbung-têmbung mau mangkene: [mang...]

--- 60 ---

[...kene:] ramês: sêga ramês lumbu, sêninjong: sêga sêninjong iku araning sêga kokohan nganggo lawuhan liyane manèh, tumraping têmbung iya kêna uga mirit kaanan ing dhuwur mau. kaya ta: panganane iku ramêsan bae uwis. caturan iku sing tata aja sêninjong mêngkono, mêntas caturan prakara rêganing bêras banjur kăndha gone kalah sêtotèr. ampyak: wong nêsu ora tulus nêsu, nganggo ngampyak-ampyak mênyang wong sing ora wêruh kênthang kimpule.

rêmis:

Wg., (Sk.) M.N. lawe alus.

rumil:

Tg. crèwèt., Br. rèwèl.

rempo:

(Tg.) jêmpo.

rêmpah:

ngrêmpah, nutu jagung ginawe sêga Ws., Bg.

rêmpèyèk:

lontho (Kd.) ing Sk. araning panganan.

rêmpug:

(Tg., Br.) rêmbug.

rambu:

(Pm.), rambu-rambu: nênitik.

rumbuk:

(Bl.) rungkud, têmbung rumbuk ing SK. ora nganggo, kang dhianggo[20] têmbung rungkud.

rumab:

kadhêmên Pc. lara rumab = lara kadhêmên. têmbung rumab, ing Sk. ora nganggo, kang dianggo

--- 61 ---

kadhêmên utawa panastis.

rombong:

sarombong = srombong Bs., (Pb.) bodho.

rugi:

Mp., (M.) songgarunggi. aku aja korugèni, aku aja kosonggarunggèni. Ng., (Kb.) sumêlang, aku rugi = aku sumêlang nonton polahe adhimu.

rêgulo:

waron Bl. waron iku kanggo woworan bumbu wêdhak.

rigèl:

Bn. rigol.

règèl:

J., Bn., Pm., rigol. têmbung règèl, uawa rogol, ing Sk. ora nganggo, kang dianggo rigol utawa gigol.

rogol:

(B.) rigol.

rêgêp:

(Tg.) rêsêp, rêgêp atiku: rêsêp atiku.

ragum:

tutus Ws., Bg. Bujanagara: rêmbug, raguman: rêmbugan. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, nanging seje têgêse, kaya ta: ngragum rusuk.

ring:

J. marang. adhimu iku ring aku = aring aku = marang aku ora bêcik, Blora: ing = mênyang.

ringi:

Ringèkna (Bn.) rungokna. têmbung rungu: dadi: ringi, rusak saka owahing swara.

rengan:

Kr., (Bg.) dadi: jêbol, rengane mêngkono.

--- 62 ---

rangke:

rangkèn, êmpluk Tg.

rangkah:

dhadhah Tg.

rèngkèl:

ngrèngkèl, murang sarak Tg.

rungkup:

= rungkub. Tg. durjana kècu, ora nyana yèn Si Krama anglakoni kadurjanan ngrungkup = ngècu. Pm. sapu, kang kagawe saka witing sidaguri.

rêngkèg:

sulaya (Pb.) kowe kuwi kari Si Karya pijêr rêngkèg bae. = sulaya bae. dene têmbung rêngkèg têgêse rèwèl.

ringas:

srêgêp Mg.

rangdha:

(Pm.) răndha, rangdha ayu: răndha ayu.

rongge:

Pk., Ng., (Kb.) B. wuli. ronggean pari: wulèn pari. nanging ing Kêndhal sarongge = saombyok.

ronggèh:

(Tg.) wuli.

rênggoto:

ngrêgoto (Pm.) ngrênggiyêg.

ronggèng:

kanggo ing paresidhenan Têgal, Pakalongan, Bagêlèn, sarta Banyumas: tlèdhèk.

Ka

koh:

Bs., (Pb.) kok.

kaol:

Arb. wênèh, Tg. sakaol, sawênèh.

--- 63 ---

kan:

rak Smr.

kun:

kulunun Ngy. kuninggih: kulu nuninggih.

kene:

ngene, mrene, Ng., (Kb.) Ck., (Pw.) (Bg.) Ws., (Bg.).

kono:

ngono: mrono, padha kaya ing dhuwur.

kanah:

nganah: mrana, kènèh: ngènèh: mrene, konoh: ngonoh: mrono (C.).

kanan kidhal:

Bn. kiwa têngên.

kênèk:

kêna (Bn.) ing Sk. êya ana kang nganggo têmbung iku.

kênang:

kw. Wg., (Sk.) Pc. thole. Ng. (Kb.) K., (Ws.) Mg. (Kd.) kêna, kênang apa = kênangapa. Pk. ana, kênangêndi = ana ngêndi.

kenangan:

konangan Tg.

kênangapa:

yagene, U.

kanca:

Tg. kănca.

kenca:

Br. juruh.

konca:

kunca Tg.

kuncir:

J., Bl. kucir.

kêncot:

zie êncot.

kêncèb:

K., (Ws.) luwe.

kunclup:

kuncup Tg.

kincling:

sakincling: Tg. sacêrêt: satètès.

kênclung:

(Tm.) gêndhêng.

--- 64 ---

kèndalan:

k. kandêlan = pêndhok, Ls., (Rmb.).

kintun:

titip Pc kula kintun = kula titip tumbasan kula gula niki, dika wèhake bakyu Sadrana.

kontrak:

umun, kawarta, Pd., (Bn.).

kandhah:

kondha Tg. rusak dening rubuh jêjêging swara.

kêndhit:

kudhêt S. (Ws.).

kanjat:

(C.) lowung.

kunjêng:

Kr., (Bg.) kunthing.

konjong:

(Tg.) sêrêng, wong ngawula iku aja ngasti[21] kêkonjong = kêsêrêng ing bêndara.

kènyèh:

(Tg.) kètès, kènyèh-kènyèh = kètès-kètès.

kunyuk:

(Tg.) munyuk.

kênyas:

tape, (Kr.) têmbung kênyas, ing Sk. ana, têgêse rasa sing ngagètake, kaya ta: rasaning tape, rasaning lombok jêmprit, sarta rasane wong kêna ing gêni, kabèh kêna dibasakake: kumênyas.

kênyu:

klêcis Br.

kunthèt:

Kr., (Bg.) kunthing. têmbung kunthèt, manawa saka kanthèt. têmbung kunthèt, ing Sk. ora nganggo, kang dianggo kunthing.

kunthiwiri:

(Tg.) wira-wiri. ing Sk. nganggo kênthiwiri. nanging têmbung kênthiwiri, têgêse wong nagih potang

--- 65 ---

bola-bali ora olèh, lakune diarani kênthiwiri.

konthol:

kontholan, gêmbèk Br.

kênthul:

(Mg.) pêsthi, kênthil-kênthul, mêsthèkake.

kênthèng:

gênthèng, kanggo ing paresidhenan Japara, Rêmbang sarta Madiun.

kênthong:

tela pohung Ls., (Rmb.).

kênthêng:

gagah Tg.

kaca:

ngaca, ngilo, Tg.

kacu:

kacon, iras, Cr., (M.)

kècèh:

Mg. kècèh-kècah: kèwèh-kèwèh. têmbung kècèh ing Sk. ora nganggo.

kacir:

kucir Tg.

kacor:

(Tg.) sabêt, dikacori = disabêti.

kucur:

cucur Bl.

kicik:

Ng., (Kb.) Kr., (Bg.) kirik.

kocèk:

Bn., oncèk, jêruke koncèkana = oncèkana.

kocok:

sênik Ng. (Kb.).

kêcèk:

Wg., (Sk.) blênggu kayu.

kêcok:

kêcokan, calunthangan, Pk. têmbung iku ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo têmbung wor utawa kaworan, kaya ta: Si Tama iku mèmpêr [mè...]

--- 66 ---

[...mpêr] kêcokan darahing kusuma, saparipolahe beda karo bocah akèh.

kecot:

(Mg.) = kalah.

kêcit:

ngêcit (Tg.) = nginthar.

kêcit:

(Tg.) = kêrêp.

kacêl:

Cr., (M.) = pêgêl. aku kacêl = pêgêl ngrasakake kowe. têmbung kacêl, ing Sk. ana, têgêse mogol, kaya ta: kêkuluban kang kurang matêng iku diarani kacêl.

kêciyèt:

awar-awar Bs., (Pn.).

kêcambil:

Ls., (Rmb.) Bl., Bn. = krambil.

kacung:

thole Bl.

kucing-kucing diraupi:

kucêm-kucêm diraupi, J.

kocing:

(J.) kucing.

kêcing jirèh:

G., (Kr.) Kr., (Bl.) Tg., B.

karo:

marang Mg.

krahang:

Tg. anggranyah, Bn. murka.

kurên:

kw. suguh, Kr., (Bg.).

keran:

Pk. gumun, têmbung keran mèmpêr saka rusaking têmbung eram.

kronong:

J. kroncong.

krindhit:

(Ws.) tompo: krênêng.

kranji:

makanan jaran Bl.

--- 67 ---

krècèk:

rêngginan PcF.

karèk:

(Sm.) kari, karèk-karèk lotku lotre mênang satus èwu. kari-kari ...

korèk:

Tg. korèkan = rèkbul. Tm. korèk = bocah didusi.

krikit:

ngrikit, nyênggut Tg ngrikit sukêt, nyênggut sukêt.

krukut:

jambu krukut, jambu kluthuk Tg.

krikluhluh:

(Mgl.) cik, ngundang asu.

kêrêtan:

têbu (Bn.).

kurasi:

jinggaloka, Bl. têmbung kurasi ing Sk. ana, kaya ta: kurasibang.

karosigar:

karotèng, Tg. têlusigar: kapatsigar enz têlutèng: kapatèng enz.

krepuk:

(Kd.) mlarat.

kropya:

ngropyani (Tg.) ngrawati.

kirim:

titip, Ng., (Kb.).

kêrêm:

kêrêman, k. kurungan, Ck., (Pw).

krêmpyog:

ngrêmpyog = (Tg.) = mrabot.

krompang:

(Tg.) = ala.

krambil:

k. klapa N. kanggo ing paresidhenan Têgal, Pakalongan, Samarang, Japara sarta Rêmbang.

karing:

kakaring, dhedhe, Mgl.

--- 68 ---

kurung:

rena Pm., Kd. kurung mênyang tanah Sukawati, rena mênyang tanah Sukawati.

kêrang:

kêmbang patramênggala, Bl.

krangkèng:

kunjara Tg.

khak:

Arb. kakang: kangmas Smr.

kiki:

K., (Ws.) S. mau.

kèki:

sakèki (M.) saiki. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, kaya ta: tukokna tèh kèki, iya iku tèh kang enak rasane.

koki:

sêkoki, saiki, Bn.

koko:

mêngko, Bn.

kakèn:

bêkakèn utawa ajug-ajug kuningan kang dhuwure sakaki, Ng. [têmbung iku êndi kang bênêr, kakèn, apa bêkakèn].

kakèk:

kaki Smr. ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung iku.

kikit:

(Tg.) irid. bokmanawa kalanturing pakêcapan, kêkêt, liniru: kikit

kokot:

rosa Bn.

kadi:

saka Tg. kadi ngêndi = saka ngêndi, ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung iku.

kuda:

Kw. jaran, kanggo ing paresidhenan Pakalongan, Japara sarta Rêmbang, tuwin kabupatèn Salatiga.

--- 69 ---

kêdêh:

(Pw.) kêdah = kudu.

kudan:

(Pb.) ora susah. kowe ora kudan mèlu = ora susah mèlu.

kadêr:

(Tg.) apa iya, kadêr mêngkono, apa iya mêngkono.

kèdêr:

bingung Tg.

kadèk:

(Sm.) layak, kadèk saiki li[22] wong wis sugih = layak sa ...

kêduk:

Wg., (Sk.) duk.

kota:

ledhang, Pk., kota-kota: lêledhang.

katir:

pêdhèt S., (Ws.).

kêton:

katon K., (Ws.).

kotok:

(Bn.) balilu.

katis:

(Bl.) kadhêmên, mèmpêr saka rusaking têmbung katisên, dadi katis.

kutis:

K., (Ws.) Kr., (Bg.) = lonthe.

kotos:

anyar Tg. kotos-kotos = anyaran. têmbung kotos ing Sk. ana, têgêse padha karo kètès, nanging kotos luwih gêdhe tètèse tinimbang kètès.

kêtos:

Toh = onjo.

kêtumpêl:

(Bl.) kêpêl, araning wowohan.

kitêng:

(Tg.) sulam, ngitêngi = nyulami.

--- 70 ---

kutang:

(C.) kotang.

kasi:

kongsi, J. ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung iku.

kasih:

kongsi Tg.

kêsuh:

susah Bs., (Pb.) ing Sk. ora nganggo, kang dianggo lêsu.

kasrèn:

Kr., (Bg.) bosên.

kasèk:

kongsi, Bn., J. ing Sk. iya ana kang nganggo têmbung iku.

kisik:

gisik J. ing Sk. kanggone têmbung iku mangkene: bojone tansah dikisik bae, têgêse tansah dilus-êlus. rangkane tansah dikisik bae, têgêse tansah digêbêg.

kaspe:

pohung abang rasane lêt gurih, Wg., (Sk.).

kasab:

ngupajiwa, Br.

kisang:

k. gêdhang = pisang, (Rmb.) (M.) Ng. (Kb.) ing Sk. wong desa ana kang nganggo têmbung iku.

kêsêng:

(Tg.) pêthêl, baukarya iku pancèn kêsêng ing gawe = pêthêl ing gawe.

kawo:

(Tg.) kopi. saka rusaking têmbung kahwa Arb. dadi kawo.

kewe:

(Pb.) Ng. (Kb.) kiwa. tangan kewe, tangan kiwa.

kawin:

sêkawin, maskawin Kd. sêkawine salaka putih

--- 71 ---

bobot satail, maskawine ...

kowên:

kowe, ing Sk. ora nganggo têmbung iku, nanging Jawa têngahan mung paresidhenan Têgal dhewe anganggo têmbung mau.

kuwir:

Kr., (Bg.) kumêd.

kewok:

Kr., (Bg.) kalah. têmbung kewok manawa saka keyok utawa kawon.

kawis:

prakawisan, pakawisan Pk., Tg.

kiwul:

kw. walês, Tg, ing Sk. kanggone tumrap ing kidung.

kowong:

(Kd.) araning lesane wong panahan.

kalo:

irig Kr., (Bg.)

kula:

nun Ngy. kowe mêngko mronoa. kula. iku wangsulan durung têtela ing pangrungune, padhane: kowe mêngko mronoa. nun.

kele:

lodhong, J. ing Sk. ora nganggo têmbung iku.

kelo:

(Bl.) pego, kagok.

kêlan:

jangan C.

kêlintun:

(J.) kêlintu.

kolontara:

Cr., (M.) salatara = mlandhingan 1e wit-witan wohe kêna ginawe lalap 2e kewan cilik, silite mêtu lawene ginawe wisaya pangupayaning pangane, sarana kinêncangake ing wit-witan apindha [a...]

--- 72 ---

[...pindha] jala.

klecan:

(J.) lali. manawa saka rusaking têmbung klepyan, dadi klecan, klepyan saka lepya, têgêse iya lali.

kular:

(Ws.) têmbung kular manawa saka rusaking têmbung ular-ular.

klari:

Ng., (Kb.) S., (Ws.) Bj. blarak.

kolêk:

Kr., (Bg.) kluwa. Tg. gêbyur, dêkolêk: digêbyur. têmbung kolêk, manawa mung saka liruning têmbung kolak. têmbung kolêk têgêse wong nglangi kalêbu ing kêdhung, ambanjurake nglangine ora bisa, iku diarani kolêk.

klaras:

klobot Tg.

kolak:

kluwa Ngt., (N.)

kolik:

budidaya, Bn. kowe iku alane nganggur mêngkono bokya kolik = budidaya golèk pagawean.

kaladanaha:

(Pb.) ora gênah.

klèdud:

nglèdud (Tg.) turon.

kêlèt:

J., Bl. dilat Cr., (M.) kulambi sikêpan cilik. Bn. kêsèd.

kulup:

kw. thole, kanggo ing paresidhenan Têgal, Pakalongan sarta kabupatèn Cilacap, ing Sk. mung

--- 73 ---

tumrap ing kidung bae.

klêtik:

Ls., Rmb. klêntik.

kalas:

lamat Tg. kalas-kalas, lamat-lamat. têmbung kalas ing Sk. ana, iya iku araning gêtihe wong wadon yèn anggarapsari, gêtihe lalan kang mêtu dhisik sarta mambu. 2. kalasan, pos, ăngka 2 saka Ngayogya mênyang Surakarta.

klowoh:

êmpluk Pm. têmbung klowoh, têgêse mèh padha karo têmbung suwung, kaya ta: wong kok nglowoh, ora duwe pikir sing dakik-dakik.

klapa:

N. zie krambil.

kêlêm:

kêlêman, tela pêndhêm (Pw.) Mg. baya: bajul Kd.

kilêm:

k. tilêm Tg. ing Sk. ora nganggo têmbung kulêm = kilêm.

klêmuk:

êmpluk Bl. têmbung klêmuk iya iku wadhah bêras sajèn kang ana ing kobongan.

klêmbêng:

Tg. lèk, klêmbêngan = lèk-lèkan.

klagan:

(Pb.) karo, manawa saka rusaking têmbung klayan, dadi klagan.

klithik:

srêgêp Tg.

kaling:

kalingên, pancingên = lara gulu Bl.

klangla:

(Tg.) kapiran.

--- 74 ---

kêpe:

(Bl.) sakarêpe, mèmpêr saka rusaking têmbung sakarêpe dadi kêpe.

kopan:

(Bl.) tadhah, bêrasku mung sakopan, bêrasku mung satadhahan, têmbung kopan mèmpêr saka rusakaning têmbung cukupan = sacukupaning tadhah.

kêpantên:

k. kapala, N., (Pw.).

koprik:

(Bl.) krêtu.

kêprèk:

èndhèk Ws. têmbung kêprèk = ngêprèk, têgêse cabar.

kêprok:

mêjana (M.) dikêprok = dimêjanani.

kapurantine:

(Pb.) sapirantine.

kaput:

Tg. thithil. kaput-kaput gudhig, thithil-thithil gudhig.

kapatcilik:

klimacilik: kapatsigar, klimasigar Tg.

kapsao:

Chin. kriyuk Tg.

kèpèl:

k. jaran, kanggo ing paresêdhenan Jawa têngahan kabèh, dalah ing Sk. wong desa iya nganggo têmbung iku.

kêplak:

tabok, Bl. kêplakan: tabokan.

koplong:

(Ws.) bodho.

kêplèngèr:

(Bn.) kapiran.

kêpyak:

kêmpyang, Mp., (M.)

kapung:

(Bn.) mumpung.

--- 75 ---

kepang:

kucir cina, Br.

kudhung:

pace, Bl ing Sk. nganggo têmbung pace.

kidhik:

J., (Bl.) thithik, sakidhik, k. = sakêdhik, k.

kodhok:

ngodhok, lumaku dharat, utawa golèk suruh kang mêntas dipèki Tg.

kêdhok:

topèng Bl.

kadhang:

yèn Tg.

kêdhing:

(M.) cêkithing, gonmu nyêkêl kèncèng iku aja kidhing-kidhing = aja cêkithing-cêkithing mêngkono. têgêse cêkithing: anjukuk barang cilik mung sarana darijine loro: jêmpolan panuduh, darijine kang têlu dijêngatake mandhuwur.

kèdhêng:

(Tg.) kera.

kêdhêng:

kêdhêngan, A., (P.) turon = sumèlèh.

kêdhangsul:

k. kadhêle, kanggo ing paresidhenan Jawa Têngahan kabèh, sanadyan ing Sk. lan ing Ngy. wong desa iya nganggo têmbung iku.

kaju:

J., Bl. sarta Ls., (Rmb.) gumun. ing Sk. ora ana.

kojor:

gula arèn sabuntêl J.

khajat:

Ar., gawe, (Pb.).

kajang:

kacang, Pk.

kujang:

(Pm.) kudhi.

kyakya:

ngabani ngiwa: kêbo kang lagi dimêgawèkake, [dimêgawèka...]

--- 76 ---

[...ke,] yèn nêngên, ir (Bn.).

kuyah:

(Tg.) kuya. dikuyah-kuyah, dikuya-kuya.

koyèk:

kêthèk, Pc. têmbung koyèk, têgêse ing Sk. arahan = rucah, kaya ta: wong koyak = wong arahan = wong rucah.

kiyul:

(Tg.) kêthul.

kiyambêk:

k., Ck., (Pw.) kiyambak = piyambak = dhewe.

kiyêng:

pêthêl Tg. têmbung kiyêng utawa bêngkiyêng, têgêse kaku: okol, utawa rosa.

kêmèn:

Ng., (Kb.) karêbèn = karêpèn.

kêmanyangan:

(Tg.) kêmayangan.

komor:

(Bn.) rusuh.

kêmadihan:

(Br.) kêmladhehan.

kamas:

têrang K., (Ws.) kowe ngamasna = nêrangna marang dhimas panji: angkate mênyang Baki, sesuk. ing Sk. têgêse pinto, kaya ta: suwêng iki kamasna = pintokna mênyang Kêmasan dhisik, dadi beda karo ing Kaliwira.

kamus:

èpèk, Tm., Sl., Mgl., Kb., Bl.

kamsol:

(Tg.) sikut.

kêmpar:

(Bl.) gêrèh pèthèk.

kêmproh:

crobo Bn.

kêmpèk:

kêpèk, Ng., (Kb.) lumbung. Wg., (Sk.) kêmpekan =

--- 77 ---

kanthongan kulambi.

kampil:

bantal, Ng., (Kb.) Ws., sarta C.

kêmpêl:

kumpul J.

kamplèng:

(Tg.) anggar, dikamplèng: dianggar.

kamplong:

(Pc.) tela.

kêmpang:

(Tg.) kêmba.

kêmadhèh:

Bl., Ls. (Rmb.) kêmladhehan.

kêmeja:

meja, Bj., C., Kb. kotang, Kd.

kamyah:

(Tg.) gêlêm, sakamyah-kamyah = sagêlêm-gêlême.

kambèk:

Sm., (M.) kambi.

kombot:

k., (Bj.) Ng., (Kb.) klobot.

kambil:

krambil, Wg., Sk.

kêmbêng:

Sk. kêmbêng Kl kêmu, Ngy. kêmbêng k. susur, dene kramane: susur, panasar.

kagak:

wêntal Pc. aku ora kagak = ora wêntala: mêntala = ora tahan = ora kolu andêlêng kêbo dibêlah. têmbung kagak ing Sk. ora nganggo.

kêba:

kandhi J.

kebon:

k. (Bn.) kawon = kalah.

kêbèn:

Kr., (Bg.) cikbèn. têmbung kêbèn mèmpêr saka rusaking têmbung karêbèn, utawa karêpèn.

