Menak (Register), Balai Pustaka, 1941, #1091 (Hlm. 084–120)

L.

Layarmega, kapal tèji wêdalan ing Rum, titihanipun Raja Kewusnendar. M. Malebari II 16.

Lakat, nagarinipun Prabu Dawil Kusèn. M. Talsamat 50.

Lamdahur, radèn, prabu, putra Prabu Sadalsah patutan kalihan Rêtna Basirin. M. Lare IV 75.

Lampung, nagari sawetan Selong. M. Lare IV 69.

Landhak, nagari sawetan Selong. M. Lare IV 69.

Laras, nata ing, prajurit Mêdayin, têluk dhatêng Sang Amir. M. Ngajrak 5.

Larmahut, nagari, kêrèh dhatêng Wong Menak. M. Lare II 23.

Latawal Hujwa, sêsêmbahanipun tiyang kapir. M. Sarehas 3.

Lekan, nagarinipun Raja Pardasin. M. Sêrandil 71.

Lojami, nagarinipun Prabu Kurisman. M. Biraji 12.

Lukyalam, nagari, kabawah dhatêng Yaman, katêlukakên dhatêng Radèn Maktal. M. Lare I 63, 71; II 23.

Lukmanakim, ki, anakipun Ki Nimdahu, mangrêtos dhatêng basanipun sarwa kumêlip, gadhah kitab kadam makna ingkang isi ilmu pangawasan. M. Sarehas 5.

Lulkiyah, nagarinipun Raja Hardabil. M. Purwakandha I 50.

M.

Madewa, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Madinah, nagarinipun Kangjêng Nabi Rasul, rumiyin kabawah dhatêng Yaman. M. Lare I 63; M. Talsamat 33.

Madini, dhusun kagunganipun Prabu Nusirwan, kangge kêbon sêkar lan ngingah menda. M. Sulub I 77.

Madis Karan, nagarinipun Raja Bandar Ngali. M. Kalakodrat II 52.

Majujah, kapal ulês gula gêsêng, titihanipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 7.

Madyantaka, nagarinipun jin pêthak, kabawah dhatêng Ngajrak. M. Lakat III 23.

Maemunah, dèwi, pêpatihipun Dèwi Kadarwati, sisihanipun Dèwi Minta Riyah. M. Kustup I 35.

--- 85 ---

Mêgêloningsih, utawi Magêloasmara, gajah titihanipun Prabu Lamdahur, pêjah ing paprangan. M. Sêrandil 62; M. Sulub I 19.

Magêrit, nagarinipun Raja Miskal. M. Kuristam 20.

Magribi, nagarinipun Raja Mas. M. Ngajrak 75.

Mahilda, raja balanipun Prabu Umar Madi. M. Lare II 21.

Mahiya, siti, putra pambajêng Bagendha Hasim, kadhaupakên kalihan Tambi Jumiril. M. Sarehas 24, 25.

Mahut, nagari, tumut dhatêng Yaman. M. Lare 63.

Mahribi, nagari ingkang dipun têlukakên dhatêng Radèn Maktal. M. Lare I 71.

Mayi Maruhan, ratu setan ing Talsamat. M. Talsamat 26.

Mukanjir, raja, rayi Prabu Umar Adi.[1] M. Lare II 16.

Makdam, patinggi ing dhusun Madini. M. Sulub I 77.

Maklub, raja, balanipun Prabu Saesalam. Kaanggêp dados malaekat Ngisrapil. M. Jaminambar III 26.

Makmur Nur Karbi Kusniya, radèn, mriks. Sayidiman. M. Malebari II 67.

Makrub, raja, kaanggêp dados malaekat Mingkail, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 39.

Maktal, radèn, putra pambajêng Raja Masban ing Ngalabani. M. Lare I 50.

Makwah (Makuwah), nagari jajahan Mêdayin karèh dhatêng Prabu Hirman. M. Kalakodrat II 8.

Malaka, nagarinipun Raja Horang lan Kahorang. M. Lare IV 78.

Maldewa, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Maldewa. M. Sulub II 32.

Malebah, arya, punggawa sêpuh ing Kuwari, sadhèrèking ibunipun Raja Kemar. M. Kuwari 19.

Mali Jeras, raja, balanipun Prabu Umar Madi. M. Lare II 21.

Mali Kadarwati, rêtna, rayi Raja Maliyat Kustur, putri prajurit. M. Malebari III 9.

Malikul Kanjar, putranipun Prabu Dawil Kusèn. M. Lakat I 13.

Malikus Barak, putranipun Prabu Dawil Kusèn. M. Talsamat 52.

Malikus Kabir, putranipun Prabu Dawil Kusèn. M. Talsamat 52.

Malikustur, raja, rayi Prabu Umar Madi. M. Lare II 16, 20.

Mali Ritma, raja balanipun Prabu Umar Madi. M. lare II 21, 72.

Malmal, raja, andêl ing kalakodrat. M. Sorangan I 11.

Malobari, tambi, prajuritipun Adipati Buhartal, pêjah dening Umar Maya. M. Sêrandil 43.

Malukat Gaib, sêsupe agêmipun Kangjêng Nabi Suleman. M. Malebari II 64.

Manda bilis, rayi ratu ing Buldan, kasor yudanipun kalihan Sang Amir wontên ing Bakdiatar, lajêng têluk. M. Ngajrak 21.

Manda Gaji, rayi ratu ing Buldan, kasor yudanipun kalihan Sang Amir wontên ing Bakdiatar, lajêng têluk. M. Ngajrak 21.

Mandali, arya, rayi Prabu Ani Sirtu Ngalam ing Karsinah. M. Malebari IV 20.

Mandalika, dhusun ing nagari Yujana. M. Cina I 43.

Mandras, raja, balanipun Prabu Hirman. M. Talsamat 41.

Mangkruk, raja ing Guwagal, balanipun Prabu Saesalam, kaanggêp dados malaekat Mikail. M. Jamintoran II 56.

--- 86 ---

Manik Lungit, rajaputri ing Kendah, andêl-andêlipun Dèwi Kelaswara. M. Cina IV 30.

Manola, nagarinipun Raja Sah Simik. M. Kustup I 3.

Manonbawa, rajanipun jin cêmêng ing Megantara, balanipun Dèwi Kuraisin. M. Lakat III 23.

Mansur, sayidi, rayinipun Menak Abas, tunggil rama ibu. M. Jaminambar II 75.

Marbut, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 21.

Mardara, nagarinipun Raja Basrudiman. M. Kalakodrat I 40.

Mardawa, rasêksi anakipun ditya Mardu. M. Cina III 38.

Mardas, raja, kadang Prabu Umar Madi. M. Lare IV 64.

Mardawi, rasêksi, anakipun ditya Mardu. M. Cina III 38.

Marjab, raja ing Jaldahas, dhaup kalihan Dèwi Mayi Rêjis, putri setan. M. Kalakodrat II 78; M. Talsamat 17, 26.

Marjaman, putranipun Prabu Umar Madi. M. Malebari II 4.

Marjum. M. Kuwari 42.

Mardu Jamum, ugi kasêbut Mardu Sindhula, ditya ingkang dipun suyudi buron wana. M. Cina III 38.

Mardukiyas, raja ing, balanipun Prabu Rustamaji. M. Sorangan I 55.

Mardu Sindhula, rêksasa, anakipun Raja Samum ing Jabalkap. M. Cina III 37.

Mariyo Bara, dhusun bawah Kaelani, pasanggrahanipun Wong Agung. M. Cina III 49, 64.

Marikangên, ni, putri ditya anakipun Burijan, malih dados putri ayu lajêng ngunggah-unggahi Radèn Rustamaji, kalampahan ngantos pêputra kakung, nama Radèn Kalaranu. Ugi nama Dèwi Badakum (Arab) utawi Abis Cinta (Mêlayu). M. Purwakandha I 14.

Maryanèl, bangawan nagari Mêsir. M. Sulub II 23.

Maryanil, têmpuranipun bangawan Nil. M. Sulub II 26.

Maryunani, mriks. Umar Mêsir. M. Kaos 11.

Marpinjun(g), rêtna, rayi Sang Rêtna Muninggar, dhaup kalihan Wong Agung, ngarangulu ingkang mbakyu. M. Lare III 9.

Marohan, nagari setan ing lêbêt bumi. M. Talsamat 25.

Marsandi, putrinipun Umar Maya. M. Malebari II 4.

Martyus Danirham, raja ing nagari Nungsa Prênggi. M. Malebari IV 24.

Mas, raja ing nagari Magribi. M. Ngajrak 75.

Masban, raja, ratu ing Ngalabani. M. lare I 50.

Mashuran, kapal ulês dhawuk kaduk cêmêng, titihanipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 6.

Mashuran, sultan ing Sam, jaman Sultan Iskandar. M. Jamintoran I 43.

Maskun, pandhita ing wukir Teja, bawah Ngalabani, eyangipun Radèn Maktal. M. Biraji 33.

Masru Kakim, juru nujum saking Dara, sagêd micakakên dhatêng Wong Agung. M. Purwakandha I 19.

Matari Akbar, mriks. Samasrawi. M. Malebari V 59.

Macantênaya, pêdhangipun Prabu Umar Madi. M. lare II 18.

Macin, pandhita malihanipun iblis, mbêbujuk dhatêng Prabu Dawil Kusèn. M. Lakat I 76.

Mêdayin, nagarinipun Prabu Sarehas, lajêng tumurun dhatêng putra wayah. M. Sarehas 3.

Megantara, nagarinipun jin cêmêng, kabawah dhatêng Ngajrak. M. Lakat III 23.

Mêkah, nagari kalairanipun Kangjêng Nabi Rasul, rumiyin kabawah

--- 87 ---

dhatêng Yaman. M. Sarehas 12; M. Lare I 63.

Mêkasar, ing têmbe badhe têpung malih kalihan tanah Jawi. M. Lare IV 70.

Mêlaka, nagari sawetan Selong. M. Lare IV 69.

Menak Amir, mriks. Amir Ambyah.

Menak Jamal, putranipun Menak Kendar. M. Malebari V 42.

Menak Kendar, putra Nabi Ismangil. M. Malebari II 70; V 42.

Mênara, nagarinipun Raja Bandun. M. Malebari IV 12.

Menda Maenda, nagarinipun brêkasakan. M. Jamintoran I 19.

Mêndhang Pupus, nagarinipun Ki Sèh Kadam Dini. M. Malebari V 69.

Mêndhang Surukan, dhukuh padununganipun Sahsiyar, lajêng dados nagari. M. Kanin 21.

Mênir Jundap, raja andêlipun Raja Kuwari Husman. M. Malebari II 75.

Mênun, raja ing nagari Mêntrik, andêl-andêlipun raja ing Kubarsi. M. Malebari III 27.

Mêntari, nagarinipun Raja Gêrgawa, kabawah dhatêng Rokam. M. Jaminambar I 15.

Mêntrik, nagarinipun Raja Manun. M. Malebari III 27.

Mêsir, nagari mêngsahipun Mêdayin. M. Sarehas 64.

Mikrab, ratu nagari Katijah. M. Dêmis 69.

Minaban, nagarinipun Raja Jabal Sahir. M. Sorangan I 3.

Minanggar, nagarinipun Raja Kaladukum. M. Kalakodrat II 3.

Minangèng, dhusun padununganipun jin Pak Dulil. M. Malebari IV 42.

Minangkabo, nagari sawetan Selong, ratunipun nama Diwangkara. M. Lare IV 69; M. Kandhabumi 29.

Minangkuan (Winangkuan), nagarinipun Raja Samsutur. M. Kustup II 35.

Minardan, patihipun Prabu Sahsiyar. M. Malebari V 72.

Mingkail, malaekat. M. Sarehas 15.

Minsan, radèn, pulunanipun Raja Prênggi, pêjah dening Radèn Ruslan. M. Malebari IV 27.

Minsar, radèn, sadhèrèk palihanipun Radèn Iman Karnèni. M. Malebari II 21.

Mintaha, raja ing nagari Bayidan. M. Purwakandha III 63.

Minta Riyah, dèwi, pêpatihipun Dèmi[2] Kadarwati, sisihanipun Dèwi Maemunah. M. Kustup I 35.

Miskad, nagarinipun Raja Sakirdan Ali. M. Cina II 61.

Miskal, raja ing Magêrit, balanipun Radèn Maryunani. M. Kuristam 20.

Miskat, nagari, tumut dhatêng Yaman, dipun têlukakên dhatêng Radèn Maktal. M. Lare I 63, 71; II 23.

Mistam Jambukur, raja, bala ing Mêdayin. M. Kustup I 75.

Miswan, ratunipun jin biru ing Jonggiraji. M. Malebari I 48.

Miswèl, mriks. Wiswèl. M. Purwakandha I 38.

Mojok Linggang, gajah kagunganipun Prabu Lamdahur. M. Malebari V 74.

Mudalipah, nagarinipun Raja Hirman Nadirun, kabawah dhatêng Wong Agung ing Parang Teja. M. Jaminambar II 9.

Mudalipah, nagari, kabawah dhatêng Yaman, ratunipun nama Raja Hardabun. M. Lare I 63; II 23; M. Sêrandil 71.

Mudastur, raja, pangagêngipun para raja kapir, balanipun Prabu Dawil Kusèn. M. Lakat I 13.

Muji Dilih, sêliripun Patih Baktiyar. M. Talsamat 58.

--- 88 ---

Muhamad, Kangjêng Nabi, ugi kasêbut Nabi Mustapa, nabi kasarirèng Widhi, Nabi Rasululah. M. Jamintoran I 46.

Muhamad Kanapiyah, putranipun Dèwi Kuraisin kalihan Sayid Ngali. M. Lakat III 88.

Mukalar, nagari, tumut dhatêng Yaman. M. Lare I 63.

Mukadimah, raja, panganjuripun wadya Mêdayin. M. Lare II 70.

Mukanjir, raja, rayi Prabu Umar Madi. M. Lare II 16, 20.

Mukatil, raja ing Jaminasar, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 21.

Mukub, sayidina, rayinipun Wong Agung, tunggil rama ibu. M. Jaminambar II 75.

Mukub, nagarinipun Raja Binti Bahram, kabawah dhatêng Kandhabumi. M. Cina V 17; M. Kuwari 32.

Munada, rêdi pratapanipun Sèh Waridin. M. Purwakandha I 44.

Mundakur, raja, bala ing Lakat. M. Lakat I 40.

Mungawiyah, prajuritipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Talsamat 75.

Mungsa, sarengat jêng nabi, agaminipun Prabu Umar Madi ing sadèrèngipun nyakabat dhatêng Wong Menak. M. Lare II 18.

Muninggar, sang rêtna, putrinipun Prabu Nusirwan, putra pambajêng, patutan kalihan pramèswari juru jinêm, dhaup kalihan Wong Agung. M. Lare III 9.

