Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 048–053)

1.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998. Kategori: Arsip dan Sejarah > Galeri.
2.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 001–026). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
3.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 027–035). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
4.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 036–038). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
5.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 039–042). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
6.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 043–047). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
7.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 048–053). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
8.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 054–057). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
9.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 058–063). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
10.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 064–065). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
11.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 066–084). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
12.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 085–108). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
13.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 109–123). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
14.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
15.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 138–160). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
16.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 161–187). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
17.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
18.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 208–228). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
19.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 229–248). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
20.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 249–264). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
21.	Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 265–280). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.

Citra

Terakhir diubah: 31-05-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

SERAT TJENṬINI

Babon asli saking kitha LEIDEN ing nêgari Nederland.

Kalêrêsakên dening R. Ng. SOERADIPOERA, kabyantu ing R. Poerwa Soewignya kalian R. Wirawangsa, mawi dipunbêbukani dening R. M. A. SOERJA SOEPARTA, juru basa ing nêgari Surakarta.

KAWÊDALAKÊN KALIAN WRAGADIPUN

Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen

ING NÊGARI BÊTAWI.

JILID III-IV.

Kaêcap ing kantor pangêcapanipun firma RUYGROK & Co., BÊTAWI 1913.

--- [3-4 : 2] ---

[...]

--- 3-4 : 3 ---

48. Kinanthi[1]

1. pan lajêng emprak sêdarum (1) | mulya warnane pribadi | ting galidrah kiprah-kiprah | lir bungah matyurip malih | amubêng kadya angarak | pêngantyan Sênu Suratin ||

2. sêdaya bêksane bêsus | samya amberag[2] birai | angêlètèr ing kalangan | sêsêg tibane kang gêndhing | Cèlèng Mogok kinêplokan | umrêk kêploke gora tri ||

3. sakèhe ingkang andulu (1a) | samya abungah tan sipi | gumêdêr gumuyu gumrah | ambyong kêplok sêdayèki | langkung ramening tanggapan | samya suka-suka ngênting ||

4. santri sêlawatan umyung | Cèlèng Mogoke gora tri | wor barungan tanpa rungwan | kalangan kêlangkung angrik | kêplok angklung kêndhang trêbang | sru natab anduduk nitir ||

5. mêngkana antara dangu | kêndhang duduke ngêndhoni | ngêndhêlong iramanira | sinalahan tan asari | gya suwuk maca sêlawat | kêsêl rèrèn ngaring-aring ||

6. Ki Bayi Panurta guguk | langkung sukanirèng galih | rongèh palinggihanira | sarwi ngandika èh Luci | kêduga têmên tyas ingwang | rame têmên lan duk wingi ||

7. Luci ature agupruk (2) | dede kaote lan wingi | kaot mawi bêbagoran | Ki Bayi gumujêng ngikik | sasmita mring sêdayanya | samya tumungkul ngèsêmi ||

8. ngandika malih èh cêblung | Widiguna dèn mangarsi | lan si pothèt Cêrmasana | gupuh samya majêng ngarsi | myang pra bagor wurinira | sêdaya dèn têtakoni ||

9. prie rasane awakmu | tatu kanti têkèng pati | matur tan wontên raosnya | mung kadya raosing arip | lir angantuk sacêklukan | langkung sakeca tan sipi ||

10. lah kang ora mati iku | gêrêng-gêrêng mêksih kanin | matur kang samya liningan | tan wontên raosing sakit | kadya tindhihên kewala | liryêr[3] lir wong dipun candhi ||

11. Ki Bayi amanthuk-manthuk (3) | ngungun myat ing Jamal Jamil | kêraos ing mantunira | èdine Sèh Amongragi | ya wis mundura rèrèna | kêsêl sarèhêna linggih ||

12. sêdaya gya nêmbah mundur | wus tata dènira linggih | samya nutug nyênyamikan | sêgêran myang wedang kopi | wus aring dènira raryan | Kyai Bayi Panurta ngling ||

13. Jamal Jamil sira yèn wus | aso nuli wiwit malih | kang liningan tur sêndika | Sênu Surat wus winangsit | kurungan pinasang têngah | rurubing sinjang mawarni ||

14. sarta lan kutug kumêlun | sajèn-sajèn amêpêki | Jayèngwèsthi Jayèngraga | nyandhak tarêbangirèki | angêlik bawa sauran | swara barung rum amanis ||

15. la ila ha ilalahu | Muhammad habibulahi |

--- 3-4 : 4 ---

tinampan ing santri kathah | rame rêmpêg naurani | trêbange ajêg atata | nut irama langkung asri ||

16. wus rambah imbalanipun (4) | nulya wau Jamal Jamil | lumêbu jroning kurungan | ronggèng ro ngubêngi ngêlik | anglir suling tanêrutasan[4] |[5] gumrining angraras ati ||

17. patra wisa wangsalipun | parang jajaning pawèstri | adhuh lae anèng donya | susukêre tan pinikir | paja-paja ing wardaya | mênyan seta ya ilahi ||

18. angên-angênên satuhu | awasêna ing aurip | puspa lulus ing astana | sêkar adi ing wiati[6] | têlas sihe maring raga | kalintang rasaning ati ||

19. ya hu Allah sarah madu | kalpuka ngling srênggara ris | witningsun lamlam tilara | ing raga manira iki | mêngkana sisindhènira | kang myarsa sumyar tyasnèki ||

20. kasmaran mring Surat Sênu (5) | mêngkana Ki Jamal Jamil | dangu dènya nèng kurungan | ingungkaban ronggèng kalih | kurungan suwung kewala | tan ana Ki Jamal Jamil ||

21. tan antara praptanipun | nunggang sima Jamal Jamil | anggro sru gagadha[7] gidrah | gidrah krah krura ngajrihi | gègèr kagyat myat ing sima | kadya gabah dèn intêri ||

22. lêng-ulêngan lir pinusus | jalwèstri pating jarêlih | gusis kabèh kang jagongan | lumajêng samya awiwrin | santri kang nêrêbang bubar | tinabuh sarwi lumaris ||

23. slawatan sambi lumayu | Malarsih miwah parèstri | ambyuk lumêbu jro wisma | niba tangi rêbut dhingin | gugup saking jrih ing sima | kèh kajêngkang kajumpalik ||

24. kèh singsal gendhonganipun | tua nom myang rare alit | kaidak-idak wong kathah | samya nangis ting jalêrit | sima nèng têngah kalangan | gulêt krah anggro gora ngrik ||

25. lumumpat saut-sinaut (6) | kèkèt sima ngadêg kalih | anggruwak têbak-tinêbak | milar anggro angajrihi | sêdaya samya jrih mulat | Kyai Bayi jêlah-jêlih ||

26. Jamal Jamil lah wus-uwus | rucatên anggigilani | amisakakên[8] wong kathah | anak putu kèh bilai | raryalit kaidak-idak | wong nonton kèh kajumpalik ||

27. nuli Jamal Jamil nuduh | angawe Sênu Suratin | ronggèng ro wus sinasmita[9] | samya maju marêpêki | kinêbyok kacu kumbaya | siji soang angêbyoki ||

28. sima tutut samya mundur | ngidul ngetan purugnèki | tan adangu nulya lunga | prapta wangsul egrang gêni | anglangkahi paregolan | sagantangan inggilnèki ||

29. sêsaka rawa gêngipun (7) | murub lir saka kabêsmi | kinaryèmprak nèng plataran |

--- 3-4 : 5 ---

ting gêrajug angubêngi | kang slawatan nut nèng latar | myang sêdaya kang ningali ||

30. samya tungtum andudulu | jêng kyai lan garwa siwi | miwah sakucumbunira | nèng pinggir kidul ningali | sêdaya ngadêg kewala | samya suka aningali ||

31. kang aegrang gêni murub | buburon gêbangan sikil | dêdêl gol-ginol pagolan | bênthak-binênthak agathik | latu lir wisma kabakar | kumêbul abra mratani ||

32. nampêk wisma latunipun | kwèhning miat[10] ting jarêlih | e e prie[11] kuwe ika | sêdaya tyase kuatir | myat latuning payo[12] ngambak | pêndhapa gêdhogan[13] masjid ||

33. Ki Bayi ngandika asru (8) | wis-wis amarasi ati | Sênu Surat nulya mara | udhête karya nyabêti | mati urube kang egrang | kari wangwa egrang lari ||

34. wus mêtu paraning ngidul | Jamal Jamil tan kaèksi | kabèh wangsul ing pêndhapa | akalangan tata linggih | akutug kumêlun ngambar | ronggèng singir ngalik-alik ||

35. ngubêngi kurungan runtung | wangsalan andudut ati | kawis pita purwa kandha | pacing gunung myat ing wuri | aja pijêr bilulungan | tolihên wêkasanèki ||

36. singir sinauran barung | la ilaha ilalahi | Muhammadun kabibulah | angrantêg kêlangkung asri | tinampan Sênu gus Surat | swara rum raras amlas[14] asih ||

37. kawu[15] citra jêbug arum | baskara ngayomi ngardi | sarira surèng palagan | iribên suruping urip | paran pada mênyan pita | lakune kudu wirangi ||

38. kang nèng jro kurungan wau (9) | ngaruntêg kinèn ngungkabi | nulya kurungan binuka | sigra Jamal Jamil mijil | mabusana sarwa endah | sosotya nawa rêtna di ||

39. acalumpring kilat bau[16] | gêlang kana anting-anting | kalpika kalung pamêkak | garudha jamang susumping | asondhèr kampuh cindhe bang | nyuriga cêrapang katri ||

40. sêdaya kagèt andulu | panganggene Jamal Jamil | prabot kêtitik sêdaya | kathah ingkang andarbèni | ana anitik cêrapang | ingkang nitik camang[17] sumping ||

41. kang nitik cêlana kampuh | myang nitik badhong cêlumpring | kang nitik adêngongokan | sêdaya pan ora pangling | kang dèn angge Jamil Jamal | darbèke kang sugih-sugih ||

42. wontên satunggil wong dulu (10) | pawèstri asru anangis | anake kang tinangisan | kidak-idak duk lumaris | rinubung ing sanakira | sasuwene durung eling ||

43. Ki Bayi ngungun amuwus | ya talah rare mlas asih | èh bagus Ki Jamil Jamal |

--- 3-4 : 6 ---

muga tulungên jêjampi | êndi kang nangisi bocah | prènèkna dèn têtambani ||

44. nulya sinaoskên ngayun | pinaringkên Jamal Jamil | tinampan marang Ki Jamal | pinangku kang rare alit | kinurêbkên ing gêlaran | nulya nyandhak berang aglis ||

45. raryalit pinêdhang gêprus | sigar brak ludira mijil | sumêmbur nyiprat sumirat | biunge[18] ngêlumba anjrit | samya anjêlih kang mulat | biunge sru nubruk bayi ||

46. pinêdhang bêt salangipun (11) | tigas pancing anggulinting | kagyat kang samya tumingal | salang surup tan mangêrti | samya alok nora trima | sanake samyanjrit nangis ||

47. Ki Bayi muwus rawat luh | prie kuwe Jamal Jamil | ko uga dadi prêkara | jalwèstri samya sru angling | kèh ngarani kêsurupan | kabotan atine miring ||

48. Jamal Jamil kadya gêtun | sarwi anglurubi mayid | Sênu Surat sinasmitan | wus kinumpulkên kang mati | bêbayi lan biungira | Sênu Surat angubêngi ||

49. sarwi ngambil sêkar gêlung | saonce winêdhar nuli | sinawurakên kang pêjah | ripangine lir nangisi | jati ngarang mangsa kapat | mulyane kusuma jati ||

50. jati têmahan mulya wus | mulih anglir wi[19] uni | bêdhug têlu atangia | sucèkna badanirèki | banyu saraban tauran | mujia Pangranirèki ||

51. lah wis ayu ayu ayu (12) | wong donya balyèng donyèki | kang mayi[20] anulya obah | tan dangu sigra ngêlilir | mangku anak sinusonan | bayine wus waras-wiris ||

52. anulya cinènèng mundur | mring sanake dèn tangisi | wus lêga bungah sêdaya | katongton gunaning Jamil | Jamal Jamil nulya emprak | wong papat Sênu Suratin ||

53. amubêng kalanganipun | kêplok tangan Jamal Jamil | lagone salin bismilah | hi amana bismilahi | bismilahi hi amana | manalilah sajak Kawis ||

54. barung kêndhang trêbang angklung | magênturan sru swara tri | kêndhang bêm agak sibêkan | angklunge bêbanggèn ngênthir | trêbang kêmpyange tampalan[21] | pong ping pong pêk tong ting tong gring ||

55. pêp pêp bah bah bah gur bah gur (13) | plung plêk plung plêk bang prung prung bring | kêtong ting nguk dhêng dhung dhung brang | bêm pêk bêm pên pung bêng pung bring | pyak pyak pyang plak blang pyak blang blang | klong klung thir thur klar klur thor thir ||

56. Jamal Jamil tandangipun | lir wong begal mrih pêpati | kêlewang ligan dèn anggar | kot buta angigit-igit | ambujêng sawiji soang[22] | kinalewang sru ngindhani ||

57. sumruwêng saking sru luput | sud-sud lir kitiran muni | binuru binahak-bahak |

--- 3-4 : 7 ---

nulya kaprawasa kalih | thêl tugêl bêd kalih pisan | gulu pagas tibèng siti ||

58. rahnya bêlabar sumêmbur | waringutên Jamal Jamil | anulya pêdhang-pinêdhang | samya pasahira kalih | sadhengah kang kêna gigal | suku bau tibèng siti ||

59. sarêngan pênyabêtipun (14) | pancas gulunira kalih | sirah gêmbung tibèng lêmah | sirahing Sênu Suratin | anglik ro swara rum raras | kinanthi lagone aris ||

60. ana tangis layu-layu | tangise wong wêdi mati | tangise alara-lara | maras atine yèn mati | gêdhongana kuncènana | yèn pêsthi tan wurung mati ||

61. sinauran santri barung | alandhung swaranya lirih | lir ambarungi karuna | tarêbange ukur jawil | sirah ro ngesod lumampah | kadya kul kasatan ngalih ||

62. lurah-lurah kosèr marus | lathinya nyakoti jarit | sirah ro atata wastra | kêmbung samya dèn rurubi | ing lawon wus tan kêtingal | wangkene kang samya mati ||

63. nulya sirah numpang gêmbung | akirab anggiting sari | oncèning gêlung sumêbar | sumawur amêrabani | ripangi lir wauneka | anutug sêtamatnèki ||

64. sêdaya kang andudulu (15) | lir ngantuk sakêdhap arip | kumpuling gêmbung lan sirah | tan ana kang angudani | byar waspada wus waluya | Sênu Surat wuwuh manis ||

65. lir winangun paèsipun | sangsaya ngimbuhi ati | egar[23] sêdaya sukèng tyas | tan ana kang walang ati | puji-puji kang tumingal | mring Sênu bagus Suratin ||

