Panji Jayakusuma, Staatsbibliothek zu Berlin (Ms. or. quart. 2112), abad ke-19, #912 (Pupuh 41–51)

1.	Panji Jayakusuma, Staatsbibliothek zu Berlin (Ms. or. quart. 2112), abad ke-19, #912 (Pupuh 01–15). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
2.	Panji Jayakusuma, Staatsbibliothek zu Berlin (Ms. or. quart. 2112), abad ke-19, #912 (Pupuh 16–27). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
3.	Panji Jayakusuma, Staatsbibliothek zu Berlin (Ms. or. quart. 2112), abad ke-19, #912 (Pupuh 28–40). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
4.	Panji Jayakusuma, Staatsbibliothek zu Berlin (Ms. or. quart. 2112), abad ke-19, #912 (Pupuh 41–51). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.
5.	Panji Jayakusuma, Staatsbibliothek zu Berlin (Ms. or. quart. 2112), abad ke-19, #912 (Pupuh 52–67). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Cerita.

Citra

Terakhir diubah: 21-06-2024

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

--- 178 [lanjutan] ---

41. Pupuh Sinom ingkang gumanti

1. apan sampun kamanungsan | wau Sri Bopati Bali | nyata kusuma Mêmênang | Sêkartaji ing Kêdhiri | ingkang amalih warni | satuhune Radèn Galuh | wus sinambut ingêmban | mring Klana Jayadiluwih | ki tumênggung musna sangking pêsarean ||

2. datan kawarna ing marga | lampahira sampun prapti | pakuwon Sapigumarang | prajurit kang mondhong putri | langkung dene asêkti | kang nama radèn tumênggung | wus caos pasarean | kala wingi-wingi uni | tuhu endah kasur babut prangudana ||

3. kusuma yu ing Mêmênang | mêksih sakeca aguling | lali ing purwa duksina | wus munggèng ing kasur sari | alon tumurun aris | wau sira ki tumênggung | Răngga Jayasantika | wus wikan sêmune gusti | asung warta ing kadang kadeyanira ||

4. Jayalêksana abungah | latah-latah Yudapati | aja kakehan wicara | payo anabuh sêkati | mujar Ki Yudapati | aku dhêmên galaganjur | awayah bangbang wetan | anggêrgut Ki Yudapati | langkung bungah galaganjur abendrongan ||

--- 179 ---

[...ne] muni | asrang umyang awor bêdhil ajêguran ||

6. kagèt Dèwi Surèngrana | pêpungun dènira guling | nyanane putri Cêmara | dèn arani mungsuh prapti | gupuh nyandhak jêmparing | kusuma aglis tumurun | prapta ing pêlataran | sinambut dhatêng ing laki | èsmu kagèt mèh tiba sangking pondhongan ||

7. Kêlana Jayakusuma | pamuwuse arum manis | kusuma arsa punapa | dene asikêp jêmparing | baya arsa ajurit | dhuh dasihe ki tumênggung | punang Jayakusuma | atur pati andêdasih | yusya katur sapangkon datan lênggana ||

8. matur Dèwi Surèngrona | kagèt kawula aguling | mirsa bêdhil abendrongan | maras-marase kang ati | sun nyana rajèng Bali | pukulun magut prang pupuh | dene padha bênturan | ngagèt-agèti wong guling | alon mujar Kêlana Jayakusuma ||

9. kawula nêdha ngapura | ngaturakên pati urip | Kêlana Jayakusuma | sawuse mênang ajurit | lawan ratu ing Bali | sampun katawan maringsun | kusuma di Cêmara | pan sampun dèn bêbisiki | sang dyah runtik nora kêtangra[1] ing netya ||

10. sira putri ing Cêmara | amicarèng jroning ati | Pangeran Jayakusuma | kaningayane kêpati | akathah awon mami | dadi garwane wong agung | nadyan darbea karsa | pangeran kang adi luwih | bok iyaa amung warta ing kawula ||

[Ilustrasi]

--- 180 ---

[...ya] | pangeran ing awak mami | kawruhana kawula wong panasbaran ||

12. Kêlana Jayakusuma | pamuwuse ngasih-asih | sampun mênggah sapunika | nadyan pati lawan urip | amung sang kusuma di | mirah gèn kawula nyatu | baya sira kusuma | musthikane ngrat sabumi | èsêmira niscaya anggănda prana ||

13. matur Rêtna Surèngrona | pangeran udhuna mami | kawula arsa wêwarta | dhatêng sagung para putri | yèn sampun asung warti | kawula sowan pukulun | sagunge para garwa | pêsthine sun parentahi | samya sowan dhatêng sang adi Supraba ||

14. Kêlana Jayakusuma | mèsêm sarwi ngaras pipi | inggih alêrês kusuma | kang kadi rêtna sinangling | rewangku kawlasasih | iki wong ayu anulus | Ratu Ayu Cêmara | wong sêtya tuhu ing laki | sêmunira agawe lara wigêna ||

15. rarase lamun ngandika | kusuma langêning puri | kadya Dèwi Wilotama | sapolahe jait ati | wigênane yèn angling | têka pait madu juruh | yèn kala angandika | marasakên lara agring | ruming rupa asor Dèwi Dêrsanala ||

16. wus mudhun sangking êmbanan | wau kusumaning adi | Kêlana Jayakusuma | wus bali ing tilamsari | kusumaning Kêdhiri | wau kang tansah rinungrum | sêrnggara apait kilang |[2] angrungrum lir madu gêndhis | aja wêlèh[3] patêmon putri lan putra ||

17. kusuma yu ing Cêmara | pinarêk sor nagasari | sakèhe para parêkan | pan sami ababar lanti | sagunge para putri | sadaya wus padha rawuh | sami dadan sadaya | sakathahe para putri | ki tumênggung pênyanane magut yuda ||

18. sadaya wus padha lênggah | sakathahe para putri | mujar putri Băndayuda | kawula atakèn warti | baya sang adipati | ing benjang arsa umagut | rêtna yu Surèngrona | gumuyu dènira angling | pindho gawe anglurug gawe punapa ||

19. mujar putri ing Cangcangan | gih kawula asung warti | bêdhil muni abendrongan | angrok gamêlan sêkati | pinirsa angajrihi | awor lawan galaganjur | kadi akarya lesan | Dèwi Surèngrona angling | pindho gawe bêbêdhil karya punapa ||

20. umatur putri Pranggunan | kawula nungsung pawarti | gamêlan muni wurahan | mênawi sang adipati | arsa dhatêng wanadri | wong agung arsa bêburu | mujar putri Cêmara | wêcana arum amanis | pindho gawe bêburu ngambil punapa ||

21. sakathahe maruningwang | sadaya ingsun pajari | Kêlana Jayakusuma | pangeran sang adipati | sampun wibawa mukti | lagi kesah abêburu | dudu kidang mênjangan | dudu banthèng lan jêjawi | kang binuru layak lawêning asmara ||

22. matur putri Băndayuda | kawula dèrèng andugi | sêmune kangjêng ratu mas | putri Cêmara nahuri | wadine ujar mami | kangjêng pangeran tumênggung | lagi akarya lesan | dudu kêlapa lan cêngkir | mimis gantyan bêdhile kidung sêrnggara ||

23. matur putri ing Lumajang | kawula datan adugi[4] | sêmune kang pangandika |

--- 181 ---

putri Cêmara nahuri | pêgêl têmên kang ati | kangjêng pangeran tumênggung | prajurite Ngurawan | pan lagi abêksa rangin | lamun ujung sumungkêm ing wonga-wonga ||

24. mujar putri Cangcangan |[5] kawula dèrèng andugi | têgêse kang pangandika | putri Cêmara nahuri | dene wus kaping kalih | angladèni ing wong agung | winehan ujar apa | prandene nora andugi | ki tumênggung sampun amukti wibawa ||

25. sakathahe maruningwang | sadaya ingsun pajari | mila gamêlan sauran | awor lawan bêdhil muni | kutha adi ing Bali | sampun bêdhah wau dalu | Kêlana Jayakusuma |[6] tandhane mênang ajurit | gamêlane awor bêdhil abendrongan ||

26. mujar putri Băndayuda | kapanane duk ajurit | dene ta amêmaca |[7] kapanduk kala ajurit | putri Cêmara angling | nadyan ingsun nora wêruh | Ratu Nungsyakambangan | yudane sampun kajodhi | mati ngrona tatune tanpa wilangan ||

27. matur putri ing Lumajang | kunarpane wontên pundi | mujar Dèwi Surèngrona | kunarpane rajèng Bali | pinilih ingkang udani |[8] nadyan ingsun nora wêruh | Ratu Nungsyakambangan | kuncara prajurit luwih | mati ngrona patine duwe ambêkan ||

28. mujar Dèwi Surèngrona | lah payo padha acuki | aja kakehan wicara | anyatur wong uwis mukti | anuli mundhut cuki | Êmban Supadma wus rawuh | nuli sami kasukan | sakathahe para manis | angandika kusuma di ing Cêmara ||

29. bokayu ing Băndayuda | yayi sira sun takoni | mangke mangsane punapa | putri Lumajang nahuri | wêtawise ing galih | sampun luwas ing kuwalu | ungsume banjir bandhang | Dèwi Surèngrona angling | banjir gêtdhe kayu rungkat watu kontal ||

30. mujar putri ing Cangcangan | mangke ing wêtawis mami | dawêk măngsa labuh kapat | kuncine bothekan thikil | putri Cêmara angling | kaya bênêr ujar iku | tandhane labuh kapat | ki tumênggung asêsabin | pêrumpunge kawêluku palêthokan ||

31. angling putri ing Pranggunan | puniku luput sathithik | mangke pan sampun kasonga | ungsum cacing kalung mudhik | putri Cêmara angling | iya bênêr ujar iku | pratandhane kasonga | awurahan garèng muni | kang dèn alup rajèng Bali sigar gayam ||

32. sagunge putri sadaya | sami matur awotsari | kawula datan wikana | wêcana anyalawadi | padhangêna kang ati | radèn ayu wêlèhipun | mujar putri Cêmara | prajurite wong ing Bali | lakinira pan sampun dadi wanodya ||

33. sami kagèt tan miyarsa | sakathahe para putri | pan sami matur sadaya | dhatêng kusumaning adi | dora sêngkara ugi | pangandikane wong agung | kèmêng kados têmêna | Dèwi Surèngrona angling | timur mila baya watêk gêgorohan ||

34. eca sami arêrasan | sakathahe para manis | Dèwi Ekawarna mujar | maring sagung para putri | asru dènira [dèni...]

--- 182 ---

[...ra] angling | sakathahe para arum | kabèh sami ngandikan | maring kakang adipati | kagèt mirsa runtik Dèwi Surèngrona ||

35. mujar Dèwi Surèngrana | Ekawarna sun takoni | paran ujare pangeran | kala akon animbali | marang ing awak mami | Dèwi Ekawarna matur | andikane pangeran | timbalana para manis | sapunika timbalane raka dika ||

36. mujar Dèwi Surèngrana | kalingane kang dipati | suba-suba palikrama | pangangkuhe maring mami | tanpaji awak mami | anyèthi kala kêkuncung | mawongan kala jabang | pangeran sampun amukti | tanpa ya sarira lir kêkate papan ||

37. yèn jamake wong bênêran | ingsun tinimbalan dhingin | sawise nimbali mringwang | animbali para manis | keringe para manis | iku prayogane ingsun | mundur têka dèn kayah | ingkang kaya awak mami | alaningsun milu akramas ludira ||

38. kang kinongkon ora layak | kang akongkon ora bêcik | matura ing kakangira | yèn mangkono ujar mami | pan ingsun dèn timbali | sira matura karuwun | mêngko ingsun aseba | lawan sakèh para rabi | ujar ingsun dhingin aturna pangeran ||

39. sakathahe putri tawan | sami ajrih aningali | maring Dèwi Surèngrana | dene kalintang aruntik | tan katara ing lathi | anging sinamur ing guyu | pan Dèwi Ekawarna | wus lèngsèr sarwi anangis | datan pêgat ngusapi luh sarikutan ||

40. kocapa ingkang kalihan [kali...]

[Ilustrasi:] Dèwi Surèngrana.

--- 183 ---

[...han] | ingkang anèng tilamsari | Kêlana Jayakusuma | kêlawan putri Kadhiri | yèn tinon kadi sasi | lawan raditya sumunu | pan kadi Kamajaya | kalawan Ni Dèwi Ratih | putra-putri pan sampun apulang raras ||

41. Dèwi Ekawarna prapta | nungkêmi pada anangis | Kêlana Jayakusuma | mèsêm sarwi muwus aris | wus wancinira yayi | yèn ingutus sênggruk-sênggruk | lah êndi kakangira | kalawan kang para putri | alon matur mangke sêmayane seba ||

43. yèn kakangira bênêra | ingsun tinimbalan dhingin | sawise nimbali mringwang | animbali para manis | sira ingsun arani | atine wong sasar-susur | sing kongkon nora layak | ingkang kinèn nora bêcik | aturêna kakangamu ujarira ||

44. Kêlana Jayakusuma | gumujêng nutuh kang rayi | kaya lamun kasêndhua | maring kusumaning adi | kang rayi dèn dukani | adangu jinêlu-jêlu | acabar têmên sira | kang rayi lara anangis | dipun candhak maring kusuma ing Daha ||

45. sinungkêmakên ing pangkyan | mujar kusuma Kêdhiri | ingsun ingkang anarima | maring gawenira yayi | ing benjang sun opahi | yayi sira suwêng tutup | panunggul itên[10] nila | cinawi jumantên adi | ingsun duwe kalpika sasra ludira ||

46. sira yogya anganggoa | kalpika jumantên adi | kathaha ingkang kalpika | pan nora nana ngungkuli | Rahadèn Wukirsari | tumingal ngusapi êluh | amicarèng ing nala | kangjêng pangeran dipati | kaningaya ambêndoni tanpa dosa ||

47. kakang êmbok kaningaya | bakal ipene sawiji | baya ta nganti punapa | paèsi kala kariyin | kakang êmbok dèrèng prapti |[11] aran mangke sampun rawuh | bok iya pinanggihna | wong iku kalawan mami | sun wêtara bokayu kagêm ing asta ||

48. upami dipun panggihna | wong iku kalawan mami | ing benjang yèn kalampahan | agêdhe punagi mami | wong ayu sun kauli | sinjang abang kuping randhu | wêtarane kiwala | wong ayu mênis-mênis |[12] saya brăngta anêmbang kinanthi rasa ||

42. Pupuh Kinanthi ingkang gumanti

1. Dèwi Surèngrana rawuh | ingiring ing para putri | sêdyanira kumawula | dhatêng kusuma Kêdhiri | putri adi ing Mêmênang | alênggah sandhinging laki ||

2. sakathahe para arum | sadaya sami alinggih | ing ngarsane putri Daha | pan sami anikêl warti | pan sami asor sadaya | sakathahe para putri ||

3. amung sira Radèn Galuh | upamane intên adi | murup cahyane gumawang | asawang Sang Dèwi Ratih | karane asor sadaya | sakathahe para putri ||

4. sakathahe

--- 184 ---

para arum | amicarèng jroning ati | kusumane ing Mêmênang | duk jumênêng rajèng Bali | gagah prakosa sinawang | mêngko têka rungih-rungih ||

5. putri Băndayuda muwus | amicarèng jroning ati | wêruha lamun wanodya | kala dadi rajèng Bali | ingsun wudani sêmona | dimok kêcêlik anangis ||

6. putri Pranggunan amuwus | nora kêtarèng ing lathi | kalingane pan wanita | kang jumênêng rajèng Bali | wiyose apurus jangkang | karane bisa sêngadi ||

7. sakathahe para arum | sadaya pating kalêsik | aningali citranira | pan kadi rêtna ingukir | karasa ing jaman kuna | anyamur nora kêtawis ||

8. putri Cêmara andulu | amicarèng jroning ati | iki ta silèh wanodya | tuhu musthikane èstri | datan ana winaonan | baya panukmanèng Ratih ||

9. karane dalêm tumênggung | salawase lêlêng[13] brangti | mung pangajapane tawang | kang pinuji rina wêngi | mangke sampun kalampahan | wong agung tulus amukti ||

10. kaya yèn radèn tumênggung | dèn tohana larapati | sanadyan ingsun wanita | andulu sang kadi Ratih | kacaryan raose manah | baya musthikane èstri ||

11. mung cacade Radèn Galuh | sathithik ingsun waoni | nora darbe danakrama | nora wêlas ing têtami | sing sinau angawula | ya rane ingsun andhapi ||

12. atur kawula Dyan Galuh | dhatêng sang lêsmining puri | mila kawula aseba | dhatêng ing sang kadi Ratih | kawula tadhah parentah | sapakon darma nglampahi ||

13. kaping kalihe mas ayu | ngaturakên para putri | kaping tigane katura | dhumatêng sang kadi Ratih | pêrabote raka dika | sakèhe punggawa mantri ||

14. pangraose awak ingsun | datan angraos akrami | pangraose manah kula | anênggih mawongan nyèthi | dhumatêng raka andika | rumaos lamun anyèthi ||

15. têka mèsêm jroning kalbu | kusuma di ing Kêdhiri | amicarèng jrone nala | bok pêngantèn nyalawadi | manahe asalah tămpa | kirang pracaya ing mami ||

16. yèn ingsun mujar karuhun | ilang wingite wak mami | mêngko sampun kalampahan | bok adhi seba ing mami | ingsun asinau uga | angrèh ing putri prajurit ||

17. angandika Radèn Galuh | inggih sun tarima yayi | sangking sih pracayanira | nora kuwasa mangsuli | nanging aja êsak sira | dene sun basani yayi ||

18. karaningsun ngrasa sêpuh | apan satriya ing Kêling | kala jagat durung ona | pinêsthi têtanggon mami | kala anèng jro wêtêngan | wus apanggih lawan mami ||

19. putri Cêmara tumungkul | sapandurat tan kêna ngling | angrasa asor bawanya | ature amêlasasih | kawula datan lênggana | ing karsa sang adi[14] Ratih ||

20. angandika Radèn Galuh | sakathahe para putri | yayi kasraha ing sira |

--- 185 ---

kabèh parentahên iki | miwah pêraboting yuda | sakèh punggawa myang mantri ||

21. kalintang pracayaningsun | măngsa boronga pun yayi | ambaurêksa ing priya | ingsun ora amancèni | yèn pangeran magut yuda | poma yayi aja kari ||

22. Dèwi Surèngrana matur | nadyan dhumatênga pati | kawula datan lênggana | ing karsa sang kadi Ratih | Kêlana Jayakusuma | manahira cilik wukir ||

23. sira Rahadèn Tumênggung | Kêlana Jayadiluwih | abungah marwata suta | manahira alit wukir | kusuma di ing Cêmara | manahira sampun sumih ||

24. sakathahe para arum | amicarèng jroning ati | kusuma putri Cêmara | nora nyana nora ngimpi | lamun kêna pinarentah | dene wong kêras kêpati ||

25. yèn mangkono Radèn Galuh | kusuma kang kadi Ratih | kalintang dene lêksana | sapangandikane mandi | pan mangko tandhane ana | putri ing Cêmara wêdi ||

26. putri ing Purwăngga dulu | amicarèng jroning ati | kusuma di ing Cêmara | sêdhêng tinirua èstri | wus aguna-amiguna | andhap asor dèn lakoni ||

27. putri ing Purwăngga muwus | amicarèng jroning ati | iku nora endah pelak | si bungkêr wus olih tandhing | yèn wong iku dèn buwanga | sun midhang pasar Têrbanggi ||

28. kawarnaa sampun dalu | angayom citrane sasi | sira Dèwi Surèngrana | apan sampun atur pamit | sakèhe putri sadaya | wus sami amit ing jawi ||

29. Dèwi Surèngrana mantuk | ulihe èsmu wiyadi | ingiring para padhêkan | cucur tuhu ingkang [ing...]

[Ilustrasi]

--- 186 ---

[...kang] muni | sêmune kadya gêgonjak | maring sang kasoran laki ||

30. anênggih Rahadèn Galuh | ingkang tansaha urup sih | samya anabuh gamêlan | sakathahe para manis | sakèhe para dipatya | jêjêl supênuh kang kêmit ||

31. pan sami angagêm catur | sakathahe adipati | Undhakan Astramiruda | sadalu amangun ringgit | dhasar wignya yèn amayang | akèh kasmaran ningali ||

32. kawarnaa Menak Agung | mêksih anitihi baris | kang maksih têngga nêgara | arsa matura ing gusti | Nyai Sèbêtan kapapak | anèng paregolan singgih ||

33. Ki Menak Agung amuwus | lagya punapa dewaji | Nyai Sèbêtan angucap | wuwuse arum amanis | apan sampun pitung dina | anèng ing sanggar panêpi ||

34. alon mujar Menak Agung | lah dawêk aturna mami | dhatêng sanggar palanggatan | asowan dhatêng sang aji | kawula arsa matura | durmane ingkang gumanti ||

43. Pupuh Durma ingkang gumanti

1. Menak Agung prapta ing sanggar langgatan | sri bopati wus sêpi | lah Nyai Sèbêtan | lawan Nyai Wayahan | alara dènira nangis | dhuh gustiningwang | pukulun anèng ngêndi ||

2. paran karsa Ki Agung ing pêkênira | dene musna sang aji | Ki Agung kèmêngan | angucap mênggah-mênggah | anèng ngêndi sang dewaji | kagèt tumingal | ing sanggar ana tulis ||

3. ingkang sêrat gupuh cinandhak winaca | ungêle [ungê...]

[Ilustrasi]

--- 187 ---

[...le] punang tulis | pèngêting kang sêrat | Klana Jayakusuma | wiyose nuwala mami | dèn padha wikan | sakèhe wong ing Bali ||

4. gustinira Prabu Anjayalêngkara | wus kagêm ngasta mami | yèn sira prawira | Agung si rêbuta |[15] gustinira natèng Bali | pan ingsun dhustha | ingsun patèni wêngi ||

5. Menak Agung bramantya nyuwèk nuwala | lara dènira nangis | lan Nyai Sèbêtan | lawan Nyai Wayahan | mani amit ngêmasi |[16] karia wirya | manira magut jurit ||

6. Menak Agung mêdal dhatêng pênangkilan | Ki Cau nungsung warti | alon dènnya ngucap | milanira karuna | adhi Agung gêgitani | wontên punapa | yayi ing dalêm puri ||

7. Menak Agung asru dènira angucap | ki raka sun pajari | pan gusti manira | sampun ilang dhinustha | ing Klana Jayadiluwih | nêdha ki raka | padha abela pati ||

8. alon matur sira Ki Gagak Kêlana | lawan Dhangdhang Minangsi | Kuntul Winêlantênan |[17] lawan Jayasasmita | lan Răngga Wirêksèngbumi | sampun arêmbak | akarsa magut jurit ||

9. Menak Agung gupuh nuli cêcawêtan | kampuhira pinuntir | pêdhange dèn ikal | Menak Agung angucap | aja na wong mèlu jurit | sanak manira | yèn ingsun mêksih urip ||

10. sakêlangkung Ki Menak Agung bramêtya | lara dènira nangis | êluhe duleweran |[18] umbêl kuthah nèng jaja | ing jaba kutha wus mijil | anantang lawan | tandange mobat-mabit ||

[Ilustrasi]

--- 188 ---

Kartasana | ingkang campuh kariyin ||

12. sarêng ngamuk sira pun Gagak Kêlana | lawan Dhangdhang Minangsi | Kuntul Winêlantênan |[19] apan sarêng nêrajang | lan Răngga Wirêksèngbumi | lir saradula | wong sèwu galong pipis ||

13. pan kalindhih yudane wong Ngurawan |[20] prajurite kèh mati | Menak Agung prapta | wau Sapigumarang | kang katrajang piyak ajrih | măncanêgara | sadaya bubar ngisis ||

14. widadari atanapi widadara | sadaya aningali | sangking awang-awang | samya aturun surak | Ki Menak Agung kêkasih | karantênira | ajrih sakèh ningali ||

15. kapêlayu Adipati Băndayuda | wong Cangcangan kalindhih | wong Lumajang bubar | larut bala Pranggunan | wong Sidapêksa kajodhi | wong Pêtjarakan | lumayu akèh mati ||

16. wong Purwăngga Lobawang Sandikaripan | lumayu kanji ajrih | amiyarsa surak | ing awang-awang gumrah | sagunge para dipati | tilar wahana | padha malik kulambi ||

17. Menak Agung angamuk lir gajah mêta | ngêrik kadi rasêksi | ingkang mirsa gila | ajrih ing tandangira | tan ana wani ngêmbari | surake bala | lir udan sinêmèni ||

18. Menak Cau anèng wuri sarwi bapang | bêndhene dipun pundhi | payo dèn prayitna | adhi Agung ngamuka | iya ingsun kang batohi[21] | yèn sira kalah | ingsun lumayu dhingin ||

19. sok mêtua Kêlana Jayakusuma | sira bantinga aglis | yèn sampun palastra | ingsun bêndhone pisan | atine sun iris-iris | pan gurih mana | sun kêlan jangan mênir ||

20. Adipati Kartasana wus lumajar | arsa matur ing gusti | kawarnaa prapta | ngarsane gustinira | umatur sarwi wotsari | anuhun duka | gusti sang adipati ||

21. wadya larut tan wontên măngga puliha | sagung para dipati | kalindhih sadaya | sagung para punggawa | pun Agung umagut jurit | lintang prawira | tan pasah dene wêksi ||

22. angandika Kêlana Jayakusuma | akèh balane jurit | wêtarane pira | ingkang magut ing yuda | Si Agung pira kang ngiring | matur anêmbah | sèwu yèn winitawis ||

23. angandika Kêlana Jayakusuma | iku balane kêdhik | dene kongsi bubar | sagung wong têtêlukan | lan sagung para dipati | tan ana panggah | baya Si Agung sêkti ||

24. poma-poma kadeyan ingsun sadaya | Ngabèi Yudapati | Dêmang Jayalêksana |[22] Răngga Jayasantika | tur padha wong wani mati | munggèng ing ngarsa | bêdhil awor lan lêmbing ||

25. pêdhang tamsir parise kalawan kantar | bungsur lawan suligi | wêtawising bala | kathahe tigang nambang | tur padha sinêlir-sêlir | munggèng ngarsa |[23] padha wong kêre wêsi ||

26. prapta ngrana kang mungsuh kalawan rowang | nuli acampuh jurit | kadya gunung rêbah | bêdhil awor lan surak | arame rok silih ukih | rêmpu kang watang | padha agênti kêris ||

27. dhasar kêdhik wong Bali sampun asayah |

--- 189 ---

kinêmbulan ing jurit | rêmpu kathah pêjah | katêmpuh ting sulayah | kunarpa sungsun atindhih | kadi ampuhan | sambate wadya kanin ||

28. wus kapupu sira pun Gagak Kêlana | lawan Dhangdhang Minangsi | Kuntul Wilantênan | sami sarêng palastra | Ki Agung mêksih ajurit | wus kinêmbulan | dene kadeyan sami ||

29. sigra mêdhang Ki Dêmang Jayalêksana | Menak Agung tan gingsir | pan mêrêm kewala | iya payo mêdhanga | kacandhaka sira mati | pan atinira | iya sun nêdhoh wani ||

30. dipun candhak Ki Dêmang Jayalêksana | anuli dipun banting | atangi lumajar | ajrih tan olih wuntat | Ki Yudapati nulungi | sigra amêdhang | Menak Agung tan gingsir ||

31. nora pasah Ki Agung mêrêm kiwala | lah payo padha bêtcik | kacandhaka sira | sun êgoh atinira | Yudapati mirsa wêdi | nuli lumajar | anêkêm sirahnèki ||

32. asru goco Ki Răngga Jayasantika | sangking wuri anitir | Menak Agung mujar | iya mara gocoa | kacandhaka sira mati | pan wadhukira | mêngko ingsun bèthèti ||

33. pan lumayu Ki Răngga Jayasantika | wêtênge dèn cêkêli | Ki Sastrawijaya | lawan Sastramiruda | mêtu sangking kanan kèri | sarêng anumbak | panumbake anitir ||

34. Menak Agung tan pasah maju kiwala | payo numbaka maning | kacandhaka sira | sun mamah êndhasira | Sastrawijaya agiris | sami lumajar | wong loro niba tangi ||

35. kapêlayu kadang kadeyan sadaya | atine gêdhe mênir | Ki Cau ambapang | sarwi asurak-surak | bêndhene kinarya undhi | sarwi sêsumbar | balia padha bêcik ||

36. sampun prapta Ki Răngga Jayasantika | ngarsane ki dipati | matur sarwi nêmbah | kawula nuhun duka | yuda kawula kalindhih | datan kuwawa | pun Menak Agung sêti ||

37. sarêng matur Ki Dêmang Jayalêksana | Ngabèi Yudapati | dhuh gusti pangeran | kawula nuhun duka | datan kuwawa nadhahi | asrah têtêkan | ngraos tiwas ing kardi ||

38. lir satêngu raose manah kawula | kalintang sangking ajrih | kula atumingal | dhatêng Agung punika | manah kawula agiris | mila kawula | gila tan pasah wêsi ||

39. sarêng matur Rahadèn Astramiruda | lan Radèn Wukirsari | amba nuhun duka | kawula tan kuwawa | pun Agung kalintang sêti | raose manah | ajrih tan darbe galih ||

40. alon matur Ki Răngga Jayasantika | gawok kawula gusti | sagung wadyabala | bubar yèn amiyarsa | syarane pun Agung singgih | tan ana panggah | milane bubar gusis ||

41. têka mèsêm Kêlana Jayakusuma | padha dêlapa urib | dene padha cabar | anyêkêl wong satunggal | prandene tan nênêdhasi | sakèh kadeyan | samya konjêm ing siti ||

43. mung Ki Cau ingkang mêksih atut wuntat | bêndhenipun tinitir |

--- 190 ---

apan sarwi surak | sarta bêksa kêkayang | sarwi wuda konthal-kanthil | kadya wong edan | mandêlik ngiwi-iwi ||

44. asru matur putri adi ing Cêmara | kawula amiyosi | arsa amaguta | yudane Agung ika | mèsêm mujar ki dipati | sampun kusuma | mênawi tan kuwawi ||

45. têlasna ing jagat sapramuditya |[25] ing sabrang nungsya Jawi | padha ngêmbarana | maring Ki Agung ika | kusuma nora kuwawi | yèn dudu ingwang | prayogang[26] angêmbari ||

46. nora kêna yèn amungsuhana kurda | yèn nora ingsun dhêmit | dêdimone uga | prapta ing ngarsaningwang | kang arsa matèni mami | kusuma Daha | èsême nyalawadi ||

47. kêjaba Kêlana Jayakusuma |[27] ingiring para rabi | [...] | nora ngagêm sênjata | mèsêm sarwi wuwus aris | dimon wak ingwang | mêngko dipun patèni ||[28]

48. alon matur kusuma di ing Cêmara | andika mangking kêris | asikêpa watang | mêngsah dika prawira | pangeran dèn ngati-ati | sampun pêpeka | mujar sang adipati ||

49. lamun ingsun agawa kêris lan pêdhang | kalah gèn ingsun jurit | milane kusuma | nora gawa bêndhama[29] | malar lananga ing jurit | lah tingalana | ing mangke polah mami ||

50. sampun prapta tumênggung madyaning rana | pinarak kanthil gadhing | sarwi pinayungan | lawan putri Mêmênang | sakathahe para manis | andhèr ing ngarsa | sadaya anjajari ||

