Babad Tanah Jawi, No. 3, Van Dorp, 1925, #1083 (Pupuh 138–153)
| 1. | Babad Tanah Jawi, No. 1, Van Dorp, 1923, #1083 (Pupuh 001–012). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 2. | Babad Tanah Jawi, No. 1, Van Dorp, 1923, #1083 (Pupuh 013–030). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 3. | Babad Tanah Jawi, No. 1, Van Dorp, 1923, #1083 (Pupuh 031–043). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 4. | Babad Tanah Jawi, No. 1, Van Dorp, 1923, #1083 (Pupuh 044–052). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 5. | Babad Tanah Jawi, No. 2, Van Dorp, 1917, #1083 (Pupuh 053–069). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 6. | Babad Tanah Jawi, No. 2, Van Dorp, 1917, #1083 (Pupuh 070–086). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 7. | Babad Tanah Jawi, No. 2, Van Dorp, 1917, #1083 (Pupuh 087–103). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 8. | Babad Tanah Jawi, No. 2, Van Dorp, 1917, #1083 (Pupuh 104–120). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 9. | Babad Tanah Jawi, No. 3, Van Dorp, 1925, #1083 (Pupuh 121–137). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 10. | Babad Tanah Jawi, No. 3, Van Dorp, 1925, #1083 (Pupuh 138–153). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 11. | Babad Tanah Jawi, No. 3, Van Dorp, 1925, #1083 (Pupuh 154–172). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 12. | Babad Tanah Jawi, No. 3, Van Dorp, 1925, #1083 (Pupuh 173–189). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 13. | Babad Tanah Jawi, No. 4, Van Dorp, c. 1925, #1083 (Pupuh 190–206). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 14. | Babad Tanah Jawi, No. 4, Van Dorp, c. 1925, #1083 (Pupuh 207–224). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 15. | Babad Tanah Jawi, No. 4, Van Dorp, c. 1925, #1083 (Pupuh 225–241). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
| 16. | Babad Tanah Jawi, No. 4, Van Dorp, c. 1925, #1083 (Pupuh 242–258). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad Tanah Jawi. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
138. Asmaradana
1. dèrèng sagêd amangsuli | matur malih Wirarêja | punapa kinarsakake | gusti sumăngga lênggaha | anèng lêbêting wisma | jêng pangeran ngandika rum | tindak ingsun têka dolan ||
2. ingsun iki marma mampir | iya marang wismanira | pan amung arêp wruh bae | ing rakite omahira | hèh iya Wirarêja | ingsun takon mring sirèku | ngong mau dêlêng wanodya ||
3. duk prapta ngong lagi bathik | ingsun têka nuli lunga | apa anakira dhewe | Ki Wirarêja tur sêmbah | gusti èstri punika | sêngkêranipun sang prabu | rare saking Surabaya ||
4. dènnya mundhut taksih alit | lajêng ginadhuhkên kula | yèn wus dugi [du...]
--- 3: 80 ---
[...gi] diwasane | dhawuhnya rama paduka | kasaosna mring pura | samangke wus wancinipun | ni rara mêpêk diwasa ||
5. milanipun kula gusti | badhe inggal anyaosna | malêbêt dhatêng kêdhaton | Pangeran Dipati myarsa | ature Wirarêja | tyasira wuwuh matrênyuh | sangsaya sangêt kasmaran ||
6. dhumatêng Ni Rara Hoyi | lêsu lupa kang sarira | lir kêna sinampirake | paja-paja tumindaka | kondur nandhang wigêna | sinabêt turăngga mamprung | sakêdhap prapta dalêmnya ||
7. gya tumurun saking wajik | lajêng manjing pasarean | asingêb kampuh nulya ge | pinanthêng kadya bêdhaha | sagunge abdinira | nyana gêrah gustinipun | mung êmban èstri uninga ||
8. yèn Gusti Pangran Dipati | gêrahe kasmaraning dyah | Kawirarêjan ênggone | ni êmban anulya sowan | mring Pangran Pêkik sigra | ni êmban alon umatur | gusti kawula tur priksa ||
9. wayah paduka jêng gusti | samangke anandhang brăngta | dhatêng wanodya yu anom | kang wontên Kawirarêjan | Pangeran Pêkik myarsa | tyasira sangêt kumêpyur | rumaos manggih bêbaya ||
10. sêmana ngandika aris | dhumatêng ing garwanira | Ratu Wandhan lon dêlinge | ratu ayu mêngko nêdya | anêrak kaluputan | payo jupuk wanodyèku | kang anèng Kawirarêjan ||
11. bakal sun wèhakên yayi | mring putu Pangran Dipatya | supaya maria [mari...]
--- 3: 81 ---
[...a] nglamong | ananging ingsun watara | yèn aku kang jupuka | iya mring wong wadon iku | tan wurung sun olih duka ||
12. iya marang sri bupati | kaya apa awak ingwang | bok ratu aku pinatèn | marang putramu sang nata | nanging ta kinapakna | wis tuwa tekat wak ingsun | sanajan ingsun matia ||
13. sok putumu mari brangti | bisa suka manahira | tur mari susah atine | Ratu Wandhan aturira | dhumatêng ingkang raka | inggih kakang kula nurut | sakarsa-karsa sampeyan ||
14. sakalihan mangkat aglis | ginarbêg abdi pawongan | kathah ingkang dhèrèkake | bêkta joli tindakira | lampahira wus prapta | ing Kawirarêjan wau | Ki Ngabèi Wirarêja ||
15. gupuh amêthuk tumuli | tundhuk anèng pêlataran | sigra ingancaran age | paduka lumêbêt wisma | sawusnya tata lênggah | Ki Wirarêja umatur | manêmbah alon têmbungnya ||
16. dene kadingarèn gusti | sampeyan karsa pinarak | dhatêng kang abdi wismane | Pangeran Pêkik ngandika | wruhanta Wirarêja | têkaku mrene awèh wruh | iya marang jênêngira ||
17. putu ngong Pangran Dipati | ulihe têkomahira | banjur tinggal dhahar sare | aminggu jêtung kewala | ya pirang-pirang dina | dene ta kang dadi wuyung | barêng ningali wanodya ||
18. kang têka ing Surawèsthi | kang ana ing omahira | mulane ingsun marene [mare...]
--- 3: 82 ---
[...ne] | têtêmu kêlawan sira | ngong jaluk lilanira | wadon iku ingsun jaluk | bakal tak dhaupkên lawan ||
19. putuku Pangran Dipati | mênawa sang nata duka | kang nanggoni aku dhewe | sênajan tumêka lena | sun dhewe ngandhêmana | sira aja mèlu-mèlu | umatur Ki Wirarêja ||
20. karsa paduka puniki | saklangkung panuwun kula | ulun gusti sangêt mopo | sangêt ing ajrih kawula | dhatêng putranta nata | mendah dukanya sang prabu | dhumatêng badan kawula ||
21. kula gusti tan nyuwawi | mênawi èstri punika | ing karsa paduka mangke | kantosa sampeyan bêkta | gusti badan kawula | kados ta inggih saèstu | pinêjahan ing sang nata ||
22. wau ta Pangeran Pêkik | myarsa ture Wirarêja | sakêlangkung sungkawane | asidhakêp astanira | tan sagêd angandika | adangu dènira jêtung | wusana alon ngandika ||
23. Wirarêja turmu iki | nora nana kaluputan | nanging ingsun nêmah bae | yèn ana dukaning nata | nadyan tumêka lena | sira aja mèlu-mèlu | ngong dhewe kang nglakonana ||
24. ngong tan ngèmbèt ing sirèki | lan iki pawèwèh ingwang | Wirarêja marang kowe | sarakit ingkang kalpika | rêgane sèwu reyal | lawan kêris loro iku | sasaput rantine pisan ||
25. ênya tampanana iki | Ratu Wandhan nambung sabda | Wirarêja sabênêre |
--- 3: 83 ---
sun iki pan nora salah | bocah wadon ta iya | iku ta manira jaluk | sun tan jaluk uwong liya ||
26. sajatine bocah iki | pan bocah ingsun pribadya | jêr ing Surabaya kuwe | pan iya kagungan ingwang | măngka cah wadon ika | têka nêgri Surèngkewuh | ya mêsthine wajib ingwang ||
27. bocah wadon kang duwèni | dene yèn nak prabu duka | katêmua aku dhewe | kang nanggoni dukanira | Ratu Wandhan ngandika | mring Nyi Wirarêja arum | lah iku bok Wirarêja ||
28. pawèwèhku mring sirèki | êmas rong kati kèhira | busana pitung panganggo | dumên sanak-sanakira | lan sangang atus sêmat | dinare êmas rong atus | ya ta Nyai Wirarêja ||
29. sarêng nêningali melik | mring paringe Ratu Wandhan | sampun lumrahe wong wadon | kêlamun dulu bêrana | buwang duga prayoga | lali sabarang pakewuh | nadyan têmbe manggih rusak ||
30. sayêkti nora pinikir | wus turutane ing kuna | Jêng Nabi Adam mulane | tinurunkên saking swarga | wit saking Ibu Khawa | Nabi Suleman rumuhun | salin kinanthi têmbangnya ||
139. Kinanthi
1. pinêcat karatonipun | awit saking garwanèki | wontên malih caritanya | Pandhita Balhum ing nguni | têmah pinêcat imannya | pinanjingkên marang anjing ||
2. imannya Pandhita Balhum | sinalinan [si...]
--- 3: 84 ---
[...nalinan] iman anjing | imane Balhum punika | pinanjingkên marang anjing | Sakhibul Kafi ing kuna | ya awit saking pawèstri ||
3. wontên carita winuwus | jro Sêrat Tajusalatin | Imam Bukhari kang warta | nênggih wontên janma siji | aminta wahyuning Suksma | pinandêng panêdhanèki ||
4. sampun kapitêdhan wahyu | sabarang ciptane dadi | tan sida tampi nugraha | amarga saking pawèstri | mulane Sultan Iskandar | Iskandar Dulkarnaèni ||
5. undhang marang wadyanipun | kêndhang Iskandar kinardi | biwarakkên undhang-undhang | tăndha prentah pêrlu yêkti | aja manut ing wanodya | ambuka lawang bilai ||
6. anutup lawang rahayu | samangke nêgri Mêntawis | Ki Ngabèi Wirarêja | ginubêl dhatêng ing rabi | ya ta Nyai Wirarêja | nêmbah sarwi anampèni ||
7. nulya lon pamuwusipun | dhumatêng lakinirèki | dhuh Kiyai Wirarêja | dika guru laki mami | ing dunya têkèng akerat | andika panutan mami ||
8. sampun ta andika minggu | mênawi sampeyan ajrih | dukanipun sri narendra | sri bupati ing Mêntawis | pan kiyai jêng pangeran | lan jêng ratu kang nanggoni ||
9. kintên kula sang aprabu | kiyai pan botên runtik | sabab kang mundhut punika | inggih kang putra pribadi | tur ginadhang madêg nata | lawan kula duk ing wingi ||
10. amiyarsa wartosipun | Jêng Gusti Pangran Dipati | tinari [ti...]
--- 3: 85 ---
[...nari] krama sang nata | kinèn nambut ing akrami | rèhning sampun adiwasa | milane panduga mami ||
11. sang nata tan praptèng bêndu | lawan kyai kaping kalih | sang nata lawan kang putra | merang arêbut pawèstri | kontap ing nêgara liya | ing warta botên prayogi ||
12. saèstu ngalah sang prabu | măngsa kiranga pawèstri | garwane sang nata kathah | sêlir manggung lawan cèthi | pawongan jro pura gumrah | yêkti botên runtik kyai ||
13. Ki Wirarêja ambêkuh | hèh aja gumampang nyai | watêke sri naranata | nora galih khukum adil | ambuwang yudanêgara | khukum wênang dèn tindaki ||
14. Nyai Wirarêja muwus | sarwi netra bêrbês mili | dhuh kiyai sampun susah | anggalih kadi puniki | andika mikir kang panjang | Jêng Gusti Pangran Dipati ||
15. kiyai puniku besuk | Jêng Gusti Pangran Dipati | bakal jumênêng narendra | gêntèni kang rama benjing | amêngku rat tanah Jawa | yaiku putra kêkasih ||
16. sang nata pan sampun sêpuh | Jêng Gusti Pangran Dipati | ing benjing jumênêng nata | yêktine puniku kenging | andika ngèngèri benjang | lan saturun dika kyai ||
17. pêsthine punika emut | sih bêkti dika kiyai | gampil yèn dangu sang nata | mênggah Ni Mbok Rara Hoyi | Pangran Pêkik sampun sagah | ananggung sagung prakawis ||
18. dika botên mèlu-mèlu | Ki Wirarêja miyarsi | pamuwuse rabinira | rinasa
--- 3: 86 ---
ginalih-galih | bênêr nanging tyasnya sêmang | binengkas aturing rabi ||
19. têmah tyasnya rangu-rangu | wusana kèlu mring rabi | sirna susila ing nata | ing kasêtyanira ênting | budi sura pugal prapta | ing kadarman robat-rabit ||
20. Ki Wirarêja umatur | dhumatêng Pangeran Pêkik | gusti kawula sumăngga | sakarsa ulun mèstuti | bok Rara Hoyi punika | kagungannya sri bupati ||
21. samangke paduka pundhut | sumăngga ing asta kalih | Pangran Pêkik lan kang garwa | sêksana nulya marani | dhumatêng wau ni rara | ginèndèng astanirèki ||
22. lajêng sinandhing alungguh | Pangran Pêkik ngandika ris | wruhanamu Wirarêja | wus pinêsthi ing Suksma di | kodrating Hyang nora owah | lohkil makful wus tinulis ||
23. rusake nêgri Mêntarum | marga bocah wadon iki | kowe tan wurung kasrakat | nêmu dukane sang aji | aku nora wurung benjang | iya tumêka ing pati ||
24. nanging ta sêmono iku | takdiring Hyang nora kêni | lamun sira ngowahana | paran gonira sumingkir | wis karia Wirarêja | ingsun iki pamit mulih ||
25. Pangeran Pêkik gya kondur | lawan garwanya sarimbit | Ni Rara Hoyi binêkta | tinumpakakên ing joli | Pangran Pêkik lampahira | jujug kadipatèn nuli ||
26. lawan kang wayah wus pangguh | ngandika Pangeran Pêkik | mas putu lah
--- 3: 87 ---
wis maria | ênggonira lara brangti | aku wus olèh têtămba | Pangeran Dipati uning ||
27. waspada suka kêlangkung | lir manggih rêtna sawukir | sarêng tumingal ni rara | datan sêrănta ing galih | bok rara sinandhing lênggah | ngling alon Pangeran Pêkik ||
28. adhuh anggèr putuningsun | aja sumêlang ing kapti | yèn ramanta sri narendra | duka ingsun kang nanggoni | sênajan tumêkèng lena | aku dhewe kang nglakoni ||
29. sok tulusa sira putu | suka tyasmu sarta mukti | aja manggung lara brăngta | wis karia ingsun mulih | tutugêna pangantenan | manêmbah Pangran Dipati ||
30. mring kang eyang matur nuwun | sakêlangkung ulun pundhi | palimirmanta ing kula | sigra kondur Pangran Pêkik | Pangran Dipati samangkya | ningali Ni Rara Hoyi ||
31. gambira wardayanipun | ardaning karsa dhatêngi | gya pinondhong ni mbok rara | ingêmban mring tilamsari | lajêng anutugkên karsa | datan mawi nolih wuri ||
140. Pangkur
1. dènira karon asmara | tanpa wêlèh siyang anutug ratri | dhasar sami mangsanipun | asupe dhahar nendra | ênêngêna ingkang manggung karon lulut | kawarnaa sri narendra | pinarak anèng pêndhapi ||
2. kathah prajurit kang seba | nulya dhawuh dhumatêng abdi èstri | lumakua ingsun utus | Ngabèi Wirarêja | timbalana praptaa ing ngarsaningsun [ngar...]
