Babad Majapait, Prawirasêntika, 1901, #1836 (Pupuh 61–70)

1.	Babad Majapait, Prawirasêntika, 1901, #1836 (Pupuh 01–16). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad.
2.	Babad Majapait, Prawirasêntika, 1901, #1836 (Pupuh 17–35). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad.
3.	Babad Majapait, Prawirasêntika, 1901, #1836 (Pupuh 36–49). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad.
4.	Babad Majapait, Prawirasêntika, 1901, #1836 (Pupuh 50–60). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad.
5.	Babad Majapait, Prawirasêntika, 1901, #1836 (Pupuh 61–70). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad.
6.	Babad Majapait, Prawirasêntika, 1901, #1836 (Pupuh 71–83). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad.
7.	Babad Majapait, Prawirasêntika, 1901, #1836 (Pupuh 84–97). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Babad.

Citra

Terakhir diubah: 24-01-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

61. Durma

1. Angkatbuta Kotbuta ngabani bala | tadhah wong Maospait | sêsumbar magumrah | èbêg swara gumêntar | bêgor kang bèri tinitir | bêndhe sauran | surak karêngèng langit ||

2. sênjatangrok lir gêlap manêngkêr jagat | bendrong-binendrong wanti | kang sêbrak rêkatak | ganjur sungsun [sungsu...]

--- 371 ---

[...n] matumpang | pirang-pirang brana mati | pating jalêmpah | kadya babadan pacing ||

3. wong bang wetan manrot magiro magalak | lir buta monah daging | tan wikarèng papan | pêjah samya ingidak | ing wuri nrajang mangungkih | wong Majalêngka | dhadhal tan măngga pulih ||

4. kosik kawus katimpah bubar sar-saran | tanbuh ingkang dèn ungsi | Radyan Layangseta | Kumitir langkung susah | katulak bala matintrim | kuwur sumêbar | samya angungsi urip ||

5. radyan kalih wus samya ngracut busana | wadyanira magusis | dêstun wolung dasa | kantun andêl kewala | nusup têngahing wanadri | atilar kuda | dyan dharat saha dasih ||

6. rêgag mundur pangungsire wong bang wetan | ya ta malih kawarni | nagri Prabalingga | ring Sang Sri Urubêsma | sadintên miyos tinangkil | sinewa gara | kasukanira ngênting ||

7. gêndhing awor salomprèt tambur sauran | kang kêndhang lawan bèri | sênggak mawurahan | surak muluk mring wiyat | kêploknya jêmur mawanti | sanjata urmat | kadya ngobahna bumi ||

8. pirang-pirang wadya gung malang-sumirang [ma...]

--- 372 ---

[...lang-sumirang] | maneka-neka asri | asri tiningalan | pênuh kang kawiragan | wuru-wuru kaduk lali | winulat galak | grêgêt main ngajrihi ||

9. pênuh muput sadina ngantya anggagab | dalu datan dèn gopi | nayup ăndrawina | nginum mawantya-wantya | abuja kulina ngênting | sapangkat-pangkat | masêla-sêla ngênting ||

10. pracekane wong nginum arak wêragang | ya eka patmasari | dyi[1] mêrtani miwah | tri kyula busana |[2] catur wre rukêm lan malih | kang pănca sura | sura mapanggah nênggih ||

11. malih ingran apan ta sat[3] guna weka | sapta kulina tuwin | kang astha kacara[4] | myang nawa agra lapa | malih dasa yêgsa mati | wong nginum arak | sadhasar dèn arani ||

12. eka patmasari kang eka satunggal | patma kêmbang sayêgti | sari ruming sêkar | wong nginum sadhêdhasar | sumringah lir sêkar asri | sanetya mulat | angembahi mêmanis ||

13. kang dwi roro mêrtani wicara endah | wong nginum arak nênggih | angsal kalih dhasar | barang kang winicara | manis sumrah angrêsêpi | malih ingaran | tri kula busana sri ||

14. tri têtêlu kula sêsamining [sê...]

--- 373 ---

[...samining] bala | busana wus ngarani | nginum tigang dhasar | sumbaga rosa pelag | sarya pantês mrak-atèni | inggaring manah | jumbuh kawula gusti ||

15. lawan malih catur rukêm wre ngaranan | catur pat wre ngarani | kang rukêm wowohan | wong nginum patang dhasar | lir bêdhès arêbut bugti | wicara rênyah | rame sêbarang angling ||

16. pănca sura panggah apan ingaranan | pănca lêlima nênggih | sura wus kanyatan | sudira ingran panggah | yèn wong nginum arak olih | gangsal dhêdhasar | mantêp sudira wani ||

17. malih ingkang aran sat guna wêweka | sat nênêm guna nênggih | sêbarang kawignyan | wêweka yitnèng ing tyas | yèn wus nginum arak olih | ênêm dhêdhasar | umbage kapêngarsi ||

18. ingungaskên sêbarang kagunanira | sêsikunira lali | kang sapta kulina | sapta pitu ingaran | kulina karêm ing ati | wong nginum arak | pitung dhasar sayêgti ||

--- 374 ---

dènnya ngling ||

20. tingkah angling gora rèh sawênang-wênang | nawa gralapa nênggih | nawa sanga ingran | agra cèlèng kêlawan | lawa[6] tatu lamun olih | sangang dhêdhasar | wong nginum arak kadi ||

21. cèlèng kanin bingung sêbarang tinunjang | datan wikarèng wèsthi | dasa yêgsa lawan | pati iku ingaran | sadasa puluh lan malih | kang yêgsa buta | pati wus angarani ||

22. yèn wong nginum arak sêdasa dhêdhasar | wus kadya buta mati | ya ta cinarita | sira Sang Urubêsma | kasukan dhahar lan larih | panginumira | mantya mawarni-warni ||

23. sasêbdanya sasukanya ing panginggar | pirang-pirang mawanti | mêdal sangking wawrat | nutug kang kapênuhan | warna-warna para aji | myang para menak | rongga dhaèng prituwin ||

24. para andêl sawênèh para magalak | wênèh wanti mangibing | wênèh main pêdhang | umbag ing kaprawiran | sawênèh satêngah mati | acacah-cucah | pratingkah kadi bêlis ||

25. Sang Sri Bêsma pan kaya edan kinarya | tansah ngidung rêrêpi | ratu Majalêngka | ingkang sinambat brăngta | ngungrum sarya rêngih-rêngih | gumuyu latah | magoyang-goyang wêntis ||

--- 375 ---

26. alêlagon sêsindhèn atatêmbangan | bêgsa ngidung mênyanyi | kapan nonah dinar | pêrmain sama guwa | canthur lêbih jadhi hati | kêrja pêrgila | sampe sa makan pêrcil ||

27. kita orang mênunggu mipro upêstrak | tinggal nagri Bêtawi | marah-marah gusar | dhatêng sa ponya romah | orèk mata pinggang kuping | antêm kêpala | ajur jadhi cumêndhil ||

28. angkat tidhur tarik pegang punya tangan | mentak anak kyai ni | kakak sama tuwan | nyang bagus pêrti setan | nyang kuning pantat kuwali | taruk pakean | têsbèh kluwak kêmiri ||

29. laju ingsun nyandhak cindhe sêsampiran | laju sun srênggarani | bêlo anak jaran | komprèng bêlo mênjangan | papêdhèt komprènging sapi | sapira manah | balêdhog pêdhèt kancil ||

30. munyak-munyuk blêdhoge kêthèk alasan | tai munyuking kucing | blêdug plêncing gajah | gudèl blêdug maesa | gagênjik blêduging babi | kêkirik bêlang | gênjike asu lurik ||

31. ratu ayu lêlakune suntrang-suntrang | sênêng sun srênggarani |

--- 376 ---

malerok ngujiwat | anulya ingsun êmban | ban-êmbane cindhe wilis | mulêsing manah | manawa sun antupi ||

32. wong akuning sambate angrèndèng manah | nuli sun arih-arih | ing asmara tăntra | wulung ulêse jingga | si gagak kulambi langking | si kuntul pêthak | podhange slendhang kuning ||

33. gawok ngungun sêkathahe kang tumingal | ing sang sri narapati | dènnya karungrungan | mring sang sêsotyaning rat | tan têpung rarasing budi | makutha singsal | mêmanisnya kuwalik ||

62. Dhandhanggula

1. kawuwusa Radyan Damarsasi | praptèng jroning kitha Prabalingga | nèng margi prapatan rèrèn | apan kêsaput dalu | ri sêdhêngnya purnama sidi | bêntèr manglela sumyak | radyan sêbdanya rum | paran Sabdapalon ingkang | prayogane ing lampah dèn angsal kardi | karyane sang kumara ||

--- 377 ---

pujining kang tumuwuh ingkang ngèstrèni | narik ing kaluhuran ||

3. luhurira tumêka ing pati | titi tumrap wicagswèng kêlagan | luwih agung nugrahane | langgêng pinujwèng tuwuh | luhurira paroswèng bumi | saturun praptèng têdhak | jinurung dewa gung | sinaidan bumintara | kulêding rat tan wontên ingkang munjuli | kapunjulaning aprang ||

4. dene kang alus angakên gaip | gaibing Hyang Sugsmana Kang Mulya | pasrah dhatêng jawatane | tan lyan sinêdyèng kayun | pêngayune lêgawèng pati | rêbut sihing kasidan | sida băngsa luhur | luhuring wong marcapada | sadèrèngnya tinitah sampun pinêsthi | pêsthèn mring kaluhuran ||

5. èsmu mèsêm Radyan Damarsasi | kêpranan tyas ambêg kawisesan | wusana arum bêlinge[7] | paman ingsun mituhu | sakarsanta amramugari | agal alusing tindak | tindak kang mrih pupuh | Sêbdapalon matur nêmbah | yèn suwawi aprang tandhing padha siji | nanging ywa nyidrèng lampah ||

6. samya ngandêl karsaning dewa di | sintên kinarya mulya ing jagad | amêsthi unggul yudane | mokal hyang jawata

--- 378 ---

gung | ginggang dènnya akarya pêsthi | papêsthèning manungswa | ing wusananipun | tuwan antêpi ing titah | wus têtela minta kahana kang gaip | gaibe kang sarira ||

7. bonggan gawe manira tut wingking | ngarsa-arsa kanugrahan tuwan | kandhêga dadi lêlakon | yèn kantên bakal wurung | nêdha mantuk mring jaman pati | yèn kintên sinung arja | ing pamuji tutug | mèsêm Dyan Damarsêsăngka | Sabdapalon juwêt aturnya ing gusti | nêdha suwawi mangsah ||

8. anjujuga ing madyaning puri | datan keron kang pinuju manah | Menakjingga padha ijèn | ywa ngantos wowor sambu | keron budi kathahên tandhing | kuwur pamawasing tyas | mring Sugsma Kang Agung | pirangbara mangke ngêpak | jênang dodol sêga gorèng lawan inthil | mèsêm Radyan Sêsăngka ||

--- 379 ---

[...t] kabar | Menakjingga abanyak dhiponya bini | dhikêrja panggonjakan ||

10. tandya mangkat rahadyan minantri | lampah sabdi[8] tanpa janma mulat | katiga myang parêpate | sêdyanya kang jinujug | pakuwone kang para putri | prapta ing pagêr bata | gya ingusap gupuh | pinêsu kang puja măntra | banon mêndhan[9] tandya radyan anglêbêti | tênapi parêpatnya ||

11. lênglêng mulat rakiting pura sri | siluk-siluk sêlaning kêkaywan | ayom angrompyoh godhonge | sêdhêng ambabar santun | santun atap tumraping têpi | têpining bata rawa | kang bêngawan dulur | dulur-dulur kaidêran | midêr-midêr rahadyan rêsêp kang liring | liringnya karungrungan ||

12. winurcita sagung para putri | garwanira ring Sang Urubêsma | kawan dasa tri kathahe | tiga patminira yu | ayu samya atmajèng aji | Sang Dyah Juwitawatya | garwa ingkang sêpuh | Juwitaningsih panêngah | warujunya Juwitaningrum sang dèwi | tri samya manuhara ||

13. dene Sang Dyah Sang Juwitawati | gandhang bêsus olah kawiragan [kawi...]

--- 380 ---

[...ragan] | gandês pantês lêlewane | rêspati sarira lus | pumulunya mangroning sari | Juwitaningsih Sang Dyah | mêjana ing têmbung | dêdêling pêngadêg raras | pamulunya pindha lilin pêthak kingis | solah raga kêrana ||

14. tan kêbatang warnanya linulih[10] | mung sêpêpe[11] mangolah ing netya | kang ngêdusi mêmanise | Sang Dyah Juwitaningrum | pamulunya pindha wrat sari | lir gambar munggèng papan | èsmu gandrung-gandrung | nyênyêt manising pangucap | mung liringe sumêdhèt lir patrêm kengis | prak-atinira kongas ||

15. tan ingucap raning para putri | warna-warna endahing winulat | nracak mêpêg biraine | lyan lumêr ngrayung-rayung | manis-manis gandhang prak-ati | gandês manginggar manah | sengoh kêmpyang ruruh | sedhok sêdhêp dhangah malat | lêcêm macês luwês mêsês anjukining | gumrining dhandhing mantras ||

16. kanthèt gilig pêrdikês ajait | dlongèh-dlongèh cangingehngah laras | gandrung jagrê gêndrèh-gêndrèh | lyan kawiragan bêsus | moblong mêndal gilig [gi...]