--- 78 ---

kêbon:

lurung J.

kobra:

ebra Tg. prakara banyu ing pacangakan, dikobrakake = diebrakake.

kebos:

(Mg.) kalah.

kêbluk:

tingkêb Kd.

kobong:

sênthong Tg.

kothor:

(Bn.) kèthèr.

kathèk:

Bl. jantenan jagung. Bn kathik.

kêthak:

Tg. kêthake = karuhane, Mg. kêthak = blondho lênga jarak.

kêthuk:

gêndhuk Pc. sarta Wg., (Sk.).

kêthèk:

kêthèkan, sikêpan, J. kulambi kêthèkèn = kulambi sikêpan.

kêthok:

sakêthok, rong gobang: 4 duit. Smr.

kêthèwèl:

(Pb.) kêtèwèl = gori.

kathil:

bandhosa Tg.

kothol:

G., (Kr.) kêthul.

kathung:

sêkathung: sêkuthung Bj.

kenging:

dening = marang C.

--- 79 ---

Da

doèl:

kêdoèl, ngêdoèl, (Tg.) sêmpoyongan.

dina:

dinane: dene C. dinane = dene aku iya bakal milu.

dene:

denene, dene, C. padha kaya ing dhuwur.

dêne:

dênèkke (Tg.) duwèkke.

daning:

têgal (Pm.) dening = lo.

dènèng:

Kr., Kb., C., genea., Pb. gene, (Pb.) kok, têmbung dènèng manawa saka rusaking têmbung ngêndi ana.

dandan:

dandanan, balungan, Tg.

druni:

(Pb.) kumêt: cêthil.

darke:

wancahaning têmbung modar kowe (Kd.).

duraka:

pêgatan K., (Ws.) ing Sk. iya nganggo têmbung iku, kaya ta: aja nglakoni duraka pindho ping têlu, têgêse aja nganti laki manèh.

drokom:

Bs., (Pb.) gumampang.

dawaka:

drêsba Tg.

drêman:

sasat Kr., (Kb.).

--- 80 ---

dromos:

(Bl.) nguthuh = ambalubut.

drêmis:

Bs., (Pb.) anggranyah. bocah andrêmis = anggranyah: pêlêm mêntah dipangan.

drêmba:

pradhah Br.

drigama:

kw. uwas Tg. atimu ngambah alas aja drigama = aja uwas.

darung:

andarung kw. banjur, kanggo ing paresidhenan Têgal, Pk., J., Rmb.

dêring:

kw. suthik (Pw.).

dak:

angkuh Kd.

duk:

têr, Bn. ngêdukake = ngêtêrake.

dokon:

dokok Tg. sarta Tm. ing Sk. ora nganggo têmbung iku.

dikêp:

dêkêp Kr., (Kb.) ing Sk. ora nganggo têmbung iku.

dadar:

andadari: andhadhari J.

dêdêr:

landheyan Tg., Pk., Br. sarta P. (B.).

dêgrêg:

mujur = bêgja Pc. nanging mung tumrap wong ngabotohan. kaya ta: Si Surajaya olèhe sêtotêr dêdrêg = mujur = bêgja, sawêngi ngukupi bae.

dadak:

dumadaksara, dumadakan Tg.

dodok:

duduk Mgl. lakumu dodokên = dudukên saka kene bae.

--- 81 ---

dodol:

jênang, Br. ing Sk. iya ana aran jênang dodol.

datuk:

kulina = sêngkut Tm. adhimu iku datuk têmên = kulina têmên karo Si Karta. Si Baujaya iku yèn gêlêm nyambut gawe datuk = sêkut.

dewa:

dewan, andèrès, Ng. (Kb.).

dawêg:

N. ayo K., (Ws.).

duli:

kw. kêduli-duli: kadaluwarsa Tg.

dele:

Ng. (Kb.) tobil, dele-dele, tobil-tobil.

dalah:

andalah: andodok Br.

duloh:

(Bl.) colok.

dèlèh:

kuwe = kuwi, Tg.

dêlah:

andêlah: andokok P. (B.).

dolan:

ngabotohan, Samarang. ing Sk iya nganggo têmbung iku, nanging nganggo panambang an, kaya ta: aja dhêmên dolanan, têgêse mênging aja dhêmên ngabotohan.

daloncong:

Kr., (Bg.) kurangajar.

dalondor:

Kr., (Bg.) nyrandu = nyênyêngit = sêmbrana = kurangajar.

dalèr:

andalèr: anggili = asêlur, Tg. wong desa kang malêbu grêbêg andêlèr = anggili = asêlur.

--- 82 ---

dolor:

(Tg.) nalar.

dêlèk:

golèk Bn. ing Sk. ora nganggo têmbung iku.

dèlèk:

andèlèk (Bn.) andokok. têmbung dèlèk mèmpêr saka rimbaganing têmbung dèlèh.

dolèk:

(Bn.) duwèk = duwe. dolèkku = duwèkku.

dêlik:

(Tg.) mêndêlik.

dloksok:

kêdloksok, (Tg.) kêblingir.[23]

dlèdèr:

andalèdèr: andalèwèr, Tg. Têmbung dlèdèr ing Sk. têgêse pamor,[24] kaya ta: manganggo sarwa anyar lêledhang mênyang lurung.

dladap:

(Tg.) nalar. Dladap yèn wis kêbanjur têpriye[25] olèhe balèni. nalar yèn wis kêbanjur ...

dêlês:

tulèn, Ngayogya, lênga klêntik dêlês = lênga klêntik tulèn, kanggone ing Sk. kaya ta: sadulur dêlês = sadulur cêr.

dlapèr:

kandêlapèr, (Tg.) andaluya.

dlêpak:

Pk., Br. clupak.

dêlèp:

(Ws.) dêlap (Kr.) andablêg.

dlopong:

andalopong Pk. malongo.

dêlajat:

Ar. ngati-ati Tg. nyambut gawe iku sing dêlajat [dêlaja...]

--- 83 ---

[...t] = sing ngati-ati.

dlêmok:

nyata Tg. yèn win[26] dalêmok = nyata kanggonan cihna: cêkêlên.

dlamong:

andêlamong (Tg.) nglantur. (Pb.) tadhah, bocah cilik dêlamonge = tadhahe akèh.

dêlêg:

kutuk Pk.

dêling:

bung, Pw., (Bg.) ing cangkrêp: dêling dudu kramaning pring, nanging bambu sing dadi kramaning pring.

dlèngèr:

Kr., (Bg.) weya.

dlangkup:

M. bêkungkung.

dlangdèng:

(Tg.) lêncir.

dlangsu:

kêdlangsu (Tg.) kêlungse.

dipuna:

(Tg.) cikbèn, manawa saka rusaking têmbung akdèkpuna, dadi: dipuna.

dupil:

sadupil (Bn.) sathithik.

doplèti:

(Pb.) dititèni. manawa saka têmbung Walănda: opletten.

daya:

sasat, Kr.,(Bg.) daya = sasat aku bisa kacukupan.

deyan:

Tg., Pm., bokmanawa = rak, Pb., (B.) kira = duga = watara.

damu:

ko, Tg., damujukuk = kojukuk.

dimok:

dimokna, (Bn.) cikbèn.

--- 84 ---

dêkêm:

cêkêl, Ng., (Kb.) Kr., (Bg.) ing Sk. ora nganggo têmbung dimèk, kang dianggo dêmak, dêmèk sarta dêmok.

dumbêg:

(Bl.) clorot, araning panganan. wadhahe janur diblêngkêrake, ing pucuk cilik laya drêmênan janur, diisèni galêpung karo gula.

dêgêne:

(Tg.) inya.

dagêl:

dhagêl, Bl. têmbung dagêl, ing Sk. ora nganggo, kang dianggo dhagêl = dhagêlan.

dobal:

(Tg.) drêmba.

doblo:

(Kd.) bodhong.

deblag:

andeblag, (Kd.) nyablèk.

dèblêg:

andèblêg, (Mg.) mopok galêngan.

doblong:

(Tg.) umuk, pancèn wong angêdoblong = umuk.

dangu:

k. lami, ora kramaning suwe, Ng., (Kb.).

dingar:

Kr., (Bg.) tumênga. manawa saka rusaking têmbung dhangar, dadi dingar.

dêngok:

dêlok, Bn. ing Sk. ora nganggo têmbung dêngok, nanging nganggo têmbung dêngongok.

dangdan:

prêdangdanan, tata-tata, Tg.

--- 85 ---

Ta

tah:

ta Rmb., Bl. aratah = arata.

taun:

sanaun, sataun Tg.

tohwalèn:

(J., Bl.) wantèg = anggon, jarikmu kuwe wis kanggo sataun tohwalèn bae = wantèg bae. jarikmu kuwe pancèn tohwalèn = pancèn anggon.

taoge:

Chin. thokolan (Bl.)

tauburu:

(Pm.) tuwaburu.

tohing:

(Tg.) têmên.

tanah:

pancèn, (M.) tanahe mêngkono = pancène mêngkono.

tandur ngarit:

andhaut, Pk.

tandang-tumandang:

olah-olah Tg.

têntis:

Wg., (Sk.) pace mêntah.

tăndha:

winton, Bl. kuwènimu kuwe enak: tandhane = pintone êndi.

tundhun:

janjang, Pk. krambil rong tundhun = krambil rong janjang.

tandhês:

nandhês, êntèk, J. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku

--- 86 ---

tundhês:

tutuh Pk. dundhês kayu = nutuh kayu.

tanjak:

tancêb J. lesane gêdêbog tanjakna = tancêbna ing pathok. têmbung tanjak manawa saka tănja.

tanjêk:

jêtmika Tg.

tiru:

têdhak K., (Ws.) layange tirunên = layange têdhakên.

têruh:

ngrampèk Bl.

turnik:

Ls., (Rmb.) turene.

trantan:

(Tg.) tali dudutan mêmêdi sawah.

trocok:

nrocok, nracak Pk. têgêse mèh padha karo têmbung cocok, nocok pamanganing asu kang wus dililakake. nrocok pamangane asu kang durung dililakake, yèn wong duwe patrap kaya mêngkono iya diarani nrocok.

trècèl:

(Tg.) cocoh inang.

tarik:

tarikan, tudhung Ka.

terok:

(Bl.) tiru, terok-terok, tiru-tiru.

trêkaos:

(Bl.) 1. rêkaos = rêkasa 2. kramaning: têrkadhang.

trukcuk:

(Tg.) trucuk.

--- 87 ---

tritik:

Ng., (Kb.) tritis.

trètès:

tumrètès, cêtha, Bl.

trêtêp:

krêtêp = timang, Ngt., (M.) Sl. têmbung krêtêp kang kanggone ing Sk. kaya ta: nganggo krêtêp intên = nganggo timang intên.

tritig:

Bl. srisig ukêle wong jogèd.

tros:

trose, turene, Bn. ing Sk. kanggo têmbung madya, bokmanawa têmbung tros saka wrêtose.

trasèk:

(Bl.) trasi.

trisik:

galur pagêr J.

trawas:

nrawasakên (Tg.) nguwatiri.

tirêp:

tilap Bl. nèk kowe mêngko sida lunga: anakmu tirêpna = tilapna bae.

tirig:

tirigan (Tg.) gadhangan lêmah kang bakal ditanduri.

têrgănca:

pradondi Tg.

tronggong:

pruthul Tg. ing Wdb. têmbung tronggong ora ana, kanggone ing Sk. kaya ta: kêtronggongan têgêse kêlimpe.

trami:

k. (Bn.) trima, kula sampun trima = trimah = narimah = nampèni panduman dhuwung saprabotipun.

turman:

turmane (C.) turnèh. turmane bisa = turnèh bisa: nanging pancèn suthik.

--- 88 ---

truman:

trumane Kr., (Bg.) tur. trumane bêcik = tur bêcik: yèn kowe miturut pututure wong tuwa.

trêminil:

(Tg.) rèmèh. têmbung trêminil manawa saka têmbung Walănda Crimineel.

trampil:

climut Tg.

têk:

Bs., (Pb.) tak = dak.

tok:

pêthèn Tg.

teko:

Chin. kriyuk J. ing Sk. teko wadhah wedang tèh, kriyuk wadhah wedang bubuk, dadi kosokbali karo ing Japara. Pm. teko = cèrèt, godhoga wedang ing teko = ing cèrèt.

tèksih:

k., (Tg.) taksih.

têksir:

kainan Bl.

tekyan:

Chin. urunan (Tg.)

tèkêm:

Bs., (Pb.) teko.

tata:

tata-tata, dandan J.

tutuh:

nutuh: mranggal Kr., (Bg.).

tètèh:

nètèh: bêcik, tudhungku rak nètèh = rak bêcik: nganggo bulu-bulu.

tutur:

nutur: anggragas, Ng., (Kb.) bocah kok nutur = kok gragas: sêga mambu mêngkono dipangan.

--- 89 ---

kr., (Bg.) nutur = ngopèni. nutur barang = ngopèni barang.

tètèl:

(Pc.) tatal.

totol:

pêsthi Tg.

têtêl:

jadah G., (Kr.).

tètèg:

nètèg, notog, Bn. yèn pamasangmu kosipat saka kene: nètèg tembok = notog tembok, nètègi, tètègana, têgêse ambuwang barang rêgêd kang awor ing barang rêsik sarana dikêbutake. panging kayu kang ditutuhi: aluming godhonge dikêbutake: supaya kayune dadi rêsik, iku aran nètègi.

totog:

notog, pinunjul = linuwih J.

têtêg:

bêdhug Bl. têtêg paos = bêdhug bêngi.

tatab:

tataban, langitan Pk.

tês:

têmbe Pk. aku tês = nêmbe katêmu karo adhimu ana prapatan gadhing. têmbung tês mèmpêr saka êntas.

têsêblang:

(Tg.) blaka, lah bokya wis têsêblang = blaka bae.

tuwuh:

andêr.

tuwang:

katuwangan, koncatan Bn.

tuli:

Ng., (Kb.) Bs., (Pb.) C. rak iki tuli = rak wis bêdhuh. Kr., (Bg.) kok = kok mêngkono [mêngko...]

--- 90 ---

[...no] kowe kuwi. Pm. tumuli. sêgane panganên tuli = tumuli. B. êrak = swaramu nganti tuli = nganti êrak.

tela:

tela gawa, (Kd.) tela gantung.

toli:

Bs., (Pb.) kiye. toli: le, jukukên = kiye: le, jukukên. Pb. rak. toli = rak aja mêngkono.

tlocor:

nlocor, (Tg.) sêmbrana.

tlêcêr:

têtêr, Tg. utangku wis wis ditlêcêr = ditêtêr bae panagihe.

têlucilik:

sêtêlon Tg.

tolok:

Tomblok Bl.

tliktik:

(Tg.) titèn. iya iku bosokaning godhong nila kang mêntas dikum.

tlèktèk:

(Tg.) tlètèk, padhane: tlotok, nanging iki wêtune luwih cilik.

tloktok:

Bs., (Pb.) tlethong, bubur, lilin kang ajèr.

têlèk manuk:

ênjêt (M.) ing Sk. iya nganggo têmbung iku, nanging mung ing wayah bêngi: yèn anjaluk ênjêt marang tanggane: têmbunge anjaluk tai manuk, ila-ila ujare wong tuwa mêngkono.

talad:

kw. gênah Ng., (Kb.) ora talad = ora gênah.

--- 91 ---

tulus:

kw. sida Tg.

tèlès:

Pw. bisa.

talawengkar:

wingka, Tg. tala kw. lêmah, wengkar: manawa saka rusaking têmbung wingka.

talêpong:

tlethong Br. ing Sk. ora nganggo têmbung iku. Tg., Pk., Kb. talêpong = tlethong.

tlungtik:

(Tg.) titipariksa. parentah utusan têlungtik = titipariksa mênyang balabage desa Maja.

tlongtong:

(Tg.) blêntong.

têlêngsa:

nêlêngsa, anggranyah Mp., (M.).

tapi:

napèkan Ml. nanging (Tm.).

topi:

tudhung iratan pring, utawa iratan pinjalin[27] utawa walugas Tg., Br.

tipar:

Ng., (Kb.) gaga. Ws. miwiti macul.

têpus:

ngêtêpus, andaleya Tg.

têpês:

Tg., Pk., (Bj.) sêpêt, têmbung têpês apa saka tapas, nanging iya isih seje têgês.

tapsilah:

(Tg.) tapsila.

taplak:

gênah = têtela Tg. ing Sk. ana, iya iku mori tutup meja mangan wong duwe gawe.

têplèk:

(Bl.) têpak walang.

tapung:

napung, milu Bg. ing Sk. nganggo têmbung iku rong prakara. [pra...]

--- 92 ---

[...kara.] mungguhing paclathon: napungake karon, iya iku wong adang. mungguhing têmbung: napung jurit, iya iku ambiyantoni pêrang.

têdha:

patêdhan, sisa, Tg. patêdhanku = sisaku iki konên ngêntèkake anakmu. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, kaya ta: patêdhan dalêm nyamping = sêkul enz.

têdhi:

nêdhi, Kd., (Bn.) mangan.

têdhuh:

mêndhung C., (Tg.) têdhuhe = mêndhunge kandêl.

tèdhèng:

tudhung Bl.

taji:

naji: andakwa = ngarani = ngêcogêmol, têmbung taji 1. zie Wdb. 2. tarka.

tajug:

kobongan = patanèn Mg. têmbung tanjug 1. zie Wdb.: tarka, kaya têmbung taji, kaya ta: tajinên = tajugên bae uwis, mêsthi dhèknèn sing nyolong.

toya:

noya griya, ngobong omah J. ing Sk. panganggone ora mêngkene, kaya ta: mêntas kêtoyan, têgêse mêntas kobongan.

tayoh:

nayoh Pd., (Bn.) gênah.

tèyèng:

Kw. bisa, Ng., (Kb.) Pb., Kd., Ws. C. yèn tèyèng = yèn bisa aku sesuk mrana. tèyèngku = bisaku nguruni mung sagobang. ing Sk. panganggone rumakêt ing têmbung ora, kaya ta: ora tèyèng.

--- 93 ---

tamu:

namu, araning sidêkahe brokohan bayi lair Tg.

tuman:

Pm. kulina. tumanmu = kulinamu nyambut gawe apa. Ng., (Kb.) kêtumanên = kabelan, aku kêtumanên = kabelan mangan srabimu.

têmên:

bangêt J. têmên = bangêt pangarêp-arêpku.

têmok:

nêmok, nêmu ing Sk. panganggone yèn sinambungan panambang: ake kaya ta: nêmokake.

tampa:

(Tg.) têmpa.

tempe:

nempe, ikêt-ikêtan, (Pb.), C. aku lagi nempe = aku lagi ikêt-ikêtan. ing Sk. têmbung tèmpèn: ana, têgêse iya ikêt-ikêtan, nanging tanpa kuncung sarta rambute katon.

têmpik:

Sl. turuk bocah.

têmpat:

Wg. (Sk.) slêpèn.

templang:

(Tg.) tula, siya. kêtemplang-templang, kêtula-tula = disiya-siya.

templong:

(J.) blênyik.

tamping:

pulisi desa Mgl.

tambi:

têmba Tg.

tombe:

(Tg.) sindap, tombènên, sindapên.

--- 94 ---

tambrung:

nambrung (Bl.) timbrung, nimbrung.

tembak:

nembak kw. niru, Bm.

têmbèke:

(C.) têmbe iki.

têmbèkne:

(Pc.) kadingarèn.

tambakpasir:

(Pc.) pasir.

timbal:

nimbal, palu tanggung Mg.

timbul:

têkan Ws. lakuku timbul = têkan Ngasêm kapêthuk adhimu.

tambêlag:

Pc. kepang.

tambang:

kw. tali Tg., Ng., (Kb.)Cr., (M.).

tambêng:

andhugal J.

têmbang:

nêmbang, sindhèn J., Bl., Ng., (Kb.).

têmbung:

sambung, Bl., Pd., (Bn.) taline têmbungên = sambungên.

têmbènglèr:

(Tg.) weya = kurang ngati-ati.

timang:

timangan, timang Tm. yèn ing Sk. têmbung timangan, têgêse nganggo timang utawa timang cilik.

têmăngga:

(Mgl.) kêmăngga.

tagu:

tagon (Kb.) pacangan.

tege:

tegean (Bl.) kêlan bêning.

têgi:

nêgi (Kr.) ngênêt, yèn nakêr bêras iku aja kotêgi = koênêt.

tègèh:

jangan tègèh, (Tg.) jangan mênir.

tigan:

nigan, nginang, kanggo ing paresidhenan Têgal,

--- 95 ---

Pakalongan, Japara, Rêmbang sarta Madiun. ing Sk. wong desa iya nganggo têmbung iku.

tigên:

kêtigên, kêtiga Bl. ing Sk. wong desa iya nganggo têmbung iku dadi kramaning kêtiga.

tègin:

(Tg.) Bs., (Pb.) isih. kowe apa tègin = isih duwe dhuwit.

têgor:

cênthok J. kêtêgor ing basa kasar, kêthênthok[28] ing basa kasar.

tègèl:

(Bn.) runtuh.

têgêl:

nêgêl, manggung, Bl. manukku brêkutut tansah nêgêl = manggung bae.

tug:

tugahe (Dk.) tutuging gawe.

tog:

Bn. togahe = cikbèn. Bl. togahe = togêna bae. Mg. ngêtogi = amborong. aku ngêtogi = amborong barange Ki Wanalapa rupa-rupa pangaji satus rupiyah.

tiba:

tiba-tiba, dumadakan Smr. mèmpêr saka têmbung Malayu tiba.

têba:

tiba Pc.

tabuh:

nabuh: nguni, nabuh mrêcon, ngunèkake mrêcon.

têbah:

têbih Tg., Kd.

tabrak:

(Bl.) têmpuh.