--- 3: 88 ---
[...saningsun] | barênga salakunira | kang dinuta mentar aglis ||
3. wus prapta ing wismanira | Wirarêja anulya dèn dhawuhi | timbalanira sang prabu | sêksana sigra mangkat | Wirarêja lampahira datan dangu | prapta ngarsaning sang nata | ingawe marêk ngarsa ji ||
4. hèh Ngabèi Wirarêja | bocah wadon kang saking Surawèsthi | wus diwasa mangsanipun | lêbokna ing jro pura | Wirarêja tumungkul nêmbah umatur | sarwi drês waspanya mêdal | pukulun lêpating dasih ||
5. nyaosakên pêjah gêsang | dasih ulun wontên ing ngarsa aji | inggih sampun tigang santun | laminya ni bok rara | Pangran Pêkik lan kang garwa kangjêng ratu | amundhut lajêng binêkta | pinanggihkên jêng putra ji ||
6. Jêng Gusti Pangran Dipatya | ulun ajrih ngêkahi Rara Hoyi | Pangran Pêkik lan jêng ratu | pamundhutipun mêksa | dhawuhipun dhumatêng ing badan ulun | yèn ana dukaning nata | ingsun dhewe kang ngandhêmi ||
7. aja mèlu-mèlu sira | nadyan silih tumêka lara pati | ingong pribadi tumangguh | pun patik ajrih pugal | Pangran Pêkik pamundhutnya lan jêng ratu | mila sru ajrih kawula | dhumatêng Pangeran Pêkik ||
8. sang nata sarêng miyarsa | sumung-sumung kang jaja wêdana brit | angatirah sotyanipun | wêdana lir sinêcang | sora sêru sang nata ngandikanipun | hèh gandhèk sira dèn inggal | lumakua ingsun tuding ||
9. si dhawuk ing Surabaya |
--- 3: 89 ---
timbalana lawan sasanaknèki | nèng kêmandhungan dèn kumpul | kang dinuta gya mentar | sampun prapta Kasurabayan kêpangguh | Pangran Pêkik dhinawuhan | timbalanira sang aji ||
10. Pangeran Pêkik sandika | sigra panggih lawan garwa wêwarti | ingandikan sang aprabu | Pangeran Pêkik lingnya | lah ta ratu dèn abêcik sira kantun | măngsa ta wurunga ingwang | mring sang nata dipatèni ||
11. kang garwa sarêng miyarsa | waspa mijil alara dènnya nangis | wong dalêm nangis gumuruh | Pangeran Pêkik budhal | dipun iring sêntana wong patang puluh | lampahira sampun prapta | kêmandhungan tata linggih ||
12. gandhèk malbu tur uninga | dhuh pukulun Pangeran Pêkik prapti | lan santana patang puluh | wontên ing kêmandhungan | sri narendra sêmana anulya dhawuh | juru tuwak lumakua | yaiku Pangeran Pêkik ||
13. lan patang puluh sanaknya | patènana iya sadina iki | juru tuwak nêmbah mundur | praptane kêmandhungan | dhinawuhkên timbalanira sang prabu | Pangeran Pêkik sumăngga | sampun sami dèn têlasi ||
14. lan sêntana kawan dasa | juru tuwak wangsul marêk sang aji | yèn Pangeran Pêkik sampun | sêntana kawan dasa | sami pêjah sang nata sangsaya bêndu | hèh gandhèk sira mlakua | marang tanah Panaragi ||
15. gawaa Si Wirarêja | saanake bojone aja kari | sèlèhna Panaragèku | yèn wis têka ing kana [ka...]
--- 3: 90 ---
[...na] | patènana lan saanak rabinipun | gandhèk nulya lumaksana | lumakya timbalan aji ||
16. ya ta sampun kêlampahan | Wirarêja prapta ing Panaragi | linampus nak rabinipun | kunêng ganti winarna | sri narendra pinarak ing pêndhapa gung | parêkan ingutus sigra | nimbali Pangran Dipati ||
17. sêksana kang duta mentar | tan adangu prapta ngarsa sang aji | sang nata ngandika rêngu | hèh sirèku mangkana | nora patut iya kang dadi karêpmu | wani marang jênêng ingwang | arsa ngrusak kraton mami ||
18. sirarsa anggege măngsa | nora sudi dudambêk satriya di | pratingkahira anguthuh | karya lêtuhing jagad | alungaa sun êlih wismanirèku | iya ana ing Nglipura | mangkata sadina iki ||
19. Pangeran Dipati nêmbah | lèngsèr saking ngarsa lampahirèki | mampir maring dalêmipun | Rara Hoyi binêkta | mring Nglipura ing kadipatèn pan sampun | jinarah saananira | dalême lajêng binêsmi ||
20. dhumatêng sri naranata | ya ta mangke wau sri narapati | owah lawan adatipun | kêlawan saban-saban | sabên dina anglampus janma sang prabu | sanadyan datanpa dosa | janma kathah dèn patèni ||
21. masesa mêjahi janma | para mantri bupati myang wadya lit | datan wotên towongipun | wontên abdi carangan | langkung sugih anama Carangan Nawung | sang nata sigra
--- 3: 91 ---
parentah | Si Carangan Nawung iki ||
22. iku sira dhawuhana | saanake sanake aja kari | padha anganggoa pingul | anaa uwong pira | sadhiyaa ngisore waringin kurung | dina Soma ngarêp iya | arsa ingsun ganjar sami ||
23. misuwur wong sanêgara | prapta desa undhangnya sri bupati | kathah tiyang sami rawuh | dhatêng ing wismanira | wus samêkta sêdaya pangangge pingul | nadyan sanès sanak kadang | gêng alit sami tut wuri ||
24. wus prapta ing dina Soma | amalêtuk mangangge sarwa putih | anèng sor waringin kurung | kalih atus kathahnya | ya ta miyos sang nata nèng sitiluhur | waspada paningalira | sagung kang mangangge putih ||
25. gya dhawuh mring juru tuwak | wong kang anèng sor ringin nganggo putih | ya patènana sêdarum | tumandang juru tuwak | tumpês tapis sêdaya kang ngangge pingul | misuwur wong sanêgara | manahira sami tintrim ||
26. malah dadya paribasan | sagunging wong sajro praja Mêntawis | patine Carangan Nawung | niyaka lan sêntana | wus uninga mangke karsane sang prabu | anggêlarakên siyasat | mila lampahira sami ||
27. tumindak alap-alapan | kalênggahan lumampah jail drêngki | tatane nêgara rusuh | sagung tiyang Mêntaram | sami giris agêng alit manahipun | prapta ingkang gara-gara | grahana surya lan sasi ||
28. kathah udan salah măngsa | ingkang
--- 3: 92 ---
lintang kumukus sabên wêngi | aganthêng katon salugu | lindhu ping nêm sadina | gunung Mrapi tan kèndêl swara gumludhug | udan awu ratri siyang | ngrêgancang calèrèt warsi ||
29. myang gara-gara liyanya | mratandhani badhe risak nêgari | bayu badra sindhung riwut | kèh kayu-kayu sêmpal | ya ta kunêng gêntia malih winuwus | Jêng Gusti Pangran Dipatya | nèng Nglipura dalêmnèki ||
30. lan Rara Hoyi kewala | anarima titahing Suksmana di | sang rêtna tansah pinangku | nanging sajroning nala | siyang dalu driyanya tansah pinêsu | ciptane pana ulpana | mangênêrkên tyas sang pêkik ||
31. ing rèh mobahing kawula | atas saking karsaning Suksmana di | Jêng Pangran Dipati asru | nênggih panêkungira | milanira gara-gara saya wuwuh | lesus-lesus alimêngan | lêbu mêlêk anglir riris ||
32. kathah ingkang buron wana | sato-sato malêbêt ing nêgari | praja wus katon wana gung | datan katingal praja | gunung Mrapi datan kêndhat urubipun | swaranira magênturan | kali-kali sami banjir ||
33. banjir ladhu nrajang desa | toyanira panase kadi gêni | wana gung katrajang gêmpur | sangêt dènnya ru-ara | ngênês giris sagung wong praja Mêntarum | anarka lamun kiyamat | riris gêtih andhatêngi ||
34. sagara kadya kinocak | ombakira anêmpuh parangcuri | mina-mina kathah lampus | mati kabêntus parang | kang samodra
--- 3: 93 ---
toyanya panas kêlangkung | kadya wedang mawalikan | anglir surya satus manjing ||
35. malêbêt ing jro samodra | sri narendra anèng sajroning puri | sampun waspadèng ing sêmu | praptaning gara-gara | wit kang putra sungkawa wardayanipun | têmah lilih dukanira | sri nata dhumatêng siwi ||
141. Sinom
1. kawarnaa Jêng Pangeran | Dipatya Anom samangkin | lamine manggih ngapura | dhatêng kang rama sang aji | wangsul dalême lami | kadipatèn sang abagus | jro tyas tansah sungkawa | ingkang ginagas ing galih | sedanipun Pangran Pêkik sawarganya ||
2. lan sagung tiyang Mêntaram | gung alit sami prihatin | sagunge para sêntana | utawi bupati mantri | ya ta para dipati | anggubêl ing siyang dalu | dhatêng Pangran Dipatya | sêdaya sagung bupati | angaturi karsaa umadêg nata ||
3. supados têntrêming praja | raharjanira nêgari | Pangeran Dipati wêwah | sungkawanira panggalih | tyasnya kadi rinujit | ing siyang tanapi dalu | trênyuh raosing driya | ginagas-gagas ing galih | ya ta pangran mangunadikèng wardaya ||
4. upama ingsun ngêndhiha | marang jêng rama sang aji | misuwur liyaning praja | abangêt ngisin-isini | iba suwuring janmi | liya praja kang nora wruh | gêguyu marang ingwang | yèn ingsun nora tumuli | jumênênga narendra ana Mêntaram ||
5. kasêlak sangsaya rusak | wong ingsun praja Mêntawis | jêng rama [ra...]
--- 3: 94 ---
[...ma] manggung niaya | mring sagung wadya Mêntawis | tinggal kramaning aji | siyasat wênang pinanggung | tumindak dina-dina | bêcik sun agawe kêlir | kang prayoga ambêdhah praja Mêntaram ||
6. Pangran Dipati garjita | kemutan sajro panggalih | ing nguni eyang Kajoran | bêntur tapa tur sinêkti | mêsthi bisa ngrampungi | ambêdhah praja Mêntarum | sabab wong bêntur tapa | sinêkti prajurit luwih | kaya kêna ingsun gawea wêrana ||
7. Pangeran Dipati sigra | lurah tiga dèn timbali | nama Kyai Pranataka | Ki Sumêndhi lawan malih | Ki Ăndakara katri | jêng pangran ngandika arum | têlu sira ngong duta | aturêna layang mami | iya marang kangjêng eyang ing Kajoran ||
8. kêjaba kang muni layang | si eyang turana nuli | barênga lan lakunira | tiyang têtiga wus sami | binisikan wêwadi | wus jinatèn pêrlunipun | kang dadya karsanira | Pangran Dipati kang gati | abdi tiga aturnya dhatêng sandika ||
9. nêmbah lèngsèr sigra budhal | kunêng lampahirèng margi | gênti ingkang kawarnaa | Pangran Kajoran winarni | sakêlangkung sinêkti | kasartan tapanya bêntur | barang cinipta dadya | ananging sêktining sikir | têbih saking kêramat tuwin maunah ||
10. kagungan mantu punika | saking Sampang wijilnèki | putrane Dêmang Mêlaya | Radèn Trunajaya nami | Dêmang Mêlaya nguni | kapêrnah kadange sêpuh | lawan Dipati Sampang | Cakraningrat ing samangkin | Dêmang Mlaya kang pêjah
--- 3: 95 ---
anèng Mêntaram ||
11. pinarjaya mring Pangeran | Alit kalanirèng uni | sapêjahe ramanira | Trunajaya maksih alit | dadya lênggahirèki | pinaringkên adhinipun | Rahadèn Trunajaya | mila pamanira nênggih | piniyara mring Pangeran Cakraningrat ||
12. lami-lami wus diwasa | tinundhung pamanirèki | ginalih lamun akirda | lawan putranira èstri | milarsa dèn pêjahi | Radèn Trunajaya wau | marmanya wagêd gêsang | margi dèn umpêtkên sami | inggih wau dhatêng ingkang wadya Sampang ||
13. sababipun tiyang Sampang | kathah ingkang sami asih | dhatêng Radèn Trunajaya | nulya kesah sêdya ngabdi | dhatêng Pangran Dipati | Anom nêgari Mêntarum | nanging tan angsal marga | sabab sagung abdi-abdi | sami dipun sorok dhatêng Cakraningrat ||
14. amrih Radèn Trunajaya | sampun kantos sagêd ngabdi | dhumatêng Pangran Dipatya | Radèn Trunajaya nuli | ngêlambrang nut ing kapti | ing sapurug-purugipun | ngèngèr Pangran Kajoran | sampun waskitha ing galih | ya ta lajêng pinundhut mantu sêmana ||
15. dhumatêng Pangran Kajoran | sakêlangkung dipun sihi | dèn ugung sasolahira | Pangeran Kajoran uning | Radèn Trunajayèki | têmbe dadya prajurit gung | sagêd ngorêgkên tanah | sêdaya ing nusa Jawi | duk sêmana wau Pangeran Kajoran ||
16. nèng dalêm pinuju lênggah | kagèt dènira ningali | utusan [utusa...]
--- 3: 96 ---
[...n] têtiga prapta | kang saking Pangran Dipati | sarta amundhi tulis | caraka ngandikan maju | lajêng ngaturkên sêrat | kang saking Pangran Dipati | tinampanan binuka sinukmèng driya ||
17. wuryaning sêrat kawula | wayah ta Pangran Dipati | Anom ing praja Mêntaram | kula atur sêmbah bêkti | dhatêng eyang sang yogi | wiyose nuwalaningsun | mangke eyang Kajoran | paduka kula aturi | mring Mêntaram sarênga lampahing duta ||
18. sabab ing wêktu punika | sangêt ribêding tyas mami | pangeran alon ngandika | mring duta katiganèki | paran rêntêng ing galih | kangjêng gusti wayah ingsun | apan putraning nata | kang sêpuh bakal dadya ji | kang amêngku kabèh ing rat nusa Jawa ||
19. duta tiga sarêng nêmbah | umatur sêdaya titi | ing purwa madya wêsana | Pangeran Kajoran myarsi | sampun kadugèng galih | sêmana nimbali mantu | Rahadèn Trunajaya | tan adangu praptèng ngarsi | angandika aris Pangeran Kajoran ||
20. hèh ta kulup Trunajaya | aku iki ditimbali | mring anggèr Pangran Dipatya | Anom nêgara Mêntawis | sira mèlua kaki | sandika sarwi wotsantun | ya ta anulya budhal | datan kawarna ing margi | sampun prapta anèng nêgari Mêntaram ||
21. lajêng marêk ngarsanira | Jêng Gusti Pangran Dipati | wus sami lênggah atata | umatur Pangran Dipati | eyang mila ngong turi | tindak [tinda...]
