Sêrat Wiwaha, British Library (Add MS 12322 b), 1805, #1047 (Bagian b)

Sêrat Wiwaha

--- [f. 40r] ---

Punika kagungan dalêm Sêrat Wiwaha, utawi Mintaraga, sêratanipun abdi dalêm Wăngsayuda.

WIWAHA
A legend of Arjun in modern Javanese

--- [f. 40v] ---

[...]

--- [f. 41r] ---

[...]

--- [f. 41v] ---

1. Pupuh Artati

1. awigênamastu namasidhêm |[1] malêpita mandewa yu tugal[2] | hong sida roma kartine | widadagna manda rum | dasih punang angriptèng kawi | Purwakăndha ingucap | mawi carang dhapur | ki dhalang manggung ing wayang | anèng kêlir widagda langên kapyarsi | sung guywa paripolah ||

2. kang anuhun srat pusakèng nguni | mring Jêng Arya Dyan Purwakusuma | Patih Madurêtna kaot | nênggih Dyan Panjiluhung | Nata Adiningrat Sêmawis | kang putra jêng pangeran | ing Yugya wit dangu | mangke dados kartabasa | kinasihan mring Tuwan Idlèr Sêmawis | sihnya tanpa sisingan[3] ||

3. kalèng ngawi Tumpak Paing enjing | Jêmadelakir nêmlikur wulan | taun He Langkir wukune | anka[4] warsaning taun | ing milire ngriptèng palupi | netra tri saptaningrat |[5] dasih kang angapus | anêdhèng pangapurèng Yyang | malar mugi sinunga murah donyèki [do...]

--- [f. 42r] ---

[...nyèki] | sinihana jan indah ||

4. yya kabêktèng ing tulah lan sêrik | dinona tya sang aga durgama | tuka barkat jan purwane | têdahna kang marga yu | kewala ta panglipur wingit | dera Mas Nalasastra | birang kang panuwun | aksama gêng rèh pangripta | tan lêsêra minokèng tusthèng jana di | katur saèsthi praya ||

5. sininggih praja ing nusya Jawi | Ngimaimantaka sukyèng arga | samirwa kidul kuthane | tanpa siring prajèstu | kang bisika prabya tan jami | mindra sasra buwona | praja tan kadyèku | mênggah raharjyaning praja | tan kêna bah janma tuwa sri rasaksi | kasosrèng katriloka ||

6. kang desalas jro jurang prajèki | tan jan nyata duta wil sagraha | pirang sasra buta kabèh | tanpa siringan tuhu | sri nalendra sang danuja ji | gêng luhur mèh sundhula | ngawiyat sri diyu | yayah ta Sang Kumbakarna | Lêburgăngsa

--- [f. 42v] ---

gilani lamun kaaksi | kalokèng pramudita ||

7. kang biksika sang Sri Danuja ji | ya Nirbita kang Ditya Kuwaca | trahing kusuma suraje | angêm krurya angapus | sang ratyaksyèng karèh ditya ji | Patih Sang Kalamurka | angêmban sri diyu | ran Ban Kala Arisundha | dyêg siniwi Sang Nirbita nèng sitigil[6] | batur binatarana[7] ||

8. sêk bak pênuh yêksa kang anangkil | wadya mantri punggawa rasêksa | sakêb akryuddha balèbèr | wiratbuta gung-agung | ting janggêlêk sagiri-giri | lir lumbung pakarangan | lèn sasuta maru | sumiwèstri Arisundha | Kalamurka patih rasêksa ing ngapti | tan adoh Amongmurka ||

9. Lêmpung Gumulung myang Kala Prênggi | Sang Pralêmba ran Kala Prahara | tan adoh Si Jambu Mangle | lawan Kala Pradiyu | Durga Wulung Lêmbana Srênggi | Cacing Sakêthi muwah | Durangkapti ngayuh | Kala Pikala Srênggana | sêk supênuh buta wil alas amêrgil | pênuh tanpa linggaran ||

10. asrang gumêrah sabawèng yaksi | pirang sasra pênuh pasewakan | anggrah gumêrêng arame | ing nguni tan kadyèku | lèn buta wil pênuh anangkil | ngalun-alun bêlabar | têkèng pêkên kidul | malah têkèng Pagajahan | Pagêndhingan Kêpandheyan gèning bêdhil | kang yêksa tap atumpang ||

11. jêning mèru kidul kuthanyêrpi | sumyuh tekang Indralayèng Kindran | myang mulih wara wiryya lèn | tan pêjah sura diyu | dening dewa yêksa suranti | he dyan manuta saktya | ing yatna jugègku | nangling sang bathara riya | watêk

--- [f. 43r] ---

sura wiwara drêma kang ari | ing syarga ngaru-ara ||

12. Sang Newata Ditya Kawaca[8] di | Sang Nirbita tan kadi mangke ta | rasyèng tyas tan wrin wêkase | dera sru nandhang wuyung | tajin tadhah nginume guling | kasmaran laki Kindran | Supraba kaetung | kang kawaswas ing kung rimang | Sang Nirbita titiru dahat anangis | brayan ari lan siyang ||

13. Sêcatunggra nèng arsa aturi | nêmbah-nêmbah bandara yya murar | lyir ngèng galudhug sambate | giris ulun angrungu | gêntyan-gêntyan brayan anangis | gêmbèng doyan tangisan | pangrungrum lyir gludhug | ringik-ringik kaya-kaya | prabab gerong rêrêbabaning sarani | pantêse amamêcak ||

14. anggro angling pangrungrum kapiyarsi |[9] adhuh dhenok bandara Supraba | kang maekung wuyung wongèn | pun Nirbita dahat kung | kang ingaksi tan lèn kung wingit | èmêng gêndruk Supraba | kang maekung wuyung | wong ènthèng ginawa sănja | clêkat-clêkit Supraba tan lèn kaaksi | katon gawang-gawangan ||

15. Togok angling bêndara kagingsir | rada jawal angudang Supraba | anêlusur bêbalunge | nora kayaa umur | angawula ratuning kang wil | mundur dèn kêmah buta | yèn salah anglêthuk | Tambilung alon angucap | thorokamu aja kakehan pêndalih | wathamu dèn siyaga ||

16. Sang Nirbita grêrêng dera ngling |[10] pagemu Tagok clumik dhawak ngucap |[11] Sêcatugora ature | awak irêng Tambilung | rambut brintik lambene malik | kadi anaking setan | manggut sang sri diyu | sarenya twas kung le Kindran | sru derarsa lèn jan Wikalpa

--- [f. 43v] ---

pan dadi | satruning pra jawata ||

17. ayya kota sang lyir Danuja ji | trahing yaksa patyaswari jan dewya |[12] ana papa puwarane | inane tyas tan jujur | papa ina mring yayah ênting | pan alarja ja kapêndhak |[13] ing sasukyèng tuwuh | nanging wus pandum Yyang Taya | kèng alarja ja kang ala tan mu bêcik | bêcik adoh ing ala ||

18. nadyan angling Sang Nirbita butyèstri |[14] karsaningong rèh dhihin ngong mulat | Supraba nèng kayu rane | dewandaru karuhun | ngyang anglamar Sumbadra uni | rèh kung ngong paran arja ja |[15] Ban Risundha matur | dewaji patik bandara | yèn kenginga pukulun dasih ngaturi | kang pra dhuhi akrama ||

19. ing wirasat salokèng akrami | sangking ninik moyang trah jan toma | mimut makiling rèh supe | linge babad pitutur | kinaratu ing Gilingwêsi | Watugunung parastra | mring dewa margèstu | syari apsari ing Kindran | Mangliawan aptya sori lèking syagi[16] | pêjêh[17] prang lan jawata ||

20. yaksa-yaksi janmi priyèng janmi | dewa-dèwi indhang rêsi ajar | yaksa kramia yaksine | punikolun aruntut | jan manusa arabi janmi | apsari kramèng dewa | indhang ajaripun | jêngêr arsa akramaa | lèking Kindran Supraba de tan sawawi | minantên manggih ceda ||

21. kadi ta kang anak lan kang èstri | purun dhatêng laki wong tuwanya | tan arja ing puwarane | tuwin èstri mring kakung | cinaosan jan wani laki | yayah guru pan sama | cinawis têmbeku | ing kawah Cêmaniloka | nèng jro kang dhut blakadaba yèku malih | purun dhatêng jawata ||

22. kroddha kurwa makras dêlingnya ngrik | kang sutya bang kumilat lyir surya | tutuk [tu...]

--- [f. 44r] ---

[...tuk] mênga bang mangingès | tiksana saliban siyung |[18] yaksa data wring ujar bêcik | mêhêng sapta ngling ala | lêngkarèng ratuhu | kalokèng rat pramudita | sura buta calidra watêk kras aksi | rug antu mur ngling arja ||

23. nuhun atur walèh ulun patik | dhuh dewaji syari lèn dyah Kindran | sawawya ngalap tustha ngrèh | linamar yan tanpa yun | ulun tan wrin mêsah lan janmi | tangkêp sasra mangasanta |[19] lumurud larantu | sukantu nglampèng ayahan | i[20] jêngira yya arsèng kramèng apsari | tang asal puwara mukta |[21]|

24. kroddhandik Sang Newata kras angling | wruh kamuk ngyang tan mirsèng tur arja | tan wrin ing dewa prang ingong | yèn wus dewata koyuh | prang lan ingong Supraba srahi | kami mondah sukèng tyas | mara gandrung lêngkung | gêndruk cundhuk lêsung indah | Ni Supraba dhenok ganjèng kaduk lêgi | lan niti ngong golongan ||

25. sèwu anggèr dêdukan dewaji | patik sampun anglamar Supraba | awisan dewa wiyose | ceda wêkasan antu | polih duka marang dewaji | rèhning pan jênêng nata | lanaa rèh ulun | banggi atur kadhahara | Sang Newata myarsa tur kroddhanirandik | kang satêngah carata[22] ||

26. Kala Arisundha yeka gipih | tinundhung mêdal marang Newata | dyan cinêpêng mring but kabèh | lèn carita ing pungkur | Arisundha depun[23] sakiti | kinunjara wêsèka | binêle kang tanu | rah mêdal pating drawayan | Arisundha ngolang-ngaling lara nangis | dewa pangèstukara ||

27. wrat ingawula [i...]

--- [f. 44v] ---

[...ngawula] yaksa jan maning | lara nadyan tumêkèng antaka | ulun nglêgakkên karsane | ni ban win dhakan wus |[24] uyah asêm anjrit anangis | konang ngling sang sri ditya | warahên dyah diyu | yan sirarsa ngong apura | apa ora lêhêng kita ngwa[25] patèni | yan tan anut maring ngyang ||

28. wus dhawah karsa marang butèstri | nadyan ature sumăngga karsa | lumêbèng kawah andhèrèk | danu pratalèng ulu | alampahi ing krindha aji | Ban Arisundha luwar | ngong utus lun sanggup | anglamar Dewa[26] Supraba | maring Kindran wus pamit lampah lan dasih | angambèng jumantara ||

29. Sang Newata bubar gyan tinangkil | punggawa mantri bubar sadaya | Nirbinta[27] mring njro kadhaton | sigêk lingên kang kotus | Kala Arisundha lumaris | sah mantrya sawurda dha | grah abèng sura diyu |[28] tawang pirang kwèhing yaksa | byakanilan sapta nêmpuh rwan jatyaki | kang swabawèng gumêrah ||

30. lêkasing lakya kadya gya polih | pêpundhèning Sang Ditya Kawaca | kawuryyan Kindran pranahe[29] | dhêdhên lakwani ngênuh | padha rarywan mantri buta wil | sayoddha têkap tata | tata tatèng laku | yaksa ngling lan rowangira | dèn amadhêp nglakoni ayahan aji | tuka tudèng bandara ||

31. tan antare[30] dangu yeka prapti | ngin prahara gêng nêmpuh danawa | wor ladhu agrah swarane | danawa kwèh kang lampus | tibèng sela pratala gunjing | Kala Sêngara tandang | amêksa lumaku | wusina[31] ladhu prahara | muluk tiba guntur ladhu udan curing | yaksa bala kèh pêjêh |[32]|

32. êmban Kala Arisundha gipih |

--- [f. 45r] ---

nusèng jawata kang nawa songa | sidhakêp suku tugale[33] | matèkkên babahan wus | sarèhnya pan tan dêrbe kapti | ulun dêrmèng lumakya | dinutèng kang ulun | dhuh dewa pangèstukara | Yyang Susmadi[34] sungana marganing laris | hong mundaram padhanga ||

33. dyan irika praharaning swargi | woya[35] wali tan ana nêmpuha | ni ban dan praptèng nuh[36] rèrèn | Jamurdipa kadulu | raryyan kabèh sabala yaksi | tan ana wring jawata | yan rikonang diyu | sigêgên sakarêng kocap | kang Jugringsalaka[37] Paparewarni |[38] Ywang Guru sinewaka ||

34. mring sagunging jawata anangkil | Sang Yyang Brama Yyang Bathara Dhêndha | myang Citragotra wus caos | lawan Bathara Bayu | lan Yyang Sambu Sa[39] Yyang Basuki | Yyang Asmara Yyang Indra | Yyang Narada ngayun | Bathara Kaya Yya[40] Găngga | sêk supênuh jawata pêpêk sumiwi | maring Yyang Girinata ||

35. pêpêk kabèh jawata anangkil | abra patêmwaning busanendah | byak ngrun naga srindah srine | Bathara Guru muwus | kakang Nrada kadi punapi | titèng ulun mangke ta | Yyang Narada matur | têkèng bolèd inggih wetan | timbang wetan inggih kulon kula myarsi | titah ing ulun susah ||

36. susah repot mangke têkèng benjing | pan tan lêrês bêbayi dèn măngsa | wong sisip têbih lêrêse | katlanjur sumaruwul | Ki Mintuna Ngyyang Guru angling | paran ta kakang Nrada | aturnya kadyèku | banthèng ta punapi karsa | adhi Guru wontên [wontê...]

--- [f. 45v] ---

[...n] titahing wawêri | sabda dhi Guru kina ||

37. anitahkên ulun salah sisip | Si Mintuna Bagawan Manyaksa | sambut kasilih dakare | mring Kandhikawan[41] kruwun | karwan rasmi ragta rug dadi | Nirbita Sri Danuja | duk Nirbitanipun | anglamar Dèwi Sumbadra | tukon kajêng dewadaru woh apsari | kang rwan sutrendah-endah ||

38. pun Niwata dawêg aningali | mring woh kajêng Ni Suprabèng Kindran | punika mangke dadose | Si Nirbita ditya gung | dados ratu nèng padèng wukir | ing Imanimantaka | jêjuluk sri diyu | Niwata Ditya Kuwaca | pan caraka anglamar ulun apsari | Nikèn Dèwi Supraba ||

39. karsa sri ditya Suprabèng padni | mangke nglamar duta mring Dyah Kindran | lagya nèng lawang jabane | ngarddhi Kindran anêngguh | Jamurdipa ingkang buta wil | Sa Yyang Pramèsthi nêbda | kakang Nrada yèku | măngsa bodho pakanira | Yyang Narada wri[42] wangsit Sa Yyang Pramèsthi | sampun kagatrèng nala ||

40. Yyang Bathara Guru butar aglis | mring kêdhatyan pura pasênêtan | Sa Yyang Narada wuwuse | mring palibaya sagung | dèn prayitna durganing wèsthi | anak Brama myang Indra | Si Basuki Bayu | Sambu Dhênda Citragota[43] | Sang Yyang Kaya myang Găngga samambang kêrik | buta wil adhangana ||

41. sayu tumandang kang mambang kêrik | Tijomaya[44] Rêpat Papanasan | mambang dewa kêrig kabèh | saastra lèn katgèku | cakra [ca...]