51. Menak Agung polahe lir gajah mêta | kaya gêlap yèn angêrik |[30] lan mêrêm kiwala | sarwi asru nênantang | singa kang kacandhak mati | Jayakusuma | mêngko ingsun bèthèti ||

52. Menak Cau asru dènira angucap | adhi Agung dèn bêcik |

[Ilustrasi]

--- 191 ---

mungsuh wong prawira | sampun miyos ing rana | ingiring ing para putri | tur pinanyungan | warnane nom apêkik ||

44. Pupuh Sinom ingkang gumanti

1. adhi Agung mara-mara | nuli têrajangên wani | Kêlana Jayakusuma | anuli bantingên aglis | adhi bêkukên dhingin | gulune dèn gumalêthuk | kalamun sampun modar | aku bisa ambayongi | paduman tri bojone saparo sewang ||

2. Kêlana Jayakusuma | sêsumbare wanti-wanti | Agung yèn sira prawira | amajua padha siji | payo agênti kêris | bramêtya Ki Menak Agung | anulya anêrajang | mawur ingkang para manis | wus sinikêp Kêlana Jayakusuma ||

3. Ki Agung mêrêm kiwala | sêdyane arsa ambanting | ingangkat nora kuwawa | sampun karasa ing galih | amicara ing ati | eling yèn momonganipun | Ki Inu ing Koripan | kala timur yèn abudi | Ki Prasănta amondhong nora kuwawa ||

4. Kêlana Jayakusuma | adangu dipun ulèni | pangraose ingkang manah | kadi wong dipun jampèni | têmah waloya singgih | bêbalunge ingkang kaku | Ki Agung kaya buta | tênagane gêgilani | kampuh jingga têlês dene êluhira ||

5. sami maras galihira | sakathahe para manis | sadaya sami karuna | dhuh dewa pangeran mami | nora amungsuh jalmi | sasat rêtca Balabudhur | Menak Cau ambapang | bêndhene tinitir-titir | adhi Agung gulune sira bêkuka ||

6. sakèhe kadang kadeyan | tan ana

[Ilustrasi]

--- 192 ---

7. pan ingsun kala ing kuna | pan duwe sadulur siji | kang wasta kakang Prasănta | kang amongmong maring mami | puwara angêmasi | baya ing wêtaraningsun | warnane kaya sira | malah dipun tarimani | maring rama Ni Kanastrèn ingkang garwa ||

8. milane pisah lan ingwang | kala têtinjo mring Kêling | kèrêm têngahe samodra | pantêse wus angêmasi | anging aduwe ciri | kakang Prasănta karuhun | duk ingsun mêksih bocah | wudêle sun sundêp ngêri | malah tatu cirine saya kêtara ||

9. mênapa tanbuh tênaya | gustinira rajèng Bali | nyata yèn Căndrakirana | putri adi ing Kêdhiri | baya wakane pangling | maring ing mongmonganipun | ingsun putra ing Jênggala |[32] Ki Inu ing Kartapati | waspadakna kadangmu ing Rawisrêngga ||

10. kagèt Ki Menak Prasănta | kaya tismak aningali | pêpilingan ingkang kiwa | wau kang dipun tingali | awas sampun kaèksi | toh sêpah kasabun[33] rambut | mancur kadya mutyara | mêncorong lir intên bumi | anjrit nangis nungkêmi Menak Prasănta ||

11. pangeran gusti kawula | tuhu satriya ing Kêling | pangajapaningsun tawang | sun ulati Endrapati | bênêr Nêrada adhi | êndhase lir cêlèk ngasu | yèn nora kapanggiha | ingsun tagih Yyang Pramèsthi | pêsthi akèh dewa dadi kêkucingan ||

[Ilustrasi]

--- 193 ---

[...n] putra wus pêjah | kala têtinjo mring Kêling | anauri manira kilap punapa ||

13. Ki Cau alon angucap | manira apasanggiri | yèn nyata rahadèn putra | muga pacota tumuli | karahe irung mami | nuli sirna karahipun | kalane dipun buwang | Ki Cau nuli nungkêmi | sokur sèwu adhimas pan mêksih gêsang ||

14. Ki Prasănta alon angucap |[34] ki raka ja wani-wani | pan dudu sêsamanira | sawêruhe sun arani | kadangmu têka ngêndi | angucap Ki Sandulumur | Dhayok[35] beda punapa | pan putrane nêrpati |[36] awak ingsun Dhayok putrane si bapa ||

15. sagunge kadang kadeyan | sami gawok aningali | mring sira Menak Prasănta | sadaya sami ngujungi | sampun sinung upêksi | yèn Ki Putra Marabangun | Radèn Inu Koripan | Kêlana Jayadiluwih | kadehane abungah marwata suta ||

16. ki tumênggung angandika | maring Ki Răngga tinuding | myang Dêmang Jayalêksana | Angabèi Yudapati | kinon ajêjarahi | maring nêgara ing Wangsul | sakèhe rajabrana | padhêkan lan para nyai | sawarnane pan kinèn boyong sadaya ||

17. kawarnaa wus lumampah | Ki Răngga ingkang tinuding | myang Dêmang Jayalêksana | Angabèi Yudapati | kinon ajêjarahi | maring nêgara ing Wangsul | miwah kang rajabrana | dèn usung lir banyu mili | arantaban boyongan Sapigumarang ||

[Ilustrasi]

--- 194 ---

[...jabrana] | boyongan lan para nyai | sampun katur ing Klana Jayakusuma ||

19. sakathahe para garwa | sadaya dipun timbali | anging kusuma Cêmara | kang mêksih mujung aguling | tan ana wani nangi | angandika ki tumênggung | sakèhe garwaningwang | dèn duma bêrana iki | aja kari tawan kalawan bandhangan ||

20. sakathahe para garwa | sadaya matur wotsari | datan kuwasa anduma | angraos yèn batên bangkit | putri Purwăngga wani | anulya matur wotsantun | pan kawula pangeran | sagah andum amarinci | angandika Kêlana Jayakusuma ||

21. sigra putri ing Purwăngga | ingkang andum amêrinci | sakathahe rajabrana | wus pinara lima singgih | sakèhe para nyai | dipun para lima sampun | nênggih ingkang saduman | maring kusuma Kêdhiri | kang saduman maring kusuma Cêmara ||

22. mujar putri ing Purwăngga | apa gawe angandhapi | apan padha angawula | amrih kandêl ki dipati | apa gawe ngandhapi | kudu angrawati maru | dudumane[38] sadaya | putri ing Cêmara adi | dèn pancèni kang tuwa-tuwa sadaya ||

23. ki tumênggung angandika | Onêngan sira sun tuding | boyongan sira aturna | maring kakangira kalih | Onêngan awotsari | boyongan ingirit sampun | kawarnaa wus prapta | pêrnahe putri Kêdhiri | Ni Onêngan matur sarwi awotsêkar ||

[Ilustrasi]

--- 195 ---

Kêdhiri | ingsun yayi tan arsa anampanana ||

25. ingsun arsa nampanana | yèn putri Cêmara singgih | ingkang amancèni maringwang |[39] ingong arsa anampani | yayi Cêmara ugi | wêdanane para arum | ingkang duwe larangan | mila nora sun tampani | ingsun lumuh mirsa ujar tanpa ngrasa ||

26. sira Ni Dèwi Onêngan | sampun lèngsèr awotsari | boyongan nora katampan | sadaya ginawa bali | putri Cêmara singgih | dènnya sare lagya wungu | pinarak kurah waja | pawongan andhèr ing siti | dhasar ayu yèn tinon awèh asmara ||

45. Pupuh Asmaradana ingkang gumanti

1. nora dangu nulya prapti | Ki Răngga Jayasantikang[40] | anggawa tawan wiyose | kathahipun tigang dasa | mèsêm putri Cêmara | alon dènira amuwus | kakang Răngga alinggiha ||

2. Ki Răngga umatur aris | kawula ngaturi tawan | wêlasan kawula dhewe | katura dhatêng ratu mas | kathahe tigang dasa | pangaksama radèn ayu | kawula kapiutangan ||

3. sang putri Cêmara angling | kakang Răngga sun tarima | pinaringan kampuh mangke | gadhung lan sabuke pisan | anggenên patêlêsan | kakang lurah kampuh gadhung | Ki Răngga nuhun aturnya ||

4. nora dangu nulya prapti | Ki Dêmang Jayalêksana | anggawa tawan kathahe | awêtarang[41] tigang dasa | kusuma yu anyapa | kakang bêrngos sadulurku | ragane awèh boyongan ||

5. ki dêmang umatur aris | kawula ngaturi tawan | wêlasan kawula dhewe | kathahipun tigang dasa |

[Ilustrasi]

--- 196 ---

katura ing kusuma | dene kêkucahe Agung | kawula kapiutangan ||

6. putri ing Cêmara angling | kakang lurah sun têrima | pinaringan kampuh rojèng[42] | kalawan sabuke pisan | anggenên patêlêsan | kampuh rajèng pèwèh ingsun | ki dêmang nuhun aturnya ||

7. Angabèi Yudapati | nora dangu nuli prapta | angiringakên tawane | awêtara tigang dasa | gêpah nulya sinapa | kakang godhèk sadulurku | ragane awèh boyongan ||

8. umatur Ki Yudapati | kawula ngaturi tawan | wêlasan kawula dhewe | kathahipun kawan dasa | katura ing ratu mas | putri Cêmara gumuyu | kakang lurah sun têrima ||

9. dene akathah pribadi | si kakang dènnya wèh tawan | ujar si wong gagah dhewe | piraningan[43] kampuh inggal | sarta sabuke pisan | sinêrat polèng bintulu | Ki Yudapati abungah ||

10. wus sami kinèn abukti | sasampunirang[44] adhahar | wong têtiga sarêng lèngsèr | sira Ni Dèwi Onêngan | prapta ing ngarsanira | Dèwi Onêngan umatur | ature apait kilang ||

11. punika katura singgih | kang êmbok pêpancèn dika | bêrana sarta wastrane | mujar Dèwi Surèngrana | sapa kang andum brana | nora nimbali maring sun | umatur Dèwi Onêngan ||

12. kang êmbok Purwăngga singgih | ingkang andum bêboyongan | lan karsane kakang radèn | kadi pinanggang kang manah | runtik putri Cêmara | anging sinamur ing guyu | nora kêtarèng ing nitya ||

13. Onêngan gawanên bali | ingsun tan arsa atămpa | mêngko ingsun tampanane | nèng ngarsane kakangira | bok ingsun kaluwihan | ujar wong lêloro wak ingsun |[45] karane tan pinêrcaya ||

14. yèn bêcika awak mami | alaki ing kakangira | pêsthi yèn tembe lan bae | jêr ingsun wong ardalepa | karane awak ingwang | mring pangeran nora kèku | kiniwakakên kiwala ||

15. Dèwi Onêngan wus prapti | umatur dhatêng kang raka | wus pinajar sawuwuse | Kêlana Jayakusuma | kêraos manahira | kalintang dènnya gêgêtun | datan kêna angartika ||

16. Dèwi Surèngrana prapti | ing ngarsane ingkang raka | ginarêbêk ing inyane | kang raka mèsêm anapa | anging tan sinauran | bêrana dèn awur-awur | mujar Dèwi Surèngrana ||

17. kaningayane kêpati | Pangeran Jayakusuma | apa alane cèthine | angawula wong awirya | andum tawan boyongan | nora nimbali maringsun | iku bênêre wong apa ||

18. dèn duma ing ngarsa mami | dèn mamaha dèn giluta | dèn paringêna kêkasihe |[46] ingsun dèn aja kaduman | măngsa kênthêng-kênthênga | anging dèn wènèhana wêruh |[47] amrih patute kewala ||

19. ingsun nora mirsa warti | nora mirsa undhang-undhang | datan mirsa timbalane | yèn putri adi Purwăngga | dadi garwa wêdana | jinunjung dhatêng aluhur | jamake animbalana ||

20. êndi si rupane êndi | putri adi ing Purwăngga | ingkang kinasihan dhewe | bok iya animbalana | wong ayu ing wong ala | wong aduwe kănca batur | lan aku dèn angkuh apa ||

21. ujar mêngko

--- 197 ---

wus amukti | asu kewan ing Purwăngga | karane nakêr angengkol | arêp nimbangi maringwang | baya nora rumăngsa | dilati ing sikil ingsun | kala anèng ing paprangan ||

22. baya lêluhure singgih | kang pinêndhêm ing Purwăngga | nora na warah wuruke | tandhane mamak kalintang | mênyunyang kêna nganyang | pagemu[48] nora sumaur | sun angsap raimu pisan ||

23. putri ing Purwăngga nênggih | tan kuwasa sumaura | angrasa akèh sisipe | sakèhe putri sadaya | tan kuwasa mujara | sadaya sami anutuh | maring putri ing Purwăngga ||

24. êndi si rupane êndi | pamongmonge wong Purwăngga | padha inya timbangane | lah mara majua ngarsa | ujarku saurana | yèn kapingin ajur mumur | sun sêsuwèk wêwarasan ||

25. nadyan atandhing sugih |[49] miwah tandhinga kawignyan | dèn timbanga sagêndhinge | kusuma măngsa karia | lawan bungkêr Purwăngga | tanpa ngrasane kêlangkung | andundum durung karuwan ||

26. yèn mungguha kêncana di | gustiku putri Cêmara | êmas wijil ing Mêngare | sêtail rêga sawidak | murup kinarya jamang | kinarya kêkalung mancur | kinarya cundhuk wit-witan ||

27. yèn mênggaha êmas suki | putrine ing wong Purwăngga | wong nora nana sêmune | êmas wijil Pêrambanan | olih ngebor kiwala | sêtail rêga nêm suku | pantêse kaworan găngsa ||

28. kinarya suwêng tan kêni | kinarya jamang tan layak | pinêksa kinarya pêndhok | winor kalawan têmbaga | dadi pêndhok suwasa | pan irêng sêlaka lutung | kanggo wong sajaban rangkah ||

29. saya sangêt dènnya [dè...]

[Ilustrasi]

--- 198 ---

[...nnya] runtik | sira Dèwi Surèngrana | gupuh anuli pinondhong | mring Klana Jayakusuma | rongèh anèng pondhongan | binêkta pakuwonipun | kusuma pinriyêmbada ||

30. aja sira runtik gusti | maring putri ing Purwăngga | dêrma ngêlampahi bae | luhung pun Jayakusuma | rujitên lir puspita | mung sira ratuning ayu | kang asung lara wigêna ||

31. ngularana sore nglangit | tan antuk kadi kusuma | wong arum pangandikane | kusuma nila pêkaja | ingukir dadi sira | ki tumênggung nukmèng lulut | tansah angaras srinata ||

46. Sinom

1. Kêlana Jayakusuma | sigra mara ngisêp sari | amrih lukare asmara | kusuma Cêmara adi | wus lipur dènnya runtik | kasongan bauting kakung | mila nukmèng asmara | ing tilam anunggal kapti | aja wêlèh ing sêmu padha kêrasa ||

2. kawarnaa sampun lama | gènira mênang ajurit | anèng ing Sapigumarang | langkung awibawa mukti | tansah akaron êsih | siniwakèng para arum | Radèn Astrawijaya | tan pêgat anêhêng brangti | panglayunge maring Dèwi Ekawarna ||

3. umarêk dhatêng kang raka | Ki Astrawijaya nênggih | alon dènira têtanya | kusuma di ing Kêdhiri | paran karyane yayi | sira aseba maringsun | kang rayi matur nêmbah | tan wande kawula mati | yèn wandea kadhatêngan sir kawula ||

[Ilustrasi]

--- 199 ---

abêkuh | kang bok rayi sampeyan | wong abênthing amênthithing[50] | yêkti eman akrama olih parêkan ||

5. mendahane wong Mêmênang | èsême ing awak mami | yèn kawula kêlakona | arabi uliha cèthi | ingsun pêlaur mati | tan arsa krama lih librung | akramaa parêkan | ing pangimpèn nora sudi | siyang dalu amung puniku sun sêdya ||

6. mujar kusuma ing Daha | sapa sira sêdya yayi | umatur Sastrawijaya | ingkang kawula karsani | yèn kaparênga ugi | kadange radèn tumênggung | punika asung brăngta | wasta Dèwi Ekawarni | ayu pantês marêk ati sagotongan ||

7. gandrês[51] luwês wong punika | sapolahe asung brangti | yèn mèsêm agawe rimang | yèn angucap gawe brangti | ayu yèn jait ati | kang rayi radèn tumênggung | sapolahe pêsaja | awilêtan marêk ati | pêsthi pêjah lamun ora kêlakona ||

8. rumiyin kala kêpapak | asinjang gêringsing ringgit | sêngkang bapang sinamiran | marêk atine sabumi | nuli kêpapak malih | wong ayu sinjang pêpêlung | asêngkang natabrăngta | marêk atine salangit | yèn mêlerok ayune sangang gotongan ||

9. duk rumiyin wong punika | kakang bok mêmanas ati | kala kawula aseba | dhatêng pangeran dipati | wong ayu ngêladèni | dhatêng pangeran tumênggung | kakêmbên jingga măngsa | asinjang limar giyanti | apêpilis wong ayu pakone sapa ||

10. panase manah kawula | gènnya kêmbên minthing-minthing | lêngga[52] rasane kang manah | dèn kêndhonana sadhidhik | sun sawang sangking wuri | marêk atine sagunung | sun sawang sangking ngarsa | marêk atine sabumi | warnanira wong ayu sapa tandhinga ||

11. saulih kawula seba | gêguling [gê...]

[Ilustrasi]

--- 200 ---

[...guling] ingsun sinjangi | sêdalu sun pindha-pindha | kang rayi pangran dipati | têka nora ngladèni | kongsi pêgêl manah ingsun | kawula ajak dhahar | kakang bok ora ngladèni | kula pondhong sun aras ngatut kiwala ||

12. sadalu kula rêrêpa | kula akèn aborèhi | pindho gawe sumaura | kawula sudhèt ing sêking | bêrabahane putih | ora ngêsês ora sêgu | banjur kawula sepak | nora surtah nora sudi | akramaa wong bisu damêl punapa ||

14. kang êmbok kawula pujyang[54] | wong ayu kawula dhêsthi | sakèhe guna kasihan | sumbaga kalawan dhêsthi | apan nora nêdhasi | Ni Bayan Sanggit amuwus | mênawa kurang tapa | mujar Radèn Wukirsari | mohal bae sun rewangi tarak brăngta ||

15. ingsun nora dhahar sêga | tigang dina tigang wêngi | mung dhahar kêtan kiwala | tigang dina tigang wêngi | iya mangkono ugi | tadhahku sasumbul-sumbul | nora angombe toya | amung sêmăngka ngong bukti | tadhah ingsun tiga-tiga sambên dina ||

16. milaningsun katiwasan | bêdhaharan ingsun sakit | kakehan toya kêlapa | aja na Si Sêtrènggati | baya ingsun ngêmasi | kadhêmên padharan ingsun | enjing ingsun têlasan | adhahar pindhang kêbiri | mèh kêsambut ingsun dhahar rujak nanas ||

17. kakang bok punapa karsa | wêkasane awak mami | yèn batên sagaha sampeyan |[55] amanggihakên wak mami | ing dintên benjing-enjing | lan kadange ki tumênggung | yêkti amit kawula | ngulari margane pati | wirang gêsang kawula angur matia ||

18. lamun benjing kêlakona | mendah sukane kang ati | akrama mas ayu ika | pan agêng punagi mami | kawula sênggarani | ing karsa dika pukulun | iki wong ayu endah | akèh atmajane benjing | gumariwis padha seba dhatêng uwa ||

19. kusuma yu ing Mêmênang | amicarèng jroning ati | nora lidok ujar ingwang | adhiku Si Gunungsari | ature maring mami | bocah iki cêlap-cêlup | kusuma di ing Daha | wuwuse arum amanis | lah emuta pan dudu sêsaminira ||

20. ingsun iki bêboyongan | yêkti yayi nora wani | matur ing kangjêng pangeran | anêdhaa ingkang rayi | wirange awak mami | lamun pangeran tan asung | yèn sira darbe karsa | matura ing rama aji | ala apa benjing yèn têka ing Daha ||

21. Undhakan Astrawijaya | ature asêmu runtik | bok sampun angangge rama | adoh wong maring Kêdhiri | mênèk mati ing margi | sapa sintên ingkang wêruh | bok sampeyan piyambak | angêrapbèkakên mami | yèn tan sanggup wong tuwa damêl punapa ||

--- 201 ---

benjing dika kêrasa | yèn kula sampun ngêmasi | pêsthi pêjah yèn ingsun tan kêlakona ||

23. kusuma yu ing Mêmênang | mêksih nèng sor nagasari | tan pêgat rinasa-rasa | wau ature kang rayi | kusuma di Kêdhiri | alon dènira amuwus | Abong sira matura | maring yayi kusuma di | kadang ingsun yayi Dèwi Surèngrona ||

25. bibi ingutus punapa | dhatêng Ratu Mas Kêdhiri | Ni Abong majêng tur sêmbah | kawula inggih tinuding | angaturakên tulis | katura ing radèn ayu | wahanane nuwala | wêlinge raka sang adi | kaatura dhumatêng kangjêng pangeran ||

26. mèsêm putri ing Cêmara | lah inggih matura bibi | manira nora lênggana | ing karsa sang kadi Ratih | yêktine anglampahi | gèn manira dipun utus | lèngsèr putri Cêmara | nuwala sampun cinangking | lampahira anjujug bali[57] kambangan ||

27. Kêlana Jayakusuma | eca asare kêpati | anèng ing bale kambangan | Dèwi Surèngrana prapti | anèng dagan alinggih | angayog[58] padane kakung | pangeran awungua | dhuh gustine para manis | dingarène asare bale kambangan ||

28. akagèt nuli alênggah | Kêlana Jayadiluwih | kusuma wontên punapa | amungu gèn ingsun guling | putri Cêmara angling | kawula dhapur ingutus | dhatêng rayi sampeyan | kusuma kang mindha Ratih | atur tulis nanging sêmune wikana ||

29. nuwala wus tinampanan | anuli liningling-lingling | sêmune sampun kadhadha | mèsêm amicarèng ati | Ratu Ayu Kêdhiri | kang anukma ing pandulu | wiyose darbe karsa | bok aja ya nganggo tulis | timur mila wêwikine wong Mêmênang ||

30. yèn ora sun turutana | pantêse manahe sakit | murca sangking pagulingan | ing ngêndi gonku ngulari | marase ingkang ati | mênawi kadi karuwun | murca tilar nêgara | amarga lara kang galih | têkèng tuwa cugêtane wong Mêmênang ||

31. matur Dèwi Surèngrana | kawula anungsung warti | ki tumênggung angandika | arinira Ragil Kuning | kinarsakakên yayi | maring Radèn Wukirsantun | suka putri Cêmara | akêplok astane kalih | yèn pênêde panggiha ing bènjang enjang ||

32. Kêlana Jayakusuma | anari dhatêng kang rayi | lah yayi Ragil Onêngan | iya sira ingsun tari | sira lakia yayi | idhêpên pitutur ingsun | sira sampun diwasa | suka wadenên wak mami | alakia olih Ki Sastrawijaya ||

33. matur Dèwi Ekawarna | ature anyalawadi | kakang kawula lênggana | pangeran tan arsa laki | asil punapa laki | inggih asae wong nganggur | wêrtine wong akrama | agung prihatine ugi | kang sarira pan mêksih nglampahi papa ||

--- 202 ---

[...na] Jayakusuma | saure arum amanis | wus jamake wanodya binandhung tiga ||

35. yèn sira tan arsa krama | yayi ingong supatani | tan arsa angaku kadang | yèn sira arsa alaki | lan Radèn Wukirsari | iya nyata kadang ingsun | ingsun têdha ing dewa | tulusa wibawa mukti | sêlamêta rahayu saumurira ||

36. mujar Dèwi Surèngrana | lah yayi tirunên mami | yayi sira akramaa | atirua polah mami | dèn ugung polah mami | aparentah para maru | sanadyan kakangira | pangeran sang adipati | nora wani dukani wong tanpa dosa ||

37. matur Dèwi Ekawarna | kawula arsa alaki | pan wontên atur kawula | lênggana dipun umbangi | kaping kalihe malih | lênggana dipun kêmaru | kaping tiga kawula | tan arsa laki madati | ping sêkawan datan arsa wong botohan ||

38. Kêlana Jayakusuma | wuwuse arum amanis | sampun wancine satriya | rêmên akasukan yayi | lamun kasăngga yayi | lumampah karyane ratu | iya alane jalma | yèn tilar karya nêrpati | utamane yèn mati karya nalendra ||

39. Kêlana Jayakusuma | wuwuse arum amanis | kakang Prasănta matura | maring kusuma Kêdhiri | sira kon amaèsi | arine Si Wukirsantun | yayi mas ing Cêmara | amaèsana kang èstri | undhangêna sakathahe para garwa ||

[Ilustrasi]

--- 203 ---

[...kusuma] ||

41. Bayan Sanggit sampun prapta | ing ngarsane Wukirsari | Undhakan Astrawijaya | kapanggih mujung aguling | sarwi maca rêrêpi | Astrawijaya angidung | wicarane ngêngudang | dhuh gusti kang asung brangti | ayu têmên itên adi tumênggungan ||

42. pan sami mèsêm tumingal | sira wau Bayan Sanggit | kalingane gustiningwang | asangêt brăngta wiyadi | yèn wandea apanggih | tan wande mati anglayung | Rahadèn Wukirsêkar | anuli nyapa aririh | alinggiha karo kinongkon punapa ||

43. ingutus raka andika | wiyose atur upêksi | lah inggih raka andika | luntur sihe ki dipati | apan andika gusti | pinanggihakên ing besuk | lan Dèwi Ekawarna | nanging pêpusêke gusti | radèn ayu mangkana ing karsa dika ||

44. kinawayuh datan arsa | tan purun amadati |[59] miwah yèn dika kasukan | rahadèn pinancal wani | Rahadèn Wukirsari | alon dènira amuwus | siyang dalu sandika | ing karsane kusuma di | pêjah gêsang kawula nungkêmi pada ||

45. yèn tan piyandêl kusuma | dipun gêdhonga awak mami |[60] dipun lothèka kiwala | dèn angkuha lir bêbayi | tan lênggana wak mami | sakarsane radèn ayu | sanadyan satauna | kinungkung ing tilamsari | tan lênggana dhatêng sang adi kusuma ||

46. datan kawarna sêmana | wau Radèn Wukirsari | apan sampun arêrasan | dhatêng kusuma Kêdhiri | sagunge pramèswari | pan sampun sinungan jro kalbu |[61] sira Dèwi Onêngan | pan sampun dèn paèsi |[62] wus kinanthi maring Dèwi Surèngrana ||

[Ilustrasi]

--- 204 ---

47. apan Radèn Wukirsêkar | kinanthi putri Kêdhiri | kawarnaa sarêng prapta | ing ngarsane sang adipati |[63] sagunge para manis | pan sami suka andulu | Radèn Wukirkusuma | lawan Dèwi Ragil Kuning | sampun sarêng pranata dhatêng kang raka ||

48. abungah marwata suta | tyasira sang adipati | tanapi kang para garwa | sadaya suka ing galih | gamêlan munya ngêrangin |[64] awor lan kêplok gumuruh | kang nyênggaki bêdhaya | pinirsa munya ngêndhani | dhahar nginum sagunge kadang kadeyan ||

49. pitung dalu pitung dina | lamine dènnya kêpanggih | Undhakan Astrawijaya | kalawan Ni Ekawarni | tansah dadya pêpengin | kadya mimi siyang dalu | among winong kalihan | kawarnaa sampun lami | ki tumênggung anèng ing Sapigumarang ||

50. Kêlana Jayakusuma | mila tan mantuk tumuli | sangking ing Sapigumarang | dene dèrèng dèn timbali | maring sri narapati | tansah asiniwakèng lulut |[65] agung olah asmara | Kêlana Jayadiluwih | sugih garwa tan anut among asmara ||

47. Pupuh Sêmaradana ingkang gumanti

1. kocapa Prabu Kêdhiri | wau kuthane wus bêdhah | lèngsèr atilar kêdhaton | ingiring kang wadyabala | sakarine kang pêjah | akèh punggawa kasambut | kathah ingkang nandhang brana ||

2. Sang Prabu Ngurawan nênggih | wus abantu sabalanya | arame pêrang rêrêmpon | tumpês wadya ing Ngurawan | akèh punggawa pêjah | acampuh anèng Jongmèru | kalindhih kathah katawan ||

3. ratu ing Nungsyatêmbini | ingkang bêdhah ing Mêmênang | kêcarita ratu wadon | nalendra abala nata | pêpadha putra wanodya |[66] tiga wêlas kathahipun | sami prawirèng ayuda ||

4. gêgamane kang prajurit | dudu bêdhil dudu tumbak | dudu pêdhang tamsir mangke | dudu titak kalawan gêlanggang |[67] dudu pasêr lawan panah |[68] dudu bungsur lawan tulup | dudu bindi dudu gada ||

5. putri ing Nungsyatêmbini | gêgamane yèn ayuda | puspacara[69] karang mêlok | gêgubahan surèngpatya | tinêlorong mring sadak | mila wong Ngurawan gêmpur | binalang ing puspajara[70] ||

6. gêgubahan surèngpati | yèn binalangakên jăngga | pan tigas pancing janggane | lamun kêna bau sêmpal | yèn kêna dhadha bêngkah | lamun kêna wêntis rampung | yèn kêna mêstaka pêtcah ||

7. cacak kang wong kêre wêsi | dèn têlarong sadak tatas | kêre lapis tiga balong[71] | jaja têrus ing walikat | balane wong Ngurawan | dèn sirati burat arum | gasong[72] mati kapisanan ||

8. putrane Prabu Kêdhiri | aran Radèn Pênambangan | anênggih sampun kêtaton | tatu lambunge kang kiwa | tinêlarong ing sadak | Patih Jayabadra tatu | wêntise kiwa kabranan ||

--- 205 ---

milane anandhang tatu | sinawat ing gêgubahan ||

10. wontên mantri ing Kêdhiri | pan sampun anandhang brona | awasta Ki Arya Tiron | tatu wêntise kang kanan | mila anandhang brona | labête asaroh amuk | binalang ing puspajara ||

11. kang mati nora kawilis | mantri punggawa Mêmênang | akathah wadya kalaton[74] | milane prabu ing Daha | agiris ingkang manah | bala tan kêna ingadu | sêntona lan para putra ||

12. prajurit Ngurawan sami | akathah kang nandhang brona | Ki Wirajămba kêlaton | jaja têrus ing walikat | milane nandhang brona | kalane asaroh amuk | tinêlarong rêrawisan ||

13. nanging nora angêmasi | Angabèi Wiratikta | anênggih sampun kêlaton | lawan Dêmang Pangancanan | sarênge nandhang brona | miwah Arya Jayèngkewuh | pan sampun anandhang brona ||

14. sakathahe angêmasi | punggawa ing Bauwarna | giris manahe sang katong | dene wadya ing Bauwarna |[75] tan kêna ingabêna | malah kang wahana ratu | gajah Si Jagamaruta ||

15. angungsi Ngaldaka Wilis | sang prabu ing Bauwarna | tan pisah lawan sang katong | sri bopati ing Mêmênang | sami ngungsi ngaldaka | sang prabu anjaluk tulung | mring Wasi Curiganata ||

16. wadya ing Nungsyatêmbini | akathah longe kang pêjah | kala acampuh yudane | lan Wasi Curiganata | mawur wong tanah sabrang | kalindhih sangking ing gunung | kang mati tanpa wilangan ||

17. sakèhe kang nandhang kanin | sadaya sinung usada [u...]

[Ilustrasi:] Sang prabu ing Kêdhiri, kabêrêk mungsuh ngili.

--- 206 ---

18. ing mangke Prabu Kêdhiri | apan lagya pagunêman | kalawan kang rayi katong | sang prabu ing Bauwarna | miwah sagunge bala | ingkang tan pêgat tinantun | Ki Wasi Curiganata ||

19. ngandika Prabu Kêdhiri | mring Wasi Curiganata | lah sira undurna age | sakèhe wong tanah sabrang | kang ona ing Mêmênang | sira undurna nak ingsun | rêbutên nêgaranira ||

20. alon angandika aris | sang prabu ing Bauwarna | manis arum pamuwuse | Ki Wasi Curiganata | nyawa anak manira | yèn èstu sira atulung | mring kakang aji ing Daha ||

21. lah dawêk jêbèng ki wasi | sampun nyawa kêlayatan | nuli pagutên dèn age | sakèhe mungsuh ing sabrang | ingkang ngancik Mêmênang | alon dènira umatur | Ki Wasi Curiganata ||

22. anuhun duka nêrpati | tan sanggap[77] angundurêna | ing mêngsah sang ratu wadon | yèn mênggah awak kawula | atapa ing aldaka | kêni jinalukan tulung | padu ngaji pirabara ||

23. ngandika Prabu Kêdhiri | yèn mangkono sun atanya | ki wasi maring dhèwèke | sapa kuwasa ngalahna | mungsuh wong tanah sabrang | kang ngancik nêgaraningsun | Prabu Romarêsi ika ||

24. umatur dhatêng sang aji | Ki Wasi Curiganata | atur kawula sang katong | wontên yogya ngawonêna | dhatêng prabu wanodya | kang wasta Radèn Tumênggung | Kêlana Jayakusuma ||

25. dewaji sampun pinêsthi | kawone nalendra sabrang | atur

[Ilustrasi]

--- 207 ---

kawula sang katong | pun Wasi Curiganata | purun dipun têtêka | dèn yêktènana pukulun | dewaji atur kawula ||

26. ngandika Prabu Kêdhiri | sakèhe mantri Mêmênang | tan ana aran makono[78] | umatur Prabu Ngurawan | mantri ing Bauwarna | wontên kang aran Tumênggung | Kêlana Jayakusuma ||

27. nanging ajale kariyin | dewaji wong sangking Dhayak | suwita kula wiyose | langkung sêti măndraguna | tate bêdhah nêgara | warnane anom abagus | milane ngambil atmaja ||

28. amangke kawula tuding | abêdhah Nungsyakambangan | dèrèng pêrmana wartine | tan wikan kalamun kalah | miwah kalamun mênanga |[79] sampun lami lampahipun | Kêlana Jayakusuma ||

29. ki wasi asru dènnya ngling | dewaji atur kawula | pan sampun mênang yudane | lampahe putra panduka | Klana Jayakusuma | nêgari Bali wus gêmpur | putrine sampun katawan ||

30. ngandika Prabu Kêdhiri | ingsun amiyarsa warta | sanging[80] wartane wong akèh | Kêlana Jayakusuma | lintang dene prawira | yèn mangke nêgara Wangsul | wartane wus bêdhah lama ||

31. ya ta Sang Prabu Kêdhiri | amicarèng jroning nala | kêraos putrane karo | hèh Nini Căndrakirona | Radèn Wukirkusuma | sira akulaka tutur | rusake nêgaranira ||

32. sapa kang yogya tinuding | nimbali Jayakusuma | Prabu Ngurawan ature | dewaji lamun sêmbada | pun Arya Pênyangkringan | animbali Ki Tumênggung | Kêlana Jayakusuma ||

33. ngandika Prabu Kêdhiri | hèh Arya sun karya duta |

[Ilustrasi]

--- 208 ---

34. têlas wêlinge nêrpati | Radèn Arya wus lumampah | wong limang atus rowange | sami awahana kuda | tumurun sangking arga | ing wot ruyung marganipun | lampahe agêgancangan ||

35. ingkang kawarnaa malih | para putra ing Jênggala | arsa bantoni pêrange | tulung maring Prabu Daha | nora mênangi karya | sadaya sami gêgêtun | dene kalindhih wus bêdhah ||

36. sampun amiyarsa warti | sang prabu ing Mêmênang |[82] ing Arga Wilis ênggone | milane putra Jênggala | sami minggah ing aldaka |[83] aseba dhatêng sang prabu | saprabote ing ayuda ||

37. Tumênggung Kalamisani | lan Tumênggung Adiraja | Ki Răngga Maospatine | punika mantri Jênggala | tate abangkat karya | padha mantri kamisêpuh | anganthèni para putra ||

38. pan sang prabu ing Kêdhiri | pinarêk pucuke ngarga | lagya kalihan sang katong | kalih Sang Prabu Ngurawan | lagya apagunêman | kasaru ing praptanipun | para putra ing Jênggala ||

39. Radèn Panji Sutra prapti | lan Panji Sutradiwăngga | Panji Sutrana jajare | Panji Cakaran Sandhatan | Jaringan lan Sirigan | Pakuwon lan Têpaspitu | Rawitan lawan Mandhapan ||

40. Panji Gêdhah sampun prapti | Jêjêtan lawan Antunan | Panji Layaran sisihe | kalawan Panji Gadhingan | lawan Panji Tambangan | Pambêrpag[84] lawan Pamêcut | Têrate Jayèngkantaka[85] ||

[Ilustrasi]

--- 209 ---

[...wa] ||

42. rusak nêgara Kêdhiri | baya bungah manahira | apa iya alaningong | ingaku kadang taruna | dene Prabu Jênggala | apan ana jangjiningsun | pan tigan sapêtarangan ||

43. rêmuk nêgara Kêdhiri | Jênggala aja sêlaya | yèn jamak padha rarêmpon | Ngurawan aja sêlaya | tanapi Singasêkar | sêkawan sarênga rêmuk | iku jangjine ing kuna ||

44. sadaya sami wotsari | para putra ing Jênggala | anuhun duka sang katong | dene tan miyarsa warta | panduka magut yuda | lamun sêmbada pukulun | mangke pinanggut ing yuda ||

45. kawula arêpbut jodhi | lawan nalendra ing sabrang | andika abên sang katong | putra sampeyan ing Jênggala |[86] agung gagah prakosya | milane purun ingadu | angêrbut nêgarèng Daha ||

46. mèsêm Sang Prabu Kêdhiri | pira kaki balanira | Ki Panji Sutra ature | amung gêgaman salêksa | padha wong sasêliran | tur padha wong têguh timbul | tate abêdhah nêgara ||

47. prabu ing Ngurawan angling | inggih dewaji sêmbada | nêhêr dhinahar ature | putra sampeyan sadaya | anuntên karêpbuta | nêgari Daha pukulun | mêngsah dèrèng angayangan ||

48. sang aprabu ing Kêdhiri | asru dènira ngandika | Midaka sira sun kongkon | nini sira aturana | Wasi Curiganata | ingsun pundhut rêmbagipun | rèh ingsun yun magut yuda ||

49. Dèwi Midaka wotsari | gupuh dènira lumampah | datan kawarna lampahe | Ki Wasi Curiganata | wau sampun katuran | prapta ngarsane sang prabu | lir gundhala kapawanan ||

50. sadaya sami ningali |

[Ilustrasi]

--- 210 ---

para putra ing Jênggala | padha karasa manahe | andulu ing warnanira | Wasi Curiganata | dene mèmpêr kadang isun[87] | Rahadèn Nila Prabăngsa ||

51. sami amicarèng ati | para putra ing Jênggala | yèn ingsun dulu warnane | kang aran Curiganata | ya kaya kakang pangeran |[88] ing Wanagiri Tumênggung | kang mati ing sabaparan ||

52. Wasi Curiga ningali | mring para putra Jênggala | gumuyu ing jro nalane | nanging sinamur ing basa | malar aja katara | alon dènira amuwus | sri bopati ing Mêmênang ||

53. milane ingsun timbali | ki wasi ing pakênira | arsa sun tari budine | ingsun arsa magut yuda | angêrbut kitha Daha | ingkang yogya ingsun adu | para putra ing Jênggala ||

54. ki wasi umatur aris | pukulun atur kawula | sampun tuwan pagutake | para putra ing Jênggala | dewaji datan nyăngga | pangraose manah ingsun | dhatêng sang prabu wanodya ||

55. pangraose ingkang galih | dewaji măngsa mênanga | mênawi risak kapindhon | pukulun dados punapa | yèn putra ing Jênggala | kadauta dene mungsuh | sang prabu mundur bramantya ||

48. Durma

1. langkung duka sang prabu sajroning nala | kadya yayah sinipi | iki si wong apa | ambêke sumêntana | angapêsakên ing mami | agugung[89] mêngsah | baya arsa ambalik ||

[Ilustrasi]

--- 211 ---

[...pêsakên] mami ||

3. èsmu runtik Ki Wasi Curiganata | ature mêlasasih | rèh kawula têngga | ing pasitèn panduka | sakêdhap panduka tari | mirma kawula | amrih atur kang bêcik ||

4. yèn tan kangge pukulun atur kawula | langkung karsa dewaji | asru angandika | sang prabu ing Mêmênang | maring ki rêkyana patih | hèh adadana | ingsun magut ing jurit ||

5. Prabu Daha sampun awahana liman | saha bala angiring | prabu ing Ngurawan | sampun wahana gajah | sabusanane ngajurit | putra Jênggala | dadi cucuke jurit ||

6. wus sumahap bala mantri ing Mêmênang | tumurun sangking wukir | lir ombak sagara | syarane balakusya | kêndhang gong bêndhe tinitir | yèn piniyarsa | kadi ngrubuhna wukir ||

7. wus sumahap wadyabala ing Ngurawan | mudhun sangking ing wukir | kadi wêrdu ăngga | gumêr kêndhang têngara | bêndhene tinitir-titir | yèn piniyarsa | kadi bêngkahna bumi ||

8. kèhing wadya tumurun sangking aldaka | rata kang jurang curi | kang rêngkêt apadhang | wana dadi ra-arang[90] | tunggul kadi obar-abir | daludak awra | lir uruh ing jêladri ||

9. ênêngêna lampahe Sang Prabu Daha | kang mudhun sangking wukir | gênti kawarnaa | sang prabu tanah sabrang | kang anèng kitha Kêdhiri | lagi sineba | Prabu Nungsyatêmbini ||

10. kêkasihe sang prabu ing tanah sabrang | Mahraja Romarêsi | wayah gumapula | ayu prawirèng yuda | putranira padha èstri | pan tiga wêlas | padha putri prajurit ||

11. sakathahe kang seba padha wanodya | upacarane asri | alon angandika | nêrpati tanah sabrang | lah pagene sira nini | nora kêcandhak | sang prabu ing Kêdhiri ||

12. ingkang putra sadaya matur anêmbah | mila kaburu mami | sangking ing aldaka | wadya akathah pêjah | ayuda kalih wêwasi | sangking aldaka | kalintang dene sêti ||

13. kêkasihe Ki Wasi Curiganata | sêsumbare duk jurit | rema jatha gimbal | dêdêge gêng apanjang | uwang malang pupu gangsir | awak nêmbaga | bêrngos godhèk ngajrihi ||

14. kadi udan lêmbing sadak kaslêntikan | datan wontên nêdhasi | sêkar gêgubahan | kula karya bêbalang | inggih datan anêdhasi | lintang prawira | ki wasi Ngarga Wilis ||

15. yèn mangkono Ki Wasi Curiganata | iku kang dipun ungsi | maring Prabu Daha | padha sira gawea | sadak rawis kang abêcik | myang gêgubahan | burat wangi kang amrik ||

16. ingsun dhewe ingkang arsa lumakua | minggah ing Arga Wilis | arsa anyêkêla | maring Sang Prabu Daha | lan Prabu Ngurawan ugi | yèn kacêkêla | karo padha sun godhi ||

17. lamun uwis sang nata karo kabêsta | benjang pangarah mami | ambêdhah Jênggala | banjur ing Singasêkar | alêga rasaning ati | yèn kalampahan | kakêpêl nungsya Jawi ||

18. lagi eca dènira timbal[91] wêcana | Prabu Nungsyatêmbini | kasaru kang prapta | Dipati Sokadana | amiyak wadya kang nangkil | prapta ngajêngan | matur sang prabu dèwi ||

19. nuhun duka pukulun atur [a...]

--- 212 ---

[...tur] uninga | yèn Sang Prabu Kêdhiri | têdhak sing aldaka | sumahap wadyanira | kadya arsa magut jurit | asru ngandika | Sang Prabu Romarêsi ||

20. age nini padha sira wêtonana | papagên ing ajurit | sang prabu ing Daha | lawan Prabu Ngurawan | ingsun amujya sêmèdi | sanggar langgatan | sira mênanga jurit ||

21. atur sêmbah ingkang putra tiga wêlas | tur padha ayu luwih | sampun lumêksana | ingiring wadyabala | sakèhe prajurit èstri | prajurit lanang | anèng ing ngarsa têbih ||

22. padha paès sakèh prajurit wanodya | gêlang găngsa cêlumpring | pênding têbah jaja | jamang mas kinatipa | warnanira ayu luwih | myang paèsira | dinulu angedani ||

23. kang angiring padha wanodya sadaya | wong ing Nungsyatêmbini | sapraboting yuda | miwah sasikêpira | dudu tumbak dudu kêris | pan dudu pêdhang | dudu bungsur jêmparing ||

24. kang sawênèh gendhong sadak rêrawisan | burat lan lênga wangi | sêkar gêgubahan | kalawan puspajara | karang mêlok gajah nguling | jae sarempang | miwah kang bungah ramping ||

25. kawarnaa wus prapta madyane ngrana | tatan-tatan ajurit | kang munggèng ing ngarsa | Adipati Manila | Banjar Mêlayu lan Kocing | lan Sokadana | kang arsa campuh dhingin ||

26. bêdhil mariyêm kalataka lan sunapan |[92] wus pasang dèn sulêdi | syarane lir gêlap | awor syarane

[Ilustrasi]

--- 213 ---

surak | kukus pêtêng anglir wêngi | mimis lir udan | angrangsêk padha wani ||

27. ramening prang tanbuh mungsuh lawan rowang | gênti ukih-ingukih | wus campuh kang yuda | lan raja ing Mêlaka | arame dènira jurit | gênti kasoran | dènnya asilih ukih ||

28. Prabu Daha anêrêgakên dipăngga | sumahap padha ngukih | wus campuh ngayuda | lan Nêrpati Mêlaka | arame dènira jurit | gênti kasoran | dènnya asilih ukih ||

29. wus kalindhih yudane wadya Jênggala | rêmpu kathah kang mati | pan kawratan lawan | kadi kang sapu wudhar | lapak kalindhih ngajurit | wong ing Jênggala | tan ana măngga pulih ||

30. sigra tandang para putra ing Jênggala | umangsah ing ajurit | Radèn Panji Sutra | lawan Panji Sutrana | lawan Radèn Têpaswujil | sarêng umangsah | lir saradula wani ||

31. pan kotbuta para putra ing Jênggala | padha agalong pipis | ana kadi yêksa | ana kadi andaka | tandange dènira jurit | Jayèngantaka | lir bajo angêjawi ||

32. sarêng mara kang pinrih kiwule yuda | sadaya antuk jodhi | kang pinarak bubar | ingkang katrajang gêmpang | wong tanah sabrang kèh mati | pating sulayah | wangke sungsun atindhih ||

33. lir ampuhan syarane wong nantang lawan | awor sambate kanin | kalindhih wong sabrang | akèh longe kang pêjah | kang lumayu rêbut urip | atilar watang | padha malik kulambi ||

34. kapêlayu nêrpati ing Sokadana | awor lawan [la...]