--- 3: 97 ---
[...k] rawuh ing Mêntarum | saking ribêding manah | kaworan kuwatos inggih | rèhning mangke tiyang ing nêgri Mêntaram ||
22. sami susah manahira | amêrgi jêng rama aji | sabarang kang dados karsa | sanès lan ing nguni-uni | ambucal khukum adil | palimirma wus kapungkur | nindakkên ukum wênang | wêsiyasat sabên ari | andadoskên risake tiyang nêgara ||
23. dados sagung pra sêntana | utawi para bupati | sami gubêl dhatêng kula | supados jumênêng aji | gumantos jêng rama ji | mênggah ta atur puniku | lamun kula turuta | kula alingsêm sayêkti | iba-iba ucape liya nêgara ||
24. katuju madêg narendra | amangku rat nusa Jawi | bapakne dhewe binêdhah | pratăndha lamun anyupris | yèn tan kula lampahi | panggubêle sêdayèku | dados kula tan wêlas | dhumatêng tiyang Mêntawis | inggih ingkang sami atampi siyasat ||
25. kalêbêt nampik nugraha | tan arsa tulung kaswasih | jêr sagung tiyang Mêntaram | kang sami nandhang prihatin | wajib dhatêng ing mami | gènipun anyuwun tulung | yèn kula tan tulunga | kadukan dhatêng Hyang Widi | mila sangêt ribêding manah kawula ||
26. milanipun kula eyang | mênggah ing panggalih mami | eyang kula damêl wrana | ambêdhah nêgri Mêntawis | pundi eyang rêmêni | ngumpulakên baris agung | mênggahing băndha beya | tuwin dêdamêling jurit | inggih kula ingkang maringi sêdaya ||
--- 3: 98 ---
27. umatur Pangran Kajoran | mênggah prakawis puniki | kang dados karsa sampeyan | kula mopo anglampahi | sabab kula sêmangkin | inggih anggèr sampun sêpuh | kaping kalih kawula | ajrih dhatêng sri bupati | kaping tiga karsa sampeyan punika ||
28. ing karsa datan prayoga | kenging lamun dèn wastani | ing karsa anggege măngsa | ing panggalih kula gusti | sae sarèh rumiyin | mila makatên pukulun | yèn ramanta wus seda | pêsthi sampeyan gêntosi | umadêga narendra nêgri Mêntaram ||
29. anggèr mênggah dalilira | Kuran timbalane Widi | rumiyin watingulaha | watingu rasul ping kalih | watingu ulul amri- | mingkum kaping tiganipun | watinguli kang kaping pat |[1] têgêse lafal puniki | hèh wong dunya padha bêktia mring Allah ||
30. kapindho padha bêktia | marang sagung para nabi | ping têlu padha bêktia | kabèh mring ratunirèki | ping pat bêktia sami | wong tuwa èstri myang jalu | anggèr sri naranata | inggih ramanta sayêkti | sampun mawi anggalih lêgining gula ||
142. Dhandhanggula
1. jêng ramanta inggih sri bupati | pan paduka anggèr kuwajiban | nut miturut sakarsane | ingkang rumiyin ratu | pan sudarma kang kaping kalih | lamun ta tan anuta | karêngon Hyang Agung | jêng pangeran lon aturnya | kasinggihan eyang dhawuhnya mring mami | lamun ratu punika ||
2. anêtêpi ingkang [ing...]
--- 3: 99 ---
[...kang] khukum adil | eyang lamun ratu nganiaya | paran gène dhèrèkake | sakarsa-karsanipun | apan wênang dipun sabili | dene ta tiyang sêpah | kêlamun puniku | alêrês pratikêlira | tuladhane ing nguni Jêng Nabi Brahim | inggih purun mring bapa ||
3. têbih-têbih kala Majapait | lawan Dêmak gih kados punapa | putra angrêbat kêraton | wit rêbat adil khukum | atêtulung mring tiyang alit | gih botên abêbakal | wontên kang kula nut | umatur Pangran Kajoran | inggih anggèr yèn tuhu kêncêng ing galih | mênggah karsa sampeyan ||
4. anggèr kula angaturi wakil | kula darbe atma mantu nama | Radèn Trunajaya mangke | Dêmang Mêlaya sunu | Adipati Sampang ing nguni | inggih kang sampun pêjah | wontên ngalun-alun | punikanggèr wawrat kula | kados-kados inggih sagêd anglampahi | saking karsa sampeyan ||
5. lawan sagêd angadêgna baris | nèng Madura mangke Trunajaya | mring kula andhèrèkake | wontên jawi puniku | dupi myarsa Pangran Dipati | kêlangkung sukèng driya | ya ta alon matur | inggih eyang timbalana | Trunajaya marêka ing kula ngriki | lajêng wau ngandikan ||
6. Trunajaya sapraptaning ngarsi | apranata lajêng atur sêmbah | mabukuh pasilanane | mukanira tumungkul | anglir pendah konjêm ing siti | Pangran Dipati miyat | mring Trunajayèku [Tru...]
--- 3: 100 ---
[...najayèku] | kêlangkung rêsêp ing driya | sasolahnya Trunajaya amantêsi | dadi manggalèng yuda ||
7. Pangran Kajoran ngandika aris | dhatêng putra Radèn Trunajaya | kulup ya mulane kowe | ditimbali gustimu | sira thole sinungan kardi | bêdhah praja Mêntaram | yèn luput lakumu | sira tumêka ing pêjah | lah ta priye kowe apa anyaguhi | sira kinarya wayang ||
8. mring gustimu Pangeran Dipati | Trunajaya alon aturira | sandika kula andhèrèk | nadyan tumêkèng lampus | sampun mênggah tumêkèng sakit | ajur awor pratala | anglampahi ulun | ayahan wayah paduka | gusti kula Jêng Gusti Pangran Dipati | siyang dalu kasêdya ||
9. siyang dalu tan sêdya gumingsir | duk miyarsa Pangran Adipatya | Trunajaya saguhane | kêlangkung sukèng kalbu | angandika Pangran Dipati | hèh iya Trunajaya | nêgri Sampang iku | ing samêngko tampanana | sun paringkên iya marang ing sirèki | kono sira irupa ||
10. wong Madura saurute sami | iku kabèh padha bêbêgana | seba mring Mêntaram ywa wèh | dene bupatinipun | dimèn kari ana Mêntawis | yèn sira wus ngadêgna | iya gêgamanmu | nuli sira anêlukna | mring sagunge iya ing tanah pasisir | utawa măncapraja ||
11. lamun ana tan anut sirèki | iya banjur gitikên ngayuda | nging wêkasku marang
--- 3: 101 ---
kowe | dèn rêmpit pratingkahmu | aja sira ambukak wadi | supaya aja kontap | iya jênêng ingsun | dene yèn kalakon bêdhah | ing Mêntaram kowe tumuli dèn aglis | seba marang ngarsèngwang ||
12. yèn aku wus jumênêng narpati | bang-bang alum-alume nêgara | sun paringkên marang kowe | ngong drêma madêg ratu | amis bacin ing tanah Jawi | măngsa bodhoa sira | Trunajaya nuwun | pukulun dhatêng sandika | ya ta wau Jêng Gusti Pangran Dipati | sigra maringi arta ||
13. lan busana myang gêgaman jurit | warna-warna sakêlangkung kathah | Pangeran Kajoran age | lan Trunajaya mundur | sampun lèngsèr saking ing ngarsi | lajêng ing lampahira | mring Kajoran mantuk | sapraptanira Kajoran | lajêng dènnya atata gêgaman jurit | ya ta Pangran Kajoran ||
14. angandika mring Trunajaya ris | kulup wêkasku marang ing sira | aja ta sumêlang manèh | nêgara ing Mêntarum | pêsthi bêdhah puniku kaki | dene uwong Madura | kowe bêcik iku | nuli mêpaka gêgaman | iya ana ing Surabaya tumuli | dene ta yèn wis benjang ||
15. ya dahuru nêgara Mêntawis | aku nuli nusul marang sira | Radèn Trunajaya ture | tumulya mangkat gupuh | lan sagarwa putranya sami | brayatipun sêdaya | Sampang praptanipun | kathah mêthuk wadya Sampang | sami suka sêdaya wadya gung alit | gustine lama
--- 3: 102 ---
prapta ||
16. dene tiyang saurute sami | pulo Madura suyud sêdaya | tan suwala sakarsane | Dyan Trunajaya sampun | pacak baris agêng nglangkungi | gêgamaning ayuda | kunêng kang winuwus | wontên tiyang pêlajêngan | saking nêgri Mêkasar kathahirèki | kalih èwu sêdaya ||
17. pangagênge mangke kang winarni | kang sawiji wasta Kraèng Naba | sawiji Raja Galèngsong | sosoran Busung Mêrnung | Panji Roban Dhaèng Makincing | lawan Dhaèng Mangrewah | Dhaèng Latu-latu | dhatêngipun tanah Jawa | Pêjarakan ingkang jinujug rumiyin | lajêng sami angrayah ||
18. solahira langkung gêgilani | Pêjarakan lan kiwa têngênnya | têlas rinayahan kabèh | dhusun kang urut laut | kathah gêmpur dipun bajagi | tiyang ing Pêjarakan | utawine Dêmung | gègèrira apuyêngan | sami ngili saparan-paranirèki | kitha Dêmung ngêbrokan ||
19. tiyang Dêmung tan ana kang wani | wit bupatine anèng Mêntaram | mung kantun kamituwane | kamituwa ing Dêmung | kamituwa Jarakan aglis | nusul dhatêng Mêntaram | lampahira rawuh | umatur bupatinira | ya ta warta lajêng kunjuk sri bupati | sang nata gya parentah ||
20. hèh Tumênggung Darmayuda aglis | amuliha marang Pasuruan | gitikên Mêkasar kae | kang baris anèng Dêmung | lan bupati măncanêgari | kang dadi tindhih yuda | măncanêgarèku | iya Si
--- 3: 103 ---
Panji Karsula | asandika nêmbah lèngsèr saking ngarsi | siyaga lajêng budhal ||
21. sri narendra angandika malih | dhatêng lurahira sarahita | Bèi Wăngsadipa rane | Wăngsadipa sirèku | sun paringi nêgara mangkin | iya nêgri Jêpara | sun wèhkên sirèku | Si Jagapati sutanta | lan Si Jagamênggala Si Wiragati | Tanumênggala padha ||
22. ya gawanên mring Jêpara aglis | lan Si Mangunnêgara mèlua | jaganên Jêpara kono | sarta kagungan ingsun | têlu iku gawanên sami | guluguntur dahana | kumbarawi katlu | sèrèdên gawenên jaga | nèng Jêpara poma dèn angati-ati | gonira padha jaga ||
23. nêmbah sandika lèngsèr ngarsa ji | lajêng mangkat tan winarnèng marga | anèng Jêpara praptane | mriyêm rinakit sampun | kunêng gênti ingkang winarni | Radèn Panji Karsula | barise wus kumpul | bupati măncanêgara | lajêng budhal lampahira sampun prapti | wontên ing kutha Japan ||
24. anèng ngriku tata-tata baris | sabab Rahadèn Panji Karsula | tiyang Japan ing asale | ngawula nèng Mêntarum | pan ing mangke Japan nêgari | amaringkên sang nata | marma gêng tyasipun | wusira amêpak bala | anèng Japan kumpul lan para bupati | anèng ing dalêmira ||
25. Panji Karsula alon dènnya ngling | Ki Tumênggung Darmayuda dadya | ing ayuda pênjawate | kanan pangirid laku | pra tumênggung amănca nênggih [nêng...]
--- 3: 104 ---
[...gih] | sêpalih kairida | Ki Ănggayudèku | dadosa pênjawat kiwa | akanthia măncanêgari sêpalih | kula kang dados dhadha ||
26. inggih kanthi tiyang ing Mêntawis | Ănggajaya miwah Darmayuda | sakarsa sami andhèrèk | wus riyêg ingkang rêmbug | enjing budhal sagunging baris | glise carita prapta | tapêl watês Dêmung | nulya tata pagubahan | yèn sinawang saking doh lir pendah ardi | robe toya samodra ||
27. Raja Glèngsong wus ngaturan uning | lajêng sami rêmbag sakancanya | wontên salêbêting bètèng | Raja Galèngsong muwus | rêmbag mênggah mungsuh kang prapti | payo pinapag ing prang | jangji parêng lampus | Kraèng Naba aturira | langkung gampil yèn tiyang sumêja mati | yèn mênggah wong ayuda ||
28. mênangipun inggih kang pinurih | têmpuhipun ing ayuda kakang | gênti kêris botên angèl | Raja Galèngsong muwus | paran rayi rêmbugirèki | benjang têmpuhing aprang | sampun mawi kiwul | prang sakêdhap nuntên bubar | ngungsi wana bètènge tinilar sêpi | supados tyang Mêntaram ||
29. lumêbêta sajêroning biting | dalu yèn wus kumpul wong Mêntaram | dawêg binalenan manèh | inggih sami dèn amuk | ngriku sêdhêng ngantêpi jurit | ubaya sarêng pêjah | sami nêdya lampus | yèn kakang pêrang raina | tan kuwawi sabab karoban ing tandhing | niki tiyang Mêkasar ||
30. pama kalèn anêmpuh bênawi | bêngawane [bêngawa...]
--- 3: 105 ---
[...ne] inggih nuju bêna | paran waluya margane | yèn ta angamuk dalu | têmtu kuwur tiyang Mêntawis | Raja Galèngsong myarsa | tuwin Busung Mêrnung | Panji Roban lan Mangrewah | Dhaèng Gêni kêlawan Dhaèng Makincing | matur jingga nonoman ||
143. Durma
1. lah punika saklangkung saking prayoga | rêmbugipun si adhi | inggih Kraèng Naba | Galèngsong angandika | iya manira ngrêmbugi | payo dèn inggal | iya padha rinakit ||
2. sakabèhe yayi wadya ing Mêkasar | aja kasusu adhi | dalu tata-tata | sagunge wong Mêkasar | gêlare sampun rinakit | kawarna enjang | barise amiranti ||
3. anèng jawi biting wadyanya mêlatar | wong Mêntaram winarni | Dyan Panji Karsula | bêndhenira tinêmbang | têngara mangsah ing jurit | Ki Darmayuda | Ănggajaya nimbangi ||
4. atêngara bêndhene nulya angangkang | sumahab wadyanèki | mangsah ing ayuda | prajurit sarêng mara | anglir pendah kali banjir | angsahing yuda | sagunge kang prajurit ||
5. bêdhil muni kumarutug swaranira | surak mawanti-wanti | lir pendah prahara | wadya Mêkasar bubar | lumayu ngungsi wanadri | saparan-paran | sarêng wontên wanadri ||
6. sami kumpul gatya wadya ing Mêntaram | Panji Karsula nuli | lawan Darmayuda | utawi Ănggajaya | tanapi para bupati | sami mariksa | malêbêt ing jro biting ||
7. tuhu sêpi tan ana uwong satunggal [satung...]
--- 3: 106 ---
[...gal] | Darmayuda lon angling | mring Panji Karsula | prayogi masanggrahan | wontên salêbêting biting | Panji Karsula | alon dènnya nauri ||
8. kakang Darmayuda kula botên rêmbag | sae mondhok ing jawi | sabab tiyang kathah | amrih papan kang jêmbar | ya ta lajêng sami mêrgil | nèng ara-ara | sagung wadya Mêntawis ||
9. tuwin sagung măncanêgara sêdaya | wus surup sang hyang rawi | ingkang wadyabala | Mêntaram măncapraja | sêmbrana solahirèki | angeca-eca | sèlèh gêgaman jurit ||
10. ana turu kang sawênèh ura-ura | ana kang lagi dhidhis | ana kang carita | gamêlan cangkêmira | dene wadya kang madati | amasang damar | bêdudan kang tininggil ||
11. ana ngliwêt sawênèh duk olah-olah | sagung gêgamannèki | sinèlèhkên samya | tan ana kang prayitna | têngah dalu ingkang wanci | Dhaèng Mangrewah | lawan Dhaèng Makincing ||
12. Busung Mêrnung ngirid wadya ing Mêkasar | kawan atus kèhnèki | lajêng anêrajang | prasami ngamuk sura | swarane pating barêkik | mêdhang anumbak | nyuligi anyêmpuling ||
13. kagegeran wadyabala ing Mêntaram | miwah măncanêgari | tan bisa kiwula | kèh runjang padha rowang | turăngga ucul nêndhangi | tambuh solahnya | lumayu ingkang urip ||
14. bubar larut wadyabala ing Mêntaram | miwah măncanêgari | pan saparan-paran | parane [para...]
--- 3: 107 ---
[...ne] tan karuwan | Panji Karsula anggêndring | dènnya lumajar | tanpa rewang pribadi ||
15. pan anjujug wontên ing nêgari Japan | nèng ngriku lajêng sakit | gih Panji Karsula | lajêng nêmahi pêjah | wontên wong tuwa sawiji | aduwe lara | mêngi kuru madati ||
16. pan lumayu ambruk ngisor kêndhayakan | ngaringkêl mêmpis-mêmpis | mulung sambatira | dhuh gustiku bêndara | sampyan sung klèlèt mring mami | kula piyambak | inggih ingkang nadhahi ||
17. mêngsah dalêm gusti tiyang ing Mêkasar | yèn sampun nguntal mami | ya ta nuli ana | cèlèng binuru macan | nêmbêlas kathahirèki | sami nêrajang | wong tuwa amêndêlik ||
18. kawarnaa wadyabala ing Mêkasar | sarêng sampun byar wanci | enjing suka-suka | kathah ingkang jarahan | brana myang gêgaman jurit | Kêraèng Naba | lawan Dhaèng Makincing ||
19. Raja Glèngsong sakancane sami rêmbag | ngêsuk măncanêgari | nêgri kang dèn ambah | lajêng têluk kewala | tan purun anglawan jurit | tanah bang wetan | watêsipun Kêdhiri ||
20. Prabalingga ngantos prapta Bêlambangan | têlut[2] tan ana wani | mring Glèngsong Mêkasar | saya gêng barisira | misuwur ingkang pawarti | saking Mêntaram | lajêng katur sang aji ||
21. lamun Panji Karsula kasor ing yuda | pan lajêng angêmasi | wontên nêgri Japan | mangke wadya Mêkasar | saya gêng gêgamannèki | tanah bang wetan | sêdaya [sê...]
--- 3: 108 ---
[...daya] dèn irupi ||
22. wadya măncanêgara têluk sêdaya | wau ta sri bupati | sakêlangkung duka | lajêng miyos pêndhapa | sang nata sigra nimbali | dhatêng Rahadyan | Prawiratruna aglis ||
23. praptèng ngarsa sang nata asru ngandika | Prawiratarunèki | sira angluruga | maguta ing ayuda | mapag wong Mêkasar adhi | kang baris ana | Dêmung gêcêkên aglis ||
24. wong Mêkasar tumpêsên sakabèhira | aja sira uripi | dene ta yèn iya | iku nungkul arisan | tundhungên nuli kon mulih | marang Mêkasar | aja nèng tanah Jawi ||
25. ingsun ora anglilani wong Mêkasar | ana ing tanah Jawi | yèn puniku iya | nora gêlêm muliha | tumpêsên aja na kari | sira adua | kabèh uwong pasisir ||
26. wong Wêlănda ingkang ana ing Jêpara | iku ajakên jurit | mungsuh wong Mêkasar | yèn Wêlănda tan arsa | tundhungên sun tan nglilani | anèng Jêpara | yèn lunga nora apti ||
27. wong Wêlănda ingkang ana ing Jêpara | tumpêsên kabèh adhi | Lănda patènana | aja kari sajuga | Wêlănda ing tanah Jawi | tanpa gawea | Lănda nèng tanah Jawi ||
28. dèn prayitna lawan uwong ing Madura | padha priksanên adhi | apa sababira | dene ta nora seba | tan ngaturkên bulubêkti | marang Mêntaram | paran kang dadi waril ||
29. yèn tan ana warile uwong Madura |
--- 3: 109 ---
iridên kabèh adhi | marang Dêmung yuda | yèn ana sababira | banjur gitikên ing jurit | nêgri Madura | sira gitika dhingin ||
30. yèn tan sira sirnakake Si Madura | ing aprang angribêdi | lan Si Cakraningrat | ajakên ing ayuda | gitik wong Mêkasar adhi | sira gawaa | prajurit kang mong brangti ||
144. Asmaradana
1. wadyabala ing Mêntawis | sapratêlon pan karia | atunggu nêgara kene | iku adhi kang rong duman | iya sira gawaa | sira ngong paringi sangu | beya ragading ayuda ||
2. rongèwu ya ringgit putih | sira sun paringi wênang | ing sajêroning palugon | angganjara niasata | mring sagung wadyaningwang | ingkang mèlu aprang pupuh | ingkang bêcik lawan ala ||
3. dèn waspada ing ajurit | ya marang wadya Mêntaram | tuwin wong pasisir kabèh | apan iku wong Mêkasar | ana ing tanah wetan | polahe agawe rusuh | anggêpe sawênang-wênang ||
4. kabèh wong măncanêgari | sabiyantu têluk marang | iya wong Mêkasar kabèh | tan ana ingkang wania | anglawan ing ayuda | lawan paring kanthi ingsun | amèlua marang sira ||
5. hèh adhi Si Wirabumi | iku mèlua ing sira | dadia kanthimu mangke | adhi Prawirataruna | lawan Si Pulangjiwa | mèlua marang ing Dêmung | kêlawan Si Wirawăngsa ||
6. lan Si Panji Wirabumi | tuwin Si Wiramênggala [Wi...]
--- 3: 110 ---
[...ramênggala] | poma lah tumpêsên kabèh | wong Mêkasar ingkang prapta | kêlawan wong Madura | dèn atiti pamriksamu | ing sababe nora seba ||
7. Prawiratruna tur bêkti | sandika sang nata jêngkar | lajêng malêbèng kêdhaton | kang sami seba sêdaya | bubaran sowang-sowang | tan winarna solahipun | wadya pasisir sêdaya ||
8. sampun sêmadosan panggih | kumpul nèng nêgri Jêpara | lajêng bibar mantuk kabèh | sami adandan sênjata | miwah ingkang baita | mangkana ingkang winuwus | Rahadèn Prawiratruna ||
9. sampun pêpak ingkang baris | wadyabala ing Mêntaram | lir grah kapitu swarane | gêgaman abra mêlatar | kadya samodra bêna | awarna-warna dinulu | lir pendah prawata sêkar ||
10. sampun siyaga ngajurit | wadya ing Prawiratrunan | apadene piyandêle | ing ayuda wus siyaga | miwah para sêntana | rahadèn ingkang winuwus | sampun angrasuk busana ||
11. lagya pamit dhatêng rabi | utawi kang para putra | rahadèn alon dêlinge | lah padha sira karia | anadene wak ingwang | ing besuk ngong nora mantuk | yayi sun titip putranta ||
12. momonga kang kari-kari | dèn abisa ingsun tilar | yèn agalap gampil ingong | yayi marang jênêng para | apura ingapura | ewuh aya wong anglurug | mênawa tumêkèng pêjah ||
--- 3: 111 ---
13. wus kêrasa ati mami | laku ngong kapara tiwas | marma ngong wêkas mangkono | ingsun yayi pinitayan | marang sri naranata | ngundurkên mungsuh ing Dêmung | yèn nora jontasi karya ||
14. aku nora sae mulih | lah uwis padha karia | dèn bisa sapungkur ingong | pra garwa sami karuna | ya ta datan kawarna | solah dènnya amisah nung | rahadèn sampun bubaran ||
15. tinêmbang kang bêndhe muni | budhal kang wadya pangarsa | gumêr gumuruh swarane | rahadèn nitih tuwăngga[3] | ginrêbêg pra sêntana | gêgaman abra dinulu | tinon lir girindra kobar ||
16. waos benang lawan jinggring | kang cêmêng kumbala badhak | waos sulam lambung ngampèl | kang dadi cucuking lampah | ingkang sênjata lanang | kadya gêlap gêbyaripun | lir gêrah swaraning janma ||
17. awor pangriking turanggi | barung kriciking warastra | anglir pendah samodra rob | lêlayu miwah bandera | katiyup ing maruta | tan kawarna lampahipun | sampun prapta ing Jêpara ||
18. arêrêp sagunging baris | Rahadèn Prawiratruna | sêmana pan sampun mondhok | anèng salêbêting kitha | andhèr wadya Mêntaram | kêlangkung dènnya sêsugun | Ki Ngabèi Wăngsadipa ||
19. pêpakan sagung bupati | sêmayan anèng Jêpara | wadya pasisir kang kilèn | pan sampun pêpak sêdaya | kumpul anèng Jêpara | Kêndhal miwah Kaliwungu | Batang tuwin Pêkalongan ||
--- 3: 112 ---
20. Barêbês Carêbon Têgil | Wiradesa ing Pamalang | Dêmak Sêmarang padene | ing Kudus Pathi Juwana | Rêmbang lan Pajang Tuban | Nglasêm wus pêpak sêdarum | anèng nêgara Jêpara ||
21. sagunge para bupati | kumpul sami pirêmbugan | baita sampun sumaos | jêjêl pênuh ing muara | kang wadya warna-warna | Ki Wăngsadipa sêsugun | dhumatêng wadya Mêntaram ||
22. ya ta angandika aris | Rahadèn Prawiratruna | lah kadipundi rêmbuge | inggih kakang Wăngsadipa | prakawising Wêlănda | sawarnine ingkang tugur | wontên nêgari Jêpara ||
23. pangandikane sang aji | sêdaya kinèn ambêkta | Kumpêni ing sawarnine | dhatêng Dêmung mangun yuda | dawêg dika tarosa | kêlamun ta botên purun | pangandikane sang nata ||
24. kinèn anundhung dèn aglis | kesaha saking Jêpara | ginalih tambuh gawene | mindhak angribêdi manah | mênawi tan prayoga | Kumpêni ing niyatipun | kakang nêdha linêkasan ||
25. Wăngsadipa matur aris | mring Radèn Prawiratruna | inggih kawula tarose | anggèr Kumpêni punika | kadipundi kang sêdya | ya ta tinimbalan sampun | ingkang wontên ing muara ||
26. mung tiga pangagêngnèki | pangarsane pra Wêlănda | Kaptin Dulkup pêparabe | lan Sareyan Drop kang nama | kopralipun satunggal | kapat juru tulisipun |
--- 3: 113 ---
tan kawarna sampun prapta ||
27. ing ngarsane pra dipati | pasisir miwah Mêntaram | prasami pêpakan kabèh | Ki Ngabèi Wăngsadipa | aris dènira mujar | timbalane sang aprabu | kapitan marang ing sira ||
28. mungsuh Mêkasar kang prapti | tinêmpuhakên ing sira | pangandikane sang katong | sirèku kinèn dhèrèka | iya marang rahadyan | anglurug marang ing Dêmung | amapaga wong Mêkasar ||
29. yèn sira datan nanggupi | parentahe sri narendra | pangandikane sang katong | sira kinèn anundhunga | iya saking Jêpara | aja angrubêdi laku | kaya priye aturira ||
30. kapitan aris nauri | inggih sangêt kasinggihan | pangandikanya sang katong | kawula wontên Jêpara | sumêdya saos karya | ayahanipun sang prabu | tinandhing yuda kênaka ||
145. Pangkur
1. lawan mêngsah ingkang awrat | pikantuka ingkang sumêngka tandhing | inggih kang asurèng kewuh | siyang dalu kasêdya | anglampahi ayahan jêng sang aprabu | ajura satêngah ngrana | sêdaya wadya Kumpêni ||
2. sênadyan malih wêwaha | pitung mantên mêngsahnya sri bupati | lir tiyang Mêkasar wau | dèrèng ulap kawula | pun Galèngsong dadosa buta nêm èwu | sênadyan buta salêksa | ingkang abdi dèrèng miris ||
3. benjing têmpuhing ayuda | tyang Wêlandi yèn mundura sanyari | rinampoga sangking pungkur | lamun gusti marêngna | wadya Jawa sampun mawi tumut-tumut [tumut-tu...]
--- 3: 114 ---
[...mut] | mêngsah lan tiyang Mêkasar | ngamungna abdi Kumpêni ||
4. mung gusti paringa wadya | inggih ingkang anêdahakên margi | Wăngsadipa miyarsa tur | mituhyèng karsa nata | wong Kumpêni sadhawuh narendra anut | kêlangkung sukaning manah | ing solah datan winarni ||
5. dènira mangun pirêmbag | nèng Jêpara sêdaya sampun dadi | sêdaya ingkang rinêmbug | badhe laju ing lampah | ya ta Radyan Prawiratruna mring Dêmung | miturut sagung bupatya | sakarsa radyan umiring ||
6. Rahadèn Prawiratruna | karsanira badhe budhal tumuli | alaju dhumatêng Dêmung | lampah mêdal lautan | wong pasisir amêpak baitanipun | kêbêk jêjêl ing muara | baitane wong pasisir ||
7. ingkang anèng ing muara | kang baita agêng-agêng marnèni | nênggih kawarnaa wau | sakèhe pra dipatya | ya ta sampun anitih baitanipun | sami amanjêr bandera | lir sêkar sêtaman asri ||
8. sami anêmbang têngara | gamêlannya angrangin sami muni | gong alit pating carêngkung | atri yèn piniyarsa | lan ombake sagara swarane barung | palwa kênèng angin kêras | solahnya awarni-warni ||
9. prasami ambabar layar | pra dipati palwane warni-warni | saking măndrawa malêtuk | alangên tiningalan | tan antara prapta ingkang angin laut | amasang kumudhènira | layar kêlate pinusthi ||
10. lir pêksi krêndha rêratyan | kang baita lumampah [lu...]
--- 3: 115 ---
[...mampah] nèng jêladri | saparan-paran malêdug | sagung para dipatya | mung bandera kang dadya têngêranipun | warna-warna kang bandera | tandhane para bupati ||
11. piniyarsa kadi gêrah | kang baita kêbak anèng jêladri | saking kras marutanipun | palwa pating salêbar | saking jêmbaring samodra yèn dinulu | baita arêbut paran | katêmpuh kang angin midid ||
12. tan kawarna lampahira | pulo Măndhalika sampun kawuri | angsal angin lampahipun | palwa lir kuda ngêrap | katingalan Surabaya ujungipun | saking rikating baita | ing muara sampun ngranjing ||
13. para bupati sêdaya | wus pêpakan anèng ing Surawèsthi | ing muara palwa cukup | jêjêl ing palabuhan | apan kathah baita ingkang wus labuh | lajêng mêntas ing dharatan | prajurit prasami mêrgil ||
14. Rahadèn Prawiratruna | pondhokira kinêpung wong pasisir | ngrasa têtêp manahipun | langkung sêsugunira | marang Radèn Prawiratruna sumuyud | tiyang pasisir sêdaya | dandan anèng Surawèsthi ||
15. Rahadèn Prawiratruna | tansah dadar malèlèr marang dasih | dana boga busana gung | miwah para sêntana | pan kinulawisudha sêdayanipun | ngajap têmpuhing ayuda | sagunge kang dasih-dasih ||
16. saking sami dènnya kêdah | arsa malês dhatêng sihirèng gusti | pêcahe kêkulitipun | rêmuke balungira | lan wutahe ludira madyaning pupuh | saking
--- 3: 116 ---
gunge dananira | gustine marang ing dasih ||
17. rêmuke balung walêsnya | lan wêtune satètès ingkang gêtih | ing kono ngong ngrasa naur | asihe gustiningwang | kang tumiba iya marang awak ingsun | lamun nora mangkonoa | durung malês sihing gusti ||
18. para bupati pêpakan | nèng pondhokan Prawiratruna tuwin | pangagêng wus sami kumpul | Prawiratruna lingnya | kadipundi ing karsa sami ngong tantun | aprakawis ing Madura | punika ta sampun lami ||
19. botên sowan mring Mêntaram | mèh sawarsa tan atur bulubêkti | manira niki ingutus | wus prapta Surabaya | wong Madura sawiji tan wontên muncul | pangandikane sang nata | kinèn mariksa kariyin ||
20. mangke nêdha ingutusan | karuhane yèn ala lawan bêcik | para bupati umatur | kula miyarsa warta | Trunajaya kang bêbêg sêdayanipun | milanya tiyang Madura | tan sowan dhatêng Mêntawis ||
21. prayogine ingutusan | kantênane sampun ngribêdi pikir | ya ta rahadèn angutus | marang pitayanira | apan sarwi binêktanan suratipun | dhumatêng Ki Trunajaya | ing Sampang ingkang nunggoni ||
22. caraka sampun lumampah | ênêngêna kang anèng Surawèsthi | kocapa mangke winuwus | Rahadèn Trunajaya | pan anuju lagya prapta saking Dêmung | arêmbag saeka praya | lan Raja Glèngsong prajangji [pra...]
--- 3: 117 ---
[...jangji] ||
23. milane Ki Trunajaya | tan anunggal ngadhêpi kang nêgari | mênawi tiyang Mêntarum | mangrurah ing Madura | lan maninge mênawa kèngsêr ing Dêmung | sêdyane Ki Trunajaya | arsa nglambung saking wuri ||
24. kawarnaa kang caraka | sampun prapta Madura kintun wêling | sêmana pan sampun katur | mring Radèn Trunajaya | lamun jawi wontên caraka kang rawuh | saking Dyan Prawiratruna | anulya dipun timbali ||
25. nanging ta Ki Trunajaya | pasang gêlar pan api-api sakit | kang duta wus praptèng ngayun | panggih lan Trunajaya | ponang duta gya ngaturkên suratipun | tinampan sigra binuka | winaca bukaning tulis ||
26. iki layange Rahadyan | Prawiratruna ing nêgri Mêntawis | maringakên salam ingsun | mring sira Trunajaya | wayah ingsun wiyose nuwalaningsun | timbalane sri narendra | marang pêkênira kaki ||
27. kinèn dangu marmanira | wong Madura tan seba mring Mêntawis | kang wus katur sang aprabu | kêlamun pêkênira | kang amênging sumiwi marang Mêntarum | apa nyata mangkonoa | mungguh ujaring pawarti ||
28. lan maninge wong Madura | kinèn ngêrig timbalan sri bupati | anglurug marang ing Dêmung | anggêcêg wong Mêkasar | titi tamat kang surat suraosipun | angling Radèn Trunajaya | marang caraka rum manis ||
29. hèh duta sira matura | marang eyang nora sêdya angimpi | kêlamun ta awak ingsun [ing...]
--- 3: 118 ---
[...sun] | ngukuhi wong Madura | amênginga sumiwi marang Mêntarum | saking edane wong Sampang | tan kêna dèn parentahi ||
30. ing mangke wontên parentah | angêriga uwong Madura iki | anglurug marang ing Dêmung | ingsun têka sumăngga | sampun siyang sênadyan ing têngah dalu | manira dhatêng sumăngga | kang abdi tan mundur kardi ||
146. Durma
1. nanging mangke awak manira pribadya | nora bisa lumaris | sabab lagi lara | amung abdi sêdaya | manira kone lumaris | andhinginana | mêngko sapungkurnèki ||
2. wong Madura padha ingsun kon nusula | marang ing Surawèsthi | ya ta sinambrama | caraka pinaringan | busana ingkang pisalin | nulya sêksana | caraka tinundhung glis ||
3. duta amit lèngsèr nêmbah praptèng jaba | ya ta laju nulya glis | tan kawarnèng marga | wus praptèng Surabaya | lajêng umarêk nulya glis | marang ing ngarsa | lajêng nêmbah wotsari ||
4. Radèn Wirataruna ingkang utusan | matur saha wotsari | wus katur sêdaya | ya ta wau rahadyan | mring Trunajaya wus uning | yèn Trunajaya | basane nyăngga krami ||
5. nanging maksih dipun ecani kewala | sok kalaha ing jurit | benjing wong Mêkasar | Sampang uwong Madura | apan kêpanggih ing wuri | rahadèn nulya | sampun rêmbugan sami ||
6. arsa budhal marang ing Dêmung anglanggar | parentah pra bupati | numpak marang palwa | pasisir kadi
--- 3: 119 ---
gêrah | swarane kang wadya alit | ingkang baita | apan ta warni-warni ||
7. apadene Kumpêni baitanira | umung gumruh jêladri | têngara tinêmbang | sarêng ambabar layar | kang palwa anèng jêladri | tungguling aprang | têngêran pra bupati ||
8. kadi pêksi krêndha kumpul arêratyan | katiyup dening angin | sami ting salêbar | nèng laut rêbut papan | dene palwaning Kumpêni | baita kapal | layar nèng wuri têbih ||
9. tan winarna nèng marga sêmana prapta | Pênarukan aminggir | wong pasisir samya | sampun sami prayitna | baitanya sami minggir | ingkang kocapa | kang anèng Dêmung mangkin ||
10. Raja Glèngsong akalihan Kraèng Naba | sampun miyarsa warti | yèn tiyang Mêntaram | pasisir kulon prapta | kêrigan wadya pasisir | ya ta sêmana | Glèngsong kumpulan sami ||
11. Busung Mêrnung Panji Roban anèng ngarsa | miwah Dhaèng Makincing | lan Dhaèng Mangrewah | prasami pirêmbagan | Dhaèng Mangrewah sru angling | lah kadiparan | rêmbagipun ing mangkin ||
12. Busung Mêrnung ya ta wau aturira | benjing têmpuhing jurit | tigan satarangan | ubaya sarêng pêjah | angamuk wadya Mêntawis | pangagêngira | sami pinêndêng jurit ||
13. sanak-sanak padha sira adandana | sun arsa mangsah jurit | mapag wong Mêntaram | karsa manira iya | sun papag anèng pasisir | mêpêka palwa | sampan [sa...]
--- 3: 120 ---
[...mpan] lanangan tuwin ||
14. pilihana pêrau ingkang santosa | mênawa prang jêladri | padha sadhiya ta | sagunge wadyaningwang | prau ingkang cilik-cilik | ya cancangana | marma ngong go palwa lit ||
15. iku kêbat aluwês ana sêgara | mêpaka busur lêmbing | yèn aprang lautan | padha siwonên ing prang | ingsun dhewe kang ngawaki | sakèh têlukan | wadya măncanêgari ||
16. abarisa kang adoh ana ing wuntat | yèn aprang bok ta balik | iku dèn prayitna | wantu wong seje băngsa | Dhaèng Mangrewah wotsari | kondur sêksana | lajêng ngundhangi dasih ||
17. kang têngara tinêmbang swarane gumrah | sagung wadya prajurit | wus siyagèng yuda | ngajrihi tandangira | kurang duga kaduk wani | kaya agea | têmpuha ing ajurit ||
18. Raja Glèngsong siyaga kêprabon yuda | jimat sampun rinakit | sêdya ngantêp yuda | wus mêdal nitih kuda | wong Mêkasar aningali | gustine mêdal | solahe gêgilani ||
19. kunêng wadya Mêkasar kang ngantêp yuda | sagung wadya Mêntawis | Dyan Prawiratruna | sawadya palwanira | sêdaya wus sami minggir | miwah palwanya | pra bupati pasisir ||
20. palwa kathah nèng samodra maksih ngambang | miwah palwa Kumpêni | maksih sami ngambang | Răngga Sêdayu prapta | lan Singawăngsa Ngabèi | wadya Mêntaram | sêdaya sampun prapti ||
21. sami
--- 3: 121 ---
mêntas anèng gisiking samodra | wus siyaga ngajurit | dhêndhêng barisira | gêgaman warna-warna | anèng pinggiring pasisir | Ki Pulangjiwa | lan Panji Wirabumi ||
22. Wirawăngsa kêlawan Suramênggala | pra prajurit Mêntawis | sami ngangah-angah | ngajap têmpuhing yuda | amrawasèng satru sêkti | datan antara | wong Mêkasar mêtoni ||
23. sagamannya bêndhene tinêmbang ngangkang | tandange ing ajurit | kadya saradula | galak amăngsa janma | wadya Mêntaram ningali | wadya Mêkasar | mêtoni ing ajurit ||
24. sigra nêmbang têngara Prawiratruna | kumrab wadya Mêntawis | kathah wadyabala | kang sami dèrèng prapta | para bupati pasisir | kasêlak prapta | wong Mêkasar mêtoni ||
25. sigra mangsah prajurite wong Mêkasar | Galèngsong kang nindhihi | lir singa sêsuta | katêndhagan boganya | kadi buta andon daging | mara mangarsa | bangkilung onclang lêmbing ||
26. gya umangsah wadyabala ing Mêntaram | sumêdya ngantêp jurit | bêdhil bêrondongan | nêmpuh wadya Mêkasar | swarane sênjata muni | lir gunung bêntar | mimis kadya gurimis ||
27. nora mundur wong Mêntaram mangsah yuda | sêdaya bèr kuwanin | manêmpuh ing yuda | soroh amuk kewala | wong Mêntaram anadhah ing | têmpuhing aprang | kapanggih padha wani ||
28. wong Mêkasar tan kandhêg dening sênjata | angamuk karo lêmbing | sawênèh curiga | singa tinrajang [ti...]
--- 3: 122 ---
[...nrajang] bubar | wong Mêntaram akèh mati | wadya Mêkasar | angamuk karo cundrik ||
29. wadyabala Mêntaram kathah kabranan | kang kari angêmasi | sami ting sulayah | datan măngga puliha | rusak prajurit Mêntawis | gègèring bala | lir gabah dèn intêri ||
30. pan Ki Suramênggala lan Surawăngsa | Ki Panji Wirabumi | Kyai Pulangjiwa | sarêng mangsah ngayuda | para sêntana ngawaki | kathah kang pêjah | ingamuk bêdhès putih ||
147. Sinom
1. pêtêng kukusing sêndawa | payudan lir têngah wêngi | bêdhil muni datan kêndhat | mimise kadi gurimis | nanging sangsaya ngukih | wong Mêkasar dènnya ngamuk | wadyabala Mêntaram | singa tinêrajang ngisis | kathah pêjah kathah tatu wong Mêntaram ||
2. Panji Wirabumi brana | Ki Suramênggala kanin | sami mundur kalihira | binabayang wadyanèki | rusak baris Mêntawis | Dyan Prawiratruna dulu | rusake wong Mêntaram | sigra amundhut turanggi | arsa mangsah angrasuk kêpraboning prang ||
3. busananya abra mubyar | miwah busananing wajik | sigra mangsah ing ayuda | angêmbat watang kumitir | ngunadika jro galih | sêdhêng manira wus sêpuh | matia ing ayuda | nglakoni karya nêrpati | wong Mêkasar yèn tan mundur dening ingwang ||
4. aja mênangi wak ingwang | rusake praja Mêntawis | tan bisa ingsun tumingal | angur matia ta mami | ana satêngah jurit | kudane sinabêt mamprung | Radèn Prawiratruna | sumêdya [sumê...]
--- 3: 123 ---
[...dya] alêbu gêni | lêlurahe awasta Ki Sewajaya ||
5. Sewabăngsa Sewatruna | Sewata kaping patnèki | kalima Trunawijaya | Sêntana lan Wirakêrti | sigra mangsah ngajurit | pra sêntana ngiring pungkur | Radèn Prawiratruna | nitih kuda anèng ngarsi | lajêng campuh lawan wadya ing Mêkasar ||
6. pangamuke wong Mêkasar | kadi buta andon daging | Rahadèn Prawiratruna | arsa mundur ing ajurit | sangêt lingsêming galih | anêmah prapta ing lampus | tatua ingkang jaja | kudane dipun camêthi | angampingi sagunge para sêntana ||
7. sakathahe sanak ingwang | padha ingsun ajak mati | matur Kyai Sewajaya | sampun sampeyan don jurit | yèn kula maksih urip | mangke yèn kula wus lampus | sampeyan mangsah yuda | rahadèn sigra nauri | sun tarima prasêtyanta mring manira ||
8. nanging sun mèlu palastra | sigra mangsah ing ajurit | surakira mawurahan | wong Mêkasar anadhahi | rame têmpuhing jurit | tan ana kang sêdya mundur | kêpanggih kang ayuda | prasami sudira wani | kih-ingukih têmpuhira ing ayuda ||
9. angukih wadya Mêkasar | tandange lir banthèng kanin | tan ana kang ngeman pêjah | ambangkilung wadya Bugis | wong Mêntaram kèh mati | ingkang wuri datan mundur | Radèn Prawiratruna | agêgrêg barisirèki | sêntanane kathah kang sampun palastra ||
10. milanya ngamuk pribadya | tyasira wus ambêg pati |
--- 3: 124 ---
mobat-mabit tandangira | Sewajaya lawan malih | Sewabăngsa mangukih | manêngah dènira ngamuk | wong Mêkasar kèh pêjah | Raja Galèngsong sru runtik | angawaki sêdaya para sêntana ||
11. Rahadèn Prawiratruna | angamuk wus nandhang kanin | para sêntana tumpêsan | anèng satêngahing jurit | Sewajaya wus kanin | radèn saya nêngah ngamuk | kang ngampingi wus têlas | Sewajaya mêndhak ngarsi | anungkêmi mring padanira rahadyan ||
12. umatur sarwi karuna | kaninira angranuhi | dhuh gusti kula bêndara | sumăngga mundur rumiyin | ngantos wadya pasisir | suwawi numpak pêrau | ngungsi dhatêng samodra | wus mawur wadya Mêntawis | wus tinurut aturipun Sewajaya ||
13. Rahadèn Prawiratruna | amundur dhatêng pasisir | wadya Mêntaram tumingal | sami mundur bubar baris | lumayu mring jêladri | sumêdya ngungsi pêrau | solahira rêbutan | kang sawênèh ana nglangi | ting karambang kang datan antuk baita ||
14. kadya gabah ingintêran | wadyabala ing Mêntawis | palwa alit kang rinêbat | nanging kêkathahên janmi | baita kèrêm warih | wongira pating kêrampul | sami gêbyur samodra | ting kêrambang sami nglangi | wong pasisir kang sami anèng baita ||
15. ningali wadya Mêntaram | kasoran dènira jurit | sêmana têtulung palwa | baitane dèn dhayungi | kathah ingkang nunggangi | gonjang-ganjing kang
--- 3: 125 ---
pêrau | têmah kèrêm kang palwa | sampun karsaning Hyang Widi | wong Mêntaram tanpa budi tanpa akal ||
16. baita Mêkasar prapta | dhêdhayungan nèng jêladri | lir pendah baita bajag | gaman bangkolang suligi | praune wong Mêntawis | cinêgatan anèng ngayun | sagung wadya Mêntaram | manahira wêdi giris | ya ta kathah prasami gêbyur samodra ||
17. wong Mêntaram kathah pêjah | dening toya myang suligi | ana palwa kèh kang rêmak | Radèn Prawiratrunèki | maksih anèng gêgisik | wadyanira sirna larut | sêmana wus angrasa | kêlamun tumêkèng pati | tan gumingsir sumăngga karsaning Suksma ||
18. anangis sajroning nala | lah kantuna gusti mami | sri bupati ing Mêntaram | kawula amit ngêmasi | anaur sih narpati | ulun mangke sampun sêpuh | lêhêng tumêkèng pêjah | wontên samadyaning jurit | sampun pirsa rusake praja Mêntaram ||
19. Sewajaya ngrangkul pada | nungkêmi sarwi anangis | angranuhi kaninira | ing donya ngakerat gusti | tulusa kula ngabdi | nèng kerat wagêda pangguh | Radèn Prawiratruna | mangsuli wêcana aris | sun tarima Sewajaya prasêtyanta ||
20. manira ya padha-padha | sakèh galap gampil mami | muga sira apuraa | Sewajaya angêmasi | aja malang tumolih | sira dèn waskithèng dunung | Sewajaya palastra | anèng ing ngarsane gusti | radèn [ra...]