--- 96 ---

tabok satabok:

satêbah Bl.

têbas:

nêbas: amborong K., (Ws.). alane dilelang omahmu saisine taktêbase bae = takboronge bae satus rupiyah. Ws. nêbasi = nêbahi. paturone apa wis kotêbasi = kotêbahi.

têbus wêtêng:

ulêm-ulêm tingkêban Tg.

tabêl:

(Tg.) dablêg.

têbêlah:

(Tg.) têbêla.

tablêd:

nablêd (Ngl.) nagih. nablêd utang = nagih utang mênyang Wera ora olèh.

tablêg:

rolak Ng., (Kb.).

toblèg:

(Tg., Pm.) tobil.

tubyuk:

nubyuk (Bl.) nubruk.

tabag:

gêdhèg Kr., (Bg.) Ng., (Kb.).

têbang:

nêbang: ngrêmbang J.

têngêr:

nêngêri, sidhêkahe wong mati pêndhak pindho Ws.

tangta:

kêtangta, (Tg.) kêpatuh.

tangtu:

(Tg.) tilas.

tungtun:

nungtun (Tg.) nuntun.

tungku:

kw. pawon = dhingkêl Ng., (Kb.).

tangklêd:

(J.) takon, mèmpêr saka rusaking têmbung Kd. tanglêd, dadi tangklêd.

--- 97 ---

tongkèng:

pakinangan Mg.

tanglêd:

nangklêd, nagih: Mgl. Tg. têtela = dhamang. Wg., Sk. taun, satanglêd = sataun.

tanggi:

k. Kt., (Pn.) têngga.

tenggor:

kêtenggor (J.) kêtanggor.

tênggar:

Pm. kerekan brêkutut Bl. umbar.

tungguk:

gamêl = sikêp J. saiki Si Kudajaya dadi tungguk = dadi gamêl kabupatèn. tungguke = sikêpe kang jaga sapa.

Sa

si:

ta, Tg., Bt, Kd. kêpriye: si = kêpriye: ta. arasi = arata.

se:

sene, Chin layake, J.

saokèh:

(Bn.) akal utawa tingkah ala.

saekong:

tela pohung putih kang ditandur ana ing pakêbonan (Rmb.).

sanaos:

k. sanajan, Bn. ing Sk. wong desa iya ana sing nganggo têmbung iku. sanan[29] (Kd.) gèk.

sènèk:

(Pk.) gêdhèg.

--- 98 ---

sênik:

tanggok J.

sunat:

Ar., Tg. êntèk Pm. sunat bocah wadon = cunat bocah lanang: padha bae. disunati = sisêmbêlèh.

sandêr:

Pc. cêdhak C. enggal.

sindir:

kw. talèdhèk, sindiran = nayuban. Bn. Tuban Cr., (M.) ing Sk. têmbung sindir = sindhir: ora kanggo.

sindur:

tlèdhèk Mg. sinduran = nayuban.

sandik:

Bn. rada.

santun:

k. sasi, kanggo ing paresidhenan Têgal, Pakalongan, Samarang, Japara, Rêmbang sarta Madiun.

santêr:

Ws. nyrêmpêng Cr., (M.) bangêt Tm. rikat, santêran = rikatan.

sèntir:

(Ws.) upêt.

săntra:

(M.) isarat, omahmu santranana = isaratana lawe wênang.

sêntrong:

Tg. nyeklak = dunung. sêntronge = dununge.

sentol:

sentolên, sotah, pacitan, aku ora sentolên = ora sotah marang kowe. têmbung sentol, iku araning kêcik lèmèt kang gêgêre sandhing cangkêm nganggo mandhukul.

sèntèng:

nyèntèng (Tg.) tanggul = nanggul.

--- 99 ---

sêndhi:

lincak Ws.

sandhah:

têrsandhah = pêrtandhah (Tg.) pratăndha.

sandhik:

Bn. rada, sandhik rene = rada mrene, mèmpêr saka rusaking têmbung sandhing, dadi sandhik.

sendhak:

(Bn.) upama, sendhakneya, upamane. manawa sendhak saka: saendhak, saka: saendha, saka: endha, têgêse iya upama, utawa: indha: têgêse oncat.

sèndhèkala:

(Tg.) candhikala.

sèndhêt:

Bl., Bn. candhêt = sêndhal, disèndhêt = dicandhêt = disêndhal. têmbung sèndhêt saka sindhêt.

sindhutan:

pête, kanggo ing paresidhenan Têgal, Pakalongan, Bagêlèn sarta Banyumas.

sanjang:

(Kd.) sulam, nanjangi pagêr = nyulami pagêr.

sanye:

(Tg.) wêntala.

sênthir:

Kb., Kd. sarta Bn. damar mrakas lênga pèt = latung.'

sunthêl:

(Tg.) bundhêl.

sicok:

(Bn.) siji = mèmpêr saka rusaking têmbung sitok dadi sicok.

sucèng:

(Tg.) suci.

sur:

(P.) C., aju = maju. surna diyane = ungalna diyane. surna kayune = sugokna kayune. têmbung [tê...]

--- 100 ---

[...mbung] ungal = sugok, têgêse maju.

sira:

kowe, kanggo ing paresidhenan Têgal sarta Bagêlèn. ing Sk. têmbung sira mung kanggo pangandikaning ratu ing dina gêdhe lan ing layang.

sura:

sarwa J. panganggone sura ijo = sarwa ijo.

sarah:

Tg. sarahan = sasrahan, (M.) sarahan = sajèn jambe suruh. Tg. sarahelik = nglêgewa. ora sarahelik = ora nglêgewa.

sarèh:

Tg. sarèhing = sarèhning. rimbage pancèn bênêr têmbung têgal C. turu.

sirah:

k. Kt., (Pn.) kanggo ing mubarang têmbung, kaya ta: sirah ayam = êndhas pitik.

sèrèn:

lèrèn Tg. disèrèni = dilèrèni = diundur = dipocot.

srandu:

sêmbrana Ws. wong nyambut gawe iku aja nyrandu = aja sêmbrana.

srênta:

Tg. piranti. aku jukukna bêbêd sasrêntane = sapirantine.

srăndha:

Bn. nyongklang, jaran nyrondha = jaran nyongklang. (Bn.) disrondha = digrêbêg.

sirik:

sirikan (Pc.) kerekan.

sèrik:

(Bl.) kukup, sapa sing nyêrik wudhu = sing ngukup wudhu.

sêrik:

sêrikne, tujune Bn.

--- 101 ---

sêrêk:

(Bl.) kêrêp.

sèrèd:

kèsèr J.

surat:

layang Pb. pêsuratan, palayangan.

sruwêk:

Tg. crobo.

sriwing:

(Kd.) mèmrèng.

sorawingi:

Ka. wingine.

sêrap:

kêlud Bl.

sripit:

cêcêp Tg. têmbung sripit ing Sk. ana, iya iku lembehane wong wadon kang kênèn,[30] diarani: sripit-sripit.

sropot:

nyropot (Tg.) nyêrèt candu.

suradhadhu:

(J.) saradhadhu.

sarean:

srêsan Sl.

sreyat:

sreyatan (Pc.) araning slamêtane wong lara kêganggu. sreyatan jajan pasar, slamêtan jajan pasar.

srêmbunuh:

nyrêmbunuh (Tg.) ngrusuhi.

srumbung:

krangkèng = kandhang macan Bl.

srog-srog:

cakut Tg.

sorog:

sorogan, lorogan Bl.

sêrêg:

kêrêp, Bn. saiki adhimu kok sêrêg mrene = kêrêp mrene.

saring:

nyarung: bêning (Ws.) banyune nyaring bangêt = bêning bangêt. [ba...]

--- 102 ---

[...ngêt.]

sarung:

nyarungi, momong Ws.

sarong:

Bl. sarung. Wg., (Sk.) kandhang pitik.

srasrang:

gage Pm. olèhmu mlaku srangsrang bae = gage bae.

sak:

rada Pc. gonmu linggih bok sak mrena ta = bok rada mrana ta.

sok:

sokan, ngêsok Pm. sokan = sok, aja sokan beda bocah ta = aja sok ... Pb. dokok, gonmu ngêsok = andokok piring ana ngêndi.

saku:

Kr., (Bg.) gajêg, sakune kowe duwe layang wacan = gajêge ...

sika:

sikak Tm. nicingake asu.

siki:

saiki Ng., (Kb.) têmbung iki wis bênêr pangrimbage, siki: saka iki, satus, saka: atus,nanging ing Sk. ora nganggo, iya muni saiki.

suka:

kw. lowung Br. uwi pawèwèhe dhimu[31] iya suka = iya lowung ginawe pacitan ngombe wedang esuk. C. bungah, P., Pb. tlèdhèk, kasukan = nayuban.

sikah:

(Tm.) sikak, nicingake asu. têmbung cicing: utawa: sicing têgêse padha karo sikak.

--- 103 ---

sêkontên:

kramaning têmbung Walênda sêkolah (Tg.).

sukêr:

sêdhih = prihatin Tg. bangêt sukêrku = sêdhihku ngrasakake polahe anakmu. aja sukêr = aja prihatin, bêcik lêlipurên.

sikik:

(Ngy.) dhisik.

sukak:

sok Smr., (M.).

sèkèk:

(Bn.) dokok. sing nyèkèk = andokok piring ana talundhak candhela iki sapa. têmbung sèkèk, manawa saka rusaking têmbung dèkèk.

sakuku:

Kr., (Br.) saka pangrasaku.

sêkêt:

M. aling-aling = rana.

sêkolan:

(Pm.) sêkolahan, saka têmbung Walênda school.

sakang:

(Tg.) mrica.

sikang:

disikang-sikang: disiya-siya. ing Sk. nganggo têmbung singkang.

sukêng:

(Mgl.) puguh. kowe apa ijèh sukêng = ijèh puguh, durung gêlêm ngalah padonmu.

sèkèng:

cingkrang Ng., (Kb.) wêktu iki akèh kasèkèngaku = kacingkrangaku.

sêkang:

Pb. saka, kowe sêkang ngêndi = saka ngêndi.

sada:

rada, Tg. olèhmu linggih bok sada rana = rada [ra...]

--- 104 ---

[...da] rana.

sadu:

nyadoni, mangsuli, Kr., (Bg.) 2. nyadoni: nanggapi, Ws. têkane Wadana Ngawi bakal tak sadoni = tak tanggapi bêcik.

sêdantên:

k. sadaya, J., Bn., ing Sk. iya nganggo têmbung iku mungguhing basa madya.

sadar:

pasadaran (Pk.) pasamuwan.

sot:

cul, Tg., Kr., (Bg.) ngêsotake pitik ana kurungan = nguculake ...

sata:

kw. kanggo k. pitik J.

sato:

kw. satowan, tikus Tg.

sote:

(Br.) nanging. sotene: (C.) sanadyan.

sêtori:

grêjêgan = padu, (M.) ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

sitok:

siji, Bn., Sm., ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

sasi:

k. wulan N. (Tg.).

susu:

puhan U., Sl.

sasih:

(Pm.) sasi.

sisah:

k. Kt., (Pn.) susah.

susun:

suk Tg. disusun = disuk.

sèsèk:

Tg. lungsur. jarik sesekan = jarik lungsuran. sèsèk = nglungsur. Bn. nasak = ngawag,

--- 105 ---

nèsèk alas = nasak alas. sèsèk-sèsèkan = awag-awagan.

susud:

nusud, ngambus, Br. sêgane disusud ngasu, diambus ngasu.

sosog:

nosog, andokok (P.) piringe sosogna tenong bae = piringe dokokna tenong bae.

sêsêg:

enggal, Pm. disêsêg = dienggal.

suwun:

kasuwun, nuwun Ng., (Kb.).

suwunan:

wuwungan Sl.

siwak:

siwa Tm. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

suwak:

uwa Mp. (M.).

sèwèk:

jarik, kanggo ing paresidhenan Samarang, Japara, Rêmbang sarta Madiun.

sêwèk:

Bs., B. suwèk.

siwêg:

Pw., (Bg.) sawêg = lali. kula siwêg dhatêng = kula sawêg dhatêng. aku kêsiwêgan = aku kêlalèn.

sawung:

pitik Ng., (Kb.) Tg., J.

sowang:

sowangan, sawangan J. sowangan dara = sawangan dara.

sal:

k. (J.) luput.

salahgêmèn:

(Tg.) cikbèn.

--- 106 ---

sêlah:

nyêlah (J.) nyilih.

salèh:

sale: araning panganan, Têgal. têmbung salèh lan sale ing Sk. ana, salèh Arb. wong kang mungkul mênyang agama. sale: gêdhang mêntah dirajang megos dikumbah ing banyu ênjêt banjur digodhog karo gula.

suluh:

kw., Bl. colok, Br. blobok, C., Pb. kayu obong.

sêlah:

nyêlah J., Bn. nyilih.

slao:

nylao (Ngy.) nylênèh.

slondom:

slondam-slondom (Tg.) sonang-slonong. têmbung slonong ing Sk. ana, têgêse nganggo pratingkah tanpa tatakrama, kaya ta: sumlodho milu linggihan karo wong wadon.

sulantên:

kanggo kramaning sulaya (J.).

sluntrut:

(Pb.) suntrut.

slenthak:

nylenthak (M.) nyepak.

salira:

awak Ng., (Kb.) saliraku panas = awakku panas.

sliru:

kêsliru (Tg.) kêliru. manawa saka kliruning panganggone têmbung sluru dadi sliru.

sole:

kêsole Wg., (Sk.) tatal kayu kluwih.

salak:

kêtan wajik Wg., (Sk.).

--- 107 ---

silèk:

nyilèk (Bn.) nyilih.

sêlêk:

sêlak Pk., Pb. ing Sk. ora nganggo, kang dianggo sêlak.

salak tinggi:

salak Wg., Sk.

sulit:

sobèk, Têmanggung, têmbung sobèk ing Sk. ana, têgêse kakurangan.

sêlot:

sêlote: sangsaya C.

slolêk:

(Kd.) walulang, èpèk slolêk = èpèk walulang.

salap:

(Bn.) andokok Tg., Bl. nyalapake = nyèlèhake. J., Bn. luput, têmbung salap ing Sk. ora nganggo.

slodhok:

lèrèp timang, Têmanggung, têmbung lèrèp: ora ana.

silêm:

slulup Kr., (Bg.) timbane silêmana = slulupana.

sêlam:

nyêlami, têtakan Bs., (Pb.).

slambu:

(Bl.) klambu.

solog:

nyolog, Magêlang, Beja = awèh wêruh.

salagewa:

Bs., (Pb.) titipariksa.

sletho:

(Tg.) slêpi = slêpèn.

sêlang:

nyêlang, nyilih J. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

--- 108 ---

slengso:

(Tg.) sulaya.

sêlang sêkat:

(Tg.) undha-usuk.

sapu:

kêlud, Tg., Pk., paturone saponan = kêludan.

sêpah:

k. tuwa Bn.

sêpêr:

sêmêpêr, Bs., (Pb.) mampir. aku mau sêmêpêr = mampir mênyang ... têmbung sêpêr, ing Sk. ora nganggo.

sipik:

(Ngy.) dhisik.

saput:

bangêt, Tg. saputan gêdhene = bangêt gêdhene.

sipêt:

(Bn.) sathithik, têmbung sipêt, saka luluhing têmbung saipêt.

sêpit:

(Ws.) têtak, têmbung sêpit, mèmpêr saka têmbung Kl. supit.

sapatau:

Ml. sanadyan Tg.

sipil:

Holl. civiel rèmèh (Tg.).

seple:

Bn. rèmèh.

sèplèk:

Kd. rèmèh.

supiyun:

Holl. Cr., (M.) titik = cihna. kêsêpiyun kanggonan dandang pêtêng.

sêdhe:

ora diwèhi sêdhe-sêdhe, (Tg.) ora diwèhi sadhuwit-dhuwita. manawa têmbung sêdhe: saka sêdhit, wancahaning: sadhuwit.

sodhèr:

Tg., Pm. sondhèr. Pb. bêbêdan.

--- 109 ---

sadhuk:

dulang Bl. disawuk = didulang.

sadhêg:

sadhêgan, rontokan bako, Tg. têmbung: sadêg, ing Sk. ana, kaya ta: jamu sadhêgan.

sodhog:

disodhog, (Tg.) disongkol.

sudhang:

Bs., (Pb.) pring saêros dibolong sisih nganggo cêkêlan iras bongkoting carang kang dingèngèhake, kanggo apèk banyu mênyang sêndhang.

sêdhêng:

br. layak, sêdhêngane kowe saiki angkuh wong wis dadi priyayi = layak kowe ... Cr. Madiun dhara, tukua pitik sêdhêng = pitik dhara.

saya:

nyayan, sangsaya Bn. nyayan susah = sangsaya susah. kasangsaya = kanyayanan.

sayut:

slendhang Bn. Blora: slendhang.

sayom:

(Tg.) sangu. sayom dhuwit = sangu dhuwit.

sayang:

tênga Tg. amung sampeyan ingkang kula sayang = kula tênga.

seyang:

sêmeyang (Pk.) gumêdêr. bocah sêmeyang = gumêdêr kae bok koelikake.

sum:

ngêsum Holl. mlipidi U.

samantane:

samăngsa Tg.

samak:

klasa C.

sêmak:

Kt., (Pn.), Bl. bapak, sêmak lagi mêgawe ana sawah = bapak lagi ... têmbung sêmak manawa saka rusaking [ru...]

--- 110 ---

[...saking] têmbung si ramak, saka si rama.

simik:

Ngy., Mgl. dhisik.

sêmada:

Kr., (Bg.) rada.

simêt:

sathithik Bn. têmbung simêt saka wancahaning saimêt, ing Sk. iya nganggo têmbung iku, nanging ora kawancah.

sêmat:

ringgit Ngy.

sêmut:

sêmutên, sêmut Bl. wajike sêmutên bae, sêmut bae. Têgal, sêmutên = gringgingên.

sêmilih:

(Bl.) sanadyan.

sêmawon:

Pd. (Bn.) bokmanawa.

sampah:

(Tg.) adhakan.

sampar:

samparan, sapu Ngy., Tm.

sampêr:

nyampêr (Tg.) ngambil.

sampak:

papak = padha Bl. aja sok nyampaki panganggoning bandara = aja sok mapaki = madhani panganggoning bandara.

sèmpèt:

Pc., Wg., (Sk.) jarik.

sompèt:

(Tg.) slêpèn.

sêmple:

(Tg.) kêmba.

sêmplèk:

(Br.) coklèk.

samplong:

nyamplong (Tg.) ambalang.

sampeyane:

sampeyan Ws.

--- 111 ---

sampêg:

kêsampêgan (Bl.) kêtutugan.

sambu:

sêmambu k. (Tg.) têkên.

sumbu:

Ml. ucêng-ucêng Sl.

sêmboh:

nyêmboh (Bn.) awitan wruh.

sambêr:

sambêran, pitik Smr., Sl., Tm.

sumbêr:

sumur (Pw.) (Bg.) Ng. (Kb.).

sêmborol:

(Tg.) lonthe.

sêmbok:

(Bl.) simbok.

sambit:

nyambit Wg., (Sk.) nyabêt.

sambut:

nyambat, rabi Tg., (Ws.) ing Sk. iya nganggo têmbung iku mungguhing kidung, kaya ta: dèrèng nambut silaning akrama, têgêse durung laki. dadi mung tumrap marang wong wadon bae.

sambêt:

nyambêt, pring (Tg.) punika nyambêt rêgi nyêtèng = punika dêling rêgi nyêtèng.

sumabarang:

Ls., (Rmb.) samubarang. mung kliru êtraping ... bae.

sambanglêlêt:

mati konduran Sl.

sumbang:

surung: tambêl butuh (Ws.) golèk sumbang surung = tambêl butuh ora olèh.

sombong:

nyombong, (Tg.) lêga. nyombong atiku = lêga atiku.

sêmang:

têka Mgl. dhèk kapan sêmangmu = têkamu.

--- 112 ---

sêmangêr:

asri = sênên C. dalêm kabupatèn iku sêmangêr = asri têmên. cahyane pancèn sêmangêr = sênên, têmbung sêmangêr manawa saka rusaking têmbung sumlêngêrên. ing Sk. ora nganggo.

samangkin:

Ml., (Bn.) sangsaya.

sêg:

enggal Tg. laku sêg-sêgan, laku enggal-enggalan, têmbung sêg mèmpêr saka owahing têmbung sêsêg.

sèg:

enggal Mgl., Ws. laku sèg-sègan = laku enggal-enggalan.

sog:

sogna Kr., (Bg.) sèlèhna. têmbung sog manawa saka srog.

sugi:

sugèn Pn. suthik.

sugu:

(Br.) pasah untu.

sêgrèg:

(Mg.) bungah.

sugik:

(J.) suthik.

sogèk:

(Mgl.) mêngsa gèk iyaa.

sigid:

masjid J. saka wancahing têmbung masigid.

sigit:

nyigit, anggigit Tg.

sabara:

Bn. kira, manawa. sabara-bara = kira-kira. sabara dhangan = manawa dhangan.

sabuk:

sabukan, timang Mg.

--- 113 ---

sobèk:

kojur Sl.

sêbat:

sêbut Bn., Bl.

sèbêt:

sabêt Bl. kowe kuwi apa ora wêlas bocah kosêbèti ing wilah = kosabêti ing wilah.

seblak:

(Mg.) selak.

sobyah:

(Tg.) suba. disobyah-sobyah = disuba-suba.

sabêg:

kêsabêgan (Bl.) kêtutugan.

sèthèl:

sèthèlên, kuwalahên Tg. têmbung sèthèlên ing Sk. ana têgêse mèh padha karo têmbung eram. kaya ta: sèthèlên baude main.

sèthom:

sêngkut Tg. ing Sk. iya nganggo têmbung iku, kaya ta: nyethom olèhe madhang, utawa ngêthêkul olèhe madhang.

sithèng:

Sm. (Pn.) sigar Vgl. sêtèng Wdb. Corr.

sing:

saka Pm. kowe sing ngêndi = kowe saka ngêndi. ing Sk. têmbung sing mungguh ing têmbang têgêse iya saka.

sèng:

(Pw., Tm., Kd.) disèng, disèngi, disèngèni = dijak, bokmanawa saka bubrahaning têmbung sinengan, dadi mêngkono, têmbung sinengan, têgêse diundang.

--- 114 ---

song:

kasongan, kasèp Tg.

sêng:

sing Mgl. sêng ngêndi = sing êndi.

sêngi:

sêngèn, (Tg.) pameran = pêpêthingan.

singi:

singèn, biyèn Cr., (M.).

sêngi:

sêngiyèn, Sl., (Smr.) biyèn.

sunga:

sungan, (Pb.) bokmanawa = kirane = layake.

sèngè:

sèngèn, disèngèni, (Mgl.) diundang = dijak, bokmanawa saka bubrahaning têmbung sinèngan, dadi disèngèni. têmbung sinengan, têgêse iya diundang. vgl. sèng, Corr.

sêngêr:

sêmêngêr, (B.) asri.

sêngka:

nyêngka k. nyêrèt, Bl.

singik:

Ng., Mgl., dhisik. mêngko singik = mêngko dhisik. vgl. singi, sêngi, Corr.

singkur:

nyingkurake nglimpèkake, Br.

sengkro:

(Tg.) songkro.

songkok:

tudhung, Br., Pk., Sl., (Smr.)

sangkul:

wakil, Kl.

singêd:

singêdan, umpêtan, Bn. ing Sk. iya nganggo têmbung iku mungguh ing kidung.

sêngit:

nyêngit, kêrêng Bn. si bapak nyêngit bangêt, si bapak kêrêng bangêt.

singat:

nyingat, anggudag, Ng. (Kb.) kêbo nyigat [nyiga...]

--- 115 ---

[...t] wong = kêbo anggudag wong.

songot:

(Tg.) jarot.

sèngsèng:

sèngsèngan (Br.) jothakan.

singêl:

kanggo ing paresidhenan Jawa têngahan kabèh, liyane ing Sk. lan ing Ngy. = ikêt.

singlu:

lindhuk, Bl.

sêngiyèn:

Mgl., J., (M.) biyèn (zie sêngi).

sanggi:

karêp Tg.

sunggo:

(Ka.) sosog wadhah kêndhi.

sêngguh:

anggêp, Ngy., Mgl.

sanggit:

Pk. athik-athikan. Pm sêmayan.

singgit:

(Tg.) cêkak, prasaja.

Wa

we:

wancahaning suwe, Sm. (Pn.).

wah:

ayaknèn = ayake J.

wèh:

diwèhan, diwèhin, dinèhan, dinèhin = diwèhi (Tg.) pawehan, loma, Pm., Br.

woh:

pêlêm Ka.

wohèn:

(C.) woh. kuwènimu apa wis wohèn = wis awoh.

--- 116 ---

waos:

pangot, Mgl.

wun:

kw. luput, (Bl.) aja nganti wun = aja nganti luput, ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

wani:

k. botên wani: botên purun Mgl.

wênèh:

mênèh = wusana, Tg. mênèh (wusana) pandongaku marang kowe.

wanti:

kw. awèt, J., jarik lurik iku wantèn = awèt anggone. têmbung wanti têgêse bantu.

wantun:

k. wani, Tg., Pk., Smr., J., R., Bg., B.

wantil:

kuwantilan, kapiran (Bl.)

wanting:

wantingan, kêndhi, J., têmbung wantingan, ing Sk. ora nganggo, kang dianggo lantingan.

wucal:

mucal, k. Ng., (Kb.) mulang.

wera:

kw. asri Br.

warah:

Ws., marah = nuturi. Tm. diwarah = dikon.

wurik:

lurik, Br.

wrat:

wratan k. ngising Sl. (Smr.) yèn ing Surakarta wawratan.

wêrit:

kêsit, Kr., (Bg.) pitike ora kêna dicêkêl, wêrit bangêt = kêsit bangêt.

waras:

kuwarasan, bagas, Pm. jagomu wido sing mêntas koêdu apa wis kuwarasan = apa wis bagas.

--- 117 ---

waris:

warisan, lading Mgl.

warung:

B. marung = janggrungan, C. marung gêni = andadèkake gêni.

wèk:

Tg. Wèkêna = wèhna. Bs., (Pb.) wèkên = wèhake.

wakul:

bodhag Kr.(Bg.)

wadi:

wis, Tg. suwadine = sok wisa.

widi:

idi, Pw. (Bg.) widènana = idènana.

wêdantên:

k. (Tg.) wadana.

wêtêh:

Bs., (Pb.) wutuh.

watang:

prêbatang Pc.

wawa:

mawa, Tm., Bl.

wêwêh:

Bs., (Pb.) wuwuh.

wulu:

êlar, Bl. wulu manuk mêrak = êlar manuk mêrak.

wêle:

Bs., (Pb.) saru. sabukmu iku dondomane thèthèl, dinêlêng wale = saru. salina ta.

walih:

k. J. manèh. saka rusaking têmbung malih, dadi walih.

walèh:

jêlèh, bosên, J. 1. aku wis walèh = wis jêlèh nonton sulapan. 2. aku wis walèh = wis bosên mangan iwak bandêng.

wulan:

ng. sasi k. Pm. (ook in U. J. Corr).

walêk:

malêk, (Tg.) murka.

--- 118 ---

wèlès:

(Tg.) toblas. têmbung toblas, têgêse padha karo tobat.

wêlulèn:

tulèn, Tg. têmbung wèlulèn, ing Sk. ana, têgêse mèh padha karo têmbung têmên, kaya ta: jawa wêlulèn, utawa jawa totok, iya iku jawa kang ora kawoworan, padhane Lănda thothok utawa totok.

wilis:

kw. thilar: araning manuk Ls. (R.)

wêlug:

(Bn.) benggol kècu.

wilang:

pancèn Ngy. wilangane = pancène kowe iku gêntèni lêlakone bapakmu, awit kowe anake sing tuwa dhewe.

wulung gumrah:

(Tg.) gêdhang garaita.

wadhe:

(Br.) gêthing

wudhu:

cotho Pm. yèn wong ora duwe potlud iku rasane wudhu = cotho.

wêdhak:

Voeg bij in Wdb, Corr: wêdhakan, pupuran, Cr. (M.)

wiji:

Ngy. wijinipun = jalaranipun, wijinipun sulaya: punapa = jalaranipun sulaya punapa, Tm. diwijèni = diaji-aji.

wijah:

araning sandhangan panyigêging swara, utawa = wigyan Tg.

wajir:

wajire, pancène, Bn., Sm. (M.)

--- 119 ---

wijil:

wiji Tg. wijilmu kara gajih apa ijèh = wijimu ...

wijang:

k. wulang, Tg. putra sampeyan sampun kula wijang ngaos = wulang ngaos.

wêgah:

suthik Bg., B., Sm. ayo nonton janggrungan, saure: wêgah = suthik.

wigar:

Tg. mêlar. jungkatmu wigar = mêlar, kêncangên ta.

wêgang:

suthik Cr. (M.), Pw. (Bg.).

wêging:

(Ws.) suthik.

wangsa:

kw. wăngsa = sanak Tg.

wangwa:

(Tg.) gêni. jukukna wangwa = jukukna gêni.

wong Jawa:

wong desa J. wong Jawa Rajêgwêsi apa wis mlêbu = wong desa Rajêgwêsi apa wis mlêbu.

La

lah:

gawe = gawene J. (verk. v. olah? Corr).

lèh:

ta J., Bl., Ls., (R.) aralèh = arata. cikbèn lèh = cikbèn ta.

lai:

meda Tg., J., (M.) wis takcoba jaranmu: laine =

--- 120 ---

medane gêdhe mogok, nyepak tuwin nyakot.

lain:

Ml. măngsa = gèk = wis ora, (P.) lain yèn kowe ngrêtia.

laun:

(Pk.) rèdèng, ing Sk. ana, iya iku lung kacang pêndhêm = kacang cina.

lahar:

(Kd.) murwat.

laut:

Ml. nglauti = nglayoni Wg. (Sk.). nglauti barang ana ing pagawèn = nglayoni ... Bn. sarta U. (Smr.) laut = aso = bubar. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung laut, têgêse aso = bubar.

lenang:

(Ngy.) lanang, ing Sk. wong desa iya nganggo têmbung iku.

lancop:

kêlancopên (Tg.) kêladukên, têmbung lancop, manawa saka lancip.

loncom:

angloncom, angloropake, Tg.

lancing:

Tg., C., B. lancingan = cawêtan. Bn. lancing = jaka (Mad. lancang = jaka, Corr).

lincêng:

(Bn.) lancip, manawa jukuk saka têmbung lêncêng dadi lincêng.

lantrah:

nglantrahake, ngloropake Tg. nanging rimbage: palantrah, malantrah, ora ana, têgêse:

--- 121 ---

nglojok = ngêsuk.

lintang:

luwih Tg. pangetungku lintang loro = luwih loro. ing Sk. iya nganggo têmbung lintang, têgêse luwih, nanging panganggone ora mêngkono, kaya ta: botên lintang kula namung amêmuji mênggahing kasugêngan sampeyan = botên langkung ...

lêndhi:

Bs. (Pb.) jabrisan.

londhok:

K. (Ws.) 66 Tg. bunglon.

landheyan:

ukiran Pk. Br.

lèndhêg:

Tg., Pm., Pk. rindhik.

londhog:

(B.) rindhik.

lanjam:

Tg., J., kêjèn, (volg. ms. W. bet beiden "ploeg ijzer") S. (Ws.) araning dhuwit-dhuwitan, salanjam = sadhuwit.

lanye:

lanyèn (C.) prayoga. lanyène kowe awèha wêruh = prayogane ...

lanyo:

lanyon Ng. (Kb.) jlomprongan (volg. ms. W. "boertend, snoevend" enz).

lênthu:

(Kd.) gêmbêl.

lênthis:

Bs. Pb. jabrisan.

linthêng:

(Bn.) lancip, têmbung ginthêng: utawa galinthêng, ing Sk. ana, têgêse wong kang polatane kêndêl kulite irêng. vgl. lincêng, Corr.

--- 122 ---

lêci:

nglêci (Tg.) enak, ing Sk. têmbung klêcis = nglêcis ana, kaya ta: gone udud nglêcis bae, têgêse ora wis-uwis. Ms. (klêcis zie ook Wdb.).

locoh:

mlocoh (Tg.) luntur.

lacan:

(Tg.) tilas. (Verb. v. lacak? corr).

lècèk:

licik (Pn.). jago lècèk koingu: digawe apa. jago licik ...

lêcit:

(Tg.) bacin.

lêcêng:

(Tg.) rikat. vgl. lêncêng.

larah:

luru Bn.

luruh:

Bs. (Pb.) diluruhi = diaruh-aruhi.

loroh:

(J.) dilorohi = diaruh-aruhi.

lèrèk:

Ls. (R.) lèrèp, vgl. Wdb. lèrèg, corr.

larad:

bandhang Tg. volg. Wdb. larad, er gaarne van doorgaan als kwade eigenschap van een paard. Corr.

laras:

lari, Tg. anglaras kêbo ilang = anglari ...

leram:

(Pc.) pangling, aku sadhela leram = pangling marang kowe.

lorog:

lêdhok, Cr. (M.) lurung kang lorog kae urugên = lurung kang lêdhok kae ...

lurung:

Bn. dalan kêbo kang anjog ing padesan, J. T. buritan, utawa kêbon. (? Corr).

lèk:

Tg. gumawang. pasarean ing Têgalarum kae

--- 123 ---

dinêlêng saka kene ngêlèk bangêt = gumawang bangêt. Bn. duwe = duwèk, lèkku = duwèkku. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

lokan:

(Tg.) sok, nate. aku wis lokan katêmu = aku wis sok kêtêmu. tiyang punika manawi sampun lokan awon = nate awon.

lukak:

edan J., Tg.

lak-lak:

(Tg.) lonyoh.

ladrag:

(Pm.) palanyahan, Si Marinah iku wis dadi ladrag = palanyahan, aja korabèni.

ludrug:

badhud Mg. (M.) aja sok dhêmên ludrugan = badhudan. volg. Wdb. U. J. z.v.a badhud, Corr.

lèdèk:

nglèdèk (Tg.) ambêbeda. (vgl. lèdhèk Wdb.).

lètèh:

nglètèh (Tg.) nglêpèh.

latas:

Mg. (N.) pawitaning ngabotohan sakèrine ditohake kabèh. (vgl. lantas, tatas, enz. en ratas goven Corr).

los:

paljayan = canthang balungan Kb., (Bg.).

lês:

enggal Ws., (Bg.) lês-lês = enggal-enggal.

lêsu:

ngêlèh, R. aku wis lêsu = wis ngêlèh, de overgang van bet. is "moe, flauw, honger hebben" zie Wdb. op ngêlih, en vgl. Bab. Tan. J. 113 waar wordt gezegd van voor gezet

--- 124 ---

eten:

dadosa jêjampining lêsu Corr.

luwe:

lêsu, Cr. (M.) awakku luwe têmên = awakku lêsu têmên. (als deze opgave juist is, is de verkl. te vinden bij het vorige artikel).

luwèh:

J. luwih. Mgl. luwèh-luwèh = cikbèn.

lawan:

têmah Br. tak lawani bêburuh karo ngèngèr kowe = tak têmah ...

lowuk:

(Pc.) lowung.

liwat:

banjur, Tg. yèn wis rampung gawemu kuwi, kiye liwat = banjur tandangana.

luwit:

Ng. (Kb.) lumbung.

luwêng:

pawon (Kr.) vgl. Wdb. Corr.

lowong:

komplang, U.(Smr.) saiki desa ing Kêdhawung lowong = komplang ora ana bêkêle. (deze bet. van lowong êou volg. Wdb ook Sk'sch zijn, Corr).

luluh:

Tg. diluluh = dilulu, Pk. luluh = luwing.

lalar:

nganglang, Tg. (zie echter ook Wdb. Corr).

lèlèd:

(Tg.) klêmêr, Si Jodin kuwe yèn nyambut gawe nglèlèd = nglêmêr. (vgl. Wdb. Corr).

lilit:

linting Pm. nglilit rokok = nglinting rokok. (ook in Sk.? vgl. Wdb. Corr).

lèlès:

(Tg.) dhepe-dhepe. (Is dit zoo? volg. Wdb. zouden beide woorden eenigszins in bet. verschillen.)

--- 125 ---

lulang:

walulang: anglulangi angêlèti, Bl. ook in Sk.? vgl Wdb. Corr.

lap:

Holl. (? of wel verk. v. ulap, Corr.) vgl. kêbat = gempo J.

lupa:

kw. lungkrah T. (R.). (in Wdb. lêsu, Corr.).

lèpèr:

Bs., (Pb.) opak angin.

lêpar:

(Pc.) araning jamu saka dhukun kang dimantrani.

lèpèk:

pari, Bs., (Pb.) Ws.?.

lèpèt:

(Tg.) kêsèd. wong yèn pancèn lèpèt = pancèn kêsèd, ditaga ing gawe kae iya pijêr ampungan bae. (zie lèmèt, Corr.).

lêpas:

tuwa, Tg. gonmu ngundhuh blimbing kêlêpasên = kêtuwan, nganti padha bosok.

lepya:

lali Mgl, Bn., Ls., (R.) Volg. Wdb lepya enz. Kw. en Kd = lali enz. Corr.

lodhèh:

ladha M., Pk., jangan lodhèh = jangan ladha. volg. ms. W. ook in Sk. lodhèh = ladha, Corr.

lodhên:

salodhên, (Kd.) 3 duit of 2 1/2 ets.

ladhang:

k. padhang Pc. iki rak wis ladhang ing jaba = wis padhang ing jaba. Is dit wel zoo? De beide woorden verschillen vlg. Wdb. eenigszins in bet,; in ieder geval is dit voorbeeld niet juist, want dit is in ng. terwijl de opgeven bet. k. zonmoeten zijn, Corr.

--- 126 ---

laju:

banjur, K. (Ws.) (? vlg. Wdb. ook in sommige bet Sk'sch; overigens Kw. Corr.).

lijok:

Kd. lidok.

lajim:

k. banjur, Pc.

lajêng:

k. payu Tg.

layu:

kw. nglayad, Ws. kowe apa nglayoni = nglayon mênyang Sangkrah.

layah:

turu, Tg. kêlayah = kêturon.

liyao:

(Tg.) ilang = mati.

layan:

Pc. sisih. kupinge dawir salayan = sasisih. pikulane abot salayan = abot sasisih. (ook volg. Wdb. in deze bet Sk'sch, Corr.) Tg. dol, nglayani wong tuku sêga = ngêdoli ...

layad:

Ar.(??) tilik, K. (Ws.) ayo padha nglayad mênyang omahe kang Singa, jarene lara = ayo padha tilik mênyang ... (volg. W. Kw. z.v.a. tinjo, Corr.)

layos:

(Tg.) tratag.

layangjaya:

(Tg.) layang bratayuda.

lom:

Tg. gêla. Bs., (Pb.) ngêlom = ngapusi.

lamon:

lamona, (Tg.) lamun = yèn, (ook in de Sewaka van W. lamon = lamun, Corr.).

lêmari:

bênèt, U. (Smr.).

lamak:

dawêg, Ngy.

--- 127 ---

lamuk:

(volg. Wdb. kleiner dan) lêmut J.

lamit:

kêlamit, Pw. (Bg.) pangapura.

lèmèt:

kêsèd Tg. (zie lèpèt, Corr.).

limalas:

karosigar, Tg.

lêmpaong:

(Tg.) obang-abing.

lèmpèr:

layah Bn., Mgl. (volg. Wdb lèmpèr een grooter soort, Corr.)

limrah:

lumprah Smr. J. limrah = lumrah.

lêmprêng:

(Tg.) mamring: sêpi lêmprêng = sêpi mamring. têmbung lêmprêng = nglêmprêng, ing Sk. ana, têgêse: sarèh = rindhik = alon. (vgl kalêmprêng in Wdb Corr.).

lampad:

lampadan, J. rampadan. Kb rege gêdhe. ing Sk. ora nganggo, kang dianggo: rampadan.

lêmpag:

(Tg.) padu. (verschillen volg. Wdb. te Sk. eenigszins in bet. Corr.).

lêmpog:

warêg Tg kêlêmpogên = kuwarêgên. (nl. oververzadigd van lêmpog dus niet in het algemeen, Corr.) ing Sk. ana, iya iku araning jênang durèn.

lumping:

Tg., Br. walulang. wayang lumping = wayang purwa.

lêmpèng:

nglêmpèng = ngapusi Tg.

lambu:

wor Tg dilamboni = diwowori.

--- 128 ---

lombo:

Kr., Kb., Br., dilombo = diapusi, Tg. diloropake. Pm. bodho. C balilu: cubluk. vgl. Wdb lămba, Corr.

lamban:

jarik, Br., vgl., Wdb., Corr.

lambar:

lambaran, sabuk Ls.,(R.), Pk.

lambak:

(Tg.) bêbêd. zie lamban Corr.

lêmêng:

lêmêngan, dandang, Tm. (Kd.).

lèmêng:

kêlèmêngan, (Pw.) kêlalèn. kalimêngan, zie Wdb. op limêng Corr.

laga:

Ws. lagan, piring. Ka. lagan-lagan, sinoman.

lagu:

lagon, sindhèn, Sm. (Pn.).

lage:

lagehane: sajake U. (Smr.) Dêmang Ngrondul iku lagehane = sajake kaya wong gêdhe, luwih manèh yèn calathu. ? zie Wdb. op lagèh, Corr.

ligi:

saligen, (Ws.) limang jamang.

legok:

Bn. sênthong, Wg. (Sk.) kandhang pitik pojok omah.

lagêp:

Bs., (Pb.) arêp = bakal.

lengga:

(Tg.) lowah = lêgèh. ( In Wdb. longgang = lowah, Corr.).

lêbu:

Cr. (M.) klêbune = ewadene. Pk. lêbu = kaum utawa pangulu desa.

lêbe:

Sd., Kr., Mgl. kaum desa (ook ms. W. geeft als Sk'sch?

--- 129 ---

op "een dorpspriester" Corr.) Pm. lêbe-lêbeyan, manuk sikatan.

labah:

labuh Bl. măngsa labah = măngsa labuh.

labuh:

wiwit, Kr., (Bg.) labuhe nulis dina Rêbo, wiwite nulis dina Rêbo.

lêboh:

(Bn.) panggonan sêsukêr sing dudu jumblêng. (vgl. lêbuh Wdb. Corr.).

lobok:

blobok Wg. (Sk.).

lebot:

lebotan: lalèn Tg.

latha:

kw. paès Bl.

lethak:

(Tg.) lapèn.

lothèk:

lotis Tg. vlg. Ms. W. lothèk U. J. = lotis en volg Wdb. lothèk = lethok Corr.

lothung:

cikbèn K. (Ws.) iya lothung wong wis dadi karêpe. iya cikbèn wong ... vgl. Wdb. z.v.a. luwung, Corr.

lengah:

(Tg.) talompe vgl. Mal. lenga. Corr.

longok:

ungak Kr., (Bg.).

lêngkur:

Cr. (M.) ugêr = êrut, lawange dilêngkur, diugêr = diêrut.

longkrang:

(Ws.) longkang = gèsèh. (vgl. lengkang, Wdb. Corr).

--- 130 ---

lengkong:

sênthong Bn. vgl. legok Corr.

longkang:

sasi longkang sasi Dulkangidah Pc. têmbung longkang anjukuk saka têmbung sêla, sêla iku iya araning sasi Dulkangidah.

lingguh:

Ngy. lungguh = linggih.

linggèh:

(J.) linggih. (volg. ms. W. deze uitspraak ook Sk.'sch Corr).

langgar:

kalar Cr. (M.) nglanggar jaran = ngalar jaran.

lènggèr:

(Pb.) tlèdhèk lanang tabuhane angklung. zie ook Wdb. Corr.

lênggurung:

(Tg.) gurung.

lêngguk:

jlegor, Pk., Ws. (Bg.).

linggêt:

salinggêt Ws. (Bg.) sapuluh.

Pa

puh:

puhan: puwan, kopyor J. krambil puwan = krambil kopyor.

pèh:

kêno Tg.?

paut:

(Pk.) nate, kula sampun paut = nate kêpanggih [kê...]

--- 131 ---

[...panggih] kalihan tiyang ingkang sampeyan pangandikakakên punika.

poal:

moal Kr. (Bg.) saora-oranane. (vgl. moal = mokal, Corr).

pohèl:

sapohèl, saprêwolon bau Tg.

pun:

êpun, ngêpun, ngathung, Tg. tangane ngêpun = ngathung.

pane:

A. (P.) pangaron. (volg. W. Kw. = tanggok, Corr).

puncêr:

muncêr (Tg. manjêr) = muluk, muncêr layangan = manjêr layangan.

pêncok:

gêcok Ngt. (M.) pêncok gênêm = gêcok gênêm, iya iku araning tămba mata. (volg. Ms. W. in deze bet. alleen pencok zie verder Wdb, Corr),

puncêt:

(Tg.) pucak (Vlg. Wdb. de top v.d. tumpêng Corr).

pancas:

pantês Tg. ing Sk. ana, kaya ta: wong mêcok wit gêdhang supaya bisa tigas pacing: ora ditênggêl, diencong, dierul, utawa diegos. ing Sk. ana. mungguh panganggone sarta rimbage têmbung têtêlu mau mangkene: a. encong: mencong mèh padha karo têmbung mèncèng. kencengan, bêbêdan sabuk wala kang jarike cupêt, pojoking jarik kang sasisih ginawe ing pucuk sarta banjur dèn ubêdake, dadi ora

--- 132 ---

cupêt, iku ingaran:

kencongan. b. erul, ngerul, linggihing pangantèn ditêmokake: iku aran ngerul. c. egos, megos, linggih kang arêpe ora urut lan kancane: iku aran megos, pegosan enz, zie verder op pegos.

pancal:

mancal donya = mati Sl. (Smr.).

pancing:

jontrot Tg.? vgl. Wdb. jontrot corr.

pêndêking:

mêndêking: pacêklik Cr. (M.) măngsa mêndêking = măngsa pacêklik, têmbung pêndêking ing Sk. ana, iya iku wong mêtêng kang wis tau duwe anak loro, papat sapiturute etungan ganêp, gone mêtêng mau diarani mêndêking, volg. Ms. W. daarentegen z. v. a. têmênggik zie bij. tênggik Wdb. corr.

pêndul:

mêndulu, gogol lêmah utawa sawah enz ing măngsa katiga Ng. Kb.

pêndèl:

pêthèl Br.

pêndêlo:

mêndêlo, gumêdhe J. zie Wdb.

pandêng:

sapamandêng, sapandêlêng Cr. (M.) Mg. pandêngan = alas utawa panggonan kang ginawe andêlikake rajakaya malingan, utawa bradhadan S. (Ws.) pandêngan = pathok. B. sapandêngan, utawa sapêndêngan = saonjotan.

--- 133 ---

pinti:

(Br.) kênur.

ponto:

kêponto (Tg.) kêbêntêl. kêponto ing butuh = kêbêntêl ing butuh.

pêntalèk:

mêntalèk (Ws.) têtela = têrang.?

pundhuh:

grêma, B.

pondhok:

gubug, Bn.

pundhung:

kêpundhung, gumuk, utawa omah rayap, Bl., Tg.

pănja:

Pm. mănja = andhêdhêr, Mgl. pănja = cuthik wêsi piranti nandur jagung. vgl. Wdb. tănja en pănja Corr.

panjunan:

canthangbalungan = paljayan Ngt. (M.).

panthèk:

(Pc.) pantèk.

pênthil:

kêndhil, C.

penthong:

menthong, mindho Cr. (M.)?.

pênthung:

gêmbêl, J.

pace:

mace, dandan Tg. kaya-kaya saka têmbung Ngayogya pacak = macak, têgêse dandan, owah pakêcapane dadi mêngkono.

peca:

(Tg.) eca, kêpeca = sêkeca.

poci:

Holl. toko Br., Pm.

pêcirah:

(C.) batur omah.

pecok:

pacul J.

pêcak:

urip-urip, Pm. urip-urip iku iwak lele [le...]

--- 134 ---

[...le] utawa kutuk diolah sambêl gorèng.

pacêt:

macêt, lèngkèt, Kr., (Bg.) ancure macêt bangêt = lèngkèt bangêt.

pacèt:

pacetan, Bs., (Pb.) Pc.

pêcal:

Tg., C., Pb., B. sawah, pêpêcal = sêsawah.

paclak:

maclak, (Tg.) ngêngrêng. vgl cêlak Corr.

pêcing:

mêcing, mumur wong mênang ngabotohan, Ws., Kd., B.

por:

J., bagus = bêcik, Tg. katog, porna pikirmu = katogna pikirmu.

para:

paga, Tg., Br., (Madoer. hetz, Corr.)

pira:

nyapirakake, sêmbrana Ng. (Kb,) ?

puru:

(Tg.) borok.

pere:

pere-pere Tg. sapele.

pêre:

Tg. gabês.

poran:

(B.) arêp pora, têgêse nyokurake pratingkahing wong kang kaluputan, nanging karêp ora, têgêse panari.

prantak:

(Tg.) nakal, têmbung prantak, ing Sk. ora nganggo, kang dianggo prèntèk.

pranji:

pranjèn, Ng. (Kb.) kandhang pitik, pranji dus = kranji? Corr.

priki:

mriki, ngriki, J. ing mriki kathah tiyang rena, ing ngriki kathah tiyang rena.

--- 135 ---

paruk:

Ng. (Kb.) kuwali.

perak:

Ml., (J.) pêrak.

pèrêk:

cêdhak, Kr., Pm., B., Bn. têmbung pèrêk ing Sk. ora nganggo.

prêkak:

(Ws.) bencok.

prêkèngsèng:

mrêkèngsèng (M.), Br.

prot:

ngêprot, obrol, Ng. (kb.).

pratak:

mratak, (Tg.) 1. thukul, 2. mêngkirig.

protok:

mrotok, (Tg.) ngêntèni.

priwe:

Kr., (Bg.) priye. Pb. (B.) K. (Ws.).

prewe:

(Ws.) Ng. (Kb.) priye.

puril:

dipuril, (Tg.) diubêng-ubêng.

prije:

(Tg.) priye.

priyang:

mriyang: kadhêmên, Pk., Ng. (Kb.) Kr. (Bg.).

prime:

G., (Kr.) Bt. C. priye. primèn, saka prime, Tg., Bs., (Pb.) priye.

preme:

Pk., Pb., Ws. priye. kêpreme = kêpriye, kêprèmèn, kêpriye.

parêm:

parêman, pupuran C.

prêmiyos:

k. saka kramaning têmbung Walănda prêmisi, Tg.

prige:

Pk., G., (Kr.) (Bg.) Tm priye.

prege:

Ng., (Kb.) Ws. priye.

prêgo:

kêprêgo, Bs., (Pb.) konangan lakune culika.

--- 136 ---

têmbung kêprêgo, mèmpêr saka kêprêgok.

pribe:

Pk., Bt. priye. kêpriye: utawa kêpribèn = kêpriye.

prabot:

abah-abah (P.) jarane prabotan = abah-abahana. Tg., B. lapak, jarane prabotan = lapakan.

pik:

(Ngy.) ping. tanggal pik pindho = ping pindho.

puk:

êkul = ina, aja koêpuk = aja koêkul = koina. vgl. puk = êmpuk, Wdb. Corr.

pake:

Ml. pakai J. makei jaran = nglapaki utawa ngabah-abahi jaran, pakehan, pakeyan zie kèh en pake, Wdb. Corr.

pekoh:

mekoh: buruh tandur Ng., (Kb.).

pokoh:

kêpokoh kêpalang Tg.

pokok:

(Tg.) bongkot.

pêkêk:

mêkêk (Tg.) mêkak, têmbung iki mung owah dening pakêcapane bae.

pakta:

uwa, Cr. (M.) têmbung pakta: manawa saka: bapak tuwa.

pakèl:

pêntil Pk.

pakpunêng:

(Bn.) judhêging pikir.

pidih:

midih: ngudi, Tg.

pêtêk:

èpèk Tg.

--- 137 ---

patut:

patutèn C. patute.

putèng:

Ng., (Kb.), Kr. (Bg.) putung.

pès:

êpès, ngêpès, mêjanani, R.

pêsi:

pêksi Smr. srama, Kl. sawah sabau pêsine pira.

pèsèr:

(C.) igar, sêpèsèr = sigar.

pasakuwan:

(C.) pangrasaku.

pasang:

rakit, Cr. têmbung iki mèh padha mung êmpan papan panganggone bae. Tg. pasang = wangun Br. pasangan = kalabathok.

pising:

(Br.) lèpèk.

pali:

Tg. pêpali = larangan Mp. (M.) palèn = klithikan. (volg. ms. W. in deze laatste bet. U. J. Corr).

pulunan:

kw. kapenakan Kr. (Bg.).

plêncing:

pêntil jambu Kr.

plèntèk:

mlèntèk Tg. anjalik.

plênthi:

têlu tambur: araning krêtu Cina Bl.

placêk:

mlacêk Ng. (Kb.) wong tandur.

palar:

palaran, pangan Pd. (Bn.) kang minăngka palaran = pangan jagung.

pluruh:

pluruhan J. pawuhan.

paluk:

(Tg.) jaluk.

pêlok:

kathok Pk.

plikat:

mlikat (Tg.) andhugal.

--- 138 ---

palaksih:

(Tg.) blengkrah = bosah-basih. têmbung basih, ing Sk. ana, nanging kanggone sing wis tinêmu: mung siji rimbagbi[32] lingga salin swara: bosah-basih mau.

palaksik:

(Tg.) slêbar, pating palaksik = pating slêbar.

pelas:

rèmèh Tg. peling Sl. (Smr.) têmbung pelas, ing Sk. ana, 1. padha dene bongko, nanging kang digawe dhêle. 2. jarikan sindur sajèn wong ngadêgake omah aran pelas.

plupuh:

galar Ng. (Kb.).

puliyêr:

Holl. fourier racik Ngy.

pleyus:

mleyus (Kd.) pêloh.

pelag:

palang Tg.

plathok:

mlathoki = maoni, diplathoki = dipacuhi Tg.

plathas:

kêplathas (Tg.) kêbanjur. mèmpêr saka rusaking têmbung planthas, dadi plathas.

plathus:

kêplathus (Tg.) kêbanjur.

palang:

dêmang Cr. (M.).

peling:

pragèn Tm. = wadhah bumbu.

pilong:

(Tg.) calaina.

pepe:

dhedhe Tg., Br. aja sok dhêmên pepe = dhedhe, ora bêcik mênyang awak.

pèpèh:

Kt. (Bn.) padha bae.

--- 139 ---

papan:

Pk. lèmpèng. Cr. (N.) blabag.

pèpèk:

(Tg.) butuh, kêpèpèk = kêbutuh.

puput:

muput, natas Cr. (M.) gonku mêlèk mau bêngi nganti muput = natas. ing Sk. panganggone têmbung iku mangkene: sawêngi muput, ora kêna sabêngi muput.

pipil:

mipil, ngawiti, Ws.

pêdhak:

mêdhak, mudhun, Ngy. vgl. têdhak, Corr.

pêdhêk:

pedhak, pedhêk J., Bn. cêdhak.

pêdhodhok:

mêdhodhok (B.) mèdêm.

padhêm:

kw. dipadhêm, dipatèni.

padhang:

J. pangan, dipadhang = dipangan. Madoer. hetz doch zie wdb. wadhang, Corr. Ws. têgêse.

padhung:

(Tg.) bangku.

pajar:

pajar walian, (Kd.) wis pêgatan ulih-ulihan manèh.

pijar:

Kr. (Bg.) kathik. Pk. mokal.

pajat:

pajatan (Tm.) Sl. slamêtan.

poyan:

pamit K. (Ws.) aku poyana ora bisa têka = aku pamitna ...

pêyik:

(Tg.) piyik.

piyas:

(Tg.) biyas.

paman:

pak cilik J., kanggo ing sawiyahe bae.

--- 140 ---

mungguh ing Sk. kanggo basane wong gêdhe marang wong cilik kang kalah tuwa umure.

pegin:

(Tg.) isih.

pagêr:

gêdhèg, Pk., Pm., Ws.

pegos:

gumêdhe Bn. têmbung pegos, ing Sk. ana, bênêre saka egos, rimbage dadi pegos, têgêse mèh padha karo têmbung miring. kaya ta: linggihe megos. pangirismu pegosên. kursine egosna mrono. pancèn ginawe pegosan.

pugêng:

(Mgl.) puguh.

pathi:

santên, Tg. pathi kanil = santên kanil.

pêthik:

wangkil J.

pethot:

methot, rêkasa Tg. vgl. pelot, Corr.

pêthat:

jungkat, Mgl. volg. Wdb. K. I. van jungkat, Corr.

pêthèt:

jungkat plêngkung Ng. (Kb.).

pathol:

mathol, kêpathol, kêblusuk J.

pêthul:

mêthul (Tg.) kêthul.

pêngkêr:

pêngkêran, k. kurungan, Bn.

pathot:

lading Ws.?

pethot:

J. pathot.

pêngadha:

Bs. (Pb.) kêmadha. (vgl. Wdb. Corr.)

ponggok:

(Tg.) buntu.

--- 141 ---

panggal:

panggalan, gangsingan, Tg. Pk. Bg. (volg. Wdb. T. P. Corr.).

ponggol:

(Tg.) kêpêl, saponggol = sakêpêl.

Dha

dhèe:

kowe, (Pw.) S., (Ws.) Mgl. têmbung dhèe saka dhèwèke. wong kaping têlu kanggo wong kapindho.

dhoi:

(Tg.) manèh.

dhono:

Kr., (Bg.) pêntil jambu.

dhenok:

gêndhuk, Ngy.?

dhandhêng:

andhadhêng (B.) ambêlayang. (in Wdb = mlancong) zie dhangdhêng Corr.

dhara:

dara: araning manuk, Tg.

dhèrèk:

andhèrèk, Ls. (R.) mèlu.

dhêrok:

andhêrok, (J.) manggon = linggih.

dhorong:

andhorong = linggihe wong kêsèd, kowe kuwi pijêr andhorong bae ora ngarah nyambut gawe.

dhok:

(J.) ana. dhok ngêndi = ana ngêndi.

dhuku:

pijêtan, Ka.

--- 142 ---

dhèkèri:

Pk., Bn., Mg., kirane = ayake = èmpêre.

dhèkriya:

(Bn.) kirane.

dhukut:

kw. sukêt Sl.

dhokling:

(Ws.) iki. layang dhokling singgahna = layang iki ...

dhêkêman:

kutu Pn.?

dheto:

andheto (J.) manut: miturut.

dhatêng:

Cr., (M.) dhatêngan = dhayoh. kula kadhatêngan = kula katamuwan. Ls., (R.) dhatêng = ana, pun bapak dhatêng griya = pun bapak wontên griya.?

dhosok:

dokok Bl. piringe dhosokna paga = piringe dokokna paga.

dhisik:

Ng., (Kb.) dhisik.

dhistrik:

andhistrik, amblanggrèng (Tg.) têmbung blanggrèng, têgêse 1. kêmbang kopi, 2. mrabot.

dhowan:

(Tg.) thok, mung disuguh wedang dhowan.

dhuwik:

(Bn.) dhuwit.

dhuwok:

mangkok, Bn. têmbung dhuwok, ing Sk. ana, iya iku araning wadhah kayadene bokor: bakale kayu.

dhèlèk:

andhèlèki, (Mg.) andhèwèki, andhèlèki susuh manuk.

--- 143 ---

dhèlêt:

Sm. (M.) dhela, sadhèlêt = sadhela.

dholog:

rindhik, Tg., Br.

dhawuk:

(Bn.) kêtêl.

dhudhuk:

kadhudhukan, kw en Ml kalungguhan, (Ngy.).

dhèdhèk:

(Pm.) dhedhe.

dhèdhèt:

kw. 1. nangis anggiyêng, 2. undur-undur: araning pirantine mranggi Mg.

dhadhag:

andhadhag, ambêdhog, Bl.

dhêdhêg:

thuthuk, Ng. (Kb.) andhêwêgi upêt, anuthuki upêt.

dheye:

Wg., (Sk.) walang wadung.[33]

dham:

(Pk.) patrolan = grêdhu.

dhêm:

busung Pc.

dhêmanakake:

(Kb.) dêmênakake.

dhêmit:

cêthil, T.

dhampar:

palinggihan, Sl. (Smr.).

dhamplèng:

(Pb.) dhapur. damplèngmu singkalanên.

dhomplèng:

andhomplèng (Bn.) mondhok.

dhèg:

Mgl., Kb., (Holl. dek, deken ? Corr) kamli = salimut, nanging têmbung kare[34] pisan ?, iya iku kêmul.

dhogol:

(Tg.) anak wit gêdhang.

dhaglêng:

(Tm.) dhangling, vgl. Wdb. dhêglêng, Corr.

dhugdhag:

(Tg.) tidhur ing sasi Ramêlan, têmbung tidhur, iya

--- 144 ---

iku têngarane wong pasa. ana uga ingaran èdhèr utawa bêdhug èdhèr kang têgêse tidhur, nanging Sk. têmbung èdhèr ora kanggo.

dhèngèn:

(Pm.) dhangan.

dhosong:

andhosong (Bl.) andhodhot. maling andhosong = andhodhot ana trêtêpan.

dhangdhêng:

mlancong C. vgl. dhandhêng Corr.

jèh:

[35] jèhan (Kd.).

Ja

jaul:

jaulan, (Tg.) luwihan.

junun:

Arb. jênak Pm.

jênak:

jênakna: aranana, Bn.

janas:

janasati, manasati Bn. têmbung janas, têgêse padha karo jèmbèt, nanging têmbung jèmbèt têgêse têmbung loro mau: jaluk lilah lèrèn sadhela saka gone dolanan êcung: gobag, jelungan sapêpadhane.

jênês:

sêngit Bn. T.

jontrot:

butul, Mg., (M.).

--- 145 ---

jandhuk:

(Bn.) mathuk.

jinthag:

Pd. (Bn.) baud.

jar:

jarna, J., Bn. cikbèn: nêngna.

jong:

tut, uja: sakarêp, Tg., Ws., B. dijor = ditut = diuja = disakarêp. Vgl. jar, êjar Wdb. Corr.

jure:

(Tg.) nganêm ?

jere:

C., Pb., jare.

jarah:

Tg., Pm., kêsit, J. panganan.

jarahe:

jarane, Tg.

jarèk:

Sm. (M.) jare, jarèke = jarene.

jiruk kêris:

jêruk pêcêl Pm.

jarit:

jaritan, jorak-jarikan, Pc. têmbung iki rimbage padha bênêre nanging têgêse êndi kang bênêr ?

jarapah:

pohung wite abang rasane lêt pait, Wg. (Sk.).

jrijis:

anjrijis, (Tg.) cêthil, gila, kamigilan, manawa saka rusaking têmbung jiji dadi jrijis.

jêram sêram:

k. (Tg.) juru tulis.

jêrbabak:

mrêngangah Bn. gênine jêrbabak = mrêngangah. mungguhing Sk. panganggone têmbung iku mangkene: kaya ta: raine anjêrbabak, têgêse raine abang. (vgl. Wdb. op brababak, Corr.).

jiring:

dijiring, (Tg.) disêngkêlit.

jêring:

Tg. miris.

--- 146 ---

jrungjung:

kêjrungjung (Tg.) kêjlungup.

juk:

ênjuk (Bl.) anjaluk, ing Sk. têmbung aku jaluk, sok diwancah muni kunjuk.

jèk:

pêsthi Bn., Ls., (R.) wong urip yèn wis jèke = wis pêsthine.

jukun:

jikut, jukut, jêkut = jukuk T., Bg., B., Kl.

jadah:

J., jadah pasar = jajan pasar, Wg. (Sk.) jadah oran = kêtan kêpok.

jedab:

Tg. enak.

jut:

ênjut Bl. anjaluk. zie juk Corr.

jatah:

Pc. pancèn, pêsthi, dhasar, kaya ta: jatah dijarag = pancèn dijarag, wis jatahe = wis pêsthine. jatah wong gêndhêng = pancèn wong gêndhêng.

jatèn:

Bn. kêbangêtên.

jawêh:

k. Bs. (Pb.) udan.

jawor:

Pd. (Bn.) awor.

juwok:

kêjuwok (Br.) kapusan.

jlantah:

arêng Wg. (Sk.).

jalèr:

kêjalèr (C.) kacêlik.

jalêr:

bilur Bl. gigire nganti jalêr-jalêr = bilur-bilur.

jaliwatu:

(Tg.) curak.

jêlèg:

Ml. ala Pc. anèh K. (Ws.) ngegla Tg.

jalang:

Ws. pocongan pari.

--- 147 ---

julung:

wuwuh: wor, Tg. julungi: muwuhi = ngêmori.

jlong-jlong:

(Tg.) mlaku-mlaku.

japlak:

anjaplak, anjathok (Bl.) têmbung, ing Sk. ana kaya ta: takjaplak dhasmu, rambut diukêl, êndhas ditungkulake banjur dijêngkangake.

jèplèk:

jèplok (Sm.) jêmèk, utawa jêblog.

jadhe:

Bn. jadhean = cangkriman, bakal: pêthèk, têmbung jadhe: manawa saka têmbung badhe = pêthèk, kaya ta: badhenên = pêthèkên.

judhi:

pêjudhi (Ws.) madharan.

jêdhing:

(J.) kulah. (zie jêdhing Wdb. Corr.)

jodhok:

(Mg.) jontrot, brêkututmu kang ginawe jodhok = jontrot: ora bêcik. eigenlijk jodho? Corr.

jêdhut:

kêjêdhut (Tm.) kêbijig.

jêdhot:

madharan, utawa juru pawon, Ws. mungguh têmbung madharan utawa juru pawon ing Sk. ora nganggo mungguhing paclathon, mung tumrap ana ing layang bae, dene sing kanggo: padang kaya ta: anjuru dang: kanggo sapadang sapanginang. (Vgl. madharan Wdb. Corr) Kr. (Bg.) kêjêdhot = kêtumbuk.

jadhêl:

(Bn.) jabut, rampung. têmbung jadhêl ing Sk. ora (ana) nganggo, kang dianggo jabêl. kaya ta:

--- 148 ---

arite jabêl, têgêse pocot saka ing garane (zie echter Wdb. op beide woorden, ook ms. W. heeft jadhêl = tjopot, mroetjoet Corr.)

jêdhil:

(Mg. M.) bêdhol = jêblis, anjêdhil = ambêdhol, sajêdhilan = sajêblisan. têmbung jêblis ing Sk. ana, iya iku swarane tike kang disêrèt malêbu ing bêdudan. (zie Wdb. jêdhit Corr.)

jaja:

jajanan, jaja, J. wong jajanan sêga = wong jaja sêga.

jayah:

T. gumun Bn. dilalah.

jiyot:

jêmok, jêmut, jimut, jumut = anjukuk Tg., Bg., B.

jimat:

sajimat modar, (Pc.) ing pasar wis ora ana bêras sajimat modar = sajimpit-jimpita. aku wis ora duwe cukak sajimat modar = sacêrêt-cêrêta.

jêmala:

kw. dijêmalani = disrêngêni Tg. (en. zie Wdb.).

jimpo:

(Tg.) gempo = kacu. têmbung gempo ing Sk. ana, iya iku lawon sakacu ditêlês ing banyu ginawe angusapi awak kalane gêrah.

jêmpling:

jêmprit (M.) lombok jêmpling = lombok jêmprit.

jompong:

kuncung Ng. (Kb.) anakmu bêcik jompongana

--- 149 ---

bae = kuncungana bae.

jombrot:

Mg. (M.) bobrok.

jêmbak:

(Mgl.) kêkuluban.

jambèt:

kajambèt (Tg.) kaèmbèt.

jambal:

anjambal, anggadho Tg., Pk., Br., Kr., (Bg.) (in Wdb. voeg bij) Sk. iwak kêbo kang akèh gajihe aran jambalan.

jèmbêlèk:

(C.) kotang.

jamang:

sajamang sadêlêg Pk., Sl. (Smr.).

jag:

jagagan, yak-yakan Kd. wong nyêkêl pitik kok jagagan = yak-yakan.

jog:

kajogan, kêduwung Tg., Pm. B. (volg. Wdb. kajog zie jog).

jago:

mata Tg. jagoan = mata bawur.

jiguh:

(Mgl.) ewuh.

jègèn:

Pb. (B.) bage = jegenan = bagean.

jigur:

(Tg.) êndhêg-êndhêg.

jagrag:

gagah Tg. (volg Wdb. zva. cakrak).

jogrèg:

(Br.) êcruh.

jagok:

(Kd.) araning linggihe wong kêsèd, kowe kuwi pijêr anjagok bae, ora ngarah nyambut gawe. zva jogrog zie Wdb. Corr.

--- 150 ---

jigol:

Pb. (B.) kutuk, jigol iku enake mung diurip-urip = kutuk iku ... Vgl. gigal en gigol Wdb. Corr.

jêgil:

kajêgilan, kawirangan: kacêlik: kaisinan Pc.

joglo:

ajug-ajug Ng. (Kb.).

jêglag:

anjêglag, ambadhog Bn. têmbung jêglag ing Sk. ana, têgêse padha karo ngegla.

jègèg:

Bn., Mg.,Cr. (M.) eram. têmbung jègèg mèmpêr saka jêgèg.

jagong:

anjagong = linggih Tg., Pk., J., Bg., B. zie Wdb.

jigung:

jujur: mapan J. Bj.

jabur:

anjabur = angawur Pd., (Bn.) Bl. jêkat panganan marang bocah trawèh aran jaburan.

jèbèr:

anjèbèr Mg., Ngt., (M.) anjèrèng = ambèbèr.

jêbês:

kêjêbês (B.) kalêbus = kêbês.

jibul:

(Tg.) bubul.

jablas:

(Bn.) bablas (en tablas Wdb. Corr.).

jêblug:

anjêblug (Tg.).

jêblog:

anjêblog, anyawat = ambijig J. T.

jiblèng:

(Tg.) mèmpêr (Vgl. jiblès Corr.).

jathok:

anjathok = jaga, kêmit K. (Ws.).

--- 151 ---

jithok:

Pd. (Bn.) Ls. (R.) githok.

jethot:

(Bn.) modar.

jathos:

anjathos Bl. anjathok.

jathil:

jathilan Ngt., Sm. (M.) reyok, tlèdhèk lanang.

jithing:

anjithing K. (Ws.) têtela.

jing:

jingan, pancèn Tg. jing bocah andhugal = pancèn ...

jèng:

(Tg.) sulaya.

jangan:

kêla Br., Pm. Pk. janganên = kêlanên.

jongok:

linggih R., M., Wn., (Sk.).

jèngkèr:

(Bn.) gumêdêr.

jêngkok:

S., (Ws.), Ng. (Kb.) Tm. dhingklik.

jongkot:

linggih Tg., Pk., Bg., B. têmbung jongkot ing Sk. ora kanggo.

jèngkèl:

nêpsu Bg., B.

jangla:

(Tg.) mayêng.

jangji:

jangjian = janggêlan J.

jênggan:

ringkih R. kursine jênggan bangêt = ringkih bangêt. vgl. Wdb. Corr.

janggar:

(Tg.) lancur. ook volg. Rh.

janggit:

toblas Ng. (Kb.).

janggol:

jagul = kuli Bg. C.

--- 152 ---

jangglêng:

anjangglêng, ngadêg = anjongok Bg. B. Vgl. Wdb. en op dhanglêng Corr.

junggung:

Cr. (M.) anjêguk zie Wdb. jugug en jêkug.

Ya

yah:

suthik Ck. (Pw.) (Als. nitroep verkorting van biyah? zie Wdb. Corr).

yagèn:

(Bn.) wiyaèn.

yingking:

Bs. (Pb.) bèyès, têmbung bèyès, iya iku arane anak yuyu.

yungta:

Cr. (M.) uwa wadon, têmbung yungta, karêpa manawa saka wancahaning têmbung biyung, dadi yung, tuwa dadi ta. vgl. pak ta Corr.

Nya

nyoh:

nya Bl. têmbung nyoh, kang têgêse nya ing Sk. ora (ana) nganggo.

--- 153 ---

nyanyahna:

(Bn.) wènèhna.

nyanyan:

Pd., (Bn.) sangsaya.

nyok:

ênyok, pênyok, kêpênyok, kêpêthuk, J.

nyis:

kumisi, Ng., (Kb.) têmbung nyis, panunggalane kinyis-kinyis utawa mrinyis.

nyul:

anyul kw.? singsot Bl.

nylatung:

(Tg.) cêmèng.

nyêngklèng:

prêlu Kr. (Bg.) nyêngklèngake = mrêlokake. têmbung nyêngklèng têgêse nyêle (= nylênèh?) vgl. Wdb. op cêngklèng corr sakacêngklèng: têgêse swara kang ngagètake?

Ma

mahèn:

(Tg.) andaluya.

maendha:

k. Wg. (Sk.) wêdhus.

mahal:

Tm., Ka. wowohan kang andadi utawa ambiyêt. Pm. C.

muhalak:

K. (Ws.) prajangji.

mahêng:

Bn., Sm. (M.) vgl. Wdb. corr.

--- 154 ---

mahingsa:

mingsa k. Wg. (Sk.) kêbo.

mènèh:

G. (Kr.) mrene.

manik:

kalamênjing Tg.

manèk:

(Tg.) cacad (Kl.) kêpalang.

manawèn:

k. (Tg.) manawa.

manolan:

Cr. (M.) buruh.

mênagèn:

(Tg.) manawa.

maning:

Pk. maningan = mêsakake? (zie Wdb. bij mêningan Corr).

munang:

munangan Bs. (Pb.) mulane.

mèncêle:

palanyahan Pk.

mancêlap:

(Pc.) suruping srêngenge sarta rêmbulan manjing ing cakrawala.

mande:

mandene, J. suprandene.

mêndi:

(Pk.) êndi. ook in de Abiasa zie Wdb. Corr.

mèndrès:

(Tm.) kênès?

mêntèh:

(Tg.) mêntah.

mantên:

dhongkol en zie verder Wdb. Corr.

mêntal:

Ngt. (M.) ambiyêt.

mendha:

Pc.? zva mindha, zie pindha Corr.

măndha:

tobat, prasêtya, pratignya Pc.

mêndho:

gêmblung, Mp. (M.) têmbung mêndho ing SK. ana, iya iku gula krambil kang têngahe mêdhi, saka kurang

--- 155 ---

matêng panggodhoge. zie ook Wdb. Corr.

mêndhing:

Pm. sêtun Kr. C. samêndhing = sathithik.

manyan:

(Tm.) iba (vgl. Wdb. Corr).

mênyuk:

Sm. (M.) patut.

mênyang:

dhatêng k. ana: wontên? kanggo ing paresidhenan Japara sarta Rêmbang, kaya ta: simbok mênyang = ana ngomah, pun bok dhatêng = wontên griya?

mêntho:

Bs. (Pb.) mêlulu. mêntho kêcambah watu = mêlulu kêcambah watu.

munthul:

Bs. (Pb.) kêtela.

micik:

ambêkiwit. Tg.

mucal:

k. (C.) mulang.

mari:

rampung J. prakarane Ki Surapradata wis kamarenan = wis karampungan. lèrèn Tg. ayo padha mari = lèrèn sadhela.

moraha:

(Bn.) cikbèn. (maraha ? Corr.)

maron:

samaron, satompo, Bn. ing Sk. têmbung maron = samaron, têgêse bêras saparoning dangan.

meran:

Ng. (Kb.) minggat.

mricit:

(Mg.) mrècèt.

mriku:

ngriku, Ls. (R.) wontên mriku = wontên ngriku. (ook Kediri en Madioen Corr.) vgl priki.

--- 156 ---

mrukah:

Tg. murka.

mêrjao:

rèwèl Ngy. kowe aja mêrjao = aja rèwèl.

mêrgaya:

sasat Kr. (Bg.). têmbung mêrgaya ing Sk. ana têgêse tèyèng, kaya ta: ora mêrgaya = ora tèyèng. Deze opgaven voor rekening van den Schrijver latende, zij vermeld dat ms. W. als bet opgeeft: "dat êon een wonder of geluk zijn!" uitroep aangande iets dat men " onwaarschijnlijk" acht. Zoo ongeveer-dus êva. pira bara, pinten banggi (baja)- komt het voor in de Bale Gala-Gala (n° CXLIII Cat. hss. Leid.), volgens een plaats mij door prof. Kern verschaft: mergaja oewissa krama, birahi lagi sawarsi, elders o.a. bl. 554 van datzelfde werk komt het overeen met maneh ... jen, bv: alami gen koela rabi, sampoen angsal tigang warsi dereng poeroen sawiraos, mergaja poeroen gepokan. Corr.

mêrang:

zie Wdb. mrambut Ng. (Kb.) dhêdhak Tg., zie echter de bet. dier woorden volg Wdb., doch lees mrambut in pl. v. ngrambut bij rambut Corr.

morong:

Cr. (M.) kriyuk volg. ms. W. porong of morong een Europeesche trekpot, Corr.

mak:

ko Mgl. têkênku apa makjukuk = kojukuk. êmbok = biyung Ls. (R.) Smr. bapak

--- 157 ---

Sm. (M.).

mik:

nusu Bl. bayi lagi mik = bayi lagi nusu. mung = kur, Cr. (M.) mik kuwe = mung = kur kuwe.

make:

wancahaning mau kae Sm. (M.).

mèkên:

Kr. (Bg.) dimèkên = diwèhake.

mêkruh:

Arb. murina Br. B.

mak tuwa:

(J.) uwa lanang. kajukuk saka rama = ramak: lan tuwa.

mèksih:

(Tg.) maksih.

mêklikklik:

(Tg.) mêkiklik. têmbung mêkiklik têgêse padha karo têmbung mêdhit.

mukalit:

Arb. kulina Tg.

makyai:

(Bn.) êmbah lanang. kajukuk saka têmbung rama = ramak lan kyai.

modin:

Arb. kaum J.

madaplera:

(Tg.) moyoki.

misan:

nak sanak Ls. (R.) volg. ms. W. misan of misanan bij te voegen Wdb. op pisan Corr.

masak:

M. tombok marang talèdhèk Tg. zie Wdb. Corr.

misri:

Sl. (Smr.) candubako (zie Wdb. bij misra Corr).

maskèt:

Ml. mêsthi Tg.

mêstèr:

jrambah K. (Ws.) mêstère saponana = jrambahe ... (Vgl. Wdb. mêstèr en mlêstèr).

--- 158 ---

mostor:

(Tg.) tuladha (verbast van Holl monster Corr.).

masiya:

(Bn.) cikbèn.

mêsbok:

(Pk.) nogog.

mawa:

lawan = băngga Bn. sumêdya mawa = sumêdya lawan = băngga.

mawon:

sêmawon, kintêne Bn.

mili:

aling-aling lawang sênthong Tm.

mula:

bae Bl. mêsthi mula = mêsthi bae.

mule:

loma B.

mlêk:

(Ngy.) blêg, mlêk Si Danar: rupane = blêg Si ...

malêk:

(Tg.) murka.

molèk:

(Tg.) cokrah.

mlatar:

(Tg.) mloto.

militèr:

undhagi Sl. (Smr.)

mlosnong:

(Tg.) runtuh.

maja:

măntra Kr. (Bg.).

majênun:

Arb. mantêp Tg. wong majênun = wong mantêp.

majas:

Arb. majase (J.) majade. ing Sk. ora (ana). nganggo têmbung majas. kang dianggo makiki. (volg. J. R. zie Wdb. hebben deze woorden echter tegenovergestelde beteekenissen, Corr).

muyi:

Ng. (Kb.) Ka. jagong bayi: utawa wong duwe anak.

--- 159 ---

mayan:

C, dene, Bs., (Pb.) mêsthi, tansah, bae, rampung, ladèn.

mayor:

mangan enak, Cr. (M.) besuk kapan olèhmu mayoran = mangan enak. dimayor: dijawat Tg. mayoran, ambruwah, Pd. (Bn.) Sl. (Smr.) ing Sk. iya kanggo têmbung iku, yèn wong madhang iwake pinangan kèri: nganti saêntèking sêga; ingaran digawe mayor.

mayam:

(Tg.) pisan, mayam-mayam = pisan-pisan.

miyaga:

(J.) niyaga.

miyang:

(Kd.) mèmèt.

mimrih:

(Tg.) melik, Vgl mamrih.

mèmèk:

(Kd.) amèt.

mèmèt:

ramban gêgodhongan kang kêna kinêla, K. (Ws.).

mimpang:

kutu, Pn (M.) tumpang utawa mênang, tumrap wong ngabotohan. (vgl. mimpang en mumpung Wdb. Corr.).

mage:

magene, C. 1. mara, 2. coba, 3. măngka, 4. kalinganeya. Bs. (Pb.) măngka.

mogae:

(Bn.) cikbèn.

mugèn:

kw. tani, Br. (In Kw. Wdb. W = sumêrêp, tabêri).

mègin:

(Tg.) Bs. (Pb.) isih.

--- 160 ---

magèr:

magèri, (Tg.) nglarihi.

mogol:

balela, Tg. (Vgl. Wdb = mogok).

mubah:

Arb. Ng. (Kb.) wurung, (Vgl. Wdb. in voce).

mèng:

A. (P.) măngsa = gèk. Bj. en dit = aja. (Vgl. echter Wdb. op gèk Corr).

mangka:

mangkanane, Ng. (Kb.) mangkane.

mêngko:

mêngko esuk, sesuk, Pk. J.

mêngkonon:

(Tg.) mêngkono.

mangkir:

(Bn.) cangkir.

mungkir:

Arb. cidra, K. (Ws.) samayane wis mungkir ping pira = cidra ping pira.

mongkrong:

wisaya bajing, Bs. (Pb.) têmbung mongkrong, têgêse padha karo mèngkrèng, (1. Wdb. Corr.) kaya ta: mèngkrèng-mèngkrèng = mongkrong-mongkrong, kacèke mung saka patrap bae, akèh karo sathithik, padhane glindhing karo glundhung, gêdhe karo cilik.

mangloh:

(C.) maido = nutuh.

mongpok:

(Tg.) akèh bangêt.

mènggèr:

Bs. (Pb.) plênthing alas.

mănggamara:

(Mgl.) măngga manggung.

--- 161 ---

Ga

gaok:

gagak, Smr, Vgl. ook Wdb Corr.

gêni:

gêgêni: api-api, Pc. Vgl. Wdb. ms. W. heeft gêgêni, lalatu, vuur maken, vuur aanleggen, om zich bij te verwarmen, een of ander te koken, enz. Corr.

gênah:

ênggon, Tg. gênahe tuku srutu ngêndi, Vgl. prênah, Corr.

gênoh:

Kr. (Bg.) ênggon.

gonèk:

gonèke (Tg.) duwèke.

gênêm:

wungkus, Ngt. (M.) sêgane gênêmên. gênêm = ngênêm, Sl olèhe bageyan gênêm. têmbung gênêm, ing Sk. ana, têgêse padha karo bênêm.

ganèng:

(C.) mula.

gêning:

(Pm.) dening. asune kagêbug gêning = dening Si Krama.

goncèk:

anggoncèk, (Bl.) anggoncèng.

gancang:

gage, K. (Ws.) gancang = gage nuli mangkata.

gêndir:

cêmêthi Tg. Cr. (M.) têmbung gêndir, ing Sk. ana, têgêse têkên kang kêna ginawe gêgitik, kaya ta: gêndir pênjalin, (vgl. ook Wdb. Corr.).

gandra:

(Tg.) babarpisan.

--- 162 ---

găndariya:

pohung: wite putih Wg. Sk. ms. W. geeft op: kw. Mal. naam van een zure vrucht, die geêouten of versch in de sambel gedaan, bij de rijst gegeten wordt, Corr.

gandring:

(Ngy.) gandrung.

gandum:

jagung, kutu Pn. (M.) Wg. (Sk.).

gandung:

Ls. (R.) Ngt. (M.) jagung.

ganti:

angganti, nglironi, U. (Sl.).

guntên:

k. K. (Ws.) Ng. (Kb.) golèk, Tg. kuli.

gèntên:

kramaning golo (Ngy. Kd. B. Bg.) rupiyah.

gantung:

anggantung: nabuh, Bl., Kl., bakal pirang dina gone gantung = nabuh gamêlan.

guntung:

(Tg.) bathi. têmbung guntung kw. ing Sk. ora (ana) nganggo, kajaba ana ing têmbung, kaya ta: ulu guntung.

gontèng:

K. (Ws.) timun.

gandhu:

gandhon, răngka gayaman, Cr. (M.).

gondhe:

Ng. (Kb.) Kr. (Bg.) balang, anggondho = ambalang.

gandhok:

J. gandhokan = bedhangan, Ws sagandhok = sarakit.

gandhul:

gantung, tela gandhul = tela gantung. Pw. Kb. P. Mgl.

gèndhêl:

sagèndhèl, gula satangkêb dibuntêl mawa wlangsang janur, Wg. (Sk.).