--- 381 ---

[...lig] tarincing | andlèdèr larah-larah | galak ulat arum | amayang mêmêt kumêclap | sêkar banjar gilar-gilar ana kadi | branduwin munggèng gêlas ||

17. wênèh ana kadi laras hèr tih | wênèh laras kadi arak adas | roti bêskuwit myang tangkyèh | sawênèh larasipun | lir manisan kang kolang-kaling | wênèh laras hèr mawar | ana laras hèr trus | ana kang laras hèr kêras | ana laras ambar sêpatêr lan malih | anênggih laras hèr mas ||

18. wênèh ana kang laras hèr muslim | wênèh kadya taswe wijil mandras | malih ingkang satêngahe | lir agni larasipun | wênèh laras kain surati | sawênèh laras pêsmat | kang sangahipun |[12] ana ingkang laras dinar | kang sawênèh ana kang laras dewani | wênèh laras rupiyah ||

--- 382 ---

wênèhira ana ingkang raras pangsi | malih ingkang satêngah ||

20. apan ana ingkang raras suling | wuluhira wijil bobot sêkar | ana kang raras sundarèn | myang raras ricik panrus | wênèh alaras hèr loji |[13] tênapi kang laras jam | malih larasipun | cuki kadi jintên sulah | kang sawênèh ana kadya las ganthi |[14] wênèh lir kayu anyang ||

21. aglar samya nèng natar aninis | munggèng pangyom ingkang naga sêkar | para garwa kingkin kabèh | pujinya mring dewa gung | nora bêtah samya anyèthi | marang Sang Urubêsma | kapan baya rawuh | pajurit[15] ing Majalêngka | kang sudibya surèng prang anjayèng rêsmi | kang bagus kadi Parta ||

22. kawuwusa Radyan Damarsasi | sampun dangu mrêpêki para dyah | namur ampingan witing ron | manugsma ing pirêmbug | malar dadya panimbang galih | dènnyarsa tandhing lawan | Menakjingga Prabu | duk myarsèng pagunêming dyah | radyan mèsêm anggêgêt sajroning galih | galih wus nimbang laras ||

23. Sêbdapalon anglosor mêrpêgi | mring pawongan kang mêncil linggihnya | sarya nguculi [ngu...]

--- 383 ---

[...culi] ucula |[16] gumlinting awor lan wuh | uwuhira sura mangincih | ngadhêkês awor prênah | asamun dinulu | ana pawongan satunggal | wus kajaul jaule dèn wingkis-wingkis | ing manah nora nyana ||

24. pan sinêngguh uga setan kunthing | gundhul lêngar bathuk adoh lan dhas | rambute adoh lan dhase | gulu mêlêt sinambut | inglus-êlus dèn gumatèni | têlatèn lungguh misah | têbahe sinamun | dhasar julig tau-tatal | nora mundur ngêmbari mriyêm saloji | aran bok blotong gajah ||

25. inglig-ulig dènira aguling | nora nyana ana kang kagungan | setan kunthing sasuwene | Ki Nayagenggong nul |[17] panglosode nglangsur wor siti | lamun wus cêlak tandya | Ki Naya kapêntut | gêpah mundur angon ulat | sawusira maju gya kapêntut malih | undure dhêrakalan ||

--- 384 ---

suta sipat mata | ni pawongan wangsul Nayagenggong nangis | maringis pucicilan ||

27. Dyah Juwitawati dènira ngling | mring pra maru surasaning manah | paran iki wêkasane | ginarwa ratu ucul | kêna tulahing para rêsi | tan arus sami raja | kêsanglad ing ratu | Brawijaya Majalêngka | dewa wantah rinusak kang praja niti | tan wun angsung wilalat ||

28. kaku timên rasane kang ati | dadi garwa kapêgsa kewala | sapa gêlêm nginggatake | sun ngèngèri satuhu | ingsun anggêp angguru gusti | sokur ginarwa pisan | ingsun kapingin wruh | rasane krama wong waras | aja kaya sang nata ing manah baring | dhapure kadya luwak ||

29. Dyah Juwitaningsih anauri | sapunika kawula mèh pêjah | jinêmalan ing sang rajèng | ulun kinarsan lulut | alênggana kêpati gêthing | lir mulat buron alas | ing manah sru kolul | mila ngantya jinêmalan | ingsun têmah suka lila têkèng pati | lir rêsmi lan wong buyan ||

30. Dyan Sêsăngka lathinya ginigit | kapêtêl dènnya gumya ing

--- 385 ---

manah | ya ta garwa nèm wuwuse | Sang Dyah Juwitaningrum | mingsêg-mingsêg sarya anangis | kakang bok nêdha kesah | dhatêng Majalangu | bêja kêcandhak ing marga | suka lila kawula tumêkèng tumêkèng pati |[18] pinatyan Menakjingga ||

31. tan asotah ingsun angladèni | kaniaya rama nguni tuwan | ulun sinung mring sang rajèng | Juwitawati muwus | yayi dèwi dèn rèrèh dhingin | pirangbara ing benjang | wong ing Majalangu | ana kang nanggulang ing prang | atênapi andhustha sira lan mami | myang para maruningwang ||

32. radyan mantri sru angrêsing galih | galihira pan kadya sinêndhal | miyarsèng sang dyah wuwuse | tansah jaja ing manglus | Radyan Săngka kasmarèng kingkin | ya ta sagung para dyah | akathah kang muwus | tansah pra samya karuna | kang ingajap mung prajurit Maospait | asiha têkèng luwar ||

--- 386 ---

mawang wantya mulat | myat swara rum dudu swaraning sang aji | agêpah pinaranan ||

34. sang dyah gita anyapa mawanti | Dyan Sasăngka sêbdanya wor guywa | arum amanis swarane | ingsun wong Majalangu | Damarwulan sinambat ing sih | arsa prang tandhing lawan | Menakjingga Prabu | sang dyah kumênyut ing manah | kêmanisên myarsa swarane dyan mantri | kadya mêcatna yuswa ||

35. para sang dyah saya anyêlaki | Dyan Sêsăngka duk ginggang sing prênah | nglela katawang citrane | tri sang dyah ngrangkul gapyuk | mring wêntisnya rahadyan mantri | samya matur wotsêkar | tuwan ingkang rawuh | punapa dewa ing swarga | kamur[19] kula wêcanana kang kaswasih | punapa ta manungswa ||

36. radyan mantri èsêmnya wor ing ngling | ya manungswa satuhune ingwang | prabu kênya kawulane | nanging sinêdyèng kayun | mintan sraya nanggulang jurit | sinraning Majalêngka | ya ta kang para rum | sarêng saèstu manungswa | astanira winêdhar tandya wotsari | tumêngèng nganthi brăngta ||

63. Kinanthi

1. para sang dyah para arum | kang lumayu samya bali | agabagan arantaban | umyarsèng mring

--- 387 ---

radyan mantri | kubêng gantya nguswèng pada | kalênglêngan ing tyas brangti ||

2. maworkên ing tyas juwêt rum | ririh matur migêning sih | ngasih-asih prana mulat | lir mulat têpa panglupi | sangking pasunggingan anyar | sajêg tumitah nèng bumi ||

3. durung paja-paja wêruh | mèmpêr mirib ing dyan mantri | kumutug sarira gumyar | gumêtêr kabyatan brangti | samya rongèh ing pilênggah | umyus karingêtnya mijil ||

4. ting kadhêkês rêbat ngayun | sêkathahe para putri | Rahayan Damarsasăngka | nora nyanani ing liring | kang pinêlêng mung têtiga | pêngarsane para putri ||

5. Sang Dyah Widawati gupuh | anyaosi kursi sari | radyan mantri lênggahana | pisunggatane kang cèthi | eman kagêpok ing kisma | mênawi sinêrêng mami ||

7. iku kamugtènan luhur | ingsun ajrih anglênggahi | durung sinung wênang ingwang | ing sang maha prabu dèwi | pan mingsih sapadha-padha | iya sira lawan mami ||

8. Dyah Juwitaningsih matur [ma...]

--- 388 ---

[...tur] | gusti sunggataning cèthi | gantyan lawan puspa krêsna | agêmên sang jayèng luwih | lêganana dasih tuwan | pratăndha agsamèng kang sih ||

9. radyan mantri sêbdanya rum | luwih panarima mami | iku kasukaning manah | trêsandhane wong angsal sih | ajrih dhingini sukèng tyas | rarênggane wong amugti ||

10. matur Dyah Juwitaningrum | pukulun kula burati | sêdhêng mêntas alêlampah | sumrahing sarira gusti | suwawi agêmên radyan | gèn ulun karya pribadi ||

11. suwawi gusti sang bagus | pukulun kula konyohi | radyan mantri mèsêm nêbda | luwih panarima mami | ewuh ngrumiyini lampah | ing sang maha prabu dèwi ||

12. dyan tiga nyêlak ngrêpa yun | gusti sang anjayèng luwih | lêganana tyas kang brăngta | prêtandhanana trêsna sih | kang cèthi kawêlas arsa | gusti nimbangana kang sih ||

13. èsmu mèsêm sang binagus | sêbdanya angasih-asih | aprana panujuning tyas | iya dèn padha aririh | tan lyan sun sêdya ing manah | mung prang lan Sang Urubêsmi ||

14. ing mangke durung kêlakun | măngka dhinginkên suka [su...]

--- 389 ---

15. yèn kasiku ing Sugsma Gung | kalongan nugraha ing sih | angur baya sêlamêta | ywa ngantya kuciwèng jurit | ywa tinutuh ing budyarja | toging prang sang ngarsèng kardi ||

16. mendah sang pustakaning rum | prabu kênya Maospait | tiwas margèng kaluputan | ngong tanbêt susilèng budi | kang liningga murbèng titah | kasampurnan kyating puji ||

17. para putri pan èsmu luh | lênggahnya saya ngrakêti | rakêt samya karungrungan | majêng samya anglendhoti | wênèh năngga-năngga asta | wênèh ngusap-usap wêntis ||

18. gulat-gulêt agung wuyung | akathah kinarya sandi | sandinira bara-bara | akathah ture pra putri | dyan mantri têguh raharja | sasêmang ngecani galih ||

19. Juwitawati umatur | sarya goyang-goyang wêntis | suwawi gusti tindaka | mring pakuwone kang cèthi | punapa ingkang kinarsan | dhahar dhêdharan sumaji ||

20. Juwitaningsih umatur | ngrangkul lambungnya dyan mantri | suwawi paduka radyan |

--- 390 ---

mring kuwon kawula gusti | dhatênga ing lara pêjah | cèthinira anglabuhi ||

21. matur Dyah Juwitaningrum | sarya anungkêmi wêntis | asta ngasta astaning dyan | sinugun-sugun minta sih | sakarsa paduka radyan | gusti kawula tut wingking ||

22. kathah kuwone para rum | ing pundi dipun karsani | gusti kawula tut wuntat | ambêbuntar anyênyèthi | awon dulunira radyan | pinrak ing natar sang pêkik ||

23. sang dyah akathah kang atur | ingkang kadya dewa luwih | nglendhot mêngglalêt ing pangkyan | prêmbayun amidih wêntis | kumêpyur tyasira radyan | wuwusnya arum amanis ||

24. wis wungua sang lir santun | tan wurung mêmurung kardi | yêgti uga pêmbegalan | ingsun ngènthèngna pakardi | tan lyan sing pamintaningwang | sun panggihna Urubêsmi ||

25. wus jamake wong darbyayun | wratnya pinujwa ing ngarsi | yèn ta sampun kêlampahan | jinurung ing Sugsmana Di | gampil-gampile linakyan | marna kapirênaning sih ||

26. tandya kang sunggatan rawuh | roti lan martega hèr tih | kopi atênapi pohan | samanisan kuwih-kuwih [kuwih-ku...]

--- 391 ---

[...wih] | asri sumaos ing ngarsa | Radyan Săngka datan apti ||

27. tansah angecani kayun | sampun ingundurkên sami | sêgsana atur inuman | jênèwêr lawan branduwin | anggur manis lan anggur kap | winadhahan têmpat lusin ||

28. Dyan Damarwulan tanpa yun | tansah angecani galih | para putri winaratan | sinrambrama sêbda manis | ginantya sinawung tingal | linêngês ing solah liring ||

29. ya ta winarna sang prabu | bubaran dènnya tinangkil | pracina sênjata urmat | barung tambur lan saruni | têngara swara magumrah | jêmur magêtêr swara tri ||

30. para putri samya matur | ing Rahadyan Damarsasi | sumăngga gusti ngong samar | Sri Bêsma mantuk mring puri | tan sande yèn kawanguran | Si Menakjingga sinêgti ||

31. pra putri sêdaya lampus | lamun paduka kaègsi | mèsêm Rahadyan Sêsăngka | padha sumingkira sami | sun papagne Menakjingga | para sang dyah ambondhèti ||

32. sêgsana sang nata rawuh | nèng nataring dalêm puri | nguwuh-uwuh mring pra garwa | tan ana subawèng èstri | pra garwa sêlir biyada | anèng pêpungkuran sami ||

--- 392 ---

64. Pangkur

1. ya ta ring Sang Urubêsma | langkung duka amisuh mring pra rabi | mendah ta yèn wus arawuh | ratu mas Majalêngka | saya wuwuh dènnya edan marang ingsun | saiki wus padha ewa | tan ngèstokkên marang mami ||

2. sapêrti wong kurang ajar | anjing gila prêmpuan cukimèi | gêpah nimbali pun Dayun | kawula kawêraga | rinakêt sih wênang kêpanggih para rum | praptèng ngarsa ngutus sigra | animbali para rabi ||

3. pun Dayun mêsat anêmbah | praptèng kuwon pun Dayun kagyat ngègsi | satriya anom abagus | kinubêng para sang dyah | gêpah wangsul tandya tinututan gupuh | mring pun Sabdapalon lawan | Nayagenggong amblojodi ||

4. sira Dayun winudanan | wudanira dangu dipun slêntiki | bênggang kongkih wus lumayu | anangis sarya wuda | praptèng ngarsanira Sri Bêsma anjumbul | pun Dayun ngaturkên tiwas | jro pura kalêbon maling ||

--- 393 ---

[...n] | kinalihan prêpat kalih ||

6. pinala sarya winudan | Sang Sri Bêsma saya duka tan sipi | mangsah pêdhangnya ingunus | praptèng ing papungkuran | Dyan Sasăngka tandya amêthukkên gupuh | para putri samya bubar | mring sang nata langkung ajrih ||

7. wulan padhang lir raina | pangguh sigra sang nata lan dyan mantri | gêpah panyapanira sru | sapa ranmu ta baya | wani-wani manjing pakuwon para rum | si mancuri kurang ajar | ngêmping lara genjah pati ||

8. sumaur Dyan Damarwulan | iya ingsun prajurit Majapait | ingutus sang nataning rum | amocok murdanira | payo aprang atandhing kantaran bau | Sri Bêsma bêngis angucap | sirèku wong pa mancuri ||

9. ngling sun abdi sinran karya | magang anyar mantune kyana patih | Damarwulan araningsun | ring Sang Sri Bêsma ngucap | durung mugti eman sira têkèng lampus | angurbaya anututa | sira sun karya bupati ||

--- 394 ---

[...t] ing pêdhang | pêdhang tinangkis crah titis ||

11. pyuk maputêr cangklèt cêngkah | ngungkih kipat-kinipatakên gênti | kentas-kinentas majunjung | jinunjung gêntya buwang | rikat pasang tangginas suduk-sinuduk | sambêr-sinambêr kumentar | wantya manuduk manitir ||

12. tarampil samya prawira | esthanira kadya prênjak tinaji | singa ginoco sumawur | dahana sirèng jaja | pindha sara ginurenda têmah murub | kyating sura măndra limpat | lir dhêdhali nampar warih ||

13. katrang hyang căndra kuwangwang | gêbyaring kang ujwala kadya thathit | lir Hyang Mintraga mapupuh | lan dityanira wabyat | sirèng aprang kêkalih sudira têguh | curiga sinarung mangsah | gênti mabuncang matitis ||

14. para putri èbêg mulat | lan waspa drês marasira kêpati | kala Sang Parta sumiyut | kinentas ing Sri Bêsma | matêg kaping byantala pra sang dyah umung | sambat marma mangrês mulat | rika Sri Bêsma tinangsil ||

15. umung manglêmbana ing dyan | mèstutèng tyas katrustha tibèng siti | ing puwa duk sinalimut |

--- 395 ---

nir pamyatirèng lawan | sukaning tyas dèn nyana tumêkèng lampus | sawênèh lyaning kang prapta | byantarèng sang jayèng jurit ||

16. marsèng nom pamburat puspa | gantyan mulung sing asta kang trêsna sih | manis pamuwusira rum | ing sang tumamèng laga | tanpa rêngyantya pinojar para santun | risang pra tatu ring mandya | madêg paripurna wêngis ||

17. mangsah makrura magalak | mingêr nyandhak talêmpak krot mangungkih | radyan kinantar sru pangguh | tumibèng jaja gumyar | kinongkih crah gigal Sri Bêsma mangrasuk | kosik kontal tibèng lêmah | ngadêg manrajang tinangkis ||

18. kaasta tininggil mêsat | mamrêm mangrik mangkya sura katitih | mundur gya musthi sira wus | pusaka bindi kilat | pamojar sru hèh ta sira têkèng lampus | pira wudhu suh sirna das | pinonah pusaka bindi ||

19. ring sang minantya lumêkas | mangsah prana kawi sandirèng bindi | layon manglosot sirambruk | ing kisma sru dumilah | maya gilang manglela sumyak kadulu | bêntèr kang cahya sumilak | tuhu piturun sing swargi ||

20. ya ta sagung para sang dyah |

--- 396 ---

myarsèng lamun Dyan Săngka praptèng lalis | waspanya drês sru kaswayun | kathah sambatirèng dyah | tandya samya mrêpêgi layon sang bagus | umung para dyah karuna | para sang dyah anungkêmi ||

21. sêsambatnya mêlas-arsa | dhuh pangeran tan nyana têkèng lalis | tan wêlas ing cèthinipun | ulun tinilar seda | awusana kang layon samya jinunjung | binêgta mring pakuwonnya | ing manah pra samya kingkin ||

65. Asmaradana

1. sang dyah pangangkatnya ririh | pan awrat kapuk salămba | sarya layon ngrangkul dhewe | samarga awirandhungan | binêgta ing paprêman | dinilahan sang abagus | tanpa kanin tilas sonya ||

2. tan ana kang babak busik | nanging ta èstu pralaya | tandya ginungsur widane | sinuryanan ing hèr mawar | pan sarwi kinutugan | cinêcêpan sêpah arum | winanti winantya ngucap ||

3. kang jaja pêrmana sêpi | saèstu yèn têkèng pêjah | sang dyah asrêpnya ing tyase | yèn mulat ujwalanira | tan măntra yèn kunarpa | rêmyanging netya tan santun | wêdana sawang purnama ||

--- 397 ---

4. kang layon ginulang-guling | têka angatut kewala | sang dyah kêlangkung rêsêpe | layon linênggahkên tandya | apan ngatut kewala | sangsaya kabyatan wuyung | ngrăngta[22] mangrêsing wêrdaya ||

5. gantya nyundhang gantya muji | pujinira ing jawata | hèh jawata sabênêre | ulun mêminta ing tuwan | ki maling gêsangêna | dimèn tulung ing kaswayun | mugi tuwan narimaa ||

6. radyan gya winungu wanti | siningenan ing panêdha | ki layon aminggu bae | Sasmitaningrum sêgsana | nanêdha ing jawata | gusti lilir-lilir kantu | sabuk cindhe ing pinantya ||

7. gilang-gilang layon asri | asrine patra anglayang | mangundang-undang dewane | ala dewa dening sugsma | widadari tumruna | gumrubyug sasănga rawuh | amungu kang lagya nendra ||

8. gya winungu radyan mantri | kunarpa tanpa subawa | Suselawati pujine | lilir lilir tandurira | ing wong sumilir mulya | ijo royo ingsun sêngguh | pêngantèn anyar paduka ||

9. bocah angon angon sami | pènèkên balimbing ika | sun karya masuh kampuhe | kumitir [ku...]

--- 398 ---

[...mitir] ing manah radyan | bêdhah ing pinggirira | mumpung gêdhe wulanipun | mumpung jêmbar kalangannya ||

10. yèn suraka surak urip | sang dyah kalih sarêng nêbda | surak mulya-mulya radèn | ya ta radyan kang kunarpa | prapta ingkang pêrmana | napasira wus lumaku | alihan tumibèng jaja ||

11. jajane Suselawati | wêntis alihan tumiba | Sasmitaningrum wêntise | sang dyah kalih suka ing tyas | sinarèkakên radyan | siningêban jingga mujung | wêntis kalih pinêtêgan ||

12. Sasmitaningrum lingnya ris | mring Sang Dyah Suselawatya | ingsun têdha ing Sugsmanon | mugi ki layon mulyaa | sun sanggup ngaturana | pusaka sikêping pupuh | gone pêjah gêsangira ||

13. Sri Bêsma ingsun wruh nguni | duk Pamênggêr ingkang jarwa | iya marang sang arajèng | Suselawi manêbda |[23] kula kauli radyan | ngong ambil priyăngga gupuh | wêsi kuning nèng kêndhaga ||

--- 399 ---

[...l] rasaning tyasmara ||

15. arsa ingsun tilar yayi | kuwatir mênawa ilang | bok ingambil maling dhèndhèng | sapa baya nêmpuhana | kunarpa sang lir Parta | gograga anèng jinêm rum | yayi sun tunggu kewala ||

16. Dyah Suselawati angling | lah suwawi dipun tilar | dyan kunarpa dêdimène | pinangan ing gogo kathah | adate pujiningwang | ampuh panguriping lampus | jinurung nini bongkokan ||

17. dhasar kunarpa nyênyêngit | nora nitèni ing sabda | sêbdaning wong sèjèn-sèjèn | jêr ingsun sinêngguh apa | garwane Menakjingga | tan ampuh pamingsikipun | sisa kinêrah ing sona ||

18. wutah-wutah kula gusti | suwawi tuwan wungua | widadari prapta kabèh | jin pêri miwah prayangan | marak dhatêng ing tuwan | angirit mêmintranipun | labête kinèn mawongan ||

19. Sasmitaningrum wotsari | pamungune nganyut manah | sipat jaja pilênggahe | kang layon ginoyang-goyang | gusti kula pangeran | wus wungua sang binagus | kang layon gumilang-gilang ||

20. mangke uga ulun [ulu...]

--- 400 ---

[...n] lalis | lumuh tangi kang kuwănda | sun marak aluse bae | patut-patute rahadyan | ngantosi nyawaningwang | ne[24] bale pangangên mangu | anolih kang kapang-kapang ||

21. lamun tan arsa ngêntèni | mêsthi sun susul kêpanggya | nèng pêngarib-arib radèn | pantês awlas mring pawongan | lamun tan panggih ingwang | sun susul ing wot sang bagus | aluse pêsthi kêpanggya ||

22. duk mulat mring sun gya nolih | mendah ta ecaning manah | lamun tan kasusul radèn | sun adhang nèng marcukundha | amêsthi yèn kêpanggya | anèng pangayun dewa gung | dewa samya andum swarga ||

23. kêlamun nora kêpanggih | sun susul junggring sêlaka | nyawa mulya pakuwone | kala nampèni kaswargan | paringe Hyang Pratingkah | yèn mêgsa nora katêmu | sun susul ing swarga pisan ||

24. radyan wus kêpanggya mugti | ngrêgani[25] ing kaluhuran | jumênêng lan nugrahane | pan awor sih nikmating Hyang | manira amawongan | yèn mêgsa nora katêmu | sun susul mring kêlanggêngan ||

25. ingran bale parewani [pare...]

--- 401 ---

[...wani] | pinrakane Hyang Sugsmana | kaliwat luwih endahe | iku rahadyan pinanggya | pinarak kursi cahya | ing sawahya măntra jumbuh | tambuh gusti lan kawula ||

26. lamun mêgsa tan kêpanggih | sun ulari mring Pacinan | yèn nugma mring têpèkonge | pêsthi ing kono pinanggya | ambukak kauntungan | yèn èstu nora katêmu | sun wangsul mring wismaningwang ||

27. radyan yuswane wus bali | manjing ing kuwandanira | ngêndi panggonane manèh | sun ngupaya ngariloka | tita nora pinanggya | mila sun wêntara wangsul | manjing raga dadi mulya ||

28. radyan duk miyarsa ngling |[26] mèsêm sajroning wardaya | sêgsana alihan alon | miring nêngên sang kunarpa | kang asta ngrangkul madya- | nira Sang Sasmitaningrum | sang dyah tan pêgat ngandika ||

29. kaniaya wong amugti | nora animbangi trêsna | kapan baya mulya radèn | jati têmah paripurna | kaku rasaning driya | Suselawati amuwus | kakang bok dene punika ||

--- 402 ---

[...ring] pisan sang binagus | jêr sira jongkèng sing kiwa ||

31. Suselawati ngling malih | kados wus aparipurna | kêtawis pêra grayange | Sasmitaningrum anêbda | lah pêra-pêra apa | apan magsih sarya jêkut | satuhu yèn mêgsih seda ||

32. nêbda Dyah Suselawati | tumiling pucuking grana | radyan duk ngêdêt napase | sang dyah mèsêm sarya ngucap | kakang bok èstu gêsang | midit napas wus lumaku | Sasmitaningrum manêbda ||

33. nora urap nora urip | uripa apan kêtara | sarwi bisa obah dhewe | matur malih Dyah Susela | suwawi yêktosêna | jajanya torèng sang bagus | sugmanên ingkang pêrmana ||

34. Sasmitaningrum gya nuli | jajanya dyan tinindhihan | pan sarya tinilingake | sêgsana dyan kang kunarpa | katêtêg tandya mugswa | nêbda Dyah Sasmitaningrum | dene iki èstu pêjah ||

35. rahadyan kang asta kering | rinangkulakên kang madya | pinidihakên ing pangkon | Suselawati sêgsana | amanglung pilênggahnya | jaja ngrungkêbi lêlambung | èsthanya winayangkara ||

36. asta ngrangkul mring dyan mantri | trêsăndha subawèng jaja [ja...]

--- 403 ---

[...ja] | pêrmana gya pêpak kabèh | kangbok punika wus gêsang | Sasmitaningrum nêbda | êmbuh-êmbuh sira tutur | mati-mati ingran gêsang ||

37. Suselawati mêmuji | lilir-lilir guling radyan | gulinge sugsma katonton | raga-raga mus[27] mulyaa | sapanên dhayohira | aja suwe nèng dêlanggung | mêsakake kang abrăngta ||

38. yèn suraka surak urip | uripe tanpa kêrana | srihing[28] Sugsma mring titahe | tinitah pinurbèng karsa | kang karsa wus dhumawah | dhatêng sir kasmayanipun | ing Radyan Damarsasăngka ||

39. yèn suraka surak urip | yèn suraka surak mulya | yèn suraka wungu dhewe | ya ta Rahadyan Sêsăngka | amingkis ingêbira | ririh dhèhèm gêtir juruh | sang dyah sarêng pêngrangkulnya ||

40. alon alênggah dyan mantri | sang kalih angèstupada | rahadèn alon wuwuse | pagene awak manira | ana ing pasareyan | kacakup wanodya ayu | kêkalih samya utama ||

--- 404 ---

kamitênggêngên andulu | luntur mijil ingkang sabda ||

66. Mijil

1. sang dyah matur mring Dyan Damarsasi | saniskarèng lakon | purwa madya jinarwa solahe | radyan mèsêm anglês ingkang liring | sang dyah matur malih | ing Dyan Damarsantun ||

2. minta-minta agsama ingkang sih | sarya mangrêpa nor | animbangi dyan mantri wuwuse | malih matur awotsari |[29] sarira winarni | pujwaning rum-arum ||

3. yayah rena jinarwa matitis | titising sêkaron | raosing tyas wus winêdhar kabèh | radyan manggut angecani liring | sang dyah matur malih | anjarwa sang prabu ||

4. sêgti sura prakoswèng ajurit | têguh wudhu atos | malih marna ing kaapêsane | radyan wuwusnya mangsuli angling | sêdhêp nyênyêt manis | manise wèh wuyung ||

5. Sang Dyah Sasmitaningrum Sang Dèwi | Suselawatya lon | tinêlaskên janji mring rahadèn | sok si uga wignya têtulung sih | ngambil punang bindi | pusaka sang prabu ||