--- 3: 126 ---
[...dèn] angling ya ingsun belani sira ||
21. wirang ingsun anèng dunya | sêntanaku padha mati | angur ta ingsun pralaya | ya ta wong Mêkasar prapti | radèn dipun kêmbuli | nandhang tatu tiba lungguh | was ngrasa lamun pêjah | karasa putrane wuri | dèrèng mukti wusana tinilar seda ||
22. mustaka arsa tinigas | wadya Kumpêni nulungi | mêntas saking palwa kapal | Ambon Têrnate marani | sênjata gumruh muni | wong Mêkasar sami mundur | tan tahan mimis tiba | lir pendah kadi gurimis | wong Mêkasar ngumpul malbèng bitingira ||
23. lajêng sami tutup lawang | manahira sami tintrim | Rahadèn Prawiratruna | wus karêbut layonnèki | binêkta palwa aglis | ya ta binandhusa sampun | ingantukkên sêksana | dhumatêng nêgri Mêntawis | sigra layar kang wadya sami sungkawa ||
24. sakarine pra sêntana | ngiring layon mring Mêntawis | ya ta gênti kawarnaa | wadyabala ing Mêntawis | kêlawan wong pasisir | nèng têngah samodra labuh | tan wani mêntas dharat | lami nèng têngah jêladri | Surajaya Suramênggala rêmbagan ||
25. Răngga Sêdayu kêlawan | Singawăngsa Ki Ngabèi | Suramênggala lon mojar | kakang paran rêmbag niki | anèng têngah jêladri | tan wontên wêkasanipun | sae minggir kewala | kawula botên kuwawi | lir binanting-banting katêmpuh ing ombak ||
26. lan malih kathah sumêlang | inggih Kumpêni puniki |
--- 3: 127 ---
raose manah tan eca | botên satuhu ngrencangi | tiyang ing Sampang malih | tan wande dados rêriwuk | yèn suwawi ing karsa | suwawi prasami minggir | ing Paiton angungsi mondhok nèng ngrika ||
27. kinarya lèrèh baita | sami mondhok wontên kali | wus rêmbag para bupatya | Kyai Singawăngsa angling | nanging pamanggih mami | prayogi ngambang nèng laut | wong pasisir tan rêmbag | ya ta wus layar tumuli | kang baita ing Paiton kang sinêdya ||
28. tan kawarna sampun prapta | sagunge baita ngranjing | ing lèpèn Paiton dènnya | tata-tata wong pasisir | lan wadya ing Mêntawis | baitanira akumpul | nèng kali labuhira | sami prayitna ing wèsthi | wadyabala sami mêntas mring dharatan ||
29. pinggir kali barisira | mung Singawăngsa kang maksih | angambang anèng samodra | tan tumut labuh ing kali | lawan palwa Kumpêni | maksih ngambang anèng laut | sampun karsaning Suksma | wadyabala ing Mêntawis | tanpa budi tanpa nalar tanpa akal ||
30. labuh nèng kali kang palwa | ya ta surud ponang warih | kang baita sami kandhas | sat gêrèng toyaning kali | têmah kang palwa sami | mogok-mogok ting kalênguk | tan ana bisa obah | anèng sapinggiring kali | datan bisa amilir ngupaya gula ||
148. Dhandhanggula
1. ya ta wontên wong Mêkasar nênggih | namung gangsal wêlas kathahira |
--- 3: 128 ---
wong Mêkasar dupi anon | wong Mêntaram andulu | ana uwong Mêkasar prapti | gègèr wadya Mêntaram | kang palwa tinunu | dene wadya ing Mêkasar | apuyêngan gègère wadya Mêntawis | toya tan mili asat ||
2. karsaning Hyang wadya ing Mêntawis | sampun prapta apêsing ayuda | gaman sangu kobar kabèh | yudane tanpa kiwul | asasaran wadya pasisir | palwanya sirna gêmpang | tambuh solahipun | sumêdya kiwul ing yuda | gêgamane apan sampun sirna gusis | kobong anèng ing palwa ||
3. wong Mêntaram kathah ingkang nangis | Surawăngsa lan Wiramênggala | lumayu katut wadyane | gila dènira dulu | wong Mêkasar solahirèki | dene lir saradula | tan angeman lampus | datan wangwang mungsuh lêksan | angêrayah kang palwa lajêng binêsmi | ya ta kang kawarnaa ||
4. wadyabala kang lumayu sami | sampun têbah kèndêl pirêmbagan | dene sangêt kasrakate | wadya lit jêtung-jêtung | ting dharêlêg datanpa budi | sangune kabèh sirna | gêgamane larut | rajabrananira brastha | sami têlas anèng ing palwa kabêsmi | wadya lit kathah minggat ||
5. saking dene datan bêtah ngêlih | pan katumpa katutuh lêlara | sangsaya sêdhih manahe | sagung wadya Mêntarum | ya ta nulya rêmbagan sami | sagung mantri sêdaya | Ki Surawăngsèku | kêlawan Suramênggala | Surawăngsa sêmana alon dènnya ngling |
--- 3: 129 ---
paran rêmbag punika ||
6. kathah sami minggat kang wadya lit | inggih ta sintên ingkang bêtah |[4] tan mangan kados mangkene | nuntên iki katutuh | ing lêlara sangêt nglangkungi | sangêt pêtêng tyas kula | lah suwawi mundur | rumiyin mring Surabaya | wontên ngriku sami angupaya pikir | inggih ingkang prayoga ||
7. benjing lamun anèng Surawèsthi | sampun aso nuntên wangsul samya | dhumatêng Jêpara age | yèn anèng ngudi sampun | inggih sami ngumpulkên pikir | amêpak wadyabala | astraning prang pupuh | mênawi sampun samêkta | gih suwawi ing Dêmung linanggar malih | wadyabala Mêkasar ||
8. pra bupati rêmbag nyuwawèni | wong pasisir lawan wong Mêntaram | sêksana bubaran age | kunêng mangke winuwus | kawarnaa sri narapati | kêlangkung dukanira | ing sapraptanipun | layone sira Rahadyan | Wiratruna kapupu madyaning jurit | mantuke binandhusa ||
9. sêkathahe ingkang para rabi | sami sangêt alara karuna | miwah para putra kabèh | kapang-kapang lumayu | solahira kawêlasasih | para garwa sêdaya | prasami amêthuk | bandhusane ingkang raka | kadya guntur swaranira ingkang tangis | wong ing Prawiratrunan ||
10. ingkang sami darbe laki mati | warna-warna ing sêsambatira | ana kang nangis kêkèjèk | ana gumulung lêbu | wênèh tangisira ngêrintih | kadi wong ura-ura | mawi dhong dhing dhing dhung | pan ana pangantèn [panga...]
--- 3: 130 ---
[...ntèn] anyar | duk pasihan angiwa dènira nangis | mingsêk-mingsêk kewala ||
11. mingsêkira sarwi dèn jiwiti | jêr ta kowe datan duwe bêgja | durung warêg gonmu ngombe | sêlak tininggal lampus | sapa manèh ingkang ngombèni | sawênèh ana ngucap | sokur lae sokur | wong lanang mèlu prang modar | suprandene maksih ênom awak mami | dadi răndha nonoman ||
12. durung rusak iya durung rêmpid | măngsa silih kuranga jêjaka | kang padha bagus bêlancèr | iya nêgri Mêntarum | Mêntarume ingkang ngluwihi | ngluwihi gêng santosa | santosa abakuh | bakuhe măngsa bobora | jêr awakku ayu anom lênjang kuning | kuningku durung owah ||
13. kang sawênèh wontên èstri nangis | lara-lara sambate karuna | mung kinarya lamis bae | kewala lagi ngrungu | yèn lakine kawarta mati | midêr dènnya ngupaya | ilèn-ilènipun | sokur Si Kêrti modara | bosên têmên sun laki olèh Si Kêrti | kurang mantêp ing prana ||
14. tobat têmên raganingsun iki | laki lawan ya Si Kêrti ika | madati slawas-lawase | kêrêng karyane suwung | yèn akarêp têka gilani | polahe kaya bajag | têka grita-gritu | linadèn banjur aniba | anêlèlèh nora bisa bêdhah biting | tobat angur bedhanga ||
15. kawarnaa wau sri bupati | enjing miyos siniwi ing wadya | kêlangkung sangêt dukane | kêtawis [kê...]
--- 3: 131 ---
[...tawis] ingkang pasmun | wadya anèng ing păncaniti | Pangran Dipati seba | lawan arinipun | Jêng Pangeran Singasêkar | myang Pangeran Martasana datan kari | Pangeran Pugêr seba ||
16. sagung para sêntana tinangkil | anambungi lênggahnya pra putra | Pangeran Purubayane | sêntana pinisêpuh | Pangran Pringgalaya jajari | sagung para niyaka | sumiwi sêdarum | wau Tumênggung Mêntaram | lawan Radèn Wiratmêja jajarnèki | Wiramênggala seba ||
17. lawan Tumênggung Wiranêgari | Ki Ngabèi Wirapati seba | cukup kang sumiwi rajèng | paglaran jêjêl pênuh | dene nata angêmu runtik | sugal dènnya ngandika | wau sang aprabu | hèh kulup Pangran Dipatya | lumakua sirèku manira tuding | tumindaka pribadya ||
18. lan arimu ya Si Sangasari[5] | sira mapaga mungsuh Mêkasar | dene samêngko lakune | sakèhe kang sun utus | nora nana ingkang ngunthili | tiwase wong Mêntaram | anglurug mring Dêmung | paduka eyang Purbaya | tumindaka ngayuda sampyan sêpuhi | tumuta ing wayahta ||
19. dhimas Balitar sampeyan kanthi | lan Si Pamot sirèku mèlua | lan Rajamênggala manèh | Si Wirapatra iku | iya padha milua jurit | lawan Si Wirajaya | milua mring Dêmung | sagunge uwong Mêntaram | pratêlunên saduman karia kaki | gawanên kang rong duman ||
20. iya poma ing wêwêkas mami | ki dipati iku marang sira | Madura
--- 3: 132 ---
priksanên age | ya ampirana iku | lah ta sira pêrêpa dhingin | iku Si Trunajaya | patènana kulup | iyèku kang gawe beka | pramulane wong Sampang samêngko balik | marga Si Trunajaya ||
21. anak ingsun Cakraningrat rèki | sira mèlua mring Ki Dipatya | bok maksih ana elinge | wong Sampang mring sirèku | ya ta sampunira winêling | Pangran Dipati sigra | nêmbah mring sang prabu | kang putra wus ingidenan | Dyan Pangeran Singasari atur bêkti | ngaras pada narendra ||
22. sri narendra gya jêngkar siniwi | kang sumiwi luwaran sêdaya | wadya ing Mêntaram kabèh | sami sadhiyèng pupuh | tan kawarna solahirèki | enjing nêmbang têngara | bêndhe munya ngungkung | otêran wadya Mêntaram | kadi gêrah swarane wadya kang baris | pra mantri pinartiga ||
23. warna-warna busanèng prajurit | yèn sinawang lir sêkar sêtaman | gêgaman kangkung[6] asrine | abra sinang dinulu | para mantri saos ing jurit | sêdaya wus siyaga | pêpak anèng ngayun | ya ta Pangeran Dipatya | sampun ngrasuk busana dhasare pêkik | kadi Sang Hyang Asmara ||
24. garwa sêlir kêkasih tan kari | wus busana dhèrèk mangun aprang | sampêt busana rênggane | ngagêm busana kakung | kadi putri Cêmpalamanik | duk mangsah bratayuda | pangran ngandika rum | kabèh garwa ngong ing wuntat | poma aja ana kang nahên wiyadi | padha suka-sukaa ||
25. nulya budhal [budha...]
--- 3: 133 ---
[...l] wau kang wadya lit | Dyan Pangeran Dipati anulya | anitih turăngga age | busana abra murub | pinayungan karêtas kuning | ginêrbêg wadyabala | kang dadya pangayun | Tumênggung Rajamênggala | ingkang dadya cucuking baris ing ngarsi | sawadyabalanira ||
26. langkung asri lampahirèng baris | warna-warna gêgamaning yuda | têtêngêran dhewe-dhewe | têngêran tunggul wulung | ngangge ciri rewănda putih | lungsir ijo plisirnya | lir teja dinulu | gêbyare sênjata lanang | nulya Arya Pamot lan Ki Wirapati | sumambung saha bala ||
27. wong panumping kêlawan wong bumi | ingkang dadi cucuking ayuda | anèng ing ngarsa lampahe | numbak anyar wong sèwu | wong agunge lumampah wuri | untabing wadyabala | lir rob samodra gung | sumambung Pangran Balitar | busana bra rêspati nitih turanggi | asri songsonge pêthak ||
28. payung agung ngapit kanan kering | wadyanira garêbêg ing lampah | panurung waos sulame | ingkang tabuhan umung | sumambung wong anumbak putih | tungguling wadya seta | cirine kang tunggul | winastan dirada mêta | nulya Pangran Purbaya ingkang nambungi | nitih turăngga abra ||
29. waos jajar kang sawatês jinggring | munggèng ngarsa kang sênjata lanang | ting galêbyar ting calèrèt | sangkêlat bajonipun | ingkang ngampil wadya winarni | tunggul pangiridira | ingkang munggèng ngayun | sumambung Pangeran Sampang | sawadyane [sa...]
--- 3: 134 ---
[...wadyane] rêspati nitih turanggi | kartas wilis songsongnya ||
30. Cakraningrat awismèng Mêntawis | pan tinilar dening wadyabala | mangkana wau lampahe | Pangran Dipati wau | amêkasi anèng ing wuri | rêspati nitih jolang | prajuritnya kêpung | amêrapit kering kanan | busananya warna-warna di mulya sri | tan pêgat ingkang wadya ||
149. Mêgatruh
1. wong amamas kang jajari pitung puluh | prasami kulambi kuning | waos sulam kang sumambung | kêlambinira pan putih | sumambung jinggring kang waos ||
2. waos biru ingkang sumambung ing pungkur | kêlambi sangkêlat abrit | sami kuning udhêngipun | upacara kang nambungi | satus busanane abyor ||
3. ingkang ngampil sagung wadya prawira nung | têngêranira rêspati | para anom banderèku | akathah lamun winarni | Pangeran Dipati Anom ||
4. wadyanira sakêlangkung kathahipun | ingkang mêkasi ing wuri | wadya Pangran Singasantun | sagêgamaning ajurit | agagah wadyaning tanggon ||
5. magêrsari ngapit kanan keringipun | rêspati nitih turanggi | sêmbada jêng pangran bagus | songsong pêthak sèrèt kuning | turangganira sang anom ||
6. kêkarungan anênggih nèng ngarsanipun | sinongsongan kêrtas putih | Ki Wirajaya Tumênggung | lumaku anèng ing wuri | amêkasi ing lêlakon ||
7. kunêng gênti ing mangke ingkang winuwus |
--- 3: 135 ---
warnanên para pawèstri | kang lakine milwa nglurug | ana pawèstri kang angling | muga modara laki ngong ||
8. lunga pêrang dirampoga marang mungsuh | dèn ajur kang rontang-ranting | wuri tutug karêp ingsun | yèn uripa angrusuhi | marang kêkarêpan ingong ||
9. yèn bedhangku têka mundhak gawe ewuh | samêngko lunga ajurit | gon ingsun bedhangan nutug | dene yèn lakiku urip | nora modar dikêracok ||
10. prapta wisma ngong mêtêng lan bedhang ingsun | sun runtuhne bae gampil | măngsa kataraa iku | nora rusak prabot mami | iya maksih wutah-wutoh ||
11. ya ta kunêng wadya gung ingkang lumaku | Trunajaya kang winarni | Sampang kalerehanipun | têrahing Madura Aji | kaponakanipun yêktos ||
12. lawan Cakraningrat Sang Dipati iku | ing Sampang ingkang mêngkoni | mangke balela ing ratu | Dêmang Mêlaya kang lalis | nèng Mêntaram dènnya layon ||
13. kang pêputra mring Trunajaya puniku | ing Sampang ingkang mêngkoni | kamantu samangkenipun | mring Pangran Kajoran balik | jumênêng ing Surèngkewoh ||
14. apan mangke sampun sêsilih jêjuluk | Trunajaya wus anami | Panêmbahan Madurèku | Panêtêg Panatagami | suyud wadya Surèngkewoh ||
15. datan ana wani malangi ing kayun | sagung wong ing Surawèsthi | sêdaya sami tumundhuk | Surabaya ing samangkin | sangêt [sa...]
--- 3: 136 ---
[...ngêt] saking dènnya rusoh ||
16. wadya alit arisak sêdayanipun | kancikan wong Madurèki | wadya Sampang watêkipun | kurang duga kaduk wani | nora angetung pakewoh ||
17. tatakrama yudanêgarane suwung | anganggo sakarêpnèki | mangke Trunajaya sampun | anunggal sakapti-kapti | kêlawan Raja Galèngsong ||
18. wong Mêkasar ingkang mondhok anèng Dêmung | prajangji sarêng ngêmasi | ing benjing têmpuhing ripu | êndhog satarangan sami | Trunajaya lan Galèngsong ||
19. ing ayuda sarênga dènira lêbur | anèng samadyaning jurit | panêmbahan karsanipun | yun ingambil mantu nênggih | punika Raja Galèngsong ||
20. ingkang arsa jinunjung umadêg ratu | Madurêtna ingkang nami | dèn angkah-angkah puniku | samangke wuwuh rakêt sih | sêtya tuhu lair batos ||
21. wus misuwur ing mangke kang madêg ratu | anèng nêgri Surawèsthi | Trunajaya ajêjuluk | Madurêtna Surawani | sampun gumrah kang pawartos ||
22. wong pasisir bang wetan sêdaya suyud | ajrih asih lair batin | dhumatêng kang madêg ratu | sêdyanya wadya pasisir | maring Trunajaya saos ||
23. wong bang wetan sêdaya têtêp angratu | marang Madurêtna Aji | mangkana nèng Surèngkewuh | Madurêtna Sri Bupati | sineba sagunging wong |[7]|
24. aparentah mring wadya Madura sampun | kinèn sadhiyèng ajurit | aran Panji Macanwulung | lawan Panji [Pa...]
