Ringgit Madya Lampahan Narpalaksita, Mangkunagara IV, 1916, #85 (Pupuh 01–05)
| 1. | Ringgit Madya Lampahan Narpalaksita, Mangkunagara IV, 1916, #85 (Pupuh 01–05). Kategori: Bahasa dan Budaya > Wayang. |
| 2. | Ringgit Madya Lampahan Narpalaksita, Mangkunagara IV, 1916, #85 (Pupuh 06–11). Kategori: Bahasa dan Budaya > Wayang. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
M.N. IV
Sêrat Pêthikan Saking Pakêm Ringgit Madya, Lampahan Sambêtipun: Wedhasiswaya. 1916. Inggih Punika Ingkang Dipun Wastani Lampahan Narpalaksita.
Anyariyosakên Sang Prabu Sariwahana lêlana sajawining kitha, kadhèrèkakên Patih Sunjaya tuwin Bagawan Wasusarma, tindakipun sang nata dalah ingkang dhèrèk, sami namur apindha: brahmana.
Yasan Dalêm Suwargi Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Mangkunagara kaping IV. Ing nagari Surakarta.
--- [2] ---
[...]
--- 3 ---
1. Pangkur
1. Sang Prabu Sariwahana | miyos saking jro pura dipun iring | radyan patih kalihipun | Bagawan Wasusarma | katrinira pindha brahmana sadarum | ya ta wau lampahira | wus mêdal saking praja di ||
2. wus lêpas ing lampahira | sri narendra lawan pandhèrèk kalih | dupi prapta ing wana gung | wetan dhusun Waita | wontên sima kêkalih sangêt gêngipun | sêmune galak aringas | dupi papagan sang aji ||
3. singa anggro gora-godha | mangsah nubruk mring katri kang lumaris | tanpa rêringa bêg lampus | ing ngriku sri narendra | lawan Patih Sunjaya myang katrinipun | Sang Bagawan Wasusarma | katri yitna anadhahi ||
4. maring kruraning sardula | kang sajuga mangsah nubruk sang aji | sang
--- 4 ---
nata prayitnèng kewuh | sigra amênthang laras | wus lumêpas jêmparingira sang prabu | kacundhuk sima palastra | kuwănda sirna tan kèksi ||
5. nulya sima kang sajuga | nêmpuh maring Sunjaya Radyan Patih | trangginas sang mantri ngayun | nyandhak gandhewa dibya | mênthang langkap jêmparing lumêpas mamprung | sima anggro lawan milar | wus kataman ing jêmparing ||
6. gumêbrug dhawah ing kisma | tan antara kuwandaning kesari | musna wus datan kadulu | ya ta sasirnanira | kuwandaning sardula kêkalihipun | tan antara wontên prapta | tiyang kaki-kaki kalih ||
7. mêndhak marêk ngarsèng nata | ciptaning tyas wau pun kaki-kaki | lah ta baya iku ratu | kang ngruwat raganingwang | jêr rupane beda lawan rowangipun | kawistarèng sêmunira | cahyane sumilak wêning ||
8. kocak-kocaking paningal | pamulune pasêmon ngatawisi | marma sanalika laju | kalih èsmu nalăngsa | nèng ngarsendra dahat dènira
--- 5 ---
tumungkul | yayah konjêm ing pratala | ya ta wau sri bupati ||
9. Sang Prabu Sariwahana | gya andangu maring janma kêkalih | nihan wau sabdanipun | hèh karo sira sapa | aranira miwah ing pinangkanipun | lawan paran kang sinêdya | kang dinangu matur aris ||
10. lan dhêku konjêm ing kisma | dhuhdhuh adhuh gusti jêng sri bupati | mugyamba kalilan munjuk | ing ngarsa jêng paduka | koningana gusti ing sajatosipun | kalih kang warni sardula | inggih kawula sayêkti ||
11. lawan sadhèrèk kawula | ingkang wontên wingking amba puniki | kang dados darunanipun | kawula warni sima | amba matur gusti ing ngarsa pukulun | nanging yèn panujyèng karsa | gusti kawula aturi ||
12. kèndêl ngiras lêlênggahan | wontên soring gurda mandera ngriki | ing mangke kawula munjuk | gancaraning carita | ing sakawit amba ing sakalihipun | lawan sadhèrèk kawula | prasamya dadya kesari ||
--- 6 ---
13. nanging makatên punika | namung bilih paduka jêng sang aji | saarju panggalih rujuk | myarsakkên ing carita | ingatase nguni lêlampahan ulun | Sang Prabu Sariwahana | lawan Sunjaya Dyan Patih ||
14. myang Bagawan Wasusarma | duk miyarsa mring ature wong kalih | sami suka galihipun | nulya satata lênggah | sadayane nèng ngandhaping mandera gung | sasampuning samya lênggah | ya ta janma kaki-kaki ||
15. miwiti matur sang nata | dhuh pukulun rêksakaning sabumi | amba punika saèstu | tiyang dhusun Waita | kang katingal saking ing ngriki puniku | Sang Prabu Sariwahana | nyambêti ngandika aris ||
16. hèh ta bapa Wasusarma | ingsun tanya prênahe ingkang dèsi | Waita ingkang kadulu | apa kulon myang wetan | êlor kidul ingsun iki têka bingung | nèng madyaning wanawasa | tan wrin prênah siji-siji ||
17. Sang Bagawan Wasusarma | tuwin Patih Sunjaya matur aris | dhuh anggèr
--- [0] ---
--- 7 ---
ingkang sinuhun | prayogi andangua | maring tiyang sêpuh kêkalih puniku | punika kang sampun paham | angambah ing wana ngriki ||
18. tandya sang nata ngandika | dangu maring tiyang dwi kaki-kaki | nihan sabdane sang prabu | hèh karo kaki tuwa | ingsun tanya ngêndi iku prênahipun | pênêre desa Waita | petunge saka ing ngriki ||
19. sabab sajatine ingwang | dahat bingung anèng têngah wanadri | tan wrin êlor lawan kidul | tanapi kulon wetan | janma sêpuh kêkalih sami umatur | dhuh gusti sêsotyaning rat | pêpakuning nuswa Jawi ||
20. mênggah gusti prênahira | lawan ingkang lêrês tuwan lênggahi | dhusun Waita puniku | kilèn lêrês prênahnya | sri narendra gumujêng duk myarsa atur | uwis kaki tyasku lêga | wruh keblat sawiji-wiji ||
21. muhung mêngko banjurêna | caritanta lêlakonira nguni | sandika kang tampi dhawuh | tandya matur sang nata | dhuh pukulun wasta kawula
--- 8 ---
saèstu | sampun karan pun Pusara | seda dhèrèk amba gusti ||
22. pun Wisaya namanira | de bukane kawula salah warni | warna sardula puniku | makatên purwanira | kănca amba tiyang Waita sadhusun | kang dadya pangupajiwa | lampah kadursilan sami ||
23. mandung nayap tuwin begal | botên wontên niyat sêdya sêsabin | sacara-caraning dhusun | kajawi amung tansah | ngampak ngoyok bêsmi griya lawan ngècu | nuju ing dintên sajuga | sakănca kawula sami ||
24. tiyang sadhusun Waita | sami myarsa pawarta kang patitis | yèn ing Rewataka gunung | bawah ing Dwarawatya | wontên juga pandhita ingkang palungguh | dhêdhepok sawêg enggalan | kawarti kalangkung sugih ||
25. wasta Bagawan Watrika | rencangipun namung lawan kang èstri | lan cantrik sajuga sêpuh | gunggung mung tigang jiwa | măngka kănca kawula tiyang sadhusun | cacah wontên kawan dasa | laju samya ekakapti ||
--- 9 ---
26. ngangkati dhatêng pratapan | Rewataka sakănca kawan dèsi | suka-suka jro lumaku | margi ciptaning driya | botên sande badhe angsal brana agung | karantên ingkang tinêba | mung tiyang tiga galindhing ||
27. wusananipun duk prapta | prênahipun ing Rewataka wukir | dèrèng ngantos sanggyanipun | nandukakên duskarta | sêlak kêni ing pangaribawanipun | Risang Bagawan Watrika | kănca amba kawan dèsi ||
28. sami nandhang kabingungan | datan ana kang wêruh keblat sami | êlèr kilèn wetan kidul | sampun datan uninga | myang ing arga Rewataka tan kadulu | sadaya wus katon wana | tambuh kang sinêdyèng kapti ||
29. nulya pêpuntoning driya | ayun mantuk maring wismane sami | ing dhusun Waita wau | nanging kănca sadaya | botên wontên kang uninga marganipun | saking putêking tyas samya | nunjang kêkajêngan sami ||
30. nanging linantur kewala | saparane tan wontên kang kinapti [ki...]