--- [f. 46r] ---

[...kra] panah saastrèng jurit | tan ana kacyecyèng tyas | padha gya lumaku | ajrih lamun kaigahan[45] | watêk buta syabawèng gilaning ngaksi | sêdhênge durmanggala ||

2. Durma

1. dyan Yyang Rêsi Narada akras wacana | palibaya sakyèhing | sami ngadhangana | dutane Si Newata | yèn amêksa lah yya sungi | minjro ing lawang | poma pagutên jurit ||

2. para mambang sami amêpêk gêgaman | saastraning ajurit | bêdhil pêdhang panah | cakra piling sarampang | gya lampèng ngadhang buta wil | kang arsa mugah[46] | mambang sadaya kêrig ||

3. kagegeran parèstrine wong ing arga | Jamurdipa jalwastri[47] | angili rantaban | gendhong kalasa bantal | kasur guling dèn usungi | kawali[48] dandang | padha dipun bêrsihi ||

4. kang pra mambang sadaya prayitnèng baya | sawêwetya atyati | saastra wirama | gurnat mriyêm tinata | karbin darbu sanjatangpi | lawan pamuras | kalataka bêk mimis ||

5. wuri astra tok ibêr-ibêr sarampang | paos bang wêgig-wêgig | mandera rêng raktal | lwir digdag kang dakara | dyan irika kang buta wil | agyarsa minggah | pan tiningalan sami ||

6. linge buta reyang arsa munggah ngarga | yya padha sudi kardi | yyang ngiring caraka | dening Sri Sang Newata | linge mambang kras tanpolih | dewa tan suka | yèn mêksa sira mati ||

7. mangkat krura aptyarsèng migah[49] ing arga | bindhi lan Nrada sêksi | kang wus kêna modar | kang luput gya tumandang | ngamuk mring mambang

--- [f. 46v] ---

tan kêni | buta wil kathah | pêjah pating gulinting ||

8. pirang-pirang dênawa wil ikang pêjah | wangke pating gulinting | galasèng tuntala[50] | prawiratbuta mangsah | mring mambang arsa ngêbyoki | pan kathah lêpat | mambang kêdhik kang mati ||

9. karanane mambang alus kang pawakan | tanpatyeca abukti | anyêgah turunya | sanès buta rasêksa | doyan badhog lawan guling | amung gêng rosa | doyan mangan aguling ||

10. dyan kaleka galêdhêg munya lor kilyan | prabawane tang arddhi | punang Jamurdipa | kang prahara gêng prapta | sewut riwutan tang wukir | buta wil sama | pêtêng dhêdhêt pangaksi ||

11. grah-gumêrah abênturan awurahan | jurang parung ingungsi | wil sinênggrang macan | kèh cinakot ing kêra | bêdhès budhêng nanulungi | mring mambang dewa | kathah buta wil mati ||

12. mundur kabèh balane Kèn Arisundhang[51] | ni êmban angling aris | dhuh dewa bathara | ulun darma lumampah | saking pakène sri yaksi | ulun uminta | pangaksamèng dewadi ||

13. dyan arèrèh lêladhu prahara sina | Yyang Brama yeka prapti | lawan Yyang Narada | Yyang Dhêndha lawyan Kaya | Yyang Brama akras dera ngling | lan Yyang Narada | maring Ni Sundha gipih ||

14. lah ta buta dyah apa ta gawenira | alabuh bayapati | yèn tan kabênêran | sayêkti sira modar | ye[52] kokonan[53] nora mati | paran gawenya | atur sêmbah sang yêksi ||

15. gêbal ulun dinutèng dhatêng bêndara | Sang Newata Ditya Ji | Sang Detya Kawaca | Ngimantaka kang praja | ulun kinon umarêk i | Yyang Gurunata | lêpat ila-ilaning ||

16. kang pawêling êmban sira [si...]

--- [f. 47r] ---

[...ra] umarêka | marang Sa Yyang Pramèsthi | ing Junggringsêlaka | lamarên Ni Supraba | pintanên têkaning asri | yèn tan katampan | panglamar iwyang[54] iki ||

17. dèn lêtyati[55] ingyang migah suralaya | sun lurugi ing benjing | ngrusak para dewa | yèn katampèn panglamar | benjing punapa ri sasi | Nirbita migah | dhatêng Kindran di murti ||

18. para dewa kewran tyase kapêtêngan | anaurana pangling | caraka Nirbita | dyan Yyang Narada ngling kras | yyang ngêmban karsèng Pramèsthi | ing lakyanira | dinuta sri detya ji ||

19. dha warahên maring sang mrajèng Newata | nora kêtampan nanging | yya katampan uga | nanging rèrèh lolonan | dèn kêbat gancang sru ririh | poma wêkas wang | têkêkna sri yasêksi ||

20. besuk dina gung Galungan konên munggah | nuju Rêspati lami | ing dina Agara[56] | wulan Jumadilawal | lintang wulan tibèng curi | ing windu Tawang | taun ngambara lêngit ||

21. dyan Ni Sundha anêmbah pamit umêdal | sabala yaksa ngiring | sah king Jamurdipa | sigêg lingên Sri Ditya | Kawaca kang dahat brangti | brayan karuna | bilala angatyakti ||

22. miyos jawi pênuh ikang asewaka | gêng angrumrum sri rêsi | mring Dèwi Supraba | wong gêndruk suwêng bapang | cundhuk lêsung agêndari | kunêng kang prapta | Arisundhang kang ngapti ||

23. rèh dinuta sampun umatur sêdaya | ing purwa wêkasaning | sukaning dukèng myar | byakta agya panggiha | lan Supraba sang ditya ji | tandha kasukan | nadhah nginum sukanting ||

24. wadya yaksa sami awuru sadaya | dahat suka tyas ênting | mirsa kang sumaya | ing

--- [f. 47v] ---

dina gung Galungan | nuju Garane Rêspati | Jumadilawal | yêkti nuli kapagih[57] ||

25. sigêgên ta sakarêmane wasitang[58] | Bathara Guru mijil | pêpêk kang sewaka | nèng ngarsa Ngyang Narada | Yyang Brama Yyang Brama[59] nangkil | Yyang Citragotra | Yyang Gangga Yyang Basuki ||

26. ngling Yyang Guru kayaparan kakang Nrada | rèh samayèng mring yêksi | dadi pindho papa | Yyang Narada aturnya | wong goroh wênang têtangkis | tulak malarat | kirèng nglarani ragi ||

27. tibèng wetan kilèn kula ngranggonana | samaya marang yaksi | jar puniku buta | pan sanès lawan jalma | wênang ugi mring buta wil | lamun sambada | ngambil srayaning jurit ||

28. ngriki wontên adhi Guru jan pratapa | bêntur sutapa ngardhi | tapèng ing Drikila[60] | kasih Ki Mintaraga | kusuma amangti[61] ragi | dawêg ingundang | nimbali kang pratapi ||

29. ngling Yyang Guru kakang Nrada lah dèn kêbat | Ki Brama kang tinuding | kering kang jawata | wus pami[62] nêmbah mentar | sabala mambang angiring | Yyang Guru bubar | mring kêraton rêtna di ||

30. Sang Yyang Brama lumampèng ing ngarsa wugat[63] | Yyang Dhêndha Yyang Basuki | Sa Yyang Endra lawan | Yyang Citragotra kondhang | Yyang Asmara iniringi | kang wadya mambang | kang syara agrah atri ||

31. para dewa tumêdhun saka ri Kindran | lampahe kadya angin | maring marcapada | kathah ingkang kawuryan | samodra lèpèn bênawi | glisning kang têkap | Ngindrakila kawuri ||

3. Pangkur

1. sigêgên kang ginupita | kang pratapa konang anggraning wukir | ing Indrakila ku nungju[64] | bêntur matèkkên angga | sang mahrêsi pêparabe [pêpa...]

--- [f. 48r] ---

[...rabe] sang mahwiku | Sang Bagawan Mintaraga | mancur cahyane nêlahi ||

2. pan sampun bêntur tapanya | yan ingaksi wus pah de sang cutapi[65] | wus ngraga sukma satuwuk | Bagawan Mintaraga | datan pêgat ing tingal sang maha wiku | mring tugal[66] jatèng sarira | sapolahe dadya bêkti ||

3. Mintaraga duk kaleka | tapa bisu sangêt datan kêna ngling | manêcara madhêp ing twuh | sidhêkap[67] suku tunggal | amatèkkên babahan nawa sanga wus | kabèh samya katutupan | kantun rêraga kaèksi ||

4. sarira kawaswas pêjah | ing jatine polih jatining urip | tugal ing urip kadulu | nir tingal nir pangucap | nir pangambu sirnaning dulu-dinulu | ananing jati nirmala | yèku sajatining urip ||

5. yèku sampun ta alama | gènnya tapa bisu Sang Palgunadi | panakawane nèng ngayun | Ki Sêmar Sambangsalang | Wăngsagatra Patrasalupa nèng ngayun | tansah sira têtêmbangan | minăngka panglipur anglih ||

6. linge Sêmar mring mantunya | kacung Bagong padha têmbangan kaki | amrih aja doyan turu | lan aja doyan mangan | sêsinau tapa sathithik ta kacung | aja babe[68] kasêngeran | witning kacung tan kuwawi ||

7. saban dina mangan jangan | jangan taun bangêr lêtih abacin | nguntal watu ngising watu | saure Wăngsagatra | lah ta mara nêmbanga dhi mara[69] gupuh | Ki Bojagati angucap | rungokêna têmbang mami ||

8. lalêr maya wong alênjang | rangkung-rangkung gêndruk dhenok wong mukti | boya tuna awak ingsun | ngèngèr răndha sêraya | balung jagung suling dami wong agandrung | sêmontrok kagêl[70] tiningwang | doning ngamening [ngameni...]

--- [f. 48v] ---

[...ng] asandhing ||

9. tikus langu wong dêdungan | kang tranggalung saba lumbung wong mukti | lunga nyurut gandrung-gandrung | kacicing madu kocak | e lae ta ranggana mawur-mawur |[71] kusuma tilar nêgara | asangêt susah kang ati ||

10. ya jêblus dikapakêna | kunir pita dhenok kamantu benjing | dodol gula buron ranu | baya lali sêmaya | wêling tumahing[72] Cina abang kadulu | gêndhèng-gêndhèng bok purawan | alaki tan olih mantri ||

11. laki olih wong kêmasan | dening nora suwêng bapang alaki | suwêng lojoraning gabus | suthik sukan wong priya | dhiwa-dhiwu tanagane ngajak rêtu | kangbok kakang boya rêna | kalamun boya liron sih ||

12. Wăngsagatra akras ngucap | tamanane reyang awèh pakeling | mari para têmên tuhu | aja para têmên mangan |[73] wus elinga para reyang pikir pemut | aja para anjêjawat | mênèk krungu punang laki ||

13. Sêmar ngucap basakêna | wong têmbangan dhêmên rungunên bêcik | aja kawên salah wuwus | Wăngsagatra kras mujar | wus elinga adhi rama ta wus dhawuk | mêne dhatuk srangên[74] para | adhi mangkye ngong dukani ||

14. Mintaraga yèn miyarsa | mèsêm ing tyas bisa sung garing ati | atasêdhêng dangu-dangu | wontên syabawèng gumrah | prabawane para jawatarsa rawuh | panakawan jrih rumêngya | dèn sênggih rêncana prapti ||

15. panakawan tri singidan | mring jrong jurang sinênggih ka[75] mêmêdi | karuntêlan wong têtêlu | tandha ri konang têkap | Sang Yyang Brama nèng ngarsa sang maha wiku | Yyang Brama lênglêng amawas | mring kang tapa Palgunadi ||

16. atapa bisu kaloka | lingira Sang Brama maring

--- [f. 49r] ---

sang tapi | ngyang kutus Bathara Guru | kutus marang andika | pan wiyose yyang kinèn Batha Guru |[76] animbali mring andika | kairinga marang kami ||

17. Mintaraga tanpa ngucap | pan akèndêl nêkung muja sêmèdi | Brama non mugat was kewuh | titin pinangarjèng tyas | dyan Yyang Sambu Citragotra Dhêndha rawuh | samya kras linge sêdaya | mring Palgunadi wong sigit ||

18. gêpah kita lumampaha | rèh ngandikan kiteka mring Pramrèsthi[77] | sawawi[78] gêpah lumamku[79] | Mintaraga tan obah | pêgêl ing tyas kang nêkung tapa ambisu | Yyang Brama akras wacana | yèn tan purun kantênaning ||

19. tan keguh manah Palguna | bramatya ngling Yyang Brama nyandhak aglis | mring Palguna kêna mrucut | lwir nyêpêng wêwayangan | dyan Palguna anyandhak mring Brama gupuh | binanting-banting binucal | mamprung wus tibèng ing siti ||

20. Yyang Citragotra mara ngrap | arsa nyandhak Palguna datan kêni | Citragotra cinandhak wus | binanting dyan binucal | tiba têbah Yyang Sambu Dhêndha ngrap gupuh | kinaryan arsèng nêpênga | Palguna sakti tan kêni ||

21. Mintaraga wus anyandhak | mring jawata ro asta kanan kering | binanting binuwang mamprung | dewa kalih kalumah | Dewa Sambu tibane nindhihi gulu- | nirèng Yyang Dhêndha kang gêsang | Yyang Dhêndha ambêkan mijil ||

22. rênggosan sarêng lumalya | Yyang Narada ngadhangi kinèn bali | Dhêndha Sambu Brama wangsul | pagene ta mako[80] ta | jawata ta aprang lan jalma sor cucuh | linge Sambu batên mêngsah | tuhya Palguna sinêkti ||

23. irikonang sagung mambang | kèn umagut kras tan dangu udani | jamparing panah lan bungsur | drês punang syara wara | pênuh

--- [f. 49v] ---

kêbêk Ngindrakila panah tan tuk | mring Bagawan Mintaraga | pangabaran angin prapti ||

24. suh sirna kang syara wara | mring anila walèngkang andarbèni | mambang dewa kapalayu | Yyang Brama agni mêdal | sinawatkên mring Palguna aptya nunu | dagnala[81] wali mring Brama | lêladhu selarga wali ||

25. kathah dewa kêni sela | tuwin wedang dahnala angênèni | kathah dewa mambang kantu | kêna dêr dening juga | dadya kundur para jawata sadarum | padharsa marêk apajar | mring Sang Yyang Guru Pramèsthi ||

26. Yyang Narada marêk gêpah | mring Yyang Guru sarèh uni tinuding | nimbali ulunèng mèru | Palguna kang pratapa | lakyèng bisu tan kundang jawata koyuh | yèn suwawi karsèng nata | apsari dinutèng pamrih ||

27. jugara tapèng Palguna | Ni Supraba Drêsanala Palupi | Gagarmayang Tunjungbiru | turuna Ngindrakila | Sa Yyang Guru nabda lah kakang sakayun | pan kakang kaki Narada | dika mring banjar artati ||

4. Dhandhanggula

1. dyan Sang Rêsi Narada tur pamit | mring Yyang Guru pradharsèng mawarah | mring apsari lèk Indra ge | yeka padha katêmu | para sura wadyu sakyèhing | linge Sang Yyang Narada | mring kita sadarum | kinèn kita mêmancana | kang pratapa ing Indrakilèku graning | aldaka Mintaraga ||

2. tang apsari sumbaga sakyèhing | dhasarnya lus angêrmit ing ăngga | tanpa siringan ayune | yèn ana jan tapa wus | jugar keguh brăngta sawitning | mring apsari kung rimang | bawur tanpa tutur | de Yyang Narada mawarah | poma padha dèn bisa mêmacanapti[82] | mring Palguna pratapa ||

3. lêsmining suraloka prasami | inimba sarat kaping subrata [su...]

