Caraka Wêdhar, Yayasan Sastra Lestari, 2018, #580 (Bagian 01: Aksara Wilangan)

1.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0031 Block: Basic Latin Nama: digit one Huruf: 1 UTF decimal: 49 HTML decimal: 1 HTML hex: 1 US keyboard (Windows): 1 (Alt 49)
• Transliterasi ke huruf Latin: 1Golongan: wilanganSebutan: siji (kr. satunggal): aksara ga

Fonetis

• 1 [1], siji [siji]: siji 1 [1], stu=gl\ [satunggal]: satuGgal 1 [1], tu=gl\ [tunggal]: tuGgal 10 [10], spuluh [sapuluh]: sapulUh 10 [10], sfs [sadasa]: sadOsO 10 [10], fs [dasa]: dOsO 10 [10], sjinh [sajinah]: sajinah 100 [100], stus\ [satus]: satUs 1000 [1000], [swu [sèwu]: sEwu

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 1): rup [rupa] - têmên | [co!F` [căndra] - wulan purnama | ssi [sasi] - wulan jangkêp | n*i [nabi] - wudêl | ss [sasa] - lintang | dr [dhara] - wêtêng | bumii [bumi] - lêmah | bufD [Budha] - luwih: namaning măngsa satunggal | [ronNi= [roning] - godhong | [mfi [mèdi] - jubur | aiku [iku] - buntut | fr [dara] - pêksi dara | jnM [janma] - wong | [ak [eka] - satunggal: wiji: tuduh | wk\ [wak] - badan sapata | sut [suta] - anak | siti [siti] - lêmah wêdhèn | awnNi [awani] - kêndêl: srêngenge | wuzÑ|ln\ [wungkulan] - wutuhan: bundêran | wuln\ [wulan] - wulan têmên | niyt [niyata] - yêkti | tu=glK[bh [tunggal kabèh] - watak satunggal punika sadaya || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 354-5.

2.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0032 Block: Basic Latin Nama: digit two Huruf: 2 UTF decimal: 50 HTML decimal: 2 HTML hex: 2 US keyboard (Windows): 2 (Alt 50)
• Transliterasi ke huruf Latin: 2Golongan: wilanganSebutan: loro (kr. kalih): nga lêlêt atau aksara luluh

Fonetis

• 2 [2], [lo[ro [loro]: loro 2 [2], klih [kalih]: kalIh 2 [2], fWi [dwi]: dwi 20 [20], [r=opuluh [rongpuluh]: rOGpulUh 20 [20], klihfs [kalih dasa]: kalIh dOsO 20 [20], s[kodi [sakodhi]: sakODi 200 [200], [r=oatus\ [rongatus]: rOGatUs 2000 [2000], [r=o[awu [rongèwu]: rOGEwu 2000 [2000], klih[awu [kalih èwu]: kalIh Ewu

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 2): [nt] [netra] - paningal | ckSuh [caksuh] - pasuluhan | nyn [nayana] - ulat | sikr [sikara] - tangan | buj [buja] - bau: namaning măngsa kalih | pkS [paksa] - uwang | f]ÙQi [drasthi] - alis | am [ama] - pêpasu: wêwêri | [locn [locana] - urang-uranging mata | crn [carana] - athi-athi | k/!N [karna] - kuping | k/nNi [karni] - ambaning kuping: sungu | anNebh [anêbah] - tlapukan: anêbak | tli=zn\ [talingan] - pangrunguning kuping | mt [mata] - ambaning mata | [lnTznN [lentangana] - lantangan roro | l/ [lar] - wulu suwiwi | anNemBh [anêmbah] - ngabêkti | suku[lo[ro [suku loro] - sikil karo || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 355-6.

3.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0033 Block: Basic Latin Nama: digit three Huruf: 3 UTF decimal: 51 HTML decimal: 3 HTML hex: 3 US keyboard (Windows): 3 (Alt 51)
• Transliterasi ke huruf Latin: 3Golongan: wilanganSebutan: têlu (kr. tiga): panglingan nga, atau nga pengkal

Fonetis

• 3 [3], telu [têlu]: t|lu 3 [3], tig [tiga]: tigO 3 [3], t]i [tri]: tri 30 [30], telu=puluh [têlung puluh]: t|lUG pulUh 30 [30], tig=fs [tigang dasa]: tigaG dOsO 300 [300], telu=atus\ [têlung atus]: t|lUG atUs 300 [300], tig=atus\ [tigang atus]: tigaG atUs 3000 [3000], telu=[awu [têlung èwu]: t|lUG Ewu 3000 [3000], tig=[awu [tigang èwu]: tigaG Ewu

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 3): baNi [bahni] - gêni pandhe | pwk [pawaka] - gêni pucuking gunung | siki= [siking] - gêni upêt: têkên | gunN [guna] - gêni agaran: kasagêdan | fan [dahana] - gêni tanpa sangkan | t]ini=r! [trining rana] - gêni tunon: gêni paprangan | aut [uta] - lintah | aujel\ [ujêl] - wêlut | anauti [anauti] - cacing | jq [jatha] - gêni winadhahan: siyung | [wfD [wedha] - gêni pawon: sêrat pêpakêm: namaning măngsa tiga | anlgNi [analagni] - gêni panasing ati | autwk [utawaka] - gêni wong manggang | ky[lnN [kayalena] - gêni balubukan | puyik [puyika] - gêni dilah | tig [tiga] - têlu | aunNiz [uninga] - gêni obor || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 356-7.

4.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0034 Block: Basic Latin Nama: digit four Huruf: 4 UTF decimal: 52 HTML decimal: 4 HTML hex: 4 US keyboard (Windows): 4 (Alt 52)
• Transliterasi ke huruf Latin: 4Golongan: wilanganSebutan: papat (kr. sêkawan): ma miring

Fonetis

• 4 [4], ppt\ [papat]: papat 4 [4], skwn\ [sakawan]: sakawan 4 [4], ctu/ [catur]: catUr 40 [40], pt=puluh [patang puluh]: pataG pulUh 40 [40], sekwnFs [sêkawan dasa]: s|kawan dOsO 400 [400], pt=atus\ [patang atus]: pataG atUs 400 [400], kwnHtus\ [kawan atus]: kawan atUs 400 [400], sms\ [samas]: samas 4000 [4000], pt=[awu [patang èwu]: pataG Ewu 4000 [4000], kw[nHwu [kawan èwu]: kawan Ewu

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 4): [wf= [wedang] - banyu panas | sgr [sagara] - banyu ngidêri jagad | k/t±i [karti] - banyu sumur | $ucCi [suci] - banyu padasan | jlf]i [jaladri] - banyu rawa: sagantên | nfi [nadi] - banyu kali | [a/ [hèr] - banyu pucuking gunung | nw [nawa] - banyu adhêm | smuf] [samudra] - banyu têlêng | jlnifDi [jalanidhi] - banyu angêdhung | w/!N [warna] - banyu sawangan | [toyfi [toya di] - banyu jêmbangan | wWan [wahana] - banyu udan | wauffi [waudadi] - banyu deresan: pancuran | sinF| [sindu] - banyu susu | wrih [warih] - banyu krambil | fik\ [dik] - padon sakawan | tsik\ [tasik] - banyu oyod: sagantên | ctu/yug [catur yuga] - keblat papat: namaning măngsa sakawan | pt\ [pat] - sakawan || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 357-8.

5.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0035 Block: Basic Latin Nama: digit five Huruf: 5 UTF decimal: 53 HTML decimal: 5 HTML hex: 5 US keyboard (Windows): 5 (Alt 53)
• Transliterasi ke huruf Latin: 5Golongan: wilanganSebutan: lima (kr. gangsal): ma kurung

Fonetis

• 5 [5], lim [lima]: limO 5 [5], g=sl\ [gangsal]: gaGsal 5 [5], [povC [pănca]: pOncO 50 [50], [sket\ [sèkêt]: sEk|t 500 [500], lim=atus\ [limang atus]: limaG atUs 500 [500], g=slHtus\ [gangsal atus]: gaGsal atUs 5000 [5000], lim=[awu [limang èwu]: limaG Ewu 5000 [5000], g=s[lHwu [gangsal èwu]: gaGsal Ewu

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 5): but [buta] - buta lanang kang siyung | p!Dw [Pandhawa] - putraning Pandhu | tt [tata] - gêtih otot | gti [gati] - kêkêtêg: pramana: namaning măngsa gangsal | wisy [wisaya] - panggawe: pirantos | ai!F`i [indri] - bayuning mata | ykS [yaksa] - buta wadon kang siyung | $r [sara] - lêlandhêp | mrut [maruta] - angin ngirid gandaning sêkar | pwn [pawana] - angin adrês | bn [bana] - alas agêng | m/gGn [margana] - angin nèng dalan | smirn [samirana] - angin ngilangakên kringêt | wry= [warayang] - sanjata | [povC [pănca] - gangsal | byu [bayu] - angin kang manjing mêdal | wisikn\ [wisikan] - wuruking bapa | guli=zn\ [gulingan] - barat mêtu paturon | lim [lima] - gangsal || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 358-60.

6.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0036 Block: Basic Latin Nama: digit six Huruf: 6 UTF decimal: 54 HTML decimal: 6 HTML hex: 6 US keyboard (Windows): 6 (Alt 54)
• Transliterasi ke huruf Latin: 6Golongan: wilanganSebutan: nênêm: aksara swara e

Fonetis

• 6 [6], aenem\ [ênêm]: |n|m 6 [6], sf\ [sad]: sad 60 [60], sewifk\ [sêwidak]: s|wida? 600 [600], nemHtus\ [nêm atus]: n|m atUs 6000 [6000], ne[mHwu [nêm èwu]: n|m Ewu

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 6): ms [masa] - măngsa nênêm | sf]Ù [sadrasa] - rasa nênêm | winNy [winaya] - anggang-anggang: namaning măngsa nênêm | zGn [nggana] - tawon | xtu [rêtu] - kawor: uyêk-uyêkan | azGs\ [anggas] - kayu glinggang: ibêr-ibêran | [aoyg\ [oyag] - obah | kxz- [karêngya] - karungu: rinêngga: kaupakara | pz]rsi=nem\ [pangrarasing nêm] - pangrarasing watak nênêm | taen\ [tahên] - kayu taun | w}kS [wrêksa] - kayu tinêgor | p]bt= [prabatang] - kayu rubuh malang nèng dalan | kilti=knNem\ [kilating kanêm] - lêlidhahing măngsa kanêm | [lon [lona] - pêdhês | mL [mla] - kêcut | tikT [tikta] - pait | k-s [kyasa] - gurih | fur [dura] - asin | s/kr [sarkara] - manis || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 360-1.

7.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0037 Block: Basic Latin Nama: digit seven Huruf: 7 UTF decimal: 55 HTML decimal: 7 HTML hex: 7 US keyboard (Windows): 7 (Alt 55)
• Transliterasi ke huruf Latin: 7Golongan: wilanganSebutan: pitu: aksara la; aksara luluh

Fonetis

• 7 [7], pitu [pitu]: pitu 7 [7], spT [sapta]: saptO 70 [70], pitu=puluh [pitung puluh]: pitUG pulUh 70 [70], pitu=fs [pitung dasa]: pitUG dOsO 700 [700], pitu=atus\ [pitung atus]: pitUG atUs 7000 [7000], pitu=[awu [pitung èwu]: pitUG Ewu

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 7): a/fFi [ardi] - gunung urut pasisir | p]wt [prawata] - gunung têpung sami gunung | tu[r=og [turăngga] - jaran | giri [giri] - gunung gêdhe | xsi [rêsi] - pandhita suci | [a=os [ăngsa] - banyak: turun | bikSuk [biksuka] - sapi: namaning măngsa pitu | cl [cala] - sukuning gunung | aimwn\ [himawan] - mega pucuking gunung | spT [sapta] - pitu | 8!Dit [pandhita] - putus | $Wr [swara] - pandhita kalok | [gor [gora] - anggung | munNi [muni] - pandhita muruk: muni | $Wkuf [swa kuda] - jaran kêbiri | tuzGznNi=gunu= [tungganganing gunung] - têngahing gunung | wiku [wiku] - pandhita ing gunung | ypipitu [ya pêpitu] - inggih pêpitu || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 361-2.

8.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0038 Block: Basic Latin Nama: digit eight Huruf: 8 UTF decimal: 56 HTML decimal: 8 HTML hex: 8 US keyboard (Windows): 8 (Alt 56)
• Transliterasi ke huruf Latin: 8Golongan: wilanganSebutan: wolu: pa palya; aksara mahaprana

Fonetis

• 8 [8], [wolu [wolu]: wOlu 8 [8], asQ [astha]: asTO 80 [80], [wolu=puluh [wolung puluh]: wOlUG pulUh 80 [80], [wolu=fs [wolung dasa]: wOlUG dOsO 800 [800], [wolu=atus\ [wolung atus]: wOlUG atUs 800 [800], [doms\ [dhomas]: Domas 8000 [8000], [wolu=[awu [wolung èwu]: wOlUG Ewu

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 8): n& [naga] - ula gêdhe | pnNgn\ [panagan] - ênggon ula gêdhe | slir [salira] - manyawak | bsu [basu] - têkèk: kumaraning naga: namaning măngsa kawolu | tnu [tanu] - bunglon | mu/t±i [murti] - cêcak: sangêt | kuvJr [kunjara] - kandhang gajah: gêdhong pasakitan | gjh [gajah] - gajah nèng wantilan | fi[p=og [dwipăngga] - gajah tinitihan ratu | aÙQi [asthi] - gajah dèn palanani | smf- [samadya] - gajah nèng têngahing dalan | mzGl [manggala] - gajah binêkta prang: pangajêng | firf [dirada] - gajah mêta | bu[jozG [bujăngga] - ula lanang | b]aMnÙQ [brahmanastha] - pandhita sabrang wêwolu | fipr [dipara] - gajah binêkta cangkrama | limn\ [liman] - gajah ginawa midhang | lnHul [lan ula] - ula lanang || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 362-3.

9.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0039 Block: Basic Latin Nama: digit nine Huruf: 9 UTF decimal: 57 HTML decimal: 9 HTML hex: 9 US keyboard (Windows): 9 (Alt 57)
• Transliterasi ke huruf Latin: 9Golongan: wilanganSebutan: sanga: aksara ya; măndaswara

Fonetis

• 9 [9], sz [sanga]: sOGO 9 [9], nw [nawa]: nOwO 90 [90], sz=puluh [sangang puluh]: saGaG pulUh 90 [90], sz=fs [sangang dasa]: saGaG dOsO 900 [900], sz=atus\ [sangang atus]: saGaG atUs 9000 [9000], sz=[awu [sangang èwu]: saGaG Ewu

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 9): t(ÙQ [trustha] - lèng bêdhil: suka | t(ÙQi [trusthi] - lèng tulup | muk [muka] - rêrai | gpur [gapura] - lawanging ratu | wiwr [wiwara] - lawang sakèthèng | fWr [dwara] - lawanging omah | n!F [nanda] - lèng kodhok: sêsotya: namaning măngsa kasanga | wilsit [wilasita] - lèng kombang | guw [guwa] - lèng patapan | r[go [rago] - lèng samun | luf] [ludra] - uluraning dewa | gt] [gatra] - lèng gangsir | [gonF [gănda] - ambêt | [l= [lèng] - lèng sêmut | [r=o [rong] - lèng ula | [s=o [song] - lèng landhak | terusn\ [têrusan] - lawang butulan | [ykuO=k [yèku ăngka] - inggih punika wêwilangan | bbhan\ [babahan] - lèng maling | awssz [hawa sasanga] - bolonganing badan || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 363-4.

10.

Huruf

Deskripsi

• Unicode: U+0030 Block: Basic Latin Nama: digit zero Huruf: 0 UTF decimal: 48 HTML decimal: 0 HTML hex: 0 US keyboard (Windows): Alt 48
• Transliterasi ke huruf Latin: tidak adaGolongan: wilanganSebutan: sapuluh (kr. sadasa): nul; das; perubahan sandangan swara i

Fonetis

• 0 [0], fs\ [das]: das 0 [0], si/n [sirna]: sIrnO

Keterangan lain

• Căndrasêngkala (Sêkar Kusumawicitra: Watak 10): [bom [boma] - sukêt mati: awang-awang: namaning măngsa sapuluh | sunV [sunya] - suwung | ggn [gêgana] - langit kesisan mega | brkn\ [barakan] - tan katon: sêndhalan | a[foh [adoh] - têbih | ai=lzit\ [ing langit] - ing langit | antn\ [anatan] - katon tan kagayuh | winF| [windu] - tumbuking taun | a[n=wiyt\ [anèng wiyat] - langit kang amor lan mêndhung | wifikWifik\ [widik-widik] - katon nuli ilang | mXtik\ [malêtik] - satêngahing langit: manculat | si/[nN=ggn [sirnèng gêgana] - sirna ing langit | sgu=zi=fs\ [sagunging das] - sakathahe kang ilang | wWl= [walang] - mêsat | [kos\ [kos] - anggusah | wtkSpuluh [watak sapuluh] - watak sadasa || Sumber: 'Sêkar Kusumawicitra' dalam Sêkar-sêkaran, Mangkunagara IV, Surakarta: Albert Rusche & Co., 1898, hlm. 364-5.