66. Jamal Jamil Surat Sênu | dènyèmprak nuli alinggih | wus angumpul anèng ngarsa | ginobyog trêbangirèki | sêsêg gumêr magênturan | anduduk kêndhang anitir ||

67. sigêgên ing kêndhang kadung | ngêndhêlong irama aris | praptèng gongan silahan[24] | nulya suwuk tan asari | Ki Bayi alon ngandika | padha rèrèna kang aring ||

68. anyampyêng babakanipun (16) | iba kêsêle wong muni | umatur putra kalihnya | tan ngraos sayah sakêdhik | iba danguning babakan | swara malah saya wêning ||

69. Jèngraga ngumumkên wuwus | mara prie santri-santri | yèn beda kêlawan ingwang | matur para lurah santri | alêrês atur paduka | malah kirang dangu malih ||

70. pan limrah sêdayanipun | tan rêkasa dènya singir | ènthèng sakeca kewala | duka dalêm ingkang mawi | jêng kyai manthuk ris nabda | wis idhêp iku kang mawi ||

71. ia[25] Si Jamal Jamilun | idine Sèh Amongragi | sasmita marang sêdaya | samyandhêku matur aris | inggih sèstu kasinggihan | mantu dalêm ingkang mawi ||

--- 3-4 : 8 ---

72. Ki Bayi malih amuwus (17) | marang sira Jamal Jamil | iku sajèn sêdayanya | sira kang anduwe wajib | Jamal Jamil aturira | kêlangkung nuwun kapundhi ||

73. sih jêng kyai pan kasuhun | Jamal muwus mring Nuripin | adhi Nuripin punika | sajèn-sajèn sêdayèki | andika bagi kang wrata | arta miwah jarit-jarit ||

74. kang sami pêngêdumipun | aywana kaot kang sami | puniku ingkang pitêdhan | barêkate jêng kiai[26] | dhi Nuripin lan pun kakang | Luci angêduma sami ||

75. Luci Nuripik[27] abikut | angêdum arta myang jarit | myang panganan pinarutah | wêrata sêdayanèki | thindhihira rolas real | wus pinanggih etangnèki ||

76. pan pinara tigang atus | kêduman nyêdasa dhuwit | sinjang ciut[28] ingkang wiar[29] | tinapsir rêginirèki | wontên ngalihi nyêkawan | ngênêmi myang nyêdasani ||

77. kèhing sinjang sèkêt sasur (18) | cacah ripênêd lan gêmbring | pan wus rampung pandumira | tan wontên kaot sakêdhik | Ki Bayi alon ngandika | busuk têmên Jamal Jamil ||

78. pinalaur dèn dum-êdum | nora dèn ambil pribadi | Jamal Jamil aturira | dene kados tiang[30] pundi | kaula[31] botên bêbarang | kewala namung ngladosi ||

79. tan rumaos pênêd ulun | darmi kaula nglampahi | idinipun putra tuan[32] | ingkang kaula tuhoni | Ki Bayi aris ngandika | ia talah Jamal Jamil ||

80. ngling malih mring putranipun | èh Jayèngraga apa wis | sêdhênge padha madhangan | mèh thithik wus têngah wêngi | kang putra matur sêndika | angling mring Luci Nuripin ||

81. takona si bapa yèn wus (19) | olèha[33] ngrakit kêndhuri | Luci Nuripin gya mentar | Kêrti-raga dèn dhawuhi | nulya angatag sinoman | nyarik dhêdharan nèng ngarsi ||

82. panganan sêdaya dinum | barêkatanira sami | sinarang ing tapak tara[34] | linorod kang panjang piring | sawusnya mundur sêdaya | nulya kêndhuri mangarsi ||

83. lêladèn pêngajêngipun | bêbucu nèng panjang giri | rampadan piring lancaran | saosanira Ki Bayi | putra kalih sarampadan | para ri samya ngalihi ||

84. nulyambêng kêndhuri pungkur | binayang tinata ngarsi | rolas ambêng wrat gotong pat | kêndhuri jinèjèr tharik | ingkang moloni nyêdasa | ngrolasi ngênêmbêlasi ||

85. ngrongpuluhi nêlung puluh (20) | sa-ambêng santri lit-alit | pinire dènya kêmpungan[35] | sabêne sok ngrurusuhi | Ki Luci sigra angatag | marang santri bocah cilik ||

--- 3-4 : 9 ---

86. padha mangana rumuhun | sakêndhuri wus mêpêki | jangan pindhang bècèk ana | tan beda kêndhuri sami | takire jangan gênêpan | wêrata kabèh ngijèni ||

87. aja nganggo wisah-wisuh | gonên ngombe bae yèn wus |[36] sumaur pra santri bocah | ngriku sami dèrèng wiwit | Luci nêntak sarwi ngatag | kêmyayi-yayi si joprit ||

88. wis ta nocora dèn gupuh | aja ngêntèni priayi[37] | ijèh tangèh ole dhahar | nulya santri alit-alit | tan kanti wisuh gya mangan | kokoh bècèk anèng takir ||

89. lah ya mêngkono sing runtut (21) | kurang lawuh ngong imbuhi | mung ajana rêrêbutan | ya ya yèn rusuh sirèki | dakcêmplungkên ing bêlumbang | rasakna ko ngong sothoni ||

90. santri alit mangan nutug | sawiji takire goling | kêsènggol kokohe wutah | amimisuh sarwi nangis | lon-ingilon sami bocah | cawuk-cinawuk samyanjrit ||

91. dadya tutukaran umyung | mawut sêkul ulam ragi | gêdrah udrêg kêkapyukan | siratan jangan nèng takir | Ki Luci mingkar akêbat | karêpmu kono pribadi ||

92. Ki Bayi suka gumuyu | wus adate santri cilik | sabên mangan rêrêbutan | satêmêne mundhak asri | aku dhèk cilik kèlingan | ya mêngkono nora pai ||

93. sêpuluh wong urip iku (22) | lumintu tiru kang uwis | aku biyèn kala bocah | mêngko iki kaya kaki | wus mêngkono tan kênora | amênggilingan wong urip ||

94. sêbanjure tan kadyèku | mara yêktènana sami | yèn wong asih maring anak | utawa lyaning raryalit | dinulur warêdèn anak | kèh kêdhik têmtu basuki ||

95. yèn ana wong larang tuwuh | iku labêting nora sih | maring anak myang rare lyan | utawa nora nganaki | sihe maring bocah padha | lan pawong-mitranirèki ||

96. tan gumantung nrus ing kalbu | awète dènya mlas asih | ewa sêmono ya ana | mitra kang ngluwihi siwi | kèh-kèhe kaulaning Hyang | nanging arang wong kadyèki ||

97. nadyan anaha[38] puniku (23) | pêpancène larang siwi | beda lan kang gêng trêsnanya | mring anan[39] sêmpulur bêcik | mulyane aywa cêndhala | bangêt-bangêt maring siwi ||

98. sêdaya samya tumungkul | Kulawirya matur aris | inggih lêrês kang timbalan | kaula matur mênawi | wontên kang kêrêng mring anak | pinêthès supaya bêcik ||

99. sinabêt pinrih piturut | krêng punika kados-pundi | punapa tan trêsnèng anak | kale wajib mêthès siwi | utawi rare kang dhugal | purun tan wontên dèn jrihi ||

100. Ki Bayi alon amuwus | basa kêrêng iku nanging | ana kêrêng nora trêsna |

--- 3-4 : 10 ---

mring siwi kêrênge gêthing | dèn akêrênge wong trêsna | kur sasat mêdèni siwi ||

101. batine mêksih angugung (24) | sawadine dèn turuti | mêngkono wong trêsnèng anak | tansah tyas mung wêlas-asih | pan iku lanang wadona | tan prabeda anglabêti ||

102. Ki Bayi malih amuwus | apa wis kang nglêladèni | yèn ana kang durung ana | umatur Luci Nuripin | pan inggih sampun sêdaya | yèn wis payo padha wanting ||

103. samya matur sêndika wus | nulya tuturuha wijik | kang kokobok ngumbah tangan | adan lêkas samya bukti | jangan pindhang padha-mara | bècèk lan êtim kêbiri ||

104. myang ulam kang wutuh-wutuh | bêkakak bêsêngèk pitik | opor lan botutu[40] banyak | sakèhing ulam mêpêki | pêksi ulam loh lan kewan | ingolah mawarni-warni ||

105. kang samya nadhah anutug (25) | rame kêcaping abukti | pangrêmêking krupuk sora | wor krêpyêking srundèng gêbing | pêncok lan kadhêle rambak | balung nèm terong gêlathik ||

106. gumalêthuk ting kariuk[41] | barung serop ting karêcip | Ki Bayi alon ngandika | aywana kêsusu bukti | kang tamban enak-enakan | manira lagyantuk bukti ||

107. jare jaman kuna iku | yèn mangan enak nyênyambi | karo angidung srênggara | lagon arum-arum manis | enaking iwak winastan | êndi ingkang dèn sêptani ||

108. kabèh gêntèn padha ngidung | mêngkono jare dhèk dhingin | iku apa nora cêgah | sènggane ngidung rarêpi | samya umatur sêdaya | sumanggèng kêrsa jêng kyai ||

109. Ki Kulawirya umatur (26) | ingkang punika mênawi | wadhaganipun kewala | pêngraos kula prayogi | anggêr botên sêsajêngan | inggih sunat wênang mawi ||

110. amrih rahabing majêmuk | lamun kagalih ingèlmi | inggih saèstu yèn cêgah | dalah rêrasan tan kenging | ewa punika binandha | ngundur angalangi ngèlmi ||

111. angyêktosakên pitutur | Ki Bayi nauri aris | ya enak kaolmu Wirya | mung niat lêlahan sami | lah mara Gus Jayèngraga | ngidunga rum-arum manis ||

112. padha gêntèna angidung | sapa kang bisa ngidungi | kang putra matur sêndika | wusing nginum srêbad manis | amapan dènira lênggah | nulya lêkas angrêrêpi ||

113. angêlik rum-rum minta rum | kêcubung lara ngedani | ana barat sing lor wetan | mêngulon paraning mirir | silir-silir mambu ganda | gandaning wong anjêlanthir ||

114. tumraping ulam kang mungguh (27) | enake lêlawuh bukti | sing angolah sun badhea | yèn iwaka iwak bancir | yèn wowohan jruk Pacitan | yèn kêmbanga kêmbang gambir ||

--- 3-4 : 11 ---

115. Ki Bayi suka gumuyu | sêdaya karênan myarsi | sêmbada swara rum raras | pra santri kêtêmbèn sami | nulya malih angandika | padha gêntèna angrêpi ||

116. Jèngwèsthi angidung arum | tan pae lir Jayèngragi | mung kaot mêstani ulam | mundhut sêptane pribadi | sing angolah sun badhea | yèn iwaka iwaka[42] tagih ||

117. yèn kêmbanga kêmbang mênur | yèn wowohan wohing manggis | nulya gantya ingkang paman | paman sêdaya wêradin | mêstani sasêptanira | ana jambal miwah mrêsi ||

118. kêlalèn lele lan palung (28) | wowohan jambu jruk manis | salak dhuku lawan duryan | kêmbang kênanga mêlathi | argulo kalak cêpaka | jêng kyai gumujêng angling ||

119. kari sirèku pêngulu | mara ngidunga kang bêcik | ki pêngulu aturira | botên sagêd angrêrêpi | punapa kenging sadhengah | ya sapintêrmu pribadi ||

120. nulya dhèhèm ki pêngulu | swarane ngêlokor sêdhil | agêrok lir wêdhus dumba | lir kêndhang gêbêbêr muni | ting pakênêng gulunira | angêlik sinom pêngrawit ||

121. anggêlêrêg grawul-grawul | pêngidunge Basarodin | gêgêthingku cilik mula | wong sidhêkah jênang baning | sêthithik yèn kirim donga | mangan enak nora micis ||

122. pindhangipun kêmplung-kêmplung (29) | alêga rasaning ati | ulame sêmada kathah | undang-undang mung sêthithik | amung bêrkate tan ana | pêngaji sigar akêdhik ||

123. gêr ginuyu sêdaya rum | Kulawirya gumuywangling | dingarèn swarane ala | kang pêngulu Basarodin | lir têrêbang tan sinêntak | anggêbêbêr sêbab sêdhil ||

124. kang myarsa sarêng gumuyu | Ki Bayi gumujêng angling | dhasar ala cilik mula | kanti tua nora salin | Jayèngraga angandika | bibisik mring Jamal Jamil ||

125. Ki Jamal sêndika manthuk | jêng Kyai Bayi ngling malih | payo sasêlote mangan | sêdaya kaecan bukti | ki pêngulu dènya nadhah | gumuyu kêkêl pribadi ||

126. tinanyan kang sandhing lungguh | wus uning pating guligik | Ki Bayi mèsêm têtanya | paran ingkang dèn guyoni | dene tan kobêr amangan | guguyu mring Basarodin ||

127. Ki Pêngulu Basar matur (30) | punika gèn kula bukti | sêdhengah kang kula tadhah | botên kalong pulih malih | nulya samya tiningalan | kang cinuwil pulih malih ||

128. Ki Bayi myat suka muwus | priye kuwe Basarodin | gih[43] dalêm punika | Kulawirya gumuywangling | coba opore sinêmpal | paran yêkti pulih malih ||

--- 3-4 : 12 ---

129. kèh dêngongok samya dulu | mring pêngulu Basarodin | gya pukang opor sinêmpal | opor asru wak-wèk muni | kagyat Ki Pêngulu Basar | sarwi angili-ilingi ||

130. dèn ngêr-ingêr sarwi muwus | iki apane kang muni | dene wis matêng aenak | cocore pan wèk amuni | Ki Baywangling bok cinoba | opor gadhonên kang ênting ||

131. ngrêmbagi sêdayanipun (31) | gya Pêngulu Basarodin | opor ginadho wus têlas | kari balunge balindhis | opor nèng jro wêtêngira | sangsaya sru wak-wèk muni ||

132. ki pêngulu gorèh bingung | swaraning bèbèk mêlingi | bênêr nèng jroning wêtêngan | mingak-minguk Basarodin | ginaguyu ing wong kathah | pêngulu gumuyu isin ||

133. Kulawirya majêng muwus | puniki Ki Basarodin | kula kurmat ingandika | kang tan mawi kêlah-kêlih | pindhang sakêda kang eca | ki pêngulu ananggapi ||

134. gya binuka tutupipun | akilêng pindhang kêbiri | nulya pinêndhêt kang ulam | kumauk mabur lumaris | mancal kêthune Ki Basar | sinampe tangan tan kenging ||

135. dadya pèncèng kêthunipun (32) | dadya paguywan Ki Rodin | Ki Bayi suka ngandika | wis padha baginên aglis | kêndhuri gya cinarikan | ulam bêkakak binagi ||

136. sêdaya kang wutuh-wutuh | kang ngijèni angalihi | molu mapati nyêdasa | sêdaya sampun wêradin | sinarang ing tapakdara | Ki Pêngulu Basarodin ||

137. ngijèni bêkakak wêdhus | pandumane Basarodin | ikêt kinarya sap tangan | buntêl bêr[44] ambêtitil | kacune wus siningsêtan | kumeyok bêrkate muni ||

138. ki pêngulu bêkah-bêkuh | biang[45] priye kiye iki | kyai dos-pundi punika | sêdaya ulame muni | bêkakak êmbak-êmbèkan | wak-wèk keyok bèbèk pitik ||

139. gumuruh samya gumuyu (33) | Ki Bayi gumujêng angling | lo êmbuh tan surup ingwang | mênawa Gus Jamal Jamil | iku marèkna mêningan | misakake[46] Basarodin ||

140. sawusnya jêng kyai muwus | nulya cêp tan ana muni | pêngulu sêkala bingar | wus tata bêrkat miranti | gya winêdalan pawohan | myang rokok wangèn lilinting ||

141. wus samya nginang audud | Ki Bayi ngandika aris | Jèngraga ing kene sapa | kang bisa pêrama kawi | apa ana kang wus nêlas | ing têmbang têmbunging kawi ||

142. Jayèngraga nêmbah matur | ing ngriki wontên satunggil | namung pun kaki Lawatan | salianipun tan uning | ingkang asring kêdhatêngan | sutèng priayi nêgari ||

143. sami mêrdhatêng mariku (34) | kaula lan kangmas sami | kêdhik-kêdhik pan winulang | Ki Baywangling tanya aris |

--- 3-4 : 13 ---

pundi lèh guguru paman | Lawatan matur Matawis ||

144. Jêng kyai Kêlipa buyut | apan pujangga Matawis | kula duk anèm pruwita | manakawan mring jêng kyai | kabêgjan sinung sih wulang | Ki Bayi mèsêm lingnya ris ||

145. man mênggah sêkar puniku | sêdaya pintên kèhnèki | Ki Lawatan aturira | kathahipun sêkar kawi | kang jêjêr mung kawan wêlas | wiwit sawêlas winilis ||

146. Lêbdajiwa wastanipun | nuntên kalih wêlas malih | wastane Sumawicitra | nulya tiga wêlas nami | Sudiradraka kawêkas | Basanta limalas nênggih ||

147. Mênggalagita ranipun | anuntên nêmbêlas malih | namane sêkar Gurisa | wusing nêmbêlas anuli | pitulas kèhing aksara | nênggih sêpada lingsèki ||

148. sêkar Rini wastanipun (35) | anuntên wolulas nênggih | nama sêkar Nagabanda | anuntên sangalas malih | ran Sardulawikridita | nuntên kalih dasanèki ||

149. sêkar Swandana ranipun | nuntên sêlikur winilis | Wisalya-arini ranya | nuntên kalih likurnèki | Kilayunêdhêng wastanya | nuntên kalih[47] likur nênggih ||

150. Wêgangsulanjani nêngguh | nuntên sêlawe prah malih | pan sêkar Gandakusuma | punika kang ugêr sami | nanging mawi gêgandhokan | Lêbdajiwa kancuhnèki ||

151. Brêmarawilasita wus | de Kusumawicitrèki | kancuh Candrawilasita | lan Wisatikandhêh nênggih | Madurêtna jangkêpira | de Sudiradraka nênggih ||

152. Dhadhapmantêp kancuhipun (36) | lan Alad-alad jangkêp tri | dene kang sêkar Basanta | mung kalih lan Puspanjali | kang sêkar Mênggalagita | kancuh Sastramanggalèki ||

153. lan Prana-alika uwus | kang sêkar Gurisa nênggih | kancuh Prawiralalita | dene sêkar Sikarini | akancuh Saprêtitala | kêlawan Têpikawuri ||

154. Kawitana malihipun | Maesabayangan tuwin | Bangsapatra jangkêpira | sêkar Nagabanda tuwin | mung kancuh Nagakusuma | dene ingkang sêkar malih ||

155. Sardulawikridita mung | tan wontên gandhokanèki | dene kang sêkar Swandana | pan akancuh Sulanjari | lan Sasadarakawêkas | de sêkar Wisalyarini ||

156. Swaladara kancuhipun (37) | sêkar Kilayunêdhêng ming | satunggil tanpa gandhokan | sêkar Wêgangsulanjani | akancuh Kuswalalita | Astakusala jangkêp tri ||

157. sêkar Gandakusumèku | mung Wohingrat kancuhnèki | punika ingkang kêlampah | wontên lajêngipun malih | pitulikur Langênjiwa | nuntên sêkar Dhêndha nênggih ||

158. tri dasa nêm lampahipun | Dhêndhajiwa wastanèki | lampahipun sanga-sanga |

--- 3-4 : 14 ---

ping pat sêpada lingsèki | wontên malih wolung dasa | Dhêndhapracandha ranèki[48] ||

159. gangsal-gangsal lampahipun | wontên sêkar Dhêndha malih | sangang dasa nêm lampahnya | ngalih wêlas salingsèki | awasta Dhêndha-baswara | wontên sêkar Dhêndha malih ||

160. satus tigang dasa langkung | nênêm sêpada lingsèki | lampahipun anyangalas | Dhêndhaprangwara ranèki | wontên malih sêkar Dhêndha | satus pitung dasa naming ||

161. lampahipun ngalih likur (38) | Dhêndhapralêbda namèki | wontên malih sêkar Dhêndha | satus sangangdasa kalih | lampahipun nyêlawe prah | Ulabsimparan namèki ||

162. wontên malih kang ingetung | pangkating sêkar Salisir | kang lampah pitu namanya | pan Citramêngêng salisir | kang lampah nênêm punika | sêkar Swanita salisir ||

163. kang lampah wolu ranipun | Patralalita salisir | kang lampah sanga wastanya | pan Têbukasol salisir | kang lampah sêdasa ranya[49] | Têbusauyun salisir ||

164. gunggunging sêkar gêng nêngguh | kawan dasa sanga naming | kang tumrap ing kawi swara | kang sêkar Pramamawingit | èngêt kaula punika | wa mênawi wontên malih ||

165. Ki Bayi mèsêm amuwus (39) | puniku paman dospundi | turene mawi wilangan | Ki Lawatan matur aris | inggih sèstu wiwicalan | kang lampah sawêlas nênggih ||

166. mangkat sêkawan gya pitu | jangkêp sêwêlas winilis | ping sêkawan praptèng pada | ingkang kalih wêlas nênggih | lampahipun tiga-tiga | Sumawicitra darbèni ||

167. Candrawilasita nêngguh | papat-papat kaping katri | jangkêp kalih wêlasira | Madurêtna lampahnèki | sami lan Wisatikandha | mangkat gangsal gya pitu wis ||

168. kang tiga wêlas ingetung | mangkat gangsal gya wolu wis | ping sêkawan têkèng pada | jangkêp sastra kang winilis | ingkang lampah kawan wêlas | angkat sêkawan ping kalih ||

169. anuntên nêm jangkêpipun | ping pat praptèng padanèki | ingkang lampah gangsal wêlas | angkat wolu gya saptèki | ping pat jangkêp sapadanya | kang lampah nêmbêlas nênggih ||

170. angkatipun wolu-wolu (40) | ping pat jangkêp sêpadèki | ingkang lampah pitu wêlas | angkat nênêm kaping kalih | nulya gangsal jangkêpira | ping pat sêpadanirèki ||

171. Sikarini ingkang laku | sami lan Têpikawuri | de kang sêkar Kawitana | lan Mesabayangan sami | angkat gangsal gya nênêmnya | ping pat jangkêp sêpadèki ||

172. Bangsapatra lampahipun | lan Sapratitala sami | angkating ngajêng sêkawan | nulya nêm gya pitu malih | pitulas sêpada lingsa | ping pat jangkêp sêpadèki ||

173. kang lampah wolulas nêngguh | angkat gangsal gya nêm nuli | pitu jangkêp salingsanya |

--- 3-4 : 15 ---

ping pat sêpadanirèki | ingkang sêkar Nagabanda | lan Nagakusuma sami ||

174. kang lampah sangalas gupuh (41) | angkat nênêm kaping kalih | gya pitu jangkêp salingsa | ping pat sêpadanirèki | ingkang lampah kalih dasa | Sasadra kawêkas malih ||

175. Swandana sêsaminipun | angkat pitu kaping kalih | nulya nêm jangkêping etang | ping pat sêpadanirèki | Sulanjari lampahira | wolu gya nênêm ping kalih ||

176. ping pat jangkêp sêpadèku | sakalih dasanèki[50] |[51] mung kaot angkat kewala | nuntên lajêngipun malih | ingkang lampah salikurnya | angkat pitu-pitu ping tri ||

177. ping pat jangkêp padanipun | lampah kalih likur nênggih | angkatipun gangsal nulya | nêm ping kalih gangsal malih | ping pat jangkêp sêpadanya | kang lampah tri likur nênggih ||

178. angkatipun gangsal ngayun (42) | nulya nêm nêm kaping katri | kaping pat jangkêp sêpada | kang lampah slawe prah nênggih | angkat nênêm ping sêkawan | jangkêp ping pat sêpadèki ||

179. ingkang sêkar pitu likur | angkat nênêm kaping kalih | nuntên wolu nulya sapta | ping pat jangkêp sêpadèki | Ki Bayi alon ngandika | lah paman punapa mêksih ||

180. inggih liane[52] puniku | Ki Lawatan matur aris | wulange jêng kyai kuna | Kêlipa buyut Matawis | pangkating sêkar têngahan | Gambuh kapisan kang dhingin ||

181. angkating sastra ing ngayun | wolu dhawah wulu mêlik | gya wolu dhawah tarungan | gya pitu nglêgêna nuli | sêdaya dhawah nglêgêna | sêdasa nglêgêna malih ||

182. gya wolu nglêgêna sampun | jangkêp sêpadanirèki | wontên malih kang winastan | sêkar Gambuh kaping kalih | Gambuh ping kalih winastan | pan sêkar Kênya ping kalih ||

183. angkat rolas dhawah suku (43) | gya wolu dhawah wulu mlik | gya rolas dhawah sukunya | wolu dhawah suku malih | gya wolu dhawah nglêgêna | wulu malih wulu mêlik ||

184. nulya sanga dhawah suku | gya wolu dhawah wulu mlik | anulya wolu nglêgêna | gya rolas nglêgêna nênggih | pada lingsane sêdasa | jangkêp sêpadanirèki ||

185. dene Gambuh kaping têlu | angkate wolu wulu mlik | gya wolu dhawah tarungan | gya pitu nglêgêna nênggih | nulya pat dhawah sukunya | gya nêm dhawah wulu mêlik ||

186. gya nêm dhawah taling-tarung | nulya wolu nglêgêna wis | apan mung nêm pada lingsa | jangkêp sêpadanirèki | kang sêkar Gambuh kaping pat | angkating ngajêng winilis ||

187. pitu dhawah suku mêndut (44) | gya sêdasa suku malih | gya rolas dhawah wulunya | wolu dhawah suku malih | gya wolu dhawah tarungan | jangkêp gangsal sêpadèki ||

--- 3-4 : 16 ---

188. Gambuh kaping lima nêngguh | pan dadi Kêdhiri malih | lampah angkatipun rolas | dhawah suku mêndut nênggih | nulya nêm dhawah nglêgêna | gya wolu dhawah wulu mlik ||

189. nulya wolu dhawah suku | wolu malih wulu mêlik | gya wolu dhawah sukunya | gya wolu tarungan nênggih | namung pitung pada lingsa | jangkêp sêpadanirèki ||

190. lan malih kang sêkar Gambuh | kaping nêm winastan nênggih | sêkar Pamiwaltung ranya | angkat wolu wulu mêlik | gya wolu dhawah talingan | gya wolu tarungan nênggih ||

191. sanga dhawah wulu sampun (45) | mung kawan pada lingsèki | pan jangkêp sêpadanira | Gambuh kaping pitu nênggih | angkating sastra ingetang | wolu dhawah suku nênggih ||

192. nulya pitu dhawah suku | gya kalih wêlas wulu mlik | gya wulu dhawah sukunya | lan wolu tarungan nênggih | namung gangsal pada lingsa | jangkêp sêpadanirèki ||

193. ingkang sêkar Jurudêmung | lampahing sastra pangarsi | pan wolu dhawah nglêgêna | lan wolu pan suku nênggih | gya wolu dhawah sukunya | lan wolu nglêgêna nuli ||

194. nulya wolu dhawah suku | gya wolu nglêgêna malih | lan wolu dhawah sukunya | jangkêp sêpadanirèki | lan malih kang sêkar Lambang | angkating ngarsa pan sami ||

195. wolu wolu kaping wolu | sami nglêgênanirèki | dene sêkar Kuswaraga | angkat wolu tarung nênggih | lan wolu dhawah nglêgêna | nulya wolu wulu mêlik ||

196. anulya nêm dhawah suku (46) | gya wolu nglêgêna nuli | gya wolu dhawah wulunya | nulya wolu wulu malih | gya wolu dhawah nglêgêna | wolu dhawah suku nênggih ||

197. wolu[53] pada lingsanipun | jangkêp sêpadanirèki | wontên malih kang ingetang | apan sêkar Kuswarini | rolas dhawah suku nulya | nêm dhawah nglêgêna nênggih ||

198. nulya wolu dhawah suku | gya wolu nglêgêna malih | gya wolu dhawah wulunya | wolu dhawah suku malih | gya wolu dhawah talingan | jangkêp sêpadanirèki ||

199. pitung pada lingsa sampun | kang Kuswawirangrong nênggih | angkating sastra ingetang | angkat wolu wulu mêlik | gya wolu taling-tarungan | nulya nêm nglêgêna nênggih ||

200. gya sêkawan dhawah suku (47) | gya nêm dhawah wulu mêlik | lan pitu dhawah nglêgêna | myang wolu nglêgêna malih | wus jangkêp sêpadanira | mung pitung pada lingsèki ||

201. wontên malih kang ingetung | sêkar Kuswarangsang nênggih | wit rolas dhawah sukunya | gya nêm dhawah suku malih | anulya nênêm nglêgêna | wolu dhawah suku malih ||

202. gya wolu nglêgêna nêngguh | wolu dhawah wulu mêlik | gya pitu dhawah wulunya |

--- 3-4 : 17 ---

wolu dhawah suku nênggih | namung wolung pada lingsa | jangkêp sêpadanirèki ||

203. wontên malih kang ingetung | kang sêkar Maesalangit | angkating sastra pangarsa | kalih wêlas dhawah taling | gya pitu dhawah sukunya | nulya wolu wulu mêlik ||

204. wolu malih taling-tarung | wolu taling-tarung malih | namung gangsal pada lingsa | jangkêp sêpadanirèki | de kang sêkar Palugangsa | angkating ngarsa winilis ||

205. wolu dhawah taling-tarung (48) | nulya nêm nglêgêna nênggih | gya wolu dhawah talingan | rolas dhawah taling malih | gya sanga dhawah sukunya | nulya wolu wulu mêlik ||

206. nulya wolu dhawah wulu | mung pitung pada lingsèki | wus jangkêp sêpadanira | de sêkar Palugon nênggih | angkating sastra pangarsa | wolu dhawah wulu mêlik ||

207. wolu malih taling-tarung | wolu taling-tarung malih | lan wolu dhawah nglêgêna | wolu dhawah suku nênggih | wolu dhawah wulu nulya | wolu malih dhawah taling ||

208. wolu malih taling-tarung | mung wolung pada lingsèki | wus jangkêp sêpadanira | de sêkar Mêgatruh nênggih | pan angkat rolas sukunya | nulya wolu wulu mêlik ||

209. wolu malih dhawah suku (49) | wolu malih wulu mêlik | lan wolu taling-tarungan | mung gangsal pada lingsèki | wus jangkêp sêpadanira | sêkar Maskumambang nênggih ||

210. angkat rolas dhawah wulu | nulya nêm nglêgêna nuli | gya wolu dhawah wulunya | lan wolu nglêgêna malih | namung kawan pada lingsa | jangkêp sêpadanirèki ||

211. dene ingkang sêkar Pucung | angkat rolas suku nênggih | nulya nêm dhawah nglêgêna | gya wolu dhawah wulu mlik | gya rolas dhawah nglêgêna | pat pada lingsa njangkêpi ||

212. kang sêkar Bêlabak nêngguh | angkat papat-papat ping tri | gya tiga dhawah talingan | mung tri pada lingsa sami | wus jangkêp sêpadanira | têlas sêkar têngahan nis ||

213. kathahipun sanga likur (50) | sêkar têngahan puniki | kang sêkar kidung macapat | kawit sêkar Dhandhanggêndhis | sêdasa dhawah wulunya | sêdasa nglêgêna nênggih ||

214. wolu dhawah talingipun | nulya pitu suku nênggih | gya sanga dhawah wulunya | lan pitu nglêgêna nuli | apan nêm dhawah sukunya | gya wolu nglêgêna malih ||

215. nulya rolas dhawah wulu | gya pitu nglêgêna nênggih | pan sêdasa pada lingsa | jangkêp sêpadanirèki | kang sêkar Asmarandana | angkat wolu wulu mêlik ||

216. gya wolu nglêgêna nêngguh | wolu dhawah mure taling | anulya wolu nglêgêna | myang pitu nglêgêna malih | gya wolu dhawah sukunya | myang wolu nglêgêna malih ||

217. mung pitung pada lingsèku (51) | jangkêp sêpada lingsèki | kang sêkar pangkur ingetang |

--- 3-4 : 18 ---

pan wolu nglêgêna nuli | sêwêlas dhawah wulunya | wolu dhawah suku nênggih ||

218. gya pitu nglêgêna nêngguh | nulya rolas sukunèki | anulya wolu nglêgêna | wolu malih wulu mêlik | namung pitung pada lingsa | jangkêp sêpadanirèki ||

219. kang sêkar Sinom ingetung | wit wolu nglêgêna nênggih | gya wolu dhawah wulunya | lan wolu nglêgêna nuli | gya wolu dhawah wulunya | nulya pitu wulu mêlik ||

220. nulya walu[54] dhawah suku | lan pitu nglêgêna nênggih | gya wolu dhawah wulunya | gya rolas nglêgêna nênggih | namung sangang pada lingsa | jangkêp sêpadanirèki ||

221. kang sêkar Durma ingetung | wit rolas nglêgêna nuli | gya pitu dhawah wulunya | nulya nêm nglêgêna nuli | gya pitu dhawah nglêgêna | wolu dhawah wulu mêlik ||

222. gya gangsal nglêgêna nêngguh (52) | gya pitu dhawah wulu mlik | pitung pada lingsanira | jangkêp sêpadanirèki | kang sêkar Mijil ingetang | wit sêdasa wulu mêlik ||

223. nulya nênêm taling-tarung | gya sêdasa dhawah taling | sêdasa dhawah wulunya | anulya nêm wulu malih | nulya nêm dhawah sukunya | amung nêm pada lingsèki ||

224. wus jangkêp sêpadanipun | dene kang sêkar Kinanthi | witolu[55] dhawah sukunya | nulya wolu wulu mêlik | gya wolu dhawah nglêgêna | wolu malih wulu mêlik ||

225. gya wolu nglêgêna gupuh | wolu dhawah wulu mêlik | wolung pada lingsanira | jangkêp sêpadanirèki | inggih punika lampahnya | sêkar-sêkar sêdayèki ||

227. Ki Bayi suka ing kalbu | myarsa ing kidung kêkawin | nahwune kang sastra Jawa | têmbung lan têmbang ginati | Ki Bayi Panurta suka | mèsêm angandika aris ||

228. si paman Prênjana luhung | nyata yèn wus alim Jawi | suawi paman Lawatan | dika nêmbang Sulanjari | Ki Lawatan tur sêndika | ngalêsêd ngewahi linggih ||

229. dhèhèm watuk sêgu-sêgu | mapanakên swaranèki | mèsêm mathêt atrap sila | tangane siduwèng wêntis | dumancunging dhêsthar thinap | nulya nêmbang Sulanjari ||

230. ulone landhung amuluh (54) | rêmêk gêng mêmbat rum manis | gêdhêg lenggok gulunira | moyog-moyog lambungnèki | dariji gênah wilangan | angkat wolu nêm ping kalih ||

231. Sri Karna kasrêg inirup[60] | sinèp linêpasan nênggih |

--- 3-4 : 19 ---

warastra pinarêk dira | ngadêg mamuling anuli | ngawe ri laruting bala | lara rêbah lajêngnèki ||

232. Bima ngêbak lêpas amuk | tininghalanira nênggih | mabad gajah rata bêntar | trênyuh sing inarug nuli | tinêmbungira ring gada | kasulayah jangkêpnèki ||

233. Ki Bayi suka gumuyu | nora jaman[61] iki |[62] swara sêdhêngan kêpenak | wong wis tau nèng nêgari | paprigêlane abeda | têmbang-têmbunge amathis ||

234. mandahne nonomanipun | tua-tua mêksih dhangdhing | dhuh paman sêpisan êngkas | kula kêsupèn sêkêdhik | sêkar Sasadra kawêkas | sami kalih dasanèki ||

235. kadipundi kaotipun (55) | Sasadra lan Sulanjari | Ki Lawatan nulya nêmbang | swara wilête ginambi | mèh rahina sêmu bang hyang[63] | aruna kadhi netraning ||

236. angga rapuh lajêngipun | gya sabdani kokila ring | kanigara lajêngira | gya sakêtêrni kidung ning | akung lwir wuwusing nulya | wini panca papêtêking ||

237. ayam wana lajêngipun | ring pagakan lajêng malih | gya mrak anguhuh[64] brêmara | angrêbasa kusuma ring | para aswana rum purna | jangkêp sêpadanirèki ||

238. mèsêm Ki Bayi amuwus | enak sasadaranèki | jamak mêngkono lir paman | Lawatan wong nêmbang Kawi | aja kaya Widiguna | mung Gurisa pintêrnèki ||

239. padha marenea cêblung (56) | pra dhalang kang pramèng ringgit | sira padha gugurua | mring paman Lawatan bêcik | Cêrmasana Widiguna | Widilêksana Thur Krucil ||

240. dhalang pan gupuh mangayun | cêlaking Lawatan nênggih | Ki Bayi tanya èh Guna | sirèku dhalang Matawis | êndi asalmu padesan | Widiguna matur aris ||

241. Matawis dhusun ing Bantul | nênggih Bantul-Bantul Kawis | sirèku apa ta dhasar | nak putuning dhalang ringgit | umatur Ki Widiguna | won-awon inggih naluri ||

242. pan kêbanton marasêpuh | sami dhalang purwa saking | wiji ing Jodhog Lipura | marasêpuh kula nguni | turuning dhalang dalêman | Ki Lêbdapura kang nami ||

243. yèn mêngkono sira iku | tabon pêdhalangan yêkti | kandêl dalilmu kabudan | apa kabèh padha luri | kêjaba si Cêrmasana | asli wong Wanamartèki ||

244. Ki Widilêksana matur (57) | kaula saking Bahrawi | yêktosipun asli Pajang | pun bapa nama Ki Rêdi- | lata turun Citralata | dhalang bagor dalêm nguni ||

245. tinanya Ki Thur umatur | kaula saking Kêdhiri | yêktose asli Blambangan | mila turun dhalang krucil | anama Ethur kewala | katêlah dalasan mami ||

--- 3-4 : 20 ---

246. sêdaya samya umatur | sami asli saking têbih | rèhning tiang nistha-dama | pados têdhaning nak rabi | sapikantuking pajiwa | têmah katrêm anèng ngriki ||

247. kêraos samya pikantuk | saking gêng bêrkah jêng kyai | dhangan ing sakedah-kedah | sami kaangsalan bukti | nèng Wanamarta tyas cipta | kandhêm kèrêm anèng ngriki ||

248. Ki Baywangling ya[65] sukur (58) | sira kaolehan budi | puniku paman Lawatan | prayogi winulang kawin | kang dhalang gêdhog nèh wulang | mênggalang dita watangi ||

249. lah paman wawi tinêmbung | mênggalangipun dospundi | Ki Lawatan aturira | mênggalang punika mijil | inggih mêkatên ungêlnya | nulya Ki Lawatan wiwit ||

250. swara rum mijil sang prabu | saking jro puri anênggih | lampahira alon nulya | ginarêbêg lajêngnèki | ing dyah baya[66] kèh endah |[67] wanodya lir widadari ||

251. sang prabu ya lajêngipun | pêkik lir Asmara nuli | nuntên jangkêp sêpadanya | Ki Bayi ngandika aris | wawi paman dita watang | Ki Lawatan amiwiti ||

252. anggalêndêm swaranya rum | hyang candra purnama murti | pinangka dipa anulya | ning wêngi lajêngirèki | lintang araras kumênyar | jaladara dipaning sih ||

253. katrangan pandyating nêngguh (59) | kilat thathit lajêngnèki | anarnatèng limut nulya | riris adulur lan nênggih | lan imur rumning mulat gya | suratsari[68] jangkêpnèki ||

254. Ki Bayi mès[69] lingnya rum | mara lah tirunên iki | iku gon-anggoning dhalang | wajib guguru kang bêcik | dhalang mono sing pralêbda | dadi manirolèh bathi ||

255. padha pakolèhirèku | wajib pêrlu amrih bêcik | mundhak kapintêranira | anggunggung kang anitèni | kuncara ing kana-kana | dhalang Wanamarta bêcik ||

256. ingkang liningan tumungkul | nêmbah umatur nuwun sih | mêngkana antaranira | jêng kyai ngandika malih | lah payo padha bubaran | arip siang nambut kardi ||

257. tur sêndika sêdaya wus (60) | kang jagongan mundur mulih | Jèngwèsthi lan para paman | bodhol sarerehanèki | Ki Bayi malêbèng wisma | lênggah tanya mring Malarsih ||

258. lah êndi iki putramu | bagus pêngantèn Mongragi | matur putra Ni Turida | mêksih sênêt nèng panêpin | wau kala wêktu dhahar | kaula kèn nitik sêpi ||

259. tan wontên sêbawanipun | samya jrih ingkang ngaturi | pan sinaosan kewala | Ki Bayi ngandika aris | lah ya wis alkamdulilah | payo mulih Ni Malarsih ||

260. jêng kyai anulya kondur | lan garwa Nikèn Malarsih |

--- 3-4 : 21 ---

ingiring sarencangira | santri Luci anèng ngarsi | anggawa êtinge gêlas | gumarudug magêrsari ||

261. tuwin kiai pêngulu | luk salam sumimpang margi | samya mulih soang-soang | ya ta kang kantun pêndhapi | sira Ki Mas Jayèngraga | lan paman Kulawiryèki ||

262. Jèngraga aris amuwus (61) | wawi paman talu malih | awon nganggur piambakan | Ki Kulawirya nauri | lah ya karo karêpira | manira têka umiring ||

263. kang putra malih amuwus | paman mênawi marêngi | ngagêma têkês prayoga | kang paman gumuyu nuli | angagêm têkês cèplêsan | angling maring santri-santri ||

264. padha lungguha kang têpung | wus ombèr papane linggih | bagor magêrsari mapan | miwah para santri-santri | kang nonton mêksih akathah | kêdhik ingkang sami mulih ||

265. sangsaya pakolih dulu | Jayèngraga ngandika ris | punapa gêndhinge paman | suawi bêksa lan mami | Kulawirya lon ngandika | Pêtungwulung gya Ginonjing ||

266. Ki Jayèngraga amuwus (62) | miwiti lêlagon singir | ngêlik ngunkung tumlawongan | la ilaha ilallahi | Muhammadurasululah | nulya santri naurani ||

267. gumêrêmpêg swara barung | ngayud-ayud langkung asri | nulya ngadêg Sênu Surat | anyarimpi ronggèng kalih | Jayèngraga trêbangira | pinaringkên Gus Arpani ||

268. nulya jumênêng sang bagus | kêlawan Kulawiryèki | ambêksa rangin Mêtaram | pra bagor kêplok mawanti | amiwir sondhèr araras | sèdhêt amacak rêspati ||

269. acandhang asta ngêrajung | angikal ukêl titinggil | jariji gêtêr kêjêran | amanggêl tangjêg narisig | aebat sarpa kadhangan | ambuncang kunca kumitir ||

270. angridhong grudha nêladhung (63) | amênthang mêthèngthèng kadi | sawung sawangan tarungan | anyimpar mêrak kasimpir | angigêl parigêl manggal | lambung angula ngêlangi ||

271. sinêmbadèng Surat Sênu | narimpi ringgit sarimbit | rumakêting kawilêtan | malulut lumalat ing sih | anglèngèk mungsêr nèng ngarsa | sisirig tingtingan ngênting ||

272. amathêt kêclat sumêmprung | mamprêng ngalètèr ngidêri | sumrêpêt nindur tilapan | prêt-uprêtan prapta lari | sang pria anglir mardangga | sinambêr ing kèkèt kêsit ||

273. lumarap angudêr nindur | tumèplêk caplêk ngijèni | Ki Jayèngraga Gus Surat | Sênu Ki Kulawiryèki | amênthang asta andhêngklang | nêngkah lambung lambang liring ||

274. amungsêr pagolan pupu | mêmêtêk amathêt lathi | isthanira lir amothah | kathah ature kumantil | sang pria ro lir kêlana | ngalaga jayèng prang tandhing ||

--- 3-4 : 22 ---

275. tinanggalèng garwanipun (64) | manusul atawan tangis | sumamar ing tyas sih marma | eman mênawa sor jurit | mêngkana raras èsthanya | sindhèn anglik lir nangisi ||

276. prianya kadya tan keguh | pêpagol malang ing wêntis | tan watos têtêsing tiwas | ngamêr-amêr ing garwa sih | solahing jangga linglingan | asangkut buburon liring ||

277. kumalepat sênthot mundur | akalangan langên ngêlik | ronggèng ro pêncar asimpar | sindhèn saplak tan sarênti | tuwin kêcaping parikan | rêrekan wangsalan sami ||

278. dhuh kusuma apisadu | cêlore dèn wor lan liring | srênging karsa pasugata | lun-aluning sayanadi[70] | karêpe dèn ladènana | sêmune kêlangkung brangti ||

279. siti rêngka gayung sumur (65) | gêgêlang munggèng jariji | kêtula nora lèh tamba | lali uripe kinardi | bayantaka linggar sana | dene kênuring undhagi ||

280. srat pêpacak kang ginadhuh | sipating dat nora mati | kewala ngalih panggonan | tirta maya ya ilahi | supana loro paranya | êningna tyas ywa nimpangi ||

281. lalu mangsa marga ciut | panusuling magut jurit | kasèp rupak bantu brangta | barat sira ya ilahi | pasewakan jro nayana | pususên drianirèki ||

282. mangun arja jayèng ranu | kang tinut sabarang kardi | pan têmbaya angaula | nata dewa wrêksa aking | kursi lawak sikil dênta | gurua paraning pati ||

283. gagak bang salin pandulu | wana lit pinggir pêsisir | tulung dudu kêtêbira | sarah madu bibis tasik | panjarane wong awirya | lamun kondur ing swarga di ||

284. nutug dènya bêksa alus (66) | gêndhingan niba Ginonjing | acangcut serong sarigak | asondhèr kawêng ubêd ji | bubuntar tali wangsulan | adhupak gagah tan wigih ||

285. tangjêg cengkok cèkèh kukuh | sarêng tandangira kalih | para bagor ngadêg samya | kêploke gaprok wawanti | anggobyog kang têrbang kêndhang | angklung sêngkrak umrês ngênthir ||

286. pong pêk prong brung klur klur thir thur | cruk cruk crak krok klung bêng pung gring | thung plêk thung plêk plak blang plak blang | pyak pyak bêm pêp brung[71] bring | kêtèngtèng nguk pêp pêp bah bah | bah gur bah gur tong ting tong gring ||

287. samya ngantêp sukanipun | barung dalah kang ningali | sarta kêndhange kinêmpyang | angklung wor kêplok gora tri | Cêrmasana Widhiguna | wong roro samya badhudi ||

288. kang bêksa nutug sêkayun (67) | nêlas rekane pêngibing | ambapang mênthang andhêngklang | ukêl tapis angêtibing | aebat garudha kagyat | naricig ngijig sisirig ||

289. nyunguk nyangkluk pacak gulu | èjègan klêk oklak-aklik | asta kipat gêtêr kadya |

--- 3-4 : 23 ---

pêthiting sarpa kêpipit | ngêmbyak gidrah runjah-runjah | anggêdidang ngolang-aling ||

290. umaju bandhil anyurung | ngandhêg ngindha-indha jêglig | anêrècèt kicat-kicat | cingcag kêcingcak ajingjing | angglong lir tungkak kaborang | ilo-ilo aliliring ||

291. anggiwar wêr muwêr kêsrug (68) | srisig srêg sinrêg tan srênti | anjingklak nglênggak andhangak | langak-langak alilingik | atindak banyak nyiluman | gêdrug lingak-linguk miling ||

292. sisiring surungan ujung | ajêng-ajêngan ngajoni | lang[72] ramening abêksa | samya rahabira kalih | kêplok sênggak babanggenan | kang ningali suka ngênting ||

293. sami katêmbèn dudulu | dèrèng miat kang kadyèki | tongtonan sasore mula | milane tan ana arip | akathah paraning suka | tuwin myat ing Jayèngragi ||

294. abagus bêksane alus | sakathahe kang parèstri | pra pêrapat manca lima | randha wulanjar dudungik | salong somahan acipta | samyanjrak tan nêdya mulih ||

295. dadia pangobèngipun (69) | mawongan mring Jayèngragi | nora kudu binalanja | mung ginapea bae wis | sêdayèstri pan mêngkana | sêngsêm maring Jayèngragi ||

296. kang abêksa dangu anut | luaran dènira ngibing | têrêbang gobyog sêsêgan | anduduk kêndhang tinitir | sapratêloning irama | ngêndhêlong suwuking gêndhing ||

297. samya lèrèn sêdaya wus | tata dènira alinggih | winantu sugatanira | patehan myang wedang kopi | miwah nyamikan mawarna | prayoga lir sorenèki ||

298. Jèngraga aris amuwus | payo kono sanak santri | padha sasêmbèn[73] nyamikan | sakarine inganipis | sêdaya matur sêndika | samya nyamik ngaring-aring ||

299. Jèngraga malih amuwus | prayogi nutug saratri | yèn wus aring rèrènira | pra bagor ngibing agênti | têtomboke angrong uwang | lan sapa kang dhangan ngibing ||

300. yèn wus ngibing kang alungguh (70) | nuli wong jaba kang ngibing | padha atomboka nyuwang | mêngko pajar bae uwis | Widiguna ambadhuda | wong roro jênêngi ngibing ||

301. mundhuta bokor dèn gupuh | Ripin lan mundhuta dhuwit | rong real bolong dèn enggal | Nuripin tan dangu prapti | wus katur bokor myang arta | dinèkèk têngah pêndhapi ||

302. Kulawirya tombokipun | sreal winor ing bokor wis | wêrata parentahira | jawi lêbêt wus miranti | berag sêdaya kang nêdya | angibing mawi nomboki ||

303. dènya samya lèrèn nutug | Jayèngraga ngandika ris | yèn wis lah payo lêkasa | sapa kang miwiti ngibing | anjaluka gêgêndhingan | sasênêngira pribadi ||

--- 3-4 : 24 ---

304. kang bawa gêndhing gya talu (71) | gêndhing manut kang jaluki | rame mindhak rahabira | trêbang kêndhang angklung ngêntir | wor sru swaraning sauran | pangêliking ronggèng kalih ||

305. mêngkana sêdangunipun | kang angibing gênti-gênti | tan winuwus solahira | ya ta kang anèng ing masjid | panêpèn Sèh Amongraga | ingkang girisakên ngilmi ||

49. Gurisa

1. mêngkana ta sang abrangta | kang wuru dènira pana | apan wus sêsontên mila | dènya suhul ing Hyang Suksma | jênêk lagya kanikmatan | sarira wus tanpa sesa | saujur-ujure niba | katri priangga-priangga ||

2. mujur ngulon ngalor ngetan (72) | tan ana ingkang sêlaya | sangating pana pan padha | tinetah ing satariah | jlalah barjah isbandiah | amrat gaibing Pangeran | winêtara dangunira | apan tigang èwu napas ||

3. sira Ki Sèh Amongraga | uwus bakda wiridira | asêgu lawan istigpar | tan antara ingkang garwa | Nikèn Tambangraras luar | dènira wirid sampurna | cèthi Cênthini tan pae | samya bakda dènya bengat ||

4. gya patakur ing Hyang Suksma | nalangsa minta apura | saking kiparat ing donya | akèh kang dadya gigila | taksis langiping kaula | arale kang bangsa riah | kontrag kêraos ing dria | lupute tan ana sêla ||

5. katêlu pisan mêngkana | ikraling nala nalangsa | dadya samya nênggak waspa | misêsêg napas dhucungan | ting salênggruk kawistara | karuna tanpa kêrana | kêranane brangtanira | maring Hyang ingkang amurba ||

6. wus mêngkana Sèh Mongraga (73) | tyasira lêjar wentehan | aningali maring garwa | kang mêntas luaran pana | sih mingsêg-mingsêg karuna | lan Cênthini nora beda | sang monêng alon ngandika | sarta sung salam mring garwa ||

7. lan Cênthini sinalaman | lingira Sèh Amongraga | yayi sira karahmatan | [...] |[74] yèku aplalu ngagêsang | pasêmon saking Hyang Suksma | pêpucukaning nugraha | iku angrahmati sira ||

8. ya ta Nikèn Tambangraras | umatur nalangsèng raka | kaula darmi kewala | amundhi bêrkah paduka | jiwangga tanpa jamuga | lir sarah munggèng lautan | ing kersa ngrèh tan[75] sesa | ing mangke praptèng wêkasan ||

9. kang raka arum ngandika (74) | yayi alkamdulilahi | muga sira tinulusna | santosane tokidira | nulya Ki Sèh Amongraga | maring patirtan akadas | Tambangraras tan kêna sah | myang Cênthini samya kadas ||

10. wusnya toyastuti samya | ramah[76] malih tangatira |

--- 3-4 : 25 ---

sukril wuluki tahyatal | masjidi kalih rêkangat | sawusira nulya ngangkat | tahajut rolas rêkangat | garwa cèthi makmum samya | pan wus saeka ing tingkah ||

13. yèn nuju kalimahira | wasjud waktarib anulya | ing adêge sinujudan | ing sabên-sabên mêngkana | gumulung rolas rêkangat | wus antara tangatira | nêm salam rêkangat akir | tahyat sarta tumaninah ||

14. têrtib ing iptitahira | nulya salam awal akir | sawusira bakda tangat | amapanakên ing bengat | wus lobok nora rêkasa | panarike wiridira | aguyêng ngayêngi rasa | rasa rasaning sarira ||

16. wus dangu wuru worira (76) | mêngkana Sèh Amongraga | dodonga nglindhung ing Suksma | munkiri kiparat donya | wus linuar wiridira | aris dènira ngandika | mring garwa Kèn Tambangraras | yayi sira anuduha ||

17. marang iku cèthinira | Cênthini konên pêpandam | gupuh kang garwa kèn pasang | pandam Ni Cênthini sigra | tan adangu nulya prapta | patrangan sumaos ngarsa | wau Nikèn Tambangraras | umatur marang kang raka ||

18. punika rayinta prapta | Rarasati saos dhahar | Sèh Mongraga ris ngandika | ia ing kene kewala | Rarasati majêng ngarsa | angladèni mring kang raka | Cênthini nampa rampadan | lancaran tinatèng ngarsa ||

19. Tambangraras saos tirta (77) | anèng bokor pawijikan | ngandika Sèh Amongraga | payo yayi lan rinira | kêmbul nadhah lan manira | kang garwa ris aturira | pukulun anuwun duka | ajrih durakèng Hyang Suksma ||

20. namung ngalap bêrkah tuan | pakeceran tapak asta | [...] |[81] Sèh Mongraga gya atirta | adan lêkas dènya nadhah | pulukira sakêmlaka | adangu pangêpêlira | dhinahar tan pati ulam ||

--- 3-4 : 26 ---

21. amung paru kang dhinahar | sêkêdhik lawan lalaban | têmu poh lawan lêmpuyang | pikantuk dènira dhahar | pan angsal pitung pulukan | atobe ping kawan wêlas | tan kêwawa nutugêna | nulya atuturuh asta ||

22. wus suci dènya atirta (78) | rampadan ambêng linarad | Cênthini uthi anata | ingingsêd nèng ngarsanira | garwa ri nadhah carikan | tan pati pikantuk nadhah | wus nutug nulya luaran | sigra ingundurkên samya ||

23. Cênthini nadhah lorodan | sarêng parèstri wêrata | samya tuwuk sêdayanya | luaran kang samya nadhah | lancaran tinatèng dhulang | kang anampa wus samêkta | Nikèn Rarasati nêmbah | mundur saking ngarsèng raka ||

24. gya dhêdharan majêng ngarsa | wowohan olah-olahan | myang patèhan mêmanisan | wus samêkta anèng ngarsa | kang nampa mundur sêdaya | ya ta Ki Sèh Amongraga | ngandika marang kang garwa | yayi mungguh ing ngagêsang ||

25. lah kawruhana dènira | mungguh lakune kang bengat | kudu pinrih lobok lanyah | lanyahe kudu anetah | saking patang prêkaranya | sarengat ing wiridira | lawan tarekating wirid | miwah kakekating wirid ||

26. tuwin makripating wirid (79) | iku yayi wruhanira | sarengating wirid ika | nêbut sawiji kalimah | pan la ilaha ilalah | nut panjing wêktuning napas | tanasubing mukaranah | ngling ing ati sanubari ||

27. ya la ilaha ilalah | pan ora nana Pangeran | anging Allah ingkang êsa | kang dadèkên[82] sêdaya |[83] kudu mêngkono ciptanya | tan kêna kêsêlan basa | ing dalêm sajroning cipta | dening tarekating wirid ||

28. lapal ilalah-ilalah | nut anpas kang manjing mêdal | tanasubing mukaranah | pamuwusing ati puad | anging Allah kang sun sêmbah | pan mêngkono tan kênora | yayi ywa kanti kasêlan | lian osik kang kadyèka ||

29. dene kakekating wirid (80) | lapalira Allah Allah | nut tanapas manjing mêdal | tanasubing mukaranah | unining ati maknawi | angandêl nyataning Allah | kudu mêngkono kang cipta | tan kêna kêsêlan lian ||

30. dene makripating wirid | hu hu hu hu lapalira | pan anut wêtuning nupus | tanasubing mukaranah | pamuwusing ati siri | Allah pan uripe langgêng | mêngkono tan kêna nora | anadene napas ika ||

31. ingkang mêdal saking lesan | anpas kang mêdal ing karna | tanapas kang mêdal netra | nupus kang mêdal ing grana | dene wiriding sarengat | apan wirid satariah | apan kaji salatira | ambuntu tigang prêkara ||

32. karna netra grananira (81) | amêngakakên sajuga |

--- 3-4 : 27 ---

mung lesan apêngalulah | dene wiriding tarekat | ia wirid isbandiah | apan kusta salatira | ambuntu tigang prêkara | grana netra lesanira ||

33. amêngakakên sajuga | mung talingan asmaullah | dening wiriding hakekat | apan ia wirid barjah | iku daim salatira | ambuntu tigang prêkara | lesan grana karnanira | amêngakakên sajuga ||

34. mung paningal sipatulah | dene wiriding makripat | pan ia wirid jalalah | ismungalim salatira | ambuntu tigang prêkara | netra karna lesanira | amêngakakên sajuga | mung gêrana êdatolah ||

35. iku yayi lanyahêna (82) | yèn uwis nora rêkasa | ya ing dalêm bengatira | sampurnaning pat prêkara | kang kaucap mau ika | ingkang dhingin sampurnanya | apêngalu tan rêkasa | kaping kalih sampurnanya ||

36. asmaulah tan rêkasa | lan kaping tri sampurnanya | sipatulah tan rumasa | kaping pat sampurnanira | datulah tan ana rasa | ia yayi iku ingkang | dèn rani gaibing Allah | tan kêna kinaya apa ||

37. nora nana kang kêlilan | ambukaa gaibing Hyang | mung mukmin kang wus musliman | ya kang sêntosa bengatnya | maring Hyang kang Maha Mulya | kêrana ingkang wus bisa | mujud makal[84] mung mukmin kas | yayi iku kang kêlilan ||

38. ambuka gaibing Allah | janma kang wus wujud makal | iku roroning atunggal | paworing[85] kaula Gusti | sanalikane ing kono | mulane ingaran tunggal | sabab tunggal ing pinangka | dene mungguhing Pangeran ||

39. dat sipat asma apêngal (83) | de ta mungguh ing kaula | wujud ngèlmu ênur suhud | nyatane amor tan beda | padha kênane ngaranan | dat sipat asma apêngal | wujud ngèlmu ênur suhud | karone kêna ngaranan ||

40. Gusti kêlawan kaula | tan pae-pinae sama | sira Ni Kèn Tambangraras | manêmbah matur ing raka | amba punapa kêlilan | umatur ing jêng paduka | wau Ki Sèh Amongraga | aris dènira ngandika ||

41. iyèngsun lilani sira | aturira Tambangraras | bab dat sipat asma apngal | lan wujud ngèlmu nur suhud | nyatane ingkang sênyata | kang mugi tuan sung wulang | marang gêbal padukamba | kang brangta kawêlas-arsa ||

42. angga lir bantala bêlah (84) | mangkya kêdhawahan jawah | mèh rapêt bêlahing bumi | jêng tuan nampurnakêna | tungtuming tyas kang anêla | nuwun balêbah ing wulang | supaya bantala rahmat | idayat wuwulang tuan ||

--- 3-4 : 28 ---

sipat iku kaelokan | tan kêna ingèmpêr-èmpêr[87] ||

44. de yayi nyataning asma | asma iku apa[88] langgêng | nora kêna pinaido | ya yayi nyataning apngal | ya apêngal iku pêsthi | nora kêna sinikara | iku yayi wruhanira | dene wujud nyatanira ||

45. anane kita punika (85) | kêlawan dating Hyang Suksma | dene ngèlmu kang sênyata | nyataning ngèlmu pan uni | ya kêlawan sipating Hyang | dene nyatane kang ênur | nyataning pan urip kita | kêlawan ya asmaning Hyang ||

46. dene nyataning kang suhud | nyatane pan ajal kita | kêlawan apêngaling Hyang | wujud kita ya dating Hyang | ngèlmu kita sipating Hyang | ênur kita asmaning Hyang | suhud kita apngaling Hyang | iku yayi ingaranan ||

47. wujud makal[89] jatineka | basa makal iku yayi | patêmon kaula gusti | iku makal namanira | datan gusti tan kaula | ya gusti ia kaula | gusti kang sipat kaula | kaula kang sipat gusti ||

48. yayi ia iku makal (86) | gaibing roroning tunggal | nora tunggal nora pisah | tan kêkalih tan sajuga | nora ewuh nora gampang | loro-loroning atunggal | ia ewuh ia gampang | ananing Hyang wujud kita ||

49. ikram kita wajibing Hyang | iku wujud makal ranya | paguting kaula gusti | anèng jamaning akompang[90] | plêng wêng-uwêng suwung gêmplung | yèku makal namanira | sira yayi dèn waspada | marang sêjatining nora ||

50. yèn wus bisa lobok yayi | yèku wujuding nugraha | wus makale dhèwèkira | makal tan kênaning rusak | urip tan kênaning pati | muni tan kênaning luput | langgêng bae sêlamine[91] | lamine nora watêsan ||

51. yèku pok-pokane ing kak (87) | poma yayi ywa pepeka | tokitêna ing tyasira | ingkang tan kêlawan-lawan | sira kang amokal mring sun | sun makal marang Pangeran | Pangeran makal ing sira | sira kang rumasa makal ||

52. ywa rumasa yèn tan makal | iku yayi mungguh ing kak | kang tan kêna winicara | kêjaba kang wus anunggal | ubaya saekakapti[92] | iku yayi pasênêtan | rasa kang nèng jroning gaib | yèn wus tumanêm ing sira ||

53. pêpêtên ywa kawanguran | ingkang agêmi akunci | kang narima maring titah | tutupên ing wêdi asih | maring Hyang ingkang amurba | angadili ing dumadi | adiling Hyang rong prêkara | angganjar lawan aniksa ||

54. dene yayi kang ginanjar (88) | wong kang ngêgungakên ing Hyang | de yayi ingkang siniksa | wong kang angapêskên ing Hyang | iku yayi kawruhana | kang ati-ati ing titah | aywa têkabur ing manah | atawa yèn kawicara ||

--- 3-4 : 29 ---

55. iku ngapêskên Hyang Suksma | ya kang mêngkono têmahan | ganjaran asalin siksa | sabab dening kibirira | ya mulane yayi sira | kang wêdi asih apasrah | kang kumambang wisesèng Hyang | ywa pêgat sêmbah pujinta ||

56. marang Hyang kang Maha Mulya | poma yayi ywa nalimpang | mring cipta ingkang maksiat | mêngkana Ni Tambangraras | nêratas tyasira padhang | nêrawang nora sumêlang | mêlêng wuwulanging raka | kabuka kalbunira dyah ||

57. cipta wus cakup kacupan | sakêcap tan ana ninang | lir kaywaking pinancaka | mèntèr antèr antaranya | umatur sayèsmu waspa | tan sagêd kaula nabda | sumanggèng kêrsa jêng tuan | kaula darmi lumampah ||

58. dhumatênga lara pêjah (89) | tan sumêlang ngèstu pada | kang raka aris ngandika | ya yayi alkamdulilah | kang muga sira lulusa | sinung kanugrahaning Hyang | sarwi niung lungayanya | ingusap srinatanira ||

59. pinêtêk larapanira | astaning raka kangêtan | maruntus riwe sang rêtna | kêkêtêging githok sumyar | mung ukur-ukur kewala | wontên labête nêratab | kang raka anamur sabda | yayi mungguh kawasèng Hyang ||

60. adhêkêt nora gêpokan | adohe nora wangênan | kita lir ulam sêgara | sêgara upamaning Hyang | anglimputi iwak kabèh[93] | jaba jro paripolahnya | si iwak saking sêgara | saprandene tan rumasa ||

61. lamun puniku kapurba (90) | kawisesa ing sêgara | mêngkono manèh kaula | tan uninga dhêkêtira | bênêr ujare prêlambang | suluk kidung kitab Jawa | kêmasan tan wruh ing rukmi[94] | sêrati tan wruh ing gajah ||

62. panêgar tan wruh ing kuda | kaula tan wruh ing gusti | mulane akèh kang wigar | anggagar kawruhe bubar | kaburu ing kibirira | kabur ngèlmune kêsasar | jubar ambêlasar nasar | pêngrasaning wus ambabar ||

63. aywa maha sira rara | nêrak kang wus linarangan | upamane wong apasa | owêl bataling sêpala | sira wus sinung nugraha | ginanjar ilham tyasira | kang garwa nuwun turira | tyasnya rapèh tan nêratab ||

64. pasang surupe wus kawrat (91) | cipta tan tuwuk winulang | kêlangkung ombèr tyasira | wus papêsthèn titah ing Hyang | tinitah èstri utama | anglangkungi kadang darma | brangtine marang Pangeran | bêgyantuk krama kasaman ||

65. kaidayating nugraha | winantu surasèng èlmu | sangsaya sênêning cahya | angulati ingawirya | ya ta wau nalikanya | ing ratri wus wêktu pajar | wau ta ingkang trêbangan | anduduk suwuk gêndhingnya ||

50. Dudukwuluh

1. abubaran pra bagor sêdayanipun | nulya samya kinèn mulih |

--- 3-4 : 30 ---

miwah wong nonton akukud | Jèngraga malbèng wismèki | acucul dènya mêrabot ||

2. sawusira lajêng mring patirtan adus | Widiguna amidèni | arta nèng bokor ingetung | totomboke angsalnèki | tiga wêlas real bolong ||

3. arta tiga wêlas pan pinara têlu (92) | saduman mring ringgit kalih | saduman mring kang ambadhud | saduman mring para santri | pandume sami kemawon ||

4. ngawan real wolung uwang langkungipun | wolung dhuwit dènya bagi | wusnya sigra sami mantuk | pra santri ambagi malih | kêduman ngawan wang kang wong ||

5. langkung nigang dhuwit sêdaya wus cukup | nulya lajêng maring masjid | samya dus mèt banyu wulu | kang wus suci ambêdhugi | Jamal Jamil adan suboh ||

6. abandhungan sêbawane adan subuh | lor kidul kulon angalik- | alik sanggèn-ênggènipun | kang cêlak myang ragi têbih | kang sarênti barung ulon ||

7. ing sadesa sawarnining tajug-tajug (93) | kang lagyadan kang pupuji | swaranya sri nganyut-anyut | mawor sêbawaning pêksi | wurahan myang ingon-ingon ||

8. gêmak mêlung asêngut prêkutut manggung | jalak mènco bèthèt nori | kruk babon sawung kêluruk | bèbèk banyak glathik êmprit | miwah mrak munya nyangungong ||

9. babon kruk-kruk lir wong wulu lagi kêmu | sawung kêluruk angêlik | kadya angadani subuh | banyak ngak-ngok lir ngimani | bèbèk kadya kunut alon ||

10. jalak mènco bèthèt nori lan prêkutut | pitik cilik glathik êmprit | lir pupujianing subuh | gêmak mêlung sênguk muni | nguk-nguk lir dikir lêlagon ||

11. dalimukan lir andonga limang wêktu (94) | dara bêkur kadya amin | mrak munya nyêngungong cohung | isthanira lir nangsibi | jaran ambrangingèh dhag-dhog ||

12. kadya gugah angênthongi santri subuh | wêdhus lir srêngên kon tangi | barung pêksi wana umyung | sikatan munya cinggoling | cocak agroyok kumroyok ||

13. wor kuthilang thethilungan bangun esuk | kêdhasih angasih-asih | tutuhu lir wong akukuk | nèng kaywagêng mêmêlingi | têkèk munya othok-othok ||

14. apan limrah wong sêdesa dènya subuh | awal mêksih pajar gidib | yèn wus adan barung umyung | pupujian langkung asri | sauran rampak lêlagon ||

15. datan lian wong sêdesa pujinipun (95) | astagpirulah halngalim | minkuli danbin ngalimu | walayagpiru dunubi | ila rabil ngalamino ||

16. kanan keri kulon wetan lor lan kidul | samya alêlagon puji | anganyut swaranira rum | wong tua barung rarywalit | alayu-layu amelog ||

17. gêrantangan lir sundari tri katiup | ing pracandha sru angidid | sring srang-srangan kapyarsa rum | wor swararsa agêgrami | myang pêpasar ting karêngkot ||

18. bangbangwetan lêkas tatrap awêwarung | lincaknya nyamikan enjing | lagya dadèn gêni murub | kang adol ledre surabi | anake alit dèn gendhong ||

--- 3-4 : 31 ---

19. mèh byar rina rêma saput lêmah pêdhut | sangsaya kèh sêbawaning | desarja lêlangênipun | rame swaraning kang jalmi | dulur nèng mêrga agolong ||

20. cêcaturan guguyon tutur-tinutur (96) | sawêngi tan bisa guling | karipan dènya dudulu | ana batur gus Suratin | ana Sênu kang dèn omong ||

21. ana Widiguna kang cinatur lucu | ana nutur Jayèngragi | asigit bagus abêsus | sasolahe jungkar angin | bisa wèh lam-lam ngêlamong ||

22. ting kulikik para bakul turut lurung | sami pêpasar anggili | kèsèr pipikul andulur | tunggal kang cinatur sami | kalane andulu gamboh ||

51. Gambuh

1. sirat mabang byar esuk | hyang surya mijil udayèng gunung | sirating hyang rawi mrabani salwiring | nahyani prêdapa wungu | sumringah sinoming kayon ||

2. kitri ingkang ngêrêmbyung (97) | kawijilan ujwalaning samsu | gambiraning kitri ron katubing angin | lir wadya suka pinagut | tampi ganjaraning katong ||

3. mêngkana èsthanipun | apan kathah alangên dinulu | ing sajroning desa ing Wanamartèki | saking arjaning dhusun gung | tan ana kang walang-atos ||

4. sêdaya sami cukup | pan Jêng Kyai Bayi bêrkahipun | rare alit jalu èstri samya ngaji | tan ana tajug kang suwung | kêbak ing saênggon-ênggon ||

5. gumrah ngaji nèng tajug | ana kang gêladhag ngaji kulhu | ana lagya tutug ikrak lan watini | kang wus tamat ngama sajud | ana kang ngejah kemawon ||

6. akèh kêrêng kang muruk | yèn tan bênêr sinabêtan wilur | gigitike wilah lir walêsan pancing | sêsrêngên sambi mumuruk | tansah nunutuh sarya kon ||

7. jèh ambahèkên tutur (98) | yèn wong ngaji amrih gangsaripun | yèn tutug lamyakunil sidhêkah inthil | ekrak opak kulhu sêkul | ida ja-a iku jongkong ||

8. akathah solahipun | arjaning dhusun tan wun cinatur | Ki Sèh Amongraga alênggah sêrimbit | sarta lan kang rayi wau | Jayèngraga sakaroron ||

9. Cênthini tansèngayun | angladèni sêsaosanipun | Ni Kèn Rarasati kang nata nèngarsi | patehan tenonganipun | dharan enjingan sumaos ||

10. sêrabi ledre puthu | tan kolak bikang jênang gêrêndul | gêmblong lèmpèng juadah gulali gêbing | lan bakaran pisang suluh | dhèndhèng gêpuk apêm kocor ||

11. munggwing paniratipun (99) | ing bale watangan dènya lungguh | gya kang rayi Jayèngwèsthi ingkang prapti | lan garwa rencang nèng pungkur | sarwi manggul dhulang loro ||

12. dhêdharan lawan bucu | praptèng made Jayèngraga mudhun | ingkang raka Amongraga angingsêdi | wus tata sami alungguh | dhêdharan lajêng sumaos ||

13. wus aglar anèngayun | nulya wau ingkang paman rawuh | Kulawirya lan sagarwanira katri | rencangira sarwi manggul | dhulang têlu abot-abot ||

--- 3-4 : 32 ---

14. dhêdharan lawan bucu | kupat lêgandha saabênipun | praptèng panirat kang putra samya ngèri | pan lajêng tinatèngayun | kupat lêgandha mirantos ||

15. datan antara dangu | Jêng Kyai Panurta[95] rawuh | lan kang garwa sakucumbu samya ngiring | santri Luci anèngayun | ngirid jodhang sarêmbat bot ||

16. kang putra duk andulu (100) | lamun ingkang rama ibu rawuh | sigra samya mudhun sing bale ngurmati | jêng kyai sêmada gupuh | myat ing putra mantu anor ||

17. Ki Bayipanurta wus | lênggah lan garwa kang putra gupuh | samya nêmbah sêdaya sarêng alinggih | jêng kyai alon amuwus | èh Wirya apa sirèko ||

18. banjur bae tan mantuk | ingkang rayi alon aturipun | inggih mantuk sêkêdhap bibaran enjing | pajar gidib samya mantuk | pan lajêng subuh kemawon ||

19. byar siang nulya wangsul | kang raka ngling gumujêng ya sukur | apa karo anggawa sarapan enjing | iki manèh bok ayumu | anggawa sèmèkan wayon ||

20. rada sompok gyanipun (101) | saenggane ngalih ing gènipun | nèng pêndhapa kang bawera bae bêcik | sêdaya sami umatur | sumanggèng kêrsa kemawon ||

21. jêng kyai nulya nuduh | èh Tiraga gêlarana gupuh | ing pêndhapa lampit kêlasa dèn aglis | ingkang dhinawuhan gupuh | tan adangu wus mirantos ||

22. kang rama alon muwus | wawi anak nèng pêndhapinipun | matur inggih sumangga kula umiring | nulya samya linggar mudhun | lênggah ing pêndhapa manggon ||

23. dhêdharan sêdayèku | samya ginawa sumaos ngayun | Ni Cênthini lan Sumbaling nglêladèni | wus tinata kadya wau | Ki Bayi ngandika alon ||

24. Luci undangên gupuh | Si Pêngulu Basarodin mupung | esuk yèn wus muruk marang santri-santri | kang liningan mentar dangu | tan antara nulya rawoh ||

25. Ki Bayi lingira rum (102) | di marene pêngulu alungguh | sira iku gêlis tua sun arani | tan sêmbada daging pupuk | sabobotmu gêlis repot ||

26. ki pêngulu umatur | ing[96] sêdasa kacandhak ing ribug | suku kula bêlakên tan sagêd mari | mila lampah grigah-griguh | kawêwahan sakit encok ||

27. Kulawirya gumuyu | punapyajêng jampi kang pêngulu | jampi encok ampuh gathèk sêk gya mari | dede bobok pan pituduh | mung sarat nanging sayêktos ||

28. yèn wontên manuk êngkuk | jinogedan anèngandhapipun | sampun êmpun yèn botên mibêr kang pêksi | bêr-bêr ya gawanên mabur | encokku ngaliha mrono ||

29. puniku japanipun | kang sami myarsa suka gumuyu | ki pêngulu ambêkuh mèsêm nauri | jêrku apa yèn kadyèku | tan pêsaja mung guguyon ||

30. nadyan yêktos puniku (103) | mawi anjogèd pan botên mungguh | linampahan tiang kadya awak mami | Ki Bayi mèsêm amuwus | èh gus Jamal Jamil kono ||

--- 3-4 : 33 ---

31. kêlamun duwe kawruh | tamba encok wong tua kawlas hyun | Sèh Mongraga sumambung umatur aris | inggih Jamal sabênipun | sagêd anjampèni encok ||

32. asênggak ki pêngulu | dhuh inggih alkamdulilah sukur | kula ngalap bêrkah adhi Jamal Jamil | sarta idine sang bagus | prayogi ngriki alunggoh ||

33. Jamal Jamil turipun | nuwun ajrih lan dede dhudhukun | Ki Baywangling mungguha gus Jamal Jamil | lungguha lan ki pêngulu | cêlakan bae ing kono ||

34. amêksa ki pêngulu (104) | ngawe cêluk-cêluk manthuk-manthuk | sampun taha gih sampun ran dèn lilani | Sèh Mongraga ngandika rum | lah ya lungguha ing kono ||

35. Ki Jamal Jamil gupuh | lênggah tunggil lan kyai pêngulu | Kyai Basarodin suka angingsêdi | kadospundi tambanipun | ingkang nyarasakên encok ||

36. Ki Jamal aturipun | jampi encok inggih adatipun | ingkang sampun kêlampahan kèh kang mari | sarate punika namung | isining bendha kang gesot ||

37. kêlawan cabe wungkuk | pan sêlawe lan sarêm sawuku | sawuku thil kang bendha gesot sêtunggil | pinipis ingkang alêmbut | tinoyanan êmpon-êmpon ||

38. kewala pathinipun (105) | rambah ping sêlawe dènya jamu | kaping kalih sawun[97] dènira jampi | sarêng tanggal pisanipun | lan tanggal limalas kono ||

39. sabên-sabên puniku | kang ajangkêp sêlawe jamu[98] | insa Allah kang sakit encok pan mari | oyoding sêsakit larut | kuat balung daging otot ||

40. sêgêr marang ing purus | dhatêng napas aring antêng landhung | lan têwêkal mêlèk ratri tan patyarip | badan asaras sakojur | manah enggar tan mirangrong ||

52. Wirangrong

1. pêngulu lêga tyasnèki | myarsa kojah jampi jompo | mituhu wirayat manthuk-manthuk | kêduga sarya ngling | dhuh bagus Jamil Jamal | kêlangkung alkamdulilah ||

2. Ki Bayipanurta angling (106) | pêngulu bêgyolih kaol | apan manirarsa ia milu | agawe jêjampi | wis bunuhe wong tua | agujih krêp sakitira ||

3. ki pêngulu matur aris | dhuh inggih apan sayêktos | kados wus adatnya tiang sêpuh | cêpak kang sêsakit | Ki Baywangling ya talah | puluh wus ganjaraning Hyang ||

4. apan sarwi ngacarani | ing dhêdharan kang sumaos | paran sinênêngan sêdaya wus | nyamikan binukti | wedang myang pêpanganan | sami sakantuk dhêdharan ||

5. dangu dènira nyênyamik | Ki Bayi ngandika alon | bêcik sêsarapan mumpung esuk | Malarsih anuding | Sumbaling Cênthini gya | malbèng wisma pêparentah ||

6. sêdaya sampun miranti | rampadan ingangkat gupoh | Cênthini nèngarsa manggul bucu | anèng panjang giri |

--- 3-4 : 34 ---

sinaoskên ingarsa | rampadanira tinata ||

7. Sumbaling lawan Cênthini (107) | sawuse dènya sêsaos | mundur saking ngarsa tan adangu | kyai ngandika ris | lah payo samya nadhah | barêngan bae aenak ||

8. bancakan pakolih bukti | lah mara padha wiwisoh | karna'llah kewala payo kêmbul | sigra kang sinungling | samya awiwijikan | adan lêkas samya nadhah ||

9. nulya Wiradhustha prapti | Panukma Panamar katon | Ki Baywasru lingnya lah dèn gupuh | lagi lêkas iki | rayi gêpah alênggah | lajêng wijik kêmbul nadhah ||

10. pakantuk kang samya bukti | lan garwa putra areom[99] | samya rahabira ki pêngulu | nunggil Jamal Jamil | bucu juga tinigan | lam-ulamane mawarna ||

11. myang gudhang kulup mêpêki (108) | jangan pindhang bobor loncom | sêkul gorèng pulên punar wuduk | myang rampadanèki | ingkang kinarsan ana | janganan ulam-ulaman ||

12. Ki Pêngulu Basarodin | dènya nadhah ngramês kokoh | cekoh sarwi mojar wawi ngriku | adhi Jamal Jamil | kang nêmên kalih kula | sami krana'llah kewala ||

13. Jayèngraga angêjèpi | mring Jamal Jamil wong loro | ingkang sinasmitan samyandhêku | ing sêmu wus tampi | mêngkana Jamil Jamal | angangsêg dènira sila ||

14. samya angling anangguhi | wong têlu kokoh aserop | samya drêmbanira thêkul-thêkul | andêngèngèk kudhi | pêngulu lêga tyasnya | kaecan dènya anadhah ||

15. dangu antaraning bukti (109) | ki pêngulu pan tog-tinog | ngling Ki Kulawirya kang pêngulu | saiki lèh tandhing | binut ro Gathutkaca | Antarêja Antasena ||

16. lah mêngko kalah kang êndi | pêthèkku kalah kang roro | ki pêngulu saya nyêrang puluk | abikut pakolih | tumpêng sawiji têlas | ulam sêrampadan bebas ||

17. jangan sakuali[100] ênting | bêsêngèk bêtutu opor | kari balung glethak bantu sêkul | punar pulên gurih | miwah kupat balendrang | ambandrêng dènira nadhah ||

18. akokoh balendrang pêtis | sambêl têlas lalab lombok | pan urab-uraban carub wor suh | puluke sabithi | akrêp tan tulatènan | ingampêr bar-bêr kewala ||

19. kokohe sêpanjang lintrik (110) | Jamal Jamil ya sêmono | ki pêngulu mojar laminipun | nadhah tan kadyèki | langkung takêre saban | adhi pan eca kewala ||

20. Ki Jamal Jamil nauri | inggih sawêg eca mawon | apan sarêng têlas kokohipun | nulya luar bukti | Ki Bayi lon ngandika | wis padha dumên barêkat ||

21. kang wrata lir dum kêndhuri | padha bae lanang wadon | nulya Kulawirya kang adungdum |

--- 3-4 : 35 ---

barêkat wêradin | pan pinara nêmbêl |[101] èstri pitu jalu sanga ||

22. Ki Pêngulu Basarodin | tan dinuman bêrkat mêngko | sabab ambêngira datan kantun | wus têlas binukti | ki pêngulu malêngak | dhêlêg-dhêlêg tan micara ||

23. Ki Bayi ngandika aris (111) | iku si pêngulu jomblong | tan dinuman bêrkat piye iku | katri Jamal Jamil | Kulawirya alatah | jêr anumpêr-numpêr mangan ||

24. ki pêngulu anauri | inggih sampun bêgjaningong | sêmune isin tyas ginaguyu | tumungkul tan angling | sakêdhap byar kêtingal | ambêng kang sampun pinangan ||

25. wêtah tan ana kang cuwil | ki pêngulu andêngongok | miat ambênge tyasnya agumun | mèsêm sarya angling | niki ambêng punapa | Jamal Jamil saurira ||

26. gih ambêng wau puniki | kêdhik dèrèng kalong-kalong | Ki Pêngulu Basar kagyat jumbul | agiak[102] abêkik | gumuyu kêkêlyogan | sing takpangan mau apa ||

27. dudu rasane Ki Jamil | bisa têmên karya gawok | sêdaya kang myarsa sru gumuyu | Ki Kulawirya ngling | witning mundhak akathah | barêkate wutuh ayam ||

28. nulya dinum pinara tri (112) | ki pêngulu muwus alon | niku mêngke uga kadi wau | adamêl prêkawis | lah bok sampun dhi Jamal | mungna samèntên kewala ||

29. samya ginuyu Ki Rodin | pêngulu malih têtakon | adhi Jamal Jamil nêdha tulung | kirang saprêkawis | kang dadya kêmlaratan | sêsakite suku kula ||

30. sangêt susahe kang ati | sakit bêlakên malêthok | tan sagêd lumampah grigah-griguh | milane pun adhi | mugi sukaa têdah | jampi kang maraskên bêlak ||

31. inggih sok sarasa nuli | kula nadar mring dhi karo | mragat wêdhus gibas wong têtêlu | bukti kang dumugi | Jamal lon aturira | babakan pucung kewala ||

53. Pocung

1. kalih kayu urip lan widuri namung (113) | punika ginêcak | ginodhog kang molak-malik | yèn wus ragi lêmpêt panase kang wedang ||

2. suku kinum duga-duga panasipun | yèn uwus sumawah | pêngêkume ywa dèn endhani[103] | pan sadintên bêngkêlêng dikum ing wedang ||

3. wedang lamun asrêp ginodhog kur-ukur | sumawah kewala | suku kinumakên malih | ingkang tanak sadintên pisan tan ngêntas ||

4. yèn wus tutug sadintên pêngêkumipun | nulya kinêrukan | lawan ing wêlat pring lêgi | ingkang kanti têlas dlamakan kang bêrak[104] ||

5. lamun sampun têlas balêdhêkanipun | nuntên jinampènan | lung tela pêndhêm pinipis | lan apu dèn traju kang sami wratnya[105] ||

--- 3-4 : 36 ---

6. gya cinampur kang ulêt pan sukunipun (114) | pinopok ing tamba | kang wrata dlamakanèki | pinanggang ing wangwa kusambi kang panas ||

8. yèn wus mantun dêlamakan mantuk alus | kang sampun klampahan | tan wontên madal sêtunggil | wa mêkatên punika mênawi madal ||

9. lêrêsipun inggih botên-botênipun | pan wus dadi sarat | sakit dêlamakan sikil | êrang porang bêrak bêlak bubul wuta ||

10. Ki Pêngulu Basarodin manthuk-manthuk | anggêga kêduga | mring kojahe Jamal Jamil | angling inggih dhi sa Allah botên mangmang ||

11. nambung wuwus Kulawirya mring pêngulu (115) | untung kakang Basar | layak mau bêngi ngipi | kèh bêrkate olèh kojah jampi mata ||

12. alon muwus Kyai Bayipanurtèku | bêgjane Ki Basar | kabèh ngêmum mring Si Rodin | iku pedah sêsandhingan lan wong bisa ||

13. lingira rum Ki Bayi marang pêngulu | èh Pêngulu Basar | mungguh kurup lan rukyati | pan manira mêksih sumêlang tan padhang ||

14. yèn anuju wulan Ramêlan sring kuwur | kakirên kawalan | sabên mêgêng mutawatir | kang utama apa korup apa rukyat ||

15. kurup têlung prêkara iku sun durung | kusus ing lampahnya | kang têtêp tanggaling sasi | kurup kamsiah arbangiah jamngiah ||

16. ki pêngulu umatur dèrèng tyas kusus | sumangga kewala | jêng kyai ngandika aris | kadospundi anakmas Sèh Amongraga ||

17. ingkang têmtu lampahe kurup têtêlu (116) | punapa kamsiah | punapa arbangiahi | punapa jamngiah sèstune ngetang[107] ||

18. alon matur Sèh Mongraga mring mrasêpuh | mênggah kang punika | ing kurup tigang prêkawis | apan sami kêlampah katiga pisan ||

19. lamun nuju ing taun Dal lampahipun | salêbêting Êdal | sami lumampah kurup tri | kurup arbangiah apan lawan wulan ||

20. wiwitipun wulan Madilakiripun | Rêjêp Ruah Siam | saking Rêbo wit winilis | pan ingetang nêptuning taun lan wulan ||

21. de kang kurup kamsiah ing lampahipun | apan gangsal wulan | wit Sawal Dulkijah kaji | lawan Rabingulakir Jumadilawal ||

22. pan ingetung saking Kêmis naptunipun (117) | lêrêse kang tanggal | sêpisan kang botên sisip | lawan malih lampahing kurup jamngiah ||

23. tigang tèngsu wit Sura Sapar lan Mulud | pangetange tanggal | saking Jumuah winilis | kala nabiulah têdhak marang donya ||

24. lêrêsipun tanggal kaping rolas Mulud | lamun tan dèn etang | saking Jumuah pan sisip | dene lamun botên nuju taun Êdal ||

25. ingkang kurup kamsiah kewala laju | apan wolung wulan | sawal dulkijah dulkaji | sura sapar mulud Rabingulakirnya ||

--- 3-4 : 37 ---

26. kêlawan Jumadilawal jangkêpipun | wolung wulan ngetang | saking Kêmis kurupnèki | kurup arbangiah anggêr kawan wulan ||

27. tan ewah Jumadilakir Rêjêpipun | Sakban lan Ramêlan | saking Rêbo etangnèki | mila arbangiah anggêr datan ewah ||

28. sababipun ing dalêm sawulan ngriku (118) | Siame supaya | jangkêp tigang dasa ari | dados botên mutawatir Ramêlanya ||

29. yèn tan ngetung saking arbangiahipun | têmtu yèn sumêlang | sring tan jangkêp tri dasa ri | sabab dene jumblahe kurup ingetang ||

30. lamun tangsu Ramêlan tan lian kurup | kêdah arbangiah | kang têtêp tan mutawatir | yèn kamsiah asring katunjang ing rukyat ||

31. alon muwus Ki Bayi marang sang bagus | wontên malih etang | tan mawi kurup dèn pêsthi | ing sadintêne[108] sêtunggal-tunggal bên tanggal ||

32. ris umatur Ki Sèh Amongraga arum | pan inggih punika | winastanan etang taprik | kang rama ngling kadospundi ing lampahnya ||

33. aturipun kang putra mênggah puniku (119) | tan mawi pinetang | taun kang dipun tingali | pan punika etang saking kapujanggan ||

34. wiwit taun Alip kunthara kang windu | tanggale ing Sura | Kêmis Kêliwon marêngi | wuku Kulawu nuntên ing wulan Sapar ||

35. tanggal Sêptu Kliwon Landêp wukunipun | gya Rabingulawal | Akad Wage Warigalit | nuntên wulan Rabingulakir dintênnya ||

36. tanggalipun Slasa Wage gih puniku | wukunya Galungan | gya Jumadilawal nênggih | tanggal Rêbo yèn wuku Julungpujudnya ||

37. kang wulan Jumadilakir tanggalipun | ing dintên Jumuah | Êpon wukunipun tambir | wulan Rêjêb tanggal Sêptu Paingira ||

38. wukunipun Manail ingkang lumaku | nulya wulan Sakban | sarêng tanggal Sênèn Paing | wuku Kulawu nulya wulan Ramêlan ||

39. tanggalipun Sêlasa Lêgi puniku (120) | Landêp wukunira | Sawal tanggal Kêmis Lêgi | wuku Gumbrêg nulya sasi Dulkangidah ||

40. tanggalipun Jumuah Kêliwon nêngguh | nuju wuku Sungsang | wulan Bêsar tanggalnèki | Akad Kliwon wuku Julungpujud tamat ||

41. gantya taun Ehe nênggih kang lumaku | tanggale ing Sura | Sênèn Wage wuku Tambir | wulan Sapar tanggale Rêbo Wagenya ||

42. wukunipun Manail gya wulan Mulud | Kêmis Pon tanggalnya | wuku Wayang nulya sasi | Rabingulakir tanggal Saptu Ponira ||

43. wukunipun Sinta anulya kang tangsu | ing Jumadilawal | tanggalipun Akad Paing | wuku Gumbrêg gya wulan Madilakirnya ||

44. tanggalipun Sênèn Lêgi Sungsang wuku (121) | Rêjêb tanggalira | Sêlasa Kêliwon nênggih | wuku Mandhasia[109] nulya wulan Sakban ||

45. tanggalipun Kêmis Kliwon Mrakèh wuku | gya wulan Ramêlan | tanggal Sêptu Kliwonnèki | wuku Wuye anuntên ing wulan Sawal ||

46. tanggalipun Sênèn Kêliwon puniku | wukunipun Wayang |

--- 3-4 : 38 ---

wulan Dulkangidah nênggih | sarêng tanggal dintên Sêlasa Wagenya ||

47. ingkang wuku Sinta nulya Bêsaripun | dintên sarêng tanggal | Kêmis Wage wukunèki | Tolu tamat ing sêtaunipun lonthang ||

1	Titik awal : Sêrat Tjenthini Jilid III-IV, op. cit., 192 hlm. (kembali) Titik awal : Sêrat Tjenthini Jilid III-IV, op. cit., 192 hlm.
2	aberag. (kembali) aberag.
3	§ prayoginipun: liyêr. (kembali) § prayoginipun: liyêr.
4	§ prayoginipun: tinêrusan. (kembali) § prayoginipun: tinêrusan.
5	Lebih satu suku kata: anglir suling tinêrusan. (kembali) Lebih satu suku kata: anglir suling tinêrusan.
6	wiyati (dan di tempat lain). (kembali) wiyati (dan di tempat lain).
7	§ prayoginipun: gogodha. (kembali) § prayoginipun: gogodha.
8	amêsakakên. (kembali) amêsakakên.
9	§ prayoginipun: sinasmitan. (kembali) § prayoginipun: sinasmitan.
10	miyat (dan di tempat lain). (kembali) miyat (dan di tempat lain).
11	priye (dan di tempat lain). (kembali) priye (dan di tempat lain).
12	§ prayoginipun: payon. (kembali) § prayoginipun: payon.
13	godhagan. (kembali) godhagan.
14	§ langkung sawanda, kabucal: a [mlas]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: a [mlas].
15	§ prayoginipun: kawuk. (kembali) § prayoginipun: kawuk.
16	kêlat-bau. (kembali) kêlat-bau.
17	§ prayoginipun: jamang. (kembali) § prayoginipun: jamang.
18	biyunge (dan di tempat lain). (kembali) biyunge (dan di tempat lain).
19	§ kirang sawanda, katambahan: ngi [wingi]. (kembali) § kirang sawanda, katambahan: ngi [wingi].
20	§ prayoginipun: mayit. (kembali) § prayoginipun: mayit.
21	§ prayoginipun: timpalan. (kembali) § prayoginipun: timpalan.
22	sowang (dan di tempat lain). (kembali) sowang (dan di tempat lain).
23	§ prayoginipun: enggar. (kembali) § prayoginipun: enggar.
24	§ kirang sawanda, katambahan: na [sinalahan]. (kembali) § kirang sawanda, katambahan: na [sinalahan].
25	iya (dan di tempat lain). (kembali) iya (dan di tempat lain).
26	kiyai (dan di tempat lain). (kembali) kiyai (dan di tempat lain).
27	§ prayoginipun: Nuripin. (kembali) § prayoginipun: Nuripin.
28	ciyut (dan di tempat lain). (kembali) ciyut (dan di tempat lain).
29	wiyar (dan di tempat lain). (kembali) wiyar (dan di tempat lain).
30	tiyang (dan di tempat lain). (kembali) tiyang (dan di tempat lain).
31	kawula (dan di tempat lain). (kembali) kawula (dan di tempat lain).
32	tuwan (dan di tempat lain). (kembali) tuwan (dan di tempat lain).
33	§ prayoginipun: olèhe. (kembali) § prayoginipun: olèhe.
34	§ prayoginipun: dara. (kembali) § prayoginipun: dara.
35	§ prayoginipun: kêpungan. (kembali) § prayoginipun: kêpungan.
36	§ prayoginipun: wis. (kembali) § prayoginipun: wis.
37	priyayi (dan di tempat lain). (kembali) priyayi (dan di tempat lain).
38	anaa (dan di tempat lain). (kembali) anaa (dan di tempat lain).
39	§ prayoginipun: anak. (kembali) § prayoginipun: anak.
40	§ prayoginipun: bêtutu. (kembali) § prayoginipun: bêtutu.
41	kariyuk (dan di tempat lain). (kembali) kariyuk (dan di tempat lain).
42	§ langkung sawanda, kabucal: a [iwak]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: a [iwak].
43	§ kirang kalih wanda, katambahan: duka [gih duka]. (kembali) § kirang kalih wanda, katambahan: duka [gih duka].
44	§ kirang sawanda, kawêwahan: kat [bêrkat]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: kat [bêrkat].
45	biyang (dan di tempat lain). (kembali) biyang (dan di tempat lain).
46	mêsakake. (kembali) mêsakake.
47	tiga. (kembali) tiga.
48	rannèki (dan di tempat lain). (kembali) rannèki (dan di tempat lain).
49	rannya (dan di tempat lain). (kembali) rannya (dan di tempat lain).
50	§ prayoginipun: nirèki. (kembali) § prayoginipun: nirèki.
51	Kurang satu suku kata: sakalih dasanirèki. (kembali) Kurang satu suku kata: sakalih dasanirèki.
52	liyane (dan di tempat lain). (kembali) liyane (dan di tempat lain).
53	§ prayoginipun: wolung. (kembali) § prayoginipun: wolung.
54	§ prayoginipun: wolu. (kembali) § prayoginipun: wolu.
55	§ prayoginipun: wit wolu. (kembali) § prayoginipun: wit wolu.
56	§ limrahipun: pitu. (kembali) § limrahipun: pitu.
57	§ kirang sawanda, kawêwahan: an [têngahan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: an [têngahan].
58	§ lêrêsipun: dasa gangsal. (kembali) § lêrêsipun: dasa gangsal.
59	Kurang dua suku kata: wolung dasa gangsal nênggih. (kembali) Kurang dua suku kata: wolung dasa gangsal nênggih.
60	§ Pada 231-232 punika pêthikan saking Brata-Yuda Kawi, pupuh XXVIII, pada 1 (uitgave Leiden 1903; pag 65). (kembali) § Pada 231-232 punika pêthikan saking Brata-Yuda Kawi, pupuh XXVIII, pada 1 (uitgave Leiden 1903; pag 65).
61	§ lêrêsipun: jamak paman. (kembali) § lêrêsipun: jamak paman.
62	Kurang dua suku kata: nora jamak paman iki. (kembali) Kurang dua suku kata: nora jamak paman iki.
63	§ Pada 235-237 punika pêthikan saking Brata-Yuda Kawi, pupuh VI, pada 1 (uitgave Leiden 1903, pag. 9). (kembali) § Pada 235-237 punika pêthikan saking Brata-Yuda Kawi, pupuh VI, pada 1 (uitgave Leiden 1903, pag. 9).
64	anguwuh. (kembali) anguwuh.
65	§ kirang sawanda, kawêwahan: i (ia) [iya]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: i (ia) [iya].
66	§ lêrêsipun: abayak. (kembali) § lêrêsipun: abayak.
67	Kurang satu suku kata: ing dyah abayak kèh endah. (kembali) Kurang satu suku kata: ing dyah abayak kèh endah.
68	surapsari. (kembali) surapsari.
69	§ kirang sawanda: kawêwahan: êm [mèsêm]. (kembali) § kirang sawanda: kawêwahan: êm [mèsêm].
70	suranadi. (kembali) suranadi.
71	§ kirang 2 wanda, kawêwahan: pêp brung. (kembali) § kirang 2 wanda, kawêwahan: pêp brung.
72	§ kirang sawanda, kawêwahan: kung [langkung]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: kung [langkung].
73	sêsambèn. (kembali) sêsambèn.
74	§ kirang salarik. [Kurang satu gatra 8a. Kamajaya (1985): nugrahanira Hyang Suksma (Pupuh 368.7.4)]. (kembali) § kirang salarik. [Kurang satu gatra 8a. Kamajaya (1985): nugrahanira Hyang Suksma (Pupuh 368.7.4)].
75	§ kirang sawanda, kawêwahan: punika [tanpa]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: punika [tanpa].
76	§ prayoginipun: rambah. (kembali) § prayoginipun: rambah.
77	§ kirang tigang wanda, kasambêtan: lajêngnya. (kembali) § kirang tigang wanda, kasambêtan: lajêngnya.
78	§ kirang sêlarik. [Kurang satu gatra: 8a. Kamajaya (1985): subêkana bikamdika (Pupuh 368.12.8)]. (kembali) § kirang sêlarik. [Kurang satu gatra: 8a. Kamajaya (1985): subêkana bikamdika (Pupuh 368.12.8)].
79	§ langkung: sêlarik. (kembali) § langkung: sêlarik.
80	§ kirang tigang wanda, kawêwahan: dening Hyang. (kembali) § kirang tigang wanda, kawêwahan: dening Hyang.
81	§ kirang sêlarik. [Kurang satu gatra: 8a. Kamajaya (1985): têdhan kang dadya lorodan (Pupuh 368.20.3)]. (kembali) § kirang sêlarik. [Kurang satu gatra: 8a. Kamajaya (1985): têdhan kang dadya lorodan (Pupuh 368.20.3)].
82	§ kirang sawanda, kawêwahan: an. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: an.
83	Kurang satu suku kata: kang andadèkên sêdaya. (kembali) Kurang satu suku kata: kang andadèkên sêdaya.
84	§ prayoginipun: mokal. (kembali) § prayoginipun: mokal.
85	pamoring. (kembali) pamoring.
86	sajuga. (kembali) sajuga.
87	ingemba-emba. (kembali) ingemba-emba.
88	§ prayoginipun: apan. (kembali) § prayoginipun: apan.
89	§ limrahipun: mokal (dan di tempat lain). (kembali) § limrahipun: mokal (dan di tempat lain).
90	§ prayoginipun: komplang. (kembali) § prayoginipun: komplang.
91	sêlaminya. (kembali) sêlaminya.
92	saekapraya. (kembali) saekapraya.
93	samya. (kembali) samya.
94	rukma. (kembali) rukma.
95	§ kirang 2 wanda, kawêwahan: ingkang. (kembali) § kirang 2 wanda, kawêwahan: ingkang.
96	§ prayoginipun: ping. (kembali) § prayoginipun: ping.
97	§ kirang sawanda, kawêwahan: la [sawulan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: la [sawulan].
98	§ kirang sawanda, kawêwahan: jê [jêjamu]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: jê [jêjamu].
99	areyom. (kembali) areyom.
100	sakuwali (dan di tempat lain). (kembali) sakuwali (dan di tempat lain).
101	§ kirang sawanda, kawêwahan: as. [Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: pan pinara nêmbêlas]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: as. [Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: pan pinara nêmbêlas].
102	agiyak (dan di tempat lain). (kembali) agiyak (dan di tempat lain).
103	§ langkung sawanda, kabucal: en [dhani]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: en [dhani].
104	bêlak. (kembali) bêlak.
105	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [awratnya]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [awratnya].
106	§ kirang kawan wanda, kawêwahan: pan mêkatên. (kembali) § kirang kawan wanda, kawêwahan: pan mêkatên.
107	§ kirang sawanda, kawêwahan: ing [ingetang]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ing [ingetang].
108	§ langkung sawanda, kabucal: sa. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: sa.
109	Mandhasiya (dan di tempat lain). (kembali) Mandhasiya (dan di tempat lain).

Penanggalan

Leksikon

Telusuri