--- 10 ---
[...napti] | amung jroning ciptanipun | nênuwun mring jawata | dèn wêruhna prênah tuwin marginipun | maring dhusun ing Waita | ya ta kalane dumugi ||
31. sakănca ing madyèng wana | nulya panggih lawan janma satunggil | ingkang lagya mêndhêt kayu | nulya amba sakănca | amurugi amung nêdya minta tuduh | prênahing dhusun Waita | nanging janma wau dupi ||
32. mulat mring kănca kawula | kawan dasa têka lumayu gêndring | botên mawi tolèh pungkur | lan bêngok-bêngok sambat | tulung-tulung ana macan patang puluh | kajêng dènira ngupaya | satumpuk wus tan tinolih ||
33. sadaya sami tinilar | duk ing wau amba sawêg mangarti | lamun kăncamba sadarum | sami warni sardula | saya sangêt sungkawaning tyas margiyuh | saking nglalu jroning driya | sumêdya yun ngamuk sami ||
34. nanging dèrèng kalampahan | dumadakan wontên parmèng dewa di | gusti kawula sang prabu | Pandhawa saha wadya | acangkrama cêlak [cêla...]
--- 11 ---
[...k] ing Waita dhusun | umyat sima bayak-bayak | tandya sami jinêmparing ||
35. dening gusti Sang Arjuna | kănca ulun tri dasa astha kêni | têmah badhar ruwat sampun | saking warni sardula | wangsul warni manuswa lir waunipun | dèntên amba kalihira | lan sadhèrèk amba gusti ||
36. ingkang nama pun Wisaya | karantêne tan bangkit ruwat sami | saking duk nalikanipun | para nata Pandhawa | ngêmbat langkap dumadakan manah ulun | kalih lan sadhèrèk amba | èsmu maras jroning ati ||
37. jêmparing dèrèng dhumawah | ulun gêlap oncat manjing wanadri | kados sampun takdiripun | karsèng jawata mulya | amba datan sagêd ruwat duk rumuhun | têka mawi manah maras | têmah kadaut sapriki ||
38. sawêg wontên karsèng dewa | amaringi sih parimarma malih | ruwating cintraka ulun | margi sing jêng paduka | mila amba kalih sami matur nuwun | myang mêmuji pudyastawa | maring jawata [jawa...]
--- 12 ---
[...ta] linuwih ||
39. mugi sakarsa paduka | sinêmbadan dening Hyang Udyalati | kongsia turun-tumurun | tumêrah putra wayah | sasampuning makatên ing atur ulun | sadangunipun kawula | wontên ngarsa tuwan yêkti ||
40. têka wontên osiking tyas | kang nuwuhkên pangungun jroning ati | dèntênta liring pangungun | nalika jêng paduka | karsa ngruwat sakănca amba rumuhun | ingkang tigang dasa astha | ngantos praptaning samangkin ||
41. têka dèrèng katon wrêdha | maksih pajêg ajêg bagus taruni | dene kawula pukulun | wiwit kesah anêdya | duratmaka maring Rewataka gunung | nguni maksih sami mudha | praptaning ruwat samangkin ||
42. wangsul malih warni janma | têka sampun pikun akaki-kaki | punapa darunanipun | măngka pangraosing tyas | dèrèng lami kawula warni sima gung | praptaning ruwat punika | dene sampun kaki-kaki ||
43. mugi tuwan aparinga |
--- 13 ---
sêsêrêpan marmane ulun gusti | dene enggal-enggal sêpuh | pae lan jêng paduka | awèt mudha awèt brêgas tuwin bagus | ijap samantên punika | gusti têka tambah manis ||
2. Dhandhanggula
1. duk samana wau Sri Bupati | Yawastina Sri Sariwahana | lawan kalih pandhèrèke | Sang Wasusarma Wiku | myang Sang Arya Sunjaya Patih | rikalane miyarsa | maring aturipun | kalih kang nêmbe nirmala | langkung ngungun lan suka gumujêng sami | sang prabu lon ngandika ||
2. hèh Pusara lan Wisaya kalih | sajatine ing pitakonira | iku wus kliwat mangsane | limang karaton iku | wruhanira jêng eyang nguni | Nata Pandhawa ingkang | ngruwat sakancamu | macan têlung puluh astha | ing samêngko sanggyane wus muksa sami | sawadyabalanira ||
3. duk samana karaton ginanti | ingkang wayah Prabu Dipayana | banjur ginantyan putrane | Sri Yudayana Prabu | gya ginantyan [gi...]
--- 14 ---
[...nantyan] ing putra maning | Sang Prabu Gêndrayana | iku uwak ingsun | banjur ngalih kutha marang | ing Mamênang dene Yawastina nagri | ginantyan arinira ||
4. kang pêparap Sri Yudayaka Ji | kang jumênêng nata binathara | mêngku nuswa Jawa kabèh | yaiku ramaningsun | nanging kabèh mau wus sami | padha muksa sadaya | kari raganingsun | madêg Nata Yawastina | juluk ingsun Sri Sariwahana Aji | sawadyabalaningwang ||
5. karsèng dewa pinarêngkên maksih | karaharjan kongsi mêngko padha | lah samêngko ingsun gêntèn | nglairkên sarasèngsun | nalikane manira iki | miyarsa aturira | dahat ing pangungun | de sira karone padha | maksih sami ginanjar arja basuki | nanging ta kawruhana ||
6. mungguh umure kewan wanadri | kang kalumrah tan kêni sangsaya | tan winangên doh cêndhake | tarkadhang kalanipun | ana ingkang têmahan kongsi | patine ana ngurag | myang dadya lêlêmbut [lê...]
