Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 066–084)

66. Maskumambang

1. gya sinambut binêkta mring tilam sari (508) | ginunturan sabda | sang dyah tanpa walèng[1] kapti | makam pancadriasmara ||

2. lungiding turidhèng rêsmi kang ginati | makaming Aminah | Salamah Katijah jati | makam Patimah Ngaisah ||

3. sarira nglês bêbalung lir dèn lolosi | swuh rêmpu kalihnya | tan karkat angganirèki | watgata jatining uswa ||

4. aluaran sang ayu sinambut ririh | binêktèng patistan | pan samya ashar kadasi | Cênthini anampa wastra ||

5. pungun-pungun sang ro lir sawung kapilis | pulasing sungkawa | angawêngi ingawingit | sawusira apasatan ||

6. tumama malih maring tilam wangi |[2] sarwi sêsarean | kalih kunèng[3] jinêm mrik |[4] mawarga pilutèng garwa ||

--- 3-4 : 135 ---

7. kinêrakêt inganggang sinabda manis (509) | Ni Kèn Tambangraras | kerup ing tyas èsmu arip | alayap kaecan nendra ||

8. dyan sinarèkakên munggèng langên sari | wanci wus anggagat | dyah kêpati dènya guling | wus ingapit kajang sirah ||

9. sang mo[5] wuyung nimbali santrinya kalih | bêktane waunya | sing Karang ki Jamal Jamil | lah ki santri payo lunga ||

10. Ki Sèh Amongraga karya surat aglis | kang thika titiga | tinêkêm wus dèn cirèni | sêtunggil mungêl mring sêrat ||

11. kang sêtunggil ciri mungêl mring kang rayi | Jèngrêsmi Jèngraga | srat ingkang sêtunggil malih | ciri mungêl mring kang rama ||

12. sinèlèhkên wulu ulone aguling | sang kakung angaras | ngling ririh kari[6] yayi | manirarsa anglêlana ||

13. ki sèh luhung Mongraga tumurun aris (510) | parèstri kang nendra | nèng jêrambah myang Cênthini | sidhêku nèng waton tilam ||

14. Sèh Mongraga alon mêngakakên kori | kang anèng panirat | Jamal Jamil gya umiring | mêdal kori bêbutulan ||

15. sêkathahe manuk ingon ingkang muni | kang putêr bênggala | pêrkutut dara parèsi | sêndhêt unine tan sora ||

16. cakikèring kate bêkisar nyaririt | isthaning wangsitan | aywa na sru-asru muni | lamun kagyat kang anendra ||

17. Sèh Mongraga kang lagya nil[7] ing rabi | kadhone tyas mêlang | amuwuhi gênging kingkin | kang arsa nis kêpalangan ||

18. mila samya unining pêksi aririh | wanèh esthanira | bêndara wurungên anis | garwanta Ni Tambangraras ||

19. pêsthi sangêt nandhang papa gung prihatin (511) | pisah lawan pria | lagya sêdhênge among sih | lamun ngucapa mêngkana ||

20. ya ta wanci wêktu subuh dènya mijil | praptèng jawi dhadhah | kèndêl satêpining kali | asalat subuh nèng sela ||

21. wus pêragat dènira asalat sami | anulya umangkat | Jamal Jamil tansèng wuri | minggah palêstrèn narmada ||

22. wus mêsat ing pèpèrèng napak têtêgil | nurut pêgalêngan | pêgudhèn pêgagan sabin | lampahe awirandhungan ||

23. pan samarga Mongraga mandhêg anolih | kêtingal kang garwa | duk tinilar mêksih guling | katon trêsnane kalintang ||

24. ya ta wau kang mahawan Sèh Mongragi (512) | lawan santrinira | tan ana baya kaèksi | eca dènira lumampah ||

25. mèh raina sêmu bang ing pajar sidik | ima malang maya | lir lungsiring tilam sari | drawela langêning wiat ||

26. ngalèr ngetan sêdya nut pinggir pêsisir | hyang surya sumirat | kawêngan pêdhut ngampaki | adhêming bun kang kêsrampad ||

27. awurahan gumêdêr swaraning pêksi | bubut lan kêpodhang |

--- 3-4 : 136 ---

cingcing-guling lan srigunting | cuwiun manyar branjangan ||

28. jagigèring sata wana lir ngalangi | mring kang lagya linggar | wangsula aywa ja anis | garwanta kawêlas-arsa ||

29. miwah pangwuhing sawung dhusun kapyarsi | saking pêlinggaran | tutuwuh kolik mêlingi | lir anguwuh kèn wangsula ||

30. byar raina sirat soroting hyang rawi (513) | mrabani tekang rat | ngalèbi rêngganing salir | Sèh Mongraga dènya lampah ||

31. ngancik wana têrataban anut mêrgi | rêstari tumama | mêmangun mangunêng wingit | wus kapungkur padedesan ||

32. pan angambah sasêngkan ing wana wukir | jurang jrèng mangungang | nut têmbinging lêmah miring | kêpering parung ingarsa ||

33. gêgêr mênggêr agra gugur galêgêri | lata angrêgancang | lumung lumut ambêlêti | lulut lumêkêt ing sela ||

34. lyah lwah siluk asiluluk kang alêngki | kèh pala kêsimpar | parêng ing mangsa maèsi | kawarsan ing labuh kapat ||

35. sri panjrahing sari marururum amrik | abra patra wijah | bêlasah wohing gênitri | katragan gagar sumêbar ||

36. bogêm bana cêmpakan dulan sulastri | myang kang kanigara | wilasa lan gandasuli | aglar ingkang anggrèk wulan ||

37. jangga mure argulo bang worawari (514) | patramênggala myang | landêp lawan sanggalangit | tanjung soka nagapuspa ||

38. kang sirdênta kalak kênanga kumuning | lan prabusètmata | mêlathi pudhak sisili | puspa capa lan kucila ||

39. sang mong brangta napak ing sela tumawing | tumiling nut awan | lir nambrama kang lunga nis | brêmara rèrèh manguswa ||

40. angrêrêngih rêngu mrih ruruning sari | lir karunanira | kênya pinarwasèng gati | sang monêngkung lênglêngan[8] ||

41. tan cinatur ya ta kang kantun aguling | Ni Kèn Tambangraras | kêbanjur dènira guling | kongsi byar dènira nendra ||

42. pêksi jalak cukcak guthilang lan nori | gumêdêr cêrikan | lir mumungu kang aguling | dingarèn dènira nendra ||

43. lah wungua aywa kêpati aguling (515) | tiwas rong prêkara | dhihin pot subuhirèki | pindho tinilar ing pria ||

44. Ni Kèn Tambangraras wungu dènya guling | kagyat katêrangan | hyang aruna wus umijil | myat mring kang raka tan ana ||

45. lir sinêmpal angganira tyas monêng nis | êpot ing wêktunya | nyana tinilar ing laki | ngandika mring cèthinira ||

46. kabisturon tên[9] sirèku aguling |[10] Ni Cênthini sigra | gêragapan dènya tangi | kinèn ngucali kang raka ||

47. ingulatan ing tajug panêpèn wingking | miwah ing patirtan | wus gêmêt dènya ngulati | umatur mring Tambangraras ||

--- 3-4 : 137 ---

48. tan kêpangguh rakanta kula ulati (516) | Ni Kèn Tambangraras | dun[11] myarsa ture Cênthini | mitênggêng tan kêna obah ||

49. tyas bêriwut supêk tan ana sêtugi | sumumpêl anênggak | napas kabêbêk ing kapti | cumêkik niba kantaka ||

50. anggadêdêr ngêcêcêng lir kayu aking | Cênthini jrit sigra | ngrungkêbi padanirèki | anangis kêlara-lara ||

51. umyang kabèh tua nom parèstri nangis | Ki Bayipanurta | kagyat sru swaraning tangis | lan garwa lumajêng ngetan ||

52. tiningalan kang putra sangêt tan eling | Malarsih karuna | kêna ngapa sira nini | têmahan sira kantaka ||

53. Kyai Bayi bêkuh-bêkuh dènya nangis | gumrah jroning wisma | kapirêng saking ing jawi | Jayèngrêsmi Jayèngraga ||

54. jalu èstri lumayu marang jro prapti | samyambyung karuna | miwah ingkang para ari | sêntana pra santri prapta ||

55. pêpêk jibêg jalu èstri samya nangis (517) | tan wruh purwanira | gumêdêr arung anangis | Tambangraras tinangisan ||

56. para tua pêngulu lawan Sêbagi | Jumêna Jêmpina | gênti nêmbur anjampèni | ting salêmprot agêbrèsan ||

57. japa suwuk sêsawanan angêcuwih | sêmbur dringo bawang | myang toya tuli ing canthing | miwah pra tuwèstri samya ||

58. anêlusur sêsalang nyênêng thi-athi | sarya akaruna | kang mêtik pating jarêlih | tanpa rungwan kang karuna ||

59. datan kêna sinapih pating jêlêrit | Kiai Panurta | ngling wis-wis aja nênangis | mundhak amuwuhi susah ||

60. Ni Kèn Tambangraras kang dangu tan eling | sinundhang pra tua | nulya kêkêtêg kêtawis | tungtum napase kêsotan ||

61. Tambangraras nulyèngngêt[12] lara anangis (518) | ingkang rama sigra | ngisêp êmbune kang siwi | sarwi alon angandika ||

62. pa mulane sira kantaka kêpati | dhenok paran sira | binêndon lakinirèki | atawa kêtiban sada ||

63. lawan lakinira Ki Sèh Amongragi | dene tan kêtingal | asênêtan anèng êndi | paran darunaning duka ||

64. Ni Malarsih angling lah matura nini | dinangu ramanta | aywa dera pijêr nangis | sarèhêna tyasmu rara ||

65. Tambangraras pêgat-pêgat matur aris | manêmbah ing rama | kaula tan sinung runtik | myang sada tumamèng angga ||

66. datan wontên dêdukanipun sêkêdhik | jêng rama putranta | tan antuk lamun ngulati | de kang dadya wod tyas amba ||

67. putra tuan lamun kawuwusa yêkti (519) | linggar ing sêsana | ngêlalu anglalana nis | tan wrin paraning kanêngan ||

68. duknya ratri dènya ngingkis sabda wingit | adrêng kaularsa |

--- 3-4 : 138 ---

tumuntur tan dèn lilani | sawusipun pranèng basa ||

69. samya layap sakaroron lawan mami | mênawi punika | sèstu lir linge duk ratri | de puara datan ana ||

70. Kyai Bayi anjêtung tan kêna angling | miwah sêdayanya | samya gêgêtun tan sipi | myarsa ture Tambangraras ||

71. ya ta wau kucumbi cèthi Cênthini | duk wau kalanya | atrap wiwal ing guguling | myat thika anèng sor bantal ||

72. tigang thika Cênthini kagyat ningali | anulya ingalap | ingaturkên ing jêng kyai | Ki Bayi gupuh ngandika ||

73. iku apa kang sira turkên ing mami (520) | wus katur tinampan | putra ri samya ngingsêgi | yun myarsa bukaning sêrat ||

74. Kyai Bayi ningali alamatnèki | marang Tambangraras | satunggil mring rayi kalih | sêtunggil marang kang raka ||

75. dyan binuka sastrane pegon angrawit | pan winaos sora | ungêling srat angalap sih | yayi Ni Kèn Tambangraras ||

76. manira mit karia bêktiyèng Widi | kang mutlak ing bengat | kang kupu ing suksma jati | sun lêlana andralaya ||

77. angulati marang kadangira yayi | kang padha anglunga | kaboyong kalaning jurit | duk bêdhahe Sokaraja ||

78. binoyongan marang Nayaganda sami | marmèngsun nrang papa | anggawa arinta kalih | wusana pisah lan ingwang ||

79. yayi sira kang tawakup mring Hyang Widi (521) | dèn narimèng titah | ragèngsun srahêna Widi | sêdyèngsun pan ora lawas ||

80. Kyai Bayipanurta bêrêbês mili | mêmacane magag | marêngkak sêrêt tan titis | kadho-kadho tyas kandhêhan ||

81. jalu èstri sêdaya samya anangis | netra tan ana sat | ngêmbong kumocor luh mijil | myang Jèngrêsmi Jayèngraga ||

82. tingal mabang lir hyang aruna umijil | bungkuk marawayan | tyas koncatan lir pinêthit | cipta suka kinanthia ||

67. Kinanthi

1. kang sêrat sêtunggilipun | pinaringkên putra kalih | Jayèngrêsmi anupiksa | Jèngraga tumut nungkuli | winaos sinuksmèng dria | samun tan kêtarèng lathi ||

2. pangaksamanta kang maklum (522) | yayi kang langgêng pupuji | pupusing angga toh jiwa | tanpa dharat tanpa tasik | tan kêlêm datan kumambang | misesa anèng pribadi ||

3. kadya antiganing sawung | ingêrêm titising wiji | nirna cumaning kasidan | dadya wuk maring kêjatin | nikmat rasaning galinggang | kang muhung brangti Hyang Widi ||

4. têgêse kulinèng luhung | tan milih ênggon sawiji | nèng jamane kasamunan | pasêmone kang ahli wis | Jayèngrêsmi Jayèngraga | lir pinancas tyasnya kalih ||

5. ungêling srat mring ramebu | pan anor ing atur bêkti | nuwun sukur ing pandonga |

--- 3-4 : 139 ---

kagalatan ing pangikis | tan kaur atur uninga | kaula limput ing wingit ||

6. kêrsaning Sang Kang Maha Gung | amba pinolah ing kêlir | winayang ing kawuyungan | marang Hyang kang maha Luwih | mangênês ing ka-ênêsan | narah kumambèng wanadri ||

7. inggih pintên bangginipun (523) | ramebu myat angga mami | mugi sukur ing Hyang Suksma | tulusing amal kang salih | sidêkah jariah[13] pitrah | kang mêlêng mumulang pêkir ||

8. Ki Bayi kêlangkung ngungun | ngêlus-êlus jenggotnèki | kang srat tiningkêm kewala | anjêtung tan kêna angling | sarwi nênggak-nênggak waspa | angling angrêrêsi kapti ||

9. ia talah kang linuhung | astag pirulah hal ngalim | sun sidhêp nora mêngkana | dene tan prêcayèng kami | sêdaya susahing dria | Ni Kèn Tambangraras nangis ||

10. wus tetela sang dyah ayu | yèn ingkang raka lunga nis | têbah jaja sambat pêjah | kêlara-lara anangis | sêdaya ambyung karuna | jalwèstri langkung prihatin ||

11. Ki Panurtèmêng ing kalbu (524) | lan uwis mênênga sami | padha pupusên tyasira | têkdir kêrsaning Hyang Widi | wedaning kaula êngam | tanpa wêkas gung prihatin ||

12. wus mênênga sira êndhuk | ywa pijêr ngiyêng anangis | srahêna maring Hyang Suksma | kandêlna tekadirèki | aywanggung siranggêng brangta | ala kang tinêmu nini ||

13. wis-wis kabèh ywa kapiluh | kewala muliha sami | aja na prihatin dahat | maring kang alêlana nis | kang padhènak nambut karya | lawas enggale pan mulih ||

14. malah kang jumurung sukur | sapakolèh muji dikir | nyêlamêtna lan sidhêkah | kang lunga lawan kang kari | ya kang padha duwe trêsna | mring kang lagya nis prihatin ||

15. ingkang liningan umatur (525) | sêndika jalu lan èstri | samya pamit wus linilan | gya mundur bubaran mulih | sêdaya soang-soangan | tan cinatur kang gung kingkin ||

16. ya ta wau kang anglangut | ngalèr ngetan wus pasisir | sira Ki Sèh Amongraga | lan santrinira kêkalih | tan arsa mampir padesan | umahas ing wana wukir ||

17. ngambah jurang pèrèng parung | parang rong miring kapering | pring ori anggrit gêrotan | sumêrit kêtiup angin | mawor krisiking cêmara | tampêking kaliang aking ||

18. ngrapak kêpidak kumrusuk | sêmpal gumropak pang garing | gigal papal kapalêsat | sumyur lir janak binênthik | kabênthak palêthoking pang | ngêrbatang ngalangi mêrgi ||

19. lir prêjurit prang kêpupu | sèmpèr katibanan bindi | bêngohing lêmbu andaka | kadya sambating akanin | jêjawi rambon andhapan | kidang mênjangan myang kancil ||

20. garêdêging sandanu[14] (526) |

--- 3-4 : 140 ---

anglir pambêrêging jurit | swabawaning singa nabda | krura krah anggro ngajrihi | buron wana kabêrasat | bêsot lumayu anggêndring ||

21. cênguk lutung rêbut dhucung | kikik ajag wawar wiwrin | ua-ua wêrangutan | bangkokan kapêngkok kontit | kêpalang asalang tunjang | kang nêracag mènèk mêncit ||

22. mesa lawung bêkos gêdrug | samya pasang singat lungit | myang andaka agabrêsan | kênthus mêthèngthèng amathis | lir magoli kang sasaran | andanu kadya nglajêri ||

23. anggabag samya bêk purun | êmonge ngalewa ering | anggêrêng cakar kêrukan | muringis wikrisnya ngisis | amuwus ilu nêracas | nilap kumlepat koncati ||

24. laju lampahe sang mong kung (527) | lan santrine Jamal Jamil | buron wana isthanira | basaning sato apênging | aja na wani nukarta | mring sang adi lêlana nis ||

25. sang monêng manêngkung wêtu | nèng pinggiring têlaga di | munggèng sela sumayana | rêjasa gung kang ngayomi | bakda lohor gya mahawan | awanting ing jurang curi ||

26. mêrgil rumpil papal pupul | pipil siluk-siluk sungil | asingub mangêb sumahab | dukut sresrewehan warih | tibèng parang rong grènjèngan | mabun tampuning kang warih ||

27. linut kandhasing atrêjung | rêjangan parang tumawing | nut irahing toya racah | lumut linawatan limit | praptèng kakarasing jurang | myat gua nguwêng awingit ||

28. lir rinakit rekanipun (528) | apipilar sela langking | tinub ing pakis dhêdhêkan | wisamarta lir susumping | bilung têlong lan wilada | walêdan êlo luluwing ||

29. pilang pule pulasantun | santên sengon wungu mangir | ngapit kanan kering gua | patukan sirahing kali | kang mili mring Pasuruan | bêngawan nyungap jêladri ||

30. Sèh Mongraga tyas kumênyut | myat singêbing gua wingit | wastaning gua Sirupan | palayapaning dhêdhêmit | êjin pêri pêrayangan | kayang nèng Sirupan singit ||

31. ya ta wau sang among kung | nèng pangol sela alinggih | wanci surya wus ngancala | sira Ki Sèh Amongragi | tumurun marang patirtan | santri kêkalih tan kari ||

32. samya ngambil toya wulu (529) | sawusira asusuci | sang brangta tumamèng gua | wontên lata gêng mêthalit | ambêlandhit lir sêsalang | nam-naman kadya kinardi ||

33. taru gêblèg namanipun | salêmpit kadi warnèki | pasalataning ulia | nèng gua Sirupan nênggih | anulya Ki Jamil Jamal | angadani wêktu mahrib ||

34. anutug dènira wêktu | praptèng isa bakda witir | Sèh Mongraga kajênêkan | nèng taru gêblèg amupid | swarèng ratri kèh karênga | thot thot thot rong-orong cacing ||

35. kêciting riris poh êlur | babaksalo lan rêrêngi |

--- 3-4 : 141 ---

têmbêlong luwing lan jongkang | jangkrik gangsir ngêrik ngênthir | thilêng dhawang bêring upa | kêkècèk lan walang kêrik ||

36. myang pêksi kang munya dalu (530) | kokolik tuwu kêdhasih | kup-angkupan atilêpan | bubut bintit lan barênggi | sribombok têkak lan cabak | wiwirog landhak angêsir ||

37. wau ta ingkang anêkung | nèng taru gêblèg tan mijil | jênêk anèng jroning gua | iktikapira ngantêpi | karsa mêdal lamun kadas | sumungku dènya nênêpi ||

38. antara wus pitung dalu | Sèh Mongraga dènya mukpid | anèng ing gua Sirupan | ngandika mring Jamal Jamil | payo mahawan lon-lonan | nuruti paraning budi ||

39. nulya umijil sang mong kung | nut têmbing sela tumawing | wus linggar saking jro gua | bakda subuh pajar sidik | hyang aruna bang sumirat | amrabani wana wukir ||

40. wurahan swaraning manuk (531) | tiupan sriti dhêdhali | srêpêt mèh nêrapad angga | isthanira lir ngaturi | kang lunga nis kèn wangsula | owêl sêpên panêpèn tis ||

41. ana lir tuduh dêlanggung | dhêdhali abola-bali | punika marga tan pringga | won[15] èmpèhe sakêdhik | gawar walêring wêlahar | aradin glis praptènginggil ||

42. Jamal nèngarsa nut manuk | dhêdhali masiti mêrgi | tinut satêngah onjotan | ngèncèng pèrèng lêmah miring | supana bana bêbanar | anon palêstrèn têtêgil ||

43. sêmangka kêrai timun | kacang kara lan kêcipir | lombok terong juwawutan | jagung ontong canthèl jali | nêdhêng andhêndhêng kang gêdhang | gumadhing turut pêpinggir ||

44. pagêr rajêg wali kukun (532) | atêngah gubugnya inggil | wit jati pat ngiras jagak | rinambat kara kêcipir | gubug kampung gêng irasan | pawon pêturon sêsisih ||

45. kang tunggu gubug akukuk | ngoraki pêksi prit pêking | ayêm sarwi gêgambangan | kêndhangan gambang mêlingi | kamuktène wong gunungan | sona jugug lir nyindhèni ||

46. namaning dhukuh ing Cadhuk | pagrianing jurukunci | anama Ki Nitinala | sêmana lagi adhangir | têgale pèpèrèng jurang | Nitinala duk ningali ||

47. wong lumaku aruruntung | nut pèrènging jurang têgil | nêrka yèn dudu wong ala | Nitinala têtanya ris | gus dalêm kèndêl sakêdhap | kula takèn mring gus katri ||

48. ya ta ingandhêgan wau (533) | alon lênggah Sèh Mongragi | anèng soring sidawayah | matur wau saking pundi | sang monêng alon turira | sing gua sirahing kali ||

49. nênêpi mung pitung dalu | nèng oyod gêng ambêndhalit | gêgêtun Ki Nitinala | matur suawi mring panti | Sèh Mongraga datan arsa | kêrsa laju lêlana nis ||

--- 3-4 : 142 ---

50. Ki Nitinala agupuh | matur dalêm kèndêl ngriki | aglis mulih maring wisma | nak bojone kèn angrukti | susuguh saananira | tan dangu wus dènya cawis ||

51. ngatag pawong baturipun | kinèn bêkta dhulang aglis | wangsul prapta ing gwanira | dhêdharan sumaos ngarsi | pala godhogan bakaran | jagung tela wi gêmbili ||

52. Nitinala alon matur | sumangga katur puniki | sawontêne sumapala | supaya jampi tyas pêrih | sang monêng mèsêm ngandika | gih bangêt tarima mami ||

53. bok sampun susah asuguh (534) | nulya dhinahar kang uwi | sacuwil wusnya dhinahar | linorodkên Jamal Jamil | uwi gêmbili sêpanjang | jagung myang kêtela abis ||

54. sêmunira durung tuwuk | dhasar mênta[16] pati gêni | Sèh Mongraga ris ngandika | dika punapa pêtinggi | matur kaula punika | won-awon pan jurukunci ||

55. gua ing Sirup puniku | ingkang kaula tênggani | yèn wontên tiang tirakat | sêbarang kang dadya kingkin | kêkirangan sandhang pangan | myang arsa dadya priayi ||

56. asring kula kang jinujug | trêkadhang sring angsal kardi | luar tyase kang sungkawa | sêkadar ngulih-ulihi | dene kang gua Sirupan | punika kêlangkung wingit ||

57. lia kula kang mêriku (535) | tan kêna sinêngka prapti | asring kabujêng têksaka | pun taru gêblèg kang mawi | katingal sawêr lêkêran | mangap naut mring kang prapti ||

58. punika kêramatipun | ing waliulah sinêkti | Kangjêng Sang Sèh Mahalaya | nèng riku amati ragi | mila angkêre kêliwat | tan ana wani kang prapti ||

59. rumiyin wontên wong mriku | neneman sutaning mantri | nèng taru gêblèg anendra | pitêkur lajêng ngêmasi | agawat sangêt kang gua | tan kenging kambah ing janmi ||

60. paduka kuwawa mriku | kangsi sipêng pitung ratri | inggih anglangkungi bêgja | têmtu yèn punjul sêsami | Sèh Mongraga lon lingira | lah gih paman jurukunci ||

61. asuguh sarta pitutur (536) | wus bangêt tarima mami | kula laju nut sêparan | muga bêrkata kang kari | tulusa pandhukunira | angingoni anak rabi ||

62. Ki Tinala dhêku-dhêku | sumanggèng karsa lumaris | Jamal Jamil wus pamitan | mahawan Sèh Amongragi | ngalèr ngetan lampahira | nut jurang têrbis wanardi ||

63. angambah têlatahipun | ing Prabalingga wana writ | kathah papaning pêtapan | lêbak punthuk sêndhang bêlik | parêrêbaning iktikap | nèngriku bêkti Hyang Widi ||

64. kèndêl lampah lamun wêktu | wus ba[17] salat lumaris |

--- 3-4 : 143 ---

mahas ing wana wulusan | tan kewran gyan nendra mantri | têrkadhang dalu lumampah | pupunthuk kang singit-singit ||

65. pan siang dalu alaju (537) | sumêngka ardi gêng inggil | anênggêl arga inancab | pupucaking ardi Gêndhing | praptèng pucak kajênêkan | asimpar banar nrang kapti ||

66. nèng sela sumayana lus | ingapit ing gua guling | pêpangol angêtuk toya | rêmbês[18] sarta awêning | kinubêng wit manisrêja | lan paponan asasêling ||

67. tan ana lianing taru | tuwuhan pucaking ardi | manisrêja lan paponan | nêdhêng wohira andadi | abungah Ki Jamil Jamal | kang thêng-ithêng dèn undhuhi ||

68. katur ing bêndaranipun | sang brangta dhahar sakêdhik | pinaringkên Jamil Jamal | anêmên lir mangan nasi | wus têlas nulya ngupaya | wohing manisrêja malih ||

69. dèn iras nèng uwitipun (538) | niungkên pang amilihi | kang ithêng-ithêng kewala | tuwuk tan kalirên bukti | mangan wohing manisrêja | arêna Ki Jamal Jamil ||

70. ya ta wau kang manêkung | nèng pucaking rêdi Gêndhing | pan wus kawan dasa dina | sira Ki Sèh Amongragi | minggu tan kêna ngandika | lyan angling nging puji dikir ||

71. dènira kasud ambuntu | amrih babaring kêjatin | pinulang pêlênging dria | datan nadhah tan aguling | gugulung ing kalênglêngan | minta luar ingalangip ||

72. kêrsaning Sang Kang Maha Gung | durung pagut ing mangsèki | mêksih lilabaning mangsa | musêng dènira anganti | sêmining jati gêlinggang | langgênge maring kêjatin ||

73. Ki Sèh Mongraga amuwus | payo tumurun sing ardi | santri ro matur sêndika | nulya tumêdhak sang pêkik | silo sulak aluklukan | lukak-lukik sêngkil sungil ||

74. tumurun ing jurang trêjung (539) | buntu kêcuthêlan mêrgi | margi têlas ing jujurang | jurange kêlangkung bangbing | bangbinge angrong angungang | nguwêng-uwêng sêmu wingit ||

75. nulyanon oyod susulur | silar ngêlun ing walulin | walan wêlon lir wèh dalan | gandhu kadya angandhani | kang arsa mêdhun ing jurang | trêbis tan kambah ing janmi ||

76. kang andon lampah tumanduk | mêdhun nut oyod walulin | gendholan sobrah mêrambat | gênteongan ngontang-anting | praptèng karasing jêjurang | nyêkodhong ngêdhung angêndhil ||

77. angêluwêng mangêb singkub | kracahan rêmbês naritis | angrèwès ing adal-adal | tumètès kadi garimis | tibèng tirta pakêdhungan | têlaga sirahing kali ||

78. kali Gêntung sirahipun (540) | bêngawan tanah Bêsuki | anyungap marang samodra | tuking kali ardi Gêndhing | gua Cêrong aranira | tan lêbêt kambah ing janmi ||

--- 3-4 : 144 ---

79. kêlangkung sirung acêrung | cêbrik cêrabakan warih | umês tan ana kang dhahas | nglulumut kabèh tan aking | kèbêkan ampu kêkajar | pakis galar nut pêpinggir ||

80. Sèh Mongraga ragi ngungun | ngubêngi dhampèng gua writ | tan ana padhas kang dhahas | sêdaya kacrakan warih | sang monêng sukur tyasira | pangunadikaning galih ||

81. kang gua upaminipun | wanodya pêrawan sunthi | tan tate pinotha-potha | ing pria pinolah ing sih | ing mangkya lagya tinêkan | janma di minangka krami ||

82. lire dede pancènipun (541) | kang gua kambah ing janmi | krana kèh kang dadya bahya | ulêr lingsêng ula uling | latêng kêmadhuh adhakan | Sèh Mongraga angubêngi ||

83. sajêmbaring gua singub | dangu dènira kuliling | ngambah jêrambah tan asat | myang pinggir tan ana aking | wanci lohor arsa salat | rikuh ngupaya kang aking ||

84. sêkala nulya andulu | jêrambah kang têlês garing | salampit kasah kang asat | lulumut garing arêsik | kandêl êmpuk lir kasuran | Mongraga sukur ing Widi ||

85. sèstu palaling Hyang Agung | pinaring papan ngabêkti | nulya samya lohor salat | ajênêk Sèh Amongragi | antara ing pêndhak dina | nèng Calêrong Sèh Mongragi ||

86. ya ta wanci bakda luhur (542) | saking Calêrong umijil | Jamal Jamil tan kêna sah | lumampah nèngarsa wuri | lon-lonan tindak tan kongang | tan bukti ing pitung ari ||

87. anêrang jurang aparung | pêparang pèrèng arumpil | anètèr praptèng bêbanar | agiran sukuning ardi | munggah tumurun sêparan | laju nênggêl ardi malih ||

88. apan mêksih têpang suku | Sêmèru lan ardi Gêndhing | Sêmèru kang êlèr wetan | gêng ngungkuli ardi Gêndhing | kêlangkung angantak-antak | Mongraga dènya ngunggahi ||

89. pêpêncu pating pênjutu | kathah wawêkaning ardi | Ki Sèh Mongraga ararywan | kêdalon anèng ing kêndhit | arga Songsong pasipêngan | ing papan langkung miranti ||

90. balumbang watu angêtuk (543) | toyanya kêlangkung wêning | dhampènging sela awirya | mot janma sèwu ngênggoni | sela blêg datan lilapan | nyakêdhung sela ngaubi ||

91. ataman tinon maharum | sangkêp sêsêkaran asri | anggrèk wulan argulo bang | landêp noja wora-wari | pêlasa patramênggala | cilung sikatan bang putih ||

92. mambak sri sarinya ruru | brêmara kwèh angrêrêngih | ngrurah mring maduning sêkar | winigar amjar ing siti | sela lus lir pinahyasan | panjrahing puspita mamrik ||

93. pudhak sisili gandanduk | mulêk ambêlêk ing angin | Mongraga têpêkur ing Hyang | kêlangkung sukur ing Widi | dènya karya kaelokan | ngandika mring Jamal Jamil ||

--- 3-4 : 145 ---

94. mahluking Hyang Kang Maha Gung (544) | janma kang tinitah urip | wong ana sajroning praja | durung sukur ing Hyang Widi | beda wong kang anèng arga | yèn ora anèng jêladri ||

95. wruh salir kelokanipun | kwasaning Kang Maha Suci | kaya ta kie panggenan | kang watu angêtuk warih | majade tan ana toya | lan sangkêping sari-sari ||

96. kadya gêng rumasanipun | myat kelokan kang kaèksi | tuduh yèn Allah tangala | lêwih kêwasa pribadi | dadyèngsun ngrasa kapurba | drêma pinolah ing kêlir ||

97. Jamal Jamil matur nuhun | mêngkana Sèh Amongragi | antara ing têlung dina | nèng sela Songsong amupid | ing bakda subuh anulya | manjat nênggêl pucak wukir ||

98. kathah pêpangol sela gung (545) | sêgajah-gajah tumawing | sêgênthong-gênthong ngêrakal | kitrine ingkang ngêbêki | manisrêja lan paponan | sidawayah jegot rêsi ||

99. kang dukut sulanjana rum | gandapura rum awangi | gandarêsmi rêsmijiwa | juatan lan sumantali | muntri pakis wisamarta | kencor kajar pujêr jori ||

100. manjat malih sing sela gung | watês pupucaking ardi | palêsta wêdhi kewala | tan kenging tinampêk sikil | kêrikil luntur laradan | pakewuh Ki Jamal Jamil ||

101. tan bisa manjat mindhuwur | dening lunturing kang wêdhi | malinthas apucak pisan | tan ana kitri lyan malih | mung pandhan rang-karang ngarang | lan dhukut gulung galindhing ||

102. kang sukêt gulung-gumulung | gêlundhung kêtiup angin | Sèh Mongraga kewran ing tyas | samya tan bisa mênginggil | nulya na watu sablungkang | kesisan wêdhi mêndhêlis ||

103. Sèh Mongraga napak watu (546) | sablungkang narithik nginggil | pinancad kêkah tan obah | kang watu lir angandhani | lêga tyasira amancad | anulya prapta inginggil ||

104. pucaking rêdi Sêmèru | namung sêdina sêwêngi | kêpotan wuluning salat | mung toya mum lêbu suci | ing tyas tan pati pitaya | nulya mudhun Sèh Mongragi ||

105. laju jiarah ing gunung | Sêmèru dipun ubêngi | wêkane sêtunggal-tunggal | lèring arga Songsong wukir | aran arga Telamamaya[19] | kang lèr wetanipun malih ||

106. ngardi Bugangin ranipun | kidul wetanipun malih | ardi Rêntêng pêlawangan | ngapit wukir Selamanik | ing lambung têlaga muncar | mandrawas gêbyoging wukir ||

107. rèjènging jurang atrêjung (547) | dhung aro sirahing kali | narmada nyungap samudra | bêngawan kèh anêmpuri | jog tanah ing Pênarukan | maro sungaping jêladri ||

108. antaranya laminipun | nèng Sêmèru Sèh Mongragi | sêwulan langkung tri siang | turun ing Sêmèru wukir |

--- 3-4 : 146 ---

laju maring Pênarukan | angayam alas wanadri ||

109. tan ana drigama ketung | trêkadhang kêpapag janmi | kang mrêjurit myang wong dagang | sumimpang nêlasak mêrgi | tan arsa yèn tinakenan | lamun kapagutan titik ||

110. têmah mêwahi papa gung | mêngkana ingkang sêdya nis | umahas wana wulusan | anglangut lampahira ris | jujurang sêngkan linakwan | anênggêl ing ardi Putri ||

111. parange rumpil aparung (548) | lilingiran watu putih | cucuri kêrakal pêthak | tan ana kitri ngagêngi | pandhan rangkang lan kucila | jêlapa parijatha sri ||

112. walikadhêp lan trikancu | kancuh cukil lan kacumpit | utit tale lan widara | papas têpus lan kulampis | sira Ki Sèh Amongraga | praptèng kêndhit têngah ardi ||

113. myat lawang gua aciut | sapipisan wiarnèki | satêkên inggiling lawang | karungkuban dukut grinting | lamuran mrak katêmbagan | simbar kajar pakis wiring ||

114. kêtutupan sela gênuk | gêng sêgajah watu putih | kanan kering kori gua | pan watu sumbul angapit | rong prangkul ananjung pêthak | Jamal Jamil angrêsiki ||

115. sukêt kang nasabi pintu (549) | sumilak katon arêsik | Sèh Mongraga gya tumama | mring guaning ardi Putri | gua kawidarèn ranya | kêlangkung dènira wingit ||

116. bênêre pupucakipun | bolong wiar amadhangi | dadya tan pati limutan | saisining gua kèksi | sajroning gua matirta | karang bang lumbang botrawi ||

117. patuking tirta sing ruhur | tumètès ingkang ngrêmbêsi | wontên rakite lir tilam | sela sumayana putih | gigilang lir watu lintang | pêsalatan ingabrangti ||

118. sang monêng ing kung sumungku | kukuwu kulinèng sêpi | antara sêdasa dina | dènira dadalon nêpi | èngêt lamun anglêlana | jiarah ing ardi-ardi ||

119. ngandika mring santrinipun (550) | payo mêtu Jamal Jamil | nulya mijil saking gua | mêngetan bênêr lumaris | glagah pangalang-alangan | bobondhot bandhil ri sisir ||

120. tanjung maja kulampis pung | kêmarung kèngkèng ngor cangkring | pring ori gadhung riwana | rigulo pandhan pênjalin | suruda rêjêg rèndhètan | Jamal Jamil dimik-dimik ||

121. anabrang bêngawan agung | kali glawèng wus kawingking | ngambah wana têrataban | têtêgil dhusun pêminggir | kadhang kèn mampir tan arsa | milalu laju mêgat sih ||

68. Dudukwuluh

1. ngetan bênêr lampahe saya anglangut | apan turut ing pêsisir | wana tratab kêtêb sampun | gabus dhaon lan pi-api | rayung gêlagah gêlonggong ||

2. sabên-sabên kêpapag wong alêlaku (551) | sang mongkung namur nimpangi |

--- 3-4 : 147 ---

mênawa asalang wuwus | mêmanguri dènira nis | sinamun lamun kêbrojol ||

3. pan lêstari rahayu ing lampahipun | nulya nabrang kali malih | nyungap sawanganing laut | kali Bilorong ranèki | wus liwat saking Bilorong ||

4. langkung wana pan apanas angêlangut | kêdhik kitri salianing | mung nanas lan pandhan rungkud | sawêr liwêran gung alit | Jamal Jamil grigah-grigoh ||

5. kidih-kidih samarga sring kagyat jumbul | slosoring sawêr ngawêri | warni-warni kang kadulu | dumung gadhung wêlang wêling | bandhotan lan ula koros ||

6. kayu buhu dhiwêl dhudhak jangan banyu (552) | rareangon talipicis | cabe lêpe kadut luwuk | macan sapi sawa konyit | samarga pating sêlosor ||

7. nulya nabrang kali manggalang aciut | nanging nyungap ing jêladri | tapêl watês tanahipun | Panrukan lan pasitèning | ing Bêlambangan ing kono ||

8. apan kali manggalang wakidanipun | kali tan ana nêmpuri | sirah saking ardi Ruyung | Ruyung sirah kali kalih | kalihe kali Bilorong ||

9. laju ngetan Sèh Mongraga lampahipun | jurang sêngkan jro wanadri | ingkang kasêdyèng ing kalbu | ardi Sêdana kang pinrih | tanah Blambangan pinggir lor ||

10. ing kaupês trêmbuku ujunging gunung (553) | pêpangol mungal jêladri | Sèh Mongraga praptèng suku | ing ardi Sêdana nênggih | nulya manjat nênggêl lakon ||

11. tan patya gêng andêdêr panjatanipun | sinêngka panuntungnèki | Jamal Jamil ngangsur-angsur | rêkasa dènya ngunggahi | satindak rong tindak aso ||

12. akesotan wong ro samya kêmpus-kêmpus | sira Ki Sèh Amongragi | anyêngka manjat mindhuwur | wlas myat marang Jamal Jamil | arêmbên rambatan oyod ||

13. dangu-dangu nulya praptèng pucak gunung | lênggah tambining kusambi | pêlatar banar amunggul | lêrêsing laut kaèksi | baita cêlak doh katon ||

14. dadya pulas pêpaèsing samudra gung | wau Ki Sèh Amongragi | sêkala tyasira lipur | myat kèhing jong ting saliri | tan kaèngêtan yèn wirong ||

15. Sèh Mongraga anèng sapucaking gunung (554) | antara pan pitung ratri | papaning pucak acukup | pala kang kêna binukti | kêtela gantung nêdhêng woh ||

16. bêndha lawan sarangan jambu kêluthuk | kang binukti Jamal Jamil | siang dalu urub-urub | bêbênêm kang dadi bukti | lan wontên toya anyarong ||

17. nèng calowoking padhas atos angêtuk | sangandhaping sela aling | sandhing sela langking alus | gigilang nistha pêsagi | papan pêsalatan manggon ||

18. sawusira iktikap sêdasa dalu | ya ta Ki Sèh Amongragi | ngling mring santri payo mudhun | sêndika Ki Jamal Jamil | tumurun lampahira lon ||

19. praptèng suku agiran aluran têjur (555) | anut bangbinging atrêbis | ngidul nut sukuning gunung | anusup wana pringga writ | anjujur ing jurang jêro ||

--- 3-4 : 148 ---

20. kang sinêdya ing ardi Janriliridhuk | timpah samya suku ardi | kang kilèn ardi Wotruyung | inggil Riliridhuk wukir | gêng arga Wotruyung kulon ||

21. Sèh Mongraga nèng ardi Janriliridhuk | apan tri ari tri ratri | laju mring wukir Wotruyung | antara ing pitung ari | Sèh Mongraga dènya manggon ||

22. wusnyèng riku nulya laju malih ngidul | nabrang lèpèn Toyawangi | bêngawan nyungap ing laut | tinurut sirahing kali | sadintên dènya mêngulon ||

23. pan kapangguh sirahing kali Toyarum (556) | rêrawi wiar nglangkungi | ing wana Sandi ranipun | kêkayon tan lia cangkring | toyanya hêlangku[20] nyarong ||

24. sapêndêlêng wiaring rawa anyamut | nyamut lirap-lirap wêning | Toyawangi sirahipun | rawa gung ing wana Sandi | namung sêdalu nèng kono ||

25. bakda subuh laju lumampah mêngidul | lêpas lampahe sang brangti | tan ana ardi kadulu | tan etang durgamèng mêrgi | kèh sato wana kaprêgok ||

26. singandaka jêjawi maesandhanu | mênjangan kidang lan kancil | andhapan sonajag lutung | landhak luak lan trênggiling | kêthèk wa-uwa mêlangkrong ||

27. angathingkrang madal wang wrangutan lutung | lir gêtun anjêtung kikin[21] | marang ingkang andon wuyung | wênèh kadya nêmbramani | wangsitan samining sato ||

28. aywa na kang wani-wani nukarta dur (557) | ngandhêg kang sêdya lêstari | kaya dudu wong kur-ukur | wani ngambah wana Sandi | sèstu yèn wong wus winongwong ||

29. anrêng adrêng andarung tan anut lurung | sining wana kèsi-kèsi | saonjotan kaywa taun | sadêdêl wuluh rampal pring | kadhang sadhèng èdhèng bondhot ||

30. sadungkapan têrataban glagah ruyung | sapêndhêngêt pala kitri | nangka kuwèni kêpundhung | rambutan pijêtan manggis | klayu bêndha gowok kêtos ||

31. pêlêm pakèl durywan lan kêtela gantung | kêmlaka carême wuni | kamal kêmlandhingan sêntul | pace kêluak kêmiri | pêtêt pête lawan jengkol ||

32. karoya prèh waringin bulu lan nyamplung (558) | gumrah swaraning kang pêksi | johan bèthèt lan pêlatuk | slindhit kêdhawa kêdhasih | cikaklak lan gogik rangkok ||

33. kulilinga ulung tèngkèk sunggi lêsung | sêpahan busit prit gantil | kêpodhang barênggi bubut | êmprit pêking lan gulathik | cocak colak-calik mencok ||

34. jalak êngkak bango buthak nèng kaywa gung | atat jaka tua nori | guthilang putêr drêkuku | pênthèt kèkèd lan srigunting | darès bêluk bidho manol ||

35. duksa kakap kokokbêluk jakawuru | sandhanglawe cangak bintit | cukcak munyèng pang abarung | cicithu tutuwu kolik | sata wana mrak nyêngungong ||

36. tanpa rungwan swaraning pêksi gumuruh (559) | kadya ngaturkên pêmbagi | marang kang rarywan awêktu | samya marma angaturi | rêrêba ingkang kalêson ||

--- 3-4 : 149 ---

37. Sèh Mongraga sèndhèn tambining gurda gung | myarsa swaraning kang pêksi | prêkutut manggung angungkung | cumêngklung ngumandhang bêning | tanduke ajêg nêropong ||

38. asauran manggung lan tanduk kang ngungkung | kumênyut tyase Mongragi | kêgagas duk waunipun | muktyèng nèng Sokaraja di | tuwin nèng Wanamartènggon ||

39. sakêdhap pan èngêt ing garwa ramebu | myang mring Jèngrêsmi Jèngragi | tua nom samya sumungku | sêdesa mring Amongragi | kang garwa nandhang lara bot ||

40. angrês ing tyas kêrasèng garwa kawlas-hyun (560) | tinawêkêlan ing kapti | sabil ing nala têwakup | tinunjêmakên ingilmi | sêkala nir tyasnya kepon ||

41. bakda luhur wusnya rêrêm dènya rawuh | nulya umangkat tan sari | samêrgi tana potipun | daimira mring Hyang Widi | sêparan angonjot-onjot ||

42. sapêndêlêng pêjatèn kewala ngayun | sagrêngan wana tua writ | sagêthak bubulak nglangut | saegregan bana êri | lêstari lampahira lon ||

43. nabrang lèpèn kali Lêntang bênawi gung | kèh narmada kang nêmpuri | anyungap ing samudra gung | kêdhung jro tan pati mili | kathah bajule mêncongol ||

44. aliwêran kang dhedhe ngambang mêncungul | kang lagya abyagan warih | jumêgur ambyur sing pathuk | kadya wrêdu anèng warih | anggigilani yèn tinon ||

45. tuking kali bêngawan Lêntang puniku (561) | ing têlar sirirahnèki[22] | alas bana kumbat nêngguh | tapêl watês tanahnèki | ing dhukuh Blambangan kono ||

46. ngidul bênêr lampahe kêlangkung darung | kêdalon tansèng wanadri | bakda subuh byar lumaku | sêdintên tana lianing | namung kêmiri kang ngradon ||

47. ngambah wana wasa ing kabanan agung | wana lampahan saari | tan ana lianing wuluh | lawan pring mawarni-warni | pêtung wulung gêndan ijo ||

48. rampal ampèl apus tutul ori ganjur | bonjor dêling gadhing lêgi | lêpas lampahe mêngidul | nulya nabrang kali malih | sih tanah Blambangan kono ||

49. sirahipun kulupapang ing wana gung (562) | nglojok tanah Jêmbêr nagri | apan tapêl watêsipun | wêlahar wiar saari | ing Gambiran rane rêko ||

50. Sèh Mongraga tansah nusup ing wana gung | ing wana Saran asingit | wêrit ruwêt bondhotipun | taru malata mulêti | kêkayon curab-carub wor ||

51. tapêl watêsing wana kisma Nojajung | nulya mêngetan sang brangti | wana Grojogan ranipun | ingkilkan sirahing kali | kali Prowa kang kinaot ||

52. saking sêndhang ingkilkan botrawi watu | toyanya kêlangkung wêning | wana sri kèh palanipun | kirna kang kêna binukti | kayu buratan angradon ||

53. kêpuh gunung tinja cêndhana lan garu | sidawayah myang mêsoyi | kêningar sintok sêprantu | pulasari kayumanis | majakan kacêngkèh ayom ||

54. pala jênggi ganthi têgari lan pucuk (563) | purwa rêrawis tumangir | adas kêtumbar tapèn rum- | aruman lan jaha kêling | widasari winong waron ||

--- 3-4 : 150 ---

55. kapulaga cabe mêrica kumukus | jongrahab mungsi sêsawi | kulabêt puli sipunggu | randhujênar lan kumuning | myang sangkêping êmpon-êmpon ||

56. wusnya nabrang ing kali Prowa mêngidul | pan tanah ing Jalamanik | wana tana lianipun | tiris kêlapa mawarni | limrah gêng-agêng kang tabon ||

57. tanah Bêlambangan kang pêsisir kidul | pathuk gêbyugan jêladri | sang brangta osik ing kalbu | tan pantuk papan panêpis | nulya lampahira menggok ||

58. wangsul ngalèr nut pêsisir lampahipun (564) | nabrang kali Prowa malih | ing Jalamanik kapungkur | mêngilèn angambah curi | nèngriku lamun kêdalon ||

59. sèkêt wêktu salat sêdintên sêdalu | tangat sunat dèn antêpi | sarta tan pot dhikiripun | daimira mring Hyang Widi | pêmawasing tyas wus mansoh ||

60. karungrungan anut parang curi cêrung | kacaryan dènya ningali | gêbyuging alun jumêgur | muncrat sumirat nyoroti | nabun malêdug tatampon ||

61. ngulon bênêr nut têpining samudra gung | anulya nabrang bênawi | kali Sabrang wastanipun | nyungab sawangan jêladri | tanah ing Jajungkis manong ||

62. pan winongwong ing Suksma lêlampah[23] lêstantun (565) | tan ana durgamèng mêrgi | gya nabrang lèpèn Bêdhadhung | tapêl watês tanahnèki | Lumajang lampahnya menggok ||

63. ngidul ngilèn nut karang kajang parlidhu | pêpathuk pangol jêladri | Sèh Mongraga lèrèn ngriku | ngandika mring Jamal Jamil | prie karêpira mêngko ||

64. manirarsa mring pulo ingkang kêdulu | paran kaisèn ing janmi | lan sêpine sun arsa wruh | pikirira kadipundi | tan ana baita katon ||

65. Jamal Jamil wau alon aturipun | yèn paduka anuwèni | agêbyur[24] gèthèk nut alun | mênawi punika kenging | Sèh Mongraga lingira lon ||

66. ia bênêr lah mara ngambila kayu | gèthèk balok tinambir pring | Ki Jamal Jamil agupuh | dhasar gêng-agêng kang êpring | tan susah mami[25] gêlondhong ||

67. êpring limang lonjor kewala pan rampung (566) | wus anêgori pring ori | arit bapang adan rampung | kinili tinalenan wis | ingêrut ginodhi kukoh ||

68. wusnya katur gèthèk ginêbyurkên nglaut | nitih gèthèk Sèh Mongragi | wus samêkta wong têtêlu | samya mêlahi pribadi | manjur kang gèthèk pitados ||

69. maju mundur kang gèthèk kabêktèng alun | mèh prapta gya wangsul malih | gèthèk kabuncang ing alun | alun agêng anglangkungi | kêtanggor ing karang pangol ||

70. sru jumêgur magora gèthèknya sumyur | ambyar mêlêsat gèthèk pring | wong tri kagêbyur ing alun | kumocak kang jalanidi | mawalik[26] samodra rob ||

71. Sèh Mongraga kêpapa kabayèng laut (567) | winasuh swuh ing jêladri | ingulêng alun angêlun |

--- 3-4 : 151 ---

alin-alin tan kalilin | lalu laraning kalêson ||

72. lila lina angganira sèh Mongwuyung | wiyang kawayang ing Widi | wadining wadaka sinung | saniskaraning pangèksi | pucuk babaring cêcalon ||

73. acacalan cêla cilaka kacêluk | calak kacêkak ingilmi | ngulama lami ngalimut | ngalamat maot ing lair | luhur akerate manggon ||

74. langkung papa Sèh Mongraga kawlas-ayun | dadya sarahing jêladri | tumimbul kombuling alun | ting karêmpul Jamal Jamil | nèng lautan Nusabarong ||

75. barêng pancabaya lan bêndaranipun (568) | Jamal Jamil tansah dikir | gulagêpan misih junun | sira Ki Sèh Amongragi | têwakup marang Hyang Manon ||

76. wus mêngkana nulya tinêngêl ing alun | binuncang tumibèng tasik | ing lêsta têbih sing laut | ngalumpruk tan bisa osik | anèng pawêdhèn andheprok ||

77. wus antara sêsangat dènira kantu | Sèh Mongraga tyasnya tistis | kadya gêlagah tinunu | brêsihing dria mawêrdi | wus aso dènya andhoko ||

78. Sèh Mongraga alon dènira amuwus | èh Jamal Jamil sirèki | dangdana manèh dèn gupuh | gèthèk pring jumana malih | nabrang maring Nusabarong ||

79. Jamal Jamil sigra karya gèthèk bambu (569) | sinunduk kêlawan tali | cinancang anèng pêpathuk | sarèh karsane sang brangti | sarèhning wêktu kêdalon ||

80. pan iktikap sêdalu nèng karang plêdhu | pêpangol munggul jêladri | nêlaskên tangat ing dalu | nimpah mring kang among wingit | sasmitèng tyas wus cumêplong ||

81. bakda subuh Sèh Mongraga nulya mudhun | nitih gèthèk mring jêladri | bènèh lune lan kang wau | gèthèk lampahe lêstari | praptèng pulo Nusabarong ||

82. sukur ing tyas narimèng sihing Hyang Agung | rakiting pulo rêspati | kèh pêpangol sela munggul | nut pinggir saengga ardi | kitri mawarna nêdhèng woh ||

83. angayangan tirisan kêlapa puyuh (570) | lêgi wilis rêkta gadhing | kumlingking mepug mapuyuh | miwah payoming gayam prit | cok barat bobot kumalot ||

84. dhêmpul lêlêt duhêt gamêt pêtêt umbut | bondhot kêmarung pring ori | timaha wanitan garu | êgang wrêgu gora agring | cêndhana tinja mêntaos ||

85. dhadhap kokap cacap kêcapi kuciput | myang pala kêna binukti | ciptakêna anèngriku | kitri asri samya sêmi | kamal prêdapaniranom ||

69. Sinom

1. sira Ki Sèh Amongraga | nèng Nusabarong pulo lit | suwung tan kambah ing janma | mung kirna kang amêpêki | anêdhêng woh andadi | anggêlasah samya runtuh | tan ana kang amangsa | lia sato lawan pêksi | puspita rum ruru sarinya mêngambak ||

2. wontên ingkang kêtingalan (571) | candhi gêng sela ingukir | wontên kucur tirtantara | saking wukir sela alit | jog balumbang botrawi | trap kosok pinatra gêmpur |

--- 3-4 : 152 ---

talundhag lus pinasah | togog sela sumbul ngapit | êkong sela itêm alus bêlimbingan ||

3. undhakan saking paeran | mêrgèng natar sela ringgit | maring langgar pamidikan | pêsagi batur susun tri | watu bang trap jinobin | pacrabakaning manguntur | pagênthan pakêlèngan | ingriku pamrikanèki | sanggar tajug pêsagi candhèn nêsthastha ||

4. dhanyang sangga janggut praba | ingukir patra angrawit | kadya rêmêk ginêrayang | binintulu tinulya sri | wus kalumutan wilis | simbar mênjangan angrêmbyung | simbar songsong sumangsang | ing saka kadya sêlumpring | Sèh Mongraga mulat lulut kawilêtan ||

5. lumalat marang langgatan (572) | tabêt labêting budarsi | amêmaha ing pauman | amèpèd dènira mupid | nèng pamêlêngan candhi | candhi Cêndhana ranipun | sira Sèh Amongraga | mirungga rêngganing candhi | acêcandhang nêgês kêrsaning Hyang Suksma ||

6. miwah santri Jamil Jamal | karênan kèh kang binukti | tan watir lalurat pangan | pala gumantung mêpêki | sang adi Sèh Mongragi | kajênêkan anèngriku | tanah Nusakambangan | tan kocap gantya winarni | ya ta ingkang kantun anèng Wanamarta ||

7. sira Ki Bayipanurta | nuju ing dina sawiji | tinarab nak putunira | kajat sidhêkah kêndhuri | mumule para nabi | lan slamête anak putu | sadesa Wanamarta | sawusnya nadhah kêndhuri | barêkate kèn ngulihkên baturira ||

8. pêpakan putra pra kadang (573) | Jayèngrêsmi Jayèngragi | Suarja lan Wiradhustha | Panukma Panamar tuwin | Kulawirya wuragil | myang pra tua ki pêngulu | Sêbagi lan Jumêna | Jêmpina Lawatan tuwin | pra bundhêl santri magêrsari sudagar ||

9. Ki Bayi alon ngandika | marang ingkang putra kalih | sirèku paran miarsa | wartane paranirèki | ki sèh ngalim Mongragi | dènira anis anglangut | baya wus kêrsa Allah | dene tan ana tinolih | èh ya talah kakangira Sèh Mongraga ||

10. bisa têmên mêdhot trêsna (574) | lan sakèhe kang samya sih | sumawana mring rabinya | myang ibumu lawan mami | kabèh lagya nêdhêng sih | puara tinilar nglangut | kadya sêsapu wudhar | lir mina kasatan warih | aprêsasat juragan kêpatèn bandha ||

11. sêdaya ngungun miarsa | pangandikane Ki Bayi | samya kumêmbêng kang waspa | kêraos katrêsnan mami | tan ana bisa angling | kang nginang mingkêm tan idu | kang udud tan ngakêpan | dènya sangêt samya kingkin | Kyai Bayipanurta malih ngandika ||

12. apa bayèku sidaa | lungane Sèh Amongragi | ia marang Nayaganda | ngulati kadange kalih | paran ngulon mring Kawis | apa marang gunung kidul | lawan wus pirang candra | sapêrene duk lunga nis | Jayèngrêsmi sumêrêp matur ing rama ||

--- 3-4 : 153 ---

13. paduka andangu dènya (575) | kesahipun Sèh Mongragi | tatkala ing wulan Rajab | sampun gangsal wulan mangkin | Dulkangidah puniki | nênggih gangsal wulanipun | mênggah kabar tan angsal | sèstune kang dèn purugi | kaping kalih tan kaur pitakèn warta ||

14. kaula lamun kèngêtan | mring putranta Sèh Mongragi | akathah ingkang kêrantan | kaula lawan pun adhi | asangêt nahên brangti | mèh-mèh sring kêpotan wêktu | kang rama ngling tigapar | astagpirulah halngalim | ia nora maido sun marang sira ||

15. yèn ta mungguha wowohan | kakangira Amongragi | wêruh rasane lir kilang | amangan lagi sairis | gugal ing jurang trêbis | cua durung kongsi tuwuk | andhingkluk sêdayanya | rumaos kadya jêng kyai | alon muwus malih marang para kadang ||

16. mara ta padha usula (576) | mênawa antuk pawarti | têka lambung kering mitra | sanak-pêsanakan têbih | yèn olèh kabar yakin | mênawa kêna sinusul | manira nora bêtah | mulat rabine kang kari | ia Ni Kèn Tambangraras kawlas-arsa ||

17. umatur kang para kadang | tan wontên angsal pawarti | ki wuragil Kulawirya | matur ing raka jêng kyai | kaula angsal warti | tiang titiga kang tutur | kabar pyambak-piambak | putranta Sèh Amongragi | inggih nunggil yèn kabaripun mêngetan ||

18. kanca santri padhêkahan | wus ngaos kula ingriki | punika ju[27] tumingal | mring putranta Sèh Mongragi | wana ing ardi Kawi | nênggêl Leyama kang gunung | lan malih kang pawarta | sêdhèrèk ètèr gêgrami | pan kêpêthuk wontên tanah Pênarukan ||

19. nimpang tan arsa papagan (577) | kang sêtunggilipun warti | dinugi lajêng kewala | mring Bêlambangan pêsisir | sawêg pandugi mami | mantuk wontên laminipun | mênawi karaharjan | ing lampah dènya nênêpi | Kyai Bayi anjomblong miarsa warta ||

20. wusana aris ngandika | sirèku glis olèh warti | budimu lêkas anjangkah | wruh lide wong wus lunga nis | matur tan lêpas budi | sawêg parêng wontên tutur | sira Bayipanurta | pangandikanira aris | payo padha bubaran sayah wus awan ||

21. sêdaya matur sêndika (578) | nulya mundur saking ngarsi | putra kalih lan pra kadang | sudagar lan magêrsari | miwah pra lurah santri | sêdaya wus samya mêtu | mantuk asoang-soang | Ki Bayi malbèng wismèki | têkên êcis sarwi anyangking salêpa ||

22. ya ta Ni Kèn Tambangraras | kang lagya anggung prihatin | sakesahe Sèh Mongraga | anajin nadhah myang guling | sarira kuru aking | tulanging salang saluku | lêkane angga latha | tan luntur labêting warih | lir sudama karêmêngan ing jaladha ||

--- 3-4 : 154 ---

23. asinjang seta lungsêtan | sarwa putih tan ginanti | gantung kêpuh nèng sarira | rurukuhan siang ratri | miwah cèthi Cênthini | sarwi pêthak kulu-kulu | tan pêcat rukuhira | tan kêdohan nèngarsi[28] | Tambangraras tansah andêdarus kur'an ||

24. tan darbe têkiar lian (579) | mung salat kêlawan ngaji | yèn wus ngaji nulya salat | sukuran kewala bukti | tan pati angarêpi | tadhah gulinge sinêrtu | panêdhanirèng Suksma | ing siang kêlawan ratri | rahayune lakinira Sèh Mongraga ||

25. tinêkana kang sinêdya | sarta apuraning Widi | dinohna rêncana dunya | godha pêngawening iblis | pitêdah ing sêsami | lia ganjaran Hyang Agung | mungguh takdir panduman | mênawa manggih yomani | ing akerat suka nênggalang ing pria ||

26. sabên ing dina Jumungah | Sênèn Kêmis Gara Kasih | tan êpot dènya sidhêkah | mumule pra nabi wali | pra ratu kang wus swargi | minule myang pra luluhur | sêlamêting agêsang | sapêpadhaning aurip | mumule kang para bumi tanah Jawa ||

27. yèn mumule pra ambia (580) | sinuci pangolahnèki | kang olah mèt toya kadas | tan kêna sukêr jalwèstri | junub anggarap sari | èstri kang wus luas marus | kang sarta lawan kadas | lawan tan kêna ngicipi | sêkul anggi binumbon kèju mêrtega ||

28. ulame ayam kang menyak | lalab cabe uyah pasir | kêndhi wêwadhah sarwanyar | sêkar konyoh lisah wangi | slawat pat puluh picis | kutug tumpêr kayu garu | sêdaya kang kondangan | amaca sêlawat sami | kang saèstu ingatasing lawarga[29] ||

29. yèn mumule waliulah | tan pae pangolahnèki | wuduk ulame lêmbaran | ayam mulus ingkang putih | lombok uyah kang rêsik | widasari lawan kutug | sêlawat patang yatra | kêndhi kang anyar dèn bêki | yèn mumule para ratu kang wus swarga ||

30. bras putih ingkang laslasan (581) | wosing pari sokanandi | pan sêku[30] golong antêban | pêcêl pitik jangan mênir | lam-ulaman mêpêki | asarwa labanipun[31] | konyoh sêkar roncenan | kutug gantal sadak rawis | kêndhi anyar lambaran slawat pat uang ||

31. lan malih yèn kirim donga | mumule luwur jalwèstri | sêkul angi ing ambêngan | jangan pindhang abang putih | ulam sarwa mêpêki | sêkar koncoh[32] lawan kutug | sêlawate rong yatra | yèn mule ing bumi langit | sêkul tumpêng golong liwêt lan mêgana ||

32. ulam pêksi lawan kewan (582) | ulam loh kali jêladri | jangan lawan jêjanganan | sakèh mawarna mêpêki | sêlawuhing abukti | sarwana sêdayanipun |

--- 3-4 : 155 ---

myang warnane wowohan | juadahan datan kari | lah-olahan di-adining warnan pasar ||

33. ki pêngulu sabên dina | Basarodin mituturi | marang Ni Kèn Tambangraras | kinèn sidhêkah kang asring | milane kèh kêndhuri | ki pêngulu pakènipun | pan inguja kewala | sakêcape dèn turuti | ki pêngulu kêsêl wira-wiri prapta ||

34. saking krêp pindho sêdina | kadhang ping tiga saari | nyêlamêtakên dina[33] | gêng-agêng ambênganèki | dhasar wus dèn kajati | tan ngeman bandha sang ayu | mung mupangat kang ketang | ki pêngulu Basarodin | dadya datan mantuk-mantuk maring wisma ||

35. nèng wismane Tambangraras (583) | tugur anèng masjid alit | miranti kêlasa bantal | ki pêngulu Basarodin | mulih-mulih yèn dhongdhing | sêkêdhap wangsul kukuwu | nênggih Ni Tambangraras | kang lagya mangsud angaji | ya ta wau ingkang rama ibu prapta ||

36. ingiring pawonganira | Sumbaling lan santri Luci | sira Ni Kèn Tambangraras | nangkêbkên kur'anirèki | mingsêr dènya alinggih | wus pinarak kalihipun | Kyai Bayipanurta | myat putra langkung prihatin | kadho-kadho alon dènira ngandika ||

37. mring kang putra Tambangraras (584) | wus luluara[34] sira nini | gènira manting sarira | angarang marang ing laki | sêdhêng boting[35] èstri | subrangta satêngah taun | dodonga mring Hyang Suksma | mamrih rahayuning laki | lakonana nini nuli tutur ingwang ||

38. tan mêmalangi dènira | bêkti ing Hyang lan mring laki | sumungkunira ngibadah | sun sukur datan maoni | namung gyanira kingkin | awakmu kongsi alumut | abêcik rêrêsika | nganggea wastra kang suci | wirongira nini datan kawistara ||

39. Tambangraras ris aturnya | mring rama saha tur bêkti | inggih langkung kasinggihan | wulang paduka jêng kyai | sih marma wlas ningali | mring jasad kaula anggung | papa durakèng pria | ganjaran Hyang Kang Ma Suci | inggih nuwun kapundhi wulang paduka ||

40. nanging ing mangke kaula (585) | dèrèng sagêd amangsuli | pan dèrèng bongbong tyas amba | ambengkas raosing galih | sopunika[36] kang mugi | maklum tuan kang kasuhun | kewala nuwun gungan | sêkadar darmi nglampahi | kapurbèng Hyang lagya kinarya lampahan ||

41. sira Ki Bayipanurta | myarsa ature kang siwi | sidhakêp ngungun sasmita | mring garwa Ni Kèn Malarsih | kang rayi brêbês mili | sarya ngling mring putranipun | dhuh Ni Kèn Tambangraras | ywa sira manggung prihatin | pituhunên pituture ramanira ||

42. anganggea sawêtara | raganira kopêpati | tan pêgat rukuh mêkêna | musêla ing siang ratri | bangêt angêtarani | ing rina wêngi rurukuh |

--- 3-4 : 156 ---

ia bênêr ngibadah | pênggawe luwih utami | nanging kudu bêcik nganggo kira-kira ||

43. kêrana sira supaya (586) | aywa kêdarus ing kingkin | wêlasa sariranira | kari bêbalung lan kulih[37] | wau Ni Kèn Malarsih | pitutur sarwi rawat luh | tyasira Tambangraras | kadya kumala kinikir | datan rêmpid malah sangsaya sêntosa ||

44. wusana alon turira | ibu paduka mênawi | wêlas myat marang kaula | kewala ugungên ugi | pintên banggi ing mangkin | sagêd luar ing papa gung | kang rama ris ngandika | wis aja sira waoni | dongakêna sêkajate sutanira ||

45. sêpuluh wus kêrsaning Hyang | adil ganjaran wus têkdir | pèk mêngkono pira-pira | winahyu bisa nglakoni | ywa ambodhokên kapti | kêncênging niat aplalu | lan manira lèh warta | parane Sèh Amongragi | kang lèh kabar adhimu Si Kulawirya ||

46. kang tutur marang Si Wirya (587) | santra[38] lan sêjuga grami | kêpapag nèng Pênarukan | sawetane gunung Gêndhing | dinuga laju maring | Bêlambangan kang jinujug | tan gèsèh kang wêwarta | wong têlu tuture sami | dene bièn tuture mring Nayaganda ||

47. Malarsih myarsa dènira | pêwartane jêng kiai | umatur marang kang raka | kang punika kadipundi | kêrsa paduka mangkin | punapa pênêd sinusul | punapa ta botêna | Ