Sêrat Maliawan, British Library (Add MS 12291), 1814, #1038 (Pupuh 16–30)
| 1. | Sêrat Maliawan, British Library (Add MS 12291), 1814, #1038 (Pupuh 01–15). Kategori: Bahasa dan Budaya > Wayang. |
| 2. | Sêrat Maliawan, British Library (Add MS 12291), 1814, #1038 (Pupuh 16–30). Kategori: Bahasa dan Budaya > Wayang. |
| 3. | Sêrat Maliawan, British Library (Add MS 12291), 1814, #1038 (Pupuh 31–48). Kategori: Bahasa dan Budaya > Wayang. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
--- [f. 46v lanjutan] ---
16. Dhandhanggula
1. dinohêna balai bèng ngawi | tuk nugraha labaning anara | dan konang Rawana anon | nigri binuru gupuh | malbèng lawang Kindran tumuli | Dasamuka aganas | nututi Sri ngênu | Dasamuka katangkêban | lawang sela matangkêb rêmuk murdhèki | rahnya drawayèng wona ||
2. dadya pêjah Rawana agunjing | Ngindralaya kang swara gumêrah | lir gurnang sapta padhane | Sang Ywang Narada rawuh | akêkayang adhaplang angling | pakplong lah kiye apa | kate bolèd kêlnus | yèki titahing jawata | wani-wani munggah awak braja dadi | sirnantu tanpa dadya ||
3. he titahing ulun dèn agipih | atangia wus karsèngwang iya | aywa kulêd dera kule | Dasamukangga wus mur | duk tinangi tèsing toya rip | dadak sakala purna | wulyangga lir dangu | ngênjali mring Yyang Narada | linge sapa ranira
--- [f. 47r] ---
wismèng sêdyèki | katangkêb pintu Kindran ||
4. dan Sang Dasamuka matur bêkti | titahing ulun pandukèng kara | nêdhèng aksama wiyose | sakyèhing jawata gung | rèh kasmaran dahat abrangti | dhatêng rêtnaning Kindran | Dewya Sri kadulu | ulun bujêng marang Kindran | malbèng lawang sela matangkêb tan kèsthi | pêjah dahat long jiwa ||
5. dadya mangke ulun minta kang sih | ing jawata jêngira wêlasa | paringa dhatêng ulune | pun Dasamuka ulun | prajèng nara Ngalêngkapuri | namèngwang Dasamuka | Ywang Narada muwus | lah kaki kita mêdhuna | Ni Sri mêngko nora nana Kindran kami | wus mudhun marcapada ||
6. kêkatonên uning mring Dèwi Sri | lapak kita kung rimang Sri Kindran | lah wis mêdhuna dèn sèrèg | wus karsane dhi Guru | tan calidra sabda dewa di | Dasamuka tur sêmbah | sandika turipun | ngling Narada lawan kita | pinaringan jêjuluk Sang Rahwana Ji | gêtih balèbèr alas ||
7. wona Kindran kableberan gêtih- | ira sêdhêng murddha katangkêban | lawang sela matangkêbe | Dasamuka turipun | dahat ulun amundhi kang sih | nuhun pamit ulunnya | dan Rahwana lalu | sah sangking
--- [f. 47v] ---
Kindran pratistha | kang titihan Jaladara kêbat laris | tan katakên ing Dhêndha ||
8. Jaladara lampahnya sri yaksi | gêtun ing tyas angucap di baya | gyèni Sri sun prih tan pêthot |[1] dan malih kang winuwus | nênggih Kindran Tijomayèki | kayangane Ywang Dhêndha | Dasamuka rawuh | ing Tinjomaya kalèka | duk kapanggih lan Yyang Dhêndha bathara ngling | maring sirèng Rahwana ||
9. lah ta sira praptèng ngarsa mami | paran karsanira marang ingwang | Rahwana matur sêmbahe | marmèng marêk pukulun | wiyos lampèng ngulati Ni Sri | banggi wontên purunnya | anêdhèng kang ulun | dasih têdha ing jêngira | ngling Ywang Dhêndha wruhanta norana Ni Sri | wus anèng marcapada ||
10. Dasamuka gêgêtun tan siring | kadiparan karsa jêng bathara | usadèng tyas brăngta ngame | tuhyambêk tan abêsur | yèn tanpolih timbangan Ni Sri | Ywang Dhêndha lingnya iya | ingwang apitulung | swami ring kita kakêna | Dasamuka tustha manah dukning myarsi | danyereka inundang ||
11. tang apsari yeka tandya prapti | pangaskarta Indranarum ika | Sang Ywang Dhêndha lon dêlinge | lah iki Indranarum | lakinira ture sang lining | inggih sumonggèng karsa | Dasamukandulu | mantyan [mantya...]
--- [f. 48r] ---
[...n] rêsêping kang nala | nikèk[2] Kindran pêthuk ati golong pikir | tan waktaning polahnya ||
12. sajalwèstri pan sami suka sih | Indranarum lan Sri Dasamuka | tan lingên inggal dangune | Dasamuka mit mantuk | ing Ngalêngka swari pan kari | kang tinilar sru brăngta | Dasamukèng ngriku | mantuk nitih kang swandana | Jaladara wus prapta ing dalêm puri | tustha sakyèh wong pura ||
13. Sang Dasamuka panggih lan sori | Balyandari Sang Sri pajar wantah | Ni Sri ngwang rêrah tanpandon | ana jawata muwus | yèn Dèwi Sri Suralaya nir | wus turun marcapada | duk ingwang dumulu | sing gêgana ing Ngalêngka | ana mancur cakrèng gilingan kaaksi | manjing purèng Ngalêngka ||
14. yèn mangke wang pusêng angupadi | tanpa wêkas yèn binjang yayi mas | wawrat wadon janma Srine | yèn lanang anak ingsun | yèn si wadon lah krama mami | pêparinging jawata | titising Sri iku | sun rabi dhewe nak ingwang | sinauran gêntêr patêr karsa Sang Sri | gumrah ta swara gurnang ||
15. byatitanên pan jênêng alami | Sri Danuja Sang Sri Dasamuka | para nata suyud kabèh | ing tanah wetan nungkul | kang rat kilèn kabawah ajrih | wus karèh Dasamuka | tuwin kang rat kidul | kang rat lèr sampun kaprintah | mring
--- [f. 48v] ---
Narendra Dasamuka dahat ajrih | samya srah dunya brana ||
16. tuwi wastrendah lèntên mas adi | manik sasotya pirang gotongan | kudèsthi tandhun lan grêbong | rata cika rukmèku | tuwi malih sih prakosanti | Sang Dasamukèng malah | ngrèh jro sagara gung | myang dhasar sapta patala | ratunipun atur putri mangka padning | mring Sang Sri Dasamuka ||
17. midêr ing rat ping sapta tanpolih | tandhinga pan kasosrèng buwana | datanpa siring jênênge | kasub ing bala diyu | ewon wêndran lêksan akêthin | tekang prawirattuta[3] | yoda kèh tan ketung | praja yaksa desa buta | alas diyu myang lwah ngarga gra buta wil | lumrèng kang danasmara ||
17. Asmaradana
1. sigêk byatitanên malih | nagari Camaragănda | kalangkung gêmah arjane | lohjinawi amiyutan | wukir apasir datan | nana karyane kang ulun | kang praja gêmah raharja ||
2. biksikanira narpati | Mahraja Căndrakusuma | tuhya patut sabawane | kinajrihan ing prangmuka | garwa juga sing Kindran | Kumalawati ranipun | aputra èstri satunggal ||
3. nama Dèwi Căndrawati | kasosrèng rat pramudita | tuhyayu putri sang katong | putrèstri [putrè...]
--- [f. 49r] ---
[...stri] dinama-dama | winong ing yayah rena | sor apsari ayunipun | ayun datanpa tandhingan ||
4. sayumbara sang nêrpati | Maraja Căndrakusuma | sapa wani prang lan ingong | salin jungjung lawan ingwang | yèn sor sun prang kasraha | Căndrawati anak ingsun | mring ratu kang jayèngrana ||
5. prajèng lwan ratu bupati | ing tanah sabrang wus têkap | dhatêngi yumbara rajèng | tuwin dhatêng anglêlamar | dhatêng rêtnèng kadhatyan | pirang-pirang ratu rawuh | andhatêngi sayumbara ||
6. sang nata miyos tinangkil | pra raja ratu wus sowan | tan têbah patih sang katong | Kya Patih Citrabuwana | angrèh sagung narendra | pêpak bala mantrinipun | punggawa dêmang satriya ||
7. angandika sri bupati | mring Patih Catrabuwana[4] | kaya ta uni karsèngong | ana sanggup mungsuh ngong prang | salin jungjung lan ingwang | rakyan patih nêmbah matur | inggih sakarsa panduka ||
8. sayumbara jêng nêrpati | lumrèng wadya para nata | kadya sakarsa sang katong | kang para ratu aturnya | saking sangêt kasipta | putri jêngira sang prabu | sadaya putra pranata ||
9. purun mêngsaha prang tandhing | lan jêngira para nata | kasaru gègèring [gè...]
--- [f. 49v] ---
[...gèring] kang wong | pinariksa wontên duta | Ngalêngka dan ingundang | kang caraka marêk gupuh | ing ngarsa Căndrakusuma ||
10. dan mriksa sri narapati | duta ndi arane sapa | kang duta nêmbah ature | ngulun dinutèng narendra | Maraja Dasamuka | kinon nglamar putri prabu | kang nama Ni Căndrawatya ||
11. namèng ulun sang narpati | Patih Ngalêngka kang nama | pun Jamamantri wiyose | nangling Sang Sri Căndrasêkar | iya patih matura | dhatêng Dasamuka Prabu | ni putra yèku babona ||
12. jaluk murddha para rêsi | pandhita kang apratapa | satus kawan dasa kèhe | iku age têkanana | duta amit lumakya | sang prabu kundur ngêdhatun | kang niwi bubar sadaya ||
13. kang lampah tan rarywan malih | sira Patih Jamamantrya | sigêgên ingkang wiros |[5] gumênti kang cinarita | wontên praja di mukya | nêgari ing Tejandaru | kang praja gêmah raharja ||
14. pan kèringan nusa bumi | biksikanira narendra | Sang Kêrtawirya sang katong | abagus tur wicaksana | kinalulutan bala | Patih Arya Dasabau | amumpuni wadyabala ||
15. dening garwaning narpati | ayune tanpa tandhingan | dening putraning sang katong |
--- [f. 50r] ---
Radèn Arjunawijaya | pêkikirèng kalintang | lwir Kumajaya tumurun | sing Kindran nèng marcapada ||
16. tansèng tinari rama ji | jumênênga ing narendra | ing Tejandaru rahadèn | tan arsèng jumênêng nata | dadya kang rama duka | tinundhung kesah sang bagus | purik Arjunawijaya ||
17. kesah tan wrin parannèki | anut salembaking manah | datan kantênan jujuge | sira Arjunawijaya | nusup angayam alas | mêdhun jurang migah[6] gunung | lampahe bakta jan moyang ||
18. panakawan turu prapti | Bojagati Lurah Sêmar | Ki Wăngsagatra tan adoh | katrini Patrasalupa | mila Sang Kêrtawirya | jinatur pan jênêngipun | kadi tirta tarulata ||
19. mênggah mêrsah brayan ari | pan onêng kang putra kenas | kang garwa lara tangise | mring raka takèn atmaja | Ki Arjunawijaya | dhuh nèng ngêndi anak isun | sang nata gêtun tan pengan ||
20. sang nata mimba winêrgil | pêpêk kang mantri punggawa | dêmang gandhèk mantri anom | Patih Dasabau ngarsa | mantri Dasagundhala | Surabau Singabau | Krêtabau Rêksaboja ||
21. andhèr jêjêl anèng ngarsi | ngandika sri naranata | kaya pa wartane kang wong | bapa patih anak ingwèng |[7] Si Arjunawijaya [Arjunawi...]
--- [f. 50v] ---
[...jaya] | ana ngêndi dunungipun | apa mati tawa gêsang ||
22. ni sori brayan anangis | katilar ingkang atmaja | rêkyana patih saure | patikbra ulun tan wikan | panengatmaja nata | pra mantri matur sadarum | ulun patikbra tan wikan ||
23. dan wontên mantri jugèki | wrêddhah ran pun Rêksaboja | marêk matur ing sang katong | ulun angrêngên pawarta | putra panduka nata | wontên salêbêt wona gung | winastan Wona Trisaba ||
24. mèsêm angling sang narpati | undangên patih kang putra | patih lah undangên age | rowanga Dasagundhala | lawan Si Rêksabuja | ywa mulih yan tan katêmu | lumaksana mrih sri nata ||
18. Sinom
1. dan nêmbah amit apatya | katrini nêmbah lumaris | sang prabu malêbèng pura | pratisthèng yune kang sori | konang ingkang lumaris | kya patih myang mantri pukur | samya angrap ing kuda | lumêkas lakyang tan aris | Dasabau lan Mantri Dasagundhala ||
2. katigane Rêksabuja | sawongnya sadaya ngiring | lami ana sapta dina | pan wong sapta dasa ngiring | padha wong wênah bukti | dipun bandhêm ajur watu | tinatah jinêjêlan | prandene tan mèsi warih | wong
--- [f. 51r] ---
dinulangmangap asisig gudebag ||
3. sigêgên ingkang lumampah | Sang Dasamuka kawarni | winêrgil ing pagêlaran | pêpak sagung kang buta wil | miwah ratu bupati | ri Kumbakarna nèng ngayun | myang Arya Twibisana | Dumraksa Kampana tuwi | Jamamantri nèng ngarsa nyukêm[8] pranata ||
4. pukulun dutwèng pun patya | katampyan sasa tinampik | dèntên sang rêtnaning pura | ambêbana mring dewaji | Putri Cêmarasari | rèh sukêr rêsi pêpandhu | kang nèng padèng grèng arga | amundhut murdha pra rêsi | satus kawan dasa kathahe kang murddha ||
5. yèn sampun plastèng paminta | sukaptinirèng tyan dèwi | sarêng kabakta ingarak | sumăngga ing asta kalih | karsanirèng jêng aji | nadyan siyang dalu katur | rama bra darmi gadhah | tanaya rêtnaning puri | duk rumêngên gumuywa sru Dasamuka ||
6. mêdal tutuke sadasa | gumuywa abêlik-bêlik | Jamamantri dan ginanjar | busana kaprabon patih | linge Sang Rawana Ji | yèku gampang gampil gumpung | lwir ulam anèng wadhah | atur sêmbah Bisana ris | kaka prabu yèn jêngira nglampahana ||
7. sayêktos tan raharjèng rat |
--- [f. 51v] ---
kenging dukane Susma Di | wong mêjahi tanpa dosa | ing bintana ran asisip | duka Sang Rawana ngling | adhi ywa kakehan wuwus | ingwang ratu di mukya | tan ana rat kaya mami | kasap lêmbut jan tapa ngwang tan wêdia ||
8. ingwang pakakunging kang rat | tan ana jan ngrusak kami | yèn ana wulan raditya | pan ingong tan kêna pati | lah paman Jamamantri | ngwang utus mring gunung-gunung | sakyèh ajar pandhita | tumpêsên aja na kari | Si Drumêksa Kampana padha milua ||
9. lah wis agya dèn akêbat | kang lining nêmbah dan laris | Jamamantri la[9] Kampêna[10] | Wiradumraksa kras laris | bala yaksa tan kari | ywrangkatang[11] swara srang gumruh | Sang Dasamuka bubar | winêrgil minjroning puri | asrang gumrah undure kang mrêgil nata ||
10. Sang Kumbakarna wus bubar | sawurddhanta sama ngiring | dayereka Twibisana | bubar kering para mantri | kang tyas asmu prihatin | lingên kang dinuta sampun | Jamamantri lumakya | angupadi jan pratapi | wus misuwur mring jalma dika pratapa ||
11. lamun arsa pinêjahan | kang winwrin pêjah angungsi | katilar ingkang pratapan | lampahirèng Jamamantri | sing jurang dèn lêbêti | dèn unggahi
--- [f. 52r] ---
sakyèh gunung | gègèr wong pagunungan | minawi kigahan[12] yaksi | kèh lumajar pandhita amrih agêsang ||
12. wênèh kang cantrik cinandhak | kêna pinêjahan yaksi | pan kathah malaywa gêsang | prasami angungsi urip | cantrik lajar lumaris | tuwi kang para pêputhut | malaywa asangsaran | prasamya amrih bisuki | pra manguyu jêjanggan ngungsèkên[13] gêsang ||
13. sigêgên sakarêng kocap | kang wontên madyèng wanadri | sutya cuplak sing ngêmbanan | nèng wona amati ragi | babad-babad wanadri | kaywagênga alit pan gêmpur |[14] tarya gêng lit tinoran | obong-obong ing wanadri | babad-babad ragane kang binabadan ||
14. arane Alas Trisaba | dene kang mangun sokapti | dede wong bedak urakan | sasutya kusuma luwih | kêkasihe sang pêkik | Arjunawijaya luhung | parêpat Sambangsalang | Kedrah Sêmar Bojagati | mantunira Dublajaya Wăngsagatra ||
15. katri ran Patrasalupa | Kidrah Sêmar lara nangis | lèrèn nangis tatêmbangan | parikan awarni-warni | Baladho mantu mami | marenea kowên mantu | anaku[15] Saragănja |
--- [f. 52v] ---
payo rarêmbugan pikir | mupung urip atine padha elinga ||
16. saur mara Wăngsagatra | pundi pikir para bêcik | Sêmar angling kacung iya | wong mêmaling kang abêcik | ulih malan katitik | lok ika tidharsa wus mur | tangi turu madatan | rabi roro yu sumandhing | rêngah-rêngih mrêtuwa durung aningkah ||
17. saur angling Wăngsagatra | ja para dêdawa pikir | aja para sok têmbangan | Ki Sêmar parikan malih | tatămba pêrih ati | rungunên têmbangan ingsun | yèn aku ta wus jênat | kirimên jênang lêlinthing | gêlonana jawadah ayas lan gula ||
18. Wăngsagatra saurira | wêkas para wong bingungi | Sêmar angling anak ingwang | badhenên cangkriman mami | kang badanana tulis | tan wruh rusak gamanipun | na bumi cinarancang | ing ngisor Bathara Brami | dewa nunggang sinaut ing pănca dewa ||
19. namaning cangkriman ingwang | wruh aran nêmbah amuji | di aran talining gêsang | nguripe ginawa mati | lan sipat langgêng iki | yan tan wruha dadi lumpur | Wăngsagatra anêmbah | ngraup dhêngkul ngaras sikil | ngêmut jêmpoling sikilirèng mratuwa ||