--- [f. 50r] ---

[...brata] | inadu minyak rasmine | isni trus tirta kukus | lwirnya mrêti kumba mas adi | sirati găngga mêta | imba samadi wus | jatmikanirèng marmata | marta laras liring lwir lèk purnama di | manêla ing triloka ||

4. krama lumakya karya paraning | ri marang katon desa ri awan | kadya ramya sêsiringe | kyèh lyuh-lyuhnya gêng tinut | tirta dibya lèn ujona sri | tarya gêng lir tinoran | lèn tulaga[83] rumrum | tunjungnya na rakta pêthak | pamêwahi bramara jarahan musir[84] | gurnita ya masabda ||

5. lan akèli kenang gadhung rasmi | ning lumayat ing gêlung kesisan | tantuk imbang ing rungrume | tikonang srining ênu | ramya alas tinêmya rêsmi- | ning apsari kawuryyan | wijah-wihja[85] ngênu | camara usikapyanan | lwir polahe nyanane wanantarasmi | moga tinêngat ramya ||

6. sadarpa lèn manda maruta mrik | myang ting gandhaning[86] sêkar tikonang | apsari sadarpa kabèh | gatrakusuma turut | sêsiringe datan drawa lwir | tunjung gêng têturuta | lyahnya ngapit ing nu | rarab wana pindha-pindha | kajênaka ning se sayana asri |[87] mulat ing wèh kang sudya ||

7. ting kana tang kapundha kapya sri | kasidanèng nèng têpining we raras |[88] lwir susyaning kung rêsmine | tunjung bramitèng luhur | ramya sêkar limar aminging | lor tumukul[89] amawas | cahyanembuh rum ngrum | murnang cahya malimunan | tatkala yya rumêtya bathara rawi | rug sang kadang kumuda ||

8. kongang liyêpi srangganing wukir | kabyantara Indrakilèng warsa | runggung katon mêwah srine | rarêsi tawang awuk | camaranjrah katub ing angin | mar ingambal-ambal |[90] taryalit kèh lungguh | lunggyang [lung...]

--- [f. 50v] ---

[...gyang] ing jangga lumayat | angoling kang kayu ragas wungunyandhi | lir kayangan jawata ||

9. malêmambah surabe kang sari | sumyak gandanya tub ing pawana | wijalanya kintar i we | kumbang jarahan umung | mungsir sêkar kintir ing warih | kampir ing sata patra | kasidan apupul | ing têpi ramya arambat | jangga milêt tang oling wrêksa padhali | sanak bima sisihan ||

10. sêsiringe tang wanantarasmi | sumangkang i Suwelacala |[91] runggung katon mêwah srine | langu alas angrumrum | têtamanan asri angrawit | tuhya taman Yyang Indra | wiwara satuhu | kadi manik marakata | selanya wra alasnya jyala arêsmi | giri parsa byatara ||

11. santeka srênggi ika nèng giri | êninya manik saha mutyara | sumênên madyusa kabèh | ing parsa nikang gunung | kaumukan ing soraganting | sakêpang margang liwran | ngarina asêlur | umung syaranya apanthan- | panthan margasana kadya crucuk srênggi | sudya putihing wiyat ||

12. lumrang tang mega ingrêng[92] sakawit | lamat-lamat mantraning kang warsa | tiba nikang gunung ngisor | tikanang mangu mugul[93] | anèng marga pakêkês siri | warak santasa mangan | talaga tatal tuk | banthèng angendhe angandhang | liman alas akrodha mara madusi | talaga rug manangnang ||

13. sagraha alas tinêmya rêsmi | tang apsari amrih kajênakan | lumiyyat ing kawiryyane | awan ramya dinulu | anung lana rugung[94] apsari | lèning mambang si lana | lèn angidung-idung | ri ta kapirèng kapalyan | ana linggih têpining udyana rêsmi | wraksa kusuma drawa ||

14. dhadhap matub dalimanya dadi | kawèn ingkang poh minangsa ramya | arêbut măngsa

--- [f. 51r] ---

angêne | awis jabung lan lutung | asêsamaning pangabukti | walikaning andera | talisiking taru | lugyang ing jangga lumayat | wraksa ragas wêlas amulêt ing galih | mugyèng patèng aldaka ||

15. ugyanikang tang parang tumawing | mangukuli[95] grahana jro simpar | tan kawa sipatane |[96] kumukan dening awu | karêngya krak tekang sundari | tarya gêng lit inoran | wlas angrasa lungguh | ana we tang sarpa puspa | kabyantara ingrumrum tekang sundha sri | wajah-wija[97] ing marga ||

16. ikang wukir apêksa mawêrti | basmi limutan daluwang kokop |[98] patungya tumangku ling we | kadya ngarcanèng ranu | lirangya kèh padha manangis | uwus mangka tirahnya | indrasyatèng santun | mahantên kilyan araras | apatinya sela dawala anangis | soka kunjara lumrang ||

17. srining kang wrêksa yeka pasaji | kang sarya pala drawalèng marga | tulya sang graha rumrume | atangkila drawèku | mure têtiranga nèng margi | wanantaranya ramya | lumakya ing jawuh | tatkalèng tanggal kasapta | lirang babar katirah saha tingali | dudungana lis mara ||

18. araryana kêdah-kêdah kari | kajêngyana katika lan imba | cindhaganya ngundhadhèng we | kalihan pan asêmu | soma kapya amijêt wêntis | nèng sela sumayana | ugyanumu ing kung | patigan soka kunjara | lèn sulastri anèng mahantên angrawit | sampun tumapak taya ||

19. parduning tuban munya gora tri | rêngat-rêngat jêning silodaka | anêlês awra rêmbêse | kasongan lumut-lumut | anêlasah ngembak ing têpi | angusuti wiwara | andèku makuwung | sirêm-sirêming kang wiyat [wiya...]

--- [f. 51v] ---

[...t] | ririsyalit mangatag wêdharing sari | mangsaning labuh kapwat ||

20. jagra tang kusumajrah[99] kumuning | sulastri gadhung lumut lumayat | ron ta anragas têpi we | ingiring urung-urung | sêkar kintar kentir ing warih | wora-wiri[100] wiwara | kumbangya angambung | kêmbang kumambang ing toya | tambang-têmbung tinêmbang-têmbung têmba sri | têng[101] apsari anêngkang ||

21. maharjèng glung ling sèkên madya nglih | têrahnya gorang susya nyudênta | ngrakêti manis wuryyane | sakadangèng atanu | lwir suwarna tumibèng ngêni | angadèni rudita | lintang mara ing kung | sumbaga padha winoya | asêsaman pamancana tang surastri | sampun tumapak taya ||

22. sarsa tang digda tang anèng langit | tulya syanitaning dyah apulang | regenjing arum gandane | sakari jangga lumung | bramaranya wiwara muni | sasabdani priyaryya | anêkakkên ing kung | paksinya mili ing kayyan | satriya ngrèh andumi luluting èstri | mênur nuduhi wintang ||

23. i patapani sang maha rêsi | adani tapa wana winiyat | selarja putih lingane | wraksa pan nusung guyu | atut imbang ubanging[102] wukir | lwir tusthèng non kang prapta | kang kusuma nungsung | wêlas rêp lusuh ing kayyan | lwir angawe lunggya ing jangga nuduhi | yune kang surawara ||

24. ratlas dènira asamèdi |[103] kumyar tekang praba murwèng nêdah | pan sampun sukma ragane | mangarcana cawêgung[104] | ing bathara sangkara murti | tan coli yoga dènnya | mardyu wulatnya rum | sukaning tang sama-sama | ja gawe karèku rang luput pamusthi | lumaksana ing tugal ||

25. mring tu prawara Sang Palgunadi | nis kalêngka păncadriyanira | tan wrinwrin sang yunyanane | tisayèng [tisa...]

--- [f. 52r] ---

[...yèng] dangu-dangu | parêngrangya wruh ungulati | ngijugèng tan wikalpa | marya glah sumunu- | nira namung sang prawara | tang gurastri tan wênang mêmacannèki | dhadha kumêl ing naya ||

26. linang susma[105] sariranira ning | pranata wus amindha niskala | tan winiwara ing tyase | datan cala ing kahyun | wus jumênêng manusya jati | sajatining panunggal | tugaling pandulu | tugaling sarira santa | sanganêtan kaka lir ananing dasih | lumaksana ing tunggal ||

27. akèh têkapnya rumuwat ing sri | maha wiku brata Pandhuputra | yyang aka[106] sêdhêng surupe | rug tejaning kêkayun | tranggana trang katrangan dening | truh măntraning anila | jaladya sumawud | lumrang limuting araras | lwir sêkar mas puspa winayuh arêsmi | urut ana drawala ||

28. Dèwi Drasanala cumundhuk ing | dumulur ing brajaning kang wulan | amigêna yu dhasare | cagèh[107] waranging kakung | pan têkaping kisya pon sarswi | astèngayuh[108] Palguna | amrêkên[109] tang gêlung | ardya nglese payudara | ngliga têngah asung gantèn saking lathi | lah pangeran mantuka ||

29. muniwara ujana tan gingsir | rajatoma Dèwi Wilotama | têka linggih macanangrèh | adhêmitêngahipun | manganjiyan lampahe manis | mulat Sri Madyukara | murnang kênira yu | sandhing sasangka umerang | mêmanisnya sosot rumpukan sasumping | jarijya nuji landhak ||

30. pupunya lus wêntisnya ngèntèki | tapaknya dêmit ikang wulat |[110] sarkara kewran manise | malêmpa matanipun | latu jwala rakêt bang lathi | wajanya kilat pêthak | jangga lunging gadhung | arjya patêleyang syeta | grana nglari susunya nyudhênta kengis [ke...]

--- [f. 52v] ---

[...ngis] | têka angrangkul joga[111] ||

31. ana ajêng aganya anipis | luwih susya kuranging kang têngah | titir agawe wirage | lwir pudhak smara ayu | mêtu saking tutunging tulis | panamune kung rimang | lèn adus makêmul | pêthak jiga[112] katitihan | roma[113] mlêtuk lyir jaladha ngêmu riris | mêgawe wigênèng rat ||

32. lèn tekang mawêdhak angrumrumi | rèhnya winênajowadi wijang | sinjangnya kasilir mawèh | wiruning kayyan rumrum | nikang wêntis lintang sulastri | apatah layang lwir |[114] capaka lusuh |[115] mawèh wiwadyaning mulat | owah rema parikaran tan wêh rêsmi | lampahnya smu katoran ||

33. kaduk wuwusnya amigênani | pambêkannya putri ing Cêmpala | Dèwi Srikandhi wastane | Wintaraga ginayuh | kênèng angga angajak mulih | pangeran sampun sirna | nagari sang prabu | ing Ngastina kang rumusak | raka dika kakang Aryya Judhipati | pêjahe tan kantênan ||

34. Suprabasini prapta alinggih | Rêtna Palupi ing sangginira | tuturira wan[116] pêjahe | ing Kurawindra sampun | ing Amarta sampun kabêsmi | mila tan tinulungan | lampahing yyang gupuh | Dèwi Sri gupuh praptanya | Wanuhara pambêkannya asêngadi | pêjahe rakandika ||

35. Dêrmakusuma parêng ngêmasi | sri narendra Sang Bathara Krêsna | Supraba gupuh praptane | nungkêmi padanipun | sakyèh widadari abyati | tan ton Sri Mintaraga | sar sêk sura wadyu | sadaya samya karuna | Kèn Supraba awêrta kang putra mati | Sang Ni Wara Sumbadra ||

36. Amanyu paran ikang tinulih | wong pratapa wus lami ing putra | garwane anusul kabèh |

--- [f. 53r] ---

paran dawêgya[117] mantuk | Mintaraga toman kasilib | lila têkaping brata | sutapaning wiku | sukaning kang sama-sama | jana wisesa anayut ing sabumi | manuta dikarèng rat ||

37. Wintaraga brangtane winarni | pan abisu lamun ana coba | tajin atadhah akule | mapan sampun sataun | ingkang brata sang maha murti | puja brata tan pêgat | păncadriyanipun | anging juge tan wikalpa | panyanane wus lila brata pamusthi- | nira ing Jagatnata ||

38. sakyèh mêmancana nèng surastri | samya kumêl tan tuk ing wiwara | pulang têlêng kalangyane | Sang Yyang Indra cumundhuk | Indrakila lwir wiku jati | lan Yyang Rêsi Narada | lyir wiku satuhu | tumapak ta puwaregar | ro tan lingên brata Mintaraga lining | waluyyèng kajatènnya ||

39. sasirnane mêmancane nguni | Mintaraga manirnakkên brata | waluyyèng ing kajatène | lugyèng[118] anèng batur |[119] wulucumbu sakawan nênggih | angayap anèng ngarsa | adyu widèng cucud | pan awasta Lurah Sêmar | lan mantune pun Cerong lawan Camuris | sakawan Dublajaya ||

40. uni rika sang brata amyarsi | kanakawan[120] apadudon gumyak | brayan ari rêrasane | asyaning wulucumbu | tyasang[121] tapi murnakkên wêngit | mèsêm tyas Mintaraga | myarsa ngling tan uwus | sadina sadalu malah | rame-rame sarèhnya pating pandêlik | Palguna angandika ||

41. kakang Sêmar rika sun takoni | wingi sore isun amiyarsa | ing jaba padu arame | paran ikang pinadu | nora mambu ing wong anêpi | padha gung suka-suka | paran kang dèn rêbut | Lurah Sêmar latah-latah | inggih peran kawula matur sayêkti | batên bara

--- [f. 53v] ---

tan bara ||

42. purwa wasana adaning runtik | ing pradata utang-paripotang | kriya-wikriya wastane | pradata kang cinatur | êlos lawan pracina bukti | pamêgating suwala | kunthara winuwus | cina bukti lan sunyata | kang kalêbêt ing kêkandhanganing maling | tidharsa lan lok ika ||

43. wiwitipun punika karihin | Nala Garèng utang ing kawula | amung tiga tèng utange | pun Garèng dawêg nyaur | kawan uwang punjul satali | lêrêsipun ika |[122] kantun kalih suku | mapan kang satali purna | asru angling pun Nala Garèng nudingi | ki rama bukan orang ||

44. ini ryang tuwa sapêrti anjing | lêbih juga pangarah nyang jahat | wong utang katêlu êtèng | dèn sauri sasuku | sabêtulnya itu nyang kari | nyang bêlum kasauran | tinggal dhuwa suku | saêtèng lêbih sasaga | Sambangsalang gumuyu sarwi mandêlik | Bagong age bayara ||

45. Mintaraga myarsa aturnèki | kang nakawan pêcêh rum angucap | lah padha salah karone | tan dangu-dangu rawuh | Ni Supraba ngêmban putrèki | sandi Wara Sumbadra | salingnya tawan luh | peran punika putranya | Abimanyu wiyose anêng[123] kêpati | mring yayah kang atapa ||

46. Mintaraga mênêng datanpa ngling | mring rêncang lêtan mawi kalpa |[124] Sumbadra dahat tangise | sêsambate mlasayun | wong pratapa supe ing siwi | Sêmar nangis alara | dhuh sangeran[125] ingsun | eman putra garwanira | tinulunga kang bu nangis lang[126] siwi |[127] agèr-anggèr[128] bandara ||

47. Mintaraga lingira amanis | kakang Sêmar lèn iku Sêmbadra | jêtung ing gêdhong anake | Sêmar munjuk gagêtun | Ni Supraba mundur wus isin | nangis alara-lara | binanting kang sunu | gumlutung[129] [gumlu...]