Muntalar, raja, kadang Kohkarib. M. Jaminambar I 42.

Muntalir, raja, kadang Kohkarib. M. Jaminambar I 42.

Muntara, nagarinipun Raja Sapardan, kabawah dhatêng Jaminambar. M. Jaminambar II 56.

Murdèng Kewuh, mriks. Umar Maya.

Mursidin, raja, bala ing Madinah. M. Lakat I 21.

Murtadin, putri jin prajuritipun Dèwi Ngumyunhadikin. M. Kustup I 26.

Murtalar, nagarinipun Raja Kanardis kabawah dhatêng Jamintoran. M. Jamintoran II 28.

Murtining bumi, pêparabipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Talsamat 35.

Murtining Yuda, sang, jêjulukipun Sang Amir. M. Lare II 58.

Musahat, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M Lakat I 9.

Musibun Kaan, putranipun Sayid Ngali Murtala kalihan putri jin. M. Lakat III 98.

Mutadarawi (Arab), Ngambar (Mêlayu), Purwakandha (Jawi), nagarinipun Raja Samasrawi (Arab), Matari Akbar (Mêlayu), Suryakandha (Jawi). M. Malebari V 59.

Mutasir, raja, rayi Prabu Umar Madi. M. Lare II 16.

--- 89 ---

Mondha-mundhu, talaga, sakèthèngipun nagari Marohan. M. Talsamat 26.

Mrêduwati, dèwi, putrinipun Radèn Duringalam, kapundhut putra ingkang uwa Raja Tasangsul Ngalam, kasadhèrèkakên kalihan Rêtna Jêtun Kamar Rukmi. M. Malebari V 12.

Mrêtis, nagarinipun Raja Bukmun. M. Kustup.

N.

Nagagini. M. Kuwari 42.

Naiman, raja, putra Raja Muntalir, pulunanipun Prabu Umar Madi. M. Jaminambar I 42.

Nalnal, raja, andêl ing Kalakodrat. M. Sorangan I 11.

Namrut, raja ing Ngêsam. M. Jamintoran I 58.

Nanjah, putri jin ing, abdinipun Dèwi Kuraisin. M. Lakat III 76.

Nanggur, nagari, dumunung antawisipun nagari Cina lan Kuwari.

M. Cina I 13.

Nasansah, raja ing Manila, kabawah dhatêng Sêrandil. M. Sêrandil 62.

Nastani, nagari ingkang dipun ungsèni para ratu balanipun Sang Amir. M. Ngajrak 73.

Nawir, juru kêbonipun Prabu Jaswadi. M. Malebari IV 42.

Ngabas, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Talsamat 31.

Ngabdul Jabar, balanipun Sayid Ngali. M. Lakat III 16.

Ngabdul Kakbah, rayinipun Wong Agung tunggil rama ibu. M. Jaminambar II 74.

Ngabdullah, radèn, putra Dulmuntalib patutan kalihan garwa pusaka Dèwi Katimah, bagus warninipun. M. Sarehas 67.

Ngabdul Manap, mriks. Surayèng Bumi. M. Jaminambar III 14.

Ngabdul Manap, trah Nabi Ibrahim. Pêputra dhampit, nama Umiyar lan Kasim. M. Sarehas 23, 24.

Ngabdul Muntalib, mriks. Surayèng Bumi. M. Jaminambar III 14.

Ngabdul Samsi, kadangipun Sang Amir Ambyah. M. Jaminambar I 17.

Ngabdul Samsu, radèn, adhinipun Radèn Abas, putra Dulmuntalib. M. Sarehas 67.

Ngabêsah, nagarinipun Raja Jênggi. M. Lakat I 76.

Ngabêsah, nagarinipun Radèn Tohkarib. M. Sêrandil 71.

Ngabdul Jabar, patihipun Sayid Ngali. M. Lakat II 39.

Ngabêsi, nagarinipun Raja Sadat Kabul Ngumar. M. Kuristam 42.

Ngadêli, nagarinipun Raja Barun Binda. M. Kuristam 61.

Ngadimah, sêliripun Patih Baktiyar. M. Talsamat 58.

Ngajam, nagarinipun Tambi Trêbês. M. Kalakodrat I 49.

Ngajêrak, nagarinipun jin sajawining langit, kadhawahan kitab Adam Makna sapratigan; rajanipun nama Prabu Tamimasar. M. Sarehas 16; M. Ngajrak 41.

Ngalabani, Wong Agung ing, pêparabipun Radèn Maktal. M. Jaminambar II 10.

Ngalabani, nagarinipun Raja Masban, mêngsahipun Mêdayin. M. Sarehas 64; M. Lare I 50.

Ngalam, sang raja, balanipun Prabu Lamdahur. M. Jaminambar I 47.

Ngalbani, cêkakipun Ngalabani. M. Lare II 65.

Ngali Murtala, sayid, senapatinipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Talsamat 32, 75, 79.

Ngali Bun Ngali, putranipun Sayid Ngali Murtala kalihan putri jin. M. Lakat III 98.

Ngali Kusbali, putranipun Sayid Ngali Murtala kalihan putri jin. M. Lakat III 98.

--- 90 ---

Ngambar, mriks. Mutadarawi. M. Malebari V 59.

Ngambar Dara, nagarinipun Raja Durdana. M. Gandrung 75.

Ngambar Kawit (Ngambar Kamulan), nagarinipun Raja Hunuk Marjaban. M. Kalakodrat II 11.

Ngambar Kustup, nagarinipun Raja Bari Akbar. M. Purwakandha III 38.

Ngambar Simun, ara-ara jêmbar ing nagari Malebari, kangge papan pêrang balanipun Wong Agung campuh kalihan bala Dhayak Sêngari. M. Malebari II 9.

Ngambar Sari, pasanggrahanipun Raja Maliyat Kustur, mêngsah Malebari. M. Malebari III 24.

Ngambar Sirat, nagarinipun Raja Baladikum. M. Biraji 32.

Ngamdani, radèn, putranipun Menak Abas, dados carikipun Pangeran Kelan. M. Sorangan II 27.

Ngatikah, dèwi, rayinipun Wong Agung. M. Jaminambar II 74.

Ngawiyah, pangiridipun prajurit mukmin, balanipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 62.

Ngêlut, nagarinipun Raja Bubèr Burah. M. Kustup I 12.

Ngerak, putri jin ing, prajuritipun Dèwi Kuraisin. M. Lakat III 76.

Ngêrum, nagari mêngsahipun Mêdayin. M. Sarehas 64; M. Lare II 49.

Ngijrail, malaekat. M. Sarehas 15.

Ngiman Ngali, putranipun Sayid Ngali Murtala kalihan putri jin. M. Lakat III 98.

Ngimantara, nagarinipun jin kuning, kabawah dhatêng Ngajrak. M. Lakat III 23.

Ngisrail, malaekat. M. Sarehas 15.

Ngistan, nagari jujuganipun tiyang Yaman manawi kulak rencang tumbasan. M. Kuristam 44.

Ngyoban, nagarinipun Prabu Kanjir Mukanjir. M. Sêrandil 71.

Nglênthiri, nagarinipun Raja Wangsèn, kabawah dhatêng Rokam. M. Sorangan II 76.

Nglimaya, nagarinipun Prabu Wuskahar. M. Sorangan I 77.

Ngubedah, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 49.

Ngubedah, sayidi, rayinipun Menak Abas, tunggil rama ibu. M. Jaminambar II 75.

Nurjab, raja ing Pildandani. M. Talsamat 17.

Ngujèr, radèn, adhinipun Radèn Jubir, putra Dulmuntalib. M. Sarehas 67.

Ngumar, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Talsamat 32.

Ngumar, sayid ibnu, putranipun Radèn Maryunani patutan kalihan Dèwi Alul Jahar. M. Kaos 72.

Ngumar Katap, têtindhihipun wadya mukmin, balanipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 50.

Ngumar Kraban, prabu, ratu ing Kaos, putra Maryunani, wayah Wong Agung. M. Jaminabar[3] I 75.

Ngumyunhadi (kin), putrinipun Patih Bari Kahar; kapundhut putra ingkang uwa Raja Bari Akbar. M. Kustup I 9.

Ngurêngka, nagarinipun Raja Calcal. M. Sorangan I 13.

Ngusman, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Talsamat 32.

Ngusur, nagarinipun Raja Dukyadis. M. Malebari II 13.

Ngustama, putranipun Raja Barindi. M. Talsamat 41.

Ngoban, nagarinipun Raja Karun. M. Lare II 70.

Ngrêdadi, nagarinipun Raja Subêrham, kabawah dhatêng Rokam. M. Jaminambar I 15.

--- 91 ---

Ngrênggeli, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Ngrunjam, nagarinipun Prabu Bandar, kabawah dhatêng Lakat. M. Lakat I 17.

Nil, bangawan ing nagari Mêsir, kacariyos sirahipun saking suwarga. M. Sulub II 26.

Nimdahu, ki, abdi juru mangsakipun Prabu Sarehas, trah Witaradya. M. Sarehas 5.

Nistani, muhara ingkang dipun langkungi Raja Kistaham badhe dhatêng Sêrandil. M. Sêrandil 46.

Nuban, raja ing nagari Burudangin. M. Malebari IV 69.

Nuh, nabi, panutanipun tiyang ing nagari Kaos; ing nagari Kalakodrat wontên patilasanipun Nabi Nuh. M. Sulub II 8; M. Sorangan I 77.

Nuh, agama, ingkang dipun rasuk dhatêng ratu ing Sindhang Dhayang. M. Malebari I 32.

Nukman, pandhita, mulang muruk dhatêng Betal Jêmur. M. Sarehas 37.

Nungsa Prênggi, ratu ing, mêngsahipun nagari Karsinah. M. Malebari IV 20.

Nurham, raja ing Kuparman, pêjah dening Wong Agung. M. Kuristam 54.

Nursibah, prabu, ratu ing Bangit, krama kalihan Dèwi Banusah, putrinipun Prabu Ibuskara, panganjuripun bala Mêdayin. M. Sarehas 26; M. Lare II 69.

Nujmul, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 22.

Nukman Tabid, ing Ujung Tawang, sagêd nawar wisa. M. Sulub I 10.

Nur Jawal, pamoyokipun Umar Maya dhatêng Prabu Nusirwan. M. Cina V 27.

Nuru Tamsi, sayidina, rayinipun Wong Agung, tunggil rama ibu. M. Jaminambar II 75.

Nusabèn, nagarinipun Raja Wahas lan Raja Ishan, kabawah dhatêng Jaminambar. M. Jaminambar II 56.

Nusantara, nagarinipun jin abrit, kabawah dhatêng Ngajrak. M. Lakat III 23.

U.

Ujung Kuwuk, nagari urut pasisir, kabawah dhatêng Jaminambar. M. Jaminambar I 21.

Ujung Lukar, nagari poncot langit, urut rêdi, bawah Jaminambar. M. Jaminambar I 21.

Ujung Tawang, panggenanipun Nukman Tabid, utawi dhêkahipun Umar Maya. M. Sulub I 10, 28.

Ujung Wijang, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 22.

Umar Dani, radèn, putranipun Umar Maya patutan kalihan putrinipun Patih Bêstak. M. Kuristam 4.

Umardi Baram, raja ing Basarah, balanipun Radèn Maktal. M. Jaminambar II 9.

Umar Jaman, putranipun Prabu Umar Madi patutan kalihan Kisrinmu putrinipun Raja Kistaham. M. Kuristam 4.

Umar Ekrab, ratu agung ingkang ngêrèhakên sapalihipun tanah Arab, ngadhaton wontên ing Kohkarib. M. Lare II 16.

Umar Madi, putra pambajêng Raja Ekrab, jumênêng ing Kohkarib, anggêntosi ingkang rama, têluk sakadangipun dhatêng Wong Menak. M. Lare II 16, 34.

Umar Maya, anakipun Patih Jumiril, prajurit gêgêdhug, sadhèrèk nak-sanak sarta dados kanthinipun Sang Ambyah. Jêjulukipun kathah, kados ta: pangeran ing Sela Ulun, Wong Agung ing Tasikwaja, Adipati Guritwêsi, satriya ing Giri Pura,

--- 92 ---

Tambak Cangkol, Pothèt Panglaya Nabi, Murdèng Kewuh, Si Sêdhêng Luwih Kurang. M. Sarehas 78; M. Jamintoran II 73.

Umar Mêsir, apêparab Maryunani, putranipun Wong Agung patutan kalihan Dèwi Sêkar Kadhaton putri ing Mêsir, namung sarana ngimpi. M. Kaos 11.

Umiya Jumiril Suta, mriks. Abu Nanggur. M. Malebari II 78.

Umiyah Saut, prajuritipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Talsamat 75.

Umi Kelan, mriks. Iman.

Umi Swanjari, rêtna, putranipun Prabu Sahsiyar, dhaup kalihan Radèn Kasim Kuwari. M. Malebari V 72, 75.

Ombak Bakat, patihipun Raja Johan Pirman. M. Kustup II 10.

P.

Pakundhèn, dhusun, bawahipun Patih Bêstak. M. Lare I 7.

Paladini, nagarinipun Raja Barit Minarda. M. Kustup II 36.

Palang Gupita, radèn, pêparabipun Umar Maya. M. Jaminambar II 4.

Palang Sêndari, dhusun agêng bawah Yujana, pasanggrahanipun putri Cina. M. Cina II 3.

Palembang, nagari sawetan Selong, ing têmbe badhe têpung malih kalihan tanah Jawi. M. Lare IV 70.

Palugangsa, mriks. Amir Ambyah.

Palugon, sang, mriks. Amir Ambyah.

Palu Panempolan, namanipun Sang Amir nalika mindha-mindha tiyang tumbasan. M. Dênis 78.

Palpal, raja, andêl ing Kalakodrat. M. Sorangan I 11.

Palsimik, putri jin, prajuritipun Dèwi Ngumyunhadikin. M. Kustup I 26.

Pamêngkang, nagari sacêlakipun Nanggur. M. Cina I 13.

Pamot Pralaya, radèn, pêparabipun Umar Maya. M. Jaminambar II 4.

Panardan, nagarinipun Raja Pêlangkus. M. Malebari III 12.

Panggandar, radèn, satriya ing Parangakik, kabandhang dhatêng Wong Agung nalika Pakanjun, lajêng kadadosakên raja. M. Kanjun 62.

Pantantara, dèwi, ibunipun Raja Jobin. M. Kaos 55.

Parangakik, putri, garwanipun Wong Agung, mèmpêr kalihan Dèwi Muninggar. M. Kanjun 42.

Parangakik, nagarinipun Raja Perid. M. Biraji 59.

Parang Awu, nagarinipun Raja Kikail. M. Kuristam 70.

Parang Batu, sami kalihan Parangakik. M. Malebari I 14.

Parang Jara, dhusun ing nagari Yujana. M. Cina I 43.

Parang Kêmbang, nagari bawahipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 21.

Parang Teja, wong agung ing, jêjulukipun Radèn Maktal. M. Lare I 74; M. Jaminambar II 10.

--- 93 ---

Pardasin, raja ing Lekan, prajuritipun Sang Amir. M. Sêrandil 71.

Pardiyu, raja danawa putranipun Prabu Himprit. M. Ngajrak 61.

Parisdilngalam, Ratu Parangakik, kêlêrês êmbah canggahipun Prabu Jayusman. M. Kustup II 58.

Parisman, raja, rama Raja Perid, eyang putri Parangakik. M. Malebari III 52.

Parit, raja, raka Raja Kanjar. M. Jaminambar II 49.

Pase, muhara, kêrèh dhatêng muhara Tagêlur. M. Sêrandil 41.

Pêrancis, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Pardan, nagarinipun Raja Bulêndèr. M. Purwakandha II 44.

Pardiyan Kêstandruk, raja ing nagari Prênjuk. M. Malebari IV 24.

Parês, raja, balanipun Prabu Umar Madi. M. Lare II 21.

Parisdan, raja ing nagari Kulsum, srayanipun Patih Bêstak. M. Biraji 60; M. Kanin 41.

Parisdingalam, raja rama Raja Pirdu. M. Malebari III 53.

Pas, nagari sakalangkung arja. M. Cina V 52.

Pasat Sah, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat II 47.

Pasidan, ara-ara bawah Kuwari, pakuwonipun Wong Agung. M. Kuwari 51.

Pathal, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 72.

Patani Burni, pasanggrahanipun raja ing Kubarsi. M. Malebari III 10.

Patimah, dèwi, garwanipun Sayid Ngali Murtala, putrinipun Kangjêng Nabi Rasul kalihan Dèwi Ngatikah. M. Talsamat 78; M. Jaminambar II 74.

Pawêkas, ujung, pacangramanipun raja ing Kuwari. M. Kuwari 57.

Pêlangkus, raja ing Panardan, cucuking barisan Kubarsi. M. Malebari III 12.

Pêrganji, raja ing, balanipun Prabu Kelan Jajali. M. Cina IV 19.

Perid, raja ing nagari Parangakik, srayanipun Patih Bêstak. M. Biraji 59.

Pêtani, nagari sawetan Selong, ing têmbe têpung malih kalihan tanah Jawi. M. Lare IV 69, 70.

Pijaljal, raja ing Burisdan, prajuritipun Raja Hunuk Marjaban. M. Kalakodrat II 53.

Pijajar, padalêmanipun Betal Jêmur. M. Sulub I 23.

Pilang Kurah, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 22.

Pildandani, nagarinipun Raja Nurjab. M. Talsamat 17.

Pildani, nagari ingkang dipun têlukakên dhatêng Radèn Maktal. M. Lare I 71.

Pildas, raja, rayi Prabu Umar Madi. M. Lare II 16, 20.

Pilhos, patih ing nagari Sanggarsi. M. Dêmis 27.

Pilkus, raja ing Pêrancis, kabawah dhatêng Sêrandil. M. Sêrandil 61.

Pingsèn Sami, mantrinipun Dèwi Muninggar. M. Biraji 67.

Pirdu, raja, ingkang rama Raja Parisman. M. Malebari III 52.

Pirkaras, nagarinipun Raja Banu Kêrjis, têtiyangipun taksih satêngah wanan. M. Kustup II 69.

Pirkari, nagarinipun Dèwi Kala Johar. M. Biraji 53.

Pirmani, putrinipun Raja Johan Pirman. M. Kustup II 10.

Pirmandani, êmbah buyutipun Dèwi Pirmani. M. Kustup II 18.

Pirngadi, radèn, putranipun Prabu Lamdahur. M. Biraji 51.

Piskas, raja, balanipun Prabu Umar Madi. M. Lare II 21.

--- 94 ---

Pudhi, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Puk Lung, ki utawi babah, adhinipun Nyai Jung Koh. M. Cina V 61, 62.

Pulang Kewuh, pêparabipun Umar Maya. M. Jaminambar II 15.

Pulang Wêsi, radèn, pêparabipun Umar Maya. M. Jaminambar II 4.

Puldriyan, raja ing Burhan, srayanipun Patih Bêstak. M. Biraji 60.

Pulang Nawang, radèn, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 21.

Pulkan, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 22.

Purwakandha, mriks. Mutadarawi. M. Malebari V 59.

Purwasi, nagari jujuganipun tiyang Yaman manawi kilak rencang tumbasan. M. Kuristam 44.

Pusang Garim, raja ing Sarwal, balanipun Wong Agung, anakipun Raja Istam. M. Cina II 58.

Pusêr Bumi, inggih tanah Arab, nagarinipun Wong Menak. M. Lare III 8.

Pucanggris, raja ing Sarwal, kaponakanipun Raja Kistaham, kabala dhatêng Wong Agung. M. Kuristam 22.

Polah, nagarinipun Raja Buhaktur. M. Kalakodrat II 52.

Polat, nagarinipun Raja Kuwari Husman. M. Malebari II 69.

Pothèt Panglaya Nabi, pêparabipun Umar Maya.

Pothèt Panali Yuda, pêparabipun Umar Maya. M. Kanjun 15.

Prabandari, rêtna, kadangipun Raja Malaka, dhaup kalihan Lamdahur awit saking wangsitipun Nabi Sis. M. Sêrandil 3.

Pradapa, cèthinipun Rêtna Muninggar. M. Lare III 24.

Pragalba, balanipun Sayid Ambyah. M. Lakat I 69.

Pralenthe, pêparabipun San Bandar Jani. M. Gandrung 43.

Pramodèng Satru, sang, pêparabipun Amir Ambyah. M. Cina V 58.

Pranit, raja, êmbahipun Raja Brêkiwis. M. Purwakandha II 42.

Prasman, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Prêjuk Prênggi, raja, bala ing Kuparman. M. Kalakodrat I 69.

Prêjon, raja, bala ing Mêdayin, pêjah dipun banting dhatêng Wong Menak. M. Lare IV 49.

Prênjuk, raja ing, mêngsahipun nagari Karsinah. M. Malebari IV 20.

Prênèt, têlik abdinipun Patih Baktiyar. M. Kalakodrat I 79.

Prêtama, kuda jênggi ulês cêmêng, titihanipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 7.

Pristal Bilar (Prastal Bilar, Prastal Bihar), raja, pangajêngipun para raja kapir, balanipun Prabu Dawil Kusèn. M. Lakat I 13, 40, 45.

Prutorgan (Turgan), raja, apêparab Raja Kasinggi, mantunipun Prabu Hunuk Gulangge. M. Sorangan I 77.

R.

Rabi Kusamara Kusrin, pêparabipun Radèn Iman. M. Malebari II 32.

Rabingu Sirtupelaèli, putri ing Karsinah, kagarwa ing Wong Agung. M. Gandrung 62.

Ranès, danawa, rabi kalihan pêri lajêng gadhah anak kapal. M. Dêmis 17.

Rapli, nagari asaling padununganipun Dhatuk Samiril. M. Kuwari 20.

Raras Rum, kapal titihanipun Radèn Rustam, pêparingipun ingkang ibu putri Parangakik. M. Malebari I 73.

Raruji, kapal ulês bopong, titihanipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 7.

--- 95 ---

Rasul, kangjêng nabi, mêngku sarengat kalih prakawis: manusa tuwin jin. M. Sarehas 12.

Rawiyaka, nagari karèh dhatêng Wong Menak. M. Lare II 23.

Rênggang Ayu, dhusun ing nagari Purwakandha, pasanggrahanipun padra Pusêr Bumi. M. Purwakandha I 33.

Rêsmikin, putri jin prajuritipun Dèwi Ngumyunhadikin. M. Kustup I 26.

Rêtna Diwati, mriks. Dèwi Kelaswara. M. Cina III 18.

Rêtnaning Jurit, sang, pêparabipun Amir Ambyah.

Ris Ngalam, anakipun Maklub, kadadosakên raja dening Wong Agung. M. Jaminambar III 65.

Rubansit, putri jin prajuritipun Dèwi Ngumyunhadikin. M. Kustup I 26.

Rubil, nyai, ngupakara dhatêng juragan Dul Basir inggih Prabu Nusirwan, nalika nandhang sangsara wontên ing wana bawah Kalibêri. M. Cina V 48.

Rubinah, putrinipun Prabu Gulangge, kagarwa dhatêng Raja Wuskahar. M. Sorangan II 23.

Rubinah, raja ing Wunawun Langit, atur-atur gajah mas dhatêng Mêdayin. M. Lare IV 18.

Rudandeya, raja ing Simbar Sari, balanipun Prabu Sêmakun. M. Kalakodrat II 3.

Rukanti, dèwi, putri ing Gumiwang, putranipun Raja Karung Rawi, pulunanipun Prabu Samas Rawi. M. Purwakandha II 4.

Rukyatil Polat, raja ing Talkiyah, tunggil guru kalihan ratu ing Kubarsi. M. Malebari III 59.

Rukmadama, nagarinipun Raja Dirkuha Dahana. M. Malebari II 18.

Rul Bulah, dèwi, rayinipun Menak Abas, tunggil rama ibu. M. Jaminambar II 75.

Rul Muluk, nagarinipun Raja Kahar Ngalam sasêdhèrèk, kabawah dhatêng Jamintoran. M. Jamintoran II 19.

Rundaham, raja ing Jarjanah, balanipun Radèn Maktal. M. Jaminambar II 9.

Rurustam, radèn, prabu, putra Prabu Dasta Kenas, diwasanipun ugi anggêntosi kalênggahanipun rama. M. Sarehas 18.

Ruslan, radèn, putra Wong Agung patutan kalihan putri Karsinah. M. Kandhabumi 77.

Ruslan Danurus Samsi, pêparabipun Radèn Ruslan sarêng jumênêng nata ing Karsinah, sarta dhaup kalihan putri ing Prênggi Dèwi Joharin Insiyah. M. Malebari IV 46.

Rustamaji, radèn, putra Wong Agung patutan kalihan Dèwi Marpinjun. M. Kuwari 37.

Rohan Marohan, putra Jaldahas, patutan kalihan putri eblis. M. Talsamat 25.

Rokam, nagarinipun Raja Gulangge. M. Kuristam 70; M. Malebari III 59; M. Kalakodrat I 78.

S.

Sabarwan, radèn, arinipun Sarkab Turki. M. Malebari V 11.

Sabingah, tambi, kapala mupu beya ing Tagêlur. M. Sêrandil 41.

Sabli, sèh, tiyang tapa ing nagari Jaminingrab, muridipun bagendha (nabi) Salèh. M. Jamintoran II 48.

Sadad Kadarisman, putra Raja Sadad Kabul Ngumar ing nagari Ngabêsi. M. Gandrung 33.

Sadalsah, raja ing Sêrandil, rama Radèn Lamdahur. M. Lare IV 69.

Sadar Alam (Sadar Salam), ratu ing nagari Jamintoran. M. Jamintoran I 20, 59.

Sadarsal, punggawanipun Prabu Sadar Salam. M. Jamintoran II 8.

--- 96 ---

Sadarsil, punggawanipun Prabu Sadar Salam. M. Jamintoran II 8.

Sadar Kola (Sadar Kaola), rayinipun Prabu Sadar Salam. M. Jamintoran I 61.

Sadar Kabul Ngumar, raja ing nagari Ngabêsi. M. Kuristam 42.

Sadat Satir, radèn, raja, putranipun Prabu Tami Masar, sadhèrèk tunggil sêsêpan kalihan Sang Amir, arining Dèwi Ismaya. M. Ngajrak 42; M. Lakat III 11.

Sajarah Banun, putri prajurit, putranipun Prabu Kasan Bêsari ing nagari Mêsir. M. Sulub I 47; II 26.

Sajaron, putri ing Mukabumi, garwa Prabu Jobin, dipun jarah Prabu Umar Madi. M. Kaos 52.

Sadur, raja, balanipun Prabu Hirman. M. Talsamat 41.

Saesalam, prabu, ratu ing Jaminambar, ngakên Rabusamawati (Allah), pasêmonipun kados dawana raja. M. Sorangan II 37; M. Jaminambar III 28.

Sahalsah, radèn, rayi Prabu Sadalsah, paman Radèn Lamdahur. M. Lare IV 69.

Saharji, muara, kabawah dhatêng Mêdayin. M. Sulub I 60.

Sahid, wayahipun Wong Agung. M. Talsamat 35.

Sahidah, wana ing nagari Kaos, kangge makamipun Radèn Maryunani tuwin ingkang ibu sarta kuburanipun Kalisahak. M. Gandrung 14.

Sahomahi, pêksi ing nagari Karsinah, kangge pratandha sintên ingkang dipun encoki inggih punika ingkang dados ratu. M. Dêmis 40.

Sahsiyar, ni umi utawi jaka, ngupakara Wong Agung nalika nandhang kanin dipun cidra dening Raja Bahman. Jaka Sahsiyar lajêng dipun dadosakên ratu, êmbokipun dipun paringi nama Umi Sultani (Ratu Ibu). M. Kanin 21, 35.

Sah Simik, raja ing nagari Manola, andêl-andêlipun bala Ngambar Kustup. M. Kustup I 3.

Sayidiman (Makmur Nur Karbi Kusniya), radèn, putra Sultan Agung Jayusman Samsu Murijal, patutan kalihan Dèwi Kun Maryati. M. Malebari II 67.

Sayid Sami, satriya Ngarab, nama sêsinglonipun Wong Agung. M. Kanin 26.

Sayid Uwèl, pandhita malihanipun eblis, anggodha dhatêng Patih Bardanas. M. Talsamat 60.

Sakandar, prabu, rayi Prabu Holat Marjaban, pêjah dipun pêdhang dening Radèn Darundiya. M. Kaos 30.

Sakirdan Ali, raja ing Miskad, balanipun Arya Maktal. M. Cina II 61.

Sakrip, kapal ulês dhawuk bang, titihanipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 7.

Salamah, sang dyah umi, ingkang ngêmong Sayid Kasan Kusèn. M. Talsamat 79.

Salanjir, nagari jujuganipun tiyang Yaman manawi kilak rencang tumbasan. M. Kuristam 44.

Saldas, raja, rayi Prabu Umar Madi. M. Lare II 16, 20.

Saldum, nagarinipun Raja Daru Dirham. M. Cina II 41.

Salsad, raja, balanipun Prabu Umar Madi. M. Lare II 20.

Salsah Gosa, raja jin ijêm ing Jantara, balanipun Dèwi Kuraisin. M. Lakat III 23.

Salsal, raja ing Kalakodrat, putra Raja Daldal. M. Purwakandha III 31; M. Kalakodrat I 48.