--- 405 ---

wèh wuyung ||

7. lendhot-lendhot lêngkête minta sih | nyawang sang wira nom | radyan mantri ngecani wuwuse | naya di trus solah lêngês manis | cacade tan apti | andhatêngkên lulut ||

8. yèn ta durung sampurna tyas kingkin | jayaning palugon | kathah-kathah radyan panglipure | têguh tuhu raharjèng budyadi | tan lyan pinintèng sih | ing sihe Sugsma Gung ||

9. ing kasmayan winangkyat ing puji | pitulung Sugsmanon | ya ta Sêbda Genggong sêdangune | ginumatèn mring pawongan kalih | winêlêg ing bugti | wêlêge tinêmu ||

10. sawusira mulat purna jati | ing manah pitados | linindhungkên radyan ing dewane | borong apa kang misêsèng bumi | saenak ing muji | enak nyambêl cabuk ||

11. saayême wong susah prihatin | ayêm năngga cadhong | padhang bulan asêdhêng mangsane | napuk pindhang anyandhing kuwali | lali susah kingkin | kaenakên muluk ||

12. sang dyah kalih lan rahadyan mantri | gya lumagsana lon | amêrpêgi Menakjingga rajèng | tiga tansah runtung lêngês manis | samarga mamor

--- 406 ---

sih | Dyah Sasmitaningrum ||

13. Dyah Suselawati migênani | ing sasolah cocog | praptèng lawang wus awas tingale | Urubêsma ambathang jinêm mrik | anendra kêpati | ngorok sênggur-sênggur ||

14. radyan kèndêl nèng pipining kori | Suselawatya lon | dimik-dimik lumipir lampahe | kang gêndhaga nèng uloning Bêsmi | dèrèng ngantos têbih | sang dyah lampahipun ||

15. katrang dilah wêwayangan kègsi | pangraos sang katong | sang dyah wangsul cangkelak lampahe | mlayu cingcing sarya tutup lathi | mêrpêki sang pêkik | dyan rinangkul gapyuk ||

16. guyyanya wor kumêsaring galih | dyan mantri cinêthot | lambungnya dyan jiniwit baune | dyan mangrêpa ing sabda rum manis | paranbaya gusti | sira têkèng wangsul ||

17. Dyah Suselawati tanpa angling | èsêmira winor | nyêndhal tingal akarya wirage | Dyah Sasmitaningrum sabdanya ris | payo karo mami | ngambil wêsi pupuh ||

18. cabar sanggup angisin-isini | ginuyya sang anom | tansah mèsêm kang sinung sêbdane | sang dyah kalih kêkanthèn [kêkanthè...]

--- 407 ---

[...n] lumaris | datansah lumipir | mring uloning prabu ||

19. sampun cêlak lan gandhaga rugmi | sang kalih mêngkorog | rêngèng ring sang Sri Bêsma glugure | kaya-kaya tyasira sang kalih | asta duk ngayati | jăngga sarêng manglung ||

20. Sang Sri Bêsma glugurnya manangrik | kumêrkèt jaja krot | sang dyah kalih sarêng pêlayune | kepyan cincing mêrpêki dyan mantri | wêntisnya duk kengis | tumlorong wèh wuyung ||

21. prapta sarêng kang lathi ginigit | gya ngrangkul sang anom | têrataban sumawur kêtêke | mèsêm radyan ginubêl tan aris | mangrêpa minta sih | ngasih-asih wuwus ||

22. ngêsês-ngêsês angrawati liring | mring sang jayèng sinom | ing wusana Dyah Sasmita linge | gêthing têmên ingsun wong abênthing | bunggan tanya kardi | mêmintêri wuwus ||

23. Dyah Susela kêjêp anungkêmi | pungkurnya sang anom | astanira angrangkul jajane | yèn pinojar sang dyah anjiwiti | èsêmnya dyan mantri | winor ing pamuwus ||

24. paran sang dyah tinanya tan angling | lêbur jajaningong | Dyah Suselawati lon wuwuse | măngsa-borong kakang bok [bo...]

--- 408 ---

[...k] kang pikir | lan paduka gusti | prayoganing laku ||

25. Dyah Sasmitaningrum anauri | yayi rêmbug ingong | iya ingsun lawan sira dhewe | mêngko ingsun ngambil ponang bindi | nging dèn têrna mami | mring tuwan kumêndur ||

26. toging prana tan ingsun selaki | mung srêpe tyas ingong | ana rowang kang tinolèh-tolèh | mayar-mayar suda gila mami | mring Sri Urubêsmi | mèsêm sang binagus ||

27. sêbdanira payo mirah gusti | sun atrê mas ingong | sang dyah nolèh mèsêm lêga tyase | iya itu sa mentak kumingsi | enak sa punya ti | byar jangan bêrtakut ||

28. datan ajrih tumêka ing pati | ran wus ngèsthi layon | nadyan urip mring pati wêkase | pêjah gêsang sapa kang akardi | tan lyan Sugsmana Di | kang aluwih agung ||

29. mung gilane yèn ingsun ningali | dhatêng sang akatong | tur sêmbada kang swara tingkahe | datan kenging tinata ing ati | gêgithok mangkirig | kakêtêg sumawur ||

30. radyan mantri sêbdanya amanis | gusti sang lir sinom | anyingkiri Menakjingga rajèng | Damarwulan atêmah tut [tu...]

--- 409 ---

[...t] wingking | tan sanès ingègsi | gêgilani tumut ||

31. sang dyah mèsêm dyan mantri jiniwit | ginèndèng tan alon | gya lumpah aruntung tindake |[30] ngarsa pisan Dyah Suselawati | ing têngah sang dèwi | Dyah Sasmitaningrum ||

32. wuri pisan Radyan Damarsasi | sang rêtna sêkaron | namung radyan kang tinolèh-tolèh | sarwi mèsêm lampahnya ajinjit | lamun radyan têbih | ingantenan mangu ||

33. ri sêgsêgsana si taga wus prapti |[31] anèng ulon-ulon | Sang Sri Bêsma tan pêgat pangrote | sang dyah kalih mèncêp nora gigrig | gêndhaga gya ngambil | mring sang liring santun ||

34. wus binêgta amentar aririh | gêndhaga rugma lon | sang dyah mèsêm angliring rahadèn | Damarwulan manah cilik wukir | sapraptaning jawi | nèng natar alungguh ||

35. Tan[32] Sêsăngka tansah dèn têblèki | mring sang ruming sinom | sang dyah kalih wus sinambut age | mungging pangkyanira kanan kering | ingras wanti-wanti | tansah rinarungrum ||

36. ni mban inya sumusul wus prapti | lan Ki Sabda Genggong | samya suka mulat ing gustine | prapta ingkang sinêdya kapti |[33] pan wus [wu...]

--- 410 ---

[...s] binuka sri | jro gêndhaga murub ||

37. tandya ngambil bindi kilat aglis | mring Suselaningron | gantya mawang lan Dyah Suselane | nanging radyan èsmu mitambuhi | tandya tinêlêng sih | mung sang ruming santun ||

38. lêngês-lêngês nyênyêt manis-manis | manise katongton | lir brêmara manguswèng sarine | sang dyah dirèng pangkyan kalênglêng sih | suh sirna tyas kingkin | angglêng asmarèng kung ||

39. gya pinondhong anèng kanan kering | sang rêsmining sinom | wus binêgta kundur ing kuwone | ni mban ingkang ngambil gêndhaga di | ni inya angampil | mojokan gantyan rum ||

40. ki parêpat ngampiri kang guling | sendheyan angorok | sira Dayun kapati turune | mêndêm sangêt pangribawa kenging | èstu darpa kang sih | mring Dyan Damarsantun ||

41. gya jinêjêg mring Genggong gumlinting | eca mêgsih ngorok | sênggur-sênggur akèh panglindure | tinabokan mring parêpat kalih | tan obah kumlisik | tagsih enak tidhur ||

42. sêbdanya lon Radyan Damarsasi | lan sang dyah sêkaron | nèng jro tilam sakêlangkung dene |

--- 411 ---

awèh brăngta mring nugsmèng tulis |[34] nanging ta piningit | pamarnaning lulut ||

43. linalara pangrasaning rêsmi | larase karongron | pan kinuswa padha sêmu bae | mring pra ahlul ibadah pra khaji | kojahnya ingapti- | apti asmarèng rum ||

44. sanèsira Radyan Damarsasi | lawan nisthaning wong | nora têkèng lulut satuhune | sang dyah samya ciniptèng ing rêsmi | sumyar rasa jati | sawahyanira nrus ||

45. trus asmara tăntra minurah sih | sihing Hyang Sugsmanon | mayangkara sucipta arjasèng | lan brăngta sru mangrêsèng ing lungit | pangruhun budya mrik | wêning pamrêsing kung ||

46. sang dyah kalih tinras ingkang puji | pinujwa lir layon | murcitèng tyas driya-kadriya nrèh | mantya wartikèng kasaput ing sih | sumukswe pamrègsi | kaprêdyèng dibya rum ||

47. Damarwulan eca amêmuji | sajawining kobong | tan lyan ingkang winangkyat pintane | namung satru sura măndra sêgti | malata sira wis | dyah kapênuhên kung ||

48. bindi ngambil mangsah dirèng jurit | pangguh Sabda Genggong |

--- 412 ---

dulur mangkyat prapta byantarajèng | tuduh pamyat parêpat mawa glis | si wantya tinangi | sahasah magêlur ||

49. Hyang Katgrita sumayana glis |[35] magutuk suh pawor | têka kengis Genggong myat sirage | wragang kênit mangêdus suh aji | maglur tanpa osik | Bêsma binêsmi wus ||

50. murub muntap kang deya mawanti | sirah ji wus ngobong | bêkuh-bêkuh magra sura rajèng | bahning mawur kumutug Bêsma ngrik | musthi sirèng bindi | sunya durmanya wus ||

67. Durma

1. mangrik rika parêpat kalih tinêbah | lalu lumagswèng Sang Sri | Bêsma sru makrura | mingrê mangèsthi kunta | ringas kêpanggih sira glis | sang wirutama | mangwuh hèh si mancuri ||

2. sura sandi prang tan măntra jaja mangkyat | dêstun wong mêskin sêgti | nglingnya sang minantya | èstu ingsun darbyarsa | cidra ing prang sura silip | tambuh ta sira | garwanta kang mrih silip ||

3. digung raja manrot mamonahkên kunta | lumêgswèng jaja kadi | sara ginurenda | sumawur sri winulat | musthi sara mawa piling | kinutus sumyar | mring jaja murub asri ||

--- 413 ---

4. musthi bargakan lumêpas crah ing jaja | mingêr limpung matinggil | nubruk sura mangkrak | sru pangguh sang jayèng prang | jaja tumanjak lir agni | mawut têmahan | ing jaja murup asri ||

5. watêg ditya lir mamonah sirèng janma | wangwang arda mangungkih | untap sirèng laga | pamupuk kyating sura | wagra suwasuh katitis | tan têkèng lawan | tumamèng kilat bindi ||

6. ulun mugswa kang jaja panjrah murcita | ri kakiwul mapulih | pinupuh lumêkas | kentas manrang kabuncang | mangwuh rika Bêsma mangrik | hèh ta sira sang | sandi dibya mrih pati ||

7. payo-payo ywa tambuh mrêjaya mring wang | yèku pamonah jurit | wiru măndra gêmpang | mangkya-mangkya matêkap | tan ana sangsayèng kardi | ingkang panulak | surambêg dibyèng jurit ||

8. sumung muntap dahana jaja mawulat | sadêkung pada sami | cêcêb ing byantala | Sasăngka lan Sri Bêsma | sringus măndra sura sêgti | sêgsana radyan | mawanti dènnya bindi ||

9. gèbèg-gèbèg Sang Sri Bêsma nora pasah | kongkih bênggang kêtangkis [kêtang...]

--- 414 ---

[...kis] | Sri Bêsma lumêsat | radyan èmêng jroning tyas | purwa duksina mangèsthi | kang pujwa măntra | pinrês wor ing pamègsi ||

10. sanalika Sri Bêsma kamyat kumilat | ponang lêlatha kering | murub kantar-kantar | ring sang sigra manrajang | tadhah Sri Bêsma kapilis | ing bindi kilat | lêlathanira kering ||

11. crah umanjing marang ing bindi pusaka | rah muncar tibèng siti | pêjah kapisanan | ponang driwa tinigas | tatas kang layon gumuling | sêgsana radyan | mangwuh mring parpat kalih ||

12. Genggong Sêbda prapta ebat ing pamulat | kuwandanya mangambil | sinamun nèng tilam | mangèstha lir duk gêsang | ri wusnya dyan mantri mijil | punang parêpat | ngampil kêpala aji ||

13. winursita sang dyah kang anèng paprêman | sarêng nglilirnya guling | awayang-wuyungan | tinilap sang jayèng prang | dyah gêtêr sayèsmu tangis | sang liring sêkar | kuwur paran ingègsi ||

14. kepyaning rèh radyan dènira mrih laga | manigas ing Bêsma Ji | dyah kawêlas-arsa | ngupados sang lir Parta | kanan kering i[36] jinêm

--- 415 ---

mrik | winantya-wantya | lênglêng karungrungan sih ||

15. labêting dyah kasaput asmara tăntra | ngrimong kasmêkan wingit | Dyah Suselawatya | datan kêna tinambak | waspanya drês sru kaswasih | datan lyan ingkang | sinambat mung dan[37] mantri ||

16. Dyah Sasmitaningrum aminggu kewala | gêmpung rasaning ati | waspa mijil tansah | sinamun ingusapan | anggantyan mandhêg tumolih | binuwang tansah | tandya amucang malih ||

17. ni mban inya wanti tinanya tan wikan | ing sang anjayèng rêsmi | kêkalih parêpat | dangu datan katingal | ana siji Dayun mêgsih | ngorok gêluran | tangan kalih ginodhi ||

18. Sang Susela matur mring Sang Dyah Sasmita | ing wau kadospundi | sang lir Partasmara | ulun datan uninga | murcitèng tyas pinrês malih | dahat kantaka | paduka kang ngantuni ||

19. Dyah Sasmitaningrum amangsuli sêbda | kondur mring Maospait | marang ingsun datan | ngandika karya ing lyan | sanèse sranggara rêsmi | ingkang wêkasan | satêmah layon mami ||

20. sira ngaku tan wrin [wri...]

--- 416 ---

[...n] ing sang jayèng tilam | luwih nglêngkara yayi | tunggal sapaprêman | mendah tan wruha pisan | singêp siji wong kêkalih | katiga radyan | tur sira kang ngèrèni ||

21. ri sêgsana rahadyan minantri prapta | myang ingkang prêpat kalih | nèng pintu katawang | dhèhèm agêtir kilang | sang dyah kumêpyur ing galih | amingkis gubah | manahnya cilik wukir ||

22. radyan gêpah minggah dhatêng ing paprêman | sang dyah kalih jiwiti | anyêthot anyêngkah | anyiwêl lêlendhotan | lir manggih rêtna saardi | Sang Partasmara | baut manginggar brangti ||

23. sang dyah kalihira wus minggah ing pangkyan | ingaras mrih rêsmyasri | srining kalênglêngan | lêngêsira winoran | anjarwa pratingkah jurit | Bêsma matiwas | kapocot murda titis ||

24. kamanisên sang kalih suka ing manah | ri wus tumrun tri ririh | sangking pagulingan | mring bèji sri kawuryan | tan têbih lan dalêm puri | kalih pawongan | nampani busana di ||

25. tiga sarêng siram gêntya kêkosokan | sirat-sinirat gênti | awangwang-winawang | lêngês sih kapênuhan [ka...]

--- 417 ---

[...pênuhan] | katlorong kênyaring sasi | lêngês sumilak | anglela sawang rugmi ||

26. kasênênan bèji sêkala têrba mas | wimbuh kang puspita mrik | mamrik panjrah ingkang | lala yèn kadya sarah | lunture wida kasturi | sêkala pindhan | tirta mawar trus minging ||

27. dugi radyan dènnya manginggar asmara | anggagap punang wanci | mega bang sumirat | ya ta wus samya mêntas | busana raras winasri | pratistha sang dyah | sinjang limar kêtangi ||

28. kasêmêkan gadhung cawêni rinenda | sang dyah datanpa rumbing | tênapi kalpika | cundhuk sêkar kewala | abra citrane rêtna di | Radyan Sasăngka | ginantya busana di ||

29. datan arsa datansah ngecani sabda | sang dyah sinambut kalih | mungging kering kanan | samarga angsung rimang | tirtaning rema matitis | asri winulat | lir rêtna tibèng siti ||

30. sêpiroa ing galih kusuma rara | wus samya kapadhan sih | ing Sang Partasmara | tur bauding srênggara | wicêgsèng mudhar budyamrik | winèstu brăngta | kasudyarsaning èsthi ||

31. rika parpat Ki Dayun sampun ginugah | tansah ngorok kêpati | sêgsana ngêntêban |

--- 418 ---

ponang rambut bêdhiyan | tangi kagum kramas gêni | apuringisan | tanganira ginodhi ||

32. wus binêgta Ki Dayun ing wismanira | Ki Sabda nuntun ngarsi | Genggong anèng wuntat | samarga tinabokan | meliknya sajroning panti | kêlamun datan | ngaku dipuntêndhangi ||

33. sêbdanira Ki Dayun reyang aliman | têtêb bênêr tyas eling | reyang nora watak | dora samining gêsang | mila ingandêl sang aji | kinulawarga | awisma jroning puri ||

34. kanggêp marga reyang wong lare nurutan | sirarsa donya mami | ambilên sêdaya | wong dhasar sugih brana | jarit êmas lawan picis | tênapi reyal | bêrkate sang nrêpati ||

35. ya ambilên reyang wong lare wewehan | Ki Naya Genggong angling | tanya sêkul jangan | lêlawuh myang wowohan | yèn ana mêngko sun ambil | Ki Dayun ngucap | muwah reyang bak bugti ||

36. Sêbdapalon kang tinanya somahira | nom tuwane kang wanci | Ki Dayun angucap | iya têgsi mêjana | nora sor warnane yêgti | sêdhêng kewala | brêkate sang narpati ||

37. labêtipun [labêti...]

--- 419 ---

[...pun] reyang wong lare gumunan | barang paringing gusti | Ki Sabda angucap | minta lila ginarap | Ki Dayun mangsuli angling | lah iku aja | reyang wong mêskin rabi ||

38. akèh donya rajabrana aja somah | Genggong nêndhang sing wuri | Ki Dayun manêbda | iya somah manira | sakarêpmu angarêpi | reyang wong watak | lêgawa ing sêsami ||

39. nanging aja sawiyah-wiyah kewala | rusak kang kari-kari | Ki Genggong anjêjak | ambithi sarya jambak | Ki Dayun anulya angling | reyang wong lilan | sasukamu nyukaki ||

40. Sabda Genggong gumuyu alatah-latah | prapta wismanya aglis | tur sawênang-wênang | untung dènira ngampak | tan lyan sira kang ingambil | namung juwadah | lawan dhog pindhang siji ||

41. sira Dayun lalu ingugêr lan cagak | lawang rinrut ginodhi | somahnya binêgta | samarga wêwêdhusan | gêntya kawuwusa malih | kang para sang dyah | garwanya Urubêsmi ||

42. mèh raina sang dyah mêrpêki kunarpa | tandya pawongan cèthi | matur yèn Dyan Săngka | apan wus [wu...]

--- 420 ---

[...s] paripurna | nèng kuwonira sang dèwi | Suselawatya | Sasmitaningsih nênggih ||

43. para sang dyah gêpah umarak ing radyan | kubêng tarab ing ngarsi | Dyan Săngka sêgsana | gêpah nêmbramèng sêbda | saha sanetya arja mrik | saya wèh rimang | rêsêp dyan roning sari ||

68. Sinom

1. para putri pinojaran | yèn sang nata sampun lalis | tinuduh ponang kêpala | nèng jroning gêndhaga rugmi | mèsêm sagung pra rabi | umatur suka ing kalbu | sokur sakêthi Pangran | sèwu jumurung sakêthi | pêjahira sang nata sangking paduka ||

2. Sasmitaningrum lan Sang Dyah | Suselawati samya ngling | saèstune wong akrama | ing gêsang tumêkèng pati | datan sêdya gumingsir | angèstu pada ing kakung | sanès lawan manira | tan ginarwa ing sang aji | para putri yogi sami tumut bela ||

3. kucêm kang sinungan sêbda | para sang dyah tiga sami | Tuwitawati[38] kêlawan | Juwitaningrum sang dèwi | miwah Juwitaningsih | tumungkul sarwi èsmu luh | datan sêdya abela | mring Bêsma kang wus ngêmasi | nadyan laki jêr sami siyal ing karsa ||

4. pari [pa...]

--- 421 ---

[...ri] kudu kula sang dyah | bela mring paduka sami | anêdya nyèthi mawongan | ingkang kadya dewa luwih | mèsêm Dyan Damarsasi | sun tarima sang lir santun | padha paraning karsa | sira lawan yayi kalih | kari bêja kinuntungkên ing jawata ||

5. mila aja salah karya | mas mirah ing sang dyah kalih | tangèh winalês ing pêjah | ing rèh tulung ing kaswasih | sapira ing tyas mami | duk ingsun tumêkèng lampus | sang dyah marganing gêsang | sun margane jayèng jurit | gèn manira campuh prang lan Menakjingga ||

6. pra sang dyah matur kukila | botên-botên kula gusti | mèri dhatêng sang lir sêkar | rumaos tiwasing cèthi | ulun tan wignya kadi | sang kalih anuju kayun | ing wahya măngsa-kala | kinuntungkên ing dewa di | aturing dyah sumèh sumrah jaiting tyas ||

7. mèsêm sang lir Partasmara | myarsèng turing para putri | sang dyah kang munggèng ing pangkyan | solah netya migêna sih | angasah-asah sami | mèsêm sangking pangkyan tumrun | radyan tan suka ginggang | sang dyah kêkalih jiwiti | palorodan mèsêm sarya awot sêkar ||

8. pangeran dhirèktur jindral | têlungane ingkang

--- 422 ---

cèthi | punika kang para sang dyah | sampun tuwan pitambuhi | gawe laraning ati | adumèh wong binagus |[39] dene ta wusa angsal | supêkêt sihe Kumpêni | datan karya pangeran pangraosing tyas ||

9. mèsêm Radyan Damarwulan | sang dyah kalih ingras gênti | Sasmitaningrum mawantya | putri tiga dèn kêjèpi | tinuduh ing pangliring | sêmu-sêmuning sang ing rum | kinèn manugsmèng pada | minta agsamèng dyan mantri | ing rèh samya kirang labuhing tyas brăngta ||

10. tumungkul katiga sang dyah | kapirênan kala pangjrih[40] | ing sang jayèng Partasmara | gêpah dyah Suselawi |[41] lambungnya dyan pinulir | ujarnya amikat wuyung | gutuk lor kidul pasah | adu sêmu padha lungit | Dyan Sêsăngka arum wijiling wacana ||

11. mring sagung kang para sang dyah | sêbda wor manising liring | mirah yya sumêlang driya | ingsun karyanên gêgênti | kakungnya sri bupati | kang wus tumêka ing lampus | pirabara manira | wignya manginggar suka sih | amung budya mêgati rèh kang sungkawa ||

12. matur para dyah têtiga | tan sagêt mangsuli kang sih | dhumatêng ing lara pêjah | sakarsèng [sa...]

--- 423 ---

[...karsèng] dasih mèstuti | tan lyan pinintèng cèthi | kawulakna wawongipun | dadosa pyoh pêrdapa | angawu-awu ing gusti | radyan manggut kang sabda nganyut wardaya ||

13. angawe Juwitawatya | majêng sarwi awotsari | tingkah manis pasrangkara | mèstutèng pada dyan mantri | lambuhnya[42] dyah pinidih | migênani sang binagus | kang sabda nyênyêt sumrah | aja owah sang lir Ratih | samantara tinêngèng sajroning pura ||

14. among maru sela krama | gusti aja salah galih | ing kakung Damarsasăngka | satriya ing Maospait | matur nuwun sang dèwi | wotsêkar lèngsèr sing ngayun | cinandhak astanira | sang dyah ing rahadyan mantri | aja adoh mas mirah kang sawang rêtna ||

15. Juwitaningsih sêgsana | ingawe majêng wotsari | praptèng ngarsa ngèstu pada | sri nata winangun wanti | tansah sinambat ing ngling | liringira sang lir santun | sarêng rêgut ing tingal | lir kilat barung lan thathit | sarêng mundur sang dyah cinandhak kang asta ||

16. mèsêm nabda sang minantya | yya kongsi doh lawan mami | dèn eca susela krama | among maru kadya uni |

--- 424 ---

matur nuwun sang dèwi | inggare kanyina sêmu | sêmune mandam kentar | rahadyan ngrakêti kang sih | Dyah Juwitaningrum ingawe wotsêkar ||

17. majêng solahnya wiraga | ngèstupada angrakêti | rakêtê padha kêrasa | sang dyah pamadhangan[43] kalih | ingasta mring dyan mantri | wanti winangwang ing pasmun | sêmune mambu manah | klebate amitayani | sang dyah mundur rahadyan dangu tan suka ||

18. liringe winayang brăngta | pamidhanganira mêgsih | ingasta dêlingnya radyan | nah anggèr kang sawang Ratih | dipun cakêt alinggih | gusti lan pun Damarsantun | aja sumêlang driya | ing rèh suselaning krami | lulusêna ing dasih sêkaring pura ||

19. sang dyah kayungyun ing driya | ginunturan sêbda manis | para putri kawan dasa | ingawe rahadyan mantri | majêng saha wotsari | ngèstupada kang para rum | ginantya winaratan | linêngêsan ing mêmanis | sapatute manginggar pangestha brăngta ||

--- 425 ---

kanyanan ing sêmu | sang nata têkèng pêjah | para sang dyah amèstuti | wus pininta sakarsane juga-juga ||

21. kinunci wijiling pura | kang punang gêndhing angrangin | badhaya barung angraras | sinêla lawan sarimpi | nutug sadina ratri | rêsmining pura wèh rungrum | tangèh rinênggèng papan | sagung ingkang para putri | gêntya-gêntya warata pinriyêmbada ||

22. wênèh-wênèh winurcita | rarase asalin-salin | nyênyêde alêlambaran | wijang-wijang amêmanis | lêngêsnya tan mawori | rêsmine sêdhêng kang patut | asmara warna-warna | tumraping kidung palupi | awèh brăngta prajuriting Majalêngka ||

23. ya ta Rahadyan Sasăngka | sêklangkung dènnya mênuhi | ing sang bagus surèng laga | baut ing srênggara rêsmi | tur măndra sura sêgti | raharja kabudyannya lus | sagunge para sang dyah | saklangkung ing tyas lulut sih | ing panyipta kadya wong munggèng ing swarga ||

--- 426 ---

angratoni wahyu puji panglêmbana ||

25. sadina akêlangênan | kawuryan sajroning puri | malah wuwuh nora kurang | lan adatira ing nguni | pawongan para cèthi | tan owah ing tatanipun | mila sagunging wadya | tan wruh gupitaning wèsthi | tan graita yèn sang nata wus katigas ||

26. punang pracekaning wayah | puspa teja titiyoni | băndayana ingaranan | puspa teja ingkang wanci | surupe Sang Hya[44] Rawi | ing akasa sri anglayung | titiyoni ngaranan | têngah dalu punang wanci | băndayana sêdhênge bangun raina ||

27. ing mangke kang kawuwusa | wancinira têngah wêngi | kang gêndhing têgsih angraras | ya ta rahadyan minantri | nungkul kalaning latri | kundur dhatêng Majalangu | mung Dyah Suselawatya | Sasmitaningrum sang dèwi | kang binêgta kundur dhatêng Majalêngka ||

28. myang pawongan kalih lawan | sêdene parêpat kalih | kang nunggi gêndhaga rugma | ya isi kêpala aji | tan ana janma mègsi | wêdalnya tan sangking pintu | datan kacakra ing tyas | nêpi wantaraning janmi | mung jawata kang angsung marganing lampah ||

29. ya ta ing pura [pu...]

--- 427 ---

[...ra] kawarna | pra garwa têtiga sami | rikala pinriyêmbada | wus winangsit kang suwadi | dènnya kundur dyan mantri | mring nêgari Majalangu | pan amung kalih Sang Dyah | Sasmita Suselawati | mung punika kang binêgta kundur radyan ||

30. pamojarnya sang lir Pata[45] | limut sêmara tăntra mrik | mèstuting tyas têlêng brăngta | mila sagunging pra sari | dahat tan ana kang wrin | sang măndra Partasmarèng rum | kundur mring Majalêngka | gantya kawuwusa malih | sira Radyan Kumitir lan Layangseta ||

31. dhêdhêp sadhiya nèng wana | nèng marga amêndhêm baris | prajuritnya wolung dasa | tur saandêling wèsthi |[46] ngrêrangu Damarsasi | mring Prabalingga sang bagus | tansah apagunêman | Rahadyan Seta Kumitir | paran ri mas prakara Si Damarwulan ||

32. Kumitir mangsuli sêbda | punapa rinêmbag malih | yèn Damarwulan wus pêjah | sokur kang sèwu sakêthi | kêlamun gêsang mêsthi | anglangkungi marga agung | yogi samya binegal | dêdimèn tumêkèng lalis | raka nabda yayi mas luwih prayoga ||

--- 428 ---

[...ya] abali dêlanggung | malah sun duga minggat | pêthoke nora nêdhasi | Damarwulan otote namung saprapat ||

34. Menakjingga dibya ing rat | têguh sinêgti ing jurit | prawira utamèng weka | bala pirang-pirang kêthi | ewasêmono yayi | tanbuh karsaning dewa gung | karya buwana sungsang | kalah cinocor ing mêri | nadyan pêsthi tan adoh lawan wêntara ||

35. kang rayi mangsuli sabda | lêrês paduka sayêgti | yèn boloa ingkang bala | yèn sêgtia kang kasêgtin | têdhas mri[47] Urubêsmi | wong mrênyènyèng tur akuru | mojar Dyan Layangseta | nanging ta Si Damarsasi | mung sêmune mulat amêngku nugraha ||

36. yèn ana wijayanira | pan amung puniku yayi | ing mangko karsa minira[48] | sapiroa ingsun anti | windonan warsa yayi | sun tuguri nèng marga gung | ingsun merang mantuka | marang nagri Maospait | luwih ewuh yayi lêlakon manira ||

37. yèn ta sinusula pisan | Damarwulan pinrih pati | tur măngsa wurunga pêjah | mundhak-mundhak ngalingsêmi | ing marga langkung wêrit | kapêpêtan dening mungsuh | dadi kurang wêweka | tan nimbang wawrating kardi | karsaningsun yayi yogya ingantenan ||

--- 429 ---

38. sabarang pangkating karya | mawa-mawa kang pangarsi | manut saliriging papan | duga-prayoga kang dadi | sanès puwasa yêgti | yayi beda wêkasipun | sêdaya nora padha | gênti tindak gênti pikir | pikir iku manut pratikêling lampah ||

39. lampah lumaku andika | sadinane gênti-gênti | nadyan ta lakuning surya | sorote tan wangsul enjing | dalu tan wênang bali | yayi marang siyangipun | nadyan onoa măngsa | wancine kang surya sasi | dene dina beda sasi lawan warsa ||

40. mila ing barang prakara | tumindak barang pamègsi | kahana sinawung tingkah | gampang mungguh Damarsasi | asêdhêng olèh pikir | pikir kang măngsa tumantuk | sawahya măngsakala | sanalika mangarani | duga-duga ginawa solanging[49] karya ||

41. wus gilig ingkang pirêmbag | tandya baris anèng margi | marga amêjahi lampah | sêsupite kang dèn goni | nyiluman sangking sandi | aja kanyanan ing mungsuh | gênti ingkang kawarna | lampahe rahadyan mantri | lawan sang dyah kalih samya wirandhungan ||

42. tan ana baya kaetang | tan lyan kang kèsthi ing galih | mung panglingga-murdaning kang | karsane sang prabu [pra...]

--- 430 ---

[...bu] dèwi | ingiring cèthi kalih | parêpat lumampah ngayun | bêgta gêndhaga rugma | kang isi kêpala aji | dyan warnanên pacalangnya Radyan Seta ||

43. awas ing pamulatira | Dyan Săngka abêgta èstri | ngiringkên gêndhaga rugma | kênyanan yèn angsal kardi | gêpah atur upêgsi | mring Rahadyan Seta sampun | sadhiya anèng papan | wadyanya sami rinakit | ingkang dados supit kanan lawan kiwa ||

44. miwah wadya kang sinamar | tênapi ingkang lumiring | radyan wus ngaglah nèng marga | kang ngadhêp wong sawêntawis | ya ta rahadyan mantri | tan kandhêg ing lampahipun | Sang Dyah Suselawatya | Sasmitaningrum duk mègsi | sinatriya angadêg têngahing marga ||

45. sang dyah amănca udrasa | anggubêl mring radyan mantri | maras-marasnya kalintang | dinalih wong ngadhang margi | ambegal amrih pati | srayane wong wetan mangrut | radyan awas tumingal | yèn sudaranya kang kègsi | Layangseta Kumitir ngadêg nèng marga ||

--- 431 ---

[...tya] | aran Dyan Seta Kumitir | Layangseta pantês ingutus sang nata ||

47. kèndêl pamuwunnya sang dyah | bondhèt lumampah nèng wuri | Sabda Genggong anèng wuntat | gêndhaga tansah pinundhi | gêpah rahadyan kalih | muwus ngrakêti pamuwus | sumèh manising tingal | rahadyan ngancaran linggih | sawusira lênggah sapinggiring marga ||

48. mojar Radyan Layangseta | andhawuhkên sabda aji | ki raka ulun dinuta | ing sang maha prabu dèwi | numpigsa kang pakardi | lan paduka kang anglurug | mawang sulanging tindak | paduka kalaning jurit | angrarêpa Rahadyan Damarsêsăngka ||

49. matur kang lampah raharja | angsal pangèstuning gusti | wus katigas Menakjingga | sirah nèng gêndhaga rugmi | Radyan Seta Kumitir | gênti dènira amuwus | singa kang èstu kurang | samanisnya dèn susuli | lawan marna karsane sang prabu rara ||

50. sang dyah kêkalih tinanya | wus jinarwa mring dyan mantri | Dyan Seta atiti prana | purwa wusananing kardi | Kumitir anglangkungi | pitêgês esthaning mungsuh | jinarwa titi wantya | dyan kalih kêdah wrin sami | warnanira kang murda Sri Menakjingga ||

51. binuka ing parêpatnya | mawantya Seta Kumitir | sabdanya [sabda...]

--- 432 ---

[...nya] wor guywa latah | sêmbada murkaning budi | adigung sura sêgti | têguh watak kumalungkung | Ki Sabdapalon tansah | tan enak rasaning ati | kêjap-kêjèp mring Sang Dyah Suselawatya ||

52. lan Sasmitaningrum tansah | ping-ampingan ulat liring | sang dyah bêbisik sêgsana | mring kakung nora nyanani | radyan tansah liniring | eca anambungi wuwus | ri sampunnya mangkana | warnanên kang mayang dasih | samêntara wakyating yuda kênaka ||

69. Pangkur

1. rika sang lodra lumêkas | nugsmèng ring byat ardaning Dyan Kumitir | tandya Sang Hyang Siwah gupuh | manugsmèng sirèng radyan | Layangseta ing panyipta kalih wus |[50] tan èrèp makrodhaning lyan | nirbaya wikarèng jurit ||

2. umadêg suraning nala | wringut mangkrak arda galak mawêngis | sinamun manising wuwus | dyan kalih awêkasan | andhawuhkên kang timbalan nataning rum | ing lampah kawula kakang | karsane sang prabu dèwi ||

--- 433 ---

[...cok] kapala aji ||

4. amboyongi putri tawan | saha bala saha putra sadasih | angirit kuswa mabeluk | têluk kajèdhi ing prang | sagung para raja kang adados mungsuh | kèdhêp sumewa srah pêjah | kèrit ing paduka sami ||

5. ulun kinarsan ing nata | angêtêpi kundur paduka margi | saatur uningèng prabu | ing rèh ta sang narentra[51] | prêtăndha sih nêdha kapraboning ratu | èstune tyas lokaning rat | ing kadibyan jayèng jurit ||

6. lamun ta lampah paduka | tanggêl karya datan kasbadèng puji | pujine sang nataningrum | kuciwa gêlaring prang | nanging nama ugi ing karya kêcakup | paduka tan linilanan | mantuk dhatêng Maospait ||

7. ngupadosa lampah ingkang | tamaning rèh tan bakal mêngku bumi | nanging ta kawula gupuh | kinèn atur uninga | sarta ingkang pratăndha anjayèng pupuh | pamrih sang prabu wanodya | dadosa panglipur wingit ||

8. ing mangke sumăngga kakang | wawrat timbang karsane sang narpati | ing rèh lampah paduka wus | kawangwang ing kanyatan | nistha madya utama karsaning ratu | utamane kang kinarsan | lêgêg rahadyan tan angling ||

9. awusana rum kang sabda |

--- 434 ---

langkung-langkung radyan karsaning gusti | atas sasmitaning luhur | kang dasih kadya wayang | pinurbèng rèh dhalang sugsma murbèng ngulun | sumăngga gêndhaga rugma | kang isi murdaning aji ||

10. mojar Radyan Layangseta | lêrês kakang mituhu ing karsa ji | Dyan Săngka mèsêm ing kalbu | Ki Sabdapalon ngucap | datan enak radyan punika ing laku | nguni karsaning sang nata | tan lyan murdane sang aji ||

11. kêdhik luwange ing tindak | ratu cidra owah ingkang prêjanji | tan arsa gumingsir wuwus | lampahe kaluhuran | atêmahan beda ing ngarsa lan pungkur | gampil benjang yèn wus prapta | sinaosakên pribadi ||

12. nolèh Rahadyan Sêsăngka | sabdanya rum paman ywa salah kardi | borong punapa dyan muwus | marna karsaning nata | Nayagenggong matur sarya ngusapi luh | adate satriyanira | alumuh nganggur kêpati ||

13. Dyan Seta ngrawati tingal | mring prêpatnya gêndhaga wus tinampin | mring radyan kalih agupuh | Layangkumitir nabda | sang dyah kalih yogi rinuwunkên laku | tan sanès lan murdèng raja | pratandhane jayèng jurit ||

14. dyah kalih sarêng [sa...]

--- 435 ---

[...rêng] panjritnya | anungkêmi ing kakung sru kaswasih | radyan tyasnya lir kinanyut | wusana aris nabda | nahing anggèr gusti mituhua mring sun | rumiyina sira lampah | mring nagri ing Maospait ||

15. Radyan Layangseta mojar | mituhua bok adhi marang laki | ing rèh kinarsan ing ratu | ywa sira salah cipta | aja watir ing kakungira sang bagus | sêdene sira prayoga | aja sumêlang ing ati ||

16. ni pawongan akaruna | radyan mantri tansah ngrawati liring | dangu sang dyah linalipur | kinèn lumiring radyan | Layang Seta Kumitir mring Majalangu | kinarsan ing prabu rara | dadya têrsandhèngsun jurit ||

17. kathah pangèngrèhnya radyan | sinung sabda amanis amranani | sang dyah aminggu tan tumut | saya sangêt karuna | patrêmira sang kalih tansah ingunus | Dyan Săngka saya ngrês mulat | mring sang dyah kang sru kaswasih ||

18. tan pêgat pangririhing tyas | sabda sumèh kasuselaning èstri | anrês ing prana sêbdarum | saya lilih ing manah | sang dyah kalih ngetang kawêkasanipun | sumawitèng nataning dyah | sasotya ing Maospait ||

19. Dyan Seta suwarèng bala | kang pininta [pi...]

--- 436 ---

[...ninta] lumiring ing sang dèwi | miwah gêndhaga ruma[52] wus | dyah kalih tandya mentar | nanging patrêmira tan pêgat ingunus | datansah mănca udrasa | angusapi waspa mijil ||

20. ni mban inya kawlas arsa | mèstutèng rèh ajrih mring radyan mantri | sirèng lampah lumêstantun | Ki Sabda Genggong tansah | adrês mijil sadangunira punang luh | wantya sinêrênging radyan | tumungkul ajrih mring gusti ||

21. ri wusnya bênggang sêgsana | sang dyah lawan prênahnya radyan mantri | wêntawis datan kadulu | anênggih sirèng papan | sira Radyan Seta Kumitir agupuh | ngabani wadya nyeluman | sumrêg prapta angêbyuki ||

22. radyan mantri kinêmbulan | dening wadyanira Seta Kumitir | Ki Sabdapalon mangamuk | Ki Nayagenggong mêncak | kinarubut ing wadya karoban mungsuh | rêbah anulya binêsta | rika Sang Seta Kumitir ||

23. kadya buta amêmăngsa | solahira dènnya ngabani dasih | madêg Dyan Săngka ingêbyuk | sinosog ganjur atap | kadya panjang putra tinumbak malurut | datansah wayang-wayangan | ambêg sarosa dyan mantri ||

24. biring sinêndhal kinentas | kungkih

--- 437 ---

pancrah katiga tugêl kalih | singa binuntar muka trus | tinêbah jaja bêncah | gègèr giras kang pa prawira mawur |[53] Seta Kumitir magalak | manrot manantêr manangkris ||

25. wantya mojar sang minantya | luwih bêcik sira rahadyan kalih | karya wisunaning laku | mêmurung arjèng tingkah | kaestrenan isining buwana kang wruh | rahayu sikaraning kang | samobah-mosiking urib ||

26. Seta Kumitir maganas | nuduk sarya pamojarira bêngis | ywa akèh swara pamuwus | sira wong utang dosa | wirang cidra kanisthan tindak kang luput | iki pinanggya ing lampah | mêsthi sira têkèng pati ||

27. ambêg krura sang lir Parta | kalih radyan kêt-pinggangnya pinusthi | binuwang kentas sumiyut | kumuntus tibèng lêmah | Sang Hyang Lodra Bayu Siwah gya mugswa wus | Bathara Gana tumandang | manjing mring Layangkumitir ||

28. mangsah macangklèt pyuk lawan | putêr gantya kendra-makendra kungkih | Kumitir kinentas asru | kentas tiba kabuncang | Hyang Bismara nugsma Sang Seta mangsah pyuk | sudira maglut kabuncang | tandang Hyang Sambu manitis ||

29. Kumitir [Kumi...]

--- 438 ---

[...tir] mangsah magalak | wêntus dugang-dinugang dyan matinggil | Kumitir binuwang riwus | kumêtap tibèng lêmah | Citragatra citrane gya manugsmèng wus | masah sarêng sura mangkyat | sarêng managlut katangsil ||

30. Hyang Kala Yama lumêkas | gya manugsma wus mangsah dyan mawêngis | hyang lir ditya wudhu pupuh | gora rèh sura panggah | wêngis mamuk nubruk Dyan Săngka mapangguh | cangklèt winaglut tan kongkal | ambêg sarosa sang kalih ||

31. radyan ingangkat binuncang | mrês budyapyuk sarambut nora osik | Seta dinugang sukontus | binuwang tiba têbah | Dyan Kumitir tinawang kinisar asru | binuwang tumibèng têbah | tandang Hyang Bayu mawêngis ||

32. Dyan Seta sudirèng mangkrak | bêg sarosa musthi kumlasa aglis | magutuk malumpat nubuk[54] | sumawur sirèng jaja | gapruk cêngkah dêdêl-dinêdêl mapangguh | Seta katangsil kabuncang | krura myat gurda pinusthi ||

--- 439 ---

binuncang wus kentas | gêpah Hyang Kumara Murti ||

34. Tunggul Manik nglanglang jagat | nugsma gêpah mangsah Dyan Damarsasi | wêntus cangklèt dirèng pupuh | dêdêr-madêdêr panggah | măngga mangkyat kongkih-mangongkih sru pangguh | sang kalih sudibya ing prang | byuh bayu prabawa prapti ||

35. mêndhung-mêndhung tara rimang | bagaspatra sumurêm kênyar agring | mangkara duta kumutug | parbata goyang-goyang | kuwung teja lêngkawa tanjak supênuh | rika sang kalih widigda | kapênuhan byating jurit ||

36. wiku darpa trus bramantya | tyaning sura kumutug mawêtyagni | prabawa kumbul sumundhul | dahana sirèng tawang | kalihira tan kawrat kurdhaning pamuk | samya amiyak warana | pamyating kang padha siji ||

37. Seta Sasăngka macêngkah | Hyang Narada pagut lan Tunggulmanik | kendra maputêr mawaglut | Hyang Panji Nrada ginggang | gya kinisar ing tawang wuwusira sru | latah pamojarira Sang | Kaneka mring Sang Hyang Rêsi ||

38. Palibaya mintraningwang | salah gawe jawata mayang[55] dasih | ing rèh sidaning tumuwuh | titising karsaning kang | Hyang Pratingkah kêlawan solahing ulun [ulu...]

--- 440 ---

[...n] | têmah amêmurung lampah | papêsthèning jawata di ||

39. babo pawong-sanak ingwang | eman-eman sira kasêrêng runtik | iya ing wusananipun | ngêlongi kaluhuran | nikmating Hyang Sugsmana ingkang ginadhuh | badharing rèh kampurnan |[56] lilih Hyang Srêngkara Murti ||

40. kang asta sampun winudhar | matur nêmbah hong Siwah Boja luwih | dewane bathara luhur | sumrup nata priyăngga | jênang sela kang gung pangapuntên hyangku | angling Hyang Kaneka Putra | nirdahna pinaroning ngling ||

41. sawuse durunge bapa | sun apura rêke sasiring budi | payo ywa ngregoni laku | ring sang kalih murcita | Manikmaya nugsma mring Layangseta wus | rame dènnya pacakara[57] | lan Rahadyan Damarsasi ||

42. kari jinurung ing dewa | Dyan Sasăngka loyo wakyating jurit | ya ta sêgsana sirambruk | dahat luntak ludira | wus kasambut ing adilaga sang bagus | cêngêng lênglêng ing panyipta | pasrah Kang Miseswèng Jati ||

--- 441 ---

[...gêt] jroning wardaya | sêsambatnya radyan mantri ||

44. ariningsun Anjasmara | dèn lêgawa pun kakang têkèng pati | anglakoni lara lampus | karia awibawa | rinêgsaa ing budya dening Sugsma Gung | amanggiha suka wirya | ingsun ingkang anglakoni ||

45. saya trênyuhing wardaya | ketang ing rèh saparipurna kang sih | ya ta sangsaya mangunggut- | unggut kabyatan ingkang | èstu darpa angsung pamrah soring pupuh | mojar Radyan Layangseta | Damarwulan wêdi mati ||

46. têmahan mijil kang waspa | kaya dudu lanang Si Damarsasi | rahadyan mangsuli wuwus | sarya luntak ludira | eman-eman yèn ingsun wêdia lampus | sanalika kang kaetang | mung rinta kang sawang sasi ||

47. mendah baya kawlas-arsa | ingsun pêjah satêmah bela lalis | Seta sugal wuwusipun | măngsa kuranga priya | Anjasmara ayu anom băngsa luhur | atmajane wong wibawa | dêstun abela wong mêskin ||

--- 442 ---

kidul kulon lan wetan | lan urip sawuse pati ||

49. myang pati durunging gêsang | Damarwulan tandya mangsuli angling | kabèh pisan ingsun ayun | kabèh wus darbèkingwang | jagat papat ing ngandhap miwah ing dhuwur | nora nampik milih ingwang | apan wus kawrat ing mami ||

50. Sang Hyang Wênang Sang Hyang Tunggal | Hyang Nurasa Nurcahya Sang Hyang Wêning | Hyang Wisesa ananingsun | mojar Dyan Layangseta | yya gumêndhung sira wrat saliring alus | yèn tan sêmbada ing tindak | miwah sampurnaning pati ||

51. yèn tuhu tyasira arja | ingsun arsa wruh patinira yêgti | mangsuli rahadyan bagus | iya luwih prayoga | sun adhêpkên ing jawata kang linuhung | lara pati tan suminggah | titahe darma nglakoni ||

52. mojar Radyan Layangseta | Damarwulan dêstun têmên lan urip | wawrat timbang pamuja trus | kagadhuh ing kawula | aja sira sumendhe ing dewa luhur | iku mingsih ujar keras | dudu labête wong luwih ||

53. angling Rahadyan Sêsăngka | Layangseta balik sira karsani | têmên-têmên amrih lampus | apa sêdya sikara |

--- 443 ---

yèn sikara ingsun pasrah ing Sugsma Gung | yèn sira kudu mratăndha | ing tyas pamusthining pati ||

54. sun pintakkên ing jawata | ing wusana sapa kang ngudanèni | nanging ta panjaluk ingsun | marga na tatu jaja | ri sêgsana Dyan Săngka ngungalkên gupuh | tangginas Dyan Layangseta | curiganira tinarik ||

55. manrajang anggoco jaja | tatas manrus walikatira kering | rah muncar radyan layon wus | gumuling kang kunarpa | Seta mojar kaya dudu wong linuhung | rah jingga arus kang gănda | tandya kang rah pêthak mijil ||

56. minging gandanira kongas | Layangseta ebat sajroning galih | nimbali arinta rawuh | Kumitir munggèng ngarsa | sawadyanya wus pêpêg sumiwèng ngayun | Sabda Genggong tinêlasan | rinampog datan patitis ||

57. anangis angaru-ara | ki parêpat sarwi ngidung mênyanyi | măngsa matia wak ingsun | kajaba ana gajah | sumurup ing lèng dom sêdhêng êndhasipun | sêsêg buntute kêlawan | ana keyong nguntal mêri ||

--- 444 ---

patitis pamuja arja | sun jurung mulyaning swargi ||

59. Ki Sabdapalon angucap | wong amati matine mênyang ngêndi | Dyan Layang Kumiti[58] muwus | marang ing kalanggêngan | Nayagenggong nangis sarya ngusapi luh | langgêng niku kaya napa | sanikine ontên pundi ||

60. Dyan Seta mangsuli sabda | langgêng iku têtêp ora gumingsir | datan kacakra ing kalbu | kang darbe ing Sugsmana | Sabdapalon nabda Hyang Sugsmana niku | sapa ingkang duwe anak | punapa jalu lan èstri ||

61. angling Kumitir manêntak | mungguhing Hyang Sugsmana tanpa siwi | tan ana ingkang sêsunu | lan ora èstra[59] lanang | Genggong mojar dene têka ewah-ewuh | punapa adarbe omah | karuhane dèn sanjani ||

--- 445 ---

[...king] janma | mumpuni sakèhing urip ||

64. urip datan inguripan | wus jumênêng lan karsane pribadi | tan kapadhan ing tumuh |[61] ki parpat saya sora | panangise akaku rasaning kalbu | wujude nora kababar | pangwasa ngêbêki bumi ||

65. awusana pasrah jiwa | sarya bapang duk arsa dèn larihi | ambêngok sambating wuwus | hèh Sugsmana Kang Mulya | ulun titip sêkul kula golong kantun | anèng nagri Prabalingga | myang lawuhku wawung siji ||

66. ing nguni dèrèng ngong pangan | panggihêna ing benjang jaman pati | gumya kang samya angrungu | sêgsana linarihan | jajanya trus aniba wus samya lampus | Kumitir lan Layangseta | sawadya budhal lumaris ||

67. mantuk dhatêng Majalêngka | ponang layon tinilar awanadri[62] | èstu kapupu ing pupuh | kunarpa sang lir Parta | sumyar-sumyar siniraman ing udan rum | sinongsongan mega pêthak | jinaga ing dhandhang milir ||

70. Dhandhanggula

--- 446 ---

awas sasmitaning lungit | lungide Hyang Wisesa ||

2. dangu dènnya amancêr ing liring | liringira èstu karungrungan | ririh sang tapa sêbdane | sarya ngusapi marus | kanin dinrês tirta marta mrik | ki pantèn wus wungua | aja lembon turu | sira uga wus nguripan | ing bathara jawata ingkang linuwih | luwih asih mring sira ||

3. sang kunarpa dahat tanpa mosik | angling malih ring sang maha tapa | wus wungua sira radèn | kêlawan karsaningsun | ri sêgsana rahadyan mantri | kagyat sajroning pêjah | paripurna sampun | alon alênggah mangrêpa | Dyan Sasăngka mulya atêmahan jati | matur saha wotsêkar ||

4. teja mulya lêgsananing adi | sinatriya sintên kang tinujwa | mèsêm sang tapa dêlinge | yayi mas basaningsun | marang sira wruhanta yayi | ingsun kang dadi marga | pitulung Sugsma Gung | anguripakên ing sira | wastaningsun yayi Hyang Srêngkara Manik | satriya amartapa ||

--- 447 ---

sang mêrtapa sabdanya arum amanis | paran purwakanira ||

6. dene têmah layon ing wanadri | radyan mantri umatur wotsêkar | tandya cinêndhan[63] wuwuse | apa luhuranipun | amirangrong pucak sêmèdi | tan susah sira jarwa | yayi manira wruh | ing sasanèskaranira | ing wêkasan paran sinêdya ing kapti | ing rèh wus paripurna ||

7. matur nêmbah Radyan Damarsasi | yèn marêngi paduka sang tapa | manglêbur tapat[64] tilase | ing pada sang pukulun | mèstutèng rèh lumiring kapti | sumêdya ngranupada | sang mêrtapa muwus | babo babo mintraningwang | ngêndi ana wong bakal amutêr bumi | sêdya wisma ing arga ||

8. pan ing mêngko pituduh sun yayi | tutugêna ngrêbut Majalêngka | wus kagunganira dhewe | dene wong roro iku | parêpatnya kang padha lalis | aja sumêlang driya | nguripan Hyang Agung | sang tapa tandya murcita | Dyan Sasăngka angungun sajroning galih | ing sang asih sung purna ||

--- 448 ---

gusar ||

10. radyan mantri wuwusnya amis |[65] paman priye ing pirêmbugira | mungguh pakêrtining lakon | Ki Sabdopalon matur | yèn marêngi paduka gusti | wangsul mring Prabalingga | amboyong para rum | myang ratu sèwu nêgara | tinêlukkên pra menak para ngabèi | sagung kang dados mêngsah ||

11. malar dadya nyina jayèng juri[66] | ing rèh mangke sampun kenging gêlar | wêwekaning wong kang dahwèn | Ki Nayagenggong matur | lêrês Sabdapalon sang pêkik | wangsul mring Prabalingga | nguni wêsi pupuh | nênggih kang bindi pusaka | tagsih kantun anèng jroning dalêm puri | rinêgsèng ing pra garwa ||

12. rêbat lampah pusaka ingambil | bindi kilat yèn sampun kaasta | sakarsa paduka dados | nadyan sapintên mungsuh | atangkêpa sakêthi sisih | têgsih awrat Sri Bêsma | prandene kapupu | sanadyan wong Majalêngka | adadosa mêsah[67] sêdaya tan gigrig | paduka yèn wus ngasta ||

--- 449 ---

tadhahi | warnane kadya umpak ||

14. byar sakala rahadyan ing galih | duk miyarsa ature Ki Sabda | Genggong ginêgêt ing tyase | radyan sêgsana wangsul | dhatêng Prabalingga nêgari | datan kawarnèng marga | ing pura wus rawuh | suka ing tyas amiyarsa | tiga sang dyah ingayap sagung pra putri | asri akêlangênan ||