--- 163 ---

gandhèng:

kanthi, Cr. (M.) sapa sing dipatah anggandhèng = nganthi pangantèn.

gêndhing:

gêndhingan, sindhèn, Bs. (Pb.) parikan, J.

gêndhèng:

anggêndhèng, sindhèn, Bl. Sm.

gèndhèng ngèrèng:

(Tg.) adrêng.

ganji:

(Bn.) kongsi. (Vgl. gandhèk, Corr.).

ganjah:

(Tg.) bosên.

gênjur:

kêmpul, J. têmbung gênjur, ing Sk. ana, têgêse êmpuk ngêmu banyu, kaya ta: yuyu gênjuran, gênjur-gênjur = mêmblêg-mêmblêg = mêmbik-mêmbik = mêmbêg-mêmbêg. (vgl. Wdb. êmbêg, Corr.) mêmblêg-mêmblêg saka êmblêg, mêmbik-mêmbik saka êmbik, mêmbêg-mêmbêg saka êmbêg, leleran mêmblêg-mêmblêg, banyune kali mêmbik-mêmbik, mêmbêg-mêmbêg arêp nangis.

ganjèk:

(Bn.) kongsi. (vgl. ganji, Corr.).

gênjit:

Ls. (R.) gênjik.

gênjot:

kandhang wêdhus, Wg. (Sk.).

gênjêling:

(Kl.) sarêsmi = tunggal turu.

gonjêlong:

(Tg.) wira-wiri.

gonjong:

Mp. (M.) golong. gonjongane sapa, golongane sapa.

gênyèng:

(Bn.) kênès.

--- 164 ---

găntha:

U. (Sl.) sugih.

gênthot:

(Kl.) araning jogède talèdhèk.

gênthilang:

(J.) kuthilang. têmbung gênthilang ing Wdb. ana, ing Sk. ora kanggo. Vgl. Wdb. Corr.

ganthêng:

kêcambah = thokolan, Ngt. (M.).

gênthong:

êjun, Kr. Kb.

gacèr:

(Tm.) tuman.

gara:

pati, Bl. kêgara-gara = kêpati-pati. gara-gara gêgilani. Bn.

garu:

jungkat, Tg. Pk. B.

gêru:

(Mgl.) enggal. gêru-gêru = enggal-enggalan. Vgl sêru Corr.

giri:

giri-giri: tumuli, C.

guru:

guru-guru, tumuli, Mgl.

garuh:

Kr. (Bg.) anggaruhi = angranggoni. Ck. (Pw.) garuh atiku = kisruh = bingung atiku. (Vgl. Wdb. rago Corr.).

garoh:

barang cihna = barang pêtêng, Bn.

gêrêh:

gumêrêh (Pb.) gumêdêr.

gurah:

gusah, Ng. (Kb.). zie gurak, Corr.

graha:

(Tg.) grahana.

grunak:

anggrunak, (J.) anggrundêl. têmbung grunak ing Wdb. ana, ing Sk. ora kanggo.

--- 165 ---

gronong:

ugal-ugalan, Ng. (Kb.) têmbung gronong, ing Sk. ana, iya iku arane jarik lurik gronong.

grindam:

(Tg.) arum.

granting:

grantingan, (Pb.) koradan.

grêndhêng:

anggrêndhêngi, (B.) anggrunêngi = angumêl-umêli.

granyam:

(Tg. Pm.) srêngên, digranyam = disrêngêni.

gurak:

Mp. (M.) gusah, en vgl. Wdb. urak, Corr.

gèrèk:

(Bn.) bungah.

grêdim:

(Bn.) ranjam.

guris:

gurisan, Tg. koradan, C. gêguyon, Pb. bungah-bungah.

garêp:

Kr. (Bg.) bakal, (Pb.) arêp.

gêrap:

(J.) boros.

griyêng:

anggriyêng: ngiyêng, Tg. Een ander griyêng: zie Wdb. vgl. nyêng, sênthiyêng, en sêmprèt, Corr. (sêmparèt, d. N.).

grama:

gêni, Ng. (Kb.) Ck. (Pw.), Mgl. têmbung grama, mèmpêr kajukuk saka têmbung Kawi: brama, têgêse gêni. dene têmbung grama, ing Sk. ana, kaya ta: durung grama-grama, padha karo durung paja-paja. (Kw. = măntra, Corr.).

grumuh:

longgor, Bs. (Pb.) (in Wdb = ngêlanggang, Corr.) têmbung [tê...]

--- 166 ---

[...mbung] grumuh, ing Sk. ana, têgêse mripat bawur, kaya ta: mlaku grumuh-grumuh, padha karo mlaku nyanuk-nyanuk. (in Wdb = gruyuh-gruyuh, Corr.).

gramuk:

anggramuk, (Bl.) anggrumut.

grêmêt:

grêmêtan, grêgêtên, Cr. (M.).

grêmis:

grêmisan, nyamikan, (Pc.), Bs. (Pb.).

grêmbul:

grêmbulan, Bs. (Pb.) nayuban ora duwe gawe mung bungah-bungah murih olèh pasumbang bae.

grêmêng:

grêmêngan, lèk-lèkan, Tg.

grugus:

(Tg.) êloh.

gragap:

anggragapi: anggagapi, B.

garagajih:

(Tg.) graji, (Mal, gergadji).

groboh:

anggroboh, anggledhah, Br.

grabis:

grabisan, (C.) gêdabigan. (zie Wdb, gêdebag bij detêg Corr.) Vgl jêmpalik.

gribig:

kepang, Pk. Br. ubênging gangsing-gangsingan kurang mudêd, (Wdb. mêdêd) Br. têmbung gribig, ing Sk. ana, iya iku aling-aling lawang, bakale pring diongoti, kang kagawe wadhag diglamit karo duk, kang kagawe alus diglamit karo lawe pisêran. (Vgl. ook Wdb. Corr.).

grobag:

glindhing, (R.) jodhang, Cr. (M.) Vgl. Wdb. grobag Corr.

--- 167 ---

grothal:

julig Tg.

garang:

brêgas, U. (Smr.) Vgl. Wdb. Corr.

gurung:

durung, Smr. Mgl. Tm. (zie Wdb urung Corr.).

garanggati:

(Pk.) kêmlandhingan.

grênggêng:

grênggên, grênêngan, Pm.

gèk:

dhèk Bl. Bn. bêkingking, Pc.

gadur:

anggadur: nglantur, Tg. Vgl. lagèk bij lagi Wdb. Corr. têmbung gadur, ing Sk. ana, têgêse padha karo têmbung obrol.

gudir:

gêgudiran (Pc.) gêguyon.

gudrah:

G. (Kr.) kuthah, zie Wdb godrah = gobrah, Corr.

gêdros:

anggêdros, (Sl.) nyêntak.

gêdug:

Kr., (Bg.) tutug, (Vgl. gadug Wdb.).

godag:

plats voor kuwagang Kd. Vgl. Wdb. Corr.

godog:

digodog, digitik, Ng. (Kb.) Bn.

gut:

gut-gutên, vgl grêgêtên.

gêti:

gêtèn, têngèn, Tg.

gutuk:

sagutuk, sadhuwit, Kr. (Bg.) C. Vgl. echter Wdb. Corr.

gotèk:

anggotèk, ngêtèprès, Pc. Vgl. nog. Wdb. Corr.

gêtap:

gêtapan, kêsit, Kr. (Bg.) Vgl. ook Wdb. Corr.

gasah:

dhêmên among tamu, Tm.

--- 168 ---

gêsuh:

(Tm.) jèngkèl.

gesor:

anggesor (Bn.) sêngkut, têmbung gesor ing Sk. sing dianggo glesor.

gèsèk:

gêrèh (Pm.)

gasêm:

(Tg.) (vgl asêm en gurung, urung).

gêsêmil:

digêsêmil (Tg.) diambung. gêsêmilan (Pb.) nyamikan = Pc. (Holl smullen? Corr.).

gisang:

k. Ng.(Kb.) gêdhang. Vgl. pisang Corr.

gawok:

gumampang K. (Ws.).

gêwowokan:

(C.) bêngok-bêngok.

gawèl:

gampang, Cr. (M.).

gèl:

(Tg.) thok = bae. mung ngombe wedang gèl = thok, tanpa pacitan. aku iki gèl = iki bae. (Pm.) jiblès, rupane anakmu Si Dasim gèl = jiblès Si Marjan.

gelo:

rupiyah, Ngy. Kd. sagelo Ng = sagèntên, Kr. = sarupiyah. gelo-gelo = gêmblèlèng. utawa gêmbelo. (zie echter Wdb. Corr.).

guluh:

(Tg.) bolot, guluhên = kokotbolotên. dene têmbung kokotbolotên têgêse rêgêding awak saka ora didusi (Vgl. Wdb. gêlah, guluh en bolot Corr.).

--- 169 ---

gèlèh:

(Pc.) cêtha, turwaca, têrang, gênah, têtela, wela-wela, jèngglèh.

golèn:

(C.) golèk, ngupaya.

glêntêng:

anggêntêng, (Pm.) ambêladhêg, têmbung mêladhêg, ing Sk. ana, têgêse tumpa, kaya ta: tungguk bêladhêg = bladhêgan. (Tg.) nuli, (Vgl. mlagak? Wdb. Corr.).

glêndhêng:

angglêndhêng, ngumêl-umêli, Pk. Tg. (Vgl. Wdb. Corr.).

gloco:

Mp. (M.) măndaraka utawa martalulut. (verb. v. gloco en dit van lêgojo, zie Wdb. Corr.).

galar:

anggalar: maluluh, S. (Ws.) atiku wis anggalar = wis maluluh.

glik:

k. (Ngy.) padha. suwawi glik ningali janggrungan = suwawi sami ...

gulèk:

(Mgl.) tumuli.

gèlèk:

(Bn.) golèk.

gulud:

guludan, Mp. (M.) gulanlêmah. têmbung iku ing Sk. ora kanggo.

gladrah:

anggladrah, ngayawara, Bl.

galudrah:

(Tg.) gubras.

golèt:

(voor golèk? vgl. golèn, Corr.) Bg. B.

--- 170 ---

gèlès:

Bn. lolos.

gêlas:

sagêlas edhang, gênti Sl, gênti ditabok sagêlas edhang. padha lan tabok-tinabok.

glesoh:

(Tg.) gliyak. glesoh-glesoh lumaku = gliyak-gliyak lumaku. (Vgl. lêgese, lêgoso Wdb. Corr.).

glêwèh:

(B.) gluwèh, glêwèhan = gluwah-gluwah.

glèlèng:

angglèlèng, lèlèh-lèlèh Tg. Pm. Br. Vgl. Wdb. Corr.

glêpuk:

angglêpuk, A. (P.) ambalang.

gladhe:

anggladhe, anggêgulang, J. (Vgl gladhi Wdb. Corr.).

glidhig:

angglidhig, nakal Tg.

glodhog:

gapit pagêr Ng. (Kb.).

glajis:

(Tg.) kêsèd.

glijab:

(Tg.) nikmat.

galiyèng:

anggaliyèng, Cr. (M.) bêcik.

gêlêm:

gêlêman, suthik, Ck. (Pw.) aku gêlêman mrana = aku suthik mrana. (volg. Prof. Kern bet. ook maha in Oud-Javaansch "willen" en "niet willen" eig. koppig, op zijn stuk staan.)

gêlêg:

Bn. kêrêp, Mgl gêlis. (Vgl. gêlak Corr.).

gluga:

sămbakêling, Pk. (Vgl. sumba = kasumba, en galuga, Wdb. Corr.).

--- 171 ---

glagah:

glêgês, arane kêmbang têbu, Tg.

glegot:

(J.) 1. rubuh, 2. gayor, 3. anjêgot.

glêbêg:

pêdhati, Tg.

glèbèg:

angglèbèg, kêsèd, Tg. têmbung glèbèg, ing Sk. ana, kaya ta: mêthèl kayu angglèbèg, rêmbuge angglèbèg, dadi têgêse padha karo oncat.

glithu:

(Pm.) ulêg-ulêg.

glothok:

gêmlothok, (Tg.) manas ati.

galong:

Ng. (Kb.) lêmpung kang arêp ginawe ampo.

gêlang:

digêlangi, dingèngèhi, Tg.

gelang:

pathi onggok, Wg. (Sk.) têmbung gelang, ing Sk. ana, têgêse padha karo: gilang, kaya ta: sindhenane bocah gawèni thowok muni: gelang-gelang layone: layone putri ...

glinggêm:

(Tg.) gluga.

gapat:

Sl. (Smr.) mapat.

gêdhe:

sagêdhe: sadhuwit, Tg. Br.

gadhah:

agahan Tg.

gadhêh:

k. Ng. (Kb.) = gadhah.

godhoh:

tumpi, Tg.

gudhas:

Bn. Cr. (M.) enak.

--- 172 ---

gadhil:

Ng. (Kb.) siyung cèlèng. têmbung gadhil, ing Sk. ora kanggo.

godhêm:

J. tenggok J. (R.) benggol.

gadhug:

anggadhug, utang, J. têmbung gadhug, ing Sk. ana, têgêse padha karo têmbung pantog, lan manèh têmbung gadhug mau.

gêdhêg:

gumêdhêg, gumêdhe, Tg.

gêdhug:

ngêdhug-êdhugake, ngêndêl-êndêlake, gêdhugên, kêtogên, Ng. (Kb.).

gadhang:

daluwang (Ws.).

gidhang:

anggidhang, Tg. ngampiri.

gujih:

Pk. Kb. B. criwis, Tg. Pm. Br. cêthil.

gêjak:

anggêjak, (Bl.) anggiring. têmbung gêjak, ing Sk. ora kanggo, ana têmbung gêjak têgêse: 1. tandhing: utawa babag, 2. anggêjagi galar, gêgitik mênyang galar supaya rontoga tinggine, galar iku diênggoni tinggi. zie ook Wdb. Corr.

gêjut:

(Bl.) rawuk, digêjut nguwong = dirawuk nguwong. Vgl. wdb. Corr. têmbung rawuk, ing Sk. ana, iya iku arane gêgamaning durjana.

gajul:

anggajul, nusul K. (Ws.) Vgl jujul Corr sulih, Pd. (Bn.) volg Wdb = salundhing Corr.

--- 173 ---

gêjul:

(Tg.) andhugal.

gêjug:

anggêjug, nujah, Tg. Vgl. ook. Wdb. Corr.

gejog:

Kr. (Bg.) bendrong, gejogan, bendrongan.

gojèg:

gojegan, Ng. (Kb.) kothèkan, (in deze bet volg. Wdb gejogan zie boven Corr.).

gyaho:

(Tg.) gêndam, digyaho = digêndam.

giyèn:

gêmiyèn, (Tg.) dhèk biyèn.

giyêg:

anggiyêk, Bs., (Pb.) ambiyêt.

gayas:

anggayas (Bn.) ngawag.

gayap:

(Tg.) agahan.

gyanggam:

gyang maman (Tg.) gragapan = krangsangan = yab-yaban.

gima:

Sl. (Smr.) nglima.

gêmoh:

(Kd.) êmoh.

gêman:

(Bn.) sok.

gimin:

Kr. (Bg.) dhisik, (Vgl. dhimin, Corr.).

gamèr:

gamèran, (Tg.) dahwèn.

gamring:

(Tg.) mamring.

gumuk:

punthuk = bongwani, Tg. Br.

gemos:

karêm Bs.

gamil:

Bs (Pb.) cricis.

gamol:

(Kd.) êmpuk.

--- 174 ---

gêmplêng:

anggêmplêng, (Tg.) anggluntung = angglunthung. têmbung gêmplêng, ing Sk. ora kanggo, kang dianggo kêplêng, têgêse bundêr mêmêt utawa gêmblêng, têgêse awor utawa kumpul, kaya ta: gêmblêngna dadi siji. (Vgl. Wdb. kêmplêng, gêmplêng, en gêmblêng, Corr.).

gêmplung:

(Pk.) kuwali.

gêmpung:

anggêmpung, ngasag pari, Bl.

gêmiyèn:

Kr. (Bb.) Bj. Br. C. dhèk biyèn zie giyèn Corr.

gumyêk:

Cr. (M.) rame.? Vgl. gumyah, gumyak, Corr.

gambrèng:

(Tg.) gêmbèng.

gumbut:

(Ws.) bung pênjalin.

gombêlah:

(Pc.) gêthuk putih tanpa gula. Vgl. Wdb. gêmbil en gêmblêp Corr.

gêmblak:

gêndul cilik, Wg. (Sk.) têmbung gêmblak, ing Sk. ana, iya iku tukang kuningan ing prapatan gêmblakan utawa gêmblêkan, Sk. ing kampung kono kunane panggonane tukang kuningan.

gêmblong:

jadah (R.).

gêmbèng:

kêsèd, Tg. Pb. Br.

gumbêng:

angklung, M.

gêming:

(Tg.) enggal, aja giming-giming = aja enggal-enggal. [enggal-engga...]

--- 175 ---

[...l.]

gugur:

jugrug, Pk. Vgl. Wdb. gugrug Corr.

gêgêt:

angguyu kêkêl, Kr. C. anggêgêti = angguyokake.

gigit:

gigitan, k. gambir, Bn. (R.).

gègèl:

gègèl-gègèl, (Tg.) cêkakakan.

gogol:

sêngkud Kr. (Bg.) wong nyambut gawe mono digogol = disêngkut. Vgl. Wdb. Corr.

gabar:

Bs. (Pb.) saru. gabar dinêlêng ing akèh = saru dinêlêng ing akèh.? Vgl. Wdb. abar. Corr.

gèbèr:

(Tg.) jambean sapi.

gabrès:

praduli: gugu, Bs. (Pb.) gabrèsan = pradulèn, anggabrès = anggugu. Vgl. echter Wdb. Corr.

gubris:

(Bn.) paèlu. aja kogubris = aja kopaèlu.

gubrung:

(Tm.) gubrung sapi = gurung sapi.

gabud:

(Bn.) jegos.

gebot:

(Bn.) kalah.

goblak:

(Tg.) tlèdhèk.

gablog:

gêthuk Ngt. (M.).

gatho:

gatho-gathing, (M.) kapinujon.

gêthu:

(Pc.) oran-oran, têmbung oran-oran, ing

--- 176 ---

Sk. ana, iya iku kêtan dang-dangan nganggo krambil, yèn didêplok aran jadah = juwadah.

gathok:

anggathok, mipit, Mgl. gathokên = pipitên. zie ook Wdb. Corr.

gêthuk:

jadah pohung J.

gêthèk:

bêthèk Tg. Mgl.

gêthêk:

gêmlêthêk, Kr. (Bg.) grêgêtên. têmbung gêmlêthêk mèmpêr saka gêmlêdhêg.

gothèk:

(Sm.), Sl.(Smr.) duwe, gothèkku arit mung siji kanggo dhewe, duwèkku ... (Kd.) anggothèk = nyènggèt.

gothot:

sêngkut, Kr. (Bg.) wong nyambut gawe iku digothot = disêngkut. zie echter Wdb. Corr.

gêthêm:

Bs. (Pb.) gêthuk.

gang:

pêgat, Mp. (M.).

gong:

gamêlan, Bl. nabuh gong têlung dina = nabuh gamêlan têlung dina.

gangsir:

gangsiran, babahan, Sl. (Sm.).

gungrung:

(Mgl.) gurung. gungrung sapi = gurung sapi. Vgl. gubrung, Corr.

--- 177 ---

Ba

bah:

umbar, Pd. (Bn.) jarane bahên = jarane umbarên. bah-bah: sakarêp-karêpe, Bn.

bèh:

nyata, A. (P.). apa bahe = apa nyatane.

bahe:

sabahe, manawa, Pd. (Bn.) sabahe dhangan = manawa dhangan.

bahenat:

(Bn.) cihna: utawa bêkti.[36] Vgl. Wdb. bayinat.

bohol:

(Ws.) bobol.

baung:

bruwang, Sl. (Smr.).

bana:

cotho, Pc. bana nulis = cotho nulis. ara-ara, Tm. bana jêmbar = ara-ara jêmbar.

bênah:

Ml. rawat, Tg. P. Kb. B, ambênahi = ngrawati. nata paturon, K. (Ws.).

bènèh:

beda, Ngy. Bn. anèh, C. Vgl. Wdb. Corr.

banat:

Ng. (Kb.) bandhil. banatan = bandhilan.

banal:

banalan, Wg. (Sk.) yod-yodan.

baniyêm:

(Tg.) nglantur.