20. Wăngsagatra pangucapnya | sajêg reyang urip [u...]
--- [f. 53r] ---
[...rip] iki | durung pirsa karsa para | kaya karsa para iki | para tuduhna kami | masisan reyang gaguru | maring bapa mêrtuwa | adhi rama muruk kami | reyang pinta kaya dewa Suralaya ||
21. linge Sêmar sok têmêna | dene badanana tulis | tan wruh rusak gamanira | bêbadan watu mandhêlis | rusak gêgamanèki | Ki Wăngsagatra ngling jumbul | para wong tuwa langar | pantês dinulang tamêndhil | reyang sêmbah manthuk-manthuk lir wong nyata ||
22. reyang ulih wuruk anyar | para tekadêna batin | yèku ujar sasimpênan | Bojagati ngucap aris | sira babarna gapih[16] | idhêp-idhêp kowên muruk | dan Wăngsagatra ngucap | makripat alus kang pundi | aja mênêng adhi rama jawaba |[17]|
23. Sêmar bungêng tanpa ngucap | adhuh kacung ngong tan uning | age ingong jatènana | wuruke wong luwih bangkit | wayuhên anak mami | bojonira sêkul wuduk | Baladho bungah ngucap | cup bêndhul aja na gingsir | mêri papat dèn untal bulus têgêsnya ||
24. Ki Sêmar bêngis angucap | kakèkmu dèn untal babi | badhog atining wong gêrang | mantu bêngong badhog anjing | tidhak sakali-kali | nanti pukul kapalamu | gêguru wong
--- [f. 53v] ---
patopan | jêrangkong mancuri pitik | mênang-mênêng anèng wurine rahadyan ||
25. ngling Arjuna rika kakang | tan măntra ing wong anêpi | jamake matra[18] kewala | sun priyatin milu sêdhih | Sêmar matur mandêlik | sêdhih napa kang rinukun | măngsa dadosa kupral | dawêg radèn sami mulih | botên bêtah nguntal watu sabên injang ||
26. Saragănja matur nêmbah | dawêgusti[19] mantuk dhimin | kêras lapar pêrut saya | buwang aèr sabên ari | siyang malêm akêncing | mauk luwar cacing kalung | mintak ampun abanya | brani bilang saya ini | Sang Arjunawijaya mèsêm jroning tyas ||
27. rahadèn aris wacana | kang Sêmar muliha dhimin | Sêmar gumuyu maturnya | boya ngipi tinggal gusi | wangsul yan amarêngi | rêraton anèng wana gung | jêng agèr dados nata | marentah sanusa bumi | kula ingkang dados pêpatih kuwasa ||
28. kiringan ing barkasakan | thongthongsot uwil mamêdi | tan wontên ingkang puruna | janma mara janma mati | puthut ajar lan angrik | gêndruwo mangmong asuyud | dening pun Wăngsagatra | dados nayakèng wanadri | Saragănja ran Jêksa Patrakelasa ||
29. Arjuna ngling
--- [f. 54r] ---
payo kakang | babad-babad ing wanadri | atari sêdhêng yun mangkat | sagêg[20] lingên ingkang prapti | janma katri kang prapti | sumungkêm padèng sang bagus | Kyapatih Dasabuja | Dasagundhala lan malih | Rêksabuja atur sêmbah mring sang durma ||
19. Durma
1. kagyat angling sirarjunawijayèng rat | hèh patih paran kardi | rika têkap ringwang | Dasabau aturnya | dasih pan kadutèng aji | rama andika | purwèng kinèn ngulati ||
2. mangke panggih ing wana tan nyana radyan | jêngira anèng ngriki | bêgja kamanyangan[21] | anak anggèr ngandikan | kinèn mantuk gumantya ji | ing Tejandarwa | sawadya sakaptya ji ||
3. sadhêng[22] lamun jêng agèr jumênêng nata | yayah rena nêngênting | ngling Dasagundhala | kalayan Rêksabuja | gustyanggèr padubra mulih | jumênêng nata | kang ibu brayan nangis ||
4. Sang Arjunawijaya arum lingira | manira boya mulih | yèn dèrèng katêkan | rasaning manah ingwang | benjang yèn manira mulih | wus palikrama | lan putrane narpati ||
5. têbêng manah Dasabau pêgêl ing tyas | tan pinirsèng turnyanting | Sêmar ngling gumuywa | boya mulih sangeran | jar duwe jêjaka siji | pan kongsi kawak | untu bah rambut putih ||
6. nora
--- [f. 54v] ---
kêbat dèn prabèkên[23] dadi minggat | apurik jaluk rabi | dalah rasakêna | wong tuwa kurang yatna | ingong wong putungan ati | tur doyan mangan | sungkan sabarang kardi ||
7. Wăngsagatra angucap maring mrêtuwa | dhi rama reyang pikir | reyang rasa-rasa | pan yakti bênêr para | nging aja wèh sêmu maning | manawi para | ingaran wong kumaki ||
8. karanane wong urip wruha dêduga | kira-kira kang bêcik | sigêk lingakêna | sagung ajar pandhita | ingkang pinrih dèn pêjahi | mring sura yaksa | malaywa ngungsi urip ||
9. pirang-pirang ajar pandhita mring radyan | têkap ngarsèng sang pêkik | rahadyan atanya | maring sagung pratapa | marminta têkap ing kami | turing pandhita | wiyos ingsun praptèki ||
10. ing ngarsanta wiyose aminta marta | timbule lintang ngalih | kêlêm ing dahnala | Arjuna graitèng tyas | arum dera wijiling ling | lah dèn pitaya | lan karsaning Susma[24] Di ||
11. bungah tyase sagunging ajar pandhita | lwir anda mêtyèng sasi | janêpi[25] rinusak | marang dutèng Danuja | Ngalêngka Sang Rawana Ji | dhuh pirang-pirang | muja ngwang mring sang murti ||
12. dan lingira Arjunawijaya aywa | mara sing tyas prasami | rèh ko dèn sikara | pandhita puthut ajar |
--- [f. 55r] ---
ingwang kabèh kang nagêhi[26] | ing larantaka | dèn sami angatyati ||
13. Sêmar ngucap maring sagung pra pratapa | he sakyèh rêsi-rêsi | padha tumêmêna | ywa na ngrasa duwea | bèbèk ayam ngwang darbèni | pra rêsa[27] lingnya | gih têmên-têmên kami ||
14. atasêdhêng sweca sira agunita | butêng aprapta kalih | Kampana Dumraksa | ling kras magora-gora | gumuywa ngrik dèningra[28] ngling | lah adhangana | bocah batur ngwang sami ||
15. para tapa ana kene ngungsi gêsang | mring thole wong asigit | age prènèkêna | măngsa sira uripa | Arjunawijaya ndan ling | he sira buta | saparan praptèng kami ||
16. kowên buta suh sila bramara corah | rèh gêdhemu sawukir | siyungmu sacarak | gawenya ranmu sapa | grêng angling kras yaksa kalih | yèngwang dinuta | mring sang sri narapati ||
17. ing Ngalêngka kèn amèt murdyèng pratapa | kang ngungsi anèng riki | aranku Dumrêksa | ya reyang Sang Kampana | nadyan sira ta wong ngêndi | aranmu sapa | wani dèn ungsi rêsi ||
18. saur angling ingong Arjunawijaya | pan ingong tan mangkirig | tandhing prang lan sira | gêdhe măngsa muluka | dhuwurmu ngong
--- [f. 55v] ---
tan ngandhani | sun wong idêran | kandhang rat mrak nusoni ||
19. Sêmar ngucap dene aku buta iya | kandhang rat kêmul angin | juluk Kidra[29] Sêmar | wong anyar bêbêd anyar | rabi anyar duwe sapi | arêp dèn gobang | gulumu kowar-kiwir ||
20. kowên grêrêng kaya buta kênèng tuba | gêrgut Sang Kampana ngrik | ndanaut[30] mring radyan | Arjuna datan kêna | kinalihan datan kêni | lwir wêwayangan | nothok riyak ngidoni ||
21. ngiwang-ngiwung pênaut sura danawa | radyan lir cingcingbuling[31] | parênjak tinajyan | butêng akras cinandhak | binucal tibanya têbih | kongsêb kalumah | tangya katga tinarik ||
22. yaksa Kampêna angrap narik padhama | radyan pinêdhang aglis | mapan datan kêna | ngiwa nêngên tar kêna | bala danawa prasami | ngrubut tumandang | kot mêdhang agêndring |[32]|
23. datan kêna pan luput sênjata uwa | radyan angamuk ulih | kyèh antu dênawa | Dasabau nêrajang | danawa wil kathah mati | pating salayah | kadi babadan pacing ||
24. myang pandhita angamuk mring yoddha buta | pirang-pirang kang mati | wangkenya angglasah | gurnang tang swara bêna | prawiratbutêng amati | kamuk ing ajar | samya tan wrin ing pati ||
25. Ki Barubung Si Barusiddhi
--- [f. 56r] ---
wêcana | Ki Maya sabda iski | wigêna tyas kara | Pandhita Sonyalaba | agni Wiraga Wiragni | Kismantara |[33] Sumăntra Ragajati ||
26. pangamuke pra pandhita prit anêba | nyundrik nyaluk angêcis | buta wil kèh pêjah | wangke pating salayah | Rara Kampana kras angling | angrap atandang | sinaut kang pra rêsi ||
27. ana kêni lêpat malaywa srikutan | lènte kang tiba tangi | dan Arjunijaya[34] | tumandang kras amanah | mring yaksa kêna kyèh mati | patih sulayah | Dumraksa was angaksi ||
28. mring Arjuna Dumraksa ajrih kalintang | Kampana malaywa glis | prasamya malajar | kawêrgat bala yaksa | sisantu malaywa winwrin | binurwa dera | Arjuna myang pra rêsi ||
29. Sang Kampana Dumraksa asru malaywa | asambat biyung mati | ngungsi paran ingwang | pan tinut Arjuneka | lan sakyèhing para tapi | tan wrin ing paran | sigêgên kang lumaris ||
30. kawasita ing Ardi Maniksuwela | pandhita sang mahrêsi | Tamburuwasita | pêparabing pandhita | adarbe atmaja kalih | sêpah stri juga | Ratdèwi Kêrtawati ||
31. ayu wala tan pendah janma kêncana | Ni Dèwi Kêrtawati | ri aran anama | Kêrtanadi kalintang | pêkike widagdèng lungid | sang bangbang [bang...]
--- [f. 56v] ---
[...bang] sowan | mring yayah pandhita ngling ||
32. dhuh kakyanak Bangbang Kêrtanadi paran | mênêng-mênêng tanpangling | pirang ari kita | paran kang paraning tyas | nawi pun rama nêkani | anaking indhang | ajar ingkang prayogi ||
33. Radèn Bangbang Kartanadi atur sêmbah | ulun yan asawawi | kenas lilèng pada | amrih pêntiling lintang | rambataning punang sasi | sêkaring warsa | windu woh dintên adi ||
34. jatining dintên rambataning kang wulan | sêlagane warsèki | windu kang sanyata | nangling raja pandhita | adhuh Bangbang Kartanadi | pan iku awrat | marganing larapati ||
35. yan tan kêni iya sêdhêng ngulatana | nanging dèn ngatyati |[35] ayya ta rareya | sun jurung ing jawata | kitèki ngwang sêsangwani | dukning miyarsa | kang raka dyah anangis ||
36. aywa ke sing mirwa ari ta paran ngwang | kaya priye tang kari | yayi katilara | sapèngsun tingalana | Kêrtanadi wacana ris | sampun amura | amaoskên rundahtin[36] ||
37. ngling Pandhita Kêrtapati lilanana | măngsa mriha tan yukti | hong ki sida roma | ganêm kartika căndra | mundaramanta tamadi | gunêm winancah | sang bangbang raharja di ||
38. nungkêm nêmbah Kêrtanadi mring kang rama | tandya pamit lumaris | sang rêtna murcita | byakta muksèng bayangan [ba...]
--- [f. 57r] ---
[...yangan] | sang bangbang sweca kang laris | têdhun sing merwa | mêgatruh ekapati ||
20. Mêgatruh
1. dangu têka padèng mirwa sang abagus | sirèng Bangbang Kartanadi | kang lampèng alon andarung | trêsnaning ăngga tan kèsthi | amêng siptaning tyas katon ||
2. ngambèng kalwah angungang jurang atêrjung | hèrnya drês ilinya wêning | tang mina ton srang asêlur | ing têpyanjrah lumut limit | mina lwir nambramèng katon ||
3. tan akèndêl tang lakya têkap alas gung | gurda gung tumangkul margi | paksi awurahan umung | lwir anapa sang aprapti | yayengakyan gya anglalos ||
4. lêpas kunang i[37] Dhêndha tan wrin baya gung | lwir patudènging Susma Di | tan katakên ing nuh dangu | danawa gêng prapta kalih | ing ngarsane Radèn Ino ||
5. kagyat angling danawa dwi dhêku matur | suka bungah manah dasih | nara pêndhak lan jêng ulun | rèh nara kabujêng janmi | pêkik kadi muksèng ênggon ||
6. linging Bangbang Kêrtanadi ngwang tanyèku | buta rwa ranmu ing ngêndi | ngling ditya sal kawulèku | uluning Ngalêngkapuri | Dumraksa Kampêna ingong ||
7. ngling sang putra aja maras ing atimu | ya ingwang kang talang pati | minawi sira ingêlud | kitèki kang ananggohi |
--- [f. 57v] ---
pitayaa mring sun karo ||
8. ija si kilènana ajan pa têlu | têkèng pănca ngwang nanggêhi | barêng mara tan wrinwrin sun | yèn kayèngngwang[38] Kêrtanadi | lah karo tontonên ingong ||
9. atasêdhêng sweca gunita jan diyu | dan Arjuna praptèng ngapti- | ning bangbang Arjuna muwus | sapa ran kang anèng ngapti | Ni Danuja buron ingong ||
10. linge Bangbang Kartanadi pan iyèngsun | aran Bangbang Kêrtanadi | lah kita sapa aranmu | linge nêrpat putra kami | Arjunawijaya ingong ||
11. wong idrêran ngarah satru tanpa dunung | yèngsun ran lanang sajati | tan aptya wêwangsan diyu | bangbang andik bramatya ngling | dhuh-adhuh panas tyas ingong ||
12. ingsun uga kakunging rat graning gunung | mêdhun angulati èstri | sira dyah pan ingsun jalu | pratăndha sirèng ngunggahi | baya kasmaran maring ngong ||
13. bangbang gunung kasosra ingwang yan bagus | padaksa[39] baranyak bênthing | kyèh dyah êla-êla mring sun | sirarjuna anututi | mring wong bagus lagi rawoh ||
14. sirarjunawijaya smu latu-latu | kumêdut padoning lathi | linge bangbang wadon èstu | mèt rasayèng kang yaksa dwi | minawi sor ing palugon ||
15. sru bramatya sang bangbang akras amuwus | lah payo aprang atandhing | angadu kaprawiranmu | sing
--- [f. 58r] ---
tugêl janggèki |[40] palanangane kinêthok ||
16. ngling Arjuna iya bangbang ta lah payo |[41] dan samya abêksa rangin | lwir mrak kasimpir dinulu | tandange angraspatèni | lwir gunjing patala tinon ||
17. sarêng polah sêsirig mundur amaju | agitik-ganitik[42] salin | lêmpat-linêmpatan asru | Arjunawijaya sêkti | sring olih panapuking wong ||
18. dan cinandhak sang bangbang binuwang sêbrung | wus tiba anulya tangi | gya mara kras nyandhak gupuh | Arjunarsa gya binanting | jinunjung kalangkung abot ||
19. dan binanting sang bangbang binucal mamprung | wus tiba kawalik-walik | kakonangnya ting salêpyur | ambêkane kêmpis-kêmpis | dan ngunus curiga kaot ||
20. dan Arjunawijaya sasumbar gupuh | he payo tosing kawanin | Arjunawijaya ingsun | atmaja Kêrtawirya Ji | prajèng Tejandaru Katong ||
21. sêkti măndraguna têguh tanpa guru | kêdhotan tanpa lêngèki | priya jayaparusèngsun | hèh payo ta Kêrtanadi | sing sapa mundur kinêthok ||
22. Kêrtanadi kabangan akras amuwus | hèh sirarjuna dèn bêcik | sambata yugyèng ragamu | sira ngwang pungkrang ing kêris | têmah antu ajur amoh ||
23. yan tan mati ko
--- [f. 58v] ---
sirèng ing astaningsun | ngwang gêguru sun anggusti | mring sirarjuna saèstu | dan sigra mara ngrap aglis | Arjuna sinuduk gacos ||
24. lwir anuduk watu itêm tan abêsur | wulu salêmbar tan rêmpid | anitir panudukipun | dan sigra cinandhak kêni | binucal tibanira doh ||
25. ndan sang bangbang atangyangganya markiyu | linu sakalore mijil | sang bangbang mara turipun | ulun mangke sor ing jurit | katur angga mring jêng sinom ||
21. Sinom
1. danawa Dumraksa mulat | Kampananggro was angaksi | sor aprang bangbanging arga | gut nga rwandah tyasira glis | lumaywa rêbat dhingin | Ki Jamamantri lumayu | sabalane lumajar | woya sakarining pati | asasaran mantuk dhatêng ing Ngalêngka ||
2. dan Kêrtanadi lingêna | yèn ampuna sor ing jurit | umarêk tur nêmbah-nêmbah | naranta sinukan amit | mangka martaning pati | sadhèrèk èstri pun ulun | katura ing jêngira | aywendah wala amanis | pintên banggi yèn kanggea amawongan ||
3. mèsêm angling Sang Arjuna | iya age sun antèni | ing wanèki ran Trisaba | ndan bangbang pamit lumaris | mring ki raka tyan dèwi | Kêrtanadi glisning wuwus [wu...]