--- [f. 54r] ---

[...tung] jatung[130] ing kisma | Mintaraga anêkung brăngta pamusthi | lêbur ananing nara ||

48. tansèng juga tan kaksi lyaning sih | kinasihan nirtèng tata krama | murnang kung brata dewane | sirnèng kajatènipun | idhêp mantêp mandum Susmadi | dadya manusya jatya | jatining pandulu | dulu tugaling tan simpang | manglong-manglong dewane nora katolih | wruh tunggaling srinata ||

5. Sinom

1. sigêgên malih lingêna | burya wijung gêng sasiki | malêbêt ing pakêbonan | waraha agêng gilani | siyung tiksêna dèn irngis[131] |[132] tanêman kênthang lan bêntul | uwi lawan kastela | gumbili sundhanya dadi | dèn dhêdhukir ambêkanira rênggosan ||

2. kang wit padha ting salasah | rêbah kabrubuh ing bawi | Sêmar alok ayah-oyah | wraha cèlèng ko panyakit | tunduran[133] kawên bukti | durung măngsa padha dhudhuk | myarsa non Mintaraga | brata myarti moga silib | dyan angalap gêlagah lanang dyan tandang ||

3. angagêm panah gêlagah | yeka astrèng Pasopati | ingarah wijung waraha | tekonang tang Pasopati | matitis angênèni | wraha kêna tatu butul | malayya agêturan[134] | tan bah parah-parah bawi | tinut dewra mring nararyya padyatmaja ||

4. wus têdhun sangka ring arga | nakawan sêdaya ngiring | nut nupara ing waraha | lêpas sirna tan kapagih | dyan lingên ingkang prapti | sing kêbon pucangan nêngguh | kasih Kiratarupa | lan ajar Ki Bocak-bacik | non waraha tatu pêjah kênèng panah ||

5. dinudut yang Pasopatya | sinalinan trisulèki | gya têkap Sang Mintaraga | ing ngarsa Kiratarupi | tinanyan Mitaragi[135] | sapa ko prapta ngarsèngsun | ing ngêndi sakan[136] paran | kamèngsun amaning [a...]

--- [f. 54v] ---

[...maning] jalmi | Krêndhagati pinrih paran marang iwang ||

6. dyan lingnya Sang Mintaraga | nadyan kita jan ingêndi | lingi Yyang Kiratarupa | Ajar Bocak-bacèk mami | Sang Palguna ngling kami | nora-nora ro têtêlu | ngyang ran Sri Mintaraga | dhepok Ngindrakilèng uni | ngyanututi wastrèng katut ing waraha ||

7. panah Pasopati rannya | Keratarupa kras angling | yèku dudu panahira | ngling nararya panah mami | mrih kêna bawe mati | dyan Kiratarupa gupuh | mring ajar dyan duduta | astra dinudut tumuli | pan trisula pucuke landhêp têtiga ||

8. dyan lingnya Kiratarupa | kang matèni bawi mami | tandhèng astra yyan trisula | kumêjung lyir gugungi pring | nang gunung gung bumakit | kumandêl manah amupung | ngaku lèning dêrbenya | Mintaraga sru kalpa ngling | bramatya bang jaja brit mawinga-winga ||

9. wadine ta ngyang dopara | pantêsi kèwên lalindri | wacana dora sangkara | yyang uga matèni bawi | panah Yyang Pasopati | sandipayanira mring sun | kaya ta priya dhawak | salingnya ta ya makulih | nora nana wong bakit pintêr lir kita ||

10. saling kras Kiratarupa | wruhanta tan kaya kami | bisa dhasthèni ing sira | ingsun lanang kita èstri | kêna dhasthining jurit | tandhane marêk marang kung | dyan lingnya panjyatmaja | isun kang lanang sajati | sira wadon ngaku matèni waraha ||

11. bramatya Kiratarupa | sarta ngunus curiga ngling | lah awasana ki apa | tandhe[137] yyang digjayèng tan wrin | margantu ing lara nglih | lah paye kêncèng acampuh | Mintaraga agêpah | bramatya angunus kang kris | Pasopati ramaprasu ka-pisuka ||

12. Kiratarupa [Kirataru...]

--- [f. 55r] ---

[...pa] wacana | padha bêbantahan dhihin | yèn wus kalah bêbantahan | pinêrung kupinge kalih | yèku bantahan mamami |[138] akèh di wadon lan jalu | basuki lan basuka | basusănta basukingki | lah artinên dèn gêmêt aja asamar ||

13. Ajar Bocak-bacik ngucap | jênggir lènthêng-lènthêng jênggir | sêmăntra padha lembotan | panu biru mugèng[139] lathi | andhêng-andhêng i ati | gong cilik anyaru kêmpul | tan bênêr wiramanya | adudona tanpaning sih | kukus gunung awun-awuning kusuma ||

14. Mintaraga dukning mirsa | ginuyon mring Bocak-bacik | lwir jinait kang wardaya | bramatya manahniranti | linge sun bata niki | akèh wodan[140] alanipun | kêdhik lanang make[141] ta | kèh lanang manut jarèstri | tan jumênêng ananing lanang utama ||

15. basuka basa sru suka | kang asung sukaning ati | ni wong lèn utamèng lampah | bisuki saarja kang ling | tumurut lampah adi | murnang kêlakyèng sakyèng dur | barsanta[142] ingartèng yyang | basa mrih nirnakkên juti | malaning tyas basukingki ingartèng ngyang ||

16. basa sru muruk ikang jan | kang amrih kasmarèng ati | kang tinarimèng jawata | Kiratarupa ngrêngya ngling | bênêr lamun tan sisip | sira wadoning ngyang jalu | angling Sang Mintaraga | sira tuhu yèn pawèstri | tan wus[143] sira katugêl ing jangganira ||

17. dyan gapyak sarêng narajang | aduduk[144] agênti-gênti | kanan kering wuri ngarsa | asuduk-sinuduk kêni | sami prajurit sêkti | yèn gigang baksa mangun kung | kang sya tri gumêrah |[145] kadi gunjing tasik ardi | rame rya prang syara tri paguting lawan ||

18. prasami têguh prawira | pan sami asèlèh kêris |

--- [f. 55v] ---

tandha acandhak-cinandhak | abanting gênti binanting | buwang binucal gênti | tiba atangi ngrap gupuh | dugang samya adugang | prawirotoma ajurit | Mintaraga cinandhak wangkinganira ||

19. binucal tiba atêbah | atangi narajang malih | ambêkirèng akêsotan | Kiratarupa kras angling | tan padha lawan mami | kang jaya purusa yèngsun | kumênthus Mintaraga | angaku lanang sajati | nanging iya prajurit tan kaya sira ||

20. Mintaraga kras narajang | cinandhak binucal malih | digjaya Kiratarupa | Ajar Bocak-bacik ngaksi | Mintaraga sor jurit | apêtak anguwuh-uwuh | payo-payo têlasna | prawiranta Palgunadi | Mintaraga atangya ngunus curiga ||

21. tandangya kras byak tangkilat | sru bramatya kras dera ngling | lah payo Kiratarupa | amrih wêkasaning urip | ngadu tiksananing kris | Kiratarupa sru muwus | mring ta payo nuduka | Mintaraga mangga silib | dyan narajang kras nuduk mring Yyang Kirata ||

22. lir anuduk wêwayangan | yèn kêna datan wigati | tinitir-titir tan pasah | Kiratarupa tandha glis | tangrapa ngunus krêris | agêpyak suduk-sinuduk | sami têguh wirèng rat | audrêg banting-binanting | salin buwang nêmpuhkên kang palêmbaran ||

23. Kiratarupa angucap | jaja mêtyèng punang api | murub praya ambakara | mring Palguna dyan agipih | manah mega mêtoni | udan ders api sirna wus | Kiratarupa manah | wirang[146] sasra warastra mrih | pêjahira Palguna pan datan kêna ||

24. mêtyanging jaja Palguna | wastra pirang bara wusni | wus katub maring pawona | Kiratarupa tyasa ngling | Palguna tuhya

--- [f. 56r] ---

sêkti | prawira kotame[147] luhung | kang năngga Sang Newata | lan angkaning kang pratiwi | dyan rèrèh prang lir sinapih ing alaga ||

25. wusing dyan sarêng amara | Sang Kiratarupa angling | lah wis Mintaraga aprang | tita ing mangun prajurit | tumukula[148] ngasêpi | waswasên ika pandulu | sapa ngyang Mintaraga | jan pêkik priyèng pratiwi | Mintaraga non tan pandung ngraup nêmbah ||

26. Yyang Bathara Indra lingya | adhuh putu Palgunadi | pêparabe Mintaraga | balik paran sadyèng kaki | pratapèng mati ragi | kang liniling lon umatur | ulun matur sawêca | ulun kasih Mintaragi | raga kita pininta piworing tapa ||

27. nora dipe yèn tingalyan | nanging yèku muga sisip | ana tapa tanpa karya | bêcik uga apratapi | yèn têka doning sêpi | tanpa pêgat tan padha mur | yèku jatining tapa | kang têka ing doning sêpi | Mintaraga matur sigih ngyang bathara ||

28. dyan Sêmar malêlêng ngucap | mring Rêsi Narada kang ling | Narada adhi bagea | saur rêsi kaka nêdhi | wêkas kula dèn eling | yèn adhi nurunkên jawuh | ngya mêkas tatêmênan | sawah udanana dhingin | galêngane iku sampun kaudanan ||

29. enak kula gêgamparan | mring sawah ta wêkas mami | Wăngsagatra grêndhul ngucap | adhi rama reyang pikir | lwir wêkasing wong baring | wêkas para cala-culu | gandrung lèlès wong lênjang | salendhang garingsing ringgit | gêring mising lara wêtêng kudu bedhang ||

30. Ki Sêmar gumuyu suka | Bagong kakènamu sêbit | kawên bisa pêparikan | Yyang Indra tutur sarèhning | ngyang utus Yyang Pramèsthi | Bathara Guru mring kulup | aminta srayaning prang | lan Nirbita sri bu

--- [f. 56v] ---

wil |[149] Sang Maraja Netyaca Ditya Kawaca ||

31. prajèng Imaimantaka | sukyènging mirya sri yaksi | kate kinèn nirnakêna | ganjaraning Suprabèki | kasrah ing kita benjing | mung kaki kasih yyang ulun | kinasihan jawata | kya putu Sang Palgunadi | Mintaraga tumutur saha pranata ||

32. inggih purun umangsah prang | yèn kinarsakkên Pramèsthi | Yyang Bathara Gurunata | ulun prang lan danuja ji | nadyan tumêkèng lalis | lêmburên[150] lir pendah danu | pratala tumètèsa | milwil lir lisah tan ajrih | tustha bungah jawata rya artadriya ||

6. Dhandhanggula

1. dyan Yyang Indra atakèn rèh tapi | ulun kita tapa mati ngraga | sadyan[151] ta tapa jatine | Mintaraga umatur | ulun tèki mratapa kêni | kakang Dramakusuma[152] | maya ngrat matèku | trah-tumrah putra-putrèka | mutêr ing rat Batanawarsa kaka ji | sasukrèng pramuditya ||

2. sadyèng ulun pan kirang nêm sasi | pan pingyang tan ngêling tuk sawarsa | kirang tri sasi wus-wuse | Sang Yyang Indra lon muwus | putuningsun Ki Palgunadi | yan make ta sêdyanya | jugara ki putu | ya Marikumba pamewah | ambêkawa dinuluran tuwas anglih | anglêlarani raga ||

3. ing wirayatuwaburu[153] dadi | mong wiyagra aptyarsèng măngsaa | kidang mêjangan[154] tan olèh | tanpa gawe tatan wruh | tuwas rawat têmahan dadi | buwaya mangsèng mina | tan wring jati suwung | jatine pan nora nana | tapa jati jati rasyaning sajati | pan doh ing suka wirya ||

4. ana kawi kawisesa kaki | dèn prayitna kitèng sariranta | ayya tukul ing bratane | tanpa gawe ing laku | taha tatanpa gawe [ga...]

--- [f. 57r] ---

[...we] kaki | sira tanpa wandenya | apênêd lumaku | brata tumêkèng sunyata | Pandhyatmaja winuruk tapa sajati | sajatining sarira ||

5. Wintaraga winarah sajati | yan tigeka ing mungsuhing tapa | karane tan têkèng done | tan taki-taki laku | pangroking kang tiga winarni | tansah ingkang sarira | yèn sirna trinipun | prasidyèng mawur ing tunggal | tan apasah tan apupuh ingkang jati | ana tarpa tuduhan ||

6. tigang dyari ping buwona kaki | pamrêm dene ikang jagat raya | tan winênang wigênane | tan pasah ing katêlu | kita kang tan rakêting kang tri | datan salah idhêpnya | sidyèng mor ing suwung | pangroke tanpa tuduhan | wus kawênang jênênging janma tomadi | manuta dikarèngrat ||

7. wus mawarah surasaning kang tri | walulya kata tama anindra | nêmbah nêrpatanayane | lungayane sinambut | de Yyang Indra wuwusnya manis | dhuh anaku[155] paenak | surapati ulun | ing barane Gang[156] Yyang Indra | kita awas tuduhing sêmbah sajati | yan supe kawigêna ||

8. alon aturnya ulun asêpi | wus winarah hong sêmbahing ana | kang yugya tingalan ade | triloka saranèku | ing wrayane jatmika kaki | itu tuwini arja | salwir agni tuhu | saking tahên purwanira | ngyang amutêr têkap nyan purwa sajati | minyak dadining kita ||

9. Mintaraga matur anganjali | inggih sêbda ingkang nguni wara | ulun katalyan ing sihe | mêhêng subêkti ngulun | Yyang Narada wuwusnya manis | dhuh ki putu Palguna | mung kita wong bagus | kang dadya srayaning yuda |

--- [f. 57v] ---

putuningsun Ki Mintaraga kang asih | dhatêng para jawata ||

10. lah ki putu pagutên dèn aglis | Si Nirbita ayya kajênêkan | minawi kaslêk têkane | ditya ji ku apêngkuh | marang Kindran lêbar tuturing | Dyan Dananjaya nêmbah | sadika[157] turipun | ngyang puru Ditya Kuwaca | Yyang Narada angakak gumuyya bêlik | pak plong gêlnus ngyang pajar ||

11. para ngadhi Guru dewa kalih | dyan wus muluk Kindran Yyang Narada | Dyan Palguna lampahnya ge | lawan parapatipun | ngambèng alas angalang wukir | migah[158] mêdhun ing jurang | sinrang lampah darung | raryan sor gurda srang gumrah | awurahan umung syaraning sakuni | paksi lwir anambrama ||

12. asrang tang taburyan gambya sapi | blêgêdaba sênuk wraha warak | sênggah ngarina srang rame | budhêng wrangutan lutung | walang kapa garangan bawi | suwu trawèlu pêthak | wiyagra rêrumbuk | banthèng jêjawi angadhang | kuldi liman alas unta mèmrèng gêndring | agrah syara gumrêrah ||

13. Sêmar alok-alokirig-kirig[159] | linging Sêmar sarta têtêmbangan | ala anganggur lakune | lalêr maya anggandrung | pêtrèk-pêtrèk ngupadi pikir | dhenok pan boya tuna | ngèngèra wong lêngkung | răndha nomi wong saraya | bayêm gatêl mamah bêras gêndruk kuning | kakang katut manira ||

14. salaka kang mas mêmadha warni | wus sun têmah kêjarah wak iwang | wong ayu sêdhêng dêdêge | pidêksane angrakung[160] | panu biru kang mugèng wêntis | tohana lara pêjah | gêndruk kuntul biru | sabrangane Balambangan | amancanguk wong kuning ya nora bali | kakang bok ingsun [ing...]