--- 15 ---
[...lêmbut] | dumadine pakênira | sadurunge ruwat saka salah warni | gonira awèt gêsang ||
7. kadidene sirantuk pêpanci | pêpancène umur gêsangira | lir sato kewan uripe | marmanta sira iku | praptèng mêngko maksih basuki | nanging wataraningwang | sanak sadulurmu | kang barakan lawan sira | malah-malah kiraku praptaning siwi | kang nèng dhusun Waita ||
8. baya kabèh wus padha ngêmasi | têlas wau sabdaning narendra | ya ta Pusara kalihe | Wisaya arinipun | nalikane samya miyarsi | dhawuh sabdaning nata | anglês jroning kalbu | samya tumêngèng akasa | sru karuna dahat karantaning ati | mring anak rabinira ||
9. ingkang samya tinilar ing nguni | mandung maring wukir Rewataka | kalih sarêng sêsambate | dhuh dewa jawata gung | kalingane samêngko iki | gusti Nata Pandhawa | sadaya wus murut | maring jaman kadewatan | dadi ingsun iki kêna dèn arani | klêbu wong
--- 16 ---
jaman kuna ||
10. wusnya Wisaya lan Pusarèki | sambat-sambat mring Nata Pandhawa | gya sambat anak rabine | lan anjrit amlasayun | dhuhdhuh anak myang rabi mami | dene karaya-raya | iya ênggon ingsun | ngupayakkên sandhang boga | kongsi ingsun karo padha anêmahi | papa cintraka dahat ||
11. datan lumrah sasamining janmi | salawase arupa sardula | kulinèng wana ênggone | samêngko ruwat ingsun | wêkasane sira wus sami | muksa sumêngkèng jaman | kadewatanipun | katuwone raganingwang | têka urip kari anggana pribadi | tanpa katrêsnaning tyas ||
12. yèn mangkono suka lila mami | anusula palastra kewala | kari urip tanpa gawe | sabab talining umur | kabungahan rantas wus tapis | janma ing marcapada | jênake kalamun | rinakêting kasênêngan | yèn bab iku wus tan ana kang nglabêti | urip măngsa krasana ||
--- 17 ---
13. wusing têlas sêsambate kalih | pun Pusara lawan pun Wisaya | tandya alon ing ature | maring wau sang prabu | amêmêla mêmalat ing sih | dhuh gusti sang minulya | kawula nênuwun | lilah badhe anusula | dhatêng anak rayat amba kang wus lalis | mantuk mring ariloka ||
14. nadyan kalêbêt dhasar yumani | sayêktine gusti ulun têmah | ya ta duk têlas ature | kêkalih mring sang prabu | pun Pusara Wisaya sami | kalih lajêng amuksa | sanalika wau | wus sirna tanpa karana | ya ta Prabu Sariwahana pituwin | Radyan Patih Sunjaya ||
15. lawan Risang Wasusarma Rêsi | langkung ngungun èsmu kagawokan | dènnya mriksani muksane | janma kêkalih wau | dene datan măntra ing warni | tiyang dhusun walaka | têka karya gumun | kamuksanira sampurna | wignya sarêng sami sanalika bangkit | ngukut pănca indriya ||
16. rasa-rumasa ginulung dadi | gumolonging [gumo...]
--- 18 ---
[...longing] rahsa cipta juga | sakêdhap sirna wandane | riwusnya katri ngungun | tandya wau sri narapati | Prabu Sariwahana | gya ngandika arum | mring Patih Arya Sunjaya | tuwin maring Risang Wasusarma Rêsi | hèh karo wruhanira ||
17. wus têtela titahing dewa di | datan kêna yèn kinayangapa | dèn ina sapêpadhane | dadi tan dupèh luhur | trahing wirya myang maratapi | mêsthi widagdèng guna | putusing pangawruh | kosokbaline wong sudra | trahing papa darah wijiling acêplik | iku durung karuwan ||
18. mêsthi bodho kaya kêbo sapi | rèh kanyatan iku Si Pusara | lawan Wisaya arine | iku wong desa kluthuk | têka gawe gawoking ati | Sang Wiku Wasusarma | lan sang mantri anung | sira Dyan Patih Sunjaya | samya dhêku kluhuran dhawuh narpati | ya ta wusnya watara ||
19. dènnya wawan sabda jêng sang aji | lawan kêkalih pandhèrèkira |
--- 19 ---
anulya sang nata age | sasmita tindak gupuh | amiwiti lumampah malih | Bagawan Wasusarma | lan patih tut pungkur | sang nata karênaning tyas | aningali asrining têgal myang sabin | kang samya kalangkungan ||
20. datanapi ingkang dèsi-dèsi | padhukuhan kang samya katingal | wênèh grombol kêkayone | kikising dhusun-dhusun | kathah sami pinagêr dêling | wismane umbul miwah | pra patingginipun | katon munggul tinêngêran | têngah jaro sinung gapuran sing dêling | wèh sêngsêm yèn winulat ||
21. lamun wanci surya tunggang wukir | sri kawuryan sanggyaning kaanan | gunung katon pating jlarèh | sêla-sêlaning rumput | ingkang kangge margining janmi | menggak-menggok luk-lukan | anglir bèkkung lurkung | kanan kering têtanêman | pantun gaga myang ron rêrumputan kèksi | ijo sing katêbihan ||
22. sri narendra kacaryaning galih | tanpa sayah kaslamur ing kathah [ka...]
--- 20 ---
[...thah] | kang kawuryan asri kabèh | yèn nuju wayah esuk | janma anglur marang ing sabin | lare-lare akathah | mêdal saking dhusun | angon rajakayanira | kêbo sapi dèn tut pangone nèng wuri | janma kang wrêdha-wrêdha ||
23. sikêp pacul nèng pundhak pinandhi | ingkang èstri wênèh mring tanduran | ana ingkang nuju panèn | sang nata suka dulu | mring kaanan kang dèn tingali | ya ta ing lampahira | wau sang aprabu | duk prapta ing prênahira | sakiduling dhusun Mantihanta nami | wanci siyang samana ||
24. bêntèripun bantêr sawatawis | sri narendra akraos kasatan | kèndêl soring kajêng surèn | sang nata ngandika rum | maring Wasusarma Sang Rêsi | hèh bapa ingsun minta | ing pitulungamu | sira ngupayaa tirta | nora ketang satètès jangjine wêning | karana raganingwang ||
25. krasa ngêlak labête lumaris | wayah awan panase gumêmplang | sang bagawan age-age [a...]
--- 21 ---
[...ge-age] | sandika pangkat sampun | gêgancangan dènnya lumaris | tumamèng jro padesan | kagyat duk andulu | sêpi datan ana wisma | jroning driya dahat pangunguning galih | myang ngudasmarèng cipta ||
26. kadiparan desa iki sêpi | nora ana wismane sajuga | yèn sun sawang kaanane | palakirnane pênuh | têka nora ana kang ngambil | dadya iki ing desa | wus lawas asuwung | dangu-dangu sang bagawan | aningali wisma sajuga amrêgil | lèr kilèn prênahira ||
27. tandya pinurugan dupi prapti | saya ngungun wau sang pujăngga | de tan ana sabawane | malah ing korinipun | katingalan kêkah kinunci | ingêrut pinusara | nulya sang awiku | miyarsa bawaning janma | watuk-watuk wontên salêbêting panti | Bagawan Wasusarma ||
28. sigra nguwuh-uwuh saking jawi | nanging datan wontên mangsulana | dèn ambali panguwuhe | winanti-wanti asru | mêksa datan [da...]
--- 22 ---
[...tan] ana mangsuli | sang bagawan jroning tyas | sayarda angungun | tandya wau sang pujăngga | anyakêti ing wisma lawan angintip | kaananing jro wisma ||
29. dipun incêng sing padoning panti | pagêr gêdhèg ana sarowongan | jro wisma katingal kabèh | sarta wontên kadulu | janma juga pitêkur linggih | nèng ngajênging krobongan | lir sila kadulu | nanging suku tan katingal | labêt dening barukut kinêmul jarit | de wujuding kang janma ||
30. sampun sangêt wrêdha dhapur ringkih | cahyèng muka wus sawang kunarpa | sang bagawan dahat wlase | tandya pusarèng pintu | inguculan saking ing jawi | ponang kori wus mênga | sang pujăngga laju | umanjing sajroning wisma | amrêpêki mring janma wrêdha kang linggih | Bagawan Wasusarma ||
31. dupi parêk satata gya linggih | lan têtanya lon wijiling sabda | dhuh kaki tuwa wiyose | lamun panujyèng kalbu | ingsun iki tanya sathithik | ya maring pakênira |
--- 23 ---
yèn ana luputku | sira sunga pangaksama | sajatine sira sapa kang kêkasih | lan apa krananira ||
32. sira mau ngong uwuh sing jawi | wanti-wanti ing panguwuh ingwang | sira mêksa kèndêl bae | enak-enak kêkêmul | wruhanira măngka sun iki | dutaning nata dibya | angupaya ranu | kinarya jampi kasatan | hèh ta kaki apa sira iku lagi | nandhang papa kasmala ||
33. lamun sira roga ingsun yêkti | bangkit lamun amaluyakêna | maring roganira kabèh | wit sira ayya tambuh | ingsun iki pandhita luwih | pandhita jroning praja | Yawastina iku | kang mumpuni liring guna | măndraguna waskitha ing agal rêmpit | dene kêkasih ingwang ||
34. pêparinge jêng sri narapati | Sang Bagawan Wasusarma măngka | Yawastina pujanggane | marma kaki dèn gupuh | pêpajara apa kang dadi | tlanjêring roganira | ngong jampèni gupuh | dimène nuli waluya | awit saking wêlas ingsun [ing...]
--- 24 ---
[...sun] aningali | marang ing warnanira ||
35. de wus tuwa winêwahan sakit | bokmanawa dinuluring dewa | ngong kuwasa mulyakake | maring roganta iku | ya ta risang kasmala nuli | ngungkap kêkêmulira | byak katingal sampun | wujuding kasmalanira | wiwit ngandhap pajalêran tigas pacing | nulya sinung sambêtan ||
36. kajêng ingkang ginatra kinardi | papak ramping saukuring sila | ing nginggil wêtah sipate | sang roga lon umatur | dhuh pukulun sang maharêsi | mugi kapirsanana | wosing sakit ulun | tan limrah sakiting kathah | mila dahat ing tyas rudita rudatin | manawi tan wontêna ||
37. asih parimarmane sang yogi | nyampurnakkên ing papa kasmala | yêkti salami-lamine | ngagak-agak kalalun | botên gêsang botên ngêmasi | sintên ingkang kuwawa | nandhang siksa agung | lêhêng cinupêt ing yitma | babarpisan samêndhang botên darbèni | masgul saksêrik ing tyas ||
--- 25 ---
38. Sang Bagawan Wasusarma dupi | aningali mring wujud mangkana | kagyat anjêngèk sabdane | adhuh lae dhuhadhuh | nora nyana pisan tyas mami | kalamun sakitira | cacat kang kadyèku | ngong sêngguh lara sawantah | kadiparan kaki purwanira nguni | sira kongsi mangkana ||
39. sang kasmala aturira ririh | dhuh sang wiku ingkang kinawasa | mugi dèn sabar galihe | mênggah karsa pukulun | yun andangu purwaning nguni | amba nandhang paparda | dèrèng sagêd matur | rèh paduka mangke lagya | dipun utus sang nata ngupados warih | măngka utamèng duta ||
40. sampun ngantos salah wèngwèng margi | sayogyane ngèsthia ing karya | barang kang dhinawuhake | dening gusti sang prabu | dadya datan sinêbut nami | duta asalah cipta | wondene pukulun | lamun wus lêbda ing karya | awangsula paduka tindak mariki | sayêkti tan kuciwa ||
41. padukarsa ayun nguningani | gancaraning lêlakyan kawula | purwa [pur...]
--- 26 ---
[...wa] madya wasanane | amba sayêkti matur | nanging tuwan kêdah nglampahi | ngupados we punika | pundhutan sang prabu | myang botên susah ngupaya | têbih-têbih wingking paduka sayêkti | sampun wontên punika ||
42. toya marta ingkang langkung wêning | kados pantês lamun dèn unjuka | kagyat sang wiku kalane | myarsa pangucapipun | sang kasmala tandya sang rêsi | nolih ing wuri miyat | kêndhi pratola gung | lambaran bokor kancana | langkung ngungun wau risang maharêsi | ciptaning jro wardaya ||
43. yèn mangkana si kaki kang sakit | wus tan pae pandhita utama | myang sinihan batharane | katăndha sabdanipun | samubarang kumêcap dadi | wêkasan Sang Bagawan | Wasusarma wau | jroning driya èsmu merang | dènnya kaluhuran sabdane sang yogi | gya gambuh pamit sigra ||
3. Gambuh
1. dhuh kaki kang linangkung | rèhning sira wus awèh pitulung | masung tirta nèng kêndhi pratola [pra...]
--- 27 ---
[...tola] adi | lambaran bokor mas murup | lilanana raganingong ||
2. mentar sing ngriki ayun | sowan ngarsane ingkang sinuhun | ngaturake pundhutane kanang warih | rèh wus dangu lakuningsun | sang roga dhêku kemawon ||
3. sasmita yèn jumurung | sang bagawan jroning tyas kalangkung | daya-daya prapta ngarsane sang aji | gya mêsat sang wiku gupuh | tan dangu wus praptèng êndon ||
4. ngarsanira sang prabu | ngaturakên lantingan puniku | Sang Aprabu Sariwahana ningali | langkung suka jroning kalbu | lantingan pinundhut gupoh ||
5. tantara gya dèn unjuk | sasampuning nata ngraos tuwuk | sakantune linorot sang nindyamantri | kalawan sang mahawiku | wusing mangkana sang katong ||
6. andangu purwanipun | sumarmane dene janma dhusun | andarbèni kêndhi pratăla linuwih | lambaran bokor mas murup | sang bagawan matur alon. ||
7. dhuh gusti sang sinuhun | walèh-walèh [walèh-...]
--- 28 ---
[...walèh] punapa pukulun | koningana kalamba ngupados warih | lumêbêt lêbêting dhusun | nanging suwung tan wontên wong ||
8. kawula langkung ngungun | kawistara gusti labêtipun | sampun dangu dènira tinilar janmi | katăndha sarang kadulu | woh-wohan sadaya katon ||
9. ambiyêt amantiyung | dhuwêt jambu kalak gowok pucung | manggis durèn pakèl pêlêm lan kuwèni | salak kokosan myang dhuku | krambil garing samya gogrog ||
10. bladêr saengga uwuh | botên wontên gusti ingkang ngundhuh | wisma-wisma rêsik tan wontên kaèksi | mung mrêgil wontên kadulu | griya lit katon wus bobrok ||
11. amba sayarda ngungun | amanoni kaananing wangun | sampun risak kori rinut saking jawi | ulun sapa wantu-wantu | satata janma mêrdhayoh ||
12. tan wontên kang sumaur | ulun gantêr mrih angsal sêsaur | nanging mêksa tita tan antuk taliti | nulyamba inteyun wêruh | isining [i...]