Salsan, raja, balanipun Prabu Umar Madi. M. Lare II 20.

Salsunum, nagarinipun Raja Badakir. M. Purwakandha I 75.

Sam, nagarinipun Sultan Mashuran. M. Jamintoran I 43.

--- 97 ---

Samadik, kapal suka panggung wangsi warih (?) agêng inggil titihanipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 7.

Samaduna, ratu danawa, sirahipun kalih èwu, tangan kawan èwu, pêjah dening Sang Amir. M. Dêmis 9.

Samadrini, dèwi, putri danawa garwanipun raja ing Kubarsi, ibu Raja Maliyat Kustur sasêdhèrèk. M. Malebari III 10.

Samaksum, raja ing Binarèn, balanipun Prabu Johan Pirman ing Tasmitèn. M. Kustup II 53.

Samardikaran, radèn, Rajaputra Sarkab Turki. M. Malebari II 4.

Samasrawi (Arab), Matari Akbar (Mêlayu), Suryakandha (Jawi), raja ing nagari Mutadarawi. M. Malebari V 59.

Sambaji, raja ing Kudarya, raka nata ing Kalakodrat, nak-sanakipun Dèwi Kelaswara, kabala dhatêng Wong Agung. M. Jaminambar I 65; II 38.

Sambang Lena, pêparabipun Umar Maya nalika mbêbarang dhatêng Prabu Holat Marjaban. M. Sulub I 28.

Samiril, dhatuk, juru nujumipun Raja Kemar. M. Kuwari 13.

Samun, ratu danawa, dipun pêjahi dhatêng Sang Amir. M. Dêmis 9.

Samsir, radèn, nak-sanakipun Dèwi Banawati, kajunjung dados ratu ing Kandhabumi dening Wong Agung. M. Kuwari 4.

Samsudiman, radèn, putra Dulmuntalib saking garwa nèm. M. Sarehas 67.

Samsutur, raja ing Minangkuan, balanipun Prabu Johan Pirman. M. Kustub II 35.

Samtanus, radèn, rayi Radèn Tamtanus, linangkung prakosanipun. M. Sulub I 46.

San Asir, arya, rayi Prabu Kasan Bêsari ing Mêsir. M. Sulub II 21.

Sanjahur, raja ing nagari Kaswiri, dipun ungsèni Raja Hirman, lan Raja Jobin, sabibaripun pêrang Kaos. M. Kanin 45.

Sangat, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 49; II 46.

Sangat, radèn, rajaputra ing Jaminurin, panganjuring balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 52.

Sanggarsi, nagarinipun manusa, tapêl watês kalihan nagarinipun jin. M. Dêmis 27.

Sanggi, raja, rayi Prabu Umar Madi. M. Lare II 16, 17.

Sangid Pingsèn, mantrinipun Dèwi Muninggar. M. Biraji 67.

Sangit, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat II 46.

Sasikin, tiyang èstri juru ngidung sisihanipun Jansikin, abdinipun Prabu Kistaham kapurih ngracun Sang Amir, pêjah dipun pêdhang Umar Maya. M. Sêrandhil[4] 76.

Santari, raja, balanipun Prabu Umar Madi. M. Lare II 21.

Saud, prajuritipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Talsamat 75.

Sapaldan Tinahin, raja, andêlipun Raja Kuwari Husman. M. Malebari II 75.

Sapardan, raja ing Muntara, balanipun Prabu Saesalam, kaanggêp dados malaekat Israpil. M. Jamintoran II 56.

Sapardan, prajuritipun Radèn Maktal, pêjah pêrang mêngsah Umar Maya. M. Lare I 55.

Sapêri, nagarinipun Raja Dribangsit. M. Lare II 69.

Sapingul Kadam, prabu, balanipun Wong Agung. M. Jaminambar II 61.

Sapiri, prabu, ratu jin ing Ngajrak, ingkang rama Dèwi Ismaya. M. Kanin 46.

Sapriyan, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar II 60.

--- 98 ---

Saptiyunasar, raja ing Drênis, guru kêmat. M. Malebari IV 32.

Sêrandil, nagari mêngsahipun Mêdayin. M. Sarehas 64.

Sardal, nagarinipun Raja Barubiksun. M. Sêrandil 71.

Sardat, nagarinipun Raja Sibangi. M. Purwakandha I 37.

Sarehas, prabu, Ratu Mêdayin ingkang wiwitan, kêpengin sagêd mangrêtos dhatêng basaning sato kewa, lajêng martapa, dipun panggihi Nabi Kilir, kaparingan babakan kajêng. Babakan dipun damêl apêm, sarêng sampun matêng dipun pêndhêt Lukmanakim, katêdha têlas, sang prabu dipun aturi apêm ingkang botên mawi babakan. Wusananipun Lukmanakim dados tiyang awas, dene sang prabu ajêg kados waunipun kemawon. M. Sarehas 3.

Sargaji, nagarinipun Prabu Bubarman. M. Lare IV 18.

Sari Bengat, dèwi, putrinipun Raja Kurisman. M. Biraji 12.

Sari Durga, raja ing nagari Tartukum, suruhanipun Raja Kanjun. M. Gandrung 75.

Sari Isman, raja ing Kuda Endah, balanipun Radèn Maktal M. Jamimbar II 8.

Sarkab, raja ing Kudari utawi ing Turkiyah, srayanipun Patih Bêstak. M. Biraji 59, 69.

Sarkam, radèn, rayi Radèn Maktal, putra Raja Masban ing Ngalabani. M. Lare I 50.

Sarkap, raja damêlanipun Radèn Maktal, kapurih jagi nagari Ngalabani. M. Ngajrak 74.

Sarkat, radèn, putra Raja Kistaham. M. Sêrandil 47.

Sarpul Alam, abdi gulang-gulang Umar Mayan, sisihanipun Traju Alam, maling gêgêdhug. M. Sulub I 4.

Sarsaban, prajurit linangkung, kalêrês paman kalihan Sang Nata Dèwi Kala Johar lan Raja Jobin. M. Kanin 71.

Sarsit, nagarinipun Raja Siwana lan Raja Diwana. M. Sorangan II 58.

Sarwal, nagarinipun Prabu Kistaham. M. Lare III 15.

Sarwal, nagarinipun Raja Pusang Garim. M. Cina II 58.

Sarwiti, nagarinipun Raja Sêlèt. M. Kandhabumi 28.

Satatar, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Satlam, raja, andêlipun Raja Kuwari Husman. M. Malebari II 75.

Sawrêda, raja ing Inggris, kabawah dhatêng Sêrandil. M. Sêrandil 61.

Sêdhêng Luwih Kurang, si, pêparabipun Umar Maya.

Sêkaji, nagarinipun Raja Barik, êmbanipun Sang Rajaputri Muninggar. M. Ngajrak 75.

Sêkar Diyu (Sêkar Duwijan), kapal titihanipun Wong Agung, turunan danawa kalihan pêri. M. Gandrung 27; M. Dêmis 19.

Sêkar Kadhaton, putrinipun Prabu Asan Asir, dhaup kalihan Sang Amir. M. Sulub II 51.

Sêladhong, ing têmbe badhe têpung malih kalihan tanah Jawi. M. Lare IV 70.

Sêlaga, cèthinipun Rêtna Muninggar. M. Lare III 10.

Sela Miring. Radèn, pêparabipun Radèn Maktal. M. Lare I 74; M. Kaos 65.

Selan, kithanipun tanah Ngajam, nagarinipun Prabu Sahalsah, tumurun dhatêng putra Radèn Lamdahur. M. Lare IV 69.

Sêlangur, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

--- 99 ---

Sêlèt, raja ing nagari Sarwiti, nak-sanakipun Prabu Banakamsi. M. Kandhabumi 28.

Selong, nagari, ugi kawastanan Selan utawi Sêrandil. M. Lare IV 69.

Sêmadri, raja, bala ing Ngambar Kustup. M. Kustup I 5.

Sêmakun, radèn, rayi Radèn Hurmus, putra Prabu Nusirwan. M. Lare II 70.

Sêmangun, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat II 47.

Sêmbaji Kudarja, raja, raka nata ing Kalakodrat. M. Jaminambar I 62.

Sêngara Pita, jala sutra ingkang kocap wontên ing donga pangasihan. M. Cina III 12.

Sênthot Modot, mriks. Sênthot Mole. M. Jamintoran II 66.

Sênthot Mole (Sênthot Modot, Tanjul Takwil), pêparabipun Umar Maya nalika suwita dhatêng Prabu Saesalam. M. Jamintoran II 61, 66.

Sêpanyol, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandildil[5] 12.

Sêrandil, rêdi ing nagari Selan, ugi kangge namaning nagari. M. Lare IV 69.

Sêrgaji, nagarinipun Raja Barik. M. Sêrandil 25.

Sêrgani, nagarinipun Prabu Buharjan. M. Malebari III 78.

Sesalam, cêkakanipun Saesalam. M. Jamintoran II 57.

Siak, nagari sawetan Selong, ratunipun nama Raja Biksun. M. Lare IV 69; M. Sêrandil 71.

Sidik, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat II 47.

Sidik Karisman, sadhèrèkipun Wong Agung. M. Jaminambar II 75.

Siansah, ratu ing nagari Siak, kabawah dhatêng Sêrandil. M. Sêrandil 61.

Sibangi, raja ing Sardat, balanipun Prabu Samasrawi. M. Purwakandha I 37.

Sidi Salam, patihipun Prabu Sadar Salam. M. Jamintoran I 60.

Sih Ngiyar, patihipun Umar Maya, sor-soranipun Taji Walar. M. Biraji 69.

Siyêm, nagari sawetan Selong. M. Lare IV 69.

Sikat Turun, nagarinipun Raja Bila Bundari(n). M. Kalakodrat I 39.

Sila Ulun, mriks. Umar Maya.

Simbar, raja, bala ing Madinah. M. Lakat I 21.

Simbar, kapal pêthak mulus, titihanipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat I 7.

Simbar Lautan, kapal titihanipun Wong Agung Parang Teja. M. Kanjun 28.

Simbar Mega, kapal titihanipun Raja Hukman Ibnu Bahram. M. Cina I 53.

Simbar Mega, kapal titihanipun Prabu Kewusnendar nalika tandhing kalihan Dèwi Kelaswara. M. Cina IV 23.

Simbar Muka, nagarinipun Raja Kudarta. M. Kandhabumi 29.

Simbar Sari, nagarinipun Raja Budal Deya utawi Rudan Deya. M. Kalakodrat I 40.

Simik, nagarinipun Raja Kaldum. M. Purwakandha I 40.

Sindhang Dhayang, nagarinipun Raja Dhayang Ngunari. M. Malebari IV 12.

Sindhang Dhayang, nagarinipun Raja Kiswa Trênggini. M. Malebari I 32.

Sindhang Curi, (Sindhang Dhayang). M. Malebari I 63.

Sindhula, rêdi kidul kilènipun nagari Kelan, pratapanipun Ditya Mardu. M. Cina III 38.

Singkil, nagari, kabawah dhatêng Yaman. M. Lare I 63; II 23.

Sipat, ratu danawa, warninipun pêthak mêmplak. M. Dêmis 9.

Sipul Muluk, nagarinipun Raja Sipul Ngalam, kabawah dhatêng Rulmuluk. M. Jamintoran II 32.

--- 100 ---

Sipul Ngalam, raja, ratu waruju ing Rulmuluk. M. Jamintoran II 20.

Sirat Madu, makamipun Dèwi Kelaswara. M. Malebari I 75.

Sirat Mardanus, radèn, putra ing Yunan. M. Malebari II 4.

Siryalam, raja ing Asmara Kandhi, balanipun Wong Agung. M. Jaminambar III 30.

Sirul Ngalam, prabu, ratu panêngah ing Rulmuluk. M. Jamintoran II 20.

Sirwatin, putri jin, prajuritipun Dèwi Ngumyunhadikin. M. Kustup I 26.

Sis, nabi, mangsit dhatêng Rêtna Prabandari supados dhaup kalihan Radèn Lamdahur. M. Sêrandil 3.

Siskalan, pulunan Raja Kaesarumi, linangkung kaprawiranipun. M. Sulub I 47.

Siti Barjah, nagari, dipun têlukakên dhatêng Radèn Maktal. M. Lare I 71; II 23.

Siwana, raja ing Sarsit, balanipun Pangeran Kelan. M. Sorangan II 58.

Siwang-Siwung, êmbanipun Dèwi Adaninggar. M. Kuwari 73.

Siwardi, nagarinipun Raja Daryalam, kabawah dhatêng Wong Agung. M. Jaminambar II 43.

Siwarji, raja, rayi Raja Siwarna, kapupu ing prang wontên ing Jaminambar, tandhing kalihan Patih Sapardan. M. Jaminambar II 69.

Siwarjis, nagari ingkang wontên wêdalipun kapal agêng inggil. M. Jaminambar II 67.

Siwarna, raja ing Bangsru, krabatipun Pangeran Kelan, kabala dhatêng Wong Agung. M. Jaminambar II 67.

Slebar, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Subêrham, raja ing Ngrêdadi balanipun Prabu Gulangge. M. Jaminambar I 15.

Subtandar, putra ing Kebar. M. Malebari II 4.

Sudama Manik (Surat Manik), rêdi wontên pasanggrahanipun sae, yasanipun Prabu Bardini. M. Cina V 6.

Sudarawrêti, putri ing Kanjun, warninipun mèmpêr Rêtna Muninggar, kagarwa Wong Agung. M. Gandrung 62.

Sudirham, raja, cucuking baris Rokam badhe nglurug dhatêng Jaminambar. M. Jaminambar I 23.

Sudirham, prabu, ingkang rama Prabu Gulangge. M. Jamintoran I 42.

Sudirman, radèn kadri, satriya ing Burudangin, santananipun Raja Tasangsul Ngalam. M. Purwakandha I 3.

Sujak, jaga dutanipun Raja Bandar, sor-soranipun Budhal Jênggi. M. Lakat I 18.

Suji, radèn, putra Dulmuntalib saking garwa nèm. M. Sarehas 67.

Suhardi, raja, balanipun Prabu Saesalam, dipun tandhingakên kalihan Prabu Lamdahur. M. Jaminambar I 48.

Sukrêta, laut, dipun langkungi baitanipun putri Cina. M. Cina I 20.

Sukradis, radèn, sêntana ing Yunan. M. Malebari IV 30.

Sulandara, nagari ingkang dipun bêdhah dhatêng Dèwi Kelaswara. M. Malebari I 10.

Sulbi, raja ing Dinawar, srayanipun Patih Bêstak. M. Biraji 60.

Sularwatin, putri jin, prajuritipun Dèwi Ngumyunhadikin. M. Kustup I 26.

Sulebar, nagari sawetan Selong. M. Lare IV 69.