--- 3: 137 ---
[...nji] Banthènglangking | lumakua ingsun kongkon ||
25. anggawaa wong Madura ya rongatus | nêlukna uwong pasisir | kang durung idhêp maring sun | sagunge uwong pasisir | iya ing tanah bang kulon ||
26. yèn tan anut nuli gêpukên ing pupuh | jarahên saanak rabi | dene yèn wis gêlêm anut | kon ngumpulkên gaman jurit | lawan sira jakên golo[8] ||
27. asandika Macanlangking Macanwulung | nêmbah mentar saking ngarsi | bêkta wadya kalih atus | anglurug lampahirèki | nèng Garêsik sampun rawoh ||
28. wong Garêsik sêdaya pan anut sampun | mring wong Madura sru ajrih | têmahan prasami suyud | wong Lasêm mèlu prasami | yèn wontên uwong kang mogok ||
29. jinarahan rinayah nak rabinipun | binêkta mring Surawèsthi | milanya prasami takut | sagung wong tanah pasisir | saurute ingkang kulon ||
30. sami sowan dhumatêng ing Surèngkewuh | Raja Galèngsong wus nunggil | anèng Surabaya kumpul | kunêng malih kang winarni | kang arsa mucung palugon ||
150. Pocung
1. kang winuwus Pangran Dipati ing wau | jujug ing Jêpara | lampahe sagunge baris | wadyabala wus sami kumpul sêdaya ||
2. prapta sampun anèng Jêpara sêdarum | tata pamondhokan | sajro kitha Jêparèki | kadya ombak samodra măngsa kasapta ||
3. pan gumuruh wadya lit suwaranipun | Pangeran Dipatya [Di...]
--- 3: 138 ---
[...patya] | nênggih pakuwonirèki | wismanira Ki Ngabei Răngsaprana[9] ||
4. anèng kidul Singasari pakwonipun | Pangeran Purbaya | anênggih sanggrahannèki | datan awor kêlawan Pangran Dipatya ||
5. pakwonipun kasantosan langkung pêngkuh | pangeran ing Sampang | punika pakuwonnèki | sawadyanya anèng sajawining kitha ||
6. sami rawuh wong pasisir kulon iku | anèng ing Jêpara | Batang Kêndhal lan Sêmawis | Kaliwungu Grobogan tanapi Dêmak ||
7. Pathi Kudus sêdaya wus sami kumpul | anèng ing Jêpara | Barêbês Pamalang Têgil | ing Carêbon Sumêdhang miwah Kalongan ||
8. kang winuwus Pangeran Dipati wau | miyos siniwaka | andhèr kang para dipati | pra pangeran kanan kering lênggahira ||
9. alon muwus Pangra[10] Dipati turipun | mring Pangran Purbaya | kula eyang myarsa warti | tiyang Sampang mangke golong ing Mêkasar ||
10. Surèngkewuh sami wontên nêgri ngriku | pasisir bang wetan | sêdaya sampun sumiwi | sami seba dhumatêng ing Surabaya ||
11. ing Sêdayu utawi Garêsik iku | Rêmbang Pajangkungan | Lasêm utawine Tubin | ing bang wetan sagunge măncanêgara ||
12. sami suyud seba dhatêng Surèngkewuh | anut pikajêngnya | Trunajaya ing samangkin | Jêng Pangeran Purubaya aturira ||
13. wartosipun mêkatên [mêka...]
--- 3: 139 ---
[...tên] anggèr saèstu | Pangeran Dipatya | angartika jroning ati | kaya-kaya pantêse Si Trunajaya ||
14. kaya cukup angêntasana pakewuh | nanging kayaparan | wêkasane awak mami | yèn printaha ngundurakên baris ingwang ||
15. yêktinipun kawanguran solah ingsun | mendah wirang ingwang | isin marang jêng rama ji | mendah dene ucape sagunge janma ||
16. lamun durung kaanan têmpuh ing ripu | lamun ing ayuda | ya karsa ingsun têmêni | pan awite madêg baris Trunajaya ||
17. awitipun anglakoni dhawuh ingsun | kèmêng ing wardaya | wardaya winolak-walik | ingsun arsa wikan tandanging ayuda ||
18. nanging iku wantuning wong pulang pupuh | yèn nèng têngah ngrana | padha mrih awak pribadi | pasthi lali marang sanak lawan kadang ||
19. rêbut lampus rêbut gêsang gih puniku | yèn wus padha pêrang | satêngahe ing ajurit | măngsa dadak elinga ingkang ubaya ||
20. lamun ingsun cidraa ubayanipun | mring Si Trunajaya | iya rusak jênêng mami | apan ingsun sinêbut satriya tama ||
21. lakuningsun kaya prayoganipun |[11] wusana ngandika | dhumatêng kang eyang aris | paran mangke kangjêng eyang Purubaya ||
22. napa rêmbug jêng eyang kawula tantun | inggih sapunika | Trunajaya sampun nunggil | lan Galèngsong wontên nêgri Surabaya ||
23. inggih sampun anunggal barise
--- 3: 140 ---
kumpul | paran ta jêng eyang | mênggah kang dados prayogi | punapa ta wadya pasisir sêdaya ||
24. inggih tumut amomota sangunipun | dhumatêng baita | dene bupati pasisir | inggih sami lumampaha mêdal dharat ||
25. wadyanipun kairida sadayèku | sarêng lampah kula | Pangran Purbaya turnya ris | kula anggèr andhèrèk karsa paduka ||
26. alon muwus Pangran Dipati lingnya rum | bupati sêdaya | aja pisah lawan mami | wong Sêdayu akèh ingkang padha minggat ||
27. asru muwus hèh Slarong mêngko Sêdayu | sapa ngêbrokana | ingkang dadi ngirid baris | Ki Tumênggung Sêdayu ya ta anêmbah ||
28. inggih ulun mirêng ing pawartosipun | pangiriding lampah | kang saking Madura gusti | Tunggulwulung Banthèngwulung satunggalnya ||
29. wadyanipun kalih atus kathahipun | tiyang ing Madura | rêsahipun anglangkungi | bajag Sampang ing solah sawênang-wênang ||
30. yêktinipun sintên kang tan purun anut | jinarah rinarayah |[12] binoyong saanak rabi | ingaturkên dhumatêng ing Surabaya ||
31. milanipun tiyang alit manahipun | ajrih tiyang Sampang | kang sagêd lumajêng ngungsi | dhatêng wana jinarahan ingkang wuntat ||
151. Pangkur
1. Pangran Dipati ngandika | adhi Cakraningrat ywa pisah mami | uwong Madura puniku | yèn eling mring yayi mas | undhangêna sagunge wadya Mêntarum |
--- 3: 141 ---
budhala ing dina benjang | Si Wăngsadipa puniki ||
2. karia anèng Japara | saanake lawan bala Kumpêni | anèng ing Jêpara tunggu | ing solah tan winarna | enjing muni têngara bêndhe angungkung | gong bèri swarane ngangkang | têngara bubarkên baris ||
3. sangune kang wadyabala | wus ingêmot anèng palwane nuli | wus kumpul wadya Mêntarum | kadya girindra kobar | wong pasisir măncanêgara nèng ngayun | minăngka cucuking lampah | dene wadya ing Mêntawis ||
4. wong panumping lan bumija | numbak anyar sèwu ingapit-apit | Pangeran Purubayèku | atêbih anèng wuntat | lampahira kang baris sangsaya nglarug | kunêng kang lagi lumampah | gêntia ingkang winarni ||
5. Panêmbahan Madurêtna | kang umadêg anèng ing Surawèsthi | Rahadèn Trunajayèku | sampun sêsilih nama | Panêmbahan Madurêtna Surèngkewuh | agung siniwakèng wadya | bang wetan urut pasisir ||
6. tanapi măncanêgara | ing bang wetan wus nungkul sadayèki | barisira sami kumpul | lawan wadya Mêkasar | wong Mêkasar sami kaduk purun-purun | akanthi wadya Madura | padha wani-wani mati ||
7. watak wadyabala Sampang | lamun angsal pangajanirèng gusti | datan etang ajur mumur | wani kurang dêduga | pan wus kocap bajag Sampang solahipun | arusuh sawênang-wênang | mêngko wuwuh olèh ati ||
--- 3: 142 ---
8. Trunajala[13] tan kemutan | yèn kinarya wayang Pangran Dipati | sarêng wau sampun katur | lawan Raja Mêkasar | Trunajaya ambêk digung kumalungkung | pamine praja Mêntaram | wus anèng sêlan dariji ||
9. sampun amiyarsa warta | Pangran Adipati Anom Mêntawis | ingkang tumindak anglurug | kêlawan pinituwa | Jêng Pangeran Purubaya anut pungkur | tanapi Pangran Balitar | miwah Pangran Singasari ||
10. angêrig wadya Mêntaram | wong pasisir tuwin măncanêgari | anèng Jêpara ngalumpuk | samangke sampun budhal | sêdya marang Surabaya pan anglurug | Panêmbahan Madurêtna | lajêng angarakit jurit ||
11. wong Sampang sami siyaga | mêpêg baris solahe gêgilani | wong Mêkasar sampun kumpul | sumêdya ngantêp yuda | mêthukakên prajurit Mêntaram rawuh | warnanên Pangran Dipatya | ingkang prapta ngirid baris ||
12. dèrèng ngantya tata-tata | wong Mêkasar lajêng angangsêg wani | Madura Mêkasar nêmpuh | sami sudiranira | rêbut dhucung kaya gea panggih mungsuh | ing Gadog sêmana prapta | sawang-sinawang kang baris ||
13. wong Sampang lan wong Mêntaram | pan sêdaya tan ana ngucap ajrih | sarêng suraknya gumuruh | kadya ombak sêgara | wong Mêkasar pating barêkik umaju | mangsah ing asmarèng laga | ambyuk sami nêmpuh wani ||
14. mangsah ngangsêk wong Madura | solahira lir banthèng tawan kanin | angajrihi tandangipun [ta...]
--- 3: 143 ---
[...ndangipun] | lir pendah singa lodra | rêbat măngsa sêdaya prasami purun | onclang lêmbing onclang watang | ana mêncak ting carênthik ||
15. prajurite ing Madura | Mangkuyuda têguh prakosa wani | dene wau sisihipun | aran Dhandhangwêcana | keringira pan punika sisihipun | kang têngêne Wăngsadrana | sami prakosa ngajurit ||
16. iku têtindhihing yuda | dyan umangsah lir banthèng tawan kanin | tiyang Mêkasar angamuk | kadi buta mêmăngsa | ing ayuda punika têtindhihipun | awasta Dhaèng Mangrewah | kêlawan Dhaèng Makincing ||
17. mangsah sikêping ayuda | muni bêdhil cucuke ing ajurit | swarane lir gunung rubuh | mimis tiba lir udan | pêtêng dhêdhêt ing payudan kadi dalu | dening kukusing sundawa | barung surake kang janmi ||
18. pan nora angeman pêjah | wadya Sampang myarsa swaraning bêdhil | sumêdya asoroh amuk | binendrong ing sênjata | wadya Sampang amuntir babêrngosipun | pêdhange nulya dèn ikal | sarwi ngagêm tamèng Bali ||
19. sawênèh onclang watangnya | dyan umangsah sarwi anaut rawis | wong Madura kaduk purun | rame têmpuhing yuda | lir andaka wong Sampang dènira ngamuk | arame long-ingêlongan | tan ana angucap ajrih ||
20. wong Sampang gêgamanira | towok tumbak busur tanapi lêmbing | prasami asoroh amuk | ngowak-awik ing mêngsah | pan wus [wu...]
--- 3: 144 ---
[...s] takdir karsane Suksma kang agung | wadyabala ing Mêntaram | miris tan darbe kuwani ||
21. para mantri lan satriya | kang prajurit manahe lir pawèstri | kêkês tan darbèni purun | ingamuk mring wong Sampang | wong Mêntaram wadya ewon mawut-mawut | kathah ingkang sami pêjah | kang urip lumayu gêndring ||
22. surak wadya ing Mêntaram | prajurite prasami angawaki | kang dados andêling kewuh | Pangeran Purubaya | anyamêthi turăngga mangsah ing pupuh | ginarêbêg wadyanira | sarêng mangsah ing ajurit ||
23. Ki Ngabèi Wirajaya | dyan umangsah lan Panji Wirabumi | miwah Ki Răngga Sêdayu | angamuk ambêg pêjah | para mantri Mêntaram sarêng angamuk | andêling prang mangsah yuda | Pangran Purbaya ngawaki ||
24. Tumênggung Wiramênggala | Arya Pamot sarêng mangsah ngajurit | Pangran Balitar tan kantun | sarêng ngantêpi yuda | wong Mêkasar sêdaya sarêng ngamuk |[14] Raja Galèngsong mangsah prang | anindhihi ing ajurit ||
25. wau Radèn Trunajaya | wadya Sampang ingkang dipun tindhihi | mila ing ayuda kukuh | wus karsaning Pangeran | wong Madura mêsthi lanang yudanipun | pilih boboting ayuda | tan ana angucap ajrih ||
26. wadyabala ing Mêntaram | kathah pêjah kang urip sami miris | singa tinêrajang mawut | datan măngga puliha | prajurite sampun kathah kang kêsambut | Ki Ngabèi Wirajaya | apan sampun nandhang kanin ||
27. pra
--- 3: 145 ---
sêntana kathah pêjah | ki ngabèi tatune angranuhi | sêmana tiba alungguh | rudiranira muncar | ya ta niba Wirajaya datan emut | gya rinêbut pra sêntana | rinămpa mundur ngêmasi ||
28. prajurite apuyêngan | Wirabumi sampun anandhang kanin | nèng têngah ngrana kêsambut | mundur wus binandhusa | Kyai Răngga Sêdayu sampun kêsambut | nèng rana sampun palastra | wingwrin wadya ing Mêntawis ||
29. kang dados lajêring yuda | jêng pangeran tinilar wadya alit | prajurite kèh kêsambut | nora măngga puliha | Jêng Pangeran Purbaya ngandikèng kalbu | baya wus karsane Suksma | apês wadya ing Mêntawis ||
30. sêlawase ingsun yuda | iya nora kaya ing măngsa iki | prajurit Mêntaram gêmpur | singa maju kêbranan | wong Mêntaram padha kêkês manahipun | dhingin kang padha prawira | samêngko mundur lir èstri ||
152. Durma
1. kaya priye olèh ingsun ngundurana | nora na kaya mami | kabèh wong Mêntaram | sinêpuh tur sinêmbah | mring putra sêntana aji | bangêt ewuhnya | yèn ingsun mundur jurit ||
2. yèn sanyata rusake praja Mêntaram | aku aja mênangi | iki wong Mêntaram | sirna larut sangsaran | wong Sampang Mêkasar iki | padha dêgsura | anêmpuh baris mami ||
3. ya ta prapta wong Sampang lawan Mêkasar | Pangran Purubayèki | sawadyane panggah | datan gumingsir [gu...]
--- 3: 146 ---
[...mingsir] tadhah | kadi banthèng tawan kanin | Pangran Purbaya | pangamukirèng jurit ||
4. sampun sêpuh mendah ta kala taruna | wong Madura angisis | singa kang katrajang | ngamuk karo curiga | dhuwunge wasta Ki Panji | kathahên lawan | kudane angêmasi ||
5. nadyan silih pangeran otota kawat | bêbalungira wêsi | kulita têmbaga | asungsuma gêgala | măngsa kêlara nadhahi | sayêkti rêmak | kinarubut ing jurit ||
6. nora pasah kulite ing jêro rêmak | Pangran Purbaya linggih | wantu sampun sêpah | sigra Pangran Balitar | wrin kang rama ing ajurit | lênggah nèng kisma | tăndha kasambut jurit ||
7. gya rinêbat wau Pangeran Purbaya | binêkta mundur aglis | wus sangêt kantaka | supe purwa duksina | sarira rêmak nglolosi | dupi Pangeran | Purbaya sor ing jurit ||
8. barisira lir pendah pawuhan bêdhah | katrajang toya banjir | lajêrira sirna | aram larut sêdaya | ya ta Pangran Adipati | kalulun bala | lan Pangran Singasari ||
9. wadyabala Mêntaram mawur sangsaran | wau Pangran Dipati | alit galihira | kang eyang kêsambut prang | pondhoknya lajêng bêbiting | sami prayitna | Pangran Purbaya lalis ||
10. gumêr gumrah swarane ponang karuna | nulya binandhusa glis | jêng pangran binêkta | kondur dhatêng Mêntaram | Pangran Purbaya ngêmasi |
--- 3: 147 ---
pan sinêngkalan | trus muka pinrang janmi[15] ||
11. wus umangkat bandhusa Pangran Purbaya | warnanên ingkang kari | sagung wong Mêntaram | kêkês wingwrin kang manah | de andêl kêsambut jurit | nusul sêkala | duk Padêmung ing nguni ||
12. naga sanga prang jagad ingkang sêngkala |[16] satriya pra prajurit | manah lir wanodya | tuwin para sêntana | para putra tyasnya giris | wus karsèng Suksma | apês wadya Mêntawis ||
13. tagdiring Hyang tan kêna gingsir lan owah | pangran kala ngêmasi | marêngi taun Dal | susah wadya Mêntaram | katutuh kurangan bukti | tinêmpuh lara | bagêblug andhatêngi ||
14. karusakan wong Mêntaram kathah minggat | lorode sami mulih | Pangeran Balitar | lan Pangran Singasêkar | lolosa wadya ing wêngi | kondur sêdyanya | dhatêng nêgri Mêntawis ||
15. lampahira kèndêl anèng ing Jêpara | namung lêrêb salatri | enjingira budhal | kawarnaa wong Sampang | sèwu kang wadya prajurit | têtindhihira | senapatining jurit ||
16. akêkasih Ki Tumênggung Mangkuyuda | wong Mêkasar prajurit | gangsal atus kèhnya | dene pangagêngira | Dhaèng Mangrewah nindhihi | kinèn bujunga | dhatêng wadya Mêntawis ||
17. tingkahira wong Sampang miwah Mêkasar | sangêt anggêgilani | kadi bêbarongan | ana kang kaya buta | ana lir bajo ngêjawi | sawênang-wênang | anjarah [a...]
--- 3: 148 ---
[...njarah] angrayahi ||
18. malbèng wisma yèn kêpanggih ana janma | kang lanang dèn patèni | kang wadon jinamah | kinroyok bajag Sampang | wadon siji dèn kapati | sawênèh ana | wong wadon dèn kanêmi ||
19. pan katanggor ana wadon tau tatal | wong siji dèn pitoni | malah maksih kurang | wadon iku asumbar | payo ta majua maning | têka limalas | wong Sampang ngong tadhahi ||
20. sampun dadi paribasan bajag Sampang | dhugal kaworan baring | ora ngetung tata | sêdaya kang kamargan | mila sami nungkul aris | darbèk jinarah | kang wadon dèn ramuhi ||
21. sami ngili mring alas uwong Juwana | sampun prapta ing Pathi | Kyai Mangkuyuda | prawira ing ayuda | sami têluk wadya Pathi | mapag tan kêlar | wong Pathi kathah mati ||
22. tan kuwawa nadhahi prange wong Sampang | mila wadya ing Pathi | prasami lumajar | ngili mring alas-alas | Kudus wus binêdhah nênggih | lajêng jinarah | wadya lit sami wingwrin ||
23. sakêlangkung rusuh wadyabala Sampang | wong cilik sami giris | dulu wong Madura | Warung miwah Grobogan | tan ana lumawan jurit | jinarah-rayah | gègèr puyêngan ngili ||
24. namung Dêmak maksih kawal ing ayuda | rame têmpuhing jurit | wong Mêkasar Sampang | angsahirèng ayuda | tandangira kadi bêlis | wong Dêmak panggah | datan [da...]
--- 3: 149 ---
[...tan] sêdya ngunduri ||
25. surakira wong Dêmak kadi ampuhan | têmpuhirèng ajurit | gêlar prit anêba | wadya Sampang Madura | milane rame ing jurit | wadya ing Dêmak | prasami ambêdhili ||
26. pêtêng dhêdhêt dening kukusing sêndawa | satêngahing ajurit | mimis kadi udan | saya riwut ing yuda | wadya ing Sampang kalindhih | karoban lawan | akathah ingkang mati ||
27. lajêng mundur yudane wadya Madura | ya ta mangetan malih | mring nêgri Jêpara | wau ingkang sinêdya | arsa binêdhah tumuli | nulya na prapta | bêbantu ingkang prapti ||
28. Trunajaya anuduh wadya Madura | bantu kang kasor jurit | wong măncanêgara | ing bang wetan sêdaya | wau ingkang ambantoni | wadya ing Sampang | ingkang dadya têtindhih ||
29. ing Jêpara sêmana sampun kinêpang | samya tintrim wadya lit | wênèh ngungsi kutha | ana kang ngungsi wana | ya ta dhinêsêk tumuli | kutha Jêpara | sêdya dèn gêcak wani ||
30. wong Jêpara muwêr sajêroning kutha | akanthi wong Kumpêni | kang tungguk Jêpara | wêtawis rong bêrgada | sumêdya rêrêmpon jurit | Ki Wăngsadipa | sinome dèn usapi ||
153. Sinom
1. sêdaya kang para putra | sampun pinêpak ing ngarsi | Jagapati Samênggala | Wăngsaprana Wiragati | Marêksa Wiramantri | tan têbih sêntananipun | sumêdya ambêk pêjah | rêrêmpon sajro kithèki | nanging datan mêtoni wadya [wa...]
--- 3: 150 ---
[...dya] Jêpara ||
2. wadya lit bubar sêdaya | mung kantun lasira sami | kang anèng sajroning kitha | akanthi wadya Kumpêni | sêdaya sampun rakit | Kumpêni nèng alun-alun | tamburira brang-brangan | mayor tindhihing ajurit | lan pun êbro Tuwan Bèlêm kapitannya ||
3. iku panggêdhe Wêlănda | soldhadhu sampun rinakit | gêlarira lêlumbungan | brang-brangan tambure muni | mayor tindhihing jurit | tan sumêdya mundur kewuh | kawarnaa wong Sampang | kitha Jêpara rinampid | lawan măncanêgri pasisir sêdaya ||
4. sami angêpung Jêpara | sêdaya wus sami balik | sagung wong măncanêgara | tanapi wadya pasisir | wong Madura nglêboni | mring jro kitha Jêparèku | gêgilani solahnya | wong Mêkasar lir rasêksi | amêmăngsa amonah daging manungsa ||
5. wus malêbêt ing jro kitha | sagêgamaning ajurit | Kumpêni yudane panggah | mariyêm sinumêt muni | kalantaka barêngi | swarane lir gunung rubuh | ngukih wadya ing Sampang | tan ana angeman pati | mriyêm langkah ngalun-alun sampun prapta ||
6. Kumpêni gêlar lumbungan | tambure tan pêgat muni | sênjata sarêng muninya | kadi rubuh kang wiyati | mimis kadi gurimis | surake janma gumuruh | pêtêng têngah payudan | kukusing sênjata muni | datan kêndhat Kumpêni bêdhile munya ||
7. Ki Ngabèi Wăngsadipa | saha sêntana umijil | tanapi kang para
--- 3: 151 ---
putra | utawi sagunging mantri | wong Sampang kathah mati | maksih sudira angamuk | Kumpêni lêlumbungan | apanggah tan kêna ngukih | wong ing Sampang kathah pêjah ting sulayah ||
8. kawatgata ing kucika | ingkang nganggo kêre wêsi | maksih angamuk sudira | wênèh kre kuningan mati | ana kulambi kulit | katrajang ing mimis butul | mundur wadya ing Sampang | sajawining kitha prapti | kawan dasa wong Madura ting gulimpang ||
9. undure wadya Madura | lajêng amakuwon sami | nèng Jagatamu malatar | măncanêgari pasisir | rêrangkah abêbiting | prasami prayitnèng kewuh | kawarna Wăngsadipa | pirêmbag lan para mantri | lan sêntana ngandika Ki Wăngsadipa ||
10. lah puniki kaya napa | mêngsah kang ngêpung nagari | nèng Jagatamu pondhoknya | kayaparan dènira mrih | undure mungsuh iki | Jêpara tan wurung rusuh | kanggonan wong Madura | Wăngsaprana matur aris | yèn marêngi kiyai karsa sampeyan ||
11. mariyêm aga[17] punika | suwawi dipun pilihi | pinasang nèng Danaraja | ingarah tibaning mimis | Jagatamu dèn titis | pinrih bubara kang mungsuh | binalang mimis sawat | Wăngsadipa anauri | yèn mangkono rêmbugmu luwih prayoga ||
12. ing dalu binêkta minggah | mriyêm mring Danarajèki | pinilih kang agêng samya | sinèrèd mriyêm sawiji | wong satus kathahnèki | binêkta munggah ing gunung | saragêni Mêntaram | munggah wukir [wu...]
--- 3: 152 ---
[...kir] anjagani | Kyai Kulung Kumbarawi Guntur Brama ||
13. ya ta Kyai Wăngsadipa | sênjata gêng dèn isèni | dèn arah-arah tibanya | mariyêm kang ponang mimis | sigra dèn sumêd aglis | swarane lir gunung guntur | mimisira atiba | nèng Jagatamu bênêri | pondhokira wong Madura kagegeran ||
14. kayu kang katrajang sêmpal | janma kathah ingkang mati | wong pasisir măncapraja | tumingal kalangkung giris | wong Madura awingwrin | bubar saking Jagatamu | wadyabala Mêkasar | ing Kudus kang dipun ungsi | sami kuwur lajêng anglarug mangetan ||
15. kawarnaa Wăngsadipa | prasami rêmbagan pikir | lawan sagung para putra | arsa ngaturi udani | marang sri narapati | Jêpara pinrêp ing ripu | lajêng campuh ing yuda | wong Madura kawan dèsi | ingkang pêjah kupingira pinêrungan ||
16. ingaturkên sri narendra | Ki Wăngsadipa kang siwi | dinuta marang Mêntaram | budhal tan kawarnèng margi | sampun prapta Mêntawis | anulya katur sang prabu | sêdaya aturira | Wăngsadipa mring sang aji | dhawuhira wau kangjêng sri narendra ||
17. lajêng tinulak wangsula | pinaringan obat mimis | sampun prapta ing Jêpara | lan Wăngsadipa wus panggih | kunêng gênti winarni | Dhandhangwêcana winuwus | dinuta Trunajaya | ambêdhah nêgri Mêntawis | mêdal Jipang lajêng anjog Jagaraga ||
18. kalawan măncanêgara | wong bang wetan kang
--- 3: 153 ---
dèn irid | sagêgamaning ayuda | sasolahnya gêgilani | ing Pajang sampun prapti | lajêng pinêthuk ing ripu | wadya Pajang kasoran | ya ta sami dèn jarahi | lampahira laju anjog ing Kajoran ||
19. ya ta Panêmbahan Rama | sampun angumpul kang baris | wus angadêg barisira | anèng Kajoran miranti | ingkang tumut Mêntawis | puyêngan wong dhusun-dhusun | ajrih miyarsa warta | wong Sampang bêdhah Mêntawis | wong ing Pajang wus sami nungkul sêdaya ||
20. măncanêgara bang wetan | Warung ing Grobogan sami | têluk dhatêng wadya Sampang | Blora Nglasêm Jagaragi | Japan Jipang tut wuri | Magêtan tuwin Madiun | Panaraga Kaduwang | wus nungkul nut printahnèki | wong pasisir măncanêgara bang wetan ||
21. sami ambalik sêdaya | milanya wadya Mêntawis | sami giris manahira | wus katur sri narapati | yèn Pajang sampun balik | kèdêkan mungsuh kang rawuh | gih Panêmbahan Rama | wus kumpul anunggil baris | langkung agêng ngadêg baris nèng Kajoran ||
22. sabên dintên ambêbahak | dhusun kang parêk Mêntawis | sri narendra langkung duka | sêksana miyos tinangkil | pêpak para putra ji | sêntana sami nèng ngayun | Pangran Dipatya ngarsa | lan Pangeran Singasari | Pangran Pugêr lan Pangeran Martasana ||
23. Pangeran Balitar lawan | nênggih Radèn Singasari | Pringgalaya Wiratmêja | Wiramênggala [Wira...]
--- 3: 154 ---
[...mênggala] anangkil | sang nata asru angling | mring Pangran Dipati wau | kulup sira mênyanga | marang ing Kajoran kaki | minăngkaa sira dadi wakil ingwang ||
24. ya kabèh sira kêriga | wadyabala ing Mêntawis | yèn wong Kajoran wus kalah | boyongên aja na kari | sarupane nak mami | padha mèlua anglurug | marang ing kakangira | Kajoran gitikên jurit | wong ing Sampang Mêkasar padha sirnakna ||
25. Ki Pugêr lan Singasêkar | miwah Pringgalaya adhi | lan putra ngong Ki Balitar | dene Tumênggung Mêntawis | iya Mangunnêgari | nêmbanga têngara gupuh | dina iki mangkata | manêmbah Pangran Dipati | sigra nêmbang têngara rêg wong Mêntaram ||
26. ting balêba solahira | prasami anata baris | anèng alun-alun aglar | ing pasar kèbêkan baris | gêgaman warni-warni | prajurit datanpa etung | lir robing kang samodra | abra tunggulira asri | yèn sinangwang kadi gunung kêmbang-kêmbang ||
27. mariyêm sami binêkta | ingkang narik saragêni | Nyai Sêtomi nèng ngarsa | prajurit ingkang nambungi | wadya kang sikêp bêdhil | sonare pating pêlancur | wadya sumambung wuntat | prajurit kang sikêp lêmbing | umbul-umbul lêlayu miwah bandera ||
28. katiyup dening maruta | kadya ombaking jêladri | wahana barung kêlawan | wadya kang lumampah sikil | lir obah ingkang siti | pangriking turăngga barung | wor swaraning gamêlan | mangkana [mang...]
--- 3: 155 ---
[...kana] Pangran Dipati | amit rama miwah sagung para putra ||
29. utawi para sêntana | mring pura prasami amit | ngabêkti angaras pada | sang nata ngandika aris | sun pasrah ing Suksma di | kabèh ingkang padha nglurug | aja na kurang yitna | para pangran wus ngabêkti | ya ta kondur sang nata malêbèng pura ||
30. wêdale para pangeran | sapraptanira ing jawi | obah prajurit sêdaya | têngara tinêmbang muni | bêndhe sapisan muni | anyandhak gêgamanipun | bêndhe ping kalih munya | samêkta sadhiya rakit | muni ping tri tan ana kang nolèh wuntat ||
| 1 | Lebih satu suku kata: watinguli kaping pat. (kembali) |
| 2 | têluk. (kembali) |
| 3 | turăngga. (kembali) |
| 4 | Kurang satu suku kata: inggih ta sintên ingkang abêtah. (kembali) |
| 5 | Singasari. (kembali) |
| 6 | langkung. (kembali) |
| 7 | Kurang satu suku kata: sineba sagunging uwong. (kembali) |
| 8 | golong. (kembali) |
| 9 | Wăngsaprana. (kembali) |
| 10 | Pangran. (kembali) |
| 11 | Kurang satu suku kata: lakuningsun kaya ta prayoganipun. (kembali) |
| 12 | Lebih satu suku kata: jinarah rinayah. (kembali) |
| 13 | Trunajaya. (kembali) |
| 14 | Kurang satu suku kata: wong Mêkasar sêdaya sarêng angamuk. (kembali) |
| 15 | Tanggal: Dal: trus muka pinrang janmi (AJ 1599). Tahun AJ 1599 jatuh antara tanggal Masehi: 16 Maret 1676 sampai dengan 5 Maret 1677. (kembali) |
| 16 | Tanggal: naga sanga prang jagad (AJ 1598). Tahun AJ 1598 jatuh antara tanggal Masehi: 28 Maret 1675 sampai dengan 15 Maret 1676. (kembali) |
| 17 | arga. (kembali) |