--- [f. 58r] ---

[...sun] trêsna ||

15. pan sagatra muwus mêmarai | adhi rama tatêmbangan para | têka manasbaran bae | tan wurung wadhuk mrêpul | dhowah-dhowah ing tumbak krêris | jawat răndha pêran |[161] Ki Sêmar gumuyu | dhuh laèng-laèng apaa | wong têmbangan ora jêjawat-jêjiwit | cêlkit angrangkul jăngga ||

16. Mintaraga mèsêm wacana ris | kakang Sêmar bisa têmên rika | asung egaring[162] tyas ingong | dyan sinru lampahipun | datan ketang priganing[163] pati | lampah katiwang-tiwang | kang sinêdyèng laku | prajane Ditya Kawaca | tan waktan nuh têkap têpining prajèki | andarung lampahira ||

17. konang sigêgên sakarêng malih | katakên Sang Sri Ditya Kuwaca | bilala aptyarsangêne | samayane Yyang Guru | ri Agara[164] kasèp myang sasi | ora Jumadilawal | gung Galungan suwung | alêwas tan awêkasan | tan sarănta pan aptya migah syargèki | nêdhe[165] Yyang mring Supraba ||

18. dyan amiyos sang sri danuja ji | Sang Newata nganthi sang nakawan | Sêcatugara arine | Tambilung ane[166] pungkur | Sang Newata kabêkta rawi | Newata agrêng ngucap | Togo grah wak ingsun | kapanasan dening suryyan | Togo nyêluk mring suryya hèh sang yyang rawi | sirêpên panasira ||

19. tan adangu nir panasing rawi | kaumukan dening punang digda | Togo linge nyata luwèh | kawasa sang sri diyu | pantês uga sori apsari | bandara kinawasa | sang sri ditya muwus | Togo tai nèng paseban | konên lunga Sêcatugara tur bêkti | angucap marang tinja ||

20. sapa baya kang angising iki | aja [a...]

--- [f. 58v] ---

[...ja] gêdhe pucuke ana rah | tumbakên besuk anake | tinja lungaa gupuh | kang purisa kesah tan aris | glundhung dènnya lumampah | Togo cêlu-cêluk[167] | kuwasa têmên bêndara | dyan alênggah i gambang mas patik rukmi | yaksa mêrgil cinăndra ||

21. Sang Newata dahat nglamong brangti | mring Supraba pan tan lin[168] katingal | Supraba paran ing tyase | tan anadhah tan gulung | yyan tumênga wiyat ing ratri | Supraba nèng awiyat | têka gandrung lêngkung | yyan tumukul ing buntala | pan katonton tulising kisma apsari | têmah sri ditya mular ||

22. panangise pangrungrum murnang sri | dhuh Supraba gêndruk rada lênjang | wo[169] suwêng bumbung mas anggèr | pantês cacundhuk lêsung | cêcèthi thèng ginawe ngalih | hya thyang ginawèng liyan | adhuh biyung tulung | kang miyuyung brata ngarang | dhenok janggrung clêkit-cêlkit[170] gangtêl[171] kuping | kêsêl garut anyakar ||

23. atur sêmbah ni êmban mring aji | bêndara anggèr yya gêng karuna | tan raharjèng puwêrane | paduka sri dityèku | pan kasosrèng triloka nadi | digjaya surantaka | gêng mular pukulun | kasor pan jênêng mutrèngrat | cangcalane akathah-kathah pan juti | ical ingkang lêksana ||

24. apan suda ing kawiran aji | tuna lêlumpat gonyèh kang carma | bêbalung gêtas wiyose | suda prayaning kakung | ing saloka priya anangis | nistha madya utama | nistha lamun muwun | madya yèn mêdal locana | utamane tan mêdal patêh anangis | ngrêgêp nangis jro nala ||

25. Sang Nirbita mirsa tur tutèstri | Ba[172] Ni Sundha tiyasèng galêngan | kang gêng kangêna sature [satu...]

--- [f. 59r] ---

[...re] | masawa-sawa muhun | rêpta nangis wêkasan angling | lah êmban kayaparan | karêpe alarju | wus lawas ingyang angarsa | dina Gara kasèp pan wusing ngyang ngarsi | wulan Jumadilawas[173] ||

26. pira lawase dalasan mangkin | samayèng dewa Jugringsalaka | ni êmban alon ature | lamine kintênipun | sampun dukap[174] ing tigang sasi | langkung satêngah căndra | Togo aturipun | kula wong sêca bêlaka | pitungane thungpril tungprèl gêbèl silit | bolong malompong ngambang ||

27. dina Gara kasèp dipun arti | Gara goroh sandipaya cidra | wong garoh[175] kêdhik têmêne | wong bengkong ora jujur | thungpril goroh triwi lir kutil | thungprèl pêcah wus bêngkah | yèn ngakasa lêbur | Supraba panggih bêndara | gêbèl silit Durbala borèh têtai | wulan Jumadilawas ||

28. lawas makatên tan ana wusing | tan wangênan saumuring jagat | dika jênat kula jethot | punika têgêsipun | Sang Nirbita myarsa tur jati | krodha akras wêcana | bênar iku biyung | lah bilai antakanya | para dewa tan lêrung lêbur dèn mami | ngyang munggah suralaya ||

29. ngling Niwata maring patih yaksi | lah apatih padha uwarana | ngyang mring Kindran ngalap mêne | Supraba kang pra diyu | krigên kabèh ayya na kari | Patih Sang Kalamurka | mêpêk sura diyu | pêpêk mantri kang sawurddha | grah sawadya sawega anata baris | syara agrah gurnita ||

30. Sang Nirbita irika dyanitih[176] | ratak[177] guthaka pangirid liman | sasra wus pinêcut age | amre tang liman mamprung | palajênge

--- [f. 59v] ---

syandana yyaksi | mantyar pugawa[178] sakyah | sêk pênuh dumulur | sigraning lakya tyan raryyan | syabawa grah lêbu limunan awêning | lêbak dadya rêratan ||

31. ana suka sukakaan yaksi | sukakaan tumon ing baturnya | buta wil adhêngklèk-dhêngklèk | balung tandhak wewe pung | suka julakeyan momong wil | kalung usus kamamang | bugang mong mangusung | kang cêndha cindhe sinandhang | mangijing mangujiwat mangêrngya mlingi | mangêrya guyya-guyya ||

32. grêbêging lampah yaksa buta lwir | gunjing kisma kambah ing rasêksa | limunan dhêdhêt awane | kasrang lakuning diyu | sri guthaka kumukus curi | mlêkah nawur amlêsat | grah gumrah samahyun | liraping padhama padhang | agra tiksêna mangagêm padhama bindi |[179] agrah sahwan gurnita ||

33. buta manggalak lakyèng ngajrihi | wurdya buta wil kyah pirang sasra | jigrang wil gadruwo[180] wewe | wewe mong kalung usus | sandhang cindhe acincing-cincing | wolak-walik le nungsang | mamang mong bêbalung | bugang gagêmbung sumangsang | nèng kêkayyan buta wil amor mamêdi | tangyannya suraweyan ||

34. lêpas lampahe sang danuja ji | sawur grah syabawèng tri gurnang |[181] sing desa kambah wus kabèh | Jamurdipa kadulu | sigên lingên kang ngumbar kapti | sirarya Pandhyatmaja | raryyan sor gurda gung | tan têbah Ki Sabangsalang[182] | Wăngsagatra Patrasalupa tan têbih | Dublajaya nèng wuntat ||

7. Pangkur

1. Wăngsagatra ura-ura | dhuh dhi rama [ra...]

--- [f. 60r] ---

[...ma] rungunên têmbang mami | bapak lakine si biyung | gong alit pawayangan | pondhoh cêngkir pancalên bojomu jagrung | kumpula lawan ta reyang | tumbak ulêsan nèng ngarsi ||

2. padha kawin saba paran | kêndhal jêram balung pakèl kuwèni | kadrêng lokira yan ayu | cacing kapidak muncar | yatra sanga lan roro kaetung-etung | Wăngsagatra suka rêna | yèn reyang dèn kawêlasi ||

3. reyang wignya ura-ura | sabêtule orang idhup sakèhi | sêgêr waras kang dijaluk | makanan tradha kurang | tidhur sêlap tiga bininya yu-ayu | pakeyan samakta dhiya | madat pacitan sumandhing ||

4. ni sayang dhapêt malarat | gendhong jarat sarta lwir tali mayid | ngadhêpakên jênat tumpur | dèn badhog buta alas | durung kuntung wak reyang mênawa besuk | ulih barkating bêndara | malar dadia têtigi[183] ||

5. myarsa mèsêm Dananjaya | dhuh Sagatra kakènamu disêbit | kowên bisa asung guyu | ngukuli wangon tuwa | kacung Bagong gêgurua marang aku | bodhoku sun samar-samar | mèsêm-mèsêm kwalasasih ||

6. Wăngsagatra grêndhu lingnya | reyang besuk guru dhi rama nanti | kalu sudhah mau mampus | sakarang tradhak uwang | ati goyang bêrnanti mêncari untung | barangkali kajatuhan | tuwan yyang bêsar tuk kang sih ||

7. atari sêdhêng gunita[184] | sri dêrmari lan parêpat katrini | ataora rêm têkap wus | buta gêng ran Pragăngsa | siyung tiksna ingisis yaksa gêng luhur | Wăngsagatra [Wăngsa...]

--- [f. 60v] ---

[...gatra] Saragănja | pan malajêng wus andhêlik ||

8. Ditya Pragăngsa lingnya kras | sapa ranmu êndi umahmu tholi | Pandhyatmaja mojarnya rum | sêsotan buran buta | pan sakêthi rêgane krama basamu | nadyan kawên di dhangkanya | lan sapa ramu[185] rasêksi ||

9. gêng angling jan ardalepa | sèng ko karan Pragăngsa mantri yaksi | Ngimantaka dhangkaningsun | mring jan apa sêdyanya | ngling nararya ingsun angulati satru | kang kapranggul kang kapapag | yèku wil ta satru mami ||

10. dyan sinaut Dananjaya | pan alêpat Dananjaya ambithi | mring têndhas Pragăngsa rêmuk | niba Pragasa[186] pêjah | Jambumangli ngrap tandang sabala diyu | Palguna ngunus curiga | dhapuripun Pasopati ||

11. Dananjaya kras narajang | kang wadya wil ingamuk kathah mati | pirang wadya kang butantu | Jabungmale[187] malajar | pan katingal Arjuna katon sapuluh | danawa samyang[188] malajar | tan ana kang măngga pulih ||

12. wus gêmpang pangarsa muka | kang danawa malayya ginujêngi | mring Palguna grah malayu | ngungsi punggawèng yêksa | sigêgên ta sarêng mêne winuwus |[189] nênggih ing Junggringsalaka | udyarandi Pariwarni ||

13. Yyang Bathara Gurunata | sinewaka sagung jawata mrêgil | Rêsi Narada nèng ngayun | Yyang Indra lan Yyang Dhêndha | Citragotra Yyang Kayagăngga anungkul | Yyang Sambu Basuki Brama | sêk pênuh jawata nangkil ||

14. Yyang Bathara Guru nabda | kadiparan kakang Nrada rèh mangkin | Yyang Narada aturipun [a...]

--- [f. 61r] ---

[...turipun] | adhi Guru mangke ta | kasih ulun Mintaraga wus prang diyu | kathah pêjah kang danawa | mring prajurit Palgunadi ||

15. sakyèhing kang pra jawata | tumulunga juriting Palgunadi | gih sandika aturipun | sagunging pra jawata | lan malihe Sri Ditya Kawaca nêngguh | makyarsa[190] migah i Kindran | wus bidhal saking prèjèki ||

16. Detya Kawaca mangke ta | pak plong gèyèh padangkara pawarti | soyogipun sri ditya gung | nèng wana Jamurdipa | sawurdya grah buta wil kathah lit agung | pirang sasra tan kênetang | bade[191] susah jawata di ||

17. Yyang Pramèsthi angandika | kakang Nrada kang iku borong napi | pakanira bêcikipun | Yyang Guru tandya bibi |[192] angadhatyan Yyang Narada wuwusipun | mring sagunging para dewa | kèn manggihi kang rasêksi ||

18. dyan sagunging sura dewa | samya mêdal mambang de wus kinrig |[193] saastra[194] panah lan busur | sarampang katga pêdhang | tata-tata wadya mbangbang[195] sadayèku | wus pêpêk mêdhun sing Kindran | soring Jamurdipa nênggih ||

19. winasitèng Yyang Narada | lampah kutus sah baktra Pasopati | ngambarèng anglayèng gunung | tumêlik Mintaraga | nan[196] kapagih Mintaraga nujyèng lungguh | cêluk Yyang Narada |[197] bapa putu Palgunadi ||

20. pak plong têkèk bolèd nyata | wong kaduta mring putu paringêning | panah Pasopati tuhu | tan ana têguh kocap | Ni Supraba kapanggih putu ing pukur[198] | sa nararya tampèng astra | Pasopati wus pinundhi ||

21. dahat waspa mundhèng mundya | sru panuhun ulun pun [pu...]

--- [f. 61v] ---

[...n] Palgunadi | pan sasra pangêbun-êbun | dyan linge Yyang Narada | lah wus bapa putu karia raharju | ngênjali nrêpatanaya | yyang rêsi ngayangan gipih ||

22. iriko Sang Dananjaya | dyan umangkat tang lakya lyan aririh | tando punakawan pungkur | syeca dènnya lumampah | ngambèng alas myang lyah jro têpining gunung | konang angti konang pagagan |[199] ajimbar tuhya lêp asri ||

23. ing têpining kang têtaman | jagung canthèl awor uwi gumbili | jawawut jagung wor têbu | samaka[200] timun watang | lan kastela kênthang kimpul timun wuku | sinêlan kang kara kacang | andhêndhêng buwahnya dadi ||

24. lêpas lampah Dananjaya | angambèng ing satêngahing wanadri | silukan têpining gunung | lampèng amrih anamar | Bojagati lampahira mandhêg mangu | rindhik nuli rindhik gancang | sarwi angêmut kêcapi ||

25. sigêgên sakarêng kocap | Sri Danuja Ditya Sang Kawaca di | karyyèng kêkithan pan sampun | yayyèng Kendran kawuryyan | Sang Nirbita sare nèng gambang gung wuyung | arèrèh ngrêmakên netra | kawawas tyas Supraba di ||

26. kunêng malih katakêna | mantri yaksa patih punggawa kang wil | nèng wana gêng sawurdya gung | kang syara lwir brat sapta | sêk supênuh agunêm sang mantri diyu | lan Êmban Kala Risundha | lan Kalamurka mantya[201] wil ||

27. pêpêk kang mantri punggawa | Kalamurka lingnya kras mring butèstri | êmban paran rêmbagipun | benjang punapa minggah | mring kang arga puniki pangkalanipun | Kala Arisundha lingnya | ngantos [nganto...]

--- [f. 62r] ---

[...s] karsa jêng nrapati ||

28. Patih Kalamurka lingnya | beya[202] mugah mawi ngantyanti malih | mêngko purun benjang purun | musung prang lawan dewa | pan bandara kaptyarseka dangu-dangu | padyadar walêsing pêjah | Arisundha nawalani ||

29. adhi aja ta yeka |[203] nglawan dewa trah-tumrah danawa wil | têmah para lêbur antu | Kalamurka kras ngucap | adhuh kakang bok kathah rêringanipun | boya giris ati reyang | Arisundha nyalokani ||

30. adhi iku rungokêna | kang dirada matia brama iki | dirada gajah gêng luhur | brama kasrêngên dahat | pradyene[204] ta gajah mati dene[205] sêmut | ngandêlkên gêdhe galaknya | Kalamurka kras dènnya ngling ||

31. reyang uga dede gajah | nyata buta Arisundha nuturi | kang sênggah mati anjêmur | sênggah banthèng sapyalas | jêmur awor winor sapyalas ingapus | banthèng sapyalas wus kêna | binêdhil tinawok mati ||

32. Kalamurka kras wacana | kathah-kathah wirasat reyang brani | tandhya têkap wulucumbu | Lurah Sêtyatugara | lan Tambilung tutur-tutur gugung[206] mungsuh | ing wau wontên satriya | bagus anom tur jalanthir ||

33. kang ngiring kêbo sapyalas | kula dhangi balang tinja nging kami | kenging rêrai mring irung | cacing ngurêki mata | cacing kalung yèn tan malajêng ngyang tumpur | wau Tambilung dèn bêdhag | buta tagronpa kras angling ||

34. Togo kapalane buthak | ngênthak-ênthak sing buta gêng nêpaki | Togo sambat biyung-biyung | pan padha buta buyan | lah Tambilung payo migat[207] pupung esuk | dhas lalênga [lalêng...]

--- [f. 62v] ---

[...a] sabên dina | dèn kaploki sabên ari ||

35. Tambilung sau[208] rasakna | thorok dhingin wathamu cun[209] tuturi | ngawula wong Jawa bagus | kowên ngawula buta | yèn kaluwèn wathamu dèn krêmus diyu | buta dudu sanakira | wêkase Si Bok Kalasih ||

36. dyah buta kras kang wacana | lah ko adhi ana cobèng dyewadi | agrêng angrik sagung diyu | padha gya ngrap tadyèng[210] kras | ananingal satriya pêkikinêpung[211] | kiwa têngên kering kanan | Ki Sêmar lumalya gêndring ||

37. Kalamurka Sang Pralêmba | Sang Prabyara tandang kras nênakoni | sapa ran êndi umahmu | pantèn thole ngakua | Dananjaya dyan lingira manis arum | mring buta aranmu sapa | dhangkanmu buta ing ngêndi ||

38. saur kras ngyang Kalamurka | pêpatihe Sang Nirbita Ditya Ji | Prabyara Prahara tèngsun | dhangka ngyang Imantaka | ngling nararyya Dananjaya ngyang wruhanmu | kandhang rat jan idêran |[212] Dananjaya iya kami ||

39. prabu Klithi Mintaraga | ngyang Sang Parta Arjuna iya kami | ora na roro têtêlu | amrih satru jawata | sing kapapag sakapêthuk[213] sing katêmu | kang rupa wil yyaksa buta | yèku kabèh satru mami ||

40. grêng agro sakras[214] anglingnya | thole kacung wani ngyang ta kumênthi | arane anat[215] wring puluh | wong juga lwi[216] rupanta | ambêk pêngkuh wani mring reyang kumingsun | ngling Arjuna mêngko buta | payo kêmbulana kami ||

41. krodha ngrik sarêng narajang | ngiwa nêngên sinaut datan kêni | ngiwang-ngiwung tuna luput | lwir naut wêwayangan | Dananjaya anêpak Prabyara antu | pêcah kapalane niba |

--- [f. 63r] ---

kisma grêng agro glis mati ||

42. kang syara lwir wiyat rêbah | dyan tumulung Pralêba[217] sawurdyèki | Prahara Lêmpung Gumulung | puga mantri yaksa |[218] Dananjaya ngagêm Pasopati mahyun | ngarah tatêgêk[219] dhêdhasar | yaksa lêpas kang jêmparing ||

43. danawa Prahara pêjah | Sa Pralêmba Jambumangle wus mati | kênastra jaja cumundhuk | tênggêk êndhasnya sigar | lèn lumandhang gêgêmbung niba lwir gunung | rêbah sapta grah gumrêrah | pangrik panggro yaksa mati ||

44. irika para jawata | gya tumandang angamuk karo kêris | kêkapa raka butantu | wurdya punggawa mantrya | agalasah we bang sarah bindi lawung | buta wil pirang kang pêjah | mring jawata tulung jurit ||

45. suh sirna tan măngga wulya[220] | ka ditya wil sisan tumalya wiwrin[221] | kang syara agrah gumuruh | konang apatih yaksa | Kalamurka Amongmurka non kang ulun | tan ana juga majar |[222] sisaning pêjah mrih urip ||

46. Kalamurka agro lingya | lah ta payo Palguna aja gingsir | sira kêmbul prang lan ingsun | reyang pêpatih yaksa | Dyan Arjuna asumbar anantang payyu | padha juga prang tandhingan | lwir jong layar angartati ||

8. Dhandhanggula

1. Dananjaya amajêng mara glis | pan atan atandang lan abêksa panah |[223] lwir mrak kasimpir sarèhe | lwir Kumajaya nurun | saking Jugringsalaka murti | bak tandang Sang Parta |[224] syêng lêng singa dulu | ngling Arjuna lah payo prang | Kalamurka krodhati tan wrin ngêmasi | maju ngrana ngrap tandang ||

--- [f. 63v] ---

2. akras cinandhak Sang Palgunadi | kang wangkingan Sang Parta binucal | mamprung atêbah tibane | lakyan wong jama dhawuh | Dananjaya angrap mring ngyaksi | cinandhak Kalamurka | tininggil mindhuwur | binanting sigra binucal | tiba têbah awalya anaut tanpolih |[225] thinathok[226] dhasing yaksa ||

3. bingung lêlêng panoning kang yaksi | wadya yaksa dhatêng pirang sasra | ngêpung mring Suparta age | Parta lan jawata gung | pangamuke marang buta wil | pirang sasra wus gêmpang | wadyèng sura diyu | Kalamurka dyan umangsah | giro-giro mangambang siyunge ngisis | mararsa ngamah-amah ||

4. jawata kabèh sarêng ngêmbuli | mring ro yaksa Kalamurka lawan | Amongmurka patih jêro | jawata magut purun | angêmbuli marang rasêksi | pinanah datan têdhas | ginandring sinuduk | ro buta têguh kaleka | lèn jawata munahkên punang rasêksi | manuta dikarèngrat ||

5. mara ngamah danawa ro sami | mring jawata tan kêna srang akras | anuduk mring buta mèntèr | sing mara mara nuduk | buta gumyah sing gro tan busik | pra dewa wus lumajar | wêdi rêbut mahyun | Dananjaya dyan amanah | mring ro buta matitis mring patih yaksi | kênang gro tibèng pêjah ||

6. Amongmurka tandangnya gilani | mara naut marang Dananjaya | ngiwang-ngiwung panate |[227] tanpolih kang panaut | ngiwa nêngên pan datan kêni | Dyan Dananjaya tandang | anuduk mring diyu | kêna wadhuk rah gumrawah | lwir tang dhatu [dha...]

--- [f. 64r] ---

[...tu] muncar agro niba mati | buta ran Amongmurka ||

7. dyan kocapa Kidrah Paktalonik | Sambangsalang mêdal bêbaradhad | mudani dodot sabuke | patih buta kang lampus | ulih pêdhang dadot[228] lan kêris | sabuke gêdhog sutra | dinare tatêlu | jampêlan nêmu sasanga | bungah-bungah Sêmar olih jêjarahi | buta kang padha modar ||

8. Sêmar nguwuh marang mantunya ris | kacung Bagong aku tulungana | ana buta sugih jethot | kowên jaluka gupuh | wêwarisan akèh kang kari | Badho saurira |[229] gih reyang anjaluk | Wăngsagatra age mara | mring ro buta Baladho wêdi kapati | awake dharodhogan ||

9. dèn awaskên panganggo wus bêrsih | ngling Baladho marang buta pêjah | kowên buta mêkas mringong | reyang jaluk tinggalmu | kowên jênat reyang pan urip | ana têtigalira[230] | kowên jênat tumpur | ngrungu gêrêng-gêrêng buta | Wăngsagatra malajêng aniba tangi | akagum pundirangan ||

10. Sambangsalang gupuh mêmarani | Bagong kacung thole marenea | wong jêrèh mantuku dhewe | padha amagut mungsuh | lah nya tawok kêlawan kêris | angamuk marang buta | têdhake wong purun | pandadar walês sing modar | Bagong Bagong iki tawok dados kêris | padha mati paprangan ||

11. Wăngsagatra mara saur angling | êmoh suthik sukan[231] paprêrangan | yèn mêna[232] datanpa gawe | Sêmar nêmbang angulung | lah rungungên têmbangan mami | gambas pait sêngeran | dhenok rangkung-rangkung | gêlang jariji manisan | kaya

--- [f. 64v] ---

priye wong kasmaran kinon lali | jêmblung padha karasa ||

12. Wăngsagatra marenea gipih | mantuningsun anak Dublajaya | rungunên kidungan ingong | ingaran yuyu tikung | kang rajungan mindha kapithing | kawêdhêngên tiningwang | kêkaruhe wanuh | aparêk atunggal jogan | numpêr-numpêr pangambunge marang pipi | bo kacung sabarêna ||

13. Wăngsagatra linge mêmarahi | para uga wus reyang dêduga | wong tuwa lêbur ture |[233] suk sore sok ingidung | anjêjawat răndha dêdungik | dhi rama lah emuta | manawa karungu | mring lakine ni yèn jênat | kasarêngên Ki Sêmar guyu bêlik |[234] ngêntut dhrudhut ping songa ||

14. linge Sêmar Bagong pa[235] gipih |[236] padha marêk mri[237] sang ya sangeran | apa urip tanbuh jethot | Ki Sêmar dyan lumaku | dhasar sore mèh surup rawi | Sêmar mawas bêbathang | butêngayak sagung | mamêdèni ting paluncar | Sêmar mulat lakune mandhêg anolih | Baladho pundirangan ||

15. sigêg lingên katakna ing enjing | rèhnèng kang prang danawa rasêksa | lawan prajurit di kikaot[238] |[239] lan Pandhatmaja kawus | sawurdya bêrsih |[240] tan amăngga puliha | konang èstri diyu | prayyarsèng magut ing rana | anjrit-jêrit arsa nantang Palgunadi | Arisundha umulat ||

16. Dananjaya katon ngabar kêris | mring butèstri pan katon lir Parta | sadasa dyah buta age | tan katon winir ngantu | dyan malayya angungsi urip | dhatêng saparan-paran | tanbuh kang dinunung | mring tilas kang ponang [po...]

--- [f. 65r] ---

[...nang] arga | Candhipura Bagawan Mintuna yaksi | buta Dyah Arisundha ||

17. sigêg lingên sang sri paduja[241] ji | Sang Newata wus mêtèng pamedan | wruh ta yèn têlas madyane | mantri punggawa lêbur | Kalamurka Mongmurka mati | Irisundha[242] ngaciprat | krodha ngamurwèng wus | Togo kaya paran turnya | marang reyang Togog matur sungkêm bêkti | êgih[243] dawêg sinăngga ||

18. wong ajêng rabi ayu apsari | abot èthèng[244] lah dawêg sinăngga | mendahangèng panggarute | Supraba mring detya gung | garut wêntis dlamakan sikil | biyung boya kayaa | pantês nguntal gunung | mèt banyu pikulan toya | topral tupril thungpre thuprèl gêbèl silit | putung gopèl aninja ||

19. Sang Nirbita suka gumuyyangling | reyang ngrungu kabèh tuturira | tan ana sisipe kabèh | dyan irika ngrik muwus | kadi guntur prawata gunjing | mring dewa udanêna | Suprabra maring sun | yyan tan age winènèhna | para dewa ngyang lêbur tan wun sirnanting | lah yyang pagutên ing prang ||

20. krodya ngrik kang gro ta sang ditya ji | nir kang yodyantu lèn malayya |[245] sapa kang nangga praprange[246] | jawata lah ta payyu | papagên ngyang yyan arêp mati | ngrapkên rata guthaka | sumbar nantang gung suh | pêtak sru lir gêlap ngampar | sagung kaya galudhu[247] tuhya ngebati | lir blahing tang akasa ||

21. luhuring yaksa sang sri ditya ji | yayah tekang byakta Kumbakarna | lwir sundhul ing wyat dêdêge | lyir surya kêmbar mancur | netra irungnya kadi |[248] tanjung guwa silawa | tutuk lir guwa gung | wêtêngnya lêmpat-lêmpitan | isi [i...]

--- [f. 65v] ---

[...si] ula lêmpèng bandhot krawang wêling | tuhya gilani wuryyan ||

22. ambêkane lwir barat manrêpi | rata angrêp ambêkannya mêdal | kayu kèh dhungkal anggrègrèg[249] | kathah kayyagêng rubuh | kasrang punang pambêkan Sang Sri | Nirbita Sakawaca | lwir arga lêlaku | mahêng kering kang parêpat | mêng kêkalih Togog Tambilung tan têbih | ne[250] madyaning palagan ||

23. konang sagung jawata akêrig | kagegeran gumêtêr tyas peran | Brama Sambu mambang kabèh | Citragotra sah ulun | Yyang Basuki Dhêndha tan têbih | lan bala wurdya mambang | kyèhnya tan kênetung | Yyang Narada kras wêcana | lah ta payo anak palibaya gipih | pinagut sang buta gas ||

24. têtêg tinabuh gong kêndhang nitir | para dewa siyagèng magut prang | wadya mambang tandang kabèh | Nirbita ngrapkên gupuh | kang syandana pangirid èsthi | sasramandhala ngêrap | ebat kang dumulu | yayah Sang Bathara Kala | sangkaning rat nantang sumbar jawata lir | srênggu lir gêlap ngampar ||

25. mambang kabèh sinyan paradha glis | angudani kang kunta byantara | lwir sang glap sasra grah rame | madyukastra drês jawuh | marang angga sa danuja ji | tan basur kang crêmangga | tuhya diyu ratu | angrap malês marang mambang | ngiwang-ngiwung kang sinêndhal tinampiling | lèn kang sirna inguntal ||

26. lèn kang pêjah kaplisan mati |[251] ing gilingan mambang kèh kang pokah | tan ana nopaprange[252] |[253] pirang mambang sirnantu | kang urip kang malayya kirih | kang syara atri gumrah | pangadhuh sor cucuh | suh

--- [f. 66r] ---

sirna tan maga[254] purna | myang pra mambang Yyang Brama Sambu sakyèhing | magut prang atandang kras ||

27. Yyang Brama tandang Sambu mara glis | sarêng manah sang mring buta nata | titir akras pamanahe | adrês astra lyir jawuh | tan kênèng gop angga sri yêksi | anyandhak kris Sang Brama | binuwang sumêmprung | Sambu mangsah dyan binucal | tibèng têbah tan ana kang măngga pulih | sagung para jawata ||

28. para dewa gutuk sadayèki | Sambu buhan ginutukên[255] sama | agni wedang prawata lèn | Lêmbupêtêng sumaput | nêmpuh marang sang danuja ji | riwut-riwutan dahat | Nirbita kras wuwus | iki pêpanggil Supraba | wong acèli[256] cèthi gandrung lêngkung manis | cundhuk lêsung kung[257] rimang ||

29. Citragotra Dhêndha angrap aglis | sarêng nuduk cinandhak binucal | tiba têbah malayya ge | sirna kang jawata gung | pan tan pêjah surak saka ji | mring sagung para dewa | lèn jan sajugèstu | manusa sakti pratapa | Pandyatmaja Darmakusuma kang ari | pangaskartyèng Sa Parta ||

30. dyan têkap Sang Palguna ma glis |[258] sêkali tya Sêmar nangis lara | adhuh bapak bandarengong | peran arêngu lêngnyu | paran ikang dados raosing | galih yèn ajrih mangsah | Nirbitya ditya gung | dawêg malajêng akêbat | pun Baladho yugya kabelani pati | dêrpon dèn badhog buta ||

31. mondah abane kamriyuk benjing | bêbalung nom awake anglênga | Baladho galo salinge | dhuh reyang biyung tulung | putu para dèn kêmah yêksi |

--- [f. 66v] ---

gandha[259] mangsa gêlêma | mêtua kang patut | dèn kêmaha răndha songa | reyang papa tur anom lagi kumênci | sihe dhatuk bandara ||

32. Dananjaya dêlingnya amanis | kakang Sêmar nora sun wêdia | lah sun kêmbulane dhewe | Si Newata dyan magut | ngagêm panah kang Pasopati | nantang asumbar-sumbar | rêbutên ya isun | Sang Palguna Pandhyatmaja | dikarèng rat prawira kotamèng tiwi | priyèng jayapurusa ||

33. dyan kras linge Niwata alasi | rakèh kita sêsumbar agya ta | têkap wastra ngyang sanggangne | konang astra lêpas wus | Pasopati makutha kêni | katut ikang makutha | Niwata gro muwus | dadi ilang makuthèng ngyang | topong mas bae ya kari yengong pêkik | irika Danajaya[260] ||

34. asidhakêp suku tugal aglis | amêdalkên ingkang pangabaran | panah pirang sasra miyos | ngarah liman panuntun | kênantaka kuthaka mati | kajrungup Sang Newata | salingnya gro muwus | Sang Arjuna pranyalitdra | lah ta payo têlasna panah mring mami | manah malih sang arya ||

35. kêna jaja aba sura gêni | tan dadia lara sadhidhika | sêmu lêsah ing tyas linge | ingong datan kênantu | sasukyèng rat tan kêna pati | yèn nora kêna iya | pati urip ingsun | rêtna pêthak nèng lak-lakan | yèku linge Niwata sajroning ati | mri sato têlasêna ||

36. Dananjaya gya amanah malih | mring Niwata kêna tan larangga | pan anitir pamanahe | tan basur angga diyu | gumuyya ngling

--- [f. 67r] ---

sang danuja ji | lah payo Mintaraga | rasayèng dewa gung | mangsang[261] ngyang kênaên pêjah | yèn lagyana kang suryya kalawan sasi | agrah gumuyya sênggak ||

37. Dananjaya kuwanèn suranting | wirang lamun mundur karaharjyan | dadya narik curigane | Pasopati kapasung | ramapasu yeka ing nguni | angrap nantang sêsumbar | Nirbita lah payyu[262] | tamèng jaja ayya ginggang | ngrap anuduk tan pasah tinitir-titir | guyya ngrik sri ditya |[263]|

38. lah bilai takanta malêsi | ngyang ring kita dyan Sang Sri Nirbita | naut mring Arjuna sèrèg | mande gyadya wus antu | gumuyya ngrik sang sri ditya ji | mring kokèngdhêp Arjuna | sira lêbur antu | têka wani-wani reyang | dyan irika mêndhung jaladara riris | wana we lyir kinocak ||

39. rat gumiwang kang patala gunjing | manthuk-manthuk ingkang silodaka | kagegeran saisine | migung atri gumuruh | trah kusuma antakèng jurit | yya Narada wus têkap | lan Suprabèng ngayun | Supraba mawas pralena | Dananjaya Supraba mawas anangis | ngyang Narada angucap ||

40. Wi Supraba karia dèn bakit | pati uripe Palguna dèn ta | mosa[264] bodhoa dhèwène | Rêsi Narada muluk | Ni Supraba kantun anangis | ngayuh astèng Palguna | lara-lara muwus | sêsambate amlasarsa | dhuh wungua Pangeran Ki Mintaragi | yya dangu-dangu nendra ||

41. Sêmar dhatêng lara-lara nangis | Wăngsagatra lan Patrasalupa | jumbul-jumbul

--- [f. 67v] ---

sru tangise | Sêmar nangis angulung | adhuh-adhuh bapa kiyai | nora dipe bêndara | yèn nulia lampus | angu[265] Baladho jêng nata | sun tuturi dede mungsuhe rasêksi | mako têmah pralena ||

42. Supraba lara dènnya anangis | angrakul[266] kang jăngga tètès locana |[267] tibèng tatu ing prênahe | dyan mulyangga brana wus | Mintaraga araga kalih | nanging salinge kăndha | Arjuna tan antu | yèn ana hèr lawan sêkar | ngindah nala pratiwi lawan pawèstri | Arjuna tan pralena ||

43. dadya Sang Arjuna gêsang malih | narik dhuwung nuduk mring Niwata | sinaut inguntal age | nèng garba Arjuningrum | mêtyèng anèng sajroning kuping | gumuyya guguk gumrah | Si Arjuna lêbur | tan wrin yyan ana jro kana | mêhang kang wring Supraba mring Palgudi |[268] Pasopati ingastan ||

44. Ni Supraba sêmang lara nangis | kang sinambat-sambat ing karuna | dhuh kakanta peran ingyèng | un[269] Niwata gya rawuh | non surastri suka-sukanting | tinanyan sintên kang dyah | lwir dyah kumala rum | sêsukèng rat tan amawas | myang sumaput kawula anon mas gusti | linge Dèwi Supraba ||

45. iya isun ta apsarèng syargi | aran isun Ni Dèwi Supraba | kang dadi aprang purwane | Niwatèng rêngyèng wuwus | gya kantaka kasmarèng ati | linge rum ganda prana | dyan rinumrum-rumrum | dhuh agèr[270] gêndruk[271] bêndara | wong acèli[272] cèthi pangawak cawiri | pantês ginawèng liyan ||

46. ling Supraba wruhanta sri yaksi | ayya pisan sira

--- [f. 68r] ---

gêpok angga | têmah ngong salah kapatèn[273] | yèn wus jati maringsun | sakarsanta bara nuruti | yèn durung jatya lingya | sri ditya amuwus | paran gusti mas bandara | kang kinarsan pun Newata angaturi | ing pêjah lawan gêsang ||

47. Dèwi Supraba mèsêm ngèrêki | mring Niwata pan raga karana | sasra sapta kung brangtane | susya gêmuh umancur | nyamatipun tuhya angrêmit | muncar kadi diyan |[274] kênèng karywèng lêbur | nanulis yyan dalu padhang | yayah pêjah Nirbita kagyat tan kiking[275] | murnangga tyas bayangyan ||

48. Rêtna Supraba wêdcana lindri | sun têtanya marang sang sri ditya | rèhne langkung digjayane | tan tumamanggastra tuk | iku mula dening punapi | Niwata rum salingnya | mring yêksa ditya gung | ampuna watwan jan wikan | dados paran bêndi Nirbita lèn myarti | dyah ling mat rarasing tyas ||

49. paran tinaha mung isun siji | gadra[276] paran wanodya kayèng ngyang | karibêd tapih wruhane | Niwata sêtyèng wuwus | tan apêjah ulun mas gusti | yèn tan kêna musthika | kumala pêthak rum | kang anèng sajro lak-lakan | yèn kakênan kakang ta gêndruk ngêmasi | pêjah gêsang Nirbita ||

50. yya kabêktèng ing tulah lan sêrik | dinohêna ing tyas kang durgama | rèh dasih ngawi salire | têdahna kang marga yu | rèh datan wrin lêrês lan sisip | mala tri mala sirna | kang maca mirsèku | mulih ing kaananira | pangruwatan tuju têluh tragnyana nir | sirna larya mur dawa ||

51. dyan umêdal [u...]

--- [f. 68v] ---

[...mêdal] Arjuna sing kuping | duk rumêngyan gèn patya ripira | ditya Kuwaca sura ge | Dananjaya ika wus | ngarah-arah tutuk sang yêksi | sêdhêng rungrum sri ditya | Supraba gaweku | kang kêmbên acakrawatya | wêntis kengis gumêbyar lir kilat thathit | susya gêmuh araras ||

52. asung èsêm sung egar tyas santi | gêntyari waja kadi gurnita | sru sumuyyanting sukane | mênga lidhah myang tutuk | dyan pinanah tutuk mêrtitis | Pasopati lumêpas | patya rip kêna wus | musthika kumala pêthak | jro lak-lakan ditya ji agro kaguling | anggrah lwir gurnang sasra ||

53. ri patinira sang sri ditya ji | oyêg punang maetala mêmbat | kêkayyan rêbah tyuh akèh | ogang rênggang gumuruh | kang wane we kinocak gonjing | siraryyaptya nigasa | jangganya sri diyu | layyan sri ditya wus sirna | murcèng wiyat mulih ing kayangan uni | Sri Bagawan Mintuna ||

54. Yyang Narada praptisthèng[277] nimbali | mring Palguna lan Dèwi Supraba | para dewa tustha kabèh | Mintaraga wus muluk | mring gêgana Sêmar tan kari | Wăngsagatra tan têbah | Patrasalupa nut | tyan Supraba lampèng ngarsa | Yyang Narada ing ngarsa pisan kawuri | sirèng Sang Mintaraga ||

55. tan ling tawang dyan pratisthèng ngapti- | nira Sang Hyang Guru pra jawata | ngèstrèni ta pêpanggihe | Palguna Kindran arum | lawan Dèwi Supraba luwih | suka tusthèng tya[278] samya | pra dewa gung-agung | tang apsari kang angayap | pan karagan-ragan sami mangun brati | anon rèh dyah priyèng rat ||

56. tan katakên lamine pêpanggih |

--- [f. 69r] ---

Mintaraga lan Dèwi Supraba | malah wus wawrat lamine | sapta căndra nèng ngriku | Dananjaya apamit mulih | mring praja ing Ngamarta | Arjuna wus mantuk | mring Ngamarta panggih wăngsa | Sri Nalendra Drêmakusuma lan ari | Nakula lan Sadewa ||

57. lan kang raka Aryya Judhipati | Walkudara Bima Radèn Sena | Bêthara Krêsna tan adoh | wuse wênêh têtêmu | sih sukyèng tyas sang arya mulih | dhatêng ing Wiratana | pra syari kapêthuk | Wara Sumbada[279] tan têbah | lan Srikandhi Wanuhara[280] Ni Palupi | pênuh suka sukyèng tyas ||

Tamat.

 

---

1	Biasanya guru lagu i: namasidhi. (kembali) Biasanya guru lagu i: namasidhi.
2	tunggal (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) tunggal (dan di tempat dan bentukan lain).
3	singsingan. (kembali) singsingan.
4	angka. (kembali) angka.
5	Tanggal: Tumpak (Sêtu) Paing nêmlikur (26) Jêmadelakir (Jumadilakir) He (Ehe): netra tri saptaningrat (AJ 1732). Tanggal Masehi: Sabtu 21 September 1805. (kembali) Tanggal: Tumpak (Sêtu) Paing nêmlikur (26) Jêmadelakir (Jumadilakir) He (Ehe): netra tri saptaningrat (AJ 1732). Tanggal Masehi: Sabtu 21 September 1805.
6	sitinggil. (kembali) sitinggil.
7	binatarata (kembali) binatarata
8	Ditya Newata Kawaca. (kembali) Ditya Newata Kawaca.
9	Lebih satu suku kata: anggro angling pangrungrum kapyarsi. (kembali) Lebih satu suku kata: anggro angling pangrungrum kapyarsi.
10	Kurang satu suku kata: Sang Nirbita grêrêng dera angling. (kembali) Kurang satu suku kata: Sang Nirbita grêrêng dera angling.
11	Lebih satu suku kata: page ta Gok clumik dhawak ngucap. (kembali) Lebih satu suku kata: page ta Gok clumik dhawak ngucap.
12	Lebih satu suku kata: trahing yaksa patyaswari dewya. (kembali) Lebih satu suku kata: trahing yaksa patyaswari dewya.
13	Lebih satu suku kata: pan alarja kapêndhak. (kembali) Lebih satu suku kata: pan alarja kapêndhak.
14	Lebih satu suku kata: dyan angling Sang Nirbita butyèstri. (kembali) Lebih satu suku kata: dyan angling Sang Nirbita butyèstri.
15	Lebih satu suku kata: rèh kung ngong paran arja. (kembali) Lebih satu suku kata: rèh kung ngong paran arja.
16	syargi. (kembali) syargi.
17	pêjah (dan di tempat lain). (kembali) pêjah (dan di tempat lain).
18	Lebih satu suku kata: tiksna saliban siyung. (kembali) Lebih satu suku kata: tiksna saliban siyung.
19	Lebih satu suku kata: tangkêp sasra masanta. (kembali) Lebih satu suku kata: tangkêp sasra masanta.
20	ing (dan di tempat lain). (kembali) ing (dan di tempat lain).
21	Lebih satu suku kata: tang asal pwara mukta. (kembali) Lebih satu suku kata: tang asal pwara mukta.
22	carita. (kembali) carita.
23	dipun (dan di tempat lain) (kembali) dipun (dan di tempat lain)
24	Kurang satu suku kata: ni êmban win dhakan wus. (kembali) Kurang satu suku kata: ni êmban win dhakan wus.
25	ngwang. (kembali) ngwang.
26	Dèwi. (kembali) Dèwi.
27	Nirbita. (kembali) Nirbita.
28	Lebih satu suku kata: grah bèng sura diyu. (kembali) Lebih satu suku kata: grah bèng sura diyu.
29	prênahe. (kembali) prênahe.
30	antarèng. (kembali) antarèng.
31	wus sina. (kembali) wus sina.
32	Biasanya guru lagu a: pêjah. (kembali) Biasanya guru lagu a: pêjah.
33	tunggale. (kembali) tunggale.
34	Suksmadi. (kembali) Suksmadi.
35	wola. (kembali) wola.
36	nu. (kembali) nu.
37	Junggringsalaka (dan di tempat lain). (kembali) Junggringsalaka (dan di tempat lain).
38	Kurang satu suku kata: kang nèng Junggringsalaka Paparewarni. (kembali) Kurang satu suku kata: kang nèng Junggringsalaka Paparewarni.
39	Sang (dan di tempat lain). (kembali) Sang (dan di tempat lain).
40	Yyang. (kembali) Yyang.
41	Kandhiawan. (kembali) Kandhiawan.
42	wring. (kembali) wring.
43	Citragotra. (kembali) Citragotra.
44	Tinjomaya. (kembali) Tinjomaya.
45	kainggahan. (kembali) kainggahan.
46	munggah (dan di tempat lain). (kembali) munggah (dan di tempat lain).
47	jalwèstri. (kembali) jalwèstri.
48	kuwali. (kembali) kuwali.
49	minggah (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) minggah (dan di tempat dan bentukan lain).
50	buntala. (kembali) buntala.
51	Arisundha (dan di tempat lain). (kembali) Arisundha (dan di tempat lain).
52	yèn. (kembali) yèn.
53	kongkonan. (kembali) kongkonan.
54	ingwyang. (kembali) ingwyang.
55	ngatyati. (kembali) ngatyati.
56	Anggara. (kembali) Anggara.
57	kapanggih (dan di tempat lain). (kembali) kapanggih (dan di tempat lain).
58	wasita. (kembali) wasita.
59	Dhêndha. (kembali) Dhêndha.
60	Drakila. (kembali) Drakila.
61	amati. (kembali) amati.
62	pamit. (kembali) pamit.
63	wuntat. (kembali) wuntat.
64	nuju. (kembali) nuju.
65	sutapi. (kembali) sutapi.
66	tunggal (dan di tempat lain). (kembali) tunggal (dan di tempat lain).
67	sidhakêp (kembali) sidhakêp
68	babo. (kembali) babo.
69	rama. (kembali) rama.
70	kogêl. (kembali) kogêl.
71	Kurang satu suku kata: e lae ta taranggana mawur-mawur. (kembali) Kurang satu suku kata: e lae ta taranggana mawur-mawur.
72	umahing. (kembali) umahing.
73	Lebih satu suku kata: ja para têmên mangan. (kembali) Lebih satu suku kata: ja para têmên mangan.
74	srêngên. (kembali) srêngên.
75	kang (dan di tempat lain). (kembali) kang (dan di tempat lain).
76	Kurang satu suku kata: pan wiyose yyang kinèn Bathara Guru. (kembali) Kurang satu suku kata: pan wiyose yyang kinèn Bathara Guru.
77	Pramèsthi. (kembali) Pramèsthi.
78	suwawi. (kembali) suwawi.
79	lumaku. (kembali) lumaku.
80	mangko (dan di tempat lain). (kembali) mangko (dan di tempat lain).
81	dahnala. (kembali) dahnala.
82	mêmancanapti. (kembali) mêmancanapti.
83	talaga. (kembali) talaga.
84	mungsir. (kembali) mungsir.
85	wijah-wijah. (kembali) wijah-wijah.
86	gandaning. (kembali) gandaning.
87	Kurang satu suku kata: kajênaka ning sela sayana asri. (kembali) Kurang satu suku kata: kajênaka ning sela sayana asri.
88	Lebih satu suku kata: kasida nèng têpining we raras. (kembali) Lebih satu suku kata: kasida nèng têpining we raras.
89	tumungkul (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) tumungkul (dan di tempat dan bentukan lain).
90	Kurang satu suku kata: mar ingambal-ambalan. (kembali) Kurang satu suku kata: mar ingambal-ambalan.
91	Kurang satu suku kata: sumangkang kang ing Suwelacala. (kembali) Kurang satu suku kata: sumangkang kang ing Suwelacala.
92	irêng. (kembali) irêng.
93	munggul. (kembali) munggul.
94	runggung. (kembali) runggung.
95	mangungkuli (dan di tempat dan bentukan lain). (kembali) mangungkuli (dan di tempat dan bentukan lain).
96	Kurang satu suku kata: tan kawawa sipatane. (kembali) Kurang satu suku kata: tan kawawa sipatane.
97	wijah-wijah. (kembali) wijah-wijah.
98	Biasanya guru lagu a. (kembali) Biasanya guru lagu a.
99	kusumanjrah. (kembali) kusumanjrah.
100	wora-wari. (kembali) wora-wari.
101	tang. (kembali) tang.
102	imbang-imbanging. (kembali) imbang-imbanging.
103	Kurang satu suku kata: ora tlas dènira asamèdi. (kembali) Kurang satu suku kata: ora tlas dènira asamèdi.
104	sawêgung. (kembali) sawêgung.
105	suksma. (kembali) suksma.
106	arka. (kembali) arka.
107	canggèh. (kembali) canggèh.
108	astèng ngayuh. (kembali) astèng ngayuh.
109	amrêkkên. (kembali) amrêkkên.
110	Kurang satu suku kata: tapaknya adêmit ikang wulat. (kembali) Kurang satu suku kata: tapaknya adêmit ikang wulat.
111	jăngga. (kembali) jăngga.
112	jingga. (kembali) jingga.
113	rema. (kembali) rema.
114	Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: apatah layang lwirnya. (kembali) Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: apatah layang lwirnya.
115	Kurang satu suku kata: capaka alusuh. (kembali) Kurang satu suku kata: capaka alusuh.
116	pan. (kembali) pan.
117	dawêg gya. (kembali) dawêg gya.
118	lunggyèng. (kembali) lunggyèng.
119	Kurang satu suku kata: lunggyèng anèng bêbatur. (kembali) Kurang satu suku kata: lunggyèng anèng bêbatur.
120	panakawan. (kembali) panakawan.
121	tyas sang. (kembali) tyas sang.
122	Kurang satu suku kata: lêrêsipun punika. (kembali) Kurang satu suku kata: lêrêsipun punika.
123	onêng. (kembali) onêng.
124	Kurang satu suku kata: mring rêncang lêtan mawi wikalpa. (kembali) Kurang satu suku kata: mring rêncang lêtan mawi wikalpa.
125	pangeran. (kembali) pangeran.
126	lan. (kembali) lan.
127	Kurang satu suku kata: tinulunga kang ibu nangis lan siwi. (kembali) Kurang satu suku kata: tinulunga kang ibu nangis lan siwi.
128	anggèr-anggèr. (kembali) anggèr-anggèr.
129	gumluntung. (kembali) gumluntung.
130	jatuh. (kembali) jatuh.
131	ingis. (kembali) ingis.
132	Lebih satu suku kata: siyung tiksna dèn ingis. (kembali) Lebih satu suku kata: siyung tiksna dèn ingis.
133	tanduran. (kembali) tanduran.
134	agênturan. (kembali) agênturan.
135	Mintaragi. (kembali) Mintaragi.
136	sangkan. (kembali) sangkan.
137	tandha. (kembali) tandha.
138	Lebih satu suku kata: yèku bantahan mami. (kembali) Lebih satu suku kata: yèku bantahan mami.
139	munggèng (dan di tempat lain). (kembali) munggèng (dan di tempat lain).
140	wadon. (kembali) wadon.
141	mangke (dan di tempat lain). (kembali) mangke (dan di tempat lain).
142	basanta. (kembali) basanta.
143	wun. (kembali) wun.
144	anuduk. (kembali) anuduk.
145	Kurang satu suku kata: kang syara tri gumêrah. (kembali) Kurang satu suku kata: kang syara tri gumêrah.
146	pirang. (kembali) pirang.
147	kotamèng. (kembali) kotamèng.
148	tumungkula. (kembali) tumungkula.
149	Kurang satu suku kata: lan Nirbita sri buta wil. (kembali) Kurang satu suku kata: lan Nirbita sri buta wil.
150	lêburên. (kembali) lêburên.
151	nadyan. (kembali) nadyan.
152	Darmakusuma. (kembali) Darmakusuma.
153	wirayat tuwaburu. (kembali) wirayat tuwaburu.
154	mênjangan. (kembali) mênjangan.
155	anakku. (kembali) anakku.
156	Sang. (kembali) Sang.
157	sandika. (kembali) sandika.
158	minggah. (kembali) minggah.
159	alok-alok kirig-kirig. (kembali) alok-alok kirig-kirig.
160	angrangkung. (kembali) angrangkung.
161	Kurang satu suku kata: jawat răndha pêrawan. (kembali) Kurang satu suku kata: jawat răndha pêrawan.
162	enggaring (kembali) enggaring
163	pringganing. (kembali) pringganing.
164	Anggara. (kembali) Anggara.
165	nêdhèng. (kembali) nêdhèng.
166	anèng. (kembali) anèng.
167	cêluk-cêluk. (kembali) cêluk-cêluk.
168	lèn. (kembali) lèn.
169	wong. (kembali) wong.
170	clêkit-clêkit. (kembali) clêkit-clêkit.
171	gatêl. (kembali) gatêl.
172	Ban. (kembali) Ban.
173	Jumadilawas dalam konteks ini sudah benar, karena memang digunakan untuk menipu Niwata Kawaca bahwa permintaannya menikahi Supraba kepada Dewa akan dikabulkan jika sudah sampai hari Anggara kasèp (melesetkan hari anggara kasih, bulan Jumadilawas (melesetkan bulan Jumadilawal), dan ucapan ini oleh dewa kepada utusan Niwata Kawaca agar tidak berlanjut merusak Kahyangan, agar pulang melapor Niwata Kawaca). (kembali) Jumadilawas dalam konteks ini sudah benar, karena memang digunakan untuk menipu Niwata Kawaca bahwa permintaannya menikahi Supraba kepada Dewa akan dikabulkan jika sudah sampai hari Anggara kasèp (melesetkan hari anggara kasih, bulan Jumadilawas (melesetkan bulan Jumadilawal), dan ucapan ini oleh dewa kepada utusan Niwata Kawaca agar tidak berlanjut merusak Kahyangan, agar pulang melapor Niwata Kawaca).
174	dungkap. (kembali) dungkap.
175	goroh. (kembali) goroh.
176	dyan nitih. (kembali) dyan nitih.
177	rata. (kembali) rata.
178	punggawa. (kembali) punggawa.
179	Lebih satu suku kata: agra tiksna mangagêm padhama bindi. (kembali) Lebih satu suku kata: agra tiksna mangagêm padhama bindi.
180	gandruwo. (kembali) gandruwo.
181	Kurang satu suku kata: sawur agrah syabawèng tri gurnang. (kembali) Kurang satu suku kata: sawur agrah syabawèng tri gurnang.
182	Sambangsalang. (kembali) Sambangsalang.
183	têtinggi. (kembali) têtinggi.
184	gurnita. (kembali) gurnita.
185	ranmu. (kembali) ranmu.
186	Pragăngsa. (kembali) Pragăngsa.
187	Jambumangli. (kembali) Jambumangli.
188	samya. (kembali) samya.
189	Kurang satu suku kata: sigêgên ta sarêng mêne kang winuwus. (kembali) Kurang satu suku kata: sigêgên ta sarêng mêne kang winuwus.
190	mangkyarsa. (kembali) mangkyarsa.
191	badhe. (kembali) badhe.
192	Biasanya guru lagu a: bubar. (kembali) Biasanya guru lagu a: bubar.
193	Kurang satu suku kata: samya mêdal mambang dewa wus kinrig. (kembali) Kurang satu suku kata: samya mêdal mambang dewa wus kinrig.
194	Ka + cerek = sa. (kembali) Ka + cerek = sa.
195	mambang. (kembali) mambang.
196	ndan. (kembali) ndan.
197	Kurang dua suku kata: cêluk-cêluk Yyang Narada. (kembali) Kurang dua suku kata: cêluk-cêluk Yyang Narada.
198	pungkur. (kembali) pungkur.
199	Lebih satu suku kata: konang ti konang pagagan. (kembali) Lebih satu suku kata: konang ti konang pagagan.
200	samangka. (kembali) samangka.
201	mantrya. (kembali) mantrya.
202	boya. (kembali) boya.
203	Kurang satu suku kata: adhi aja ta kayeka. (kembali) Kurang satu suku kata: adhi aja ta kayeka.
204	prandene. (kembali) prandene.
205	dening. (kembali) dening.
206	gunggung. (kembali) gunggung.
207	minggat. (kembali) minggat.
208	saur. (kembali) saur.
209	sun. (kembali) sun.
210	tandyèng. (kembali) tandyèng.
211	pêkik kinêpung. (kembali) pêkik kinêpung.
212	Kurang satu suku kata: kandhang rat jan ingidêran. (kembali) Kurang satu suku kata: kandhang rat jan ingidêran.
213	Tulisan Jawa kurang tepat: suku dan pasangan sa. (kembali) Tulisan Jawa kurang tepat: suku dan pasangan sa.
214	akras. (kembali) akras.
215	anak. (kembali) anak.
216	lwir. (kembali) lwir.
217	Pralêmba. (kembali) Pralêmba.
218	Kurang satu suku kata: punggawa mantri yaksa. (kembali) Kurang satu suku kata: punggawa mantri yaksa.
219	tatênggêk. (kembali) tatênggêk.
220	pulya. (kembali) pulya.
221	wingwrin. (kembali) wingwrin.
222	Kurang satu suku kata: tan ana juga lumajar. (kembali) Kurang satu suku kata: tan ana juga lumajar.
223	Lebih dua suku kata: pan atandang lan abêksa panah. (kembali) Lebih dua suku kata: pan atandang lan abêksa panah.
224	Kurang satu suku kata: bak tandange Sang Parta. (kembali) Kurang satu suku kata: bak tandange Sang Parta.
225	Lebih satu suku kata: tiba têbah awalya naut tanpolih. (kembali) Lebih satu suku kata: tiba têbah awalya naut tanpolih.
226	thinothok. (kembali) thinothok.
227	Kurang satu suku kata: ngiwang-ngiwung panaute. (kembali) Kurang satu suku kata: ngiwang-ngiwung panaute.
228	dodot. (kembali) dodot.
229	Kurang satu suku kata: Baladho saurira. (kembali) Kurang satu suku kata: Baladho saurira.
230	têtinggalira. (kembali) têtinggalira.
231	sungkan. (kembali) sungkan.
232	mênang. (kembali) mênang.
233	Kurang satu suku kata: wong tuwa lêbur ature. (kembali) Kurang satu suku kata: wong tuwa lêbur ature.
234	Kurang satu suku kata: kasarêngên Ki Sêmar gumuyu bêlik. (kembali) Kurang satu suku kata: kasarêngên Ki Sêmar gumuyu bêlik.
235	pan. (kembali) pan.
236	Kurang satu suku kata: linge Sêmar Bagong pan agipih. (kembali) Kurang satu suku kata: linge Sêmar Bagong pan agipih.
237	mring (dan di tempat lain). (kembali) mring (dan di tempat lain).
238	kinaot. (kembali) kinaot.
239	Lebih satu suku kata: lawan prajurit kinaot. (kembali) Lebih satu suku kata: lawan prajurit kinaot.
240	Kurang empat suku kata: Arisundha sawurdya bêrsih. (kembali) Kurang empat suku kata: Arisundha sawurdya bêrsih.
241	danuja. (kembali) danuja.
242	Arisundha. (kembali) Arisundha.
243	ênggih. (kembali) ênggih.
244	ènthèng. (kembali) ènthèng.
245	Kurang satu suku kata: nir kang yodyantu lèn malayyaa. (kembali) Kurang satu suku kata: nir kang yodyantu lèn malayyaa.
246	paprange. (kembali) paprange.
247	galudhug. (kembali) galudhug.
248	Kurang dua suku kata: netra lawan irungnya kadi. (kembali) Kurang dua suku kata: netra lawan irungnya kadi.
249	anggègrèg. (kembali) anggègrèg.
250	nèng. (kembali) nèng.
251	Kurang satu suku kata: lèn kang pêjah kapisanan mati. (kembali) Kurang satu suku kata: lèn kang pêjah kapisanan mati.
252	kocapa prange. (kembali) kocapa prange.
253	Kurang satu suku kata: tan ana kocapa prange. (kembali) Kurang satu suku kata: tan ana kocapa prange.
254	mangga. (kembali) mangga.
255	ginutukkên. (kembali) ginutukkên.
256	acèkli. (kembali) acèkli.
257	gung. (kembali) gung.
258	Kurang satu suku kata: dyan têkap Sang Palguna mara glis. (kembali) Kurang satu suku kata: dyan têkap Sang Palguna mara glis.
259	randha. (kembali) randha.
260	Dananjaya. (kembali) Dananjaya.
261	mangsa. (kembali) mangsa.
262	Tulisan Jawa kurang tepat: taling dan suku. (kembali) Tulisan Jawa kurang tepat: taling dan suku.
263	Kurang satu suku kata: gumuyya ngrik sri ditya. (kembali) Kurang satu suku kata: gumuyya ngrik sri ditya.
264	măngsa. (kembali) măngsa.
265	angur. (kembali) angur.
266	angrangkul. (kembali) angrangkul.
267	Lebih satu suku kata: ngrangkul kang jăngga tètès locana. (kembali) Lebih satu suku kata: ngrangkul kang jăngga tètès locana.
268	Kurang satu suku kata: mêhang kang wring Supraba mring Palgunadi. (kembali) Kurang satu suku kata: mêhang kang wring Supraba mring Palgunadi.
269	pun. (kembali) pun.
270	anggèr. (kembali) anggèr.
271	gêndhuk (dan di tempat lain). (kembali) gêndhuk (dan di tempat lain).
272	acèkli. (kembali) acèkli.
273	kadadèn. (kembali) kadadèn.
274	Kurang satu suku kata: amuncar kadi diyan. (kembali) Kurang satu suku kata: amuncar kadi diyan.
275	kingking. (kembali) kingking.
276	gandra. (kembali) gandra.
277	pratisthèng. (kembali) pratisthèng.
278	tyas. (kembali) tyas.
279	Sumbadra. (kembali) Sumbadra.
280	Manuhara. (kembali) Manuhara.