Sêrat Bantên, British Library (Add MS 12304), 1787, #1036 (Pupuh 14–23)

--- [f. 47r lanjutan] ---

14. Dudukwuluh

1. sasampune cinatur kadya puniku | wontên malih kang winarni | Nyi Gêdhe kasukanipun | akarsa cêngkrama mangkin | dhatêng sêsêgaran kang wong ||

2. sêsêgaran kidul ing jêmbangan iku | gêgunungane angrawit | banjaran asri anglangut | acêngkrama sabên sasi | parêkan samya suka non ||

3. panjang lamun winarna ing polahipun [po...]

--- [f. 47v] ---

[...lahipun] | kasukan siyang lan latri | ya ta sampun lami iku | Nyai Gêdhe nandhang kêling | lintang prihatin punang wong ||

4. sampun mantuk ing rahmat Jêng Nyai Agung | măngka jêng sultan akardi | wangun astana puniku | nênggih winastan Kênari | kangjêng sultan asring tinjo ||

5. sêsêgaran punika mangke winangun | kêrapyak agung kinardi | ingingon mênjangan lêmbu | kinarya ampiran aji | yèn kondur sing astana wong ||

6. lawan malih punika kasukanipun | asring lêlangon pribadi | Pêpungkuran prênahipun | miwah ing lêlangon iki | ing têngah sinungan gêdhong ||

7. kêbon alas anênggih ing wastanipun | gêdhong obat isinèki | asri têtanêmanipun | kawarnaa dalêm puri | punika giri kêdhaton ||

8. yèn pinarak jêng sultan majêng mangidul | pasthi kitab kang sinandhing | kang pêdhêk pra sêlir iku | wontêndene

--- [f. 48r] ---

kang nèng wuri | parêkan alit kimawon ||

9. ing wurine parêkan alit puniku | parêkan jawi kang linggih | nulya para nyai lungguh | prênahira pan atêbih | èstrining punggawa dhodhok ||

10. rabinira pra mantri ing wurinipun | têbih dènira alinggih | nulya pra sêntana iku | sinungan prênah sawiji | ing ambèn luhur punang wong ||

11. bale kidul kasongan angsoka kurung | kang pasthi wontên ing ngriki | para nyai sêpuh-sêpuh | yèn jêng sultan angêstuti | punika kang marak katong ||

12. sadinane rahina wêngi ing riku | wêdananira kêkasih | Nyai Mas Eyang puniku | tur amêmuruk angaji | para putri ingkang ngaos ||

13. ingkang lampah kangjêng sultan lamun dalu | amariksani wong kêmit | tan sare sêdalu-dalu | wontên cinoba kang abdi | ana rinencang wiraos ||

14. sasampune mariksa wong dalêm agung | anulya

--- [f. 48v] ---

miyos ing jawi | kang tumut Ki Cilidhuhung | pêrantos sabên lumiring | midrê jawi kitha katong ||

15. sakathahe jawining wong griyanipun | tanapi wismaning mantri | samya linêbêtan iku | yèn lumêbêt sri bupati | tan mêdal pintu sang katong ||

16. tan kantênan margane lamun malêbu | yèn pagrê miyak pribadi | nulya rapêt malih iku | lamun pagêr kitha nênggih | kang pagêr mêndhêk kimawon ||

17. layan malih pasang yèn lumampah dalu | paningalipun kang ngiring | wontên kang prapta rongpuluh | padha midrê pêdhangnèki | sing ngajêng sing pungkur tinon ||

18. arsa uning polahing punggawa iku | wicarane ala bêcik | miwah sakèh mantrinipun | myang wicarane wong cili | apa dadi laraning wong ||

19. pangucape ing nagara kang kawuwus | lan têngêraning nrêpati | yèn sultan wontên ing riku | kêtara gandanya amrik | lan yèn miyos ing

--- [f. 49r] ---

kêdhaton ||

20. datan mawi wadya satunggal kang tumut | somahe kang para mantri | myang èstrining punggawa gung | tan ana sinungan angling | wuwusên pintu sang katong ||

21. gapura gung pintu rêspati aluhur | wijil pisan wastanèki | made bahan wastanipun | pakêmitan prantinèki | Tambakbaya wastanya wong ||

22. Tambakbaya kang kêmit iku rongpuluh | sajawine wastanèki | anênggih ing made mundhu | made gayam jawi malih | wong kêmit ngapit ing kono ||

23. sajawining made gayam sitiluhur | jajar gêdhong sênjatèki | myang gêdhogan kuda iku | mêndhapa kêkalih ngapit | jêjuluk dipanggang kono ||

24. mêndhapa gung ing têngah iku ya unggul | warnanên jawining kori | pakombalan wastanipun | yèn tumurun saking kori | anjog marganipun mingsor ||

25. pakombalan kang kêmit iku wong gunung | gêdhong pasimpên lèrnèki |

--- [f. 49v] ---

masjid munggèng kilènipun | munara sandhinging kori | warnanên jawining kono ||

26. kang winastan candhiraras gih ing riku | wontên wêwangunan malih | made bobot wastanipun | witana ngapit ing kori | mandhapa ngapit ing kono ||

27. munggèng wetan mêndhapa malih tur bagus | kasongan ing asoka mrik | bêdhil Ki Jimat ing riku | pinrênah wontên ing nginggil | sêlamine madhêp ngalor ||

28. witana lit munggèng pêpojok gènipun | made singa ngapit kalih | pintu korinipun luhur | warnanên gapuranèki | bata angraras yèn tinon ||

29. cinêplokan ing piring kang alus-alus | pêpêlok mungal ingukir | ing ngajêng botrawi mungguh | rêspati jambatan kawis | aub dening kayu sawo ||

30. jajar nênêm ing ngandhap gamêlan iku | wêwangunan ngapit kori | mêndhapa kalih gung-agung | mungguh kilèn wetan malih | wong kêmit taun nèng kono ||

--- [f. 50r] ---

31. srimênganti kasongan waringin kurung | sela gêgilang ing ngriki | saandhap saking bêbatur | pagamêlan kulon niki | yèn miyos sultan sasêpton ||

32. pugas wetan saking alun-alun iku | winastan karywan rumiyin | wancak suji ngalor ngidul | warnanên ing pinggir kali | panyurungan palwa katong ||

33. korab agung Jayasampurna ing riku | layare cindhe angrawit | ingukir cocor lan kurung | bêbaleane rêspati | bubutan kabèh inganggo ||

34. lêlanange awasta nênggih pun Layur | talamba pun Carangsari | lor kulon pasar gènipun | sarisig kalih angapit | gapura masjid ing kulon ||

35. pinggir lèpèn mênggêp kilèn prênahipun | wantilaning Rarakawi | katandhan ing sandhingipun | karêtêg dawa tur inggil | kajêng kewala inganggo ||

36. pan lêlurung kawangsan jêmbar tur lurus | rêsik sitinipun wêdhi |

--- [f. 50v] ---

kuningan sadintênipun | sarisige ambal kalih | marang baluwarti adoh ||

37. baluwarti dalêm ika wastanipun | lawang sakèthèng ainggil | muguh[1] ing kilèn puniku | waringin agêng ngaubi | kinêmit iku ing kono ||

38. baluwarti samparlêbu wastanipun | tan têbih saking waringin | wong kêmit sadintênipun | pan punika kaupèksi | samya kasmaran kang tumon ||

15. Asmaradana

1. Sandisastra takèn malih | lah kakang Ki Sandimaya | kadospundi ing tuture | yèn kangjêng sultan sineba | mojar Ki Sandimaya | mangkene karsa sang prabu | drasananingwang kang pajar ||

2. yèn kala parêndhêng yayi | kalaning alabuh kapat | kangjêng sultan awis miyos | kêrana mongmong punggawa | wontên ing pasawahan | karsa kathah bêras pantun | punggawa akathah rêna ||

3. miwah yèn dèn andikani | mantri tanapi punggawa [pung...]

--- [f. 51r] ---

[...gawa] | nora nana sêngadine | buh katêmu lagi mangan | buh lagi abêburat | buh katêmu lagi cukur | durung tutug dipun tundha ||

4. miwah yèn ana kang sakit | jêng sultan nulya utusan | pun Gulagêsêng kang kinèn | Gulangêmu gawa reyal | kinèn lungse anglawad | ujare Ki Gulangêmu | kangên têmên kyai kula ||

5. nulya arta saking gusti | dinèkèn soring kêlasa | dèn lungguhi sasuwene | wus tutug dènnya pocapan | nulya amit Ki Gula | kang linawad sampun wêruh | anulya jinuput enggal ||

6. yèn arsa seba wong iki | ingkang ulah kaprawiran | nulya dèn pêrang lêngêne | ingkang ulah amicara | cacêlathon priyăngga | angikêt rakiting wuwus | dening silih bok tinanya ||

7. asaos karsaning gusti | apa mangke pangandika | tan antara ing ature | myang kang ulah kaprawiran | mêmatêk kabudayan [kabuda...]

--- [f. 51v] ---

[...yan] | siyaga ing karywa agung | mênawi wontên parentah ||

8. layan wong seba puniki | nora ilok nambut karywa | saosa ing seba bae | kang nambut karywa punika | wus pinanci sêdaya | datan ana salang surup | pinanci saking awalnya ||

9. kêlawan ing măngsa iki | panganggene wong kang midhang | ing pasar miwah jabane | rambute mêmalangbongan | awêdhak kuning abang | uwang-uwange malêngkung | pêpilis gêgoronggongan ||

10. ijo nganggo athi-athi | sêsumpinge gêgubahan | angronce sabuke cindhe | wrăngka suging[2] sêsawatan | kampuhe cêcêlêpan | cêlana cindhe myang gadhung | wanèh kampuh pêpêradan ||

11. kang karêmên sri bupati | dhatêng wong têtêp ngabêktya | awlas ing wong fakir kabèh | sêngit marang musrikallah | lawan wong palacidra | mêmarahi mindha punggung | salahing wong pinalintang [pinali...]

--- [f. 52r] ---

[...ntang] ||

12. miwah yèn gusti tinangkil | tan kêna wong kapanasan | bêbêkêl miwah mantrine | nulya kinèn angauba | lamun sêsêk prênahnya | kinèn sami nêsêl lungguh | punggawa parak sang nata ||

13. kang putra mangke winarni | jêng sultan anèm punika | sapunika ing karême | angrakêt lawan dêdewan | kang kinarya dêdewan | miwah pangrakête iku | kang para sêlir sêdaya ||

14. mêngkana yèn sri bupati | sineba ing pagêlaran | ing siti luhur prênahe | miwah yèn ing darparagya | pêpêk para punggawa | lan mantri kang agung-agung | bêbêkêl lan para putra ||

15. kang para putra nèng wuri | kangjêng sultan kilèn miwah | kang munggèng kiwa prênahe | tumungkul tan arsa mangwang | lintang ajrih ing rama | yèn wontên karsane iku | yèn tan patut lan kang rama ||

16. punika datan kinardi | yèn tan arju lan kang rama | dèrèng pêparentah [pêpare...]

--- [f. 52v] ---

[...ntah] dhewe | pêpatih Ki Wăngsadipa | ing Sultan Anèm ika | Pêpati ing Sultan Agung | Tumênggung Wirautama ||

17. padalêman ing Kamuning | gêntosi dalêm kang eyang | datan angsal yasa dhewe | punapa kang winicara | wêwangunan têtilar | uparêngga dalêmipun | miwah ingkang wêwiyosan ||

18. warnanên kang lagya nangkil | pêpêk kang para nayaka | myang punggawa sakabèhe | kali[3] Ki Mas Imam ika | Imam Anèm lan Wêdrah | jêjênênge wastanipun | nênggih Kyai Danudara ||

19. kalawan jêjênêng malih | Kiyai Răngga Sutikna | kalawan malih jajare | ingaran Ki Brajaswara | ana padu wicara | Pangeran Pêpati iku | kang miraosakên ika ||

20. sakèhing padu drigami | lan Pangeran Danuraja | Kyai Jêksa jêjuluke | punggawa linggih Pabeyan | Wetan ika jênêngnya | kang tinanggênah ing wuwus | Ki Senapati Ngalaga [Nga...]

--- [f. 53r] ---

[...laga] ||

21. nênggih Kyai Rêksagati | linggih ing Pabeyan Wetan | mêngkana kangjêng sang katong | yèn nalikanya sineba | ana ing made gayam | pagunêman karsanipun | ana wicara kang prana ||

22. yèn sineba ing sitinggil | myang ing alun-alun ika | kathah karsane sang katong | ingkang samya dhinawuhan | mantri lawan punggawa | nitèni ing karsanipun | patakèn dhatêng raharja ||

23. rumiyin kang dèn takèni | pira rayating punggawa | miwah ing mantri sakèhe | pira dening olih ika | ing saban-saban dina | lan pira lumbungirèku | kinèn ngêngalih sêdaya ||

24. lumbunge pasthi ngêngalih | pasthi lumbung kang satunggal | kangge bukti sadinane | dening lumbung kang satunggal | badhe yèn wontên karywa | anyawisi karywa agung | kinèn sami acawisa ||

25. sawusnya mêngkono

--- [f. 53v] ---

nuli | takèn kalakuan pasar | tinitèn ala bêcike | sukaning wade tinumbas | mênawa na ngrêrusak | dèn gumulung sukanipun | pacuwan ngowahi adat ||

26. sampun katur lamun bêcik | nulya takèn khal pabeyan | wong dagang akèh kêdhike | lakune wong amradesa | mênawi tan raharja | ingularan pênêdipun | sampun anglarani dagang ||

27. anulya takèn ing warti | yèn wontên warta Mêkasar | anulya desa lor kabèh | têkaning Jambi Palembang | Johor miwah Mêlaka | andhêge ing Acih iku | sampun têlas kang nêgara ||

28. nulya timbalipun malih | takèn warta sing Mêtaram | sing barang warta lakune | kang bêcik atawa ala | sampun katur raharja | nulya nimbal kang cinatur | kukuhing nagri Jakarta ||

29. pan punika sri bupati | andikakakên kukuhnya | dening minăngka [minăng...]

--- [f. 54r] ---

[...ka] tambake | saking Mêtaram punika | tur asring parêk ika | pun kapitan atur-atur | lan malih kathah sanggupnya ||

30. ing saban-saban kadyèki | yèn kangjêng sultan sineba | pasthi atakèn wong kono | nulya takèn mring Ki Imam | babing ukum-ukuman | sakathahe wong kang padu | agama miwah drigama ||

31. Ki Imam turira aris | wiraos pabên kang kalah | dening kang maksih wiraos | punika katur sêdaya | wiraos wus mufakat | lawan jêjênêng puniku | mêngkana yèn padu lawas ||

32. botên pêdhot dening kali | punika katur ing sultan | jêng sultan ngukumi dhewe | padune sakèh punggawa | jêng sultan amêdhota | tinantunakên puniku | dhatêng Pangeran Pêpatya ||

33. mêngkana padu drigami | nulya takèn ingkang rama | kathahe miwah kêdhike | nulya kang rama manêbda | pabên katur sêdaya | wiraos [wirao...]

--- [f. 54v] ---

[...s] kang sampun tulus | miwah kang maksih wicara ||

34. nulya timbalipun malih | takèn wong anèng Kêtandhan | dosa cili dosa gêdhe | tinakenan kang wong katrap | miwah ing dosanira | ing sawiji-wijinipun | ingkang pantês inguculan ||

35. nulya takèn iku malih | ing Tumgung Wirautama | lah kapriye nêgarane | wong cili suka lan lara | miwah dandananira | dandananing kutha kukuh | ing nêgara kita iya ||

36. punggawa miwah lan mantri | pinundhutan pamilihnya | lêlurah bêbêkêl kabèh | malah wong kêmit sêdaya | ngandikan ing ngajêngan | pinundhutan akalipun | wong gunung satur-aturnya ||

37. nayaka punggawa mantri | prêsamya gumuyu suka | dening wong kêmit ature | sawêtu-wêtune ika | datan kenging lênggana | samya ngaturi pangawru[4] | mêngkana kang wong satunggal ||

38. kangjêng sultan ngandika ris |

--- [f. 55r] ---

ing punggawa para êmas | kyai êmas kaya priye | kukuhe nêgara kita | matur punggawa êmas | aturira amlasayun | anênggih atur kawula ||

39. saking dhusun Watês gusti | punika kawula kitha | ing Sêgantên Kidul kabèh | wontêndening pangilènnya | ing Binuwangên ika | mangilèn Caringin iku | dhumatêng wukir lèr pisan ||

40. yèn katêkan mêngsah benjing | sing sêgantên kapal kathah | tinalenan ing tiyange | pinutêr dhatêng muwara | len-lenan sampun awrat | dhatêng karêwêk puniku | dhatêng myara jinarahan ||

41. suka sagunging anangkil | myarsa ature ki êmas | dening katêmu gampange | nulya miyos pêpundhutan | ri sampunnya adhahar | wontên malih kang winuwus | jêng sultan apagunêman ||

42. lan sakèh punggawa mantri | tanapi para nayaka | ingimbal wêcana kabèh | pagujêngane sang nata | prakawising wanita |

--- [f. 55v] ---

măngka Sultan Malik lungguh | punika têngêran bubar ||

43. nulya jêngkar sri bupati | sakati munya angraras | ramening wong bubar kabeh | upacaraning nayaka | miwah ingkang punggawa | rame panakawanipun | kang lêlinggih lumping kathah ||

44. panakawan samya mijil | rumiyin sêsêk ing lawang | lêlewane samya giro | dèn kêtab-kêtab lumpingnya | pêdudan ting tharonglang | panakawan sukanipun | padha anêmbang sri nata ||

16. Sinom

1. ri sampunira mêngkana | wontên malih kang winarni | Kangjêng Sultan Kilèn ika | sampun pêputra ing mangkin | punika kang nêdhaki | Ratu Martakusumèku | kang sinêbut punika | Kangjêng Ratu Kulon nênggih | ingkang sêpuh nênggih Kangjêng Ratu Putra ||

2. nulya Jêng Pangeran Surya | lan Pangeran Kilèn malih | lan Pangeran Lor punika | ingkang wuruju kawarni | Pangeran Raja kang sih | punika tunggal saibu | ya ta kang kawarnaa | Ratu

--- [f. 56r] ---

Wetan kang wêwangi | apêputra sêkawan jêjulukira ||

3. pêparab Pangeran Wetan | Pangeran Kidul kang rayi | èstri Ratu Intên ika | lan Ratu Tinumpuk malih | putra saking paminggir | Ratu Nênggak ingkang sêpuh | Ratu Wijil punika | Ratu Nêngah ingkang rayi | nulya malih kang nama ratu puspita ||

4. Pangeran Dipanêgara | wontên malih ingkang rayi | kakung kathahe kang putra | gangsal wêlas jalu èstri | sampuning mêngkanèki | warnanên Jêng Sultan Agung | sêmana sinewaka | pêpêkan punggawa mantri | angandika jêng sultan marang punggawa ||

5. Tumênggung Wirautama | undhangêna kèhing mantri | ingsun arsa gêgawean | sêserangan musim iki | lan maning ingsun kardi | lumbung gêdhong alun-alun | ing kono sandhing pasar | sore kalaning kinardi | doh karêngya tata arja pangandika ||

6. kathah yèn dèn sêratana | cêndhêke ingkang pinilih | kangjêng sultan nulya jêngkar | kondur saking ing

--- [f. 56v] ---

sitinggil | nulya sakèhing mantri | lênggah kêkubêngan kumpul | ya ta Ki Wăngsadipa | lan Tumgung Wirautami | amicara kapênêdane kinarywa ||

7. mantri myang punggawa seba | ambêkta reyal lan picis | atanapi lan kêndhaga | dèn kêbêki dodot tapih | dening silih mênawi | wontên karsane sang prabu | kinèngkèn lan binuwang | mênawi tan kangsi mulih | sing paseban yèn ana gatining karywa ||

8. sêdaya kinèn gêgulang | para paman dandan sami | warnanên ingkang panggenan | sêserangane sang aji | ing Serang ênggènèki | sawetaning margi agung | ingkang kinèn tunggua | ing Serangira nrêpati | akêkasih punika Ki Pranayuda ||

9. ya ta ingkang kawarnaa | Pranayuda lagya kêmit | katuron ing gubug andhap | ing dalu turu kêpati | ana macan marani | kiyai dèn cangklèk sampun | dening macan punika | binêkta [binê...]

--- [f. 57r] ---

[...kta] ing têngah têgil | Pranayuda anglekor maksih anendra ||

10. wus lami dèn kuya-kuya | tumulya kagèt atangi | kukuh panyakoting macan | Pranayuda nêmpilingi | datan anggawa kêris | dèn tabok kewala iku | macan nyêngkrêrêm kuwat | tanganing macan dèn pulir | gadêbugan punang macan garonjalan ||

11. lumayu ajumpalikan | buntute dèn gêgendholi | saking rosanirèng macan | kalawan kuwating jalmi | mêlocot kulitnèki | kuliting buntut pan kantun | ing tangan têngên ika | wus ucul kiyai mulih | ambêkane praptèng gubug arênggosan ||

12. Sandisastra malih tanya | marang Sandimaya nênggih | kakang apa mulanira | Bèi Pranayuda iki | kuwat anglêliwati | miwah katêbêlanipun | langkung saking akathah | dèn cêbak macan tan kanin | Sandimaya sumaur iku sihing Ywang ||

13. krana yayi wong

--- [f. 57v] ---

ngawula | aja amawi pribadi | pacuwan kadya lakunya | Kyai Wăngsadipa iki | arsa lampah tan yukti | iku yayi tan rahayu | sawab nêrak larangan | pamyarsa manira yayi | ing lumampah wrêruha lêlakonira ||

14. lan ingsun miyarsa warta | Ki Lumaju rabinèki | sapraptane sing paseban | nulya cinandhak tumuli | dening Wăngsadipèki | binêkta ing wismanipun | Kyai Lumaju wikan | tan antara dèn lêbêti | Ki Lumaju lêbête tanpa larapan ||

15. angrêbut ing rabinira | iku yayi dipun eling | dèn kèsthi ing têmahira | nora wande yayi benjing | wontên ingkang pinanggih | wêwalêsira wong agung | winangun satimbangnya | lara lan wirang pinanggih | iku yayi sira angati-atia ||

16. iku yayi dèn angrasa | pasthi sira anêmahi | apa gawe angawula | yèn anglampahi tan yukti | akèh

--- [f. 58r] ---

kang wong ngèsêmi | datan prêcaya sirèku | miwah ratu pêkara | Sandisastra anauri | inggih kakang kalangkung nuhun kawula ||

17. sigêgên datan winarna | Serang mangke tan winarni | lumbung lagi dipun karywa | mangkana cêndhêke mangkin | mèh palasta kinardi | samya pinariksa iku | Tumgung Wirautama | dèn idêri sêdayèki | pinariksa sêdaya kang wêwangunan ||

18. Tumênggung Wirautama | Tumênggung Mindasupati | lan Kiyai Wăngsadipa | padha midêr mariksani | mapan tumingal sami | ing usuk-usuk tan arju | punika nulya mojar | Tumênggung Mindasupati | sapa duwe bubuhan puniki iya ||

19. dening wong iki gêgampang | anambut karyaning gusti | usuk-usuk kang kinarywa | sun wangwang kadya puniki | Tumgung Wirautami | lan Ki Wăngsadipa iku | padha gumuyu suka | wontên ingkang anauri | gih punika [puni...]

--- [f. 58v] ---

[...ka] ingkang adarbe bubuhan ||

20. Kyai Lumaju punika | duk wau wontên ing ngriki | mangke lagya mantuk wisma | mangkya sampuning kadyèki | nulya têtiyangnèki | mantuk pajar gupuh-gupuh | sapraptane wong ika | Lumaju lagya alinggih | dyan manêbda kyai kula tur uninga ||

21. wau Kyai Wăngsadipa | sarêng ki tumênggung kalih | mariksa lumbung punika | dandanan dèn pariksani | awon dipun tingali | bubuhan andika wau | usuk satunggal cacad | Tumênggung Mindasupati | nulya mojar sapa kang duwe bubuhan ||

22. dening gêgampang wong ika | usuke kadya puniki | ya ta sapamyarsanira | Ki Lumaju nêbda runtik | baya tumênggung iki | lanang dhewe ambêkipun | hèh kabèh batur ingwang | aja pêpeka ing ati | padha sira adandana ingsun lunga ||

23. ingsun mêngko arêp lunga | saking prênah

--- [f. 59r] ---

ingsun iki | sun mulih ing Parungkujang | nulya prêdandanan sami | amung rêringkêsnèki | kang dèn bêkta kabèh sampun | lumampah gêgancangan | Ki Lumaju tansah angling | ki tumênggung sadina dèn undhamana ||

24. panêdhaningsun ing benjang | lamun duka sri bupati | aja liyan kang dinuta | dening gusti benjing mugi | iya Mindasupati | dèn têkakêna maring sun | barêng takêr ludira | ing kono gon ingsun mati | esuk sore tumênggung têka sun papag ||

25. datan kawarna ing marga | sampun praptèng wismanèki | samya mênêdi gêgaman | acawis rahina wêngi | sakèh sanak lan siwi | myang kancane kabèh iku | samya ragêm sêdaya | yèn têka Mindasupati | pasthi lêbur kita aja na kang lirwa ||

26. ênêngêna tan winarna | kocapa sri narapati | katur Ki Lumaju kesah | kêrana Mindasupati | bêndu sri narapati | nulya utusan [utu...]

--- [f. 59v] ---

[...san] sang prabu | cêndhêke kang carita | kang tinuding ing nrêpati | Senapati Ratu Bagus Arywa Suta ||

27. jêjênêng Ki Wargahita | Kandhuruan Wadwaaji | prajurit Yudamênggala | mantri Aguskantar nênggih | sampun sêdaya cawis | kang winêling Ratu Bagus | saprayoganing lampah | măngsa borong kang tinuding | wus samêkta sêdaya gêgamanira ||

28. datan kawarna ing marga | prapta ing jajahan wukir | Kyai Lumaju kawarna | uning lamun dèn lurugi | pan sampun ngati-ati | Ki Lumaju asru muwus | marang kănca têtiga | Ki Agus sun karywa têlik | sapa wonge kang kinon dening jêng sultan ||

29. kang tinuding nulya kesah | angyêktèni wong kang prapti | tan lami nulya kapêdhak | lagya lèrèn gèn satunggil | ya ta samya abukti | sêmana pan samya wêruh | ing sakèhe wong têka | dudu Ki Mindasupati | miwah Kyai Wăngsadipa

--- [f. 60r] ---

nora nana ||

30. nulya wangsul têlikira | tan dangu anulya prapti | tinutur sapolahira | inggih kyai sampun prapti | ingkang dhatêng mariki | Ratu Bagus Arywa iku | layan Ki Wargahita | Guskantar lan Sajagati | Wadyaaji sarêng Ki Yudamênggala ||

31. miwah Dêmang Sêtyapatya | amung punika kang prapti | anênggih datan tumuta | Ki Lumaju asru angling | têmên pangawruhnèki | pacuwan sira tan tuhu | yèn tan têka wong ika | pasthi ingsun ora mati | yèn wong ika praptaa yêkti sun papag ||

32. apanjang lamun winarna | Ki Lumaju anglungani | sarayate sami kesah | angungsi marang wanadri | tan wruh ing polahnèki | munggah marang gunung luhur | kawarna kang putusan | wus prapta ing desa sami | gègèr sami kang wong desa abusêkan ||

33. wontên mangke kang winarna | Kyai Gêdhe Padhakasih | panêngêning Parungkujang | iku [i...]

--- [f. 60v] ---

[...ku] salamine urip | dèrèng uning wong iki | ing gêtihe dhewe iku | ki gêdhe ngamuk sigra | ya ta gègèr wong kang baris | salin tumbak ki gêdhe nora wigêna ||

34. singa katrajang pinêdhang | angamuk anêrang baris | mapan kathah antukira | Ki Gêdhe dipun tumbaki | sing kanan saking kèri | datan busik kulitipun | sigra Yudamênggala | kêlawan Ki Sajagati | Wargahita lan Ki Dêmang Sêcahita ||

35. miyarsa gègèr ing wuntat | sigra wangsul anulungi | Ki Gêdhe wus datan ana | angalas tan wruh ing warni | Yudamênggala angling | Ki Wargahita amuwus | sapa kang ngamuk ika | ya ta Ki Sura nauri | tan uninga kawula wastane tuwan ||

36. nanging kawula tumingal | gêng aluhur dêdêgnèki | warninipun bangbang awak | ulatipun angajrihi | pantês lamun prajurit | datan kathah ing pamuwus | punika priksa amba | wau kawula [ka...]

--- [f. 61r] ---

[...wula] tingali | tiyang kathah rencang kawula ayuda ||

37. angucap Yudamênggala | kados tan dipun tumbaki | sumaur punang wong kathah | inggih kyai kula uning | tinumbak wali-wali | datan pasah wong puniku | rencang kawula numbak | sêdaya kang numbak uning | tiyang kathah anumbak ana kang mêdhang ||

38. nanging datan dipun rasa | mêksa mangsah alok mati | kawula ugi dèn pêdhang | saking barkat kangjêng gusti | datan amiyatani | Yudamênggala amuwus | tiwas têmên wong kathah | wong siji tan kongsi mati | lah ta pira wong batur ingkang palastra ||

39. sumaur ingkang tinanya | wontên sêdasa kang mati | ya ta Ki Yudamênggala | sarencange wangsul malih | dhatêng Tubagus uni | prêsamya micarèng laku | Tubagus Arywa Suta | ngandika ing Wadyaaji | kayaparan karêpe sanak sêdaya ||

40. Ki Lumaju datan ana | ing pundi gèn angulati | matur [ma...]

--- [f. 61v] ---

[...tur] Ki Yudamênggala | sakarsa andika mangkin | kula dhatêng lumiring | Ki Wadyaaji sumaur | inggih yèn ing kawula | suwawi dipun tututi | sampun kandhêg yèn dèrèng kapanggih uga ||

41. ajêng uning katutugan | lumampah karsaning gusti | sampun kirang wong dinuta | nêdha sami dèn ulari | sêdaya rêmbag sami | ya ta kabèh budhal sampun | angungsêd karsanira | wadyabala wus cumawis | tan antara nulya manjing padhukuhan ||

42. dhukuhe Kyai Mandhala | Ki Mandhala kagèt angling | mulat ing gêgaman kathah | angucap ing rewangnèki | sapa kang prapta iki | angrusak panggonan ingsun | payo kita sêdaya | angamuk aja na gingsir | wong sêdasa rewange Kyai Mandhala ||

43. têngah tuwuh wayahira | Ki Mandhala gêng ainggil | ajênar pasarirannya | jêjenggot tibèng jajèki | bêbrêngosnya rêspati | sakêpêl sisih [si...]

--- [f. 62r] ---

[...sih] puniku | godhèg tur simbar jaja | yèn tinèn[5] tuhu ngajrahi[6] |[7] sarêng mangsah Ki Mandhala sarwi nginang ||

44. suruh sagulung sêdaya | jêbug sêdasa kèhnèki | dèn puluk dadi sapisan | sikêpe endhe atitih | pêdhang anglarap kèksi | sêpah dèn karywa sêsêmbur | idu pating samburat | Yudamênggala kawarni | sikêp endhe towok sênjatane ika ||

45. Yudamênggala prayitna | mapag wus ngandhut têtali | awêtara kalih dhêpa | kêlawan watu sawiji | siyaga polahnèki | Ki Yudamênggala iku | endhe towok sikêpnya | sarwi sira dèn gêgandhi | lamun tinon Yudamênggala prawira ||

46. alok amuk Ki Mandhala | nêmpuh baris kanan kèri | tinumbak nora wigêna | gègèr busêkan kang jalmi | alok sing kono adhi | tumbakên enggal wong iku | mangsah Yudamênggala | angucap mundura sami | sun umangsah

--- [f. 62v] ---

Ki Mandhala anêrajang ||

47. Ki Mandhala aglis mêdhang | Ki Yudamênggala tangkis | dèn sogok Kyai Mandhala | kêna lambunge tan kanin | malèsèd towoknèki | datan busik kulitipun | sigra Yudamênggala | dèn pêdhang baunirèki | murub mèntèr pêdhange nora wigêna ||

48. Yudamênggala angucap | mati sira dening mami | sumaur Kyai Mandhala | têlasêna kuwatnèki | têtumbakirèng mami | têkakêna kulit ingsun | pacuwan sira kêmba | yèn padha jalu sayêkti | sira uga andêl-andêle sang nata ||

49. sun wong gunung kaluyutan | saprande[8] tan gumingsir |[9] Yudamênggala saurnya | dèn panggah aywa gumingsir | eman sira yèn mati | angur milua lumayu | sumaur Ki Mandhala | hèh aja kakèhan angling | kêmbulana angajaka maning kănca ||

50. amêdhang ganti dèn tumbak | pating jalêprèt

--- [f. 63r] ---

swaraning | angisis punang wong kathah | ajrih yèn parêka sami | dening prêkosanèki | sakèhing miyat gêgêtun | kulite apa baya | kabudayane wong iki | malah pêpêr lêlandhêpe pêdhang ingwang ||

51. atêmpuh lan endhenira | salin surung polahnèki | ambêkan samya rênggosan | agênti ukih-ingukih | sing tungkul dèn larihi | agênti mêdhang anuduk | ya ta Yudamênggala | ngêntèkkên karosannèki | dyan tinumbak endhene Kyai Mandhala ||

52. endhene pêcah mrêrapat | Ki Mandhala kasêliring | dèn tumbak lambunge têdhas | Ki Mandhala angêmasi | warnanên wadyanèki | sêdaya pan sampun lampus | dening Ki Wargahita | kalayan Ki Wadyaaji | Sajagati kalayan Ki Aguskantar ||

53. Ratu Bagus Arywa Suta | anêmên dènnya numbaki | mring rewange Ki Mandhala | wong Bantên pan kathah mati | atanapi [a...]

--- [f. 63v] ---

[...tanapi] kang kanin | wus sirêp sirnaning mungsuh | samya rarywan sêdaya | pan samya micara sami | Ratu Bagus Arywa Suta pagunêman ||

54. sapasar sapuluh dina | Ki Lumaju dèn ulati | dèn sasak ing wanawasa | malah ing pucaking wukir | dèn sêbar dèn ulari | nora nana wartanipun | linarah tan kapêdhak | samya pagunêman malih | sampun rêmbag sêdaya lamun mantuka ||

55. tan antara nulya bubar | gêgaman sawadya ngiring | wus lami dènnya lumampah | datan kawarna ing margi | sêmana nulya prapti | ing Bantên sawadyanipun | Tubagus Arywa Suta | tanapi punggawa mantri | lajêng samya umarak ing kangjêng sultan ||

56. sultan lagya sinewaka | aglar munggèng darparagi | Ratu Bagus Arywa Suta | ajajar sarewangnèki | umatur Waduaji | inggih kawula pukulun | sêdaya abdi tuwan | samya anglampahi kardi |

--- [f. 64r] ---

nanging botên angsal satutuging lampah ||

57. pun Lumaju sampun kesah | sami kawula ulari | ing wanapringga kaoyak | miwah saluhuring wukir | inggih botên kêpanggih | anuntên manggih kang dhukuh | awasta pun Mandhala | punika ingkang darbèni | wontên kang wong sêdasa rencange griya ||

58. tumingal têtiyang kathah | botên mawi takèn malih | lajêng ngamuk pun Mandhala | sarencangipun tan kari | nuntên dipun kêmbari | dening punggawa sang prabu | gih pun Yudamênggala | rencangipun toh kawani | sampun pêjah pun Mandhala sarencangnya ||

59. wontêndening wadya tuwan | ingkang saking Bantên gusti | ingkang kacêpêng punika | dening Yudamênggalèki | miwah sarencangnèki | kawula etang pukulun | kalih bêlah kang pêjah | ya ta kèndêl sri bupati | awêsana sang nata aris ngandika ||

60. mêngkana timbalanira | ing Tubagus [Tubagu...]

--- [f. 64v] ---

[...s] Arywa singgih | miwah ing sarencangira | pangandikaning nrêpati | iya sêdhênge iki | sêmono ing lakunipun | dening silih mêngkana | Si Lumaju anglungani | iya iku bisaning wong angawula ||

61. punika wong datan alpa | dening pangawulanèki | sawab wêdi ing gustinya | nora yèn wêdia iki | ing pakênira yayi | miwah ing punggawaningsun | lamun dèn tindakêna | Tumênggung Mindasupati | apadene lamun yayi Wăngsadipa ||

62. pasthi Lumaju tan lunga | pantês dèn rewangi mati | mungsuha wong roro ika | kang dadi rasaning ati | Tubagus matur aris | yêktos mêngkatên pukulun | lêrês timbalan nata | punggawa asaur pêksi | satuhune pangandika jêng sang nata ||

63. nulya miyos kampuh reyal | wêwadhah panampan rukmi | wus pinacang saking pura | surat jênêng mawi kitir | wus katur ing sang aji | kèhing reyal lawan kampuh [ka...]

--- [f. 65r] ---

[...mpuh] | nulya dipun srahêna | mring Tumgung Wirautami | nulya mara ing Tubagus Arywa Suta ||

64. tilar lante linggwèng kisma | Ratu Bagus Arywa singgih | anulya kampuh sinandhang | manêmbah anuhun ing sih | nulya sarencangnèki | mêngkana ing tingkahipun | nuntên Ki Wăngsadipa | amaos ungêling tulis | Ratu Bagus Arywa Suta ingkang nama ||

65. Pangeran Arywadikara | mêngkana Ki Wadyaaji | jumênêng Ki Kandhuruan | Wargahita jênêngnèki | jinênêngakên mangkin | Răngga Prêmana puniku | dening Yudamênggala | apan sinungan kêkasih | ajêjuluk Ki Tumênggung Ănggabaya ||

66. Bagus Kantar pinaraban | Ki Nayadigda ing mangkin | Dêmang Sêtyapati ika | jênêng Arywa Sêtyapati | sampun jumênêng sami | tan dangu jêngkar sang prabu | ing mangkya sinêngkalan | Palumaju laminèki | rasa nênêm tataning rat nata arja |[10]|

67. nora karênga tatanya |

--- [f. 65v] ---

punika dadya satunggil | ing mangke lah ucapêna | Palumbung layan Pawukir | punapa inggih malih | karsane ki patih iku | kawula ngularana | kang prayogi katur malih | pênêdipun katura ing dhangdhanggula ||

17. Dhandhanggula

1. Sandimaya sadalu tan guling | angên-angên prayogine ingkang | pantês katura ing mangke | punapa kang kacatur | sasampune Palumbung iki | lah yayi Sandisastra | payo kita ruruh | mênawi prayogèng karsa | kawitane dadya Pacarêbon[11] iki | iku pantêsa jaman ||

2. Sandisastra mangkya sêdya amrih | nênggih kakang Kyai Sandimaya | andika tutur milane | Pagêrage puniku | kadyapundi milane dhingin | malah amangun yuda | Kangjêng Sultan Agung | kalayan kang para warga | ing Gêrage punapa rinêbut uning | lan sapa ingkang salah ||

3. Sandimaya mangkya angling

--- [f. 66r] ---

aris | ingsun yayi tan wruh ingkang salah | nanging mêngkene tuture | Ratu Mêtaram iku | dadi raja ing tanah Jawi | sakèhing kang nagara | kabèh samya têluk | pugas wetan Bêlambangan | pugas kilèn Kêrawang watêsing nagri | kang nora Surasowan ||

4. sakèh ratu tanah Jawa iki | miwah sakèh kang para dipatya | kumpul ing Mêtaram kabèh | padha karèh wong iku | nanging Ratu Carbon ing nguni | nora karèh Mêtaram | kêrana puniku | Sultan Mêtaram punika | pan gêguru mring Ratu Carbon ing nguni | nora na ing Mêtaram ||

5. Panêmbahan Ratu Pakungwati | nanging nityasa sok ingaturan | marang Mêtaram sabêne | tan lami anèng ngriku | nulya ana sêsalad agring | ing Mêtaram punika | orêg nêgara gung | nulya mantuk panêmbahan | samya saras datan na ingkang sakit |[12] sampurna kang nêgara ||

--- [f. 66v] ---

6. lagi măngsa sasi Pasa iki | pan Suhunan Mêtaram utusan | dhumatêng nagri Gêrage | ambêkta atur-atur | dhasthar renda miwah kulambi | sarta matur mêngkana | suhunan puniku | katur dening kang putusan | pan kawula ingutus gusti ing mangkin | dening putra sampeyan ||

7. aturipun putranta ing nguni | arsa dhatêng mariki priyăngga | dening kathah pambêngane | jêng panêmbahan ratu | angandika apa ta kardi | anak êmas priyăngga | yèn têkaa mring sun | agawe susah manira | anak prabu praptaa mriki pribadi | ingsun nora kawawa ||

8. mapan lungguh ingsun iki fêkir | nora pantês kadhatêngan nata | dening ratu ingkang gêdhe | yèn kangêna ngur ingsun | pantês têka marang Mêtawis | kaya saban mêngkana | punang duta matur | inggih wontên karsa tuwan | aprêyogi ing lampah tuwan pribadi [priba...]

--- [f. 67r] ---

[...di] | măngsa borong sampeyan ||

9. punang duta manêmbah turnya mit | tan kawarna lampahirèng marga | sampun prapta ing prajane | Nayamagănda iku | sampun katur satingkahnèki | marang Sultan Mêtaram | ênêngêna iku | kocapa Jêng Panêmbahan | Pakungwati sampun sêpuh jênêngnèki | lan sampun apêputra ||

10. kang winastan putranya anênggih | Jêng Pangeran Adining Kusuma | datan lami ing jênênge | atilar putra jalu | kang jêjuluk Pangeran Rêsmi | lintang sihe kang eyang | jêng pangeran iku | binadhe-badhe punika | anggêntosi dadya Natèng Pakungwati | anulya ingestrenan ||

11. jinênêngakên ing măngsa iki | Panêmbahan Adi Pakungwatya | nêmbahan ratu dikane | dhumatêng wayahipun | besuk-besuk sapungkur mami | yèn Sultan ing Mêtaram | angarsakên [angar...]

--- [f. 67v] ---

[...sakên] iku | têluk ing Bantên punika | pan pacuwan para milu micarani | têka para mênênga ||

12. nêmbah matur panêmbahan adi | inggih eyang kula wus uninga | lamun wontên wasiyate | ênêngêna puniku | lami-lami măngka kawarni | nênggih jêng panêmbahan | ratu măngsa iku | akesah dhatêng Mêtaram | wus kawarta yèn panêmbahan mariki | ya ta samya pinapag ||

13. gajah sampun binusanan adi | lan turăngga rinênggèng busana | bêdhaya pêpitu kèhe | prêsamya kinèn mêthuk | sampun prapta dhatêng Mêtawis | jêng sunan asung bêktya | mêndhêk ngaras suku | panêmbahan ratu ika | parêng jajar ing mangke dènira linggih | wontên nginggil priyăngga ||

14. kabèh parêng kang para dipati | ya ta matur Jêng Sunan Mêtaram | kula kalangkung kangêne | malah kula rumuhun | ajêng marak ing Pakungwati | pênêmbahan ngandika | anak êmas ingsun |

--- [f. 68r] ---

mandaha susah manira | kadhatêngan ratu agung anak mami | manira wong kasihan ||

15. nora pantês anak mas puniki | ingkang prapta pan pantês manira | mriki tan ana susahe | sampun lami cinatur | ingaturan pondhok rêspati | miwah liman punika | lawan kudanipun | kalayan bêdhaya sapta | sabusana ngaturkên tan ana kari | ingkang sarywa kêncana ||

16. ya ta bubar sakèhe kang nangkil | panêmbahan rêspati pondhoknya | akasukan sadinane | ya ta lami ing riku | nulya wontên sêsalad agring | orêg wong sanêgara | panjang kang kacatur | cêndhêke nulya ngaturan | panêmbahan mantuka ing Pakungwati | mari punang sêsalad ||

17. sapungkurnya panêmbahan mulih | nulya ilang mangke kang sêsalad | sapunika ing tuture | ri sampunnya kadyèku | Panêmbahan ing Pakungwati [Pa...]

--- [f. 68v] ---

[...kungwati] | mantuk ing rahmatolah | ingkang dadya ratu | anênggih wau kang wayah | nora lami nulya kesah mring Mêtawis | lami sampun aseba ||

18. amarêngi kangjêng sri bupati | Susuhunan Mêtaram sineba | para dipati sakèhe | ya ta prêsamya nginum | Panêmbahan ing Pakungwati | tumut samya drawina | sukanya kêlangkung | sêdhêng wuru-wuru dawa | pun Tumênggung Singaranu anglarihi | nulya matur mangkana ||

19. aturipun nênggih amrih singgih | Ki Tumênggung Singaranu ika | mêngkana aris ature | inggih jêng sang aulun | kula gusti atur prêniti | ing rat Jawi punika | sasi kalih iku | mapan srêngenge punika | yèn kêkalih dados patabiran gusti | tan cahya ing rat Jawa ||

20. botên srêngenge layan kêkalih | sayêktose yèn wontên mêngkana | dados patabiran [patabira...]

--- [f. 69r] ---

[...n] gêdhe | mêngkatên malihipun | dados sangar ing rat puniki | yèn srêngenge satunggal | malulu rahayu | susuhunan aris nêbda | Singaranu anglêngkara ujarnèki | iku pan nora kêna ||

21. yèn ambilana srêngenge iki | mapan dhingin punika dadinya | wus pinasthi ing prênahe | tumênggung adrêng matur | kadyapundi inggih ta gusti | yèn wontên sanggup ika | angracuta iku | jêng suhunan angandika | sakarêpe yèn ana kang angambili | ingsun nora micara ||

22. Ki Tumênggung Singaranu angling | kang tinuju dhatêng Panêmbahan | Pakungwati kang lininge | angrimuk ki tumênggung | hèh Pangeran ing Pakungwati | andika pantês uga | angrimuka iku | ing warga tuwan sêdaya | dipun kathah pitutur andika bêcik | dhatêng ing Surasowan ||

23. măngka Pangeran ing Pakungwati | sampun supe wêkase kang eyang | kalingan dening

--- [f. 69v] ---

sukane | aris pangeran muwus | inggih kyai manira iki | asanggup nêlukêna | ing benjang puniku | nulya ki tumênggung ika | api ora wuwuse kang amrih singgih | nanging dahat tan kêna ||

24. pan punika trahing Gunungjati | măngka Pangeran Gêrage mojar | punapa lire mêngkene | punika pan kacatur | kadya êpang upaminèki | sampun ta ingkang êpang | tan sêmpala iku | sumilih uwit manira | parandene iki ana ing Mêtawis | ki tumênggung gumuywa ||

25. nampèl pupu suka dènira ngling | sêtya têmên pangeran andika | dadia ing usadane | upamaning andhukun | pan andika bisa rêracik | benjing yèn palipurna[13] | kang agring puniku | dadosa kanthi andika | pantês têmên ragême sudara wèdi | dadya saekapraya ||

26. Jêng Pangeran Pakungwati angling | pintên banggi yèn kadulurana [kadulur...]

--- [f. 70r] ---

[...ana] | anêdha kita samine | aputusan puniku | pan manira putusan malih | sampun akèh wicara | nêdha sami iku | saur paksi kang punggawa | dawêg mangke ki tumênggung dika tilik | ing karsane pangeran ||

27. nulya ngêdhaton suhunan aglis | gumarêbêg sakèhing pawongan | wadya gung luwaran kabèh | măngka dadya sing ngayun | ki tumênggung arsa yêktosi | putusan măngsa ika | jalma kang dèn utus | wong têtiga Rujitnala | pun Jawiring lan Sang Ywang Panêngah malih | punika kang kawarna ||

28. punang duta saking Pakungwati | ajêjuluk pun Sêcadimarta | pan punika ing rencange | pun Jawiring puniku | andhap alit titi yèn angling | sampunnya winawêkas | salampahing ngutus | Jawiring Sang Yyang Panêngah | sampun mangkat tan winarna duk ing margi | dhatêng ing Surasowan ||

29. ya ta

--- [f. 70v] ---

kinèn mondhok duta katri | ing Pabeyan Karangantu ika | ya ta sinuguhan akèh | măngka Jêng Sultan Agung | miwah sakèh punggawa mantri | myang sakèh para warga | sêdaya akumpul | tanapi para nayaka | para putra pêpêk sakathahing[14] mantri | bêbêkêlan lêlurah ||

30. kabèh samya binusanan adi | sampun sumaos Sri Naranata | lamun katêkan dutane | sakèh punggawa mêtu | nanging wontên punggawa kalih | pinênging mêtu agya | ênêngêna iku | Ki Naranata punika | Narawăngsa pinênging mêtu marêngi | mêngko sira mêtua ||

31. mêngko mêtua wong roro iki | lamun uwis têka têtaminya | Rujitnala katêlune | ri sampunnya kadyèku | pun Panêngah lan pun Jawiring | wus prapta ing ngajêngan | sampun samya lungguh | pun Jawiring mawi sêrat | Sang Ywang Nêngah angamping wontêng ing kering | Rujitnala

--- [f. 71r] ---

ing kanan ||

32. sampun tinampèn kang punang tulis | sampun katur dhatêng kangjêng sultan | punang duta tur sêmbahe | ngandika Sultan Agung | hèh Jawiring apatih maning | karêpe tumgung ika | miwah sanak ingsun | maning sajabaning surat | wêtokêna pun Jawiring matur aris | inggih gusti jêng sultan ||

33. matur aris sira pun Jawiring | inggih nêdha winawuh-wawuhan | kalayan sampeyan mangke | dening sih pênêdipun | botên cuwa karsanirèki | rèhing tunggil satanah | paran karsa ulun | jêng tuwan dhatêng mêndhêta | pun tumênggung saos ing karsa jêng gusti | kang wontên ing Mêtaram ||

34. nulya Kangjêng Pangeran Pêpati | angandika iya Rujitnala | apa silih ing cacade | rèhing padhaning ratu | pêpatutan padha bupati | miwah padha punggawa | Tumgung Singaranu | pantês padha asêsanak | lan Tumênggung [Tumêng...]

--- [f. 71v] ---

[...gung] Wirautama ing riki | apa karêpe iya ||

35. nêmbah matur aris pun Jawiring | inggih pangeran kadya punika | kajêng pun tumênggung mangke | sampun pêthot puniku | aputusan ing sabên sasi | lan sabên musim tuwan | nênggih dèn lumintu | sing Mêtawis aputusan | saking Bantên punika putusan malih | dados saekapraya ||

36. ya ta langkung panjang dènira ngling | kathah-kathah ingkang samodana | nulya miyos pasuguhe | pêpundhutan lumintu | sigra kinèn samya abukti | nulya prêsamya boga | pun Jawiring wau | kalayan Sang Ywang Panêngah | ya ta mêdal Ki Narawăngsa anênggih | layan Ki Naranata ||

37. lêlakone pan kinardi-kardi | mapan kinèn dadya patêlêngan | Jawiring kandhêg tingale | dènira muluk sêkul | cêngêng mulat ing wong kêkalih | kalintang gawokira | miyat ing jalmèku | angucap

--- [f. 72r] ---

sajroning nala | desa gêdhê nêgara Mêtaram iki | tan ana kaya ika ||

38. apan sampun dènira abukti | kangjêng sultan anulya ngêdhatyan | nayaka punggawa kabèh | pun Jawiring wus mantuk | marang pondhokira ing nguni | tansah sinusuguhan | praptane lumintu | pinasthi saking Pabeyan | sampun lami pun Jawiring arsa pamit | tinêmbang mesa ngwiyat ||

18. Kinanthi

1. mêngkana ingkang winuwus | pun Jawiring amit mulih | ya ta nulya kangjêng sultan | parêng aputusan malih | duta saking ing Mêtaram | angyêktosi pun Jawiring ||

2. sampun sami amit wau | kang kinèn lan pun Jawiring | ingkang wasta Kyai Miyah | sartanya sinungan kanthi | mantri kang saking kaneman | Bagus Jăngga kang wêwangi ||

3. lawan Bagus Tombol iku | kalayan Ki Cilipathi | wong sêkawan winawêkas | ri sampunira winêling | nawala sampun [sa...]

--- [f. 72v] ---

[...mpun] tinampan | sing Mas Dipaningrat iki ||

4. sampun kesah samya arju | datan kawarna ing margi | ya ta prapta ing Sêmarang | kalayan Kyai Jawiring | pun Jawiring nulya minggah | anulya dhatêng Mêtawis ||

5. duta saking Bantên iku | kinèn ngantos ing Sêmawis | wus lami anèng Sêmarang | angarsa-arsa kang prapti | wus angsal sêdasa dina | lan kănca rêrasan sami ||

6. ya ta sami tinatamu | dening punggawèng Sêmawis | pan sampun samadya căndra | nulya ana wong kang prapti | utusan saking Mêtaram | sarta pasuguhirèki ||

7. wong satus ingkang amêthuk | pêpikul lawan turanggi | ri sampunira mêngkana | anulya samya lumaris | samya kinèn nitih kuda | duta saking Bantên nênggih ||

8. wong jagul wus samya mikul | pamapag saking Mêtawis | enjing mangsanira mintar | wus wêtara têngah ari | prapta malih [ma...]

--- [f. 73r] ---

[...lih] ingkang mapag | sarta pasêsuguhnèki ||

9. samêkta turangganipun | myang pasuguhira malih | sêdaya samya amboga | kinèn timbalan acawis | tanapi asalin kuda | myang pêpikul samya ganti ||

10. sadina dènnya lumaku | prapta ing wijil sadêmi | lawang agêng pan punika | winastanan ngampèl nênggih | anulya kinèn mondhoka | ing wisma kang tunggu kori ||

11. namanya kang têngga pintu | Ki Nayapatra ngajrihi | rerehane Nayapatra | wong satus kang têngga kori | ya ta warnanên sêmana | pamondhokanira asri ||

12. sêsuguhira lumintu | sinung kêbo lawan sapi | sapasar ana ing kana | nulya ana duta prapti | angenggalakên lampahnya | gêgancanganing lumaris ||

13. akarywa jrih yèn dinulu | sigra mintar saking kori | samarga amawi tundhan | kadya lampah duk ing

--- [f. 73v] ---

nguni | solahira punang duta | pamrihira dèn kèringi ||

14. anggêgêtapi kang rawuh | sampun sadina sawêngi | lamine sing pintu ika | prapta ing pintu Salêmbi | [...] | [...] ||[15]

15. pasuguh raintên dalu | sapasar anèng Salêmbi | anulya na duta prapta | tingkahnya gêtêri ati | kadya arsa ambăndaa | lêlewane yèn liniring ||

16. lir amêdèkakên iku | nulya mintar sing Salêmbi | sadalan amanggih tundhan | kadya lampah duk ing nguni | solahira punang duta | amrih dipun kawêdèni ||

17. anggêgêtapi kang rawuh | sampun sadina sawêngi | lamine ing pintu ika | prapta ing pintu Salêmbi | kinèn sami arerena | sampun manggih pondhok bêcik ||

18. namane kang têngga pintu | Rêksaprana kang wêwangi | punika kang têngga bandar | rerehane wong puniki | wong patang atus kathahnya | kang têngga bandar Salêmbi ||

--- [f. 74r] ---

19. pasuguh raintên dalu | sapasar anèng ing riki | anulya putusan prapta | sarwi gêgêtêri ati | kadya wong arsa ambănda | lêlewane wong puniki ||

20. Bagus Jăngga aris muwus | marang sarewangirèki | wong batur padha prayêtna | aja pêpeka ing ati | arêp dèn apakkên kita | sun jaluk sarewang mami ||

21. yèn prapta ing karywa agung | aja na kang nutut siji | kadya dèn têtungkul kita | sumaur Ki Cilipathi | măngsa ta kita arêpa | lingsêm kongkonan ing gusti ||

22. Kyai Miyah mangkya muwus | angur kita ngariyini | Kyai Tombol mangkya ngucap | aja na para dhingini | nanging yèn ika tumêka | karêpe kita nimbangi ||

23. nulya sami alêlaku | sadina ing lawang taji | nulya kinèn samya rarywan | kadya lampahirèng nguni | ing lawang taji punika | namane ingkang gêdhèni ||

--- [f. 74v] ---

24. Kyai Bagus Pathi iku | desa agung lawang taji | awêtara wong sanambang | rerehane Bagus Pathi | sapasar ana ing kana | Ki Bagus Pathi nyuguhi ||

25. măngka lumaris ing riku | pan dèn atêrakên nênggih | pêpikul lawan turăngga | mapan sami dèn salini | Ki Baguspathi tumingal | gumarêbêg ingkang ngiring ||

26. sadina samya lêlaku | prapta ing pintu nêgari | winêstanan gêledhegan | pintune ing darparagi | wontên mantri ingkang mapag | namane Ki Wirakarti ||

27. nulya kinèn mondhok[16] sampun | ing wismane Wirakarti | sampun manggih pêpajangan | pajabungan kang wong cawis | tan ana ing sangsaranya | dhatêng têka ngrêratêngi ||

28. bêdhaya cawis ing riku | têtabuhane cumawis | wong dalêm wus cinawisan | sadinane lêladèni | sabên dina

--- [f. 75r] ---

wong sêkawan | punika aganti-ganti ||

29. Ki Wirakarti amuwus | nênggih dhatêng Cilipathi | Ki Cili para kantuna | manira arsa tur uning | marang ki tumênggung ika | punapa karsane mangkin ||

30. lan mênawi manirèku | tinakenan iku mangkin | sapa jênêng pakênira | satunggil-tunggile iki | kang tinanya samya pajar | salungguhe siji-siji ||

31. sadina sawêngi iku | lungane Ki Wirakarti | nulya Wirakarti prapta | wus jajar samya alinggih | Ki Wirakarti angucap | pakênira sanak mami ||

32. Kyai Warang basaningsun | marang para Cilipathi | Ki Cilipathi angucap | sakarsa pakênirèki | anampar angaku warang | gih manira amangsuli ||

33. sampun alami wong iku | dèrèng pinanggihan iki | wontên samadyaning căndra | mêngkana putusan prapti | saking ki tumênggung ika |

--- [f. 75v] ---

praptane anggêgitani ||

34. punang duta sru amuwus | para dipun andikani | dening ki tumênggung mara | dèn inggal lan Wirakarti | anulya Ki Miyah dandan | sêdaya sarêng lumaris ||

35. siyaga sarencangipun | sampun rêmbag barêng mati | datan kawarna ing marga | prapta ing pasowannèki | Ki Singaranu Dipatya | wus katêmu samya linggih ||

36. kang nangkil jêjêl supênu[17] | malah anglèr dhatêng siti | Kyai Miyah Bagus Jăngga | kalayan Ki Cilipathi | sami siyaga ing baya | Bagus Tombol ngati-ati ||

37. dening sêsêk jêjêlipun | tatanipun mêmêdèni | Wirakarti wruh ing sipta | nulya Wirakarti angling | hèh wong kathah sumingkira | wèhana ênggon têtami ||

38. anulya piyak wong iku | dutèng Bantên samya linggih | akumpul tan arsa pisah | kalawan sawadyanèki | Ki Singaranu punika | anulya têtanya aris ||

39. sabdanira [sabda...]

--- [f. 76r] ---

[...nira] manis arum | sêdaya pan kinèn linggih | Ki Sanak punapa karywa | atawa para sumiwi | punapi para punggawa | atawa si para mantri ||

40. Ki Cilipathi sumaur | pasudagaran ngong iki | dening wang dinuta ika | manira angrèh pasisir | namaningsun ing jro kutha | kawical lungguhing mantri ||

41. lagya pinarcayan tèngsun | de Pêpatih Surasaji | ki tumênggung malih tanya | lah pintên kathahe iki | wadya ing Bantên punika | pirang lêksa pirang kêthi ||

42. lan pira sêntananipun | pirang atus kathahnèki | lan mantri miwah punggawa | tanapi para bupati | kang têluk ing Surasowan | pintên wêwilangannèki ||

43. Kyai Miyah mangkya muwus | Bagus Tombol anauri | inggih sakèhing nayaka | langkung saking satus ugi | tanapi kang para warga | tan têbih sêmantên malih ||

44. nênggih Adipating[18] Lampung | kang têluk ing

--- [f. 76v] ---

Surasaji | datan kadugi amical | nanging ta watêse nênggih | tanah Lampung Tulangbawang | pugas ingkang lor puniki ||

45. lêlayarane mangidul | wus ngidul mangetan malih | lamun lêlayaran eca | samadya sasi gya prapti | malah dhatêng ing Solebar | punggawa para dipati ||

46. sabên nunggal sasi iku | praptane aganti-ganti | samakta bêkta sênjata | acawis bok ana kardi | sabên lamun mangun yuda | dadya pêpucuk ing jurit ||

47. wontên dening rayatipun | anglèr dhatêng wukir-wukir | sambung Malangkabo pisan | miwah lan Polembang malih | dening wong Bantên punika | botên wontên sanggup milis ||

48. pan salami-laminipun | dèrèng dipun pêthèk nênggih | nanging lamun wontên karywa | sêdaya kang siwi-siwi | sabên lamun wontên karywa | nulya saos balanèki ||

49. Ki Singaranu amuwus |

--- [f. 77r] ---

gêdhe nagri Surasaji | lan ing Mêtaram punika | kadospundi wangwangnèki | gêdhene myang prakosanya | lan gagahipun liniring ||

50. Ki Miyah nambungi wuwus | datan wontên kang ngyamèni | yèn ing rat Jawi punika | miwah Mêkasar myang Bugis | yêkti agêng ing Mêtaram | botên wontên kang mandhingi ||

51. ki tumênggung aris muwus | lah kaya kaprêye maning | ing nagri Mêtaram ika | akèh ta atawa kêdhik | macane ingkang agalak | Kyai Miyah anauri ||

52. yêktos kathah simanipun | dèn gunggung nagri Mêtawis | anambungi Bagus Jăngga | inggih punika kiyai | sampun nênggih ing Mêtaram | pan punika agung luwih ||

53. sumilih Bantên puniku | prandènipun nagri alit | kathah sima ingkang galak | tan kêna kinêpung wani | singidan ing wanapringga | angêkês angarah jalmi ||

54. Ki Tumênggung Singaranu | muwus asru [a...]

--- [f. 77v] ---

[...sru] têmbungnèki | ki lurah kagêngan tămpa | manira ambasajani | nora yèn angapêsêna | nêgara ing Surasaji ||

55. alami wontên ing ngriku | prêsamya ujungan liring | tampan-tinampan ing karsa | nora nana angandhapi | tan ana angungkulana | tan ana ingkang katitih ||

56. sampun sinuguhan iku | sakabèh prêsamya bukti | ri sampunnya dhêdhaharan | anulya prêsamya pamit | bubar sakèh kang sewaka | punang duta sampun mulih ||

57. ing pondhok lami puniku | kasukan siyang lan latri | wus kinèn anjajah desa | midrê-midrê ing nêgari | binakta ing darparagya | dènira Ki Wirakarti ||

58. wong Bantên pan kinèn wêruh | ing wong sêsêpton[19] ing ngriki | kang duta samya uninga | gawok dening kèhing wajik | miwah kathahing punggawa | datan kaduga micali ||

59. langkung kathah wadyanipun | mèh sêsêk ing Darparagi [Darpa...]

--- [f. 78r] ---

[...ragi] | yèn wong batur wus kapisah | nora sanggup angulati | alun-alune punika | jêmbare anglêliwati ||

60. apanjang lamun cinatur | sampun lami amit mulih | linilan dening sang nata | nulya ngatêrakên sami | tan winarna anèng marga | sampun prapta ing Sêmawis ||

61. nulya minggah ing prêrau | layar sakeca ing margi | sampun prapta Surasowan | awêtara têngah wêngi | nulya marak ing jêng sultan | wus kapanggih lan sang aji ||

62. pinarak ing sitiluhur | sampun samya atur bêkti | sri bupati angandika | sarya ngêlus sirahnèki | andikanira jêng sultan | kasangsara sira iki ||

63. ingsun apan uwus wêruh | ana wong matur ing mami | ing sabarang polahira | duk lagya anèng Mêtawis | malah apralambi macan | kangjêng sultan anitèni ||

64. ya ta ri sampunnya katur | prêkara kang agêng alit | satingkahe [satingkah...]

--- [f. 78v] ---

[...e] wong Mêtaram | lan Pangeran Carbon nênggih | sampun katur sakarnya[20] |[21] kangjêng sultan angriki |[22]|

65. ing sasmitane wong iku | nulya samya kinèn mulih | jêng sultan wus angêdhatyan | enjing kawarnaa malih | sakèh kang saking Mêtaram | sêdaya wus dèn durmani ||

19. Durma

1. enjingipun kangjêng sultan sinewaka | pinarak ing sitinggil | tan kathah punggawa | amung kang para putra | Tumêng gung Wirautami | Ki Wăngsadipa | Tumgung Mindasupati ||

2. atanapi Kyai Êmas Dipaningrat | lawan Ki Rêksagati | myang Ki Răngga paman | Ki Răngga Titahjiwa | kalawan Ki Wadyaaji | Ki Nămpabaya | Kiyai Senapati ||

3. lawan mantri awêtara kalih dasa | Kyai Miyah kawarni | lawan sakancanira |[23] wong sêkawan punika | pan samya dipun timbali [timba...]

--- [f. 79r] ---

[...li] | tan dangu sira | sêdaya samya prapti ||

4. nulya miyos pacatu dadar kagungan | mring Ki Miyah rumiyin | wus sinungan reyal | sarta kampuh rasukan | Kyai Bagus Jăngga malih | sinungan reyal | sarta kampuh kulambi ||

5. miwah Cilipathi wus sinungan reyal | kampuh lawan kulambi | Bagus Tombol ika | pan sampun dinadaran | sêdaya sampun wêradin | pan wong sêkawan | sinung lêlinggih lumping ||

6. Kyai Miyah jinulukan Kartiduta | ya ta Ki Cilipathi | nênggih pinaraban | Kyai Wăngsadikarywa | Bagus Tombol kang wêwangi | Ki Wiranaya | Bagus Jăngga kawarni ||

7. pinaringan nama aran Astranaya | suka sri narapati | ing măngsa punika | pilih lêlungguh lantya | kang kathah lêlinggih lumping | prandene ika | tan gampil anglampahi [anglampah...]

--- [f. 79v] ---

[...i] ||

8. kangjêng sultan ngandika ing Astranaya | kapriye sira dhingin | duk anèng Mêtaram | matur Ki Astranaya | inggih nyana kula gusti | dipun siyasat | tampi dipun cêpêngi ||

9. tingkah polahing wong miwah punang duta | wong kathah ingkang prapti | samakta gêgaman | têmbunge punang duta | kêras gêgirisi ati | kawula tuwan | saos siyang lan latri ||

10. mapan asring kawula sampeyan duta | rumiyin dhatêng Kêling | lan Suranurbaya | nuntên dhatêng Polembang | dhatêng Jambi myang ing Bali | tur angsal kuda | wasta pun layarwaring ||

11. dhatêng Acih nuntên dhatêng Johor tuwan | nuntên dhatêng Dragiri | nuntên ing Mêkasar | andhèrèk Sayid tuwan | parêng layan pun Ngabèi | Apagnyamarta | raja duta ing nguni ||

12. dèrèng kula amanggih kadya [ka...]

--- [f. 80r] ---

[...dya] mêngkana | polahe wong Mêtawis | samarga punika | sabda karywa sasmita | satindak-tanduk lêlungid | yèn wontên salah | têmbungira ngajrihi ||

13. Sri Narendra ing Bantên alon ngandika | Kartiduta ngong tari | kaya priye sira | ing Mêtaram kiranya | apa ta kongsia benjing | anglurugana | marang Bantên puniki ||

14. Kartiduta matur ing tampi kawula | kados lamun dhatêngi | yèn tan wontên tuwan | barkah kangjêng paduka | anulak rêrêm Mêtawis | amung paduka | kang mêngku Surasaji ||

15. ya ta jêngkar kangjêng sultan angêdhatyan | punggawa bubar mulih | rêrêm măngsaika | tan ana amicara | malah dipun sêngkalani | ardi winayang | èndri jalma kawingking |[24]|

20. Pangkur

1. ri sampunira mêngkana | sultan [su...]

--- [f. 80v] ---

[...ltan] kilèn amangun korab adi | lintang dening agêngipun | malah ing mangke kocap | duk Pakorab pintên lamine puniku | nulya kangjêng sultan wetan | mangun wangkang tulya adi ||

2. malah mangke maksih kocap | duk Pawangkang pintên lamine mangkin | ujare kang tanya iku | kang tinanyan angucap | nora wikan nanging manggih babadipun | giri nunggang anèng marga | ing jalma sêngkalanèki |[25]|

3. milanipun mangun wangkang | kangjêng sultan cawis ing măngsa iki | bok ana karywa kang agung | mêngsah kang saking wetan | wangkang ika kêlangkung agêng aluhur | malah orêg Surasowan | dening wong anambut kardi ||

4. nênggih sakèhing nayaka | lan punggawa pan kabubuhan sami | sowang-sowang pinapatuh | ana kang kabubuhan [kabubu...]

--- [f. 81r] ---

[...han] | ngambil tiyang ana kang ngambil dhêdhapur | wanèh kang wong kabubuhan | ambubut miwah angukir ||

5. sumrêg kang wong arêraman | dhatêng wana ngambil kayu kang bêcik | kinarywa wangkang puniku | kayu cêngal lan laban | lawan malih kang dèn anggo kajêng wungu | tan kadya mangke punika | kathah kajêng jatos prapti ||

6. miwah karywa layar samya | lan têtali ing karsa sri bupati | parênga ing dadosipun | rame wong nambut karywa | kang punggawa samya birai karywa gung | lumampah karywaning nata | malah kirang kang kinardi ||

7. tukang ingkang mangun korab | wastanipun Kiyai Putujamil | jinênêngakên puniku | Ngabèi Krêtinata | miwah malih tukang ingwang kang puniku | Cina pun Wang Koh namanya | jêjênêng Ki Ngabdul [Ngabdu...]

--- [f. 81v] ---

[...l] Wabkhi ||

8. wus dadya korab lan wangkang | nulya dipun surung mudhun ing kali | dyan binakta marang laut | cinoba lêlayaran | dhatêng pulo gangsal iku têngahipun | ramening wong nambut karywa | wontên wong ngamuk satunggil ||

9. sampun cinoba kang korab | miwah wangkang wus arja lampahnèki | nulya kalih dipun surung | dhatêng kawis kaloran | malah lêbur nora kanggo karywanipun | nênggih kapanggih babadnya | giri nitih buta jalmi |[26]|

10. wus antara kalih warsa | kangjêng sultan kilèn nandhang kêkêling | dhatêng ing sumalahipun | kangjêng sultan sedanya | binabadan gapura gumuling rubuh | ing lêmah nulya kang putra |[27] Pangeran Surywa gumanti ||

11. ing padalêman Kajênar | ajêjuluk pangeran [pangera...]

--- [f. 82r] ---

[...n] adipati | binadhe-badhe puniku | dhumatêng ingkang eyang | dadi ratu gêntosi kang rama iku | kang eyang lintang sihira | miwal kung kinarywa ganti ||

21. Pocung[28]

1. ri sampunnya sultan kilèn ika arju | wontên kang putusan | saking Grêrage praptane | wong kêkalih awasta pun Jiwaprana ||

2. kancanipun Nalawăngsa wastanipun | karo kinakêmbar | sampun katur ing sang katong | ingandikan Nalawăngsa Jiwaprana ||

3. sampun prapta ing ngarsane Sultan Agung | matur Jiwaprana | lir guladrawa ature | angrêrimuk sêdaya-daya olèha ||

4. sampun katur saature aturipun | Pangeran Gêragya | jêng sultan tan arsa paos | ing karsane cêndhêknya sultan tan arsa ||

5. nora surud karsane pangeran iku |

--- [f. 82v] ---

malih aputusan | kang ingutus sêntanane | wastanipun pangeran Martasarika ||

6. ingkang putra pangeran Martasariku | lan malih punggawa | kang dèn andêl salakune | wastanira Tumênggung Wiratêntaha ||

7. sampun layar pangeran Martasariku | tan kawarnèng marga | sampun prapta sakancane | sampun katur punika ing kangjêng sultan ||

8. kangjêng sultan baya gatra arsa mêthuk | têtamuan warga | kalintang suka rênane | sampun labuh pangeran anèng muara ||

9. nulya wau kangjêng sultan akèn mêthuk | ingkang kinèn mapag | Ki Rêksagati wastane | punggawa gung ingkang lungguh ing pabeyan ||

10. kancanira mantri sêdasa kang tumut | ingkang ngiring kathah | sudagaran sakabèhe | kinèn tumut layan panglaku pabeyan [pa...]

--- [f. 83r] ---

[...beyan] ||[29]

11. wus kapêthuk Ki Rêksagati puniku | lan kang wau prapta | matur Rêksagati alon | sapunika ature Ki Rêksagatya ||

12. pan kawula pangeran mangke ingutus | dening ramandika | paduka ngaturan age | ramandika langkung onêng ing sampeyan ||

13. nulya mangsul pangeran aris amuwus | manira mêngkana | kalintang dening onênge | pan manira kaya age pêpanggiha ||

14. sampun mudhun sêdaya saking prêrau | mapan samya mêntas | sampun ingiring punang wong | gumarêbêg kathah kang wong anêningal ||

15. sing tumingal samya kacarywan andulu | ingkang wau prapta | dening rêspati tingkahe | upacara lumampah mungguh ing ngarsa ||

16. pan kêndhaga lante payung bawat iku | lumampah ing ngarsa | pangeran kalih putrane | lampahira [lampah...]

--- [f. 83v] ---

[...ira] angraras kathah kacarywan ||

17. ya ta prapta pangeran ing alun-alun | praptèng candhiraras | wong dalêm mapag sakabèh | wontên matur paduka inggal katuran ||

18. dipun iring ing nayaka agung-agung | miwah kang punggawa | tanapi mantri sakèhe | myang bêbêkêl lêlurah ngiring sêdaya ||

19. sêsêk jêjêl ing candhiraras kalangkung | pangeran marlupa | gumêtêr pasarirane | malah dipun rêrămpa dènnya lumampah ||

20. sampun rawuh mangkya dhatêng sitiluhur | malih ingutusan | ingaturan dipun age | sapraptane ing dalêm dyan atur salam ||

21. ingkang rawuh tur bêkti ing Sultan Agung | nulya binêktenan | kang para eyang sakèhe | para warga atap lênggah ing mandhapa ||

22. samya kinèn nganggya kampuh abra murub | ingkang para putra | pinêpatut kêmbarane | kinèn marak atur

--- [f. 84r] ---

bêkti ing tamian ||

23. kinèn ganti kêkalih sarêng lumaku | samya ingaesan | binusanan adi kaot | cêngêng mulat Pangeran Martasarika ||

24. aningali ing putra samya yu-ayu | lir kadya angayap | prapta ing ngayunanane | pan sêdaya sampun samya lênggah jajar ||

25. jêng pangeran ngandika jajara lungguh | kalayan kang putra | pangeran saking Gêrage | kang kêkasih Pangeran Suradimarta ||

26. angandika ing wau Jêng Sultan Agung | anak pirang dina | lawase saking Gêrage | ya ta matur Pangeran Martasarika ||

27. inggih kula sampun lami anèng laut | botên angsal layar | kapapas ing barat gêdhe | laminipun arêrêb ing Kamanukan ||

28. laminipun nênggih gangsal wêlas dalu | atadhah-tadhahan | anyêrang ing ombak gêdhe | nulya malih kangjêng sultan angandika ||

--- [f. 84v] ---

29. samya arju sanak kita kabèh iku | wadon miwah lanang | padha kawarasa[30] kabèh | ya ta matur Pangeran Martasarika ||

30. inggih nuhun walujêng sêdayanipun | nênggih raka nata | ingkang gêrah sêlamine | ya ta dangu nulya prapta pêpundhutan ||

31. samya dhahar sakèh para ratu-ratu | tanapi punggawa | èstri mantri boga kabèh | kang nèng jawi sampun sinung pêpundhutan ||

32. ingkang seba kang ana ing sitiluhur | sinung pêpundhutan | myang têtamu sing Gêrage | sinung suguh Tumênggung Wiratantaha ||

33. ya ta dawêg sampunan sakèhing kayun | ambêng ingalapan | sampun samya mucang kabèh | ya ta aris kangjêng sultan angandika ||

34. hèh ta padha ararywana kabèh iku | ing pondhok kang arja | ing Karangantu prênahe | ing wismane Ki Ngawin sampun sun karywa ||

35. pan Ki Ngawin punika jêjulukipun [jêjulu...]

--- [f. 85r] ---

[...kipun] | ing pabeyan wetan | lêlinggih lumping lamine | dadi jaksa lawan Ki Putuwêlănda ||

36. kancanipun Kiyai Barêp Wahirun | Ki Wăngsadipraya | Ki Răngga ing namane |[31] Kyai Made punika dadi pênglampah ||

37. nêmbah amit Pangeran Martasariku | nulya mêdal sira | lumaris dawêg lampahe | dipun iring dening Rêksagati ika ||

38. sampun prapta Ki Ngawin ing wismanipun | amanggih samêkta | têkaning èstri pawone | padha ngidung têtêmbangan rarasdriya ||

22. Mijil

1. Martasari ing pondhok alinggih | sarewange kono | sinuguhan ing sabên dinane | sinung bêras kêbo lawan sapi | wowohan sing wukir | praptane lumintu ||

2. durywan manggis kokosan ampiji | gandarya lan gowok | wohing dhuku sêngir myang

--- [f. 85v] ---

dodole | cengkok mêmbat ambawang lan daging | sêngir urang manis | lawan sêkar gadhung ||

3. pêpikulan prapta sabên enjing | sêdhah miwah uwoh | wus pinasthi sing gunung praptane | suruh canang lawan jambe wangi | miwah jambe wiwi | miwah jambe jêbug ||

4. sêkul kêtan juwadah kang adi | wajik lawan dodol | rara tuban mênto lawan êtèh | wus pinasthi saking Rêksagati | karo lan Ki Ngawin | aganti mêmundhut ||

5. pan wus lami nèng wismanya Ngawin | nulya matur kang wong | ya ta mêndhêk mêngkana ature | mapan sampun ingaturan iki | tan alami prapti | ing kêdhaton agung ||

6. sampun dangu dènira alinggih | nulya matur alon | pan kawula ngaturkê[32] sêmbahe | putra dalê[33] rayi Pakungwati | kathah-kathah mangkin | ingkang panênuhun ||

7. nêdha andika rencang-rencangi | parenga angatong [anga...]

--- [f. 86r] ---

[...tong] | ing Mêtawis sukane manahe | yèn sarênga andika ing ngriki | botên katung gêlis | andika ing ngayun ||

8. amung jênêng andika ing ngriki | kang tinêdha mangko | pan andika warga ping luhure | anuntuna benjing ing Mêtawis | adhapur rumiyin | ing ratu kang agung ||

9. kathah-kathah ature mlasasih | ingandhêg sêparo | pan sakarsa sultan andikane | ingsun nora kêna dèn ririhi | mring Mêtaram iki | ana ratuningsun ||

10. aturira Pangran Martasari | jinawab ta mangko | datan angsal papan ing karsane | ing Pangeran Carêbon katitih | tan polih angukih | kukuhing tanpayun ||

11. langkung panjang yèn tinutur ing ling | cêndhêke sêmono | nulya amit Pangeran Gêrage | cêndhêkipun amit pisan mulih | wus sinukan mangkin | sinung reyal kampuh ||

--- [f. 86v] ---

12. sampun mundur sakèhing têtami | munggah palwa kang wong | tan kawarna ing marga lampahe | ya ta prapta nagri Pakungwati | salir katur sami | ing sapolahipun ||

13. sapamyarsane kang tutur uni | Pangeran Carêbon | ya ta bêndu tanbuh ing polahe | merang kêlangkung sanggupe uni | marang ki apatih | Tumgung Singaranu ||

14. ênêngêna nênggih Pakungwati | winangsulan mangko | ing nêgara Bantên caritane | kangjêng sultan kang cinatur malih | mêpêk punggawa di | asmara pinupuh ||

23. Asmaradana

1. sêmana pan sampun lami | warnanên mangkya jêng sultan | enjing sineba sang katong | sakèhe kang para warga | ngandika ing punggawa | miwah mantri kinèn kumpul | bêbêkêl pasudagaran ||

2. pinarak anèng sitinggil | angandika kangjêng sultan | dhatêng para paman kabèh | miwah ing mantri punggawa | kabèh [ka...]

--- [f. 87r] ---

[...bèh] samya wikana | karsaning Carêbon iku | arsa mangke nêlukêna ||

3. măngka dèn wangsul-wangsuli | pangandika kangjêng sultan | dhatêng para mantu kabèh | miwah dhatêng ingkang putra | pan tinari sêdaya | hèh kaya priye ing besuk | kita katêkan Mêtaram ||

4. kita nêgara acilik | pasthine nora kawawa | amungsuh nêgara gêdhe | inggane kita punika | kadya ing wong satunggal | dèn kêmbuli ing wong satus | nadyan kulita têmbaga ||

5. kadya karubuhan wukir | nanging ta lah ingsun săngga | sakuwawa-wawaningong | nora yèn ingsun arêpa | têluk marang Mêtaram | amung ta lah ratuningsun | Kangjêng Sultan Zaèd Mêkah ||

6. iku ingkang ambêrkati | nanging ta iku mênawa | ing besuk wong anom-anom | kang arêp têluk mêrana | marang Ratu Mêtaram [Mêtara...]

--- [f. 87v] ---

[...m] | iku silih karêp ingsun | kaya priye ing wong kathah ||

7. kang warga matur wotsari | mantu miwah para putra | myang para punggawa kabèh | saur paksi aturira | inggih kula sêdaya | lêhêng têmah kula lêbur | supados têluk marika ||

8. punapa ngularan malih | yèn wontên kang nganiaya | tan uning nêgari gêdhe | pasthine kawula lawan | saangsal-angsal tuwan | angandika sultan agung | kaya priye gêlarira ||

9. hèh kabèh punggawa mami | miwah sakèhing nayaka | sanggup mungsuh nagri gêdhe | kaya paran dandanannya | pêpêk ingkang sênjata | ingsun mangke arêp wêruh | lah sapa kang wus siyaga ||

10. ya ta sakathahing mantri | kinèn samya mariksaa | ing pasebane wong kabèh | nayaka miwah punggawa | kinèn anilikana | sapa kang wus [wu...]

--- [f. 88r] ---

[...s] cawis iku | sanggupe kaliwat-liwat ||

11. sigra mintar kang tinuding | ana mangilèn mangetan | andum para ing lakune | datan kawarna ing marga | wus samya linêbêtan | sakèhe pasebanipun | sêdaya dipun pariksa ||

12. ya ta wangsul kèhing mantri | aglis matur ing jêng sultan | kawula sampun sang katong | anupiksani pasowan | datan wontên sênjata | kathah pasowan kang suwung | botên wontên sênjatanya ||

13. amung pasowan kêkalih | punika ingkang samêkta | bêdhil tumbak layan towok | endhe suligi lan kantar | anggabag tiningalan | pasowan kêkalih iku | kacarywan amba tumingal ||

14. inggih nayaka kêkalih | Ratu Bagus Wiratmêja | anênggih ing satunggile | Tubagus Wiranantaja | sênjatanya samêkta |

--- [f. 88v] ---

enjing sontên karsa ulun | botên angantos wicara ||

15. jêng sultan ngandika aris | lah ta kabèh kayaparan | arêp mungsuh nagri gêdhe | yèn mêngkana bêcik padha | undhangêna ing wadya | konên padha arêramu | jêjêr bêcik waru tanjak ||

16. sêdaya wus dèn undhangi | anulya jêngkar sang nata | gumarêbêg pawongane | miwah sagunging nayaka | mantri miwah punggawa | panakawan padha mêtu | kinèn sami rumiyina ||

17. bocah-bocah samya mijil | suka-suka lêlewanya | dèn kêtab-kêtab lumpinge | kang anggawa lante ika | ramya tunjang-tinunjang | padudane malah putung | rêbut dhingin dhêdhêsêkan ||

18. wus mêdal sakèhing mantri | nulya sakèhing punggawa | nulya nayaka sakèhe | anulya bêkêl lêlurah | arantab lampahira |

--- [f. 89r] ---

ing wuri punggawa Lampung | wadyèng sabrang munggèng wuntat ||

19. myang sakèhing kang patinggi | sabin kilèn sabin wetan | bêbarêngan satarape | mêdal ing kori dipăngga | samya dulur-duluran | sampun praptèng alun-alun | ana ngulon ana ngetan ||

20. wus prapta ing wismanèki | sowang-sowang sêdayanya | gya parentah ing wadyane | kinèn sami arêraman | jêjêr waru ing tanjak | nênggih sakèh wadya sampun | prêsamya mangun warastra ||

21. ênêngêna ta rumiyin | kang wus bêcik gêgamannya | kocapa Pangran Carêbon | arsa mangke angluruga | marang ing Surasowan | wus pêpêk pêraunipun | sawidak sampun samêkta ||

22. kang kinarya senapati | Ki Ngabèi Panjangjiwa | ingkang ngiring punggawa kèh | samya ngabèi lêlurah | minăngka

--- [f. 89v] ---

tunggulira | nayaka sêntananipun | kang dèn andêlkên ing yuda ||

23. Pangeran ing Kartasari | agêng dhêdhampak dêdêgnya | èsmu kuning pamulune | gêgogodhèg wok simbar jaja |[34] netra andik rêspatya | bêbrêngosipun ngrêmbêlun | pantês yèn wantêr ing ngrana ||

24. anadene ingkang ngiring | awasta Ki Nêrangbaya | Ki Wanèngbaya sisihe | lawan Kyai Yudaprana | sisih lan Yudahita | Yudagati parêngipun | kalawan Ki Singayuda ||

25. tanapi Ki Nêrangpati | Nêranggati Nrangkusuma | Nêrangyuda kêmbarane | lawan Kyai Sarahita | Sangupati punika | Ki Saragati puniku | kalawan pun Kartimaya ||

26. sisih lawan Mayakrêti | Mayaduta Mayahita | Mayapraya kêmbarane | kalawan Mayasutikna | Ki Sêtyagati ika | Astrènggati Astrèngtêmbung | kalayan Ki Astrahita ||

27. wus

--- [f. 90r] ---

pêpêk palwa gêng alit | nulya mêdal ing samodra | palwa sawidak kathahe | pan samya tabah-tabahan | parêng ambabar layar | datan kawarna ing laut | prapta ing Sumur Angsana ||

28. samya labuh anèng pinggir | jêng pangeran pagunêman | arsa lumêbêt ing lèpèn | arsa ngobong Tanah Ara | sampun rêmbag sêdaya | arsanipun ngayup-ayup[35] | yèn dèn rasa tan amangsah ||

29. ênêngêna ingkang prapti | kocapa ing Surasowan | kawarta yèn mungsuh akèh | kangjêng sultan aputusan | mapag mêngsah kang prapta | palwa sèkêt sampun kumpul | kang kinarywa senapatya ||

30. Lurastra Susila[36] mangkin | lan Ki Dêmang Narapêksa | lawan malih sadulure | mring Ki Dêmang Narapêksa | ya ta Sri Naranata | anggantung reyal rong èwu | lan kampuh ing darparagya ||

31. ngandikakakên ing rigit[37] [rigi...]

--- [f. 90v] ---

[...t] | yèn wontên kang labda karywa | ing sakèhe putusane | ri sampunira mêngkana | miyos marang samodra | dyan layar palwa sadarum | wus prapta ing Tanah Ara ||

32. warnanên ka[38] samya ngiring | Ki Tumênggung Ănggabaya | kalawan punggawa akèh | Tumênggung Adi Wirêksa | Ngabèi Sutamarta | ya ta wontên kancanipun | Ki Ngabèi Martasuta ||

33. lan malih punggawanèki | Ki Ngabèi Ănggasuta | lawan malih kêmbarane | Ki Ngabèi Jayantaka | Ngabèi Patrayuda | Ngabèi Martayudèku | Ngabèi Kusumayuda ||

34. Kyai Răngga Mêgatsari | Kya Lurah Sutapraya |[39] Ki Sajagati kancane | lan punggawa Pringgalaya | sami tumut sêdaya | atunggalan kang prêrau | wus binagi ing parannya ||

35. Lurastra Susila malih | sakancanya sampun tata | alingan ing Tanjung

--- [f. 91r] ---

Gêdhe | Wirapaksa Narapaksa | ing myara Pasilihan | pajar mangke sampun subuh | wong Carêbon sampun mara ||

36. mapan sami anglêbêti | ing muara Tanah Ara | mapan samya dhayung kabèh | anulya Ki Panjangjiwa | ambyur datan dêrana | dèn buwang kêkandhinipun | kadya sarah kurambangan ||

37. Ki Panjangjiwa marani | ing Ki Dêmang Wirapaksa | asrah bêbandan punang wong | ya ta sampun ingapura | nulya dèn aturêna | marang Kangjêng Sultan Agung | Panjangjiwa dinadaran ||

38. palwa saking Pakungwati | wus kaladuk dènnya mara | mulat ing gêgaman akèh | kurambangan nèng muara | dèn nyana Panjangjiwa | sampun campuh aprang pupuh | nora wikan yèn têluka ||

39. tan adan dipun tangkêbi | dening Lurastra Susila | layan ki dêmang karone | miwah punggawa sêdaya | sami [sa...]

--- [f. 91v] ---

[...mi] mara ambêdhag | kacêkêl sêdaya sampun | baita Carêbon ika ||

40. amung baita satunggil | tan kacandhak wus lumaywa | laju mangetan parane | Pangeran Martasarika | alayar dhêdhayungan | tan ana ingkang amburu | sampurna ing lampahira ||

41. baita kang dèn cêkêli | sèkêt kathahing baita | wonge nutut sakabèhe | sawiji tan ana aprang | wonge samya binănda | dèn gawa mêntas sadarum | ing têgal Sumur Angsana ||

42. nênggih lagya anglêrêsi | punika sasi Ramêlan | tanggal ping tigang dasane | bêbandan samya karuna | anêdha pangapura | patobate langkung asru | prandènipun pinilara ||

43. nulya sami dèn pêjahi | wong Carêbon kabèh têlas | akèh-akèh sêsambate | anjêrit-jêrit atobat |

--- [f. 92r] ---

ana ingkang sêsambat | kawula sagêd nyalêmpung | angrêbab miwah anggambang ||

44. punggawa sêdaya angling | pan ing Bantên nora kurang | gêgambang pan nêgri gêdhe | ana kang wong asêsambat | kula têngga astana | ing wukir Jati puniku | kawula kang panakawan ||

45. prandene dipun pêjahi | tan pinirsa pasambatnya | nora kandhêg ing nêpsune | mojar Dêmang Wirapaksa | sira agawe ora | amadonakên maringsun | sira wong lanang priyăngga ||

46. sampun têlas dèn pêjahi | nora na urip satunggal | samya dèn tigasi kabèh | dèn bêkta sirah kewala | kabèh ing Surasowan | gulunya sami dèn gantung | dèn rêrèntèng munggèng tiyang ||

47. nyananing punggawa sami | pinakolih lakunira | amatèni wong Carêbon | ya ta mangkya

--- [f. 92v] ---

nulya prapta | marak ing kangjêng sultan | ya ta sêmana sang prabu | sêdhêng lagya sinewaka ||

48. têmbe têdhak saking masjid | marêngi bakda riyaya | nora samar sang akatong | tiningalan ingkang warna | mèh bêndu ing ngajêngan | nanging ta sinamur-samur | mêksa kêtara ing netya ||

49. matur sakèhing kang prapti | kangjêng sultan tan ngandika | dinulu abrit jajane | jêng sultan bêndu kalintang | kang matur wruh ing sipta | mênêng dènira umatur | ya ta sultan angandika ||

50. wijiling kang sabda manis | aja ta padha Isêlam | nadyan wong kapir sakèhe | yèn wus sêlam ingapura | nulya Ki Wăngsaraja | kinèn kesah gupuh-gupuh | ambêcikana kunarpa ||

51. binêktan jêjarit putih | lunga ing Sumur Angsana | lawan para santri akèh | lan sirah wau punika | binêkta wangsul [wangsu...]

--- [f. 93r] ---

[...l] samya | mring Sumur Angsana iku | kyai ingkang kinèn kesah ||

52. warnanên sri narapati | nulya jêngkar angêdhatyan | arta kalih nambang kèhe | binêkta ing dalêm pura | sakathahing punggawa | miwah mantri samya mantuk | sêmana pan binabadan ||

53. gapura rêbah gumuling | ing jalma sêngkalanira |[40] iku ingetang lamine | sêngkalane nuswa Jawa | dening kang murwa gita | ing nagara kang wisma gung | winêdhar artatinira ||