--- 29 ---
[...sining] jro wisma bobrok ||
13. ing ngriku saya ulun | ardèng driya deramba angungun | de jro wisma wontên sajuga kaèksi | janma kaki-kaki pikun | lungguh sangajênging krobong ||
14. lawan kêmul ngandhuruk | èsmu roga lungguhe anyingkruk | ulun sigra nguculi tangsuling kori | wus mênga amba malêbu | nyakêti dènira lunggoh ||
15. dangu awawan wuwus | purwa madya sadaya wus katur | kongsi antuk kêndhi pratăla kang adi | lambaran bokor mas murup | sanggya konjuk mring sang katong ||
16. ya ta wau sang prabu | amiyarsa atur kang kadyèku | lawan Patih Sunjaya ngungun ing galih | wêkasan tyasnya kayungyun | ayun uninga sang katong ||
17. malêbêt jroning dhusun | Mantihanta datan dangu sampun | bidhal tiga malêbêt sajroning dèsi | wus panggih lan janma sêpuh | satata sami alunggoh ||
18. sang nata gya andangu | mring sang roga purwane ing dangu |
--- 30 ---
dènnya kongsi nandhang kasmala kaswasih | lawan ingsun arsa wêruh | wujuding mala kang elok ||
19. ya ta ingkang dinangu | sang kasmala wus andugèng kalbu | yèn kang rawuh punika jêng sri bupati | ing Yawastina praja gung | katitik dènira anon ||
20. ingkang dhèrèk puniku | Sang Bagawan Wasusarma wau | nanging mêksa api-api tan udani | marmanta alon umatur | mring wau sang nêmbe rawoh ||
21. ngrarêpa mrih lumuntur | sih wilasa nihan dènnya matur | dhuhdhuh teja sulaksana nêmbe kèksi | ing wingking pundi dumunung | myang pundi sinêdyèng batos ||
22. lawan sintên sinêbut | asma tuwan kang wajib sinêbut | Sang Aprabu Sariwahana nabda ris | wruhanta yèn sira yun wruh | manira iki sang katong ||
23. kang akadhaton ingsun | praja Yawastina ingkang sampun | kontap dadya pêpakuning nuswa Jawi | dene ta jêjuluk ingsun | Sri Sariwahana Katong ||
24. marmane [mar...]
--- [0] ---
--- 31 ---
[...mane] ingsun rawuh | desa Mantihanta ayun wêruh | kaananta saking kerup ing pawarti | sojare pujangganingsun | Wiku Wasusarma mring ngong ||
25. ujêr sadangunipun | ngong lêlana midêr dhusun-dhusun | durungana kabèh kang ingsun manoni | kadya kaanan ta iku | sing sapa kang nora gawok ||
26. sabab nalika ingsun | praptèng kidul Mantihanta dhusun | dumadakan manira katoran warih | kasatan ngong arsa ngunjuk | anulya ingsun anudoh ||
27. maring pujangganingsun | Wasusarma kang kasêbut ngayun | tan antara antuk tirta langkung wêning | nèng kêndhi pratola agung | munggwing bokor mas kinaot ||
28. măngka ingsun antuk wruh | lamun pakênira anandhang puh | rèhne ingsun wus kapotangan kariyin | marma ing sabisanipun | kumudu malês sêdyèngong ||
29. ambokmanawa lamun | ana karsaning jawata ingsun | kinuwasakake bisa mitulungi | nyirnakkên [nyir...]
--- 32 ---
[...nakkên] roganta iku | marma kaki dipun gupoh ||
30. tuduhna kasmalamu | lan tutura purwakaning dangu | ya ta wau sang kasmala duk miyarsi | mring sabdanira sang prabu | dahat êntyarsaning batos ||
31. nulya sandika sampun | lan ngungkabi ing kêkêmulipun | wusnya katon lêlajêre ingkang sakit | sang kasmala tandya matur | nihan wijiling wiraos ||
32. dhuh gusti sang sinuhun | ingkang măngka sêsêmbahan ulun | lah punika warnaning kasmala kami | langkung kagyat sang aprabu | lawan dyan patih duk anon ||
33. anjêngêr èsmu ngungun | kèndêl jêtung kadya wong gêgêtun | sri narendra kèndêl sapangu tanpangling | ya ta sang kasmala wau | matur malih mring sang katong ||
34. dhuh gusti sang aprabu | mugi sampun duka jroning kalbu | bilih sampun dumugi tuwan ningali | nuntên badhe amba tutup | rogamba lamun kadangon ||
35. kenging angin sumrubut | raosipun sakit [saki...]
--- 33 ---
[...t] pating srênut | Sang Aprabu Sariwahana miyarsi | dahat wêlas galihipun | gya dhawuh sabdane alon ||
36. lah iya kaki gupuh | tutupana mundhak tambah rapuh | sang kasmala wusnya nutup kang sêsakit | nulya lon dènnya umatur | dhuh gusti kangjêng sang katong ||
37. lamun paduka ayun | nguningani mula-mulanipun | anggèn kula nandhang cintraka puniki | botên awrat èstunipun | amba ngaturkên sajatos ||
38. nanging sadèrèngipun | amba mêdhar lêlampahan ulun | punapa ta paduka gusti kadugi | minangkani ing panuwun | kawula dhatêng sang katong ||
39. mênggah panuwun ulun | yêkti botên damêl sudanipun | rajabrana kagungan jêng sri bupati | deyèn tuwan sampun sanggup | kawula nuntên cariyos ||
40. lakyan amba rumuhun | yêkti tuwan mangke tambah ngungun | saking dènnya elok alăngka kapati | sang nata miyarsa atur | langkung
--- 34 ---
kèwêdan ing batos ||
41. karantên galihipun | dahat dènnya kapengin sêdya yun | nguningani caritanira kang sakit | pinirit lan wujudipun | sayêkti satuhu elok ||
42. nanging lamun sang prabu | nyanggupana ing panuwun iku | ragi wontên sandeyanirèng panggalih | gèk-gèk ing panuwunipun | barang ingkang langkung elok ||
43. angèl ngupayanipun | yêkti lingsêm sang nata kalamun | kasanggupan datan wignya anêtêpi | marma jro panggalihipun | sang nata kalangkung keron ||
44. nanging rèhne sang prabu | dahat dènnya kapengin karungu | nguningani caritanira kang sakit | wêkasan sabdanya arum | wruhanta kaki samêngko ||
45. ingsun kaduga èstu | anyanggêmi apa panjalukmu | amung bae muga-muga jawata di | ngidènana ing panuwun | manira bisa kalakon ||
46. karya sukaning kalbu | pakênira kaki kang sun tuju | muga bisa kasambadan ing sakapti [saka...]
--- 35 ---
[...pti] | sabarang kang sira jaluk | jinurunga ring Hyang Manon ||
47. ya ta sang roga ngrungu | mring sabdane kangjêng sang aprabu | dahat dènnya suka sadalêming ati | wasana nulya umatur | mring nata nihan lingnya lon ||
48. dhuh gusti sang aprabu | ingkang măngka jêjimat satuhu | sampun lêga gusti raosing tyas mami | saugi tuwan wus sanggup | kawula wus prêdhèng batos ||
49. nanging kalakyanipun | cêkap ing wingking kewala sampun | kang rumiyin amba yun carita yêkti | jatining lêlakyan ulun | kang kumambang karsèng Manon ||
4. Maskumambang
1. lah suwawi citramba mirêngna gusti | duk ing jaman kina | nalika jamaning nguni | eyangta Nata Pandhawa ||
2. ulun dados gamêlipun sri bupati | nata ing Malawa | pun Anggira wasta mami | ya ta duk prang bratayuda ||
3. amba dhèrèk narendra ing Mlawapati | bantu băndayuda | maring Ngastina nagari | jujug anèng Kurusetra ||
--- 36 ---
4. gih punika panggenan anata baris | nata sèwupraja | pêpak samya yun ngadoni | rêrêmpon prang bratayuda ||
5. duk nêdhênge rame prang ulun nyêpêngi | titihaning nata | kuda botên dèn tumpaki | dilalah manggih cilaka ||
6. kuda ingkang kawula cêpêngi kenging | plêsating warastra | sakala kuda ngêmasi | jêmparing têrus naratas ||
7. angèngingi badan amba tigas pacing | ngandhap pajalêran | tugêl bêt kados pinalih | ulun wus ngraos palastra ||
8. ambruk kantu kawula dhêpani siti | parmaning jawata | kala samantên kang wajik | sagêd gêsang lir mulanya ||
9. gya lumajêng amba nekat anggandhuli | kêkapaning kuda | wajik sigra mêsat mijil | oncat saking Kurusetra ||
10. salajênge pun kuda sarêng dumugi | tanah padhusunan | wicantên kadi sujanmi | makatên wicaranira ||
11. hèh Anggira aywa sandeya ing ati | manuta kewala | ing ngêndi saparan [sa...]
--- 37 ---
[...paran] mami | besuk ingsun yêkti bisa ||
12. sung wêwalês maring sira ambêciki | amba duk miyarsa | maring wicantêning wajik | sakala kagyat ing driya ||
13. ulun lajêng pitakèn dhatêng pun wajik | mênggah namanira | margi ciptaning tyas mami | pun turăngga katitisan ||
14. dening janma kang pêjah sajroning jurit | wangsulaning kuda | pangucapipun patitis | hèh hèh wruhanta Anggira ||
15. ingsun iki Dhahyang Durna duk ing nguni | nuksma mring turăngga | ya tamba dupi miyarsi | maring suwantêning kuda ||
16. ulun èngêt maring suwantêning nguni | Rêsi Dhahyang Durna | tan mawi siwah sakêdhik | jêr ulun ragi kulina ||
17. lan Sang Wiku Sokalima datan pangling | sampun plêk punika | suwantêning kanang wajik | ya ta nguni plajêngira ||
18. ponang aswa praptèng Mantihanta ngriki | kuda malih ngucap | lah uwis Anggira nuli | ucula saking kêkapa ||
19. akaria manggon Mantihanta dèsi |
--- 38 ---
sawatara dina | yêkti ana wong kang prapti | ngupakara maring sira ||
20. dene ingsun arsa laju manggon maring | desa kang katingal | ing Soda araning dèsi | kidul iku kang katingal ||
21. salawase sira bakal dèn opèni | mring wong desa Soda | wit saka parentah mami | kawula mituhu têdah ||
22. lajêng kèndêl lêstari manggèn ing ngriki | pun turăngga sigra | laju mangidul lumaris | èstu dhatêng dhusun Soda ||
23. kalampahan dados panêmbahan wajik | langkung sinuyutan | sinungga pinundhi-pundhi | maring janma desa-desa ||
24. ing sakanan keringira Soda dèsi | misuwur kuncara | kathah janma samya prapti | nuwun idi warna-warna ||
25. wênèh nuwun wilujêngira sêsabin | nyuwun kasugihan | prawan nyuwun gêlis laki | ana nyuwun minggah pangkat ||
26. kathah ingkang katurutan ing sakapti | mila saya kontap | sira panêmbahan wajik | ngantos pra
--- 39 ---
janma padesan ||
27. sami supe pangidhêpe mring nagari | pilaur manêmbah | dhumatêng sang wiku wajik | dupi ing antara dina ||
28. wontên tandhanipun pamalêsingkang sih | kuda mring kawula | sabên dintên tiyang prapti | dhatêng dhusun Mantihanta ||
29. anyaèni dhatêng badan amba gusti | wontên manci têdha | wontên ingkang anyandhangi | wontên ugi kabêbahan ||
30. andadosi[1] karisakaning kang panti | isining jro griya | gusti ugi dèn prantosi | dalah ingkang ngupakara ||
31. anyarumbung suku kawula kêkalih | tiyang dhusun Soda | sadaya ulun takèni | sintên ta ingkang parentah ||
32. angopèni mring badan kula puniki | wangsulane samya | angakên dipun dhawuhi | mring sang panêmbahan kuda ||
33. botên nate kêndhat-kêndhat sabên ari | tiyang samya prapta | kang sami badhe ngopèni | rêrêsik wisma punika ||
34. lah ing mangke kawula badhe mangsuli |
--- 40 ---
tingkahing ayuda | bratayuda ingkang awit | amba lajêng tan uninga ||
35. caritane tata arjaning nagari | namung wartanira | kang unggul madyaning jurit | eyangta Nata Pandhawa ||
36. gya jumênêng binathara narendra di | nèng praja Ngastina | sakulawargane sami | prasamya manggih kamulyan ||
37. mung makatên warta kang ulun mirêngi | ya ta lama-lama | kintên sampun pitung warsi | eyangta Nata Pandhawa ||
38. myang sakadang kawulawargane sami | kawartining kathah | sadayarsa muksa sami | sadèrènging kalampahan ||
39. lajêng sami midêr sajawining nagri | jajah desa-desa | samarga-marga pêparing | danarta brana myang wastra ||
40. mring sanggyaning pra kawula pêkir miskin | tiyang padhusunan | kang kirang srananing sabin | prasamya sinung pawitan ||
41. sami suka parisuka pêkir miskin | tampi sihing nata | kadarmane amênuhi | duk samantên lampahira ||
42. eyang tuwan Narendra [Nare...]
--- 41 ---
[...ndra] Pandhawa kongsi | akalunta-lunta | praptèng Mantihanta ngriki | kapanggih lawan kawula ||
43. para eyang paduka samya pêparing | wulang kathah-kathah | malah eyang paduka ji | Risang Arya Wêrkudara ||
44. aparing wruh kaanan amba sajati | eyang padukendra | Nata Krêsna amaringi | sabda tama mring kawula ||
45. wiyosipun pangandika langkung titis | makatên sabdanya | hèh Anggira ngong tuturi | wruhanta karsèng jawata ||
46. sira datan pinarêng mati saiki | malah têmbe sira | bakal bisa amênangi | turun Sri Nata Pandhawa ||
5. Sinom
1. turun kaping nêm ing benjang | sajatine iya kuwi | kang bisa nyampurnakêna | maring kamuksan sajati | lamun wêtu samangkin | sira nora bisa lampus | sanadyan pinatenan | dèn jura satêngah mati | sayêktine mêksa tan wignya palastra ||
2. kajaba lamun ing benjang | sira wus bisa kapanggih | lan têdhak Nata Pandhawa [Pa...]
--- 42 ---
[...ndhawa] | turun kaping nêm sayêkti | nadyan mung dèn sabdani | kewala sayêktinipun | wus măngka jêjalaran | pangatêr kamuksan jati | angungkuli cundhamani ampuhira ||
3. mila rikala samana | amba wus nrimah ing batin | mantun sangêt ngèsthi pêjah | sumendhe karsèng dewa di | eyang paduka aji | Nata Pandhawa gya dangu | purwaning lêlampahan | kawula ngantos nêmahi | kasangsara nandhang papacintakarda ||
4. kawula munjuk prasaja | kadi atur amba gusti | dhumatêng jêng padukendra | tandya eyang paduka ji | Nata Pandhawa tuwin | sakawulawarganipun | têdhak mring dhusun Soda | sumêdya angruwat maring | cintrakane inggih pun pandhita kuda ||
5. sasampune kang mangkana | amba lajêng tan udani | wontênipun lêlampahan | margi tan wontên sung uning | tuwin amba salami | tan wignya mingkêt sarambut | saking gèn ulun lênggah | mung nalikanipun nguni | eyang tuwan Nata [Na...]
--- 43 ---
[...ta] Pandhawa duk arsa ||
6. bidhal maring dhusun Soda | eyang paduka narpati | Risang Arya Wêrkudara | kaparêng paring sabda di | dhumatêng amba gusti | makatên ing sabdanipun | hèh hèh Anggirapema | ngèsthia ing wisik mami | ingkang uwis ngong wêlingkên maring sira ||
7. lawan ngong idini sira | bisa warêg tanpa bukti | tanpa nginum nora ngêlak | tanpa nendra nora arip | wontên tandhane gusti | sabdaning satriya agung | gêtêr-patêr sauran | lir ngayubagya nêksèni | têtêpipun sabdane satriya tama ||
8. nyatanipun wus kanyatan | sapriki ulun lampahi | sabdane eyang paduka | AryaSena duk ing nguni | lêstantun praptèng mangkin | kawula tan ngraos lêsu | botên mawi anadhah | botên tilêm tanpa arip | datan nginum botên mawi ngraos ngêlak ||
9. gusti pangèstu paduka | kawula praptèng samangkin | ayêm têntrêm tan garangsang | badan botên angalêntrih [angalê...]
--- 44 ---
[...ntrih] | samana sampun titi | Anggira ing aturipun | Prabu Sariwahana | lan Wasusarma Sang Rêsi | katigane sira Dyan Patih Sunjaya ||
10. duk miyarsa aturira | mring Anggira ingkang sakit | langkung ngungun jroning driya | lan dahat wêlas ing galih | tandya sri narapati | Sariwahana nabda rum | hèh hèh kaki Anggira | sirèku wong kuna yêkti | tuwin sira tuhu kêkasihing dewa ||
11. tandhane sira widada | lêstari praptèng samangkin | pun Anggira dhêku nêmbah | sarya mèsêm sêmu manis | kanthi anawang liring | kala kawuryaning sêmu | Prabu Sariwahana | netyèsmu rêna ing galih | pun Anggira tandya matur angrarêpa ||
12. dhuh suhunaning bawana | musthikaning Nuswa Jawi | mugi-mugi linêpatna | kawula ing tulah sarik | sarusiku dèn têbih | de ta amba kamipurun | umatur jêng paduka | nyuwun uninga kang yêkti | asalsilah lêluhur jêng padukendra ||
13. rèh paduka [pa...]
--- 45 ---
[...duka] sampun karsa | gusti rawuh wontên ngriki | mênggah jêng paduka nata | punapa trahipun yêkti | Nata Pandhawa nguni | punapa ta darahipun | Risang Kurawarendra | turun kaping pintên gusti | mugi-mugi karsaa paring uninga ||
14. Sang Prabu Sariwahana | nalikanira miyarsi | aturipun pun Anggira | dahat suka jroning galih | mèsêm gya ngandika aris |[2] hèh Anggira wruhanamu | ingsun trahing Pandhawa | aluran urut sakawit | saka eyang satriya ing Madukara ||
15. parab Arya Dananjaya | turun ping nêm praptèng mami | mangkene ing têrangira | Arya Dananjaya nguni | putra kakung wêwangi | sira Arya Abimanyu | parap Ăngkawijaya | Ăngkawijaya sêsiwi | eyang Prabu Dipayana ing Ngastina ||
16. iya iku kang pêparab | sira Prabu Parikêsit | kang winêca dening dewa | ratu adil nuswa Jawi | Sang Prabu Parikêsit | anulya pêputra kakung | Sang Prabu [Pra...]
--- 46 ---
[...bu] Yudayana | maksih lêstari mandhiri | akadhaton anèng praja ing Ngastina ||
17. eyang Prabu Yudayana | pêputra uwa sang aji | Mahaprabu Gêndrayana | iku wak ingsun sayêkti | ngadêg Ngastina nagri | anulya antuk bêbêndu | dinukan mring jawata | ngalih Mamênang praja di | dèn lih aran kasêbut prajèng Widarba ||
18. dene praja ing Ngastina | kang gumantya madêg aji | nama Prabu Sudarsana | parab Yudayaka Aji | iku wong tuwa mami | anulya ngalih kadhatun | marang ing desa Yawa | aran Yawastina nagri | sabanjure gya pêputra raganingwang ||
19. ran Prabu Sariwahana | kongsi samêngko lêstari | ngong jumênêng binathara | anèng Yawastina nagri | Anggira duk miyarsi | mring sabdanira sang prabu | langkung êntyarsèng driya | anulya umatur malih | dhuh dhuh gusti musthikaning pramudita ||
20. mênggah dhawuh jêng paduka | aluraning para aji | lêluhur paduka [padu...]
--- 47 ---
[...ka] nata | yèn lêrêsipun sayêkti | pancèn kiranging pamrih | paedahing badan ulun | ananging kadyaparan | rèh paduka jêng sang aji | wus kaparêng gêlarakên pangandika ||
21. saèstu dahat nugraha | tumrap maring amba gusti | dene nguningani têrang | aluran paduka aji | mila samangke gusti | yèn kaparêng amba nuwun | mugi dèn jarwanana | jalaranipun sang aji | Gêndrayana dinukan dening jawata ||
22. wiwitipun kadyaparan | lêpatipun kadipundi | Sang Prabu Sariwahana | gumujêng ngandika aris | iya ingsun jarwani | mangkene bêbukanipun | jêng uwa sri narendra | Gêndrayana tampi sisip | dening dewa marga nandhang kaluputan ||
23. anuju ari sajuga | arine jêng uwa aji | kang nama Dyan Sudarsana | yèku asmane sajati | ramaningsun pribadi | Sri Yudayaka Sang Prabu | kala maksih nyatriya | nganglangi sajroning puri | ing Ngastina [Nga...]
--- 48 ---
[...stina] dupi lampahira prapta ||
24. cakêt sang garwa langgatan | dèn uwuh-uwuh mawanti | dening kang gupala sela | kang pêtha Sang Hyang Pramèsthi | Dyan Sudarsana nuli | nyakêt maring rêca iku | rêca tandya angucap | hèh arine narapati | kang satuhu sira kêkasihing dewa ||
25. marma ingsun andhêg sira | manirarsa mituturi | yèn ing dina benjang enjang | bakal ana mungsuh sandi | arêp ngrabasèng pati | mring kakangira sang prabu | ran Nangkoda Sadhana | sajatine iku yêkti | buta dibya êmbane yaksa narendra ||
26. Sang Aprabu Drawilaka | ing Nuswa Kambana nagri | praptane ngaturi kuda | nging jaran iku kang dadi | arining yaksa aji | Ardawalika jêjuluk | dene rowange sanga | iku bêburon wanadri | ingkang galak pinuja dadi manuswa ||
27. sira bae dèn prayitna | nanging aywa andhingini | mundhak siniku ing nata | dadèkke kurang prayogi | antinên [a...]
--- 49 ---
[...ntinên] dipun kongsi | katon kanyataanipun | tur bisa katarima | pakaryan kang kolakoni | amung bae dèn waspada myang prayitna ||
28. lan manèh pitutur ingwang | prakara iki dèn rêmit | ywa kongsi kawruhan liyan | mung yitnanana pribadi | Dyan Sudarsana myarsi | sanggyane ingkang pitutur | dahat ngungun ing driya | wêkasan narimèng batin | mring kabèhe pituture kang gupala ||
29. mangkana byar wus raina | Radyan Sudarsana nuli | kondur maring dalêmira | tanpa sare mung anggalih | lakyan kalaning ratri | wasitaning rêca guru | nulya ngrasuk busana | samêkta dènnyarsa nangkil | duk samana nuju ri Rêspati Krêsna ||
30. Mahaprabu Gêndrayana | miyos munggwing păncaniti | pêpak wadya kang sumewa | kadi robing jalanidhi | lagya eca siniwi | kasaru ana kadulu | nangkoda ingkang prapta | anggawa jaran sawiji | sarowange jujug soring wringin kêmbar ||
--- 50 ---
31. koningan dening sang nata | tandya kinèn animbali | ngirit mring ngarsa narendra | sandika ingkang tinuding | datan suwe wus kerit | munggwing ngarsane sang prabu | dinangu kang pinăngka | aran lan sêdyaning kapti | matur nêmbah sira Nangkoda Sadhana ||
32. ngaku asli saka sabrang | Kêling araning nagari | wasta Nangkoda Sadhana | dene praptane ngajawi | saka miyarsa warti | lamun narendra linuhung | Ngastina tanah Jawa | misuwur kasusrèng warti | lagya galih rêmên aklangênan kuda ||
33. lamun tuhu ing pawarta | Nangkoda Sadhana arsi | angaturake turăngga | ingkang wus sumaos ngarsi | kangjêng uwa sang aji | Gêndrayana sukèng kalbu | mriksani kang turăngga | bagus wandane rêspati | gya jumênêng jêng uwa saka dhêdhampar ||
34. mariksa ngubêngi kuda | tinamatake sayêkti | manawa cirine ala | lan manèk[3] kang tan sayogi | dèn titi nganti rêsik | anulya dhawuh [dha...]
--- 51 ---
[...wuh] sang prabu | mring abdi gamêl sigra | kuda kinèn angambili | tur sandika tan suwe kanang turăngga ||
35. wus miranti kinambilan | rupane saya rêspati | sri narendra tandya têdhak | mudhun saka păncaniti | kuda ginawa maring | pakitêran ngalun-alun | sêdyarsa tinitihan | kang seba rêkyana patih | sakancane mingêr kabèh lungguhira ||
36. ngarêpkên maring sang nata | kang arsa anitih wajik | ya ta Radyan Sudarsana | clana kampuhe winingkis | nyipta kanyatan yêkti | wêwêcane rêca guru | tandya asung sasmita | marang risang nindyamantri | pangucape sinamar sinamun nitya ||
37. wêdharing cipta sasmita | radyan ngajak mring dyan patih | kalamun ingkang sarira | wus mrawasa kang turanggi | paseban dipun aglis | nangkoda sakancanipun | barêng dèn rampungana | kagyat wau nindyamantri | duk nampani wêdharing cipta sasmita ||
38. dahat pangunguning driya | dènira radyan [radya...]
--- 52 ---
[...n] udani | yèn nangkoda lawan kuda | samya mungsuh marasandi | madêg suraning ati | dyan patih sasmita manthuk | têgêse wus atămpa | cipta sasmitaning ati | Si Nangkoda Sadhana nora nglagewa ||
39. yèn dhèwèke wus jinaga | sapolahe dèn yitnani | dènira wawan sasmita | Dyan Sudarsana lan patih | karone katon sami | sanityasa monthak-manthuk | sinêngguh arêrasan | ngalêmbana maring wajik | samangkana sang nata wus nitih kuda ||
40. kinitêr sakarsanira | rinèh nyongklang miwah nyirig | mêdhar tanapi adhehan | kuda nora nyulayani | suka ing tyas sang aji | dupyantara wus adangu | jaran kringête mêdal | gambirarsa anêmêni | siyut bandhang pamakême tinêmênan ||
41. gugup jêng wa sri narendra | pamêkak tan migunani | kèthèr solahe katara | kongsi runtuh kang camêthi | ya ta kang yitnèng wèsthi | Dyan Sudarsana andulu |
--- 53 ---
yèn raka sri narendra | kawêkèn solahe kèksi | sigra mêsat Dyan Sudarsana lir sawat ||
42. lumajêng nututi kuda | tan suwe jaran wus kêni | cinandhak kêndhalinira | kandhêg pamakêming wajik | radyan matur wotsari | raka ngaturan tumurun | ayun gantya anyoba | turănggarsa dèn tumpaki | ingkang raka tumurun datan lênggana ||
43. gya bali lênggah sang nata | mring sewakan păncaniti | ya ta Radyan Sudarsana | wus nitih kanang turanggi | pinolah ing sakarsi | sinêngkrakamrih lumayu | yèn kuda arsa bandhang | pinêpêk ingkang kêndhali | yèn wus mandhêg apuse manèh sinêngkrak ||
44. jaran nganti daleweran | turut wulu mêtu gêtih | dènira tansah siniksa | sinêngkrakan dèn camêthi | suwe-suwe sayêkti | kuda tan tahan ginêbug | pinêkak myang sinênggrang | gya kirig angrik dadya wil | kamanuswan Sang Ditya Ardawalika ||
45. krodha nubruk [nubru...]
--- 54 ---
[...k] paripaksa | Dyan Sudarsana nadhahi | arame dènira aprang | dangu tan ana kalindhih | karone silih ungkih | ya ta sang arya krodha wus | anarik kang curiga | sinuduk ditya ngênèni | anggro niba palastra kuwănda sirna ||
46. ya ta kang nèng panakilan[4] | Nangkoda Sadhana mèksi | yèn kuda wus kawanguran | anggro wus badhar kaèksi | dadya ditya ngajrihi | lawan sangarowangipun | wus badhar buron wana | padha ngamuk dèn tadhahi | tanpa sesa mungsuh buta rampas sirna ||
47. ya ta jêng uwa narendra | dahat pangunguning galih | dènira datan anyana | yèn nangkoda mungsuh sandi | marma barêng kang rayi | kang mêntas nyirnakkên mungsuh | bali sumiwèng nata | jêng uwa mêthuk anganthi | ingkang rayi tansah rinangkul kewala ||
48. wusnya bali sri narendra | lênggah sinewaka maning | kang rayi Dyan Sudarsana | matur ing raka sang aji | yèn dalu wus winisik | mring rêca guru [gu...]
--- 55 ---
[...ru] kalamun | enjang punika prapta | mungsuh ingkang marasandi | pamêcane tan wontên lêpat samêndhang ||
49. kang raka Sri Gêndrayana | myarsa ature kang rayi | arda pangunguning driya | wêkasan sru sukèng galih | sukur maring dewa di | myang bangêt panrimanipun | marang rayi kang sêtya | tuhu pangrêksaning nagri | tan rêringa ngungkurkên kèhing bêbaya ||
| 1 | andandosi. (kembali) |
| 2 | Lebih satu suku kata: mèsêm gya ngandika ris. (kembali) |
| 3 | manèh. (kembali) |
| 4 | panangkilan. (kembali) |