[Ilustrasi]

--- 214 ---

[...wan] wong cilik | Nêrpati Mênila | kalindhih barisira | prajurite akèh mati | tumpês kang wadya | larut tangn[93] măngga pulih ||

35. sumawona barise Nêrpati Banjar | rêmpu kathah kang mati | bubar balanira | datan măngga puliha | punggawane sirna ênting | Nêrpati Banjar | lumayu ngungsi wuri ||

36. sirna gêmpang akèh balane kang pêjah | barise natèng Kocing | sirna alorodan | ingkang gêsang lumajar | ingkang panggah angêmasi | pisah lan wadya | natèng Kocing kalindhih ||

37. ingkang kari barise para wanodya | wong ing Nungsyatêmbini | kang durung ayuda | maksih gêgêr kiwala | sagung ingkang para putri | pan tiga wêlas | padha putri prajurit ||

38. kang sawiji awasta Dèwi Sudarga | kapindho Dèwi Sudargi |[94] kaping tiganira | aran Dèwi Sutikna | kaping pat Dèwi Sutali | kaping limanya | aran Dèwi Sutikni ||

39. kaping nême awasta Dèwi Sukarsa | pitu Dèwi Sutarki | kaping walunira | aran Dèwi Supadma | ping songa Dèwi Sêntaki | kaping sadasa | Dèwi Konthakya wani ||

40. ping sawêlas awasta Dèwi Trasona | kaping rolase malih | pan Dèwi Radeya | jangkêpe tiga wêlas | awasta Dèwi Sukrasni | kabèh pêpujyan | karane padha sêkti ||

41. tiga wêlas putra angsale mêmujya | mring Raja Romarêsi | putrane kang nyata | mung kalih gènnya yogya | jalu kalawan èstri |[95] pan kinasihan | iku putra sayêkti ||

[Ilustrasi]

--- 215 ---

sarêng asurak | lir udan sinêmèni ||

44. kang sawênèh gêgamane jajêpbadan | wida lan burat sari | iku yèn apêrang | kang kinarya gêgaman | wadya ing Nungsyatêmbini | padha prawira | ing sabrang pilih tandhing ||

45. èsmu kanggêk para putra ing Jênggala | aprang mungsuh pawèstri | alon angandika | para putra Jênggala | puniki baris sing pundi | padha wanodyang[97] | mujar rêkyana patih ||

46. pan mangkana ujare Ki Jayabadra | wong ing Nungsyatêmbini | gih puniku radyangn[98] | ingkang awrat piyambak | rahadèn dèn ngati-ati | putra Jênggala | sumahap padha wani ||

47. apan campuh yudane wong ing Jênggala | lah wong Nungsyatêmbini | arame kang yuda | surak ambal-ambalan | arame ukih-ingukih | putra Jênggala | yudanira kêlindhih ||

48. dipun balang maring sumping gêgubahan | dèn lêmbing sadak rawis | dèn balang ing wida | dèn sirati ing gănda | dèn tawuri bungah ramping | putra Jênggala | sadaya nandhang kanin ||

49. kapêlayu Rahadèn Sutradiwăngga | sarwi anandhang kanin | lambunge kang kiwa | tinêlorong ing sadak | Radèn Panji Sutra kanin | lambunge kanan | binalang ing sêsumping ||

50. kapêlayu Jêjêtan lawan Antunan | sami anandhang kanin | karo tatu jaja | binalang puspajara | Radèn Têpaswujil kanin | lambung kang kiwa | binalang surèngpati ||

51. Panji Gêdhah Cakaran lawan Sirikan | sarêng anandhang kanin [ka...]

[Ilustrasi]

--- 216 ---

[...nin] | tan kêna puliha | para putra Jênggala | tan ana waras sawiji | putra Jênggala | sadaya nandhang kanin ||

52. sirna larut para putra ing Jênggala | akathah ingkang mati | katawan ing wida | kabranan dene gănda | tiga wêlas putri sêkti | pangamukira | kabèh padha mêrnani ||

53. sakathahe wadyabala ing Jênggala | kathah mati ngajurit | gêsêng tatunira | ingkang binalang lênga | kang kêna gambir mêlathi | tatune prana | nanging nora ngêmasi ||

54. pan sadaya para putra ing Jênggala | kang sami nandhang kanin | padha dèn rêrămpa | marang ing wadyanira | binêkta minggah ing wukir | padha lumajar | sami nangisi gusti ||

55. Prabu Daha ningali putra Jênggala | juritira kalindhih | maras manahira | angenggokakên liman | wus lèngsèr minggah ing wukir | manahe giras | mawur bala Kêdhiri ||

56. wong Kêdhiri lir mina katiban tuba | kawus manahe kanji | mila sapunika | kala bêdhahing Daha | wong Kêdhiri akèh mati | marmane giras | manahe datan pulih ||

57. Sri Bopati Ngurawan kagèt tumingal | putra Jênggala gusis | maras manahira | mundur wahana liman | sumêngka angungsi wukir | manahe gila | mawur kang bala mantri ||

58. putra sabrang suka sarêng asêsumbar | amuk wadya Kêdhiri | payo wong Ngurawan | majua wong Jênggala | yèn arsa padha ngêmasi | mêksih akathah | kêmbangku bungah ramping ||

59. padha munggah ngaldaka wadya wanodya | angungsêk wong Kêdhiri | bêndhene angangkang [angang...]

[Ilustrasi]

--- 217 ---

[...kang] | surak awor gamêlan | pêlayune wong Kêdhiri | saya agiras | ing pungkur tan katolih ||

49. Pupuh Pangkur ingkang gumanti

1. Ki Wasi Curiganata | sadangune ningali wong ajurit | angadêk têpine parung | sarwi sendheyan gurda | pan Ki Wasi Curiganata gumuyu | waja kengis rangah-rangah | nora lidok ujar mami ||

2. remane kathah apanjang | jatha gimbal malah tumibèng siti | ki wasi angrik anguwuh | apêtak ciya-ciya | kêmbulana prajurite wong ing gunung | lah payo barênga mara | sakèh wong Nungsyatêmbini ||

3. Ki Wasi Curiganata | kinêmbulan sagung wadya pawèstri | pirang atus kang ngêrubut | marang Wasi Curiga | kadi jawuh wisayane ingkang mungsuh | sadak lawan gêgubahan | wida lawan jêbat wangi ||

4. karang mêlok puspajara | bungah ramping kalawan gajah nguling | sangking kèhe kadi jawuh | tumiba ing sarira | nora pasah Wasi Curiga atimbul | lir pendah kêbo agupah[99] | wida lawan bungrat[100] wangi ||

5. Ki Wasi Curiganata | sigra cawêt bêdhol kajêng waringin | anulya asaroh amuk | wêrksa kurda ingikal | ting sulayah anêmpuh ing padha kayu | Ki Wasi Curiganata | ngamuk sarêng udan angin ||

6. datan ana kang tumama | wisayane wadya Nungsyatêmbini | kang kaparag bubar larut | kasabêt kayu gurda | wong ing Nungsyatêmbini kathah kang lampus | ana kang baune sêmpal | pêcah dhase angêmasi ||

7. ana kang awake rêmak | kang sawênèh putung

[Ilustrasi]

--- 218 ---

wêntise kalih | ana putung gigiripun | apan pating sulayah | kang sawênèh lumayu agulung-gulung | wênèh gêlundhung ing jurang | kèh mati kagulung curi ||

8. kalindhih bala wanodya | bubar larut wadya Nungsyatêmbini | sêlêk kasapih ing dalu | Wasi Curiganata | awak lêsu minggah ing pêrtapanipun | ya ta Sang Prabu Mêmênang | lan Prabu Ngurawan kalih ||

9. sarêng sami ngrangkul padha[101] | mring ki wasi sangking kanan lan kèri | Sang Prabu Daha amuwus | ya bênêr aturira | para putra sadaya pan sami rêmpu | sadaya anandhang brana | sira jampènana kaki ||

10. sakèhe kang nandhang brona | amung sira kang yogya ajampèni | Wasi Curiga umatur | kawula tan tiyasa | pintên banggi yèn dados marga pukulun | lawan kêrsane juwata | mulya ingkang nandhang kanin ||

11. mèsêm sang prabu ing Daha | inggih lêrês ujare êmas wasi | ratu ing Daha wus kondur | maring pakuwonira | ingkang rayi Ngurawan makuwon sampun | sakèhe kang nandhang brana | kinalumpukakên sami ||

12. maring ing sanggar langgatan | sampun pêpêk sakèh kang nandhang kanin | ana turon ona lungguh | sangking sangête brona | pan ki wasi gumuyu latah andulu | nora lidok ujar ingwang | padha dadi gawe mami ||

13. Ki Wasi Curiganata | mêsu tingal nêdha dewa kang luwih | sidhakêp ngêjum pandulu | nutupi nawa songa | katêrima ki wasi panêdhanipun | têlênge gambira laya | lir pendah kinocak-kacik ||

14. gonjing ing Jronggringsêlaka | ing Pêparewêrna malah kumitir | êndhut sinêmèni murub | kawah Căndragumuka | malah umob gumaludhuk gumêludhuk | gègère ing Suralaya | akèh juwata panastis ||

15. kocapa Rêsi Nêrada | apan kagèt linggih anganam hirik | gupuh anulya lumayu | ing pada kang winênang | mêngko-mêngko aja gita anak putu | Rêsi Nêrada abungah | konthole kèdêk pribadi ||

16. wringsilan runtuh kasingsal | sêprandene mêksih ana kang kari | Rêsi Nêrada wus rawuh | ing pada kang winênang | angandika Bêthara Pramèsthiguru | kakang Nêrada mudhuna | maring ing Aldaka Wilis ||

17. Si Wasi Curiganata | yogyaningsun kang tapa Ngarga Wilis | kadehane padha tatu | mulane amêmujya | tingalana kakang Nêrada dèn gupuh | konên anyabêt waloya | poma lawan kayu urip ||

18. tumurun Rêsi Nêrada | nuli prapta wau ing Arga Wilis | ki wasi kapanggih minggu | mujar Sang Yang Nêrada | hèh ki putu timbalane adhi Guru | sakèhe kadeyanira | kêbyokên ing kayu urip ||

--- 219 ---

[...kèhe] para kadeyan | sêdaya dipun kêbyoki ||

20. lir pendah wong anyumpêna | tatu mulya kadi ing wingi uni | sami anungkêmi suku | para putra ing Jênggala |[102] apan nangis sadaya sami umatur | kang Wasi Curiganata | pangeran sadulur mami ||

21. Wasi Curiga anyêntak | kamêngkara dadi putra nêrpati | sapa rane sadulurmu | kang mèmpêr kaya ingwang | para putra Jênggala sarêng umatur | awasta Radèn Prabăngsa | pangeran ing Wanagiri ||

22. Wasi Curiga anyêntak | nora idhêp ingsun Ki Wanagiri | nora tau nora wêruh | kang aran Ki Prabăngsa | nora wêruh pan nora duwe kêkaruh | apan aku wong alasan | cilik mula tur wêwasi ||

23. kadangira Ki Prabăngsa | paranipun dhingin maring ing ngêndi | Ki Panji Sutra umatur | ingutus dhatêng rama | angulari ing radèn putra karuwun | radèn putra èstu ilang | Radèn Prabăngsa tan prapti ||

24. matur Ki Sutradiwăngga | pan sampeyan kados sadulur mami | pan wontên têngêranipun | apa têngêranira | inggih agêng talinganipun karuwun | Ki Wasi Curiga nyêntak | mênênga aja bêribin ||

25. aku dudu kadangira | iya mamar sira ingsun arani | ujare petangan ingsun | radèn putra Jênggala | mati kèrêm bajang sawane nèng laut | sadulurmu Ki Prasănta | dèn sarap kêluyu putih ||

26. lara ragane jêng kakang | anèng laut iwak padha mangani | lah iku petangan ingsun | bodhokakên wong tapa | para putra sadaya nangis gumuruh | asambat ing radèn putra | sambat Radèn Wanagiri ||

27. nêngêna Wasi Curiga | kawarnaa Sang Prabu Singasari | ingkang adhayohan mungsuh | arsa amangun yuda | nêgarane mung kari saubing payung | atêpis wiring sadaya | wong cilik akèh kang balik ||

28. kang abêdhah Singasêkar | ratu sêti abala putra sami | akathah putraning ratu | datan kêna winilang | sakêlangkung sêktinira sang aprabu | nêgarane tanpa sangkan | kang bêdhah ing Singasari ||

29. jajahane Singasêkar | sumawana ing desa têpis tiring[103] | sadaya wus sami nungkul | mring raja tanpa sangkan | tan karuwan nêgaranira sang prabu | angancik ing padêdesan | asêkti datanpa tandhing ||

30. wêtawise kang gêgaman | pan salêksa wau yèn winitawis | nora kirang malah punjul | ratu abala putra | putranira akèh kang dadi tumênggung | akathah kang dadi dêmang | miwah kang dadi ngabèi ||

31. mapan tan ana wong liyan | para putra dadi punggawa mantri | putra sami bagus-bagus | kadi sêkar sataman | apan sami taruna putraning ratu | kêrantên awrat sinăngga | abala putra nêrpati ||

--- 220 ---

Angabèi Ăndhamoi ||

33. sakèhe wong Singasêkar | wus sumaos wahanane ngajurit | miwah gajahe sang prabu | wus rinênggèng busana | jawi kitha baris sampun angêndhanu | alon dènira ngandika | sang prabu ing Singasari ||

34. hèh kakang Jayakacêrmba | kaya paran wêrtane ing Kêdhiri | apa yudane wus campuh | lawan wong tanah sabrang | Ki Apatih Jayakacêrmba umatur | bêdhah nêgari Mêmênang | raka panduka kalindhih ||

35. yèn mangke raka panduka | inggih ngungsi dhatêng ing Ardi Wilis | prabu ing Ngurawan rawuh | abantoni ing Daha | campuh aprang lan wong sabrang ing Jongbiru | wong Ngurawan kathah pêjah | raka panduka kalindhih ||

36. sri bopati ing Ngurawan | sampun nunggil wontên ing Ardi Wilis | wingi wontên warti rawuh | para putra Jênggala | ambantoni raka dika ing sang prabu | kalintang ramening yuda | pukulun ujaring warti ||

37. putra panduka Jênggala | pan kalindhih akathah ingkang kanin | ingkang dèn ungsi sang prabu | Wasi Curiganata | mung punika kang kuwasa atêtulung | punika ingkang dikjaya | kalah wong Nungsyatêmbini ||

38. pukulun amung punika | gèn kawula animbalakên warti | lintang manahe gêgêtun | Sang Prabu Singasêkar | wite ingsun kakang arsa atêtulung | marang nêgara Mêmênang | lagi pakewuh pribadi ||

39. sumăngsa ingsun tilara | dipun broki nêgara Singasari | marang mungsuh ingkang rawuh | nêrpati tanpa sangkan | lagi eca [e...]

[Ilustrasi]

--- 221 ---

[...ca] timbal wêtcana sang prabu | Ki Dêmang Upacarana | prapta sarwi nandhang kanin ||

40. amiyak mantri kang seba | sampun prapta ngarsane sri bopati | matur sarwi awotsantun | pukulun nuhun duka | mêngsah rawuh pêngawat kiwa tinêmpuh | wadya panduka kasoran | kathah prajurit kang mati ||

41. sri bopati angandika | ingsun dhewe arsa miyosi jurit | lah saosna gajah ingsun | liman wus munggèng ngarsa | sri bopati awahana gajah sampun | sumahap tandange bala | têngara tinitir-titir ||

42. wus mêdal jawine kitha | lampahira Sang Prabu Singasari | kang wadyakusya anggêrgut | tan lali sikêpira | bêdhil rangap kantar parise lan ganjur | acarub ingkang gêgaman | tatane rusak kariyin ||

43. arame campuhing yuda | suraking wong awor syaraning bêdhil | arame amuk-ingamuk | tanbuh mungsuh lan rowang | padha sayah agênti iwud-ingiwut[104] | sangking ramene kang yuda | agênti ukih-ingukih ||

44. surake wadya lir gêrah | bêdhil muni lir ngrubuhna wukir |[105] pêtêng kadya têngah dalu | dene kukus sundawa | mimis tiba yèn tinon pan kadi jawuh | sangking ramene kang yuda | kang ajrih mundur tan pamit ||

50. Durma

1. pan kotbuta tandange wong Singasêkar | sumahab padha wani | kadi prit anêpba | tangkêpe anèng rana | sira Radèn Banyaksari | anêrêg bala | lir saradula wani ||

2. datan gingsir wadya ing Tawanggantungan [Tawang...]

[Ilustrasi]

--- 222 ---

[...gantungan] | apanggah padha wani | caruke kang yuda | lir ombaking samodra | anêmpuh ing parang curi | padha prawira | amuk wong Singasari ||

3. pyuking watang caruk lawan endhe rêmak | kadi robing jêladri | sambate wong kabranan |[106] apan kadi ampuhan | ana sambat anak rabi | kadi galuga | samburate kang gêtih ||

4. watang putung kang sami prawirèng yuda | ana agênti kêris | kêlapa pinêcah | wong kacundhuk ing braja | kang têguh wulêt gumilir | anantang lawan | amuk padha wong bêcik ||

5. ting sulayah pêpati tanpa wilangan | watang rêmpu nèng siti | awor lan kumbala | anglir êmbêl katingalan |[107] kajêmbêkan dene gêtih | kèhe wong pêjah | wangke sungsun atindhih ||

6. kapêlayu wadya ing Tawanggantungan | rêmpu kathah kang mati | asor yudanira | kalindhih anèng rana | kang gêsang padha lumaris | kang ajrih pêjah | padha malik kulambi ||

7. kang sawênèh lumayu atilar watang | olih batur pribadi | ana ingkang mapan | kasêrêg dene mêngsah | sigra mangsah derah pati | akêkuwêlan | sampyuh sarêng ngêmasi ||

8. bubar larut bala ing Tawanggantungan | datan kêna apulih | kari para putra | maksih gêgêr kiwala | sakèhe wong Singasari | padha asurak | sarwi ambendrong bêdhil ||

9. langkung wingit bala ing Tawanggantungan | tan ana wêruh ing gusti |[108] apan sri nalendra | tansah anèng jêmpana | bala tan ana udani | mung para putra | ingkang angudanèni ||

10. alon matur sakathahe para putra | ya ta umatur aris | dhuh ibu nalendra | kawula tur uninga | bala sampeyan kalindhih | yudane kalah | dhatêng wong Singasari ||

11. angandika sang prabu jrone jêmpana | hèh putraningsun sami | padha umaguta | lawan sakadangira | sun têdha bêthara luwih | anging dèn yitna | sakadangira sami ||

12. aja sira amatèni para putra | iku ingsun larangi | cêkêlên kiwala | upama nora kêna | dimone mêlayu wêdi | wong Singasêkar | krandhahira pribadi ||

13. sumawana putra Kêdhiri Ngurawan | iku ingong larangi | kêkasihe dewa | aja kongsi palastra | pan dudu prajurit luwih | matèni jalma | payo mangsaha kaki ||

14. sarêng mangsah putra ing Tawanggantungan | sami nitih turanggi | sumahap nèng rana | tan ajrih ing sênjata | kadi saradula wani | wong Singasêkar | panggah tan ana gingsir ||

15. campuhing prang tanbuh mungsuh lawan rowang | gênti ukih-ingukih | angangsah-ingangsah | ana bêdhag-binêdhag | ingkang wani amrih pinrih | kang tiwas pêjah | kang bangkit antuk kodhil ||

16. pan akathah putra ing Tawanggantungan | padha sura ing jurit | kadya prit anêba | campuhe anèng rana | wong Singasari kalindhih | tatane bubrah | akèh longe kang mati ||

17. wong lumangu[109] datan kêna ingadhangan | sangking sangête wêdi | atilar gêlanggang | padha amutung watang | ana kang malik kulambi | pating sulayah | tunggul rubuh kèh kari ||

18. kapêlayu Ki Patih Jayakacêrmba | tiba sangking turanggi | Radèn Banyakwulan | apan [apa...]

--- 223 ---

[...n] sampun lumajar | pêlayune tawan tangis | atilar bala | manahe datan pulih ||

19. sri bopati giris katunjang ing bala | angajokakên èsthi | angikal sêrampang | arsa amangun yuda | kyana patih anungkêmi | matur karuna | pukulun patik aji ||

20. yêkti nistha yèn panduka seda ngrana | dawêk lèngsèr dewaji | angucali daya | gusti kirang punapa | Sri Bopati Singasari | tilar gêlanggang | angundurakên èsthi ||

21. tilar kitha sang prabu ing Singasêkar | sagunge pramèswari | sadaya binêta | sampun atilar pura | sang nata ngungsi wanadri | apan samêkta | sabalane angiring ||

22. tugang[110] gunung bêdhahe ing Singasêkar | gègèr wong Singasari | padha tilar wisma | angungsi anèng arga | sawênèh akontang-kanting | pisah lan kadang | anangis urut margi ||

23. kang sawênèh apisah lan kakungira | lapag gugup angili | anake akathah | arepot anèng marga | anake padha bondhèti | tiba katunjang | samarga murang-muring ||

24. kang sawênèh anangis ilang putunya | kakèkne dèn gitiki | êndi putunira | disenggot golèkana | baya rika mau lali | duk jaman kina | kudu pêputu baring ||

25. mau mila ingsun kon gendhong ing rika | mêngko kari ing ngêndi | upama ilanga | eman gawe manira | kakèkane asru angling | ngrumati bocah | sok lamun mêksih urip ||

26. kang sawênèh ana wong anom angucap | kaki buyutmu êndi | mau sangking wisma | tumèmpèl gigirira [gigir...]

[Ilustrasi]

--- 224 ---

[...ira] | kangki[111] tuwa anauri | pantêse ilang | sun wadhahi pêpithi ||

27. asangsrangan wong kaburu dene mêngsah | padha aniba tangi | lali maring sanak | apisah lawan kadang | rajabrana tan katolih | mung anakira | dipun gendhong dèn indhit ||

28. kawarnaa Nêrpati Tawanggantungan | wus ngancik Singasari | lawan para putra | siniwakèng ing bala | sang prabu nora kaèksi | munggèng jêmpana | sri bopati awingit ||

29. ênêngêna kang anèng ing Singasêkar | gêntia kang winarni | prajurit Ngurawan | Klana Jayakusuma | kang anèng Banonbang nênggih | tuhu prawira | anom tur sugih rabi ||

51. Pupuh Sinom ingkang gumanti têmbang

1. apan sampun pitung dina | bubare sang adipati | sangking ing Sapigumarang | ing Banonbang dèn pondhoki | mila sang adipati | lampahira tansah kantu | milane wirandhungan | anuwuki pulang rêsmi | sugih bala anggung apulang asmara ||

2. alami anèng Banonbang | lampahe Sang Adipati | Kêlana Jayakusuma | mila tan budhal tumuli | wontên kang dèn antosi | ing sira radèn tumênggung | apan Menak Prasănta | lagi anandhang kêkêling | sakit mêjên larane Menak Prasănta ||

3. kaya tan mupu agêsang | rahina wêngi tan eling | tan kolu dhahar lan toya | lumintu kang jêjampi |[112] tan ana kang nêdhasi | saya matêk sakitipun | Ki Răngga Jayasantika |[113] Jalêksana Yudapati | lir wanodya Ki Răngga tansah karuna ||

[Ilustrasi]

--- 225 ---

4. margane kala kêlaran | kala budhale kariyin | sangking Sapi ing Gumarang | marmane nandhang kêkêling | milanipun alami | nèng Banonbang ki tumênggung | angantosi warasira |[114] Ki Prasănta ingkang agring | saya nglayung malah tan kêna ngartika ||

5. Kêlana Jayakusuma | undhanging para dipati | sapa kang nora kêmita | utawa nora atilik | marang kang nandhang agring | sirna kabopatènipun | miwah wong têtêlukan | jinarah dipun patèni | langkung maras Kêlana Jayakusuma ||

6. ingkang kinèn baurêksa | bêborèh lawan jêjampi | tan liyan Wukirkusuma | sarimbit lawan kang rayi | lan pawongan sabiting | kang rumêksa lamun dalu | maring Menak Prasănta | mujar Dèwi Ragil Kuning | lah emuta kang lurah Menak Prasănta ||

7. kakang dhahara wowehan[115] | nêcêpa toya jêjampi | kakang adhahara gantya | malar sudaa kang sakit | Ki Prasănta tan eling | mujar Radèn Wukirsantun | kakang lurah wungua | dèn eling margane sakit | sêsambata enak sun ngambil usada ||

8. sakite Menak Prasănta | awiyos kangên kang rayi | kang rayi anèng Jênggala | Dèwi Kanastrèn kang nami | kawurcita ing ati | milane saya anglayung | ya ta Menak Prasănta | asangêt wau tan eling | saya maras manahe para kadeyan ||

9. gupuh lèngsèr Ni Onêngan | umatur Sang Adipati | Kêlana Jayakusuma | siniwakèng para rabi | sagunge para manis | pêpêk upacaranipun | kadi sêkar sataman | citrane kang para putri | akalihan lawan kusuma ing Daha ||

10. sira Dèwi Surèngrana | pan tuhu marêk ing laki | solahira kumawula [kumawu...]

[Ilustrasi]

--- 226 ---

[...la] | mring sang kadi Dèwi Ratih | lintang dènira asih | marang sang sêsangkaning rum | kadi tunggal sudarma | lan putri Cêmara adi | lintang mukti Kêlana Jayakusuma ||

11. apan sami akasukan | putri kang rada kêkasih | anging kusuma Cêmara | yèn acuki pilih tandhing | sakèhe para putri | tan ana wani amungsuh | anging kusuma Daha | yèn acuki pilih tandhing | pan kasoran kusuma di ing Cêmara ||

12. Kêlana Jayakusuma | wuwuse arum amanis | Sandulumur tinakonan | kayapa sakitingrèki[116] | kakang Prasănta singgih | apa wontên sênggangipun | Sandulumur tur sêmbah | pun Dhoyok arsa ngêmasi | wêtawise kantun amêndhêm kiwala ||

13. kasaru Dèwi Onêngan | prapta ngaturi upêksi | gupuh anulya sinapa | ing sira sang adipati | baya waloya yayi | kakang Prasănta kang angluh | matur Dèwi Onêngan | saya sangêt ingkang agring | yèn sisipa sadintên mangke palastra ||

14. lir sinêndhal ingkang manah | Kêlana Jayadiluwih | agupuh nulya lumampah | ingiring kang para rabi | tan kawarna wus prapti | ing pêrnahe ingkang angluh | sira Menak Prasănta | kadi dêlancang winanting | èsmu tangis kang para putra sadaya ||

15. Kêlana Jayakusuma | angêrs manahe ningali | maring Ki Menak Prasănta | pinêngkul dipun sungkêmi | wuwuse arum amanis |[117] adhuh kakang sadulurku | pêkênira warasa | sampun anandhang kêkêling | dadi apa rabine anèng nêgara ||

[Ilustrasi]

--- 227 ---

putêk manahe andulu | karane duk ing kuna | duk angadêg rajèng Bali | Ki Prasănta nguyuni wong sanêgara ||

17. akèh bêcike ing kuna | maring sagung para manis | sakathahe para garwa | sadaya dèn têtakoni | ya ta kang para putri | sadaya padha sêsugun | padha asung usada | sawênèh asung jêjampi | kang sawênèh apunagi waloyaa ||

18. sakathahe para garwa | sadaya dèn têtakoni | mring Klana Jayakusuma | wuwuse arum amanis | apa karya jêjampi | wong amêjên luwangipun | matur putri Lumajang | uyah arêng lawan kunci | sapunika luwange kang kêlampahan ||

19. matur putri Băndayuda | pangeran ing atur mami | mênggah sarira kawula | ingkang kinarya jêjampi | katumbar kalih mungsi | gêdhang kaluthuk rumucuh | uyah arêng punika | kawruh kula kang jêjampi | dèn mamaha pêsthi wong mêjên waloya ||

20. pan sami matur sadaya | sakathahe para putri | sapêmanggihe ing kina | wus katur sang adipati | kusuma di Kêdhiri | kadi kêrubuhan gunung | datan kêna ngartika | langkung wêlase kang galih | Ki Prasănta rewange guna satapa[118] ||

21. kusuma yu ing Cêmara | ature arum amanis | pangeran atur kawula | yèn mênggah wong nandhang agring | sakalire jêjampi | lamun dèrèng mangsanipun | măngsa maloyakêna | sakecane ingkang agring | nora pilih usada kang dadi marga ||

22. Ki Sandulumur angucap | dhuh pangeran atur mami | jêram pêcêl lan warangan | têtambane mêjên gusti | jêram sêlawe gusti | dipun êpuh toyanipun | cinarup lan warangan | punika tămba pêrmati | uyupêna pun Dhoyok kadi wikana ||

23. sadaya runtik miyarsa | sakathahe para manis | sami amicarèng nala | lah iku wong edan baring | nadyan kang nora sakit | anguyup warangan jêruk | pêsthi măngsa gêsanga | nadyan kang asung jêjampi | pêsthi modar nguyupa jêruk warangan ||

24. Kêlana Jayakusuma | tansah atunggu kang agring | lawan sagung para garwa | kasaru opyake jawi | gita punggawa mantri | Radèn Sinjanglaga rawuh | sapraptane ngajêngan | Radèn Pênyangkringan nangis | anungkêmi ing Klana Jayakusuma ||

25. matur Radèn Sinjanglaga | ature sarwi anangis | kawula kinarya duta | dhatêng rama andika kalih |[119] wa prabu ing Kêdhiri | dawêg kadhayohan mungsuh | kang bêdhah ing Mêmênang | Nêrpati Nungsyatêmbini | ratu sêkti aprawira măndraguna ||

26. bisikane sri nalendra | aran Raja Romarêsi | putranipun tiga wêlas | tur padha putri prajurit | sikêpe yèn ajurit | dede waos dede dhuwung | gănda kalawan wida | sawarnane kang wêwangi | pan punika gêgamane yèn ayuda ||

--- 228 ---

[...thah] kang pêjah |[120]|

28. rama andika ing Ngurawan |[121] tumut ngungsi Ngarga Wilis | dhèrèk dhatêng kangjêng uwa | wontên ing Aldaka Wilis | nênggih ingkang dèn ungsi | Wasi Curiga ranipun | mila wong tanah sabrang | pangusêde[122] sami bali | èsmu ajrih ing Wasi Curiganata ||

29. Ki Wasi Curiganata | matur dhatêng rama aji | jangkane Wasi Curiga | kang katur dhatêng dewaji | Ratu Nungsyatêmbini | lintang sêkti yudanipun | mung andika pangeran | kang jinăngka ing ki wasi | kêlar magut yudane nalendra sabrang ||

30. milane sarira kula | kinarya duta dewaji | amondhongi karsa dika | lajua dhatêng Kêdhiri | karsane rama aji | anuntên andika rêbut | nêgara ing Mêmênang | Kêlana Jayadiluwih | angandika inggih yayi pirabara ||

31. Kêlana Jayakusuma | wuwuse arum amanis | kang aran Wasi Curiga | ingkang tapa Ngardi Wilis | sêpuh êndi lan mami | kapriye pamulunipun | matur Ki Sinjanglaga | miwiti malah mêkasi | sapolahe wus katur ki adipatya ||

32. Kêlana Jayakusuma | mèsêm amicarèng ati | kakang mas Nila Prabăngsa | pangeran ing Judhipati | Wong Agung Wonagiri | dadi jêjanggan nèng gunung | anging têka kuciwa | wong gêrêng dadi wêwasi | sokur sèwu si kakang amati raga ||

[Ilustrasi]

--- 229 ---

[...wan] | punapa batên kêkirim | mring abdine matur Radèn Sinjanglaga ||

35. Rahadèn Astrawijaya | pan sampun prapta sarimbit | ing ngarsane ingkang raka | Ki Sinjanglaga ningali | ya ta puwara tangis | kang raka rinangkul gapyuk | kangmas Astrawijaya | sokur kapanggih ing ngriki | angawula Pangeran Jayakusuma ||

36. lagi arsa atêtanya | Kêlana Jayadiluwih | pan kasaru praptanira | sira Radèn Banyaksasi | ingutus mring rama ji | anggawa wong kawan atus | lampahe gêgancangan | prapta ngarsane dipati | ya ta gupuh wau anungkêmi pada ||

37. matur sarwi awot sêmbah | sira Radèn Banyaksasi | kawula kinarya duta | ing rama Ji Singasari | wiyosipun rama ji | mundhut sênjata pitulung | ing Singasari bêdhah | pun rama atilar puri | kang ambêdhah Nêrpati Tawanggantungan ||

38. ing mangke rama nalendra | ngungsi Wukir Darawati | Nêrpati Tawanggantungan | wus manjing ing Singasari | kalintang dene sêkti | abala putra sang prabu | anging sang analendra | kalintang dene awingit | tan katingal tansah wontên ing jêmpana ||

39. dene kathahe kang mêngsah | salêksa yèn winitawis | yèn langkunga [lang...]

[Ilustrasi]

--- 230 ---

[...kunga] datan kathah | pitungkase rama aji | tan lyan sang adipati | kang angêrbut Singasantun | Klana Jayakusuma | mèsêm awêcana aris | nora kaya baya karsane juwata ||

40. arsa sun rêbut ing Daha | sêlak kasèp Singasari | ingsun rêbut Singasêkar | saya rusak ing Kêdhiri | ewuh rasane ngati | tanbuh kang ingsun pêlaur | kusuma di Cêmara | Dèwi Surèngrana angling | yèn sêmbada pangeran atur kawula ||

41. anging ta măngsa kanggea | ature pawongan cèthi | garêbyuh kabotan sinjang | măngsa baronga[124] prajurit | yèn kangge atur mami | ing Singasari sun rêbut | malar dadya băndha |[125] yèn karêbut Singasari | malah mandar girisa mungsuh ing Daha ||

42. hèh Biyang Inya Supadma | sira mêtua dèn aglis | Si Ariya Wijatmaka | sira timbalana aglis | konên caos ing jurit | ingsun asaos pakewuh | angiringa pangeran | angêrbut ing Singasari | wong Cêmara limang atus dèn gabaha ||

43. tumbakku biring lanangan | kang alawung nagasari | padha sira lênganana | sakèhe pêrabot mami | bakal sun gawa mati | padha caosna ing besuk | lawan jêmparing ingwang | bêdhil agêm aja kari | poma biyang saosa rahadèn enjang ||

[Ilustrasi]

--- 231 ---

maring priya | dhuh dewa sang ruming sari | mung kêrase pantês kinanthi ngayuda ||

1	kêtara. (kembali) kêtara.
2	Lebih satu suku kata: sêrnggara pait kilang. (kembali) Lebih satu suku kata: sêrnggara pait kilang.
3	walèh. (kembali) walèh.
4	andugi. (kembali) andugi.
5	Kurang satu suku kata: mujar putri ing Cangcangan. (kembali) Kurang satu suku kata: mujar putri ing Cangcangan.
6	Lebih satu suku kata: Klana Jayakusuma. (kembali) Lebih satu suku kata: Klana Jayakusuma.
7	Kurang satu suku kata: dene ta amêmacaa. (kembali) Kurang satu suku kata: dene ta amêmacaa.
8	Lebih satu suku kata: pinilih kang udani. (kembali) Lebih satu suku kata: pinilih kang udani.
9	Kurang satu suku kata: gih mêkatên anggènipun angandika. (kembali) Kurang satu suku kata: gih mêkatên anggènipun angandika.
10	intên (dan di tempat lain). (kembali) intên (dan di tempat lain).
11	Lebih satu suku kata: kakang mbok dèrèng prapti. (kembali) Lebih satu suku kata: kakang mbok dèrèng prapti.
12	Kurang satu suku kata: wong ayu amênis-mênis. (kembali) Kurang satu suku kata: wong ayu amênis-mênis.
13	lênglêng. (kembali) lênglêng.
14	kadi. (kembali) kadi.
15	Kurang satu suku kata: Agung sira rêbuta. (kembali) Kurang satu suku kata: Agung sira rêbuta.
16	Kurang satu suku kata: manira amit ngêmasi. (kembali) Kurang satu suku kata: manira amit ngêmasi.
17	Lebih satu suku kata: Kuntul Wilantênan. (kembali) Lebih satu suku kata: Kuntul Wilantênan.
18	Lebih satu suku kata: luhe duleweran. (kembali) Lebih satu suku kata: luhe duleweran.
19	Lebih satu suku kata: Kuntul Wilantênan. (kembali) Lebih satu suku kata: Kuntul Wilantênan.
20	Kurang satu suku kata: pan kalindhih yudane wong ing Ngurawan. (kembali) Kurang satu suku kata: pan kalindhih yudane wong ing Ngurawan.
21	botohi. (kembali) botohi.
22	Lebih satu suku kata: Dêmang Jalêksana. (kembali) Lebih satu suku kata: Dêmang Jalêksana.
23	Kurang satu suku kata: umunggèng ngarsa. (kembali) Kurang satu suku kata: umunggèng ngarsa.
24	Lebih satu suku kata: pangamuke ngajrihi. (kembali) Lebih satu suku kata: pangamuke ngajrihi.
25	Kurang satu suku kata: têlasêna ing jagat sapramuditya. (kembali) Kurang satu suku kata: têlasêna ing jagat sapramuditya.
26	prayoga. (kembali) prayoga.
27	Kurang satu suku kata: kêjabane Kêlana Jayakusuma. (kembali) Kurang satu suku kata: kêjabane Kêlana Jayakusuma.
28	Kurang satu gatra: ke-3 (6a). (kembali) Kurang satu gatra: ke-3 (6a).
29	bêdhama. (kembali) bêdhama.
30	Lebih satu suku kata: kaya gêlap yèn angrik. (kembali) Lebih satu suku kata: kaya gêlap yèn angrik.
31	Kurang satu suku kata: awasêna cirine mongmonganira. (kembali) Kurang satu suku kata: awasêna cirine mongmonganira.
32	Lebih satu suku kata: ingsun putra Jênggala. (kembali) Lebih satu suku kata: ingsun putra Jênggala.
33	kasaban. (kembali) kasaban.
34	Lebih satu suku kata: Ki Prasănta alon ngucap. (kembali) Lebih satu suku kata: Ki Prasănta alon ngucap.
35	Dhoyok (dan di tempat lain). (kembali) Dhoyok (dan di tempat lain).
36	Kurang satu suku kata: apan putrane nêrpati. (kembali) Kurang satu suku kata: apan putrane nêrpati.
37	Obong (dan di tempat lain). (kembali) Obong (dan di tempat lain).
38	dumdumane (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) dumdumane (dan di tempat dan bentukan lain).
39	Lebih satu suku kata: ingkang mancèni maringwang. (kembali) Lebih satu suku kata: ingkang mancèni maringwang.
40	Jayasantika. (kembali) Jayasantika.
41	awêtara. (kembali) awêtara.
42	rajèng. (kembali) rajèng.
43	pinaringan. (kembali) pinaringan.
44	sasampunira. (kembali) sasampunira.
45	Lebih satu suku kata: ujar wong loro wak ingsun. (kembali) Lebih satu suku kata: ujar wong loro wak ingsun.
46	Lebih satu suku kata: dèn paringna kêkasihe. (kembali) Lebih satu suku kata: dèn paringna kêkasihe.
47	Lebih satu suku kata: anging dèn wèhana wêruh. (kembali) Lebih satu suku kata: anging dèn wèhana wêruh.
48	pagene. (kembali) pagene.
49	Kurang satu suku kata: nadyan atandhinga sugih. (kembali) Kurang satu suku kata: nadyan atandhinga sugih.
50	amêthinthing. (kembali) amêthinthing.
51	gandhês. (kembali) gandhês.
52	lêga. (kembali) lêga.
53	Kurang satu suku kata: nêhêng brăngta astane asêrikutan. (kembali) Kurang satu suku kata: nêhêng brăngta astane asêrikutan.
54	pujya. (kembali) pujya.
55	Lebih satu suku kata: yèn batên sagah sampeyan. (kembali) Lebih satu suku kata: yèn batên sagah sampeyan.
56	Lebih satu suku kata: sampun prapta ngarsane Putri Cêmara. (kembali) Lebih satu suku kata: sampun prapta ngarsane Putri Cêmara.
57	bale. (kembali) bale.
58	angoyog. (kembali) angoyog.
59	Kurang satu suku kata: datan purun amadati. (kembali) Kurang satu suku kata: datan purun amadati.
60	Lebih satu suku kata: dipun gêdhonga wak mami. (kembali) Lebih satu suku kata: dipun gêdhonga wak mami.
61	lebih satu suku kata: pan sampun sinung jro kalbu. (kembali) lebih satu suku kata: pan sampun sinung jro kalbu.
62	Kurang satu suku kata: apan sampun dèn paèsi. (kembali) Kurang satu suku kata: apan sampun dèn paèsi.
63	lebih satu suku kata: ing ngarsane sang dipati. (kembali) lebih satu suku kata: ing ngarsane sang dipati.
64	Lebih satu suku kata: gamêlan munya ngrangin. (kembali) Lebih satu suku kata: gamêlan munya ngrangin.
65	Lebih satu suku kata: tansah siniwakèng lulut. (kembali) Lebih satu suku kata: tansah siniwakèng lulut.
66	Lebih satu suku kata: padha putra wanodya. (kembali) Lebih satu suku kata: padha putra wanodya.
67	Lebih dua suku kata: dudu titak lawan glanggang. (kembali) Lebih dua suku kata: dudu titak lawan glanggang.
68	Lebih satu suku kata: dudu pasêr lan panah. (kembali) Lebih satu suku kata: dudu pasêr lan panah.
69	puspanjara. (kembali) puspanjara.
70	puspanjara (dan di tempat lain). (kembali) puspanjara (dan di tempat lain).
71	bolong. (kembali) bolong.
72	gosong. (kembali) gosong.
73	brana (dan di tempat lain). (kembali) brana (dan di tempat lain).
74	kêtaton. (kembali) kêtaton.
75	Lebih satu suku kata: dene wadya Bauwarna. (kembali) Lebih satu suku kata: dene wadya Bauwarna.
76	Kurang satu suku kata: sadaya apan waloya. (kembali) Kurang satu suku kata: sadaya apan waloya.
77	sanggup. (kembali) sanggup.
78	mangkono. (kembali) mangkono.
79	Lebih satu suku kata: miwah lamun mênanga. (kembali) Lebih satu suku kata: miwah lamun mênanga.
80	sangking. (kembali) sangking.
81	Kurang satu suku kata: hèh arya sira tandhua. (kembali) Kurang satu suku kata: hèh arya sira tandhua.
82	Kurang satu suku kata: sang aprabu ing Mêmênang. (kembali) Kurang satu suku kata: sang aprabu ing Mêmênang.
83	Lebih satu suku kata: sami minggah aldaka. (kembali) Lebih satu suku kata: sami minggah aldaka.
84	Pambêrêg. (kembali) Pambêrêg.
85	Jayèngantaka. (kembali) Jayèngantaka.
86	Lebih satu suku kata: putra sampeyan Jênggala. (kembali) Lebih satu suku kata: putra sampeyan Jênggala.
87	ingsun. (kembali) ingsun.
88	Lebih satu suku kata: kaya kakang pangeran. (kembali) Lebih satu suku kata: kaya kakang pangeran.
89	anggunggung. (kembali) anggunggung.
90	ra-ara. (kembali) ra-ara.
91	imbal. (kembali) imbal.
92	Lebih satu suku kata: bêdhil mriyêm kalataka lan sunapan. (kembali) Lebih satu suku kata: bêdhil mriyêm kalataka lan sunapan.
93	tan. (kembali) tan.
94	Lebih satu suku kata: pindho Dèwi Sudargi. (kembali) Lebih satu suku kata: pindho Dèwi Sudargi.
95	Kurang satu suku kata: ajalu kalawan èstri. (kembali) Kurang satu suku kata: ajalu kalawan èstri.
96	Lebih satu suku kata: miwah gajah anguling. (kembali) Lebih satu suku kata: miwah gajah anguling.
97	wanodya. (kembali) wanodya.
98	radyan. (kembali) radyan.
99	agupak. (kembali) agupak.
100	burat. (kembali) burat.
101	pada. (kembali) pada.
102	Lebih satu suku kata: para putra Jênggala. (kembali) Lebih satu suku kata: para putra Jênggala.
103	wiring. (kembali) wiring.
104	iwut-ingiwut. (kembali) iwut-ingiwut.
105	Kurang satu suku kata: bêdhil muni lir angrubuhna wukir. (kembali) Kurang satu suku kata: bêdhil muni lir angrubuhna wukir.
106	Lebih satu suku kata: sambat wong kabranan. (kembali) Lebih satu suku kata: sambat wong kabranan.
107	Lebih satu suku kata: lir êmbêl katingalan. (kembali) Lebih satu suku kata: lir êmbêl katingalan.
108	Lebih satu suku kata: tan ana wruh ing gusti. (kembali) Lebih satu suku kata: tan ana wruh ing gusti.
109	lumayu. (kembali) lumayu.
110	tunggang. (kembali) tunggang.
111	kaki. (kembali) kaki.
112	Kurang satu suku kata: lumintu ingkang jêjampi. (kembali) Kurang satu suku kata: lumintu ingkang jêjampi.
113	Lebih satu suku kata: Ki Răngga Jasantika. (kembali) Lebih satu suku kata: Ki Răngga Jasantika.
114	Lebih satu suku kata: ngantosi warasira. (kembali) Lebih satu suku kata: ngantosi warasira.
115	wowohan. (kembali) wowohan.
116	sakitirèki. (kembali) sakitirèki.
117	Lebih satu suku kata: wuwuse arum manis. (kembali) Lebih satu suku kata: wuwuse arum manis.
118	nastapa. (kembali) nastapa.
119	Lebih satu suku kata: dhatêng rama dika kalih. (kembali) Lebih satu suku kata: dhatêng rama dika kalih.
120	Lebih satu suku kata: mantri rêmpu wadya lit kathah kang pêjah. (kembali) Lebih satu suku kata: mantri rêmpu wadya lit kathah kang pêjah.
121	Lebih satu suku kata: rama dika ing Ngurawan. (kembali) Lebih satu suku kata: rama dika ing Ngurawan.
122	pangungsêde. (kembali) pangungsêde.
123	Lebih satu suku kata: sok bêtaha sun têmu kuwalik benjang. (kembali) Lebih satu suku kata: sok bêtaha sun têmu kuwalik benjang.
124	boronga. (kembali) boronga.
125	Kurang satu suku kata: malar dadiya băndha. (kembali) Kurang satu suku kata: malar dadiya băndha.
126	aya. (kembali) aya.

Penanggalan

Leksikon

Telusuri

Panji Jayakusuma, Staatsbibliothek zu Berlin (Ms. or. quart. 2112), abad ke-19, #912 (Pupuh 41–51)

Pencarian Teks

41. Pupuh Sinom ingkang gumanti

42. Pupuh Kinanthi ingkang gumanti

43. Pupuh Durma ingkang gumanti

44. Pupuh Sinom ingkang gumanti

45. Pupuh Asmaradana ingkang gumanti

46. Sinom

47. Pupuh Sêmaradana ingkang gumanti

48. Durma

49. Pupuh Pangkur ingkang gumanti

50. Durma

51. Pupuh Sinom ingkang gumanti têmbang