--- 178 ---

bancèt:

(Tg.) prêcil. zie Wdb. Corr.

bincil:

ambincil, nyawat, Bs. (Pb.).

bêncilung:

ambêncilung, (Tg.) ngapusi.

bancang:

kêncang, J. dibancang = dikêncang. Vgl. kancang Corr.

bêncung:

(Bn.) jaka cilik. Vgl. kacung Corr.

bendra:

(Tg.) birahi.

bandring:

Ng. (Kb.) bandhil, bandringan = bandhilan. têmbung bandring, ing Sk. ora kanggo.

bendrong:

(Ws.) banjur.

bento:

bodho J. (Volg. ms. W. sullig Corr.).

bantun:

(Ws.) tambang jala.

bêntêr:

Bs. (Pb.) badhèr.

bontot:

pambontot, wuragil Tg. Ws.

bantas:

bablas Tg. tambas: rêmbês Br. Vgl. nader Wdb. Corr.

bêntis:

(Bl.) pace.

buntêl:

ambuntêl, anggombol Pk. Vgl. echter Wdb. Corr.

bintang:

dhulang, Tg. ? Vgl. Wdb. Corr.

bêndhe:

kêmpul Tg. Br. ?.

bêndhuk:

(Tg.) cèlèng.

bêndhèk:

Ng. (Kb.) tètèh. wong Sala iku clathune bandhèk = tètèh, ora pego kaya

--- 179 ---

wong Bagêlèn. Vgl. nader Wdb. bandhèk, Corr.

bandhul:

baluh, J.

bondhol:

dibondhol (Br.) dikandhut. têmbung bondhol, ing Sk. ora kanggo.

bandhing:

kw. Ng. (Kb.) pandhing.

bandhung:

ambandhung = nyimak, K. (Ws.) Ng. (Kb.).

bèndhêng:

ambèndhêng, (Bn.) J. mêksa.

benjuh:

Sm. (M.) bisa.

benjoh:

bisa, Ngy, ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku, Vgl enjuh of enjuh of enjoh Wdb. Corr.

banjur:

mancur J. banyune padasan banbur[37] = mancur. ngising mancur-mancur: mèncrèt.

bênyèk:

(B.) jêmèk. Vgl. Wdb. bènyèk Corr.

bênthèt:

ambênthèt, ambabah Mgl.

bur:

tanpa kasil, Bn. yèn mitulungi kasusahaning kere: bur = tanpa kasil = tanpa gawe.

bara:

sabara, manawa, Pd. (Bn.) sabara dhangan = manawa dhangan. bara, kw. = mênawa Corr.

baru:

sabaru: suwang, Pk.

bêrah:

ambêrah: gumêrah, J. R.

buruh:

wêruh, Kd. aku ora buruh = ora wêruh.

barèh:

kumpul, Bn. Vgl. Wdb. Corr.

--- 180 ---

bruhun:

ambruhun Tg. = bruwun.?.

boran:

(Bn.) tanggok gêdhe.

brèntèk:

ambrèntèk Cr. (M.) mrèntèk. têmbung brèntèk, ing Sk. ora kanggo.

brêntos:

saka kramaning têmbung Malayu brenti lèrèn, (Tg.).

barèk:

Sm. (M.) bari.

bêrak:

bêrêk (J.) buthuk, (In Wdb bêrêk, OJ. Corr.).

birik:

(Mgl.) lirih.

borok:

korèng Tg.

brokoh:

dhokoh K. (Ws.).

bratu:

ambratoni, ambuntoni Bs. (Pb.).

burit:

buritan, buri J.? ing Sk. iya (ana) nganggo têmbung iku mungguhing layang-layang carita, yèn ing pakêcapan lan ing layang-layang kiriman: ora kanggo, kang dianggo têmbung: buri. Vgl. echter Wdb. ms. W. geeft op burit = buri. buritan achtererf Corr.

borot:

amborot, ambolos, Bl. zie ook Wdb. Corr.

barus:

ambarus, banjur, Pd. (Bn.) Bl.

bêras:

bêras satêngah, edan = gêndhêng, Tg.

bruwun:

Kr. (Bg.) ramban gêgodhongan, têmbung bruwun, ing Sk. ora kanggo.

--- 181 ---

bariyut:

ambariyut, (J.) ambaliyut.

brama:

kw. gêni, Tg. Pk. Bg. B. M. vgl. Wdb. Corr.

briman:

Ws. Pm. C. priman = ngêmis.

brêg:

ngêbrêg, mêngkurêb T.

bêrêg:

buthuk J.

borêg:

borêgan, Holl borongan U. (Smr.).

baring:

kw. ugal-ugalan Tg. zie echter Wdb. Corr.

bêrung:

ambêrung, kêsèd, K. (Ws.).

biring:

birang-biring (Tg.) athak-ithik.

brêngkonangan:

(Tg.) ugal-ugalan.

brèngkès:

(R.) pès, ing Sk. brèngkèsan zie Wdb. Corr. (M.) mati. dibrèngkès = dipatèni. ambrèngkès = mati.

brêngkowangan:

(Tg.) jêlah-jêlah. ? Vgl. konangan, Corr.

brêngkolang:

Kr. (Bg.) ambalang. Vgl bêngkolang Wdb. Corr.

branggah:

ladrang Mgl. răngka branggah = răngka ladrang.

bik:

gik, Mgl. ana bik êndi = ana gik êndi.

buk:

ora duwe, Wg. (Sk.) buk dhuwit = ora duwe dhuwit.

bok:

lah, J. bokmèh bae = lah mèh bae. ko Ls. (R.) en J. bokjupuk = kojukuk.

baka:

Arb. saka, Pc. baka ngêndi = saka ngêndi.

--- 182 ---

baku:

bakon, sawah lungguhing lurah utawa pratinggi, Tg. Vgl. Wdb. Corr.

bèknèn:

(Tm.) cikbèn.

bêkicot:

Ck. (Pw.) bêkingking. volg Jsz. bêkecot, Corr.

bukti:

kw. cihna, B. ing Sk. iya (ana) nganggo têmbung iku mungguh ing kidung, nanging yèn bêkti padha karo cihna, kaya ta: nyina bêktine apa = cihna, Corr.

bêkasêm:

(J.) kamal. dibêbasêm = dikamal, ing Sk. kang dianggo bêkacêm.

bokmas:

bakyu Tg.

bok-bokane:

(Tg.) bokmanawa.

bêkong:

bêruk, C. têmbung bêkong, ing Sk. ana, iya iku takêran, kang digawe kayu, bisa amot bêras 5 kati. Vgl. Wdb. en volg ms. W. is bêkong nm. v. e. oliemaat, gewl een schepper (siwur) van koper, Corr.

beda:

upama. Smr. bedane = upamane.

bodin:

Tg. Kb. Ka. Br. pohung.

bêduni:

sabêduni (Tg.) satêkêm.

bêdudul:

(Bn.) obrol.

bat:

(C.) olèh, ênggon, tilas, bate nulis =

--- 183 ---

olèhe nulis. bate ana ngêndi = ênggone ana ngêndi. bat apa = tilas apa. têmbung bat, manawa saka tabêt.

bêtêh:

Ng. (Kb.) butuh.

batir:

C. Mgl. batur.

batêk:

katog, J. batêkna budimu = katogna budimu.

bêtok:

(J.) pêtok, pitik bêtok = pitik pêtok.

butul:

tutug, Tg. Kr. (Bg.) B. lakuning lamaran butul ing kawêdanan = tutug ing kawadanan.

batihan:

(C.) watês.

basa:

= barênganu. ing Sk. iya ana sing nganggo basaanu, têgêse barênganu. doch volg. Wdb. zva. barêng conjunctie toen, wanneer enz. Coor.

bisa:

prênah Ngy. bisa ngakang = prênah ngakang.

basin:

J. R. M. bacin.

bêsero:

bathon zie. Wdb. Corr.

bosok:

luwas, B. Tg. klambi wis bosok = wis luas.

besuk iki:

(Tg.) sesuk.

bisit:

(J.) Ls. (R.) bisa. bisit basa = bisa basa.

busèt:

Bg. tobil. zie verder Wdb. Corr.

--- 184 ---

bêsuwêl:

bêsêl, Cr. (M.) têmbung bêsuwêl, ing Sk. ana, kaya ta: dikandhut bêsuwêl, padhane cacinge pating kruwêl, gone dandan pating gidhuwêl, dadi wujuding patrap zie ook Wdb. Corr.

basang:

ambasang, ing Wdb ora ana, Wg. (Sk.) masang, ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung ambasang têgêse masang. Tg. barêng: yèn, kaya ta: basanganu = barênganu, basangakua = yèn akua. (Vgl. basa. Corr.).

bêsung:

Kr. (Bg.) Kb. suthik = êmoh.

bêsingul:

Ng. (Kb.) bêsur.

bawah:

(Kd.) apèk iwak mênyang nglaut nganti nglanjak liyan nagara.

buwah:

buwoh: nyumbang Vgl. buwuh Wdb. Corr.

buwat:

rampung, Ws. gonmu nulis apa wis buwat = wis rampung.

buwêl:

(Tg.) paran. buwêle mênyang ngêndi = parane mênyang ngêndi.

buli:

goci, Tg. Volg. Wdb. buli-buli, Corr.

bêlih:

Tg. Pk. Bg. B. ora. Vgl. Wdb bêlèh en bêlih = ora, Corr.

bêlèh:

rak, beda, kaya ta: bêlèh dudu kiye = rak dudu kiye. bêlèh rupane = beda rupane.

--- 185 ---

belan:

Kr. (Bg.) Pb. Kb. doyan. têmbung belan manawa saka kabelan, têgêse doyan.

bèlèn:

bèlèn-bèlèn, (Tg.) wusana.

balundroh:

Sm. (M.) klumut.

blêndok:

nyongklok J. Bn.

blênto:

pitênah Bn. (balênto, oneecht, valsch Wdb) diblênto = dipitênah. pêpêr, Mg. ladinge blênto = ladinge pêpêr.

bluntak:

kêbluntak, Sl. (Smr.) konangan.

blêndhong:

Pk. Br. benggol.

blèndhêng:

(Tg.) kêsèd.

blece:

blècèn, blaka, Pd. (Bn.) têmbung blece, ing Sk. ana kang nganggo, kaya ta: wuda blècèn = wuda bêjêd.

blicing:

ambêlicing (Pk.) gluwah-gluwèh.

blorot:

kêblorotan, (J.) kêblorop. Vgl. kêblurutan, Wdb. Corr.

bêlok:

jêblog Tg. Pm. Pk. zie ook Wdb. Corr.

blèdru:

(Mg.) sulaya. ing Sk. kang dianggo: bèdru.

bêlit:

mlincur, Mgl. têmbung bêlit, ing Sk. iya iku arane botohan krêtu cina.

bulêt:

ambulêt, rèwèt, Cr. (M.).

bolèt:

katela, Pm. (Pb.). têmbung bolèt

--- 186 ---

ing Sk. ana, iya iku wong kang dêdêge dhuwur ora sêmbada lan gêdhening awake, iku diarani ambolèt. Vgl. ms. W. ambolèt, (Grisseesch) mager van een mensch. Corr.

bulata:

Kr. (Bg.) iya ta: kaya ta.

bêlis:

jêmprit, (M.) Cr. (M.) lombok bêlis = lombok jêmprit.

bilaya:

dibilayani, (Tg.) dilêksanani.

blêman:

(Tg.) tumpèr. têmbung blêman, ing Sk. ora kanggo. zie ook Wdb. Corr.

bulug:

rêgêd, bawuk, pating clonèh, tulisamu bulug = rêgêd. nganti bulug = bawuk ora disikat. tembok kang padha bulug = pating clonèh kêrikan lading.

blêgêdrêg:

(Tg.) bladrêg, têmbung bladrêg, ing Sk. ana, kaya ta: uwuhe ambêladrêg akèh.

blabur:

banjir Br.

blong:

êdhag (Tg.) Pm. zie ook Wdb. Corr.

balong:

balongan, suwakan, Tg. ing Sk. iya iku palêmahan lêdhok dadi têlih banyu, ingaran balong utawa ambalong. en vgl. Wdb. Corr.

blungon:

(Mgl.) bunglon.

blèngkèt:

Ml. rukun, Tg. awor (M.).

--- 187 ---

blongkèng:

(Kb.) blungkang.

blungkang:

bongkok, Pk.Kb. têmbung blungkang, ing Sk. ana, iya iku dêgan utawa krambil ênom kang isih kêna diplathok dipurih isine, plathokan dêgan utawa krambil mau aran blungkang, garinge ginawe kayudang. Vgl. Wdb. en bêngkahan Corr.

bapoh:

(Bn.) santosa, Vgl. bapuh wdb. Corr.

bodho:

ambodhoni, ngapusi, R. zie Wdb. ambodho Corr.

bêdhor:

(Pk.) cikbèn.

bodhor:

(Tg.) badhud.

bêdhul:

ambêdhul (J.) andhugal.

bêdhèl:

tigas, (M.) ambêdhèl lawe, nigas lawe.

bodhol:

amoh, Kr. (Bg.) jarik bodhol = jarik amoh.

bêdhadhag:

(Tg.) mêkrok, têmbung bêdhadhag, ing Sk. ora kanggo. malah mêkrok, ing Sk. ana, kaya ta: kêpuhe mêkrok, ora mêgrok, nanging têmbung kêmbange mêgrok, ora mêkrok. Vgl. Wdb. volg. ms. W. êgrok of êkrok een half geopende toestand van een bloem en derg. vgl êkar, Corr.

bêdhaya:

têlèdhèk anjogèd, J.

--- 188 ---

bêdhama:

wisaya iwak kali, Mgl. rukun Pk.

badhag:

Wg. (Sk.) pisan-pisan, ora nyana badhag = ora nyana pisan-pisan.

badhêg:

rêgêd, Tg. doch vgl. Wdb. Corr.

bêdhag:

mênang ngabotohan, C. bêdhag pira = mênang pira. opah Pk. bêdhagane kulambi siji pira = opahane ... doch vgl. Wdb. Corr.

bêdhèg:

ambêdhègi Pk. J. ngêlèti.

bêdhog:

lading gêdhe, Bn. dhangir, Pm. mêngko aku arêp ambêdhog têgal kulon desa = arêp andhangir. vgl. ook. Wdb. ms. W. geeft op = ambabad.

bodhèng:

(Pc.) kèthèr utawa repot.

bujur:

bujuran, Tg. Kr. (Bg.) Ws. C. gombal, suwèkan utawa jorak-jarikan, pipih.

bêjad:

bêjad rongkong: êrak Tg.

bujid:

(Tg.) kunthing. bujidên = mêsakat. Vgl. bujil Wdb. Corr.

bajis:

bajisan (Tg.) jothakan.

bajug:

Ng. (Kb.) kurangajar.

bojog:

tanggok, Bn. têmbung bojog, ing Sk. ana, iya iku takêran bêras kang digawe iratan pring ori, pojokan lan wêngkune dirangkêpi walulang antara bisa amot têlung kati.

--- 189 ---

bujang:

jaka, Tg. Pk. Bg., Bs.?.

bujung:

bujang Tm. buru, Sl. (Smr.).

bayah:

(Bl.) bangêt, Kr. (Bg.) êmoh. Vgl. Wdb. Corr.

bayinên:

wong duwe anak Pc.

bayaknan:

bayakan, Bn. C. kirane: manawa. ms. W. heeft bayake en bayakna. TD. denkelijk, wellicht, vgl. baya II Corr.

beyekan:

(C.) bangkekan. zie. Wdb. Corr.

biyayah:

ambiyayah: (Pc.) ora tata, morak-marik, pating salêbar, pating bêsasik. Vgl. byayak, Wdb. Corr.

bayang:

ambèn Bn. en zie Wdb. Corr.

byangbang:

(Tg.) bawang.

bombong:

dhangan C. vgl. Wdb. Corr.

bagi:

wênang Bl. sabagi-bagi = sawênang-wênang.

bagèn:

bigèn, bègèn, cikbèn. vgl. Wdb. op bègèn.

bogor:

ambogor Bl. T. (R.) andèrès.

bagrèg:

bagregan (Pb.) saru, ala.

bagêl:

ambagêl (C.) nyawat.

bogol:

ambogol (J.) ngêmplang vgl. bagol WW. en Jsz Corr.

bêgujêng:

(Tm.) gumujêng.

--- 190 ---

bagag:

Cr. (Pw.) bodho. (Volg. ms. W. bêgog dom, een gewone kindernaam aan jongens gegevens Corr.)

bêgog:

cèlèng Pm. Vgl. Wdb. Corr. têmbung bêgog ing Sk. ana, padha dene andhongor, têgêse wong lêlinggihan kang tanpa gunêm, cangkême malongo. Vgl. Wdb. BV. en dhobor Corr.

bebe:

bèbèni (Bn.) andhèwèki.

bêbêh:

B. Kb. Kr. aras-arasên. kêsèd.

bubur:

jadah, bubur lêmu = jênang lêmu J.

bibrik:

ambibrik, bèbrèk, ambèbrèk, Mg. Bn. ngêlar, ambibrik = ambèbrèk pomahan = ngêlar pomahan Vgl. ambabrak bij brak Wdb.

bèbrèl:

(Tg.) gancar, bèbrèle lêlakonmu kêpriye, gancare lêlakonmu kêpriye.

bubuk:

wudhu, (M.) jagoku bubuk = wudhu wis ora olèh tandhing. Volg. Wdb. eer het tegenovergestelde Corr.

bèbèk:

bibis Pm.?

bubut:

ambubut, ambêdhol?

bêbal:

(Kd.) sêmbrèt Vgl. Wdb. bibal Corr.

bêbêg:

bêbêgan, bêndungan, Mp. (M.).

babing:

ambabing (Bn.) ambalang. Vgl. bambing Wdb. Corr.

--- 191 ---

bêthèk:

J. (M.) bêthak Kr. adang Ng.

bêngi:

bingèn, biyèn J. Vgl. Wdb. bingèn Corr.

bangor:

(Tg.) wangkot.

bangku:

meja dhepok Ngy. sabangku = sabau (of) 1/4 jung Bn. ing Sk. iya (ana) nganggo têmbung bangku, nanging mawa pratelan bangku dhepok utawa bangku dhuwur.

bangkahwalah:

(Tg.) mursal. Vgl. bongkowalahi. Wdb. Corr.

bongkor:

Tg. bobor utawa bubruk. têmbung bubruk têgêse barang didol ora payu.

bèngbrèh:

(Bn.) rèwèl, Vgl. bêngkêrèh Wdb. Corr.

bêngkêrèh:

bêngkêrehan, kêrêngan Tg.

bongkrèk:

bungkil Pk, tempe bongkrèk = tempe bungkil Vgl. Wdb. Corr.

bêngkok:

sêgrag Tg. ambune ambêngkok = sumêgrag. Vgl. Wdb. sênggrak Corr.

bengkok:

paring Tm.

bangkang:

ambangkang: sêngguhan utawa pindhon: iya iku jarik luwa[38] dibabar manèh J.

bêngkong:

ambêngkong (Tg.) mogok.

bongsor:

Tg. Kr. (Bg.) longgor. Vgl. Wdb. volg. ms. W. te Mgl. in gebruik Corr.

--- 192 ---

bèngsèng:

(Pw.) Kr. (Bg.) benggol kècu, utawa wong nguladara.

bèngwat:

ambèngwat (Tg.) nglancangi.

banggêl:

Kr. (Bg.) banggal.

bonggol:

ambonggol, anggembol K. (Ws.)

bangba:

(B.) gêni mawa kang mrêngangah. Vgl. wongwa Corr.

bêngêng:

(Pc.) budhêg. Vgl. bêngung Corr.

Tha

thêruk:

thêruk-thêruk (J.) thênguk-thênguk (of) lênguk-lênguk zie ald. Corr.).

thèrèk:

kathèrèk, kêsusu, kêthèrèk-thèrèk, susur-susur Tg.

thik:

kok: têka J. thik ngantuk bae = kok ngantuk bae. thik dadak mêngkono = têka ...: thik-thikan: yak-yakan Kd.

thuk:

thuk-thukan, yak-yakan (Kd.).

thèkwèl:

Pd. (Bn.) jiblès, Vgl. thok II en wel Wdb. Corr.

thêkul:

ngêthêkul, srêgêp Tg. Sm. (M.) têmbung thêkul ing Sk. ana, kaya ta: kêthêkul, ngêthêkul olèhe [o...]

--- 193 ---

[...lèhe] madhang, têgêse dhokoh. (of sêngkud ms. W. volg. Wdb. mathêkul Corr.).

thèklèk:

sunguning kewan kang sèngklèh J.

thakthungan:

(Bn.) ora mêsthi.

thèwèl:

kêthèwèl (Ws.) kêtèwèl.

tholo:

panggaotan Ck. (Pw.) pajêg tholo = pajêg panggaotan.

thlikthik:

nlikthik (Tg.) gumêdêr.

thuling:

sathuling (Tg.) sathithik, sathuling-thulinga = saithik-ithika.

thiplak:

kêthiplak, tlumpah J. têmbung kêthiplak, ing Sk. ana, padhane gêdibal, kaya ta: dadi kêthiplak, dadi gêdibal, Vgl. Wdb. kêtiplak en tarumpah Corr.

thopling:

(Bn.) wukungsa[39] candu.

thiyo:

thiyo-thiyo (Tg.) mogok-mogok.

thamlis:

(Kb.) ayu.

thethas:

êntèk Pc. ing Sk. iya ana sing nganggo têmbung iku.

thing:

thing-thingan, pêthingan Tg. adèn-adèn Kd.

thong:

Thong-thongan, dhewekan C. thong-thongan susuh manuk, dhewekan susuh manuk (ook dhèp-dhèpan en vgl. cup-cupan Wdb. Corr.)

--- 194 ---

thèngsèt:

pêthèngsèt, mêthèngsèt (Kb.) mêthongkrong.

thêngul:

panggaotan (Pw.) pajêg thêngul = pajêng panggaotan.

thongol:

panggaotan (Pw.) pajêg thongol = pajêg panggaotan. zie tholo, Volg. ms. W. tongol de wachtbeurt zijner kameraden waarnemen Corr.

Nga

ngaho:

(Tg.) ngawag.

ngrêkicêk:

(Pm.) ngrêcèh.

nglancong:

(Pm.) mlancong.

nglêdêr:

(Tg.) nglênggêr.

nglawat:

(J.) nglayad, nglawat wong mati = nglayad wong mati. Vgl. Wdb. Corr.

nglayawara:

(M.) lalawora.

nglêmprèh:

(Tg.) kêmba.

ngulabilakir:

(Tg.) Rabingulakir.

ngulabilawal:

(Tg.) Rabingulawal.

nglêngin:

alus, gilap K. (Ws.) têmbung nglêngin ing Sk. ana, têgêse mêrit, kaya ta: baune nglêngin.

--- 195 ---

ngampah:

ngare B. tanah ngampah = tanah ngare Vgl. Wdb. Corr.

ngambêlêgi:

(Tg.) ngêblêgi.

ngonggor:

(Pm.) ngêlak.