15. wancinira dungkap madya latri | sawusira dumugi kasukan | radyan anglimpe wurine | garwa sêpuh sinambut | wus binêkta ing tilam sari | garwa kalih kang tansah | ingayap para rum | sawuse kèndêl bêdhayan | para sang dyah ana ingkang padha cuki | ana kang kar-akaran ||

16. wênèh ana catur ana kèngsi | kang satêngah ana kang amaca | lir suling barung swarane | kala sang murdaning kung | ararêsmèn rahadyan panji | ya ta Sang Partasmara | paprêman tumurun | amêrpêki para sang dyah | kalih kundur Juwitaningsih Sang Dèwi | Juwataningrum samya ||

--- 450 ---

[...me] campuhing prang | kinalih ing pupuh | para putri kawêratan | kuwonira samya isi Damarsasi | yèn tiga tiga radyan ||

18. lamun pitu pitu radyan mantri | lamun sanga sanga Radyan Săngka | kawêratan padha ijèn | kang saos dalêm agung | Damarwulanira nênggani | kang maca binarungan | myang kang mêncil lungguh | sinandhing mring Damarwulan | kang wus turu ngimpi panggih Damarsasi | pinrêsmi ing panendran ||

19. Sabda Genggong mring Dayun kêpati | patènira sampun kinalihan | katiga Dayune dhewe | reyang wong bangun turut | ing sakarêpira ngarêpi | parêmpon anèng jaja | aja na kang mundur | arame undur-unduran | wong tatêlu tinêlu lan api-api | marong ponang bêdhiyan ||

20. bêdhiyane nora rupa gêni | gêninira tan kêna ginarap | ginarap dene wong akèh | kakèhên epor jagung | jagungira sakucing-kucing | kucinge bêbarêngan | barêng munggah ngusuk | usuk-usuk kongsi rusak | rusak lêbur gêgêbêr kobar kêbalik | ambêlok katingalan ||

21. ri wusira marna jroning puri | ya ta ing jawi [ja...]

--- 451 ---

[...wi] enjing paseban | raja sinatriya andhèr | sèwu nêgara prabu | Maharaja Mandura Aji | Sri Dewa Baudhêndha | malih rajèng wangsul | Sri Dewa Gung Walikrama | ingkang tansah sadhiya ing păncaniti | ngimpuni balakuswa ||

22. kadang katut Sri Mandura Aji | garwa sêpuh Dyah Juwitawatya | gung Walikrama Sang Rajèng | yayah tarunanipun | ingkang dados garwa narpati | Juwitaningsih Sang Dyah | de garwa waruju | Juwataningrum pranyata | atmajanya ring Sang Balega Narpati | nênggih Sang Danurwenda ||

23. satiwasnya kapupu ing jurit | putra ari nênggih kang gumantya | Dewa Carangwaspa Rajèng | malih kawarnèng wuwus | Putra Japan ingkang gumanti | Dyan Arya Wijanarka | ri Sasmitaningrum | Walèri putra gumantya | sira Radyan Menak Sarijana nênggih | rakanta Dyah Susela ||

24. liya sangking punika ta sami | kasambut ing prang gumantya lênggah | milih lyan wong têguh totos | malih ingkang winuwus | para raja kang tiwas jurit | sanèsnya Sri Balega | namung patihipun | kang ngimpuni balakuswa | katut dening Sri Mandura Rajèng Bali | ya ta kang kawuwusa ||

25. nagri

--- 452 ---

Bandhung Macan Gleyang Patih | ing Sumênêp Dêmang Drêpanila | nagri Mêkasan patihe | sira Ki Gajahdhungkul | Patih Kêling pun Măndhakaki | ing Bugis pun Cik Kapal | sabala supênuh | lyan ta pra menak dipatya | pirang-pirang ing kursi samya anangkil | lir gunung gêni sinang ||

26. Menak Kantar Menak Jalanidhi | Bajo Rante Bajo Barong miwah | malih Menak Macan Gaèng | myang Menak Sapulêbu | Sapu Laut myang Sapu Langit | myang Menak Sapu Barat | Menak Sapu Mêndhung | Sapu Mega Sapu Gêlap | Batu Barang Batu Gunung Batu Wukir | myang Menak Batu Laya ||

27. Batu Mayang Menak Batu Kunthing | Batu Lapak Menak Batu Wangkang | Batu Pacalang jèjère | lan Menak Batu Wêrnung | Batu Kêras lan Batu Kêcil | lawan Batu Istantra | lan Batu Kêstambul | Batu Jong myang Batu Mirah | Batu Yankong Batu Undrus Batu Kalsing | lan Batu Ănggadăngsa ||

--- 453 ---

[...kup] | Dhaèng Lêpèr Dhaèng Lêstrap | lawan Dhaèng Lêstram lan Dhaèng Drahmani | kadya sêkar sêtaman ||

29. kênyar kumilat teja mawa sri | pagut rênggèng kala marcu lumrang | rêtna kêncana rugma byor | ring Sang Mandura Prabu | Walikrama Narendra Bali | kang dadya gêgunungan | tinênga wadya gung | warnanên wau ing pura | nguni sang sri gunêm rèh lan para putri | lir ta Sang Sri Hyang Endra ||

30. istha sêdhêng pratistha duk dening | misudèng sih Sang Parta wiwaha | suralaya madêg rajèng | Palguna dikarèng rum | surèng laga lan nirbinta ji | kabyatan sir kawirywan | amênuhi ing kung | suranadya sapta dasa | kasrah sirèng Dananjaya jayèng jurit | tan siwah samantaya ||

31. kawuwus Sang Dyah Juwitawati | aturira cocak măngsa |[69] nanging padha sêmu bae | radyan rumojong sampun | ya ta Sang Dyah Juwitawati | Juwitaningsih miwah | Dyah Juwitaningrum | akarya sêrat sêgsana | ing rèh pura wusananira ing nguni | satriya Majalêngka ||

32. dutaning sang maha prabu dèwi | sinotyèng rat kêkasihing dewa | ingestrenan sakarsane |

--- 454 ---

nênggih Dyan Damarsantun | mangrêbat rok atandhing jurit | lan sang Sri Urubêsma | awusana prabu | tiwas katigas kang murda | myang pusaka bindi kilat wus pinusthi | ing măndra Partasmara ||

33. kang pinujwa sagung para putri | tur ingangkat kasudibyaning prang | para garwa lulut kabèh | luwar papa kaswayun | kang sungkawa manah tansah gring | sokur ing dewa mulya | Menakjingga lampus | ing mangke wus kalampahan | para sang dyah ginarwa sang jayèng jurit | sêgti tur dikarèng rat ||

34. jumbuh ing Sang Hyang Asmara kègsi | kasusra tuhu datanpa timbang | lir sang hyang surèng baguse | nanging Sasmitaningrum | lawan Sang Dyah Suselawati | myang murdanya Sri Bêsma | Maospait sampun | rinuhunakên ing lampah | kang minăngka pêrtăndha ungguling jurit | tiwas Bêsma katigas ||

35. wusananing srat ingkang pinuji | tăndha astanira sang dyah tiga | sabiyantu para sinom | dhatêng ing sang aprabu | Sri Mandura lan Rajèng Bali | tênapi Sri Balega | Carangwaspa Prabu | myang Dyan Arya Wijanarka | tuwin dhatêng ring Sang Dipati Wêlèri | Dyan Menak Sarijana ||

36. sang dyah tiga miwah para [pa...]

--- 455 ---

[...ra] putri | minta ing sih biyantu ing lampah | agya mèstuti gyèng tyase | mring sang anjayèng pupuh | rèh ta sampun tumêkèng janji | pamarnaning jawata | mring kêkasihipun | rinowang sabda ing dewa | ing prajanji karaharjan sarta suci | sinotya ing jawata ||

37. ri sampuning dados punang tulis | sinung tăndha ponang cap têtiga | tiningkêm lumêgsana ge | binêgta sirèng Dayun | sapraptanya ing păncaniti | cingak sagung tumingal | winantya ing pasmun | tinampèn Sang Sri Mandura | punang sêrat binuka sinugsmèng galih | ing têmbung ngêmu brăngta ||

1	dwi. (kembali) dwi.
2	Kurang satu suku kata: tri kawula busana. (kembali) Kurang satu suku kata: tri kawula busana.
3	sad. (kembali) sad.
4	sacara. (kembali) sacara.
5	Kurang satu suku kata: kang cara-cara corih. (kembali) Kurang satu suku kata: kang cara-cara corih.
6	lapa. (kembali) lapa.
7	dêlinge. (kembali) dêlinge.
8	sandi. (kembali) sandi.
9	mêndhak. (kembali) mêndhak.
10	linuwih. (kembali) linuwih.
11	sêdhêpe. (kembali) sêdhêpe.
12	Kurang satu suku kata: kang satêngahipun. (kembali) Kurang satu suku kata: kang satêngahipun.
13	Kurang satu suku kata: wênèh ana laras hèr loji. (kembali) Kurang satu suku kata: wênèh ana laras hèr loji.
14	Kurang satu suku kata: kang sawênèh ana kadya laras ganthi. (kembali) Kurang satu suku kata: kang sawênèh ana kadya laras ganthi.
15	prajurit. (kembali) prajurit.
16	Biasanya guru lagu e(o): ucale. (kembali) Biasanya guru lagu e(o): ucale.
17	Kurang satu suku kata: Ki Nayagenggong nusul. (kembali) Kurang satu suku kata: Ki Nayagenggong nusul.
18	Lebih tiga suku kata: suka lila kawula tumêkèng pati. (kembali) Lebih tiga suku kata: suka lila kawula tumêkèng pati.
19	namur. (kembali) namur.
20	Kurang satu suku kata: luwih panarima mami. (kembali) Kurang satu suku kata: luwih panarima mami.
21	Kurang satu suku kata: angathahkên ingring ati. (kembali) Kurang satu suku kata: angathahkên ingring ati.
22	brăngta. (kembali) brăngta.
23	Kurang satu suku kata: Suselawati manêbda. (kembali) Kurang satu suku kata: Suselawati manêbda.
24	nèng. (kembali) nèng.
25	ngrênggani. (kembali) ngrênggani.
26	Kurang satu suku kata: radyan duk miyarsa angling. (kembali) Kurang satu suku kata: radyan duk miyarsa angling.
27	wus. (kembali) wus.
28	sihing. (kembali) sihing.
29	Kurang dua suku kata: malih matur sarwi awotsari. (kembali) Kurang dua suku kata: malih matur sarwi awotsari.
30	Kurang satu suku kata: gya lumampah aruntung tindake. (kembali) Kurang satu suku kata: gya lumampah aruntung tindake.
31	Lebih satu suku kata: ri sêgsana si taga wus prapti. (kembali) Lebih satu suku kata: ri sêgsana si taga wus prapti.
32	Dyan. (kembali) Dyan.
33	Kurang satu suku kata: prapta ingkang sinêdya ing kapti. (kembali) Kurang satu suku kata: prapta ingkang sinêdya ing kapti.
34	Kurang satu suku kata: awèh brăngta mring kang nugsmèng tulis. (kembali) Kurang satu suku kata: awèh brăngta mring kang nugsmèng tulis.
35	Kurang satu suku kata: Hyang Katgrita Sumayana aglis. (kembali) Kurang satu suku kata: Hyang Katgrita Sumayana aglis.
36	ing. (kembali) ing.
37	dyan. (kembali) dyan.
38	Juwitawati. (kembali) Juwitawati.
39	Kurang satu suku kata: adumèh wong binabagus. (kembali) Kurang satu suku kata: adumèh wong binabagus.
40	panggih. (kembali) panggih.
41	Kurang satu suku kata: gêpah dyah Suselawati. (kembali) Kurang satu suku kata: gêpah dyah Suselawati.
42	lambungnya. (kembali) lambungnya.
43	pamidhangan. (kembali) pamidhangan.
44	Hyang. (kembali) Hyang.
45	Parta. (kembali) Parta.
46	Kurang satu suku kata: tur saandêling kang wèsthi. (kembali) Kurang satu suku kata: tur saandêling kang wèsthi.
47	mring. (kembali) mring.
48	manira. (kembali) manira.
49	solahing (dan di tempat lain). (kembali) solahing (dan di tempat lain).
50	Kurang satu suku kata: Layangseta ing panyipta kalih wuwus. (kembali) Kurang satu suku kata: Layangseta ing panyipta kalih wuwus.
51	narendra. (kembali) narendra.
52	rugma. (kembali) rugma.
53	Kurang satu suku kata: gègèr giras kang para prawira mawur. (kembali) Kurang satu suku kata: gègèr giras kang para prawira mawur.
54	nubruk. (kembali) nubruk.
55	marang. (kembali) marang.
56	Kurang satu suku kata: badharing rèh kasampurnan. (kembali) Kurang satu suku kata: badharing rèh kasampurnan.
57	păncakara. (kembali) păncakara.
58	Kumitir. (kembali) Kumitir.
59	èstri. (kembali) èstri.
60	Lebih satu suku kata: langgêng kratone Sugsma di. (kembali) Lebih satu suku kata: langgêng kratone Sugsma di.
61	Kurang satu suku kata: tan kapadhan ing tumuwuh. (kembali) Kurang satu suku kata: tan kapadhan ing tumuwuh.
62	ing wanadri. (kembali) ing wanadri.
63	cinêndhak. (kembali) cinêndhak.
64	tapak. (kembali) tapak.
65	Kurang satu suku kata: radyan mantri wuwusnya amanis. (kembali) Kurang satu suku kata: radyan mantri wuwusnya amanis.
66	jurit. (kembali) jurit.
67	mêngsah. (kembali) mêngsah.
68	ladak. (kembali) ladak.
69	Kurang dua suku kata: aturira cocak măngsa kala. (kembali) Kurang dua suku kata: aturira cocak măngsa kala.

Penanggalan

Leksikon

Telusuri