--- [f. 59r] ---
[...wus] | wus têbah lawan eka | wus kuntap ing Arga Manik | wontên ditya kêkalih arsa mring arga ||
4. tan wring awanirèng marga | dadya kandhêg nganti-anti | wus lamya na sapta dina | tan nadhah luwe angêlih | dadya angadhang margi | sing katêmu dipun saut | galakirèng tar pengan | sato mara mara mati | sing kêcandhak minăngsa sura dênawa ||
5. pracekane kang dênawa | Jambumangle kang sasiki | Pralêmba gêngnya magalak | Jambumangle akras angling | adhi lah payo mulih | tan bisa ngwang mugah[43] gunung | pae janma manusa | awake ènthèng awingwing | kaya para reyang wêtêng ngong ngalamprah ||
6. maria sira ambahak | kêbo sapi kang sirambil | angago kêlar kawawa | kamingsun[44] nurana[45] kami | ngling Pralêmba grêng angrik | jare ya sekoka purun | mungsuh prang mring manusa | ngadu gêdhe rosa kami | Jambumangle linge ringong asaloka ||
7. kang cêcindhil bela gajah | dirada mati bramèki | dirada gênge sagajah | gêdhe tikus marantèni | mati marga cêcindhil | belani anaking tikus | brêkithi sêmut lata | marantèni gajah bangkit | sinalokan dirada mati abrama ||
8. mati kalêbèng piluwang | ngandêlkên wani gêdhèki | Pralêmba
--- [f. 59v] ---
akras angucap | sekok purun suguh brani | datapita kang prapti | kalunthung waluh turipun | adha jan bagus lintang | marangke praya mring wukir | mêng sajuga kadi dewa Suraloka ||
9. Pralêmba akras tumandang | angrap Bangbang Kêrtanadi | diyu Pralêmba kras tanya | sapa ran mahmu ing ngendi | ladak anom kumênthi | atrêrên ngong marang gunung | rêp matèni pandhita | murddhane katur sang aji | Sang Rawana Ngalêngka ginawèng krama ||
10. Kêrtanadi ling bramatya | aranmu kawên rasêksi | soso têmbung nir susela | sakêthi rêganing krami | sayuta rêganèki | basanira si wil diyu | ranmu sapa Pralêmba | ran si ko kacung dèn gapih | atrêrêna munggah gunung ngalap murda ||
11. besuk reyang opah jaran | kêbo sapasang lan kambing | ngling bangbang ran ingsun iya | juluk Radèn Kêrtanadi | bangbang angunus kang kris | danawa grêgut anaut | lêpat radyan malêsat | danawa sinuduk aglis | wêtêng bêngkah inibèng[46] anulya pêjah ||
12. kang swara agrah gumêrah | Jambumangle aningali | lamun Pralêmba pralaya | Jambumangle angrap aglis | mara sinuduk aglis | buta Jambumangle mayun | karwa ndanawantaka | Kêrtanadi sumbar angling | hèh rêbutên Bangbang Kêrtanadi ingwang ||
--- [f. 60r] ---
13. têguh sêkti mahambara | tênaya Sang Maha Rêsi | Suwandagni was wasita | tapyapi ing Arga Manik | radyan tandya alaris | tan ling nu prapta gran mèru | marêk dhatêng kang yayah | sarèhnya katur ing rêsi | Sang Pandhita Suwandagni awacana ||
14. iya bêgja kamanyangan | sadulure dèn karsani | mring Sang Arjunawijaya | lah ninwi mangkata gipih | dan Kartapati amit | sumukêm[47] padèng sang wiku | sang bangbang mit anêmbah | mugèng[48] jêmpana sang putri | kang lalêmbut myang ajar mikul jêmpana ||
15. wus mangkat lampèng adharat | byakta maruta tang laris | tan waktan dhêndhèng pratistha | radyan sang rêtning ing ngapti- | ning Arjuna lingnya ris | yayi para agya rawuh | tan nyanèng tyas rakanta | Arjuna non dyayu luwih | kamanusan mri[49] sang dyah kang têkap lagya ||
16. ngling Arjuna ya tarima | pan kakang kinwan akrami | lagya nèng Alas Trisaba | dan nyipta dalêm wus dadi | sor wismaning prayayi | kaywalas gêng alit tuwuh | pêthetan warna-warna | lênglêng gawok janingali[50] | dalêm agêng mêdhap endah sri kawuryan ||
17. tan winarnèng ramyaning kang | kramèng siyang pirang ratri | Kêrtawati nèng panindran | Arjunawijaya prapti | minggah dhatêng jinêmrik[51] | pinongah-pangih dyah ing rum | sinawang maya [ma...]
--- [f. 60v] ---
[...ya] kaya | Dewya Sri murtining rasmi | pan ingaras-aras pipya lwir butula ||
18. ingamrês[52] tang payodara | mêntêr abundêr akuning | lwir yudêntèki winiyat | kuninge suswa lwir gadhing | cêngkir tapase kerit | mênthêk-mênthêk yan dinulu | lipya sri dan ingaras | sang rêtna tan miwal kapti | pan sumăngga nging datan rawuh ing karsa ||
19. sang dyah anarimèng karsa | kutha ing santên lir kadi | samgêm Arjunawijaya | sakti kadya wus dening |[53] campuh asmara rêsmi | nanging ta dèrèng pulangyun | karantên Wisnu datan | aswami lèning Dewya Sri | pan kataka[54] sang rêtna nwèng uwusêna ||
20. kathah lamun winasita | injing mêdal winêrgil ing | Kêrtanadi lan kang duta- | ning yayah rêkyana patih | Sarabau anangis | Saragundhala mantra gung | Rêksabuja Pandhita | Gidrah Sêmar Bojagati | Wăngsagatra tan adoh Patrasalupa ||
21. ngandikarjunawijaya | muliha paman apatih | Kêrtanadi ngatrêrêna | mring rakanta Kêrtawati | mantuka para rêsi | sami kahturan umantuk | kang liningan sadaya | prasamya bubar amulih | pra pandhita wus mantuk dhatêng pratapan ||
22. konang Arjunawijaya | wus mantuk dhatêng nêgari | ing Tejandaru kalèka | lawan Bangbang Kêrtanadi | angiringkên sang putri | kya
--- [f. 61r] ---
patih samantrinipun | tan ling nuh tandya têkap | jro pura panggih ramèki | Sang Arjuna sang nata kalangkung suka ||
23. dahatusthèng[55] tyas narendra | dening putra wus akrami | sirèng Arjunawijaya | sru bilalau nêng ati | maring murtining rêsmi | Ni Dewya Sri kang kaetung | dening kăndha satêngah | Arjuna tan aptya mulih | Kêrtanadi lawan Dèwi Kêrtawatya ||
24. wontên ing Alas Trisaba | Arjunawijaya angling | maring Ki Sêmar lingira | kakang Sêmar ngwang amyarsi | Ratu Cêmarasari | nglumrahkên sayumbarèku | sapa ngasorkên aprang | lan Ratu Cêmarasari | lan kambila kang putri măngka ganjaran ||
25. ture Sêmar inggih nyata | wong bênêr tan magih[56] sisip | wong garoh[57] yêktine dora | wong ala tan manggih bêcik | mantu dalêm puniki | garohipun pitung pikul | Wăngsagatra angucap | aja para rarungwani | reyang boya adhi rama tuman bobab ||
26. sok tuman adol mustika | mênang-mênang bundêr kaksi | pan êntut binuntêl kapas | nyata adhi rama bangkit | Sêmar ngucap mandêlik | padha dhiêm-dhiêm kacung | kao jangan ta-katah | dhêngêr orang tradha baik | Sang Arjunawijaya mèsêm lingira ||
27. hèh adhi paranta sira |
--- [f. 61v] ---
kakanta Ni Kêrtawati | bangbang anjali turira | sumăngga ing sakarsanti | dan Arjuna amusthi | sang dyah wus cinipta gupuh | dados kudhuping sêkar | mêlathi binuntêl aglis | ing paningsêt sutra kêmandèn di murtya ||
28. lan malih kăndha angucap | pêrnahe Kèn Kêrtawati | anèng jroning asta kiwa | bungah tyas Ni Kêrtawati | dan Sang Arjuna angling | lah payo adhi lumaku | maring Cêmaragănda | nonton Sri sayumbarèki | pirabara kakanta anêkanana ||
29. tang saur bêkti sang bangbang | sawawi kaka nêkani | sayumbaraning narendra | tan lingên dalu dan injing | wus yyrangkat sang apêkik | bangbang lumampah ing pungkur | Ki Sêmar tan atêbah | lan Wăngsagatra ing wuri | Saragănja lakune lir babad anyar ||
30. kang lampah datan araryyan | lir pitudènging Susma Di | lampahe agêgancangan | ngambèng ing wona gêng rusit[58] | tan ketang ing durgami | warak marga pati agung | baruwangadhang[59] awan | Arjuna tan lèn kaèsthi | Sang Rêtna Sri tansèng ingêla-êlèng tyas ||
31. sigêgên sakarêng lingnya | byatita sri narapati | ing prajèng Cêmaragănda | ingkang anggugat ing kardi | arsa kasukan jurit | patrawiwaha [patra...]
--- [f. 62r] ---
[...wiwaha] winangun | sing sapa anjujunga[60] | mring Căndrakusuma jurit | ngasorkên prang aswami putri yu pelag ||
32. Căndrawati kagarwaa | mangke pagugat para ji | miyos lumawan ing aprang | ratu sèwu ingkang prapti | Batak Lampung ing Bugis | Nangkabo Johor Riyo ku | Pahang Sampit Makaras | Banglènglèng Bima myang Bali | ing Srawanti Srêwangga Pudhaksatêgal ||
33. ing Gêdhah lawan Manila | Indragiri Ngawulangit | Rumêmbe ing Sokadana | wus sami siyagèng jurit | Căndrakusuma mijil | prayarsèng miyos ing cucuh | nglampahi sayumbara | Patih Citrabau ngampit | lan pra mantri sadaya siyagwèng durga ||
34. dan pratistha ing ranangga | sang nata sêsumbar angrik | payo ngwang papagên ing prang | Prabu Căndrakusuma di | tuhya priyèng pratiwi | têguh prakosa ratuhu | Raja Singala tandang | sasumbar anantang jurit | minjro blabar surak grah artati ngaprang ||
22. Dhandhanggula
1. Mrajèng Singala magut ing jurit | kras anyandhak anjujung sang nata | Sang Căndrasari tan dhoyong |[61] tandya cinandhak sayut | Sang Singaha[62] asru binanting | binucal tibèng têbah | wirangnya kalangkung | Sang Karungkala tumandang | dan anjujung tan obah binucal aglis | tibèng [ti...]
--- [f. 62v] ---
[...bèng] kalumah-lumah ||
2. kyèh narendra kang mara binanting | gya binuwang tiba ting japapang | pating kathiwang tiba doh | Srawanti Srawanggèku | Ngawulangit Pudhaksatêgil | padha jujung tan obah | dan binucal sêbrung | tan ana tanggêl ing laga | waktra kucêm bupala sri tar priyalin | amêng purwakaninjang ||
3. surak gurnita lwir blah wiyangit | mara rampak-rampak anjungjung tan | gênta tangn[63] obah sang katong | byating yayèng tang mèru | sasra nata kundur padhèsin | dahat wirang tar pengan | gunêm ratu sèwu | Cêmaragănda rinêmak | Căndrasêkar lwir mèt patining kang drêwis | nata juga galêpang ||
4. kondur sakarêng sasra nata ji | masanggrahan ngrakit astrèng aprang | dadar gabah sawadyane | kunêng malih winuwus | Sri Nalendra Sang Căndrasari | myarsèng gunêm pra nata | kang putra dyah ing rum | Căndrawati kèn sênêtan | jroning guwa gêdhong brahala sang dèwi | sang dyah ye sênêtan |[64]|
5. wus siluman wanor[65] brahalèki | sang ratna yu samar tan kawurywan | sapolah tingkahnya winor | lawan brahala sèwu | sami molah byak dyah rèh dhiri | winyèng igêl-igêlan | brahala dyah non kung | nèng guwa gêdhong brahala | prênèng wana dinuk ing tingal asêpi | lawang gung ginapura ||
6. sigêk [si...]
--- [f. 63r] ---
[...gêk] warnanên kang sinung wangsit | rudaha tan polah ngumbar ing tyas | tansèng bangbang i wurine | lampahirèng andarung | Sang Arjunawijaya kèri | Kêrtanadi myang Sêmar | Wăngsagatra pungkur | Patrasalupa ing rika | Kêrtanadi tan tumut minjro nagari | prapta Cêmaragănda ||
7. analitèng sang dyah ta nèng puri | Sang Arjuna mring gêdhong brahala | praptèng gapura rahadèn | malêmpatêkap[66] ing jru | Wăngsagatra kantun ing jawi | Sêmar ngling minta lawang | saya mintak pintu | lêkas lêk mêne radyan |[67] Wăngsagatra nèng wuri malumpat aglis | ngancik dhase mrêtuwa ||
8. Patrasalupa nunut angancik | Matrakelasa têkèng jro lawang | wus sami suka atine | katrini têkap ing jru | Sang Arjuna wacananta ris | ngantèn bisa lumumpat | Wăngsagatra matur | inggih saking bêrkap[68] para | reyang têmên mring para dhatukiyai[69] | dalêm ngaring malêmpat ||
9. Sêmar nèng jawi lingnyanjrit-jêrit | kakènamu duk wau malêmpat | karo nganciki dhas ingong | tan jaluk lilaningsun | mantu baring awor pênyakit | sirah berak sadaya | tur tai wus mambu | ngong kêcapakên katara | tai wingi anak buyan mantu baring | ngujungi wong atuwa ||
10. ngling Baladho adhi rama gipih | reyang mangan năngka bubur masak | malêbua dèn ge-age |
--- [f. 63v] ---
ngling Sêmar ingsun jaluk | gawe akal dangdang kuwali | gênuk buyung lan tiba[70] | tinumpuk kras muwus | he wong ngêndi umahira | wani-wani malêbu larangan iki | sumaur Sêmar dhawak ||
11. apa ta sira asudi kardi | lwir wong tukar dangdang rinêmukan | lir wong jaguran arame | Arjuna lon amuwus | pantèn age tulunga gipih | mrêtuwane atukar | dan mêngani pintu | Ki Sêmar gya minjro lawang | Wăngsagatra ling dhi rama nyata bangkit | radyan malêbèng guwa ||
12. nêrpa putra lampanya[71] tan aris | Wăngsagatra nèng pipining lawang | paseban buta ênggone | wontên pra nyai mêtu | Wăngsagatra gêro lir yaksi | kagyat jumbul kalumah | pan sinênggih diyu | Ni Sêpêtmadu lumajar | asênêtan kawasitanên sang pêkik | malbèng gèning brahala ||
13. lênglêng ing tyas Arjuna angaksi | mring brahala bundha muni ika | padha molah lir jan kabèh | kewran tyas narpasunu | sang surêtna Kèn Căndrawati | winor lawan brahala | prate mas yu-ayu | linge Arjunawijaya | kayaparan kakang Sêmar isun ngambil | sang dyah murtining Kindran ||
14. aturipun Sêmar abêbisik | dinumuka panuduhing asta | anglêrêsana mripate | yèn akêthip puniku | dipun inggal jêngira ambil | radyan walèng ing prênah | brahala sadarum | dinumuk [di...]
--- [f. 64r] ---
[...numuk] panudèng asta | maripate tan ana kang kêthip-kêthip | dan dumuk mali[72] radyan ||
15. pan akêthip maripat sang putri | dan rinangkul binêktèng mring jaba | sang rêtna lara tangise | sang dyah rinungrum-rumrum[73] | pan ingaras samathi-mathi | yam-yaming pagulingan | rumrum ya bintarum | yang Pagriwa-Pagriwatya | lan abogêm busana polah sang rêsmi | lir limar winangunan ||
16. Căndrawati lara-lara nangis | ngayang-ayang sambat nyayah[74] rena | anyakar agêrmus radèn | kakung baud ing lulut | pan wus asor aprang tyan dèwi | wus dhatêng pasarean | ing gêdhong guwa gung | tansah kakung arêrêpa | lwir bramara ngrabasèng maduning sari | amrih lukaring sinjang ||
17. adan minggah samir angawêngi | gubaha danastra pya ruwindha | kalaritan lan anggane | angga sari ta luru | rurunya lwir srah janilani | tan wewe singgatinjang | nulya sarêng bangun | lusahe tan ywra mantrasa | siniradan kirabre maha maoni | wusan sarêng atêdhak ||
18. pawongan agya mêdal arsapti | tur upiksa mring bra Căndrasêkar | kapiyandhêm palajênge | yeka lèng sêdhêngipun | sri nalendra bubar tinangkil | tan eca kang tyas pengan | gya lakya sang prabu | ing guwa gêdhong gyanira | kang atmaja siningidkên dan kapanggih [ka...]
--- [f. 64v] ---
[...panggih] | pawongan tur sawêkca ||
19. lara nangis pawongan turnèki | sarèhira wus katur sadaya | nagapuspitèng rêsake | sang prabu langkung bêndu | kras lumakya praptèng narpati | jroning guwa brahala | nuju non tyan Galuh | duk pinangku derarjuna | grêgut kroddha angunus dhuhung narpati | Arjuna linarihan ||
20. ngiwang-ngiwung sinuduk tan kêni | lwir anyuduk rêkya wêwayangan | sarta napa ngling kras katong |[75] saparan di umahmu | wani-wani sabèng guwèki | kaya wong priya dhawak | Sang Arjuna muwus | nadyan ta sapa ranira | myang prajanta linge kras prabu ya kami | Ratu Cêmaragănda ||
21. kasih Căndrakusuma ya kami | balik kita sapa ran prênahnya | Arjuna ngling iya ingong |[76] nora na ro katêlu | ran Arjunawijaya kami | idêran ngwang amoyang | dhukuni putramu | abuh jaja sun sung mêrta | asru duka sang prabu anuduk kêni | kasur kadi ginubah ||
22. ngiwang-ngiwung panuduk tar polih | pan alêpan datan aba sura | pating jalêprèt abane | murub pucuking dhuwung | dan Arjuna anyandhak aglis | binanting gya binucal | sumabrung wus dhawuh | patala kalumah-lumah | atangya gya anuduk anitir-nitir | binanting gya binucal ||
23. tiba kanggêk ing kisma kras angling | sinwaran kang mantri [ma...]
--- [f. 65r] ---
[...ntri] para nata | gya mara saastra kabèh | sagunging para ratu | para wira para bupati | paman adhi sadaya | prêbutên Ni Galuh | sapa matrèni satru ngwang | yêkti iku kang mondhong nak ingsun iki | sandaka[77] tur pra nata ||
24. bêndhe ngungkung gong kêndhang munya tri | pêpak kabèh saastrèng wirama | datan kaetung kathahe | swara agrah gumuruh | ywrangkat konang astrèng mênuhi | yekarjunawijaya | wus mêdal sing riku | Bangbang Kêrtanadi prapta | lan Ki Sêmar Wăngsagatra tan atêbih | sirèng Patrasalupa ||
25. tan adangu gêgaman gung prapti | angêpung mring Arjuna surèng prang | wong sikêp gêgaman linge | nyata mungsuh rwa bagus | kang ing wuri kêbo lan sapi | Wăngsagatra dêlingnya | man para dèn uwuh | dèn arani kêbo alas | reyang uga dèn arani sapi cilik | panas têmên ti reyang ||
26. dan Ki Sêmar Wăngsagatra gipih | mara ngamuk maring wadyabala | karo tinumbakan mèntèr | Kêrtanadi angamuk | kyèh parastra ingkang wadya ji | dan Arjunawijaya | angamuk tala gung | pirang sasra bala pêjah | tan kênetang sawaglar tumpang atindhih | kadya babadan gêdhang ||
27. agrah gumêrah sambating kanin | wadya rêsak têtiyangnya rêbah | tan măngga [măng...]
--- [f. 65v] ---
[...ga] pulaha[78] prange | kang magut prang padhantu | lèn kapupu astra brasthaning | pan kang èstrèng Arjuna | lan bangbang brastha wus | sisantu padha malayya | ngungsi gêsang tan ana kang măngga pulih | kamuk Bangbang Arjuna ||
28. sirna gêpang[79] wadya para aji | konang sagung para nata sasra | wirang ngênting sawurdane | sagungi[80] para ratu | sarêng manggut ngagêm mastrèki | samya ngudani astra | swara wara jawuh | datan kêna tawingana | drêsing astra mring Arjuna tan ngênani | myang Kêrtanadi nora ||
29. ana braja cakra nahok lêmbing | anyarampang myang trisula căndra | Arjuna jayèng palugon |[81] sêkti măndraguna wus | dan Arjuna manah matitis | kang panah Wijayastra | rante jatinipun | kang para nata kênastra | ing tangane prasamya binasta kalih | kênastra tan ucula ||
30. dayereka Bangbang Kêrtanadi | kras umangsah maring para nata | lah payo pribuwan[82] ingong |[83] yèn arsa ti sirantu | dan Sang Nata Sri Căndrasari | Sêrwanti Sang Sawangga[84] | asarêng umagut | kinarubut sirèng babang[85] | sinudukan nganan ngering datan kêni | byakta angastrèng sukma ||
31. sirèng bangbang amalês nampiling | bingung niba anulya binasta | akêkah singsêt bastane | kathah kang para ratu | tinampaling[86] niba [ni...]
--- [f. 66r] ---
[...ba] tan eling | ika padha tinalyan | myang Arjunèng pagut | tansèng panah rante tosan | sing kênastra kabasta singsêtan ênti | para ratu kênastra ||
32. ting karathuh kang kêna astrèki | para nata wirange tar pengan | tan têkèng sêdya sor prange | kathah-kathah jinatur | rèh sor aprang para nata di | tan wrin yan purwaning jan | Sang Arjuna tuhu | pan Wisnu priyaning kang rat | kasor sakyèh narendra para bupati | mring Arjunawijaya ||
33. dan Rakyan Patih Cêmarasari | magut aprang linge pribuwên ngwang | eman yèn tan antu ingong | gung kang sih-sih sang prabu | mringwang patih citrèng pratiwi | sirarjuna tinrajang | sinudukan asru | kênastra datan rinasa | sigra Sêmar mara angalang-alangi | lah wus patih mundura ||
34. măngsa kita mênanga ajurit | patih linge iki ta wong langar | mêngko sun suduk wêtênge | Sêmar sigra sinuduk | usus mêdal ludira mijil | Sêmar alok gêndhongan | titir cangkêm umung | age kacung Wăngsagatra | tambanana bênêrêna usus mami | Wăngsagatra tumandang ||
35. usus mêdal kalêbêtkên malih | Wăngsagatra angragoh ing iga | Ki Sêmar ngrintih kras linge | kakènamu dèn gupuh | bênêrakên usus kang
--- [f. 66v] ---
mijil | Wăngsagatra saurnya | putu para dangu | mêkas ati lan kêndhangan | Sêmar tangi aku waras nora mati | aku têtămba dhawak ||
36. dan Arjuna tumanggal ing jurit | sira patih nuduk tan abênggang | dan patih canandhak[87] age | binanting binuwang wus | tibèng jaba pan kuthah tai | wus malajêng apatya | Ki Sêmar amburu | myang Kêrtanadi angucap | hèh sakèhe pêpatih ratu bupati | yèn tan wali ko pêjah ||
37. para pêpatih ratu bupati | pan samya jrih mandhêg wali sakyah | tyas atur pêjah gêsange | mring Sang Arjuna tuhu | wijayèng rat priyaning tiwi | sagunging para nata | kang kêna rantya cul | wus suka bungah tar pengan | para nata satriya para bupati | pêpak anèng ngajêngan ||
38. para ratu sèwu praja sami | marêk kabèh saatur-aturnya | rajabrana sasotya lèn | pawèstri kang wala yu | lèn kang putri samya yu murti | pan Arjunawijaya | rinatu-ratuhu | angrèh para ratu sasra | pan kang mrentah sagung aji Kêrtanadi | pan kèdhêp parentahnya ||
39. Kèn Căndrawati prapta ing ngarsi | Kèn Kêrtawati wingking sang rêtna | para putri ing wingkinge[88] | para dyah tang wala yu | atap andhèr ywangywanging tulis | myang
--- [f. 67r] ---
para nata sasra | wus pêpak ing ngayun | yayah Tejandaru prapta | samantrinya Sarabau Rêksabukti | lawan Saragundhala ||
40. ndan kang rama Sang Kêrtawirya Ji | anèng ngarsa lan Sri Căndrasêkar | tuwin para ratu kabèh | sêk kêbêk anèng ngayun | myang mrêdăngga tinêmbang atri | suka asiran-siran | anadhah anginum | Sêmar lawan Wăngsagatra | Saragănja prasamya suka-sukanting | swara agrah gurnita ||
41. angandikarjunawijaya ris | kadiparan sakyèh para nata | milu apa ora mringong | kabèh mring lakuningsun | tur pranata sagunging aji | ngiring dhatêng jêngira | jumênênga ratu | ing Kindran myang marcapada | pan padubra rinatu-ratu sakèhing | raja sanuta ing rat ||
42. dan mangkanarjuna animbali | kang garudha aran Mahabira | pan kolu gajah gêdhene | dhatêng sinungan wuwus | lah garudha motên sun iki | lan para ratu sasra | garudha turipun | sandikarjuna wus nunggang | sawadyane para nata para putri | kudèsthi kabèh kawrat ||
43. wadyabala gagona sakyèhing | wahana kuda liman sapyunta | kêbo ya minda nuk bèbèk | gamêlan sawarne wus | sining pura sining nêgari |
--- [f. 67v] ---
sadaya sami kawrat | dan garudha mabur | angambah ing jumantara | awor mega mêngandhap Ngalêngkapuri | ngising punang garudha ||
44. tinja tiba nèng paseban iki | gajah jaran paseban Ngalêngka | gagindra lêpas ibêr |[89] nèng gaga lwir jangkung |[90] miling-miling tingaling paksi | pan kadi Indrajala | wus turu nèng ngriku | Sri Ngalêngka katakêna | dan mimba non tinjaning garudha dan ling | sapa kang durmanggala ||
23. Durma
1. pêpak kabèh sagunging mantrya Ngalêngka | tuwin Sang Jamamantri | lan Sang Patih Prastha | Kampêna Sang Dumraksa | Lamba têkap tan sal kardi | Sri Dasamuka | smu duka tan kênangling ||
2. pinêpêk kabèh mantri sura danawa | Sarpakênaka tuwi | Arya Kumbakarna | lan Arywa Twibisana | mantri yaksa dênawa wil | Rawana lingnya | mring rayi Kilinyungi ||
3. adhi sira ngwang kon anuksma ing lakya | awasêna dèn bangkit | sapa asikara | ana tinjaning paksa | garudha sapa nitihi | lah awasêna | adhi sira dèn titi ||
4. yèn palasda[91] adhi nulya sun apriksa | kang jan myang jawata di | măngsa ngwang ulapa | Sarpakênaka
--- [f. 68r] ---
nêmbah | irika Sang Jamamantri | matur pranata | mila nara tan polih ||
5. murdhèng rêsi satus pat dasa tan angsal | wontên prajurit sêkti | tanbuh ing tênaya | sang nata tan kantênan | ingungsi ring para rêsi | mila tan angsal | pamundhut patik aji ||
6. dèntên malih pawêrti putri narendra | ing mangke sampun krami | priya Sang Arjuna- | wijaya sampun muksa | banggi ajrih ing narpati | yèn wus kantênan | pun paman magut jurit ||
7. Dasamuka gumuywa suk sêk tyas pengan | Sarpakênaka pamit | ngambèng jumantara | dan Wibisana turnya | banggi wus pandum tan kêni | jêngira ta yan | darbya kayun kang juti ||
8. yan tan Yyang Taya ingkang angêrsakêna | sagala ing ratiwi | măngsa kênantaka | lara purna alarja | nanging aywa alpèng jati | Sang Dasamuka | suka gumuywa kang ngling ||
9. bênêr ari balik akal kaya ngapa | gyaningwang angupadi | Dèwi Sri murtèng rat | dhuh anèng ngêndi ta ya | inantu ngwang tan amamrih | Sang Twiwibisana |[92] mênêng bubar narpati ||
10. dan sigêgên sakarêng kang winasita | wontên praja di murti | kasub ing rat taya | Maospati prajwendah | tanpa siring lèn prajèki | raharjèng sandhang | pangan lyah kitri-kitri ||
--- [f. 68v] ---
11. ing têgalas wwah pala padha miyutan | nagari Maospati | biksikèng narendra | Arjuna Sasrabuja | ambêk palamarta sêkti | amanisabda[93] | Sang Prabu Maospati ||
12. arum-arum ingkang sori sri nalendra | Sang Rêtna Căndrawati | pan sarêng anjanma | lan Mraja Sasraboja | lan garwa ingkang wuragil | tyan Kêrtawatya | samya yu-ayu murti ||
13. pêpatihe Sang Prabu Pangaskartanya | Arya Suwănda sêkti | kaipe narendra | patih marintah nata | kang mrasêpah sri bupati | wus sami sowan | Sa Căndrakètu Aji ||
14. lan Sang Nata Surywakètu samya sowan | mêngkana sri bupati | Mraja Sasrabuja | brayan ginubêl garwa | pirang-pirang dina ratri | ginubêl twara | radyarsa mimba aji ||
15. dan angrasuk busana pangage raja | jamang makuthèng rawi | bukasri padaka | gêlung sinupit urang | mikara tuna mantêsi | Arjuna Sasra- | buja yeka wus mijil ||
16. têka pagêlaran lunggyèng singasana | pinatik nawarukmi | sêkta stri pingitan | sanglir myang sarambagan | aywendah pat dasa sisih | lir truna kênya | Patih Suwănda ngapti ||
17. Căndrabau Suryabau sampun sowan | Raja Singala wingking | Karungkala lawan | Srêwanti Sang Wăngga Sang | Durgabau [Durgaba...]