--- 101 ---

Suleman, nabi, ratuning jagad utawi ratuning sarwa kumêlip, Sultan Mêsir, mangrêtos dhatêng basaning sato kewan, paring brana sagêdhong dhatêng Umar Maya. M. Sarehas 3; M. Sêrandil 38; M. Jamintoran I 48.

Sulub, pulo, kabawah dhatêng Mêsir, kangge ngunjara Sang Amir. M. Sulub II 26.

Sulondara, putri ing andêl-andêlipun Dèwi Kelaswara. M. Cina IV 26.

Sulsub, raja ing, balanipun Prabu Rustamaji. M. Sorangan I 55.

Sumbita, êmbanipun Dèwi Kelaswara. M. Cina IV 46.

Sumuk Sumbung Arèn, raja, balanipun Prabu Johan Pirman. M. Kustup II 35.

Sungat, radèn, rajaputra ing Jaminurin, panganjuring balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 5.

Sungkabi, nagarinipun Raja Bukaram. M. Purwakandha I 3.

Supiyah, dèwi, rayinipun Wong Agung, tunggil rama ibu. M. Jaminambar II 75.

Suradiwati, pêparabipun Dèwi Kelaswara. M. Cina IV 24.

Surayèng Bumi, turasipun dipatya, Ngabdul Muntalib Mêkah, kang pêputra nama Hasim, Hasim kang pêputra, Sèh Ngabdul Manab yêkti, Ngabdul Manab kang pêputra Bagendha Kasah, Kasah ingkang sêsiwi, Maha Prabu Kalab, narpati wirotama, trah kurès prawirèng jurit. M. Jaminambar III 14.

Surakal, raja, balanipun Prabu Saesalam, kaanggêp dados Malaekat Jabarail. M. Jamintoran II 55.

Surati, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Suratisdaham, raja ing Surati, kabawah dhatêng Sêrandil. M. Sêrandil 61.

Surat Manik, mriks. Sudama Manik. M. Cina V 7.

Surat Sarim, radèn, nak-sanakipun Wong Agung Parang Teja. M. Jaminambar III 47.

Suryakandha, mriks. Samasrawi. M. Malebari V 59.

Surukan, rêdi, padununganipun Sahsiyar. M. Kanin 21.

Suteja, patihipun Raja Jênggi. M. Lakat II 5.

Suwajan, raja kapir, dipun pêjahi dhatêng Kangjêng Nabi Muhamad. M. Talsamat 63.

Suwangsa, radèn ing, pêparabipun Radèn Iman. M. Malebari II 22.

Sokadana, nagari sawetan Selong, ing têmbe badhe têpung malih kalihan tanah Jawi. M. Lare IV 69, 70.

Sokaraja, nagari, kabawah dhatêng Mêdayin. M. Lare II 49.

Solok, nagari sawetan Selong. M. Lare IV 69.

Sondhe, nagarinipun Raja Bêrgipis. M. Purwakandha II 32.

Sorangan, nagarinipun Raja Gaji Mandalika Huktur. M. Kalakodrat II 61.

Srêbên, raja, balanipun Prabu Umar Madi. M. Lare II 20.

Sriwulan, nagarinipun Raja Jasma. Lare II 72.

Srumayu, nagarinipun Raja Balbal. M. Kalakodrat II 13.

T.

Tabun, nagarinipun Raja Jahèn. M. Sêrandil 71.

Tajiwalar, patihipun Umar Maya. M. Lare IV 33.

Tagêlor, nagarinipun Adipati Buhartal, kabawah dhatêng Sêrandil. M. Sêrandil 41.

Tahilman, raja ing Sêpanyol, kabawah dhatêng Sêrandil. M. Sêrandil 61.

--- 102 ---

Talmuhara, nagarinipun Raja Bajodarwa. M. Lare III 74.

Talsamat, nagari panêluhan utawi brêkasakan, manungsa campur kalihan setan. M. Jamintoran I 18; M. Talsamat 19.

Talsiyah, nagarinipun Raja Rukyatil Polat. M. Malebari III 59.

Taltal, radèn, rajaputra ing Kalakodrat. M. Kalakodrat II 10.

Thalthal, patihipun Raja Balbal. M. Kalakodrat II 27.

Tambak rêtna, satriya ing, pêparabipun Radèn Maktal. M. Lare II 69; M. Jaminambar II 10.

Tambak Cangkol, pêparabipun Umar Maya.

Tambang Kumala, kapal titihanipun Dèwi Kelaswara. M. Cina IV 22.

Tambang Talikên Tular, pusakanipun putri Cina. M. Cina II 17.

Tambang Timis, nagarinipun Raja Jaljal. M. Sorangan I 3.

Tambi, nagari sawetan Selong, ing têmbe badhe têpung malih kalihan tanah Jawi. M. Lare IV 69, 70.

Tambi, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Tambi Dul Jakim, sudagar ing Kusta, ngaturi priksa dhatêng Wong Agung bilih ing Burudangin wontên putri kadamêl sayêmbara. M. Malebari IV 68.

Tami Masar, ratu jin ing Ngajrak, marasêpuhipun Sang Amir. M. Ngajrak 41.

Tami Nasar, prabu, ratuning jin mukmin, ngrêrapu manahipun Lukmanakim susah katilar pêjah bapakipun. M. Sarehas 11.

Tamsir, raja ing Laras, panganjuripun bala Mêdayin. M. Lare II 70.

Tamtam Kuwari, sri, panganjuripun bala Mêdayin. M. Lare II 69; IV 18.

Tamtanus, radèn, pulunanipun Raja Hadis, linangkung prakosanipun. M. Sulub I 46.

Tanah Jawa, nagari sawetan Selong. M. Lare IV 70.

Tanjung Anom, padalêmanipun Umar Maya. M. Malebari III 37.

Tapikkong, ingkang pinangeran dhatêng Prabu Hong Tete. M. Cina V 59.

Tarbikui Kabir, raja, pangiridipun bala ing Lakat. M. Lakat I 40.

Tarbikus Kadir, raja, pangajêngipun para raja kapir, balanipun Prabu Dawil Kusèn. M. Lakat I 13.

Tarijul Takwil, mriks. Sênthot Modot. M. Jamintoran II 66.

Tarkiyah, nagarinipun Raja Harnus. M. Cina II 42.

Tarkis, nagari ingkang rêjanipun mèh sami kalihan nagari Mêndhang Surukan. M. Kanin 35.

Taru Laya, pakuwonipun putri Cina wontên ing nagari Kelan. M. Cina IV 17.

Tartukum, nagarinipun Raja Sari Durga. M. Gandrung 75.

Tartantun, radèn, pulunanipun Prabu Jobin, têluk dhatêng Wong Agung. M. Kaos 50.

Tartus, sèh, parabanipun Sèh Kakim Waridin utawi Maridin. M. Purwakandha II 67.

Tasangsul Ngalam, raja ing Burudangin. M. Malebari IV 70.

Tasik, nagarinipun Raja Waradiyu. M. Lare II 70.

Tasik Waja, jêjulukipun Umar Maya. M. Lare II 55.

Tasik Wulan, dèwi, putri ing Janarsi, andêl-andêlipun Dèwi Kelaswara. M. Cina IV 31.

Tasir, raja, rayi Prabu Umar Madi. M. Lare II 16.

Tasliman, anakipun Makrub, kajunjung dados raja dening Wong Agung. M. Jaminambar III 65.

--- 103 ---

Tasmikin, putri jin prajuritipun Dèwi Ngumyunhadikin. M. Kustup I 26.

Tasmitèn, nagarinipun Prabu Johan Pirman. M. Kustup I 65.

Tatar Maledari, dhusun bawah nagari Kaelani, pasanggrahanipun Wong Agung. M. Cina IV 16.

Teja, wukir, pratapanipun Sang Pandhita Maskun. M. Biraji 33.

Tegal Simun, pakuwonipun Prabu Banakamsi, nalika badhe nglamar Dèwi Marpinjun. M. Kanjun 77.

Temas, nagarinipun Raja Karma. M. Lare IV 47.

Ting Go Wiang Koh, lêlurahipun tiyang Cina abdinipun Radèn Jayusman. M. Cina III 53.

Tirantang, nagarinipun Raja Kibsil. M. Cina II 40.

Calcal, raja ing Ngurêngka, andêl Kalakodrat. M. Sorangan I 13.

Cibarus, dhusun jajahan Kuwari, kanggenan barisanipun Raja Samsir. M. Kuwari 34.

Cina, nagarinipun Ratu Hong Tete. M. Kuwari 32, 70.

Tuganuturki (Tugan Ing Turki Kadar), putranipun Sayid Ngali Murtala kalihan putri jin. M. Lakat III 98, 110.

Tohkaran, radèn, satriya saking Ngabêsah, têluk dhatêng Wong Menak lajêng dhaup kalihan Kusuma Humandhi Tahim, dados panongsongipun Wong Agung. M. Lare I 77; II 57.

Tohkarib, radèn, prajuritipun Sang Ambyah. M. Sêrandil 71.

Tunggul Naga, payung pujan, saking Betal Jêmur dipun paringakên dhatêng Sang Jayèng Murti. M. Lare II 54.

Tunggul Wulung, dêdamêlipun Prabu Haspandriya, sagêd ngêdalakên lesus. M. Biraji 30.

Turgan, mriks. Pruturgan. M. Sorangan II 23.

Turki, nagarinipun Raja Hurumus Karan. M. Lare II 39.

Turkiyah, raja ing, srayanipun Patih Bêstak. M. Biraji 59.

Tursina, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 22; II 22.

Tursina, ratu ing, balanipun Wong Agung. M. Kuwari 41.

Traju Alam, abdi gulang-gulang Umar Mayan, maling gêgêdhug, sisihanipun Sarpul Ngalam. M. Sulub I 4.

Trêbèbès, tambi saking Ngajam, malihanipun Umar Maya nalika dados koki suwita Patih Bêstak. M. Kalakodrat I 49.

Trêngganu, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Tri Sêngadi, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar II 16.

W.

Wajah Jami, radèn, paman Radèn Banu Arli. M. Malebari II 70.

Waji Bandar Jani, kapal wêdalan Kunawar, titihanipun Prabu Atasaji. M. Jaminambar II 70.

Wajima, sakabatipun Kangjêng Nabi Rasul. M. Lakat II 47.

Wagal, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 21.

Wahas, raja ing Nusabèn, balanipun Prabu Saesalam, kaanggêp dados Malaekat Katubah. M. Jaminambar II 56.

Wahas, radèn, putra Betal Jêmur, dipun sadhèrèkakên kalihan Wong Menak. M. Lare II 52.

Wainsan, radèn, pêparabipun Radèn Iman. M. Malebari II 22.

Walidi Banu Hasim, pêparabipun Prabu Atasaji. M. Jaminambar II 71.

Walwal, raja, andêl ing Kalakodrat. M. Sorangan I 11.

--- 104 ---

Wanakirun, pêpindhanipun Prabu Gulangge ing Rokam. M. Sorangan II 39. Gêgambaranipun Prabu Nusirwan nalika ngadi busana badhe kapanggih kalihan putri Cina. M. Cina II 6.

Wangkan, nagarinipun Raja Krudamah. M. Purwakandha I 32.

Wangkang, raja, balanipun Prabu Saesalam. M. Jaminambar I 21.

Wangsèn, raja, balanipun Prabu Gulangge agêng. M. Sorangan II 74.

Warjini, ratu buta, pêjah dening Sang Amir. M. Dêmis 5.

Waradiyu, raja ing Tasik, panganjuripun bala Mêdayin. M. Lare II 70.

Warhat Barsi, mriks. Abu Ngadngah. M. Sorangan II 55, 56.

Waridin, sèh, tiyang martapa ing rêdi Munada. M. Purwakandha I 44.

Warihat Kustur, rayi Raja Maliyat Kustur. M. Malebari III 9.

Warindiya, anakipun Raja Darundiya. M. Purwakandha I 58.

Warudan, nagarinipun Raja Bulêndèr. M. Purwakandha II 32.

Wasitah, têgal, watês bumi Mêkah kalihan Yahman, Sam lan Mêsir, makamipun Dèwi Muninggar lan ingkang putra prabu nyakrawati Kobat Sarehas. M. Gandrung 60.

Wawan, ratu ing, ingakên kadang dhatêng Prabu Lamdahur. M. Sêrandil 12.

Widaninggar, dèwi, ingkang rayi Dèwi Adaninggar. M. Kuwari 71.

Wijanarka, rajanipun jin kuning ing Ngimantara, balanipun Dèwi Kuraisin. M. Lakat III 23.

Winangkuan, mriks. Minangkuan. M. Kustup II 50.

Wiradimurti, mriks. Amir Ambyah.

Wirèng Pupuh, pêparabipun Wong Agung. M. Jaminambar III 19.

Wiri Galuh, kyai ing, lurahipun tukang pambêlah, mitulungi dhatêng Wong Menak sabalanipun nyabrangakên dhatêng Sêrandil. M. Sêrandil 25.

Wisantara, nagarinipun Prabu Danurisman. M. Gandrung 75.

Wiswèl (Miswèl), raja ing Kênardis, panganjuripun bala Burudangin. M. Purwakandha I 32, 38.

Wuawu Langit, nagarinipun Radèn Hurmus. M. Kalakodrat I 62.

Wujung Kalbat, tiyang Bangit, pêpatih (êmban) nipun Prabu Darundiya. M. Biraji 20.

Wuskahar, prabu, mantunipun Prabu Hunuk Gulangge, ratu ing Nglimaya. M. Sorangan I 77.

Wong Agung, mriks. Amir Ambyah.

Wong Menak, mriks. Amir Ambyah.

Wrahad Gaji Abu Katrah, ratu ing Kubarsi. M. Malebari III 9.

Wrahad Kubarsi, jêjulukipun Raja Wrahad Gaji Abu Katrah. M. Malebari III 10.

Wrêdasi, nagarinipun Raja Kalana Kalbat. M. Kanjun 14.

__________

--- [105] ---

PÊTHIKAN.

a. Wong Agung saking Ngajrak kondur dhatêng Mêkah.

Menak Dêmis, kaca 30.