--- [f. 69r] ---
[...u] Durgawrêki | Durgadursanta | ratu sèwu nêgari ||
18. sêk bêk kang para nata sami asowan | tuwin kang para mantri | Arywa Jagadênta | lan Jagawiradita | Jagarêsa Jagawèsthi | Wiradurjaya | Dêmang Laywa-laywa di ||
19. miwah Raja Batak Lampung Sampit Pahang | Patani Indragiri | Minangkabo Dhayak | Johor Bali Malaka | Makasar sowan narpati | Arjuna Sasra- | bau tuhya sinêkti ||
20. myang sagunging gandhèk mantri anom seba | tuwin kang tăndhamantri | satriya prawira | wadyabala sêk aglar | myang dêmang arywa patinggi | mêrgil sadaya | mring Prabu Maospati ||
21. abra patêmyaning busananendah |[94] lwir darwa sasra kramning | muncar Suprabendah | kyèh têkapnya rumuwat- | an subrata dewata di | sang prabaskara | dinulya anglêp asri ||
22. dan ngandika Sang Arjuna Sasrabuja | mring patih mya[95] para ji | adhi paran rèhngnya[96] | rakanta Căndrawatya | aptya wring kalangênaning | brayan ari ngwang | binabana sang dèwi ||
23. Dyan Apatih Suwănda èngêt tyasira | wêlinge rama tapi | ing jroning dahnala | sirèng Sang Mahpandhita | Suwandagni duk ing nguni | wring kalangênan | Patih Swanda tur bêkti ||
--- [f. 69v] ---
24. inggih dewaji wontên kang kalangênan | wontên arddhi rarasmi | lawyan ing prawata | ing Ardi Manikmaya | kalangênan tyan tuhya ding[97] | lwir surawindha | endah grani[98] kang wukir ||
25. kamitagên manahniran kasingkaban | sang bupala miyarsi | tustha tyas tan pengan | nangling bênêr rakanta | ana uga kalangêning | yèn mêngkanetah | adhi uwara gipih ||
26. raka para kakantarsa nindakana | ing Merwa Mayamanik | payo asyaraa | tur sêmbah sang nararywa | Suwănda undhang mangki ling | kadya sakarsa- | nira Sri Maospati ||
27. dan ajêngkar Sang Arjuna Sasrabuja | malêbèng kênyapuri | iniri[99] dyah woya | pratisthèng datulaya | kapanggih lawan kang sori | Ni Căndrawatya | sumungkêm ing pada ji ||
28. lara murar sang rêtna asambat-sambat | katuwone wak mami | apriyèng narendra | binatharèng nyakrèng rat | tan tinurutan aptya wring | kang kalangênan | ing kasugaring ati ||
29. sri nalendra ngling saha ngimur ing garwa | mênênga aywa nangis | bintit sutyanira | eman luruning waktra | nrang sasăngka eman dening | rêkang swarendyah | ywa ngunêk atinèki ||
30. dhuh yayi mas
--- [f. 70r] ---
musthikaning pagulingan | rum-rum aruming swargi | ratuning pasuptan | ratu-ratuning raras | kakantolih warta jati | gyan kalangênan | cêp mênêng sang lwir manis ||
24. Dhandhanggula
1. lêga tyase Dèwi Căndrawati | duk rumungu dadya lon aturnya | kaka ji pundi pêrnahe | sang prabu wacana rum | kang kalangyan agrining[100] wukir | ran Arddhi Manikmaya | pan wukir alangu | kalangênaning jawata | dahat suka manahira Căndrawati | dawêg kakang bra makat ||
2. ngling sang prabu iya nimas binjing | padha merang mring srining suwela | lah padha cawisa wonge | kang swari nuhun-nuhun | linge prabu nimas yèn kêni | pun kakang pan amalang | kalanganing mèru | pacangkramining jawata | sang rêtna yu atur sêmbah ngasih-asih | tan kenging amuruda ||
3. yan awande kaka tan miyos mring | pacangkraman manawi jêngira | tanulus[101] sih pawêlase | tan wun kawulèng lampus | dan lingira sri narapati | gêdhe bêncananira | nimas ariningsun | sun tumurut sakarsanya | dan ing ratri sri nalendra lan kang sori | minggah ing kapasuptan ||
4. dan aminggah samir angawêngi | gubaha danastra pwa ruwinda | kalaritan lagênggane [lagêng...]
--- [f. 70v] ---
[...gane] | tanu sari tar luru | lurunya lwir swrajanilani | tan wewe sigatinjang | tandya sarêng bangun | lusahe tan ywra măntrasa | sinwiradan kirabre maha maoni | wusan sarêng tumêdhak ||
5. salir pawongan kalèng ratrining | duk rumungu pangrumrum narendra | buntayangan bantat kabèh | santên kaninnya timbul | darawaywan guywanya kang ngling | yèki ta tanpa srêpan | padha lênguk-lênguk | wênèh lênglêng ginjal-ginjal | kang padhèstri duwene dipun ubangi | dèn jiwir kongsi abang ||
6. ndan rikonang sang prabu dan mijil | mring mandhapa alênggah lan garwa | Ki Sêmar praptèng ngarsane | Wăngsagatra nèng pungkur | minjro pura tiyang katrining | Wăngsagati tan têbah | Sang Arjuna muwus | têka ngêndi kakang Sêmar | pirang dina kakang rika tan anangkil | Sêmar matur anêmbah ||
7. mila kawula anggèr tan nangkil | manggih kèwêd sambrana tur prana | Wăngsagatra wingi sore | kamalingan agêmpung | Wăngsagatra anêrkèng kami | kawula tan angrasa | sang nata amuwus | rika pantèn kamalingan | Ki Baladho aturipun reyang bêngi | kamalingan wus brastha ||
8. reyang tan sukalila sayêkti | nêdha lêrês dhatukadilana[102] [dhatukadila...]
--- [f. 71r] ---
[...na] | dèn akêncêng sabêtule | reyang matur satuhu | kang wus tita panjinging malih | gih nika ingkang ical | kala wingi dalu | sêkul wadhang tigang layah | lan têrasi abang lombok pitung iji | reyang narka dhi rama ||
9. tan ngakoni dhi rama kang ngambil | katidharsa kalêbèng lok ika | lambe dhi rama twên pane | yakti panjinging pandung | los taritis kang cina bukti | tugile ingkang ical | tilare bok kacung | yatra tiga tèng sasaga | gangsal puluh limang dhuwit limang tali | ki dhatuk sarêng ical ||
10. kaprêdana dhi rama rumihin | mring pajêksan dhi rama wus kalah | srah sêkul tamêndhil bae | srah yatra mung sasuku | kirang satus punjul satali | lan kirang pitung saga | paran lêrêsipun | dhatuk wuwan[103] katrapana | wakne dalêm sang nata gumuwya angling | sang rêtna latah-latah ||
11. ling sang nata lah wis aja nagih | sun aparing sangunya kang ilang | Wăngsagatra bungah tine | dan irika sang prabu | angandika mring Bojagati | kakang Sêmar wruhanta | sun arsa mring gunung | prawata ran Manikmaya | acangkrama lan Sang Rêtna Căndrawati | lan Dèwi Kêrtawatya ||
12. ture nêmbah Sêmar gih sawawi | dayereka sang nata wus mimba | kang ngiring gumrah abarèh | têkap jawi sang
--- [f. 71v] ---
prabu | nitih rata katiga swari | rata Si Nrasadipa | tinon muncar murub | pangirid kuda sakawan | sambêrani kuda krêsna lor prênahing | Wasi Gandhogan murtya ||
13. sangking Ywang Bathara Wisnu uni | kuda rêkta sing Bathara Brama | têmbaga kidul prênahe | turăngga jêne pasung | nging Bathara Kumajaya di | pan kilèn prênahira | mas gêdhoganipun | kuda sweta pasungirang | Sang Yang Dhêndha sêlaka gêdhogannèki | wetan parnahing kuda ||
14. para sêlir saramba gancèngi | kawrat ing rata Si Nrasadipa | dan pinêcut lampahnya ge | dan sagung para ratu | wadyabala samya grah ngiring | sama nunggang wahana | kudèsthi myang tandhu | manggalèng Patih Suwănda | kering sakèh ratu satriyèng bupati | mantyra yoda swara grah ||
15. swara byakta ngudan sinamèni | gurnang sapta maetala bêlah | kambah ing yoddha pawrane | asrang sanrêging laku- | ning kang sikêp saastrèng jurit | daludak lêlaywa bra | pan ingawug-awug | tumbak mamas lawan benang | lan ponthang mas jininggring winêgik-wêgig[104] | mriyêm karbin ing ngarsa ||
16. angastra pan dinule ngajrihi | ngarab-arab lampèng lwir jong layar | inuwêh tana durgane | mlêkah curing dadyawu | mawur pêtêng limunan dadi | kambah kasrêg ing lakya | rêratan tang mèru |
--- [f. 72r] ---
pêpundhung dadya lalêbak | jurang ajro kambêh ing yodha para ji | rèh Sang Sri Sasrabuja ||
17. warna galwah lwah kambah ing dasih | wrêksa pala wohnya kyèh miyutan | kang murwani tawa kabèh | trawali lan kacubung | padha rasa gurih amanis | sêktinira Sang Natar- | juna Sasrabau | tan ana ngeling lêlakya | tan katakên ing awan lampah narpati | Arjuna Sasrabuja ||
18. Kidrah Sêmar lampahe nèng wingking | tatêmbangan lawan Wăngsagatra | radya lon ika lampahe | rarywan angambil sêntul | myang kêcapi kapundhung manggis | salak kalak rambutan | mangan năngka bubur | suka bungah Kae Sêmar | kêkidungan sakarêpe doradasih | wus lami lampahira ||
19. apyatara lakya pat dasa ri | sri narendra lampèng tan ararywan | kering para nata kabèh | măngka magalèng laku | Sang Apatih Suwănda kering | sagung mantri punggawa | dêmang satriya gung | tuwi yodha wiratama | wus alama kang lampah tandya kaaksi | Prawata Manikmaya ||
20. anru lampèng ulun Maospati | ngambèng walahar têpining kalwah | siluk-siluk kang wana yom | puspa abra supênuh | sêk tang sari myang pala dadi | langkung asri kawurywan | ingkang pala gantung | kang paksi
--- [f. 72v] ---
kyèh nocor wohan | kabarasatang[105] buron anèng wanadri | malayya abênturan ||
21. aprang kang singha barong myang kancil | sapi gambiro kidang mênjangan | sênu[106] blagadaba mèmrèng | kuldi unta wra lutung | budhêng wre langkapa myang bawi | prasamya kabarasat | mambêt sugandha rum | lawak manyawak garangan | landhak kuthuk cuwuk lumumpang mudiding | ambakta woh jimbaran ||
22. prahara gêng prawaning kang wukir | sungilintang[107] sato mara pêjah | janma mara mati kabèh | udan angin wor ladhu | ribut lisus mumbul kang curing | lindhu prawata kêbah | kang swara srang gumruh | udan awu ring gêgana | pêtêng dhêdhêt manthuk-manthuk punang ardi | sagara kopla-koplak[108] ||
23. wadyabala mantri Maospati | kagegeran katêmpuh prahara | tan wring abdi myang gustine | bêndara tan wring ulun | pêtêng dhêdhêt limunan ênti | akèh wadya kang pêjah | kang swara gumuruh | linging wadya para mantyra | adhuh biyang prabawane prawatèki | baya omahe setan ||
24. Patih Suwănda nêdhèng Susma Di | nirnakênèng limut prahareka | mur pêtêng wus padhang kabèh | Arywa Suwănda muwus | adhuh dewa Ywangywang Susma Di | byatning ulun kiteka | ongkara [ong...]
--- [f. 73r] ---
[...kara] nêdha mur | ndan yyrangkat sa yoddha wira | srang gumêrah sakwèh jan prayitnèng wèsthi | lampah tan tolih wuntat ||
25. Pangkur
1. sigêgên sakarêng lingnya | wontên durga Rukta Jênggala kalih | jalwèstri kang punang diyu | ngadhang ing catur dhêndha | kang angraksa merwa Janggana rinipun | Dyah Bancana kang sajuga | sru galak gêngnya lwir giri ||
2. linge kras Rukta Bancana | mring arinya ngwang sira pituturi | wong ngraksa gunung satuwuk | pacangkramèng jawata | aja sira adhi ambêk kumapêngkuh | brayan sira ambêbahak | kawaninnya datan tandhing ||
3. iku adhi marènana | sira kêndêl ana kang wani maning | gêdhe dhuhur tan apunjul | ana ngungkuli para | ambêbahak ing kering têngêning gunung | iku sira marènana | Sang Janggana kras dènnya ngling ||
4. kakabok[109] saya pan bongal | saya brani samorang laki-laki | tan antarèng dangu-dangu | porang sura danawa | dhatêng matur Sang Kala lan Kala Suru | yèn wontên janma satriya | akathah wong kang angiring ||
5. yaksa Janggana kras tandang | giro-giro lawan Rukta Bancani | kas[110] tandang angundha watu | lwir merwarsa mandhêma | gêrêng agro lwir gurnang tang
--- [f. 73v] ---
swara gumruh | konang wadya Maospatya | wring angling yèn wontên yaksi ||
6. sigra binêdhil pinanah | myang tinawok mimis astra ngênèni | tan rinasa mimis parung | gudebag kadya numbak | kang sela têm danawa kalihan ngamuk | ambandhêm yoddha kèh pêjah | ingkang mara kathah mati ||
7. Dêmang Layu-layu mara | ngagêm watang prayarsa numbak yaksi | linge pribuwên tang diyu | tandya yaksa Janggana | akras mara tinumbak tinitir putung | waose dan malaywa kras | palayune sipat kuping ||
8. wadya panganjuring lampah | kèh padhantu tang gêsang malaywa wrin | asêsambat kaki biyung | dudu mungsuhira prang | ingwang aprang lan buta cilik ing gunung | sikil buncar kuping ilang | bandara dika tulungi ||
9. wadya kondur swara gumrah | ting karadhuh angêmbên ingkang kanin | konang sang arywa alatu- | latu yeka ngrudita | lingira kras he wong Maospati sagung | Mandura lèn mungsuhira | ngwang kêmbarane yaksèki ||
10. si dumwilah asikara | angrêncana sapa ranmu ta yaksi | saur grêng kras Jangganèngsun | sira sapa ranira | ngling Sang Arya Patih Suwănda ya isun | angrèh Maopaspati[111] [Maopa...]
--- [f. 74r] ---
[...spati] ingwang |[112] Janggana anggrêng kras angling ||
11. marang ngêndi sêdyanira | ngling tinanya ngiring gustya ngong maring | Gunung Manikmaya de mu | mirea doh ko buta | yya sikara mring lampahe bandarèngsun | yaksa kroddha anggrêng ngling kras | balia sira ko aglis ||
12. yan tan bali sirantaka | apa bamu Janggana kita wani | gêrgut gêrêng-gêrêng gupuh | naut mring arywa patya | pan alêpat lir naut wayanganipun | tinêpak tinapuk yaksa | Janggana sinuduk aglis ||
13. kêna jajanya naratas | ruddhi randu kumrawak dhatu mijil | aniba anulya lampus | gumrah tibaning yaksa | maring kisma Ki Sêmar mara gumuyu | lah kakènamu dênawa | băngka nora urip maning ||
14. padha yèn sira padhaa | imbang-imbang tan ana kang madhani | Suwănda sêsumbar gupuh | hèh rêbutên ya ingwang | saktimănta Patih Suwănda kang sunu | Suwandagni kang atapa | yayèngwang sajroning api ||
15. yaksa Dyah Bancana wikan | yèn kang ari pêjah angrap tumuli | giro-giro tandangnya sru | ndan naut mring sang arywa | anging lêpat sang arywa angunus dhuwung | buta ngling patya rip ingwang | pilingan kiwa ngong iking ||
16. Suwănda dukning rumêngnya | dan sumuduk pilinganing kang yaksi |
--- [f. 74v] ---
pêcah murda tumulyantu | Rukta Bêncana pêjah | tibèng kisma kang patala kadi lindhu | danawa kalih parastra | mring Pêpatih Maospati ||
17. surak ulun Maospatya | kadi guntur agrah gumuruh mlingi | gong kêndhang têtêgumuruh[113] | têngran wong mênang aprang | dan Ki Sêmar ciklak-ciklak mara mundur | macucu sarta ngadhaplang | saking sukane kang ati ||
18. yaksa ro prasamya pêjah | ing kalèka katur dhatêng narpati | Sang Arjuna Sasrabau | yèn Sang Arywèng Suwănda | amêjahi danawa jalwèstri lakung | tusthèng manah sri narendra | angalêm dhatêng apatih ||
19. ing konang Patih Suwănda | tinimbalan têkapirèng nêrpati | sang nata lingnya mêmarum | yayi para ngwang trima | rèh rumêksa mring kakanta ariningsun | balik yayi wus apêrak | kang awan dhatêng ing wukir ||
20. Patih Suwănda tur sêmbah | sampun carêk awan dhatêng ing wukir | sajam rawuh grahning mèru | i padugèng patikbra | dayereka sagung ratu pinêpêk wus | bupati satriya dêmang | pênuh prasamya amêrgil ||
21. dan Arjuna Sasrabuja | angandika mring sagung para narpati |[114] kariyèng ngriki sadarum | kang yugya nut maringwang | Căndrakètu lan sinapan Suryakètu | kalawan Patih Suwănda | ni putri sakèh parèstri ||
22. dan irika [i...]
--- [f. 75r] ---
[...rika] ta sinwaran | lingakêna ratri kasukan ênting | dan injang ywrangkat sang prabu | migah dhatêng prawata | lan kang garwa Căndrawati tansèng pukur | lan Kartawati tan têbah | para sêlir tub ing wingking ||
23. tuwi mrasêpah narendra | Căndrakètu Surywakètu lumiring | Patih Suwănda nèng pungkur | minggah Manik Prawata | èwêh ing nuh[115] durgama ngambatêtangsul[116] | pirang dina konang awan | tri ari têkap grèng wukir ||
24. kang wukir asri kawuryyan | tang wraksa gêng bêbanjêngan tuhya sri | kang kisma sininya mancur | sela ndah warna-warna | sela sweta sinêlan sela bang murub | sela têm sinlèng jênar |[117] malêtuk ing mesa langit ||
26. Kinanthi[118]
1. tuhyendah ngarga dinulu | sêk tang palawijèng bumi | barang tinakonakêna | pan ana datan samadi | wowohan awarna-warni |[119] sêdhêng cinangkraman dening | Sang Arjuna Sasrabuja | kalayan sang rêtna dèwi ||
2. sang putri lênglêng andulu | langêning agraning Wukir | Manikmaya pan sarwendah | sang putri suka tyas ênting | nyatendah graning tang merya | kri kilèn tên mirah adi | kumala rêtna kancana | abra kang mirah widuri ||
3. naga suwèkumala[120] gung | kilyan agung mirah putih | jumêrut jumantên nila | byaktang mara katêkaksi | lèn sênêtèntên ênggènnya |
--- [f. 75v] ---
jro sela mancur kang uning | sasutya rêtna pakaja | byakendran[121] ngayangan ngalih ||
4. parduning parang umancur | jênêng silodakèng kaksi | ngrêngat sang ati suwela | nagraning sininya putih | angrês kumêngrngês[122] ingambah | langêning panata radin | wontên ngudyana lwir Kindran | sakêp[123] tang puspita sari ||
5. sang putri kasmaran dulu | dahat kawismayan ênti | ing Prawata Manikmaya | sèsining jagat ana ing- | kang adi-adi apelag | tanpa siringan kaaksi | wraksa pala nêdhêng wyah-wyah | thustha sagung para sêlir ||
6. dan padha arêbat santun | rêbat aparêbat nrukmi[124] | undur-undur kajarakang | wênèh tiba katiti ing | rewangnyèstrinya kalingkab | santênnya glis dèn tutupi | kang guywa abata rêbah | langkung suka-suka witning ||
7. Lurah Sêmar cêluk-cêluk | mring atmaja mantunya ngling | Bagong anak marenea | tulungana mangan kami | năngka cèlèng matêng witnya | yèn suwe tan oman kaki | linge mantu paratèkna | reyang tuwuk mangan durin | martuwa para tan oman | reyang iki lagi ngêlih ||[125]
8. Ki Sêmar nguwuh angulung | Bagong tulungana kami | kalêlêgên ngong mèh jênat | Wăngsagatra dhatêng angling | dhi rama para mèh modar | katon matane [mata...]
--- [f. 76r] ---
[...ne] malirik | kalêlêgên adhi rama | anguntal năngka sajuring ||
9. kulite năngka kadulu | gêgurung para prayogi | dèn sudhèta wêdhung ingwang | dèn agar wêdhung tumuli | Sêmar maca kêdhong mênga | plongpong-plongpong pospês dadi | daging uyuh sumsum tinja | angêntut sarwi malêdhing ||
10. kapising kapêntut-pêntut | Wăngsagatra mutah kêrmi | kapêntut ing maratuwa | Bojagati wahing-wahing | kakènamu mêtu ala | mambasin dalêncing |[126] puka malih katakêna | kang sukèng tyas para putri ||
11. padha suka sumamumpung | sang putri mwang para sêlir | Sang Arjuna Sasrabuja | winong sakarsaning sari | mèt sara[127] mwang pala-pala | sukanira tanpa siring | sasukwèng rat tan make[128] ta | bungahing nala ngartati ||
27. Dhandhanggula
1. katakên Sang Prabu Maospati | Sang Arjuna Sasrabau konang | winong nukakên[129] sorine | myang piwêrddhah dwi prabu | Căndrakètu Surywakètu ji | lawan Pati[130] Suwanda | anukakên kahyun | lan sagung pinutri indah | myang pawongan prasamya suka tan siring | myang parêpat asuka ||
2. mindra kalangên anggraning ardhi | subrastha kung rundah tining garwa | mêwêti rumrum
--- [f. 76v] ---
sukane | sang rêtna wèmbêh ayu | sor te konang apsari dening | pacangkramèng suwela | amangun kalulut | ing raka anon ing taman | asri pelag ngudyana luhuring Wukir | Manikmaya lir Kindran ||
3. Maniksrêngga ngudyana rannèki | têpining taman abra tang sêkar | gambir malathi jajare | wratsari nagasantun | mandha lawan kang măndhakaki | kalak tugèng kênonga | puspacapa mênur | anggrèk wungu wor sridênta | sêkar dangan campaka lan găndasuli | abra sêkar wiraga ||
4. dalêm ing we tunjung bang lan putih | tunjung biru taratya bra sinang | taratya tang seta ngêne | awor kang ganggêng kanyut | lamat lumut awra ing têpi | wora-wari kang mina | kasrên dening ranu | kang têpi tapingan sela | sela kasa sinaput ing lumut limit | drêsning katiban tubanan |[131]|
5. tubannyanjog dhatêng parang èsthi | hèrnya dalêminanya[132] kawuryyan | lwir nambamèng[133] jan sisthine | sang rêtna yu dumulu | ngudyanindah sangkêp tang sari | jroning we twarana |[134] pat dasa dhêpèku | kêmbang tênpas[135] kadi wulan | lèrèp-lèrèp têning jro weka kaaksi | tuhya indah araras ||
6. asrang-srangan ingkang mina mijil | dêlêgnya nglung kalawan sêsangga | lukas lan mèlêm rowange | wagal lundhu lan lêmpuk | ucêng gagang lan wadêr [wa...]
--- [f. 77r] ---
[...dêr] pari | lele lêndhi jrambangan | senat sêpat pêlus | tămbra mangut wor badhèr bang | papar tagih ing têpi wor gêthok-gêthik | pakung marêk ing toya ||
7. mina liwran ing têpining bèji | lwir nambrama kang andon kalangyan | sang putri tustha tyas anon | dayereka sang prabu | ngling mring swari kakanta rari | aptyasèng dus ing dus ing taman |[136] misinggih sang arum | sang nata malêbèng toya | dan asiram sarimbit lawan sang putri | parèstri para gawar[137] ||
8. sri narendra sweca ngum ing warih | tan wring ana wahaya jajuga | kalangkung-langkung galake | yèn ngucapa bayèku | ini kang jan tan wring yan sungil | blai antakanira | sun măngsa kang jalu | dyan sinaut sri narendra | pan kauntal kaulu Sri Maospati | nèng grêbaning buwaya ||
9. sang putri anjrit kang pawongan nangis |[138] srang gumêrah swaraning karuna | lwir wiyat rêbah abane | Patih Suwănda rawuh | Căndrakètu akras nulungi | Surywakètu pan kêbat | talêmpêk sinambut | praywarsèng minjro we taman | Bojagati dhatêng nangis jêrit-jêrit | Wăngsagatra anjola ||
10. atari konang wasitèng sriki | tyas Sang Prabu Arjunawijaya |
--- [f. 77v] ---
saktimanta tanpa sirèng | nèng garbane kang bajul | byakta yayah anèng jro puri | miyos saka ring lawang | têwêng[139] buwayèku | bêngkah pêjah sang buwaya | ata mêntas sang nata nèng têpèng bèji | non garwa rara murar ||
11. ngling sang prabu nimas aywa nangis | karareyan ywangywang jwining ywang |[140] kakanta durung antune | sarèhira tinutur | buwaya pan pêjah nèng warih | yèku cobèng jawata | sarèhnya kalangun | kang myarsa bungah tyas pengan | rêkyan patih kalayan sang prabu kalih | tustha gêtun kalintang ||
12. dariyaka pan sampun alami | Sang Arjuna Sasrabuja konang | winong nukakkên swarine | Patih Suwănda langkung | kinasihan dera narpati | ipenira narendra | ipenira sêpuh | kang ari Patih Suwănda | sampun wanêh kalangyan agraning wukir | mèt pala lwah myang mina ||
13. sasukwèng rat suka tan kadyèki | kalangênan Sang Dya[141] Căndrawatya | tansah kanngya rêsta rajèng | Kêrtawati ing pukur | lawan Dèwi Kalpitawati | tansah amangun suka | wongnya suka mumpun | Căndrawati atur sêmbah | kaka prabu anukakên para swari | kang sih sumun mruddha |[142]|
14. wangsul
--- [f. 78r] ---
pundi kalangênan malih | ingkang lakung nara ta dohêna | kang sukan wanêh sukane | jroning we myang mlah gunung | jêmbar rêmpit dasih aptya wring | sarèhne nayopada | Surywacăndra matur | kadya tur syari jêngira | ywa miturut tan yun anyakiti ragi | suka purwaramuktang ||
15. atur misigih Sang Arywa Patih | Suwanda pan epyuh ing tyas pengan | jinum datan wring wêkase | sang nata pacêh muwus | bênêr ingkang matur ing kami | jan priywèng nuruta |[143] ing dyah dadya murud | kautaman kaprawiran | wontên uni purwane jamna nuruti | ing dyah asor ing prênah ||
16. atasêdhêng sweca gunita tri | anèng têpining udyanèng arga | apsari têkap ngarsane | sang nata kagyat muwus | sapa sirandhatêng ing ngapti | Dyah Kindran awacana | baya sri lalèstu | naranta ran Gagarmayang | malih warna dadya buwaya jro warih | dinukan ing jawata ||
17. marmitane ulun ta ing nguni | pan asiram datanpa têlêsan | dinuk tinundhung dene |[144] ambyur ngudyaning Gunung | Manikmaya milamba dadi | wahaya karuwatan | jêngira kalangkung | tan sagêd amasulana[145] | sih jêngira mêhêng sêsupe kêkalih | nama Cacanglêmbara ||
--- [f. 78v] ---
18. kasêktène angambah ing warih | kang satunggal angambèng gêgana | tan katingal ing satrune | lèpèn tinampan sampun | dyan ingage[146] dera narpati | Gagarmayang mit kesah | angayangan sampun | pan akundhang Suralaya | sri narendra ngandika maring apatih | rèh binabanèng garwa ||
19. kamigêgên sira sang apatih | duk rumêngên karsaning narendra | kagagas ing tyas ature | ulun myarsèng pamuwus | yayah dasih kang tapèng api | kalangênan tuhwindah | jro tasak[147] kalangun | namane tasik hèrmada | putêr tasik punika kalangyan adi | i jro sining sasotya ||
20. putêr tasik patamanan adi | pasiramaning para jawata | kalangkung indah wêrnane | sang nata pacêh muwus | mring kang swari Kèn Căndrawati | dhuh nimas arining ywang | aywa gêng amuhun | aywa bancana ing priya | bunêk ing tyas mêngko nimas sun tuturi | ing pacangkraman indah ||
21. ture garwa tuhunên agipih | lamun datan nara tuhna |[148] lêhêng lampus tan wring rèhe | sang nata wring ing pandum | titahing Ywang Taya tan gisir[149] | alarjaning agêsang | Sang Arjuna muwus | he yayi gyaning kalangyan | putêr tasik sagara ran hèrmadèki | yèku cangkraman indah ||
22. sang rêtna yu myarsa sru sukanting | kaka prabu kawula mintara | kang
--- [f. 79r] ---
rantên dahat yun anon |[150] datan antara dangu | tan katakên siyang lan ratri | nunênjang tandya ywrahat[151] | lampèng têdhun mèru | gumrah kang swara gurnita | samya jêngêr kaywan tan tinub ing angin | lwir mraja dadi wona ||
23. angambèng gêgêr rawanya rumpil | sela liyêp lumat lamat-lamat | ingapit ing parang rèjèng | rèjèng-rèjèngnya parung | anut ing grong parang kapering | ing ngiringaning awan | tèsning anut ing bun | kang para ingambah kocap | kumaracak hèrnyandêrsing parang èsthi | tisnya kadi hèrcana ||
24. lampahnya glis nèng tètèsnya trêbis | jêmjêrm kasarambani sewala | kaumukan dukut mure | praptèng wala ara gung | padimpangan durgama kaling | galuntunganing sela | sinaput ing lumut | udaka drês agaruntal | sêsiringe Prawata Manikmayèki | kyèh lwah-lwah jro mahawan ||
25. sri narendra têka padèng arddhi | tin mut apranata mantrinya |[152] sakrindha ngatyati kabèh | rêrêb tatèng-tatèng nu | wring mahira dhatêng ing tasik | hèrmada kalangênan | wus ywrangkat sadarum | sang nata nitih dwipăngga | lan kang sori lèn tandhu jolang padhati | lèn sagung natèng kuda ||
26. asrang gumêrah gurnita mlingi | ngrikning kudèsti swaraning bala | lwir wiyat rêbah padhane | woyang sri nrêpa wadhung | gambiregar [gambi...]
--- [f. 79v] ---
[...regar] tustha sri swari | brayanèng nuh ararywan | namèt[153] pala santun | sang nata among ing garwa | sakalangyan wanarga mèt pala sari | sang ratna bungah ing tyas ||
27. nanging tantuk ing rasaning ati | yan durunga têkap ing sakaptya | sakalangan jro wana we | hèrmada gya alarug | sinru lampèng gya praptèng kadi | ing sagara hèrmada | tan katakên ing nuh | langêning kang wanasrama | jêng mahawan durbiksa wuntoning margi | nagendra gêng lwir arga ||
28. araning naga Ni Sarpawadi | gêng magalak wiku sabongkotal[154] | ya nêmbur naga wisane | murub mawur balêdug | sing katrajang awu kabêsmi | wraksa dukut agêmpang | sirna lêbur antu | măngka lampèng yoddha nata | minanggalèng Patih Suwănda para ji | sawêrgat balakosa ||
29. danancita naga Sarpawadi | yeka mambêt sugănda kang janma | angakak anggrêng swarane | gumrah agrêng gumuruh | katyan dera wong Maospati | padha ngling kras lah apa | batur ngarêp iku | tutuk bang mênga lwir guwa | amakutha jêjamang murub kaaksi | kănca yya tulih wuntat ||
28. Pangkur
1. dan ulampèng katingalan | apratela wadyabala samya ngling | batur ika anaga gung | age-age mundura |
--- [f. 80r] ---
lèn lawan ta yèn maguta tan wun antu | ajur tumpur bêbalungnya | emuta ing anak rabi ||
2. kang wrinwrin mura arjaa | lan ngajia paliyas kang bisuki | yèn paliyas dawa umur | lante jan kras anglingnya | lurahing wong sarutoma wuwusnya rum | ambyate wong angawula | ngaraman patinggi dèsi ||
3. asiluri paranana | pan adadar lèlèr walêsing pati | kalamun kita wrin antu | dan awalês parastra | lah ta êndi walêsira mring ratuhu | payo kinarubut astra | bêdhil ta parakna kang kris ||
4. dyanaga[155] gya kinrubutan | binêdhilan nagendra nandêr gipih | wisa nêmbur byaktang jawuh | upas datan rinasa | binêdhilan tinumbak linêmbing busur | naga galak tan rinasa | nagendra nandêr ing janmi ||
5. kang kêna jan tan bisukya | grah arame sambate kang wadya lit | Dyan Arywa Suwănda dulu | ulun kathah malaywa | kawaspaos kadhang nagya lun ke antu | andik bramatya sang arywa | linge naga tan wun mati ||
6. dan sinwaran sagung nata | magut aprang lan naga kang para ji | Căndrakètu Suryakètu | umangsah sêkancanya | samantrinya sawurdha kang swara gumruh | byak kang wukir guntur agra | atandang kras agilani ||
7. kang swara agrah gurnita | binarondong sanjata Sarpawadi | wurdha kabujeng [ka...]
--- [f. 80v] ---
[...bujeng] malayu | pra nata atandang kras | dan narampang amanah naok lènte ambusur |[156] mring nagendra tan rinasa | para nata samya wingwrin ||
8. wus katur ing Sang Arjuna | Sasrabuja nèng liman angrap aglis | sêsumbar he payo-payo |[157] naga ngwang kêmbulana | ngwang Arjuna Sasrabau priyèng tuhu | sakti têguh măndraguna | angrèh prajèng Maospati ||
9. sang nata angagêm astra | ran Trisula Căndra nirnakên[158] nênggih | taksaka yaksa janmantu | naga ngrap nandêr agya | nêmbur upas dumilah naga wisanduk | mri[159] yoddha akathah pêjah | bramatya Sri Maospati ||
10. dan pinanah kang nagindra | pan kênantu naga sirna wus dadi | butèstri taraning diyu | yeka Sarpakênaka | sadhèrèke Rawana Ngalêngka nêngguh | muluk ngambèng jumantara | mantuk ing Ngalêngkapuri ||
11. anguwuh ngrik sang dyah buta | hèh Arjuna Sasrabau kitèki | niyayèngwang lèn mungsuhmu | kaka Prabu Ngalêngka | mungsuhira Sang Arjuna saur wuwus | masèng wiwrin kakanta |[160] têmua guwa grèng giri ||
12. tan waktan malih lingêna | tandya ywrangkat Sra[161] Prabya Maospati | tansèng swari wongnyandulur | panganjur lampèng awan | Sang Apatya Suwănda para ji ngayun | sa
--- [f. 81r] ---
wuddha ngatyatèng durga | anèng sopana tan lami ||
13. nru lampèng mêne sukaptya | wring hèrmada swara ywrak wus kapyarsi | yeka sang dyah dahat rawuh | agya kang lakya gêpah | tan ling ênu kalenjing ini ta rawuh | ayasa pakithan indah | lir Kindran têpining pasir ||
14. saktine tanpa singsingan | Sang Arjuna Sasrabuja di di murti |[162] sangkêpakithan[163] sri langu | wus rêrêb para nata | lwir puranya sangkêp punang tanêm tuwuh | tan ilang takon akêna | sesining kisma mênuhi ||
15. umbaknya gêng mawalikan | kawaspadèng ngêmbang galagah kadi | guntur gunung swara gumruh | ywrak nêmpuh gigi sata | ninya putih pating karêdhap dinulu | byaktang manik marakata | kyèh mina jro we kaèksi ||
16. mina gêng kyèh galak-galak | para nata tandang kras angêmbari | layur wrangwang dhuyung kêmpus | minarsèng amăngsa jan | para nata tandang astrane sinambut | wadya kèh sinarab mina | wênèh pêjah kabyur warih ||
17. atandang kras para nata | angêmbari dhuyung lwir mesanjrihi | kêmpus magut gêng ing banyu | umbak alun abangkat | grêng gumuruh para ratu magut cucuh | kalayan kang mina wrawang[164] | sinarab pan datan kêni ||
18. tinumbak [tinu...]
--- [f. 81v] ---
[...mbak] ulam kèh pêjah | lèn pinêdhang cinampuling kèh mati | wênèh binêdhil tinulup | pasêr pating kalayab | pan kathantu kang ulam dhêdhuyung kêmpus | pirang-pirang minataka[165] | êpèk luyu akèh mati ||
19. minantu gêng sineredan | ngumbuk-umbuk lir arga pan sukanting | para nata myang wiragung | suka-sukèng tyas pengan | Bojagati Sambangsalang gêpah magut | cêpêng tawok gêng lwir iyan | ulam dhorang dèn kêmbari ||
20. naut dhorang Sêmar lêpat | dan tinawok kêna dhorang wus mati | mina lit akathah lampus | Ki Sêmar suka-suka | pan gumuyu êntute agêng dharudhut | Wăngsagatra giyak-giyak | ulam glasah têpèng kawis ||
21. wus surud gênge wana wya | katakêna Sang Prabu Maospati | nèng têpi we lan garwèku | lan sagung para kênya | ban pawongan cèthi dulur yaywèng tanu | sang rêtna suka tyas pengan | non kara-karanging[166] tasik ||
22. sang rêtna matur ing raka | lêrês karsa jêngira dhuh kaka ji | kalangan hèrmada tuhu | kawis awarna-warna | konang sining samodra katêmpuh alun | awuru-wuru ngurambang | garunggung kombor kaka ji ||
23. blunyuh lêlimpa lan krita | têrung gamêt têmpuh ywrak
--- [f. 82r] ---
gisi-gisi | ukêm-ukêm awor lurjuk | myang kêbêd-êbêd gula | mèdêm-mèdêm tirêm pustaka dhêdhêngkul | kêkupang imik kêbalan | kima magêlung sêsimping ||
24. krang bawang lan krang kukuran | krang manuk lan thothokrang wadung linggis | krang tampah awor krang watu | nèkèp pasung dholongan | cungcung sakyèh kêkarang padha sutyèku | aglar salakèng kancana | hèrmada sêk sasutya di ||
25. dinuk ing tingal bra muncar | tuhywendah pan cangkramaning dèwi |[167] tasik hèrmada anuju | tlêng tasik Jalatundha | sèsining rat karang kawisnya bêk rumrum | têpi we inanya muncar | byakta Kindran kari kiling ||
26. sang rêtna bungah sru tustha | sasukèng rat tyasuka[168] tan kadyèki | sawongnya girang nir sungsut | wasta ya nêmya darwa | kaluluta ing lampèng sri narpawadu | lan swari tang swara gumrah | myang gamêlan srang rêrangin ||
27. kalangên mèt kêkarangan | ing têpya hèr sing ngrong kapithi mijil | kampa drajungan lan kroyu | jumblang widhêng myang jangkang | myang janggèrèng gêr-agêr jangan lêlatuh | blêkaciking kayu anak | alur arok urang-aring ||
28. taya ton lir gêgunungan | Căndrawatya lir alpa mring priya ji |
--- [f. 82v] ---
tantuk imbang ruming ranu | ton rumning cangkramendah | ing têpya hèrmada sukèng rat andulu | saktyarjunawijayèng rat | Sasrabuja Maospati ||
29. widagda mong nukakên dyah | ri brayenjing kawis wanêh ing têpi | samodra tyan rêtna matur | mring raka sah pranata | aywa kaka gya bibar rèh akalangungun |[169] yèn agêng hèr kadiparan | sang prabu wacana lindri ||
30. adhuh atma jiwaningwang | kakanta pan tan bibar kalangêning | nuwukana karsa maskun | kalangwaning samodra | dan Apatih Suwănda ngandikan rawuh | ngarsèng bra sri nata lingnya | yayi ngwang wawêkas mami ||
31. sun twikrama ing samodra | mrih wanêh tyan swari kakanta rari | he yayi wawêkas isun | aja na kang agugah | sun ature samodra nadyan prang cucuh | pacuwan ywa wani gugah | wusa para myang para ji ||
32. sapa ta kang agugaha | ingwang tigas murdane patih bêkti | inggih ulun angistuhun | mamite ywang kayeka | dimèn wanah kalangên rakanta ngranu | lah nimas sira karia | dan Sang Prabu Maospati ||
33. twikramèng wusalin[170] rupa | dadya yaksa lir Kumbakarnanjrihi | non ajrih garwa dyah sagung | raka bra dados yaksa | gagilani lwir sundhul ngakasèng luhur | lwir surya kêmbar [kê...]
--- [f. 83r] ---
[...mbar] kang nitra | siyung sanglit tiksnanjrihi ||
34. sangêt ajrih kang amawas | ngling sang prabu ywa sira nimas wêdi | yèki kêkarêpanamu | dhenok gêndruk ing suptan | wus karsèng Ywang Susmanăngsa rèh tumuwuh | lwir dhalang kalawan wayang | sirna wayang dhalang jati ||
35. Suwănda matur anêmbah | kasinggihan Căndrawati tur stuti | peran kang swara tan diyu | linge gro sang nêrpangga | lah wus nimas karia dan sare prabu | angorok agrêng lir gurnang | nèng têngahing kang jaladri ||
36. kang murdha dhatêng ing sabrang | myang kang buja dwi sasra agilani | suku nèng dharat lir mèru | dwi sasra wrin tang mawas | pan abêndung tasik hèrmada srang gumruh | samodra bêna sisihnya | kang sisih asat we tasik ||
37. karangan jro wana wendah | pan katon kyèh indah awarni-warni | sang putri kêkarang nuwuk | myang mèt minolih kathah | gêng alit pan ingalap sinung pra ratu | pirang-pirang lwir prawata | wadya lit awanêh bukti ||
38. wênèh suka tuwuk boja | lèlèr dadar wastra rukma sutwidi | mring Căndrawatya ratyayu | konang gênge hèrnawa | kang sasisih umbaknya gêng ywrak gêng nêmpuh | kêkarang ngêmbang galagah | kadi guntur ingkang ardi ||
--- [f. 83v] ---
39. minanya padha kalimbak | kèh kabêntur kawis akathah mati | kang swara agrah gumuruh | dahat gênge hèrnawa | mwète konang kang praja prajèng kyèh kacub | kabênan tang wana weka | kathah jantu cubing warih ||
40. griya kèh kanyut ing toya | daut pokah wraksa gêng nut ing warih | wraksa gêng byuh kabarubuh | myang tekang praja-praja | kudèsti kèh sapyun tantukab ranu |[171] saktyarjuna Sasrabuja | dewata sri nata murti ||
29. Sinom
1. tan waktanên winasita | kang prajèng Ngalêngkapuri | Sang Maraja Dasamuka | wus ngungsi agraning wukir | saranteba ing ngigil | ing addhi siyêm sadarum | sawadyabala miwah | satriya ratu bupati | mantri dêmang lurah lan patigi[172] desa ||
2. marmitèng ngungsèng prawata | Ngalêngka kabênan warih | kalangkung agênging toya | kabo sapyun tang kyèh mati | bèbèk ayam myang kambing | kalangênan akèh lampus | macan putih lan bêlang | ula lanang bondhot[173] wêling | sawêr sawa brama trênggiling kèh pêjah ||
3. suk sêk tyasang[174] Dasamuka | dera angungsi ing ardi | wus lami dera ngadhatyan | wontên saluhuring wukir | sawadyabala yaksi | samya ngungsi [ngung...]
--- [f. 84r] ---
[...si] graning mèru | yaksa wil kathah pêjah | gumlundhung saka ring ardi | buta desa alas jurang kathah modar ||
4. katakêna Dasamuka | miyos sinowan para ji | sirèng Arywèng Wibisana | Sri Lêburgăngsa amêrgil | Patih Prastha ing ngapti | Jamamantri tansèngayun[175] | Dumraksa Sang Kampana | gêngira sagari-giri[176] | jêjêl andhèr sêk tang anggraning prawata ||
5. kang swara agrah gumêrah | byaktang udan sinamèni | kadya aluning kang bakat | nêmpuh ing grong parang pering | grêdêm gumuruh atri | dan angling Sang Rawanèku | maring Apatih Prastha | kadiparan paman patih | ing Ngalêngka kaleban hèring samodra ||
6. kêlêm tang prajèng Ngalêngka | kadiparan kadadèning | sapa kawasa lyaningwang | ratu jagad papat iki | padha karèh ing kami | jro buntala karèh ingsun | sapa wani maringwang | pan ingwang priyaning tiwi | iya ingsun ratu anyakrèng buwana ||
7. dan Patih Prastha tur sêmbah | tuwin Patih Jamamantri | kadi lêsêr kang andaka | nanging sapitudi malih | kuwat rosa narpati | kewala sangking Susma Gung | jênêngkên angrusaka | yèn wontêna satru patik | mindêl uwusa dening pun Patih Prastha ||
8. matura ywang Lêburgăngsa | jêngira yèn wontên kardi | liyan amêngsah jawata |
--- [f. 84v] ---
pun Kumbakarna kuwawi | munahkên praja tuwin | lêbur nguwuskên ratyantu | jarahan lah katura | èstri gajah baranani | gumuywa ngling Sang Maraja Dasamuka ||
9. paman adhi ngwang tarima | sru bêktya sih jrih ing kami | balik têka kaningaya | jawata ngêlêm ing nagri | yèn katona ing kami | dewata yakti ngwang lêbur | matur nêmbah Sang Arywa | Twibisana aturnya ris | sampun-sampun padanta purun jawata ||
10. karantên sinihan Susma- | năngsa linairkên dadi | gumêlar isining kang rat | asraha pandum Susma Di | kajub[177] praja kaka ji | saèstu katingal tênung | babad laduni bintang | Ywang Tayarsa anandhingi | prang jêngira gêrêng angling Dasamuka ||
11. mêngkono adhi ngling bintang | kêlêm Ngalêngka ing warih | dan irika Dasamuka | Singawagra kang tinuding | lakine Kalinyungi | kèn mriksa gênge kang banyu | ngajubkên praja-praja | Singawagra dan apamit | nêmbah mintar angambah ing jumantara ||
12. kăndha satêngah angucap | Sêrpakênaka apurik | dinukan mring Dasamuka | dènnya lik alaki rabi | lan Singawagra nênggih | antuke apurik patut | kalawan Singawagra | kasêktène ilatnèki | yan binabar ilat kubêng ing lêngka |[178]|
13. Sarpakênaka wus prapta | ing ngarsa Dasamuka Ji | kagyat angling Dasamuka | têka ngêndi yayi lami | norana katon nangkil | diyu dyah ngênjali [ngênja...]
--- [f. 85r] ---
[...li] matur | ulun kesah ngumbara | ngegar ing tyas nirkên sêdhih | nèng wanarga ulun arupa têksaka ||
14. wontên ratu kinawasa | nagarèng ing Maospati | biksikaning Sang Arjuna | Sasrabuja pan apêkik | bala ratu sasrèki | Patih Suwănda ranipun | nirnakên rupi nara | nagendra Sri Maospati | pan twikrama garwa cangkramèng samodra ||
15. mila bêna ing Ngalêngka | lèn praja kaleban warih | sare ambêndung samodra | hèrmada ngalang jaladri | ywangywang dewa anitis | lir Bathara Kala nêngguh | dede woya gêng dahat | cahyane mancur nêlahi | Dasamuka gêrêng akras awêscana[179] ||
16. animbali mantri yaksa | saking macapating bumi | Mraja Mahadi Narendra | Bradewa Sang Kêrtaladi | Prangakumba wus prapti | lan Sri Ngadija wus rawuh | Prahasèki kalawan | Sang Pralêmba Dursanandi | Sang Durbala Durkala lan Durgabalya ||
17. Durangkat Sakmararukma | Rangindrasana Lènjati | Surasana Trukamanda | Prasti Prasta Wijayami | Sangeran Naerani | Pralêmba Suksrana rawuh | Cacingsakêthi lawan | Jambumangle Kartaladi | Lêmpunggunung Lêmbusura Surakala ||
18. kathah lamun katakêna | pracekaning mantri yaksi | lingnya kras Sang Dasamuka | he sakèhing mantri prapti | magut aprang angiring | maring man Prastha lan ingsun | anèng tasik hèrmada | kang twikrama sabalanti [sa...]
--- [f. 85v] ---
[...balanti] | wus sinwaran danawa sigra mit mangkat ||
19. kang swara agrêh lwir gurnang | mangkat ulun danawa wil | saastra mênggala dhêndha | pêdhang piling taok[180] bindi | sapa mêngsah prang lwaning | Sang Arjuna Sasrabau | wanarga lwah kang kambah | dadya rêratan buta wil | tang ara-ra kèbêkan wadya danawa ||
20. kang tinuding ngraksèng pura | ing jawi pun Jamamantri | kalayan Sang Kumbakarna | Arya Wibisana tuwi | Sarpakênaka singgih | sawadya sajuru-juru | samya gênti giliran | ing siyang dumugi latri | Kumbakarna atungguk siyang dhatêng ing latra |[181]|
21. kunêng ingkang ginupita | Prabu Dasamuka mijil | wus nitih dirada pêthak | pinangagyan sarya rukmi | kering wadya dênawi | ra yaksa dêmang diyu |[182] punang manggalèng lampah | Sa Pati[183] Prastha kairing | mantri yaksa wadya wil ta pirang sasra ||
22. kang swara agrah gurnita | byakta oyêg tang pratiwi | pêpundhung dadi rêratyan | sêk pênuh tekang pratiwi | sapa ta kang nandhingi | prangira Sang Rawanèku | tan lèn kang anglawan prang | Sri Narendra Maospati | Sang Arjuna Sasrabuja priyaning rat ||
23. sigêgên mêne wasita | kang sampun siyagèng jurit | wadya mantri Maospatya | sumahab saastranjrihi | marmaning mêpêk baris | rèhning sang prabu anêkung | dera mangun twikrama | sare angalang jaladri | ratu sèwu
--- [f. 86r] ---
pêpak nèng têpèng samodra ||
24. kang angrèh sagung narendra | sirèng Patih Suwandèki | sineba ing para nata | tuwi satriya bupati | dêmang arya ngabèi | punggawa para gung-agung | kapêdhak miji magang | lurah kabayan patinggi | pêpak kabèh nèng ngarsa Patih Suwănda ||
25. kasukan nadhah drawina | wèh egaring tyas para ji | gamêlan gêndhingnya raras | pinirsa angalik- alik | Patih Suwănda angling | maring sagung para ratu | dhuh uwa paman-paman | sampun kaduk bela tampi | sarèhipun sang nata twikramèng wuntat ||
30. Pangkur
1. dan wusan wanêh anadhah | wrata boga têkap ingkang pakathik | nyênyamikan mêdal sêlur | sakèh kang pêpanganan | kêne warna datan kantun prêbada rum | sangking sang rêtnaning Kindran | Rêtna Dèwi Căndrawati ||
2. ndan matur para narendra | mring sang arywa ingwang ta anak patih | sipta grahitèng maulun | dhatêng ing anak arywa | paran karsa wa paman sumanggyèng kahwun | mring jêng aji kang twikrama | tan salaya sakaapti ||
3. yèn wontêna prang sayogya | pagutêna ingwang tan wrin ing pati | anak arya sampun nutur | wus awrêdhah-wrêdhah ta | eman arya patya kaurud ing ripu | prasama suka-sukèng tyas | sagunging para narpati ||
4. dan sweca imbalan sabda | para nata kalayan sang apatih | dan Ki Sêmar marêk [ma...]
--- [f. 86v] ---
[...rêk] gupuh | sarta atêtangisan | dan Sang Arywa Patih Suwănda nêbda rum | uwa Sêmar ana paran | rika têka bari nangis ||
5. lah matura kang sawêkca | aturira Ki Sêmar ngasih-asih | kula kêkarang alaju | ngilus nyudhambil wona | kathah wilthuk yèn anjawil angalêthuk | kathah dupa doyan wongwa | jêngira dèn angatyati ||
6. Patih Suwănda lingira | wadine ta ana buta kyèh prapti | Sêmar matur inggih èstu | nèng wona pirang-pirang | lan mamêkas Si Bêladho konên nusul | wakira dagang wus têka | jaluka cindhe kulambi ||
7. sabêne wakira loman | saur angling Wăngsagatra mandêlik | reyang ora duwe kêndhung | prasanakan lan buta | pêpantêse adhi rama kang amêthuk | maring dulure dênawa | Patih Suwănda lingnya ris ||
8. he sagunging para nata | lan satriya sawadyabala mantri | padha maguta i cucuh | marang sura danawa | wadyabala akras tumandang asêgut | dan sigra nêmbang têngara | gong kêndhang gumuruh atri ||
9. sênjata mriyêm gurnada | kalantaka karbin sinêlèng gandring | sinapan panuwêk jêpun | tiktak lawan pamuras | kăndha-kăndha samèrêng manderanipun | byaktang prawata wêsèka | pan sami bèr ing kawanin ||
10. mandera anut ing astra | neka warna yayèng
--- [f. 87r] ---
wastra manjêthi | baris Maospati agung | gumrah swaraning bala | kras lumampah agya kapêthuk ing diyu | tyasnya srèng ing larantaka | sakathahing kang wadya lit ||
11. linge bala batur padha | dèn ngatyati pan musuh danawa wil | nanging sapa mati cucuh | lawan sura dênawa | anulung prang mring Arjuna Sasrabau | munggah maring Suralaya | babade wong dhingin-dhingin ||
12. saur angling sinauran | iya bênêr batur kang reyang aji | oliha barkating ratu | yèn dawa umur ingwang | nora mati yèn cêndhêka ngumur tumpur | he batur lah ika apa | buta kèh kagiri-giri ||
13. age padha binêdhilan | sinipatan dan binêdhil wadya wil | binarondong kyèh butantu | agrah magêrêh sasra | syabawane dwan kang bala diyu magut | agêpyak tanpa tulihan[184] | long-linongan ingkang mati ||
14. pêtêng kukusing sundhawa | angrok-rinok krubut rirênjah angrik | buta wil akathah antu | mring wadya Maospatya | tan adangu prangira amuk-ingamuk | wong Maospati kèh pêjah | lèn mêngsah wil lawan janmi ||
15. sisantu mundur sasaran | asrang gumruh sambate wong akanin | wênèh sambat wangnya putung | tugêl kupi[185] mya[186] grana |
--- [f. 87v] ---
sinatriya dêmang arywa agul-agul | angamuk ngunus curiga | wadya wil akathah mati ||
16. bubar kang pangarsa muka | kathah pêjah danawa kèh kang mati | mantri sadaya kèh ngamuk | kèh pêjah bala yaksa | pirang-pirang danawa wil ingkang lampus | sisantu buta malajar | buta Pragêla kras angling ||
17. he bocah padha mundura | ngwang ngêmbari i ko wong Maospati | tan wun lêbur ko angga mur | sun pungkrang ngwang kakêmah | linge Mantri Udawa Ki Layu-layu | Pragăngsa buta maraa | tan wun antu dening mami ||
18. yaksa Pragasa[187] Pralêmba | Jambumangle lawan Cacingsakêthi | maguta bandhêmi watu | sarêng ginutukêna | marang mantri katrini selanya mawur | kênèng jaja kawalêsan | Pragasa Pralêmba kanin ||
19. jaja tatu drês ingkang rah | galasahan Lêmba Pragasa mati | mring Udawa Layu-layu | Kalabau prawira | kinarubut ing diyu kathah mantrèku | kadi undhi ro mantrèka | langkung ramening kang jurit ||
20. Durgabau kras narajang | mring butênga anuduk mring dênawi | Cacingsakêthi pan lampus | kaamuk Kalabuja | Durgabuja anuduk mring Wiratdiyu | Prakêmpa dahat tangsaya | têka alatah
--- [f. 88r] ---
grêng angrik ||
21. Prakêmpa magut ing lawan | ngasah untu anggro anggêrêng angrik | Durgabau Kalabau | ingkang rinêjah waras | kang angamuk dikta wil pan kathah antu | pan lêsah pangamukira | Prakêmpa nandhak mring mantri ||
22. kêkalih pan juga sowang | pinilara mantri kalih prasami | tan têtês prasami têguh | rêtu tan bisa polah | tumulung dyan sira Dêmang Wirabau | Prakêmpa sinuduk sayat | aniba gro nulya mati ||
23. kathah pêjah mantri yaksa | pan kèh antu mantri ing Maospati | wênèh kalaton akundur | kathah punang danawa | ingkang sayah pêjah kongsi tri dasèku | diyu dhatêng catur dasa | pan iya nora ngodhili ||
24. Singabau Cakrabuja | Indrabau Jayèndrabau tuwi | irikonang mêngsah sampun | kapindra Jalabuja | ngamuk rampak pirang-pirang kang yoddhantu | dera kamuntwra kang yaksa | kang yaksa gêng-agêng prapti ||
25. ngêpang mantwra Maospatya | ngiwang-ngiwung panaute kang yaksi | agêrêng anggro angrêmus | kangthah[188] mantri kang pêjah | pan lèn mêngsah danawa lawan janmèku | tan mangga-măngga puliha | wadyane Sri Maospati ||
26. pirang dina konrang
--- [f. 88v] ---
aprang | surapatya patyari samadya ri | gêmpang suh sirna wadyantu | sisaning mantri tandya | wus lumayya sapih kang prang dening dalu | dyan ratri kunêng winarna | Patih Suwănda winargil ||
27. maring sagung nata sasra | Căndrakètu Surywakètu nèng ngarsi | Purwakètu Surakètu | Srêwanti Sang Sêrwangga | myang Sri Pudhaksatêgal Balèlèng Wangsul | Sang Prabu Jayasudirga | lan Tumênggung Căndrapati ||
28. sira Raja Karungkala | lan Singtala[189] wadyabala tan jawi | sêk jêjêl andhèr ing tarub | dyan Sang Patih Suwănda | irikonang sêmu duka wêcananipun |[190] paman adhi uwa kakang | mantri wadyanya kyèh mati ||
29. rèh ingwang kang sinêdhahan | amarentah ngantos punapa malih | jêngandika tan tumulung | sêdhêng sinapah-sapah | kewalatun ulun rêsake tanpa jum | pandadar walês parastra | labêting kabyatan ing sih ||
30. pan pêjah yaktosing pêjah | sampun panduming ywang tan kêna gingsir | data[191] kenging maju mundur | yeka atur kaula | para nata myarsa lêrês ingkang wuwus | ana karywa pêpikiran | kadi purun kadi ajrih ||
31. yèn purun datan anăngga | wong acicèh wayang luntur para ji | kadrêsan prawana mawur | lèn mêngsah janma sura | yèn tilara galanggang [ga...]
--- [f. 89r] ---
[...langgang] colong palayu | eman Rêtna Căndrawatya | akrindha driya ngartati ||
| 1 | Biasanya guru lagu e. (kembali) |
| 2 | Nikèn. (kembali) |
| 3 | prawiratbuta. (kembali) |
| 4 | Citrabuwana. (kembali) |
| 5 | Kurang satu suku kata: sigêgên ingkang wiraos. (kembali) |
| 6 | minggah (dan di tempat lain). (kembali) |
| 7 | Biasanya guru lagu a: ingwang. (kembali) |
| 8 | nyungkêm. (kembali) |
| 9 | lan. (kembali) |
| 10 | Kampana (dan di tempat lain). (kembali) |
| 11 | ywrangkat tang. (kembali) |
| 12 | kinggahan. (kembali) |
| 13 | ngungsèkkên. (kembali) |
| 14 | Lebih satu suku kata: kaywagêng alit pan gêmpur. (kembali) |
| 15 | anakku. (kembali) |
| 16 | gipih (dan di tempat lain). (kembali) |
| 17 | Kurang satu suku kata: aja mênêng adhi rama anjawaba. (kembali) |
| 18 | mantra. (kembali) |
| 19 | dawêg gusti. (kembali) |
| 20 | sigêg. (kembali) |
| 21 | kamayangan (dan di tempat lain). (kembali) |
| 22 | sêdhêng. (kembali) |
| 23 | prabèkkên. (kembali) |
| 24 | Suksma. (kembali) |
| 25 | jan nêpi. (kembali) |
| 26 | nanggêhi. (kembali) |
| 27 | rêsi. (kembali) |
| 28 | dènira. (kembali) |
| 29 | Kidrah. (kembali) |
| 30 | ndan naut. (kembali) |
| 31 | cingcingguling. (kembali) |
| 32 | Kurang satu suku kata: kot mêdhangi agêndring. (kembali) |
| 33 | Kurang satu suku kata: lan Kismantara. (kembali) |
| 34 | Arjunajaya. (kembali) |
| 35 | Kurang satu suku kata: nanging dèn ngati-ati. (kembali) |
| 36 | rudahtin. (kembali) |
| 37 | ing (dan di tempat lain). (kembali) |
| 38 | kayèngwang. (kembali) |
| 39 | pidêksa. (kembali) |
| 40 | Kurang dua suka kata: sing sapa tugêl janggèki. (kembali) |
| 41 | Biasanya guru lagu u: payu. (kembali) |
| 42 | agitik-ginitik. (kembali) |
| 43 | munggah. (kembali) |
| 44 | kumingsun. (kembali) |
| 45 | norana. (kembali) |
| 46 | anibèng. (kembali) |
| 47 | sumungkêm (dan di tempat lain). (kembali) |
| 48 | munggèng (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) |
| 49 | mring (dan di tempat lain). (kembali) |
| 50 | aningali. (kembali) |
| 51 | jinêm mrik. (kembali) |
| 52 | ingrêmês. (kembali) |
| 53 | Kurang satu suku kata: asakti kadya wus dening. (kembali) |
| 54 | kantaka. (kembali) |
| 55 | dahat tusthèng. (kembali) |
| 56 | manggih. (kembali) |
| 57 | goroh (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) |
| 58 | rungsit. (kembali) |
| 59 | baruwang ngadhang. (kembali) |
| 60 | anjungjunga (dan di tempat lain). (kembali) |
| 61 | Biasanya guru lagu e. (kembali) |
| 62 | Singala. (kembali) |
| 63 | tan. (kembali) |
| 64 | Kurang satu suku kata. (kembali) |
| 65 | winor. (kembali) |
| 66 | malêmpat têkap. (kembali) |
| 67 | Kurang satu suku kata: lêkas lêkas mêne radyan. (kembali) |
| 68 | bêrkat. (kembali) |
| 69 | dhatuk kiyai. (kembali) |
| 70 | timba. (kembali) |
| 71 | lampahnya. (kembali) |
| 72 | malih. (kembali) |
| 73 | rinungrum-rungrum. (kembali) |
| 74 | yayah. (kembali) |
| 75 | Biasanya guru lagu e. (kembali) |
| 76 | Biasanya guru lagu e. (kembali) |
| 77 | sandika. (kembali) |
| 78 | puliha. (kembali) |
| 79 | gêmpang (dan di tempat lain). (kembali) |
| 80 | sagunging. (kembali) |
| 81 | Biasanya guru lagu e. (kembali) |
| 82 | pribuwên. (kembali) |
| 83 | Biasanya guru lagu e. (kembali) |
| 84 | Sêrwangga. (kembali) |
| 85 | bangbang. (kembali) |
| 86 | tinampiling. (kembali) |
| 87 | cinandhak. (kembali) |
| 88 | Tulisan Jawa kurang tepat: terdapat taling dan wulu cecak. (kembali) |
| 89 | Kurang satu suku kata: gagindra lêpas ibêre. (kembali) |
| 90 | Kurang satu suku kata: nèng gagana lwir jangkung. (kembali) |
| 91 | palasta. (kembali) |
| 92 | Lebih satu suku kata: Sang Twibisana. (kembali) |
| 93 | amanis sabda. (kembali) |
| 94 | Kurang satu suku kata: abra patêmyaning busanane endah. (kembali) |
| 95 | myang. (kembali) |
| 96 | rèhnya. (kembali) |
| 97 | di. (kembali) |
| 98 | graning. (kembali) |
| 99 | iniring. (kembali) |
| 100 | agraning. (kembali) |
| 101 | tan nulus. (kembali) |
| 102 | dhatuk kadilana. (kembali) |
| 103 | tuwan. (kembali) |
| 104 | winêgig-wêgig. (kembali) |
| 105 | kabarasat tang. (kembali) |
| 106 | sênuk. (kembali) |
| 107 | sungil lintang. (kembali) |
| 108 | koplak-koplak. (kembali) |
| 109 | kakangbok. (kembali) |
| 110 | kras. (kembali) |
| 111 | Maospati. (kembali) |
| 112 | Lebih satu suku kata: angrèh Maospati ingwang. (kembali) |
| 113 | têtêg gumuruh. (kembali) |
| 114 | Lebih satu suku kata: angandika mring sagung pra narpati. (kembali) |
| 115 | nu. (kembali) |
| 116 | ngambat têtangsul. (kembali) |
| 117 | Kurang satu suku kata: sela têm sinêlèng jênar. (kembali) |
| 118 | Variasi pupuh Kinanthi: 8u, 8i, 8a, 8i, 8a, 8i, 8a, 8i (lihat juga pupuh 33 di bawah). (kembali) |
| 119 | Biasanya guru lagu a: awarna-warna. (kembali) |
| 120 | suwèk kumala. (kembali) |
| 121 | byak kendran. (kembali) |
| 122 | kumrêngês. (kembali) |
| 123 | sangkêp. (kembali) |
| 124 | rukmi. (kembali) |
| 125 | Lebih dua gatra. (kembali) |
| 126 | Kurang dua suku kata: mambasin dalêncing-lêncing. (kembali) |
| 127 | sari. (kembali) |
| 128 | mangke. (kembali) |
| 129 | nukakkên (dan di tempat lain). (kembali) |
| 130 | Patih. (kembali) |
| 131 | Lebih satu suku kata: drêsning katiban tuban. (kembali) |
| 132 | dalêm minanya. (kembali) |
| 133 | nambramèng. (kembali) |
| 134 | Kurang satu suku kata: sajroning we twarana. (kembali) |
| 135 | têpas. (kembali) |
| 136 | Lebih satu suku kata: aptyasèng dus ing taman. (kembali) |
| 137 | garwa. (kembali) |
| 138 | Lebih satu suku kata: sang putri anjrit pawongan nangis. (kembali) |
| 139 | wêtêng. (kembali) |
| 140 | Kurang satu suku kata: karareyan ywangywang jiwaning ywang. (kembali) |
| 141 | Dyah. (kembali) |
| 142 | Kurang satu suku kata: kang asih sumun mruddha. (kembali) |
| 143 | Kurang satu suku kata: jan priywèng anuruta. (kembali) |
| 144 | Kurang satu suku kata: dinukan tinundhung dene. (kembali) |
| 145 | amangsulana. (kembali) |
| 146 | ingangge. (kembali) |
| 147 | tasik. (kembali) |
| 148 | Kurang dua suku kata: | lamun datan nara satuhona. (kembali) |
| 149 | gingsir. (kembali) |
| 150 | Biasanya guru lagu e. (kembali) |
| 151 | ywrangkat. (kembali) |
| 152 | Kurang satu suku kata: tinumut apranata mantrinya. (kembali) |
| 153 | amèt. (kembali) |
| 154 | sabongkot tal. (kembali) |
| 155 | dyan naga. (kembali) |
| 156 | Lebih dua suku kata: dan narampang manah naok lènte busur. (kembali) |
| 157 | Biasanya guru lagu u: payu-payu. (kembali) |
| 158 | nirnakkên (dan di tempat lain). (kembali) |
| 159 | mring. (kembali) |
| 160 | Kurang satu suku kata: masèngwang wiwrin kakanta. (kembali) |
| 161 | Sri. (kembali) |
| 162 | Lebih satu suku kata: Sang Arjuna Sasrabuja di murti. (kembali) |
| 163 | sangkêp pakithan. (kembali) |
| 164 | wrangwrang. (kembali) |
| 165 | minantaka. (kembali) |
| 166 | karang-karanging. (kembali) |
| 167 | Kurang satu suku kata: tuhu endah pan cangkramaning dèwi. (kembali) |
| 168 | tyas suka. (kembali) |
| 169 | Lebih satu suku kata: aywa kaka gya bibar rèh akalangun. (kembali) |
| 170 | wus salin. (kembali) |
| 171 | Kurang satu suku kata. (kembali) |
| 172 | patinggi. (kembali) |
| 173 | bandhot. (kembali) |
| 174 | tyas sang. (kembali) |
| 175 | tansèng ngayun. (kembali) |
| 176 | sagiri-giri. (kembali) |
| 177 | kasub. (kembali) |
| 178 | Kurang satu suku kata: yan binabar ilat kubêng ing Ngalêngka. (kembali) |
| 179 | awêcana. (kembali) |
| 180 | towok. (kembali) |
| 181 | Lebih dua suku kata: Kumbakarna tungguk siyang dhatêng latra. (kembali) |
| 182 | Kurang satu suku kata: para yaksa dêmang diyu. (kembali) |
| 183 | Patih. (kembali) |
| 184 | Tulisan Jawa kurang tepat: terdapat taling dan suku. (kembali) |
| 185 | kuping. (kembali) |
| 186 | myang. (kembali) |
| 187 | Pragăngsa (dan di tempat lain). (kembali) |
| 188 | kathah. (kembali) |
| 189 | Singala. (kembali) |
| 190 | Lebih satu suku kata: irikonang sêmu duka wêcanipun. (kembali) |
| 191 | datan. (kembali) |