Dhandhanggula

1. nulya pamit sira Jayèng Murti | sêdya kondur marang nagri Mêkah | Natèng Sanggarsi ature | botên sagêd pukulun | apan angèl inggih kang margi | tan kenging ginagampang | yèn tan lawan tuduh | akathah ingkang pangkalan | sapangkale apanjang pinajar gusti | acêndhèk yèn cinêndhak ||

2. yèn kinarya doh langkung atêbih | yèn kinarya cêlak inggih cêlak | nanging ta samudanane | inggih gampang pukulun | sing Pandhita Hasbasapèstri | pan kinarya ibunta | Jêng Kilir Nabi nung | punika ta pintanana | lamun sagah gusti ndhatêngakên ugi | anut karsèng Basapa ||

3. pan punika pandhitèstri sidik | datan samar karsaning manungsa | suwawi lun atêrake | sigra lumampah sampun | praptèng dhêkah tata alinggih | suwêng marang ing kakbah | angabêkti mahlul | Sanggarsi kinèn mantuka | sigra nêmbah mantuk ing prajanira glis | wuwusên Hasbasapa ||

4. dhatêng saking kakbah aningali | hèh sirèng Mbyah babo atmajèng wang | apa ta ana karsane | matur Sang Jayèng Pupuh | inggih amba ayun ngabêkti | lawan nuwun pitêdah | mring Mêkah pukulun | marginipun kang sampurna | kang lêstari sawiji-wiji kang têbih | sakathahing rêncana ||

5. pandhitèstri mèsêm ngandika ris | langkung angkêr luwih saking gawat | dudu cêpethe-cêpethe | yèn durung eklas kulup | nora prapta mundhak bilai | yèn tan tokit makripat | sanadyan wus putus | yèn tan angrabasèng cipta | nir wikara tan antuk marga sayêkti | tuwas kasurang-surang ||

6. lêgawèng pati nirakên wingit | sutèng ulun lan sarta nugraha | ingsun tutur-tutur anggèr | lêt bumi kang pêpitu | kang rumiyin sagara gêtih | sagara banyu tawa | kaping kalihipun | kaping tri asin sagara | kaping papat iku ta sagara gêni | nênggih kang kaping lima ||

7. pan sagara kukus langkung wingit | samudra susuh kaping nêmira | iya liwat pakewuhe | wêdhi kang kaping pitu | lah ing ngêndi ingkang agampil | samodra kang dahana | yèn kinarya langkung | kayaparan waluyaa | sabat kalih Ayub Balul myarsa warti | tansah ngusap sri nata ||

Sinom

1. lingira Sang Hasbasapa | sira ngulatana aglis | marang kêbon ingsun nyawa | ing sabandaraning paksi | anggèr yèn uwis olih | sèsètana kulitipun | dimèn wutuh wulunya | aja na règèl dèn bêcik | dimèn kêna dadi ing rasukanira ||

--- 106 ---

2. dèn barukut sapangandhap | miwah sirah aywa kari | karia netra kewala | kabèh rowangnya lumaris | aywa katon sathithik | dènnya ngangge dèn barukut | kulit wulu sabandar | sigra wau Jayèng Murti | marang kêbon manah kang pêksi sabandar ||

3. sampun antuk kawan wêlas | sadaya wus dèn sèsèti | sampun rinasuk ing badan | Wong Agung awulu pêksi | miwah sabat kêkalih | Ayub Balul wus barukut | wulu manuk anggannya | sapangandhap sapanginggil | amung kari prênah netra binolongan ||

4. miwah pun Sêkar Duwijan | binarungkus wulu sami | wulune pêksi sabandar | wus samya asalin warni | Wong Agung lan turanggi | sadaya wus sipat manuk | marêk ing Hasbasapa | sang pandhitèstri lingnya ris | iku nyawa wus lêga ati manira ||

5. payo tuli padha mangkat | wêwêkas ngong kari siji | dèn awêning tekadira | iya marang ing Hyang Widi | yèn sira walangati | sayêkti datan rahayu | dèn padha êning ing tyas | iya sajroning lumaris | datan ana walêr sangkêr kira-kira ||

6. hèh nyawa wong duwe sêdya | dèn atrus tumêkèng ati | aja ngandêlakên wrana | têmah pindho papa ugi | sigra kang pandhitèstri | mangkat samya tinut pungkur | Wong Agung wurinira | Ayub Balul wuri malih | ngiring gusti pan sarwi nuntun turangga ||

7. ngambah samodra pawaka | tan karasa amanasi | myang kukuse kang sagara | apan nora anglimputi | lastari kaping kalih | kaping tri samodra susuh | tan rubêd dènnya ngambah | miwah sagung kang jaladri | pan sadaya tan ana pakewuhira ||

8. luwar sagung pancabaya | Wong Agung nggènnya lumaris | prabawane Hasbasapa | sarta pangrêksaning Widi | tan ana walangati | wus mêtu saking pakewuh | wau Sang Kakungingrat | ciptane kadya wong ngimpi | wus mangkana pandhitèstri kawarnaa ||

9. Ni Hasbasapa palastra | Wong Agung langkung prihatin | hèh Ayub Balul ta sira | paran budinira sami | Ayub Balul wotsari | luhung suwawi pukulun | layune binrêsihan | nulya swara kapiyarsi | hèh Wong Agung aja sira walangdriya ||

10. ing layone Hasbasapa | ungkurna sakêdhap sami | lawan ngêrêmêna netra | duk miyarsa Jayèng Murti | ngandika payo aglis | Ayub Balul padha mungkur | sarta mêrêm sakêdhap | tan antara mêlèk malih | layonipun Hasbasapa sampun musna ||

11. ngungun sukur ing Hyang Suksma | wau ta Sang Jayèng Murti | lajêng prasami lumampah | wong tiga kapat turanggi | wus manjing ing wanadri | manjing mijil ing wana gung | asru ing lampahira | mung lèrèn rêrêp ing wêngi | pan wus lami gantya ingkang kawuwusa ||

--- 107 ---

b. Putri Cina dipun tampik Wong Agung.

Menak Cina II kaca 31.

Dhandhanggula

1. lir carita ature sang putri | ya ta Wong Agung alon ngandika | tuturira iku kabèh | tan ana ingkang luput | namung ingkang wêkasan iki | sisipe lakunira | kagupuhên gugup | dadi wus karsaning Suksma | wus kacêtha garwa Sang Rajèng Mêdayin | sira pan maratuwa ||

2. nora kêna raganingsun iki | yèn ciptaa marang maratuwa | dadi antuk nama sèdhèng | duraka kang tinêmu | duk miyarsa sang rajaputri | ngungun nglêgêr ing driya | sumaput arubuh | gumuling anèng bantala | dangu-dangu anglilir pêpungun aris | aturira ngrêrêpa ||

3. botên kenging yèn paduka nampik | saking asangêt brangta kawula | duk saking Cina milane | tan wontên ingkang ketung | mung paduka ing siyang latri | cumanthèl anèng netra | gumantung jêjantung | dêmi Hyang Latawal Ujwa | yèn darbea cipta liyan paduka Mir | sampun manggih raharja ||

4. angandika Sang Surayèng Bumi | tan maido ing prasêtyanira | iya bala wus pasthine | sira pan jodhonipun | rama prabu anyakrawati | ingsun dadi tur sêmbah | andika pun ibu | lah ibu paran ing karsa | raganingsun makètên lah kadipundi | tuwan pan maratuwa ||

5. yèn ajaa kapalang sirèki | angupaya putri kang kaya pa | ayu anak ratu gêdhe | prawira ing prang pupuh | sugih brana sugih prajurit | kasub kalokèng jana | amanis sumunu | rêspati sêdhêp sêmbada | sira pantês tinuku samodra gêtih | kuciwa maratuwa ||

6. dadi apa wong urip puniki | yèn muranga krama kang wus kaprah | kang linakon ing wong akèh | yèn ngowahana wuwuh | cilakane manungsa iki | siniksa jro naraka | tan ana kang tulung | yèn kramaa maratuwa | tuduh kêthuh kabubuhan mbêbayani | talutuhing sajagad ||

7. lawan ilang yuwananing jurit | ilang sêbuting janma utama | kèsi-èsi wêkasane | anak putune katut | nora bisa têmu ing wuri | lan sanak wong atuwa | sinatru sinêrtu | pinapas ingkang pangwasa | wêkasane binurak-burak ing bumi | wong rabi maratuwa ||

8. Rêtna Daninggar anjrit anangis | gawok têmên ingsun yèn ngandika | kaliwat pamaidone | durung imbalan wuwus | durung salang gêpokan mami | durung atêpung ulat | durung rèh rinêngkuh | lagi mawang sêsawangan | tur gorohan kaniaya kang ngarani | angaku maratuwa ||

--- 108 ---

9. anauri Sang Surayèng Bumi | nadyan mangkono pae wong jaba | kaanane gumapruke | mungguh tingkahe ratu | jroning surat bae wus dadi | jêr sira wus pratandha | suratira katur | lan sira wus pinaringan | ingkang raja kaputrèn nyêlang ing mami | jêr wajib maratuwa ||

10. sang dyah matur yèn tuwan tan apti | animbangi ing brangta kawula | kadi tuwan botên wande | inggih nêmahi lampus | anauri datan gumingsir | jurên sariraningwang | dèn atêmah lêbur | tan nggarantês patiningwang | asal aja dadi ojating sabumi | angalap maratuwa ||

11. gêdrag-gêdrug anjêjêgi bumi | njêmplang-njêmpling dènira karuna | sikara Wong Agung kiye | wastra pisah tinêpung | bisa njait rasaning ati | buron Ngarab kang mindha | maesa nak-enuk | praja sawetaning Mêkah | dipaning rat sêrêng ngayam-ayam pati | mêmacuk maratuwa ||

12. wus mangkana tinilara Sang Amir ...

c. Têtêging ati.

Menak Purwakandha II, kaca 7.

Asmaradana

1. pan ati kêkêmbanging sih | ki êsih iku kang murwa | iya sakèhing panggawe | mulane dadi ngalamat | ing tyas puniku ingkang | parêk lan sasmitanipun | sasmita parêk lan Suksma ||

2. Suksma kang asimpên urip | urip kang mimbuhi jagad | mangkono bae pan ingong | lamun tyas ayêm kewala | sumuk dadi ngalamat | nanging aja na kawêtu | lamun kawêtua gêmpal ||

3. lamun ing tyas iku gêmpil | angrongèhakên prakara | yèn wong iku pikir rongèh | sasmita kêmbanging rusak | ilanging nama sipat | rênggang lawan êdatipun | yêkti kuwur tundhabema ||

4. kêna tinuntun ing eblis | waspadane kawoworan | dêrajat kang wus tumèmpèl | sayêktine gêrah uyang | kudu ilang kewala | yèn ana wong grigah-griguh | ing pikir muriding setan ||

d. Pêjahipun putri Cina.

M. Cina IV, kaca 53.

Dhandhanggula

1. kunêng ingkang kawuwusa malih | pasanggrahan ing Maliobara | enjing siniwèng cèthine | pawongan atap ngayun | ingkang rayi wus dèn timbali | putri adi Karsinah | prapta awotsantun | miwah Rajaputri Cina | sampun munggèng ngarsane Sudarawrêti | aglar parêkanira ||

--- 109 ---

2. angandika putri Parangakik | yayi Dèwi Karsinah tutura | ing paprangan pawartane | sor ungguling prang pupuh | matur nêmbah sang rajaputri | kasoran tan kasoran | unggul botên unggul | mung paduka katiwasan | para ratu laire unggul ing jurit | nanging paduka tiwas ||

3. digdayane putri Kaelani | Kelaswara tuhu mandraguna | kasoran ngêpak unggule | tuna daganganipun | ing laire bathi ing batin | têtêlasane uga | lair batin ngukup | prawirane Kelaswara | gêgitike lumayu anggitik alis | gêlaripun utama ||

4. botên wontên putri soring langit | kagunane kadi Kelaswara | arapêt sêsambungane | rapêt kêkêt apatut | panutupe mêpêt apipit | apatitis atatas | ngiras pantêsipun | ulah pikir ulah aprang | kula eram kang bok putri Kaelani | gêlar wangun ngapinjal ||

5. salamine atêmpuh kang jurit | dèrèng wontên unggule wadya Rab | amanggung kasoran bae | singa magut kapikut | singa mêngsah susah pinanggih | rinujahakên kuda | nuju manggih unggul | putra paduka ing Selan | pun Pirngadi ambanting putri prajurit | pun Dèwi Ambar Sirat ||

6. Kelaswara nuntên angawaki | rayi paduka Sang Rajèng Selan | Lamdahur sor titih prange | anulya na têtulung | raka tuwan Natèng Kohkarib | kasoran pan kasrakat | Kelaswara wuru | amung kang dèn undhamana | kang tinantang raka paduka jêng Amir | kang anggung sinumbaran ||

7. mubêng nèng papan sora dènnya ngling | sêsumbare mring raka paduka | cia-cia pamuwuse | nuntên ki lurah magut | kang dipati ing Gurit Wêsi | maras nulya tut wuntat | nèng kuda ambuntut | Kelaswara duk tumingal | yèn Wong Agung ingkang miyosi ngajurit | matak mantra wikrama ||

8. darbe tali sarambut gêngnèki | Askardiyu ingkang tinangsulan | datan kawruhan ing akèh | akirab remanipun | rajaputri ing Kaelani | gumaludhug ngawiyat | asêngara limut | prahara gora ru-hara | pêtêng ndhêdhêt gêtêr-patêr nggêgêtêri | lesus mêsês sar-saran ||

9. baskara tidhêm awêtu riris | riwut siwat-siwut awurahan | kadi pinusus gègère | bingung pating bilulung | bubar kuwur ingkang abaris | kêkês gêgaman gigal | saking tanganipun | kuda pun Askar Duwijan | pan tinuntun tali sarambut wus prapti | manjing sajroning taman ||

10. pan siniku praptaning turanggi | wus sinikêp kalawan kang nunggang | kabandhang senapatine | rame prang taman lulut | gêlar rukêt asilih ungkih | Wong Agung pan kasoran | binanda ing sampur | binalênggu ing paprêman | enjingipun nuntên Kelaswara ngalih | amukul nagri Kelan ||

--- 110 ---

11. salin babah rame kang ajurit | mila bingung mbuh mungsuh mbuh rowang | wong Ngarab mingêr barise | wadyèng Kelan gumuruh | taman lulut pinurwèng jurit | Rajèng Kelan kasoran | samana anuju | abêr ngasmaradilaga | mungsuh putri nungkul Sri Kelan Jêjali | sampun amor ing taman ||

12. pan kapiran baris ing Mêdayin | mingak-minguk ngulon ngetan nora | nora ngidul nora ngalèr | anggêgêr barisipun | enak-enuk ing tamansari | inggih pun Kelaswara | ngantuk nêmu gênuk | gênuk mas isi sêsotya | lan jumêrut jumantên nila widuri | kang duwe Kelaswara ||

13. sing wêgige putri Kaelani | ya ta wau Sang Rêtna Sudara | duk miyarsa ing ature | ingkang rayi puniku | ing Karsinah Sirtupelèli | tingkahe Kelaswara | ing payudanipun | sumung sumuking wadana | sru kagagas watara wêtuning runtik | silak ulading muka ||

14. sru kumitir talingane kalih | anggigit lathi kêcoh ludira | kadya siram karingête | kêndhitipun marucut | rontog rantas | arontang-ranting | pratandha sangêt duka | netrane kumukus | hèh nanti Mar Kelaswara | bêcik têmên ayu têmên angêngêrik | bera begal angêntal ||

15. asru krodha putri Parangakik | langar têmên putrine wong Kelan | nêmu pèk dudu duwèke | baya nora na ayu | para putri ngisoring langit | amung Si Kelaswara | gumampang-gumampung | mamak ladak ngidak-idak | ngorakakên putrine wong Parangakik | dubilah nora talah ||

16. Kelaswara apa balung wêsi | balung waja otot rante kawat | têmbaga tawa kulite | budhêg bêdhat sagunung | tambang laku kapati-pati | nora akulak warta | yèn ana ngêndhukur | kang kasongan ing ngawiyat | kang sinangga ing bumi kang dèn idêri | sajêmbare samodra ||

17. ana isine putri sawiji | nagri Parangakik ana mungal | ing jagad anglela dhewe | kumandhang dhuwur mêndhung | apêparab Sudarawrêti | kalok ing pramudita | gumawang ngênguwung | wus kasub kaonang-onang | mandraguna wirutama ing ngajurit | prakosa widigdaya ||

18. nora katon uwong katon pitik | lagi tumurun kalêbu toya | Si Sudarawrêti kiye | putri Cina tumungkul | duk miyarsa waspa drês mijil | ketang nutuh salira | pupute amuput | putrine Sang Rajèng Kelan | masang wuwu wuwungan iwak marani | nusung badhère kêna ||

19. matur nêmbah Sirtupelaèli | dhuh kakang mbok punapa dinukan | mbok inggih têka kajênge | mangsa dadak pukulun | ngasorêna paduka inggih | nanging Rêtna Sudara | mila sangêt nêpsu | wêlas mring kang rayi Cina | raya-raya wêkasan kari ing kardi | lan Dèwi Kelaswara ||

--- 111 ---

20. mung punika kagagas ing galih | Rêtna Sudara kadya nuwêka | wong satus sadina bae | kang tanpa dosanipun | ingkang rayi gung ngarih-arih | putri adi Karsinah | ingkang ngêlus-êlus | miwah Rajaputri Cina | pan ingarih maring Sirtupelaèli | hèh yayi Adaninggar ||

21. sarèhêna nalarira yayi | amupusa iya pira bara | wong anyêngkêr dhingin pinèt | anggêpên wong bêbruwun | rajaputri ing Kaelani | iya mangsa ngalahna | kang wus lawas iku | anyawèni sok sabara | narimaa lawas enggale pinanggih | yayi subratanira ||

22. wusnya dalu bubar kang apikir | putri Cina tan bisa ngandika | sêrêt asalit uwange | sadangunira nêpsu | ingkang raka Sudarawrêti | lawan putri Karsinah | tan nambungi wuwus | pijêr tumungkul kewala | darodosan waspane tan pêgat mijil | praptane pasanggrahan ||

23. nibèng kasur angêkap gêguling | sakalangkung uyang kang sarira | dhasar agêdhe nêpsune | tan ana dharat ketung | supe maring kang raka kalih | Parangakik Karsinah | kalingan ing nêpsu | murub kadya binaranang | Kelaswara kang tansah katon ing galih | kapusthi ing wardaya ||

24. kudanira kinambilan aglis | kapraboning aprang wus sinandhang | kawot ing turangga kabèh | anyilip sêdyanipun | wus ambêke wong Cina êdir | mangsa sun dhèngkèlana | mocok murdanipun | têdhak datan tur uninga | mring kang raka Karsinah ing Parangakik | nggènira lampah dhusta ||

25. nitih kuda ngithar rajaputri | maring taman lulut sêdyanira | pukul sadasa angkate | saking pakuwonipun | êlêt wana tuwa sakêdhik | buron malang tinunjang | milar mingêr nguwuh | putri Cina abalia | ingkang mêrak nyênyungong lèr wetan muni | kadya mangsit wangsula ||

26. sawêr naga angadhangi margi | balêgdaba warak wuru nêrak | lir mangkana pangèsthine | putri Cina ywa laju | abot putri ing Kaelani | Kelaswara prawira | pan lagi jinurung | darajat kaprajuritan | ingkang naga tinunjang kidak kang pêthit | kumêlasar anasar ||

27. kèndêl pakuwon ing Malebari | tan adangu lajêng lampahira | ing taman lulut praptane | ing wanci têngah dalu | Adaninggar lajêng ngidêri | sawêwêngkoning taman | masang sirêpipun | sariranira sang rêtna | dadi gêni ing nala kalangkung runtik | nanging sudira wuta ||

28. dhêdhêp sirêp rêprêp tamansari | wong akêthèn tan ana sabawa | kênèng pangaribawane | kang adoh tamansantun | pakuwone kang pra dipati | gumêrah swaranira | kang urut bata gung | jawi bata jroning bata | miwah kori tan ana walang ngalisik | umanjing putri Cina ||

--- 112 ---

29. sirêp kabèh kang rumêksèng kori | anggêlasah kunci korinira | winatukan mênga dhewe | lajêng lan kudanipun | sabên kori dipun watuki | prapta kori ping sapta | têdhake sang ayu | kilène kori kang kiwa | turanggane cinancang wit nagasari | lajêng mring gêdhong têngah ||

30. nèng paningrat cèthi para putri | pawongane wus sirêp sadaya | rêbah saênggon-ênggone | ya ta wau Wong Agung | luwar saking nggènnya mong rêsmi | asare sakalihan | sakeca amujung | njêjêt sang rêtna juwita | sarwi nyangking gandhewa lawan jêmparing | pêdhang lêntring curiga ||

31. ngangsêg-angsêg napase sang putri | dènnya sampun cêlak pasarean | dèrèng pinênthang langkape | tumidak[6] malih maju | mirèkakên pawongan kêmit | langse jawi piniyak | kang saos ing ngriku | inya babu lawan êmban | lan pawongan kênya kang dèrèng birai | sami sirêp mbalasah ||

32. kantun tigang sap winiyak malih | panggenane saosan dhaharan | lawan inuman sakèhe | putri Cina andulu | kang inuman gêlas sumandhing | sangêt uyang kasatan | cinandhak dèn inum | miyak langsene wêkasan | pan katingal tunggil ulês kang aguling | lir lintang mor ing wulan ||

33. têbah jaja sumaput apipit | nalanira sêsak ing dêduka | kadya ingobar driyane | tumindak malih maju | binarengkal sinêndhal aglis | uwal kang rêrangkulan | katon cahyanipun | Kelaswara kadi lintang | mor ing wulan angling ing tyas rajaputri | ayu Si Kelaswara ||

34. angungkuli si dirujit iki | para putri sangisoring wiyat | cacade têka nêmu pèk | putri Cina pan mangu | ngunandika bêcik ko iki | tyase aja alaa | eman têmên lampus | yèn sira aja kêthaa | pasthi suwe ngulati kaya sirèki | si pidhir Kelaswara ||

35. sinawang kalih ingkang aguling | lah adene wong lanange iya | têka dadak ngatut bae | tinubruk têka ambruk | ngènèl putri ing Kaelani | dangu Sang Putri Cina | mitênggêngên njêtung | sigra cantut pêkak madya | Kelaswara sinêndhal sukuning kering | kagyat ana kumlebat ||

36. Kelaswara sakêdhap ningali | marang ingkang nyêndhal saklebatan | wêruh yèn dudu bature | nggrahita lamut pandung | dhasar putri wantêr ing jurit | dèrèng kongsi siyaga | mêdal kalih pinjung | andandan sarwi lumampah | kuthetheran pêdhang liniga cinangking | hèh maling antènana ||

37. payo angrok bandawala pati | wong ing ngêndi maling liwat mamak | nora kulak pangrungune | adol warta sirèku | lamun putri ing Kaelani | Kelaswara prawira | widigdaya têguh | aja nguncati hèh dhustha |

--- 113 ---

putri Cina sugal dènnya anauri | ing kene Kelaswara ||

38. duk miyarsa prênahe dènnya ngling | tinarajang kalingan jêmbangan | kadhupak ing pancolote | jêmbangan gêdhah sumyur | Kelaswara asru dènnya ngling | maling ngêndi ngakua | pagene lumayu | anauri Adaninggar | aja ganas pan ingsun nora ngoncati | Kelaswara gya nrajang ||

39. asru mêdhang putri Cina tangkis | anulya samya pêdhang-pinêdhang | adangu ukêl panduke | rame rok pêdhang caruk | angakua aranmu maling | sira tambuh maringwang | Adaninggar ingsun | putri adi saking Cina | Kelaswara angling lagane sirèki | putri kang lêwih gila ||

40. Kelaswara astanira kering | ambênêrkên maring gêlungira | durung tata sasuwene | saking kaburu nêpsu | asta têngên mêdhang anitir | kang kiwa anggung nyandhak | gêlung lawan pinjung | mung asta têngên kang aprang | asta kiwa nggujêngi gêlung lan tapih | sadangune mangkana ||

41. tangkis-tinangkis pêdhange sami | drêg-udrêgan uthik ukêl pêdhang | prawira samya rikate | sami prakosanipun | sami wantêr awase sami | mung kari putri Cina | wus siyaga dangu | Kelaswara dèrèng dandan | parandene tan asor dènira jurit | tuhu putri digdaya ||

42. si balêdhos juris tan wruh isin | têtampikan têka sae gêsang | dêlap urip sira mènthèl | eman rupamu ayu | mung cacade njalêbut bêngis | mêsum bêtah ing wirang | ndharusul anjêmbrung | lamun putrine wong Kelan | nglakonana kaya sira nora sudi | pira laraning pêjah ||

43. têka imul putri apa iki | ingsun pratela pratingkahira | si tampikan tanpa gawe | ngawula bakal maru | acêcaya sira duk myarsi | putri Cina amêdhang | asru muwung-muwung | tinadhahan sami pêdhang | sarêng rêmpu angling putri Kaelani | tan arsa mundur ing prang ||

Durma

1. sira bêlis unggula jêr wis siyaga | ingsun mêntas aguling | pantês kasorana | jêr misih kuthetheran | lamun putri Kaelani | mangsa arêpa | mungsuh wong durung rakit ||

2. anauri sira Rajaputri Cina | dandana dijêjuwing | ya age muliha | aja suwe kewala | sigra Kelaswara manjing | nulya siyaga | kapraboning ajurit ||

3. sigra mêdal ing nggènira Adaninggar | payo nya iki bindi | parise masanga | dèn aris aprang gada | putri Cina ngadêg aglis | nampani gada | gada-ginada gênti ||

4. mubal gêni parise katiban gada | gantya rame rok ungkih | dangu main gada | tan ana kang kasoran | angling putri Kaelani | si bera ngadhak | têka angarah pati ||

5. laku cidra pratingkahe si urakan | yèn putri kang sayêkti | lamun arsa aprang | nganggo nonjok panantang | ambungên tanganirèki | lah mambu apa | si amis si ditampik ||

--- 114 ---

6. apa arsa milu kaya Kelaswara | putri ing Kaelani | kari aprayoga | prawira kasêmbadan | kari pantês kari laris | kari pidêksa | kari sêdhêp prakati ||

7. kari manis gandês luwês kaduluran | mangsa kaya sirèki | putri ngadhag-adhag | ana pinggir dêdalan | padha ewa kang ningali | ariyak mutah | umbul-umbul si juris ||

8. sapolahmu kithal ora kabênêran | ulah prang ulah pikir | numbuk nasak-nasak | mbêlasak karosakan | endah trahing ratu bintit | buntêt abantat | kucir akocar-kacor ||

9. mangsa dadak nimbangana Kelaswara | Rêtna Suradiwati | mbaranyak kacagak | ladak nora cak-êcak | putri Cina duk miyarsi | lara karuna | Kelaswara dijuwing ||

10. sumakeyan putri ayu pinarbutan | mring sagung kang para ji | aja amêmanas | payu têka payua | tibane patimu iki | asru anggada | jumêbrèt tibèng tangkis ||

11. dangu sayah nggènira panah-pinanah | gada tan migunani | sarêng mbuwang gada | rukêt jambak-jinambak | ulêng mubêng salin ungkih | uwal kasingsal | gapyuk sarêng nêkani ||

12. sumyur ingkang jêmbangan gêdhah suh sirna | dangu ramening jurit | pêthetan mbêlasah | bosah-basih katrajang | kang aprang udrêg mangukih | sêndhal-sinêndhal | marucut salin uncit ||

13. Kelaswara mênthang langkap sinarêngan | putri Cina njêmparing | sarêng pêsatira | panahe Kelaswara | cinandhak ing asta kering | pinutung nulya | tikêl binuwang siti ||

14. jêmparinge putri Cina wus cinandhak | mring putri Kaelani | munggèng asta kiwa | tinikêl-tikêl nulya | gya binuwang tiba têbih | lancaran panah | samya digdaya kalih ||

15. dangu sayah nggènira panah-pinanah | tan ana migunani | samya sèlèh panah | angabên kasantikan | wus dangu arukêt malih | candhak-cinandhak | junjung tarik-tinarik ||

16. Kelaswara sor titih yèn rêrukêtan | kantun agêng ainggil | inggil putri Cina | Kelaswara pidêksa | nanging kaduk wantêr ati | jêngkang-jinêngkang | langkung ramening jurit ||

17. Kelaswara sinabêt talikêmtular | sumêlèt ingkang kêni | walikate kiwa | njumbul pêdhês karasa | pinindho talingan kêni | mumêt sang rêtna | krodha sru dènira ngling ||

18. jêrku apa putri ala prangmu cidra | nganggo gêgaman eblis | iya antènana | sun mulih mèt gêgaman | Adaninggar anauri | amêdhatia | sêbit ingsun antèni ||

--- 115 ---

19. Kelaswara sapraptaning pasarean | mring ngulonira aglis | panahe kang raka | Wong Agung Kakunging Rat | têturunan saking nabi | lêluhurira | Jêng Nabi Iskak nguni ||

20. duk pinangggih wontên salêbêting taman | sarêng lawan turanggi | nggih pun Kalisahak | lawan kapraboning prang | gêgaman kabèh mêpêki | panah punika | iya ingkang kinardi ||

21. numpês ingkang rêksasa diyu danawa | ditya kalawan uwil | anèng ing Jabalkap | dene panah punika | wus karanggèh nulya mijil | praptaning jaba | nudingi asru angling ||

22. payo bungkêr tadhahana panah ingwang | aja na nguciwani | gêrèt mênthang langkap | tajêm ingarah-arah | lumêpas ingkang jêmparing | gêbyaring wulan | padhange amarêngi ||

23. pan kacundhuk jajane putri ing Cina | nginggiling susu kering | anrus ing walikat | niba Sang Putri Cina | guladrahan anèng siti | asambat-sambat | kang mbok Sudarawrêti ||

24. tulungana kakang mbok kula palastra | wontên ing tamansari | kang mbok tulungana | rêbutên jisim kula | gawanên mring Parangakik | nuwun apura | kang mbok Sudarawrêdi ||

25. dene kula aprang tan atur uninga | dhatêng paduka inggih | manggih mangke papa | mêmikan ing paduka | sarêng orêg ingkang wukir | lindhu prakêmpa | gêtêr-patêr nêkani ||

26. Kelaswara anjêtung ngadhêp kewala | ngungun wêlas ing galih | riris wêtu gêlap | kilat thathit liwêran | kadi tangise kang langit | bela karuna | apan kadya mas kentir ||

Maskumambang

1. galangsaran putri Cina kawlasasih | mara Kelaswara | pêdhangên jurên wak mami | aja andêdawa lara ||

2. sambat-sambat kang mbok Sirtupelaèli | ingsun tulungana | prang lan putri Kaelani | jupukên kunarpaningwang ||

3. aturêna mring kang mbok Sudarawrêti | dimène ginawa | maring bumi Parangakik | candhinên bongên ing kana ||

4. mèh sumaput tingale sang rajaputri | rama ji wartakna | putrinira angêmasi | ibu kawula mit pêjah ||

5. salin cipta katon putri Parangakik | jêmparing nèng jaja | kang anrus walikat kering | ewuh lamun pinêcata ||

6. dhuh kakang mbok Rajaputri Parangakik | dulunên kawula | jupukên jêmparing iki | kang tumancêp anèng jaja ||

7. pan winatak sahadatira sang putri | wuruke kang raka | rajaputri Prangakik | kalimah kalih tan gothang ||

--- 116 ---

8. pan sumêbut jêmparing ingkang umanjing | malêsat umêsat | sumêmbur kang rak nututi | sumirat ludira pêthak ||

9. Kelaswara wuwuh wêlas waspa mijil | lawan maras-maras | dukane Sudarawrêti | lawan sang putri Karsinah ||

10. ya ta wau Wong Agung Surayèng Bumi | wungu dènnya nendra | kang rayi datan kaèksi | wontên parêkan satunggal ||

11. angawruhi solahe gustinirèki | dene prang lan dhustha | andulu angintip-intip | nanging agiris tumingal ||

12. dadya wangsul maring nggène dagan malih | tan tahan tumingal | ndulu solahing ajurit | Wong Agung alon ngandika ||

13. ana ngêndi gustinira yayi dèwi | parêkan tur sêmbah | punika wontên ing jawi | aprang lawan duratmaka ||

14. sampun dangu wontên satêpining kori | kumêpyur tyasira | wau kalane miyarsi | Wong Agung Surayèng Jagad ||

15. sigra mijil jêmparing arsa cinangking | dinulu tan ana | narka ginawa kang rayi | maling saking ngêndi baya ||

16. praptèng jawi katingal sang rajaputri | atunggu mungsuhnya | gumuling ana ing siti | kang wêntis kesisan sinjang ||

17. kasorotan dening gêbyaring kang sasi | tuwin kang wadana | kadya kancana sinangling | Kelaswara duk tumingal ||

18. mring kang raka mingsêr dènira alinggih | kathah aturira | lawan kathah kang kaèksi | tabêt rêrêmpon gêgaman ||

19. lawan pêpêthetan sami bosah-basih | tilas ramening prang | jêmbangan gêdhah sirnanting | angungun Sang Kakunging Rat ||

20. eram saking tilas ramening ajurit | maksih ngantak-antak | Adaninggar durung mati | animbali Umar Maya ||

21. pan Wong Agung ketang wêlase tan sipi | putrane narendra | angluwihi para aji | sinêmbah samining raja ||

22. sugih brana wibawa angrèh upêti | mangke anèng paran | kongsul pratingkahirèki | nêmu pati siya-siya ||

23. gya sinundhang mring Wong Agung Jayèng Murti | Rêtna Adaninggar | pêgat-pêgat matur aris | Wong Agung paringa toya ||

24. lan wontêna pangèstu antarèng pati | sampun ngantak-antak | pan kawula sampun manjing | dhatêng kakang mbok Sudara ||

25. wus winulang dhatêng kang mbok Parangakik | ing agama mulya | sarengat Nabi Ibrahim | agama ingkang minulya ||

26. Kelaswara prapta nggènnya ngambil warih | saconthong mutyara | inginumakên tumuli | wusnya nginum putri Cina ||

27. narik napas Adaninggar angêmasi | Umar Maya prapta | kang badhe angusadani | sang rêtna sampun palastra ||

--- 117 ---

e. Prabu Gulangge pêpanggihan kalihan Wong Agung. Raosan ngèlmi.

Menak Jamintoran I, kaca 26.

Gambuh

1. prapta papan wus pangguh | Prabu Gulangge mênêng andulu | atêtanya sapa wong Arab kang prapti | pidêksa nora gung luhur | nanging cahyamu mancorong ||

2. sumaur aja tambuh | Prabu Gulangge pan iya ingsun | prajurit kang akalana jayèng murti | Prabu Gulangge angrungu | sèlèh gadane nèng pangkon ||

3. sidhakêp astanipun | Sang Natèng Rokam pidêr anjêtung | ora kaya kang agawe bumi langit | lamun akarya piduwung | tan mantra kêna ginayoh ||

4. cêngklungên raganingsun | yayah abrangta marang dyah ayu | ciptaningsun amrih nuwuki ngajurit | anutug sakayun-kayun | ing ayuda singa kasor ||

5. kaduga suwitèngsun | kasub ing bumi bêbudènamu | palamarta sih ing dasih lair batin | nanging sun nyana Wong Agung | gêdhemu nora samono ||

6. kapriye pratingkahmu | sira anumpês ditya gung-agung | ingkang padha sadaya pangawak wukir | duk prang wukir Kap sirèku | liwat saking karya gawok ||

7. mèsêm dènnya sumaur | angèndêlakên turangganipun | kadya gajah jêjagongan lawan kambing | hèh sang prabu sira mau | ngucap takdiring Hyang Manon ||

8. pan wus tinitah ingsun | anyirnakakên danawa diyu | aja mungguh manusa kang kaya mami | sanadyan kongkonan sêmut | lamun kinarsan Hyang Manon ||

9. mangsa wurunga iku | lamun kinarya ilapat tuhu | sêmut bisa anggêmpura gunung wêsi | kadigdayane si sêmut | kuwasane lagi tinon ||

10. Prabu Gulangge ngguguk | padha karasa rêrasan iku | pangwasane sapele manusa iki | luwih karsane kang nglimput | apadudon dadi liron ||

11. priye pamisahipun | si wadhag iki kalawan alus | yèn awèta têtunggalan pasthi sirik | witning pinisahna iku | siya-siya wong jêjodhon ||

12. mara jarwakna tèngsun | apan jamanmu ing kana besuk | nggoning lair abuning roh kang sayêkti | kabèh nabi-nabi dudu | kang minangka aslining roh ||

13. Adam pan abu jismun | miwah nabi kunêng Nabi Ênuh | iya iku abu jismuna kang kari | mangkono pangrunguningsun | Nabi Nuh Adam kapindho ||

14. nanging abu roh dudu | pan nora salin sawiji amung | tunggal dhapur kalawan kang sok nglimputi | purwane sawiji amung | ilapat kinarya roro ||

15. dene ta roronipun | pan luwih kang ngarani puniku | aranana roro pan roro sayêkti | aranana siji iku | sayêktine ya sawiyos ||

--- 118 ---

16. nanging mèh lairipun | ilapat iku mêngko mèh timbul | ora liya ing jamanmu kana benjing | sapa wruha karabatmu | dadi marga abuning roh ||

17. mung kari patang taun | iya ing limang taun lumaku | kang sataun wus kalong kang limang sasi | patang taun pitung tèngsu | babare kang abuning roh ||

18. wadya kang samya ndulu | nora kaduga pating kêranthuk | pijêr apa suwe tan ana ajurit | baya ika banjur atut | nora prang pijêr pêpadon ||

19. Gulangge alon muwus | iya sun myarsa sayêktinipun | ana peling yèn besuk dhayohan mami | Wong Agung andon anglurug | abêbala para katong ||

20. iku ta marganipun | ingkang narik ing marga rahayu | lamun ana Wong Agung Surayèng Bumi | pan badhe karabatipun | kalipating hyang abu roh ||

21. dèn abêcik panutmu | malah pinêca sun kongsi ngujung | ngaras pada kalih lawan asta kalih | wus sinung pratandha tengsun | iya tyas ingsun darapon ||

22. mantêpa aywa tangguh | aja gumiwang dimèn abakuh | nanging maksih jroning jaman kitrah iki | iya pakaryanirèku | sira kang duwe lêlakon ||

23. lamun nganggêpa ingsun | iya ingkang dèrèng lair iku | sayêktine kasiku marang sirèki | agamanira kang nyêndhu | iya wajibe samêngko ||

24. watak ngong gothak-gathuk | nanging simpênana dèn barukut | kasihana wêlasana ingsun iki | pan ingsun asih kalangkung | ajrih gusti lair batos ||

25. mêcat makuthanipun | Wong Agung dèn awas sirandulu | cirinipun sajroning makutha mami | kartu mutyara puniku | tulise kang anèng kono ||

26. tumênga gya Wong Agung | tinukupêna lan kudanipun | masih logro sayêktine kurang isi | Gulangge saking gêngipun | makutha agêng kinaot ||

27. nusup dènnya andulu | krêtu mutyara ingkang dinulu | ana tulis Muhamad Rasullulahi | cacahing tulis umancur | cêngêng tyas wau duk anon ||

28. bênêr pambatang ingsun | Gulangge iki kêkasih wahyu | pratingkahe iya kang wis ngangêmbangi | wus Islam ing batinipun | kapir ngindanas sayêktos ||

29. Islam ngindalah iku | ya ta Wong Agung amatak ngèlmu | gêgêdhongan nanging kang maksih sinambi | santosa mring Gulanggyèku | sangêt sih tinunggil batos ||

30. narik mustakanipun | mêtu saking jro mastaka murub | mijilakên cahya lir ulading agni | wong agung kalih kalimput | agni yèn tinon saking doh ||

31. Gulangge sigra nubruk | sarwi angangge makuthanipun | wus sinêndhal Wong Agung saking turanggi | sinangga ing astanipun | sumungkêm Gulangge Katong ||

32. dhuh tuhu gustiningsun | ingkang anarik kamulyaningsun | kang anuntun marang dêdalan sayêkti | kang karya ing tyas tuwajuh | besuk ing sakratil maot ||

--- 119 ---

33. pangrasaning wadya gung | gêni panggada kang katon iku | anglimputi ngaladi wong agung kalih | têkan têtungganganipun | kalihe pan datan katon ||

34. sinurakan gumuruh | mungsuh lan rowang rame gumuntur | nora wêruh sajatine kang ajurit | mung ilapat tarung sêmu | Gulangge lan Jayèng Sinom ||

Sinom

1. langkung dènira manpangat | Gulangge Sri Narapati | kasorotan ing cahyanya | umatur angasih-asih | ya kalêngkaning bumi | manpangat amba kalangkung | wêdale cahya tuwan | ilapat kang angramati | angandika Wong Agung Surayèng Jagad ||

2. Gulangge aywa pêpeka | angèl adoh ing mangsèki | duraka yèn mutahêna | besuk kang sira arani | abuning roh mèh lair | kang duwe bubuhan iku | yèn uga linairna | ing sajroning mangsa iki | amêmikan marang ingkang kawajiban ||

3. bubuhan jêng nayakèng rat | kang sira tarka mèh lair | nanging nganggêp kabatinan | utama kang wus udani | nyêpuhkên bae benjing | yèn tulus sira lan ingsun | nugraha ingkang prapta | pasêmon ilapat iki | durung kêna yèn sira angugêmana ||

4. iya ingkang nyata-nyata | maksih ana kang ngarani | luput mangeran ing cahya | wantuning cahya nglimputi | aja si badan iki | kang wadhag katut kalimput | nadyan iku tunggangan | kalimput katarik ngêning | ing ngisore ingkang aduwe panêdya ||

5. ujare kang wus utama | aja milih aja nampik | aja nêdya aja nora | sirik duwea pamilih | yèn nora milih jindik | aja madhêp aja wêruh | sirnane tingalira | parane dèn amatitis | patitise wruh purwa madya wasana ||

6. aja nggawa aja ninggal | ing jagatira kang pêsthi | angulihêna titipan | dèn katur mring kang nitipi | wus aja pindho kardi | payo prang malih karuwun | saru tinon ing bala | yèn nora anganggo jurit | sira Prabu Gulangge gumuyu ngakak ||

__________

--- [120] ---

ISINIPUN

... Kaca:

Katêrangan ... 3.
Cêkakan Sêrat Menak ... 10.
Pratelan nama-nama ... 55.
Pêthikan ... 105.

SUSULAN.

Wontên nama sawatawis ingkang kalangkungan, kados ta: Nusirwan, dèrèng kasêbut wontên ing aksara N, nanging sampun kasêbut wontên ing aksara Y; asmanipun Prabu Nusirwan kala taksih timur: Radèn Yayi. Mangka sanès-sanèsipun, manawi wontên nama warni kalih inggih dipun lêbêtakên kaping kalih.

Murih jangkêpipun, nama-nama ingkang kècèr tuwin dèrèng klêbêt kaping kalih dipun pratelakakên kados ing ngandhap punika:

Askar Diyu, utawi Sêkar Diyu, mriks. Sêkar Diyu.
Buharjan, mriks. Abu Arjan.
Danurus, mriks. Ruslan.
Jabalkap, mriks. Kap.
Dul Jakim, sudagar, mriks. Tambi Dul Jakim.
Kadam Makna, utawi Adam Makna, mriks. Adam Makna.
Karbi, mriks. Sayidiman.
Kusmara, radèn, mriks. Akik tuwin Rabi.
Kusniya, mriks. Sayidiman.
Kusrin, radèn, mriks. Akik tuwin Rabi.
Makmur, mriks. Sayidiman.
Nur, mriks. Sayidiman.
Nusirwan, prabu, mriks. Yayi.
Sadar Kaola, mriks. Sadar Kola.
Samsi, mriks. Ruslan.
Sêkar Duwijan, mriks. Sêkar Diyu.

Ing "Pratelan nama-nama" têmbung menak dipun cêkak: M. angka Rum mratelakakên jilidanipun buku, dene angka limrah, mratelakakên kacanipun. Upami: M. Lare III 64. Pikajêngipun: kasêbut ing Menak Lare jilid III kaca 64.

__________

 

---

1	Madi. (kembali) Madi.
2	Dèwi. (kembali) Dèwi.
3	Jaminambar. (kembali) Jaminambar.
4	Sêrandil. (kembali) Sêrandil.
5	Sêrandil. (kembali) Sêrandil.
6	tumindak. (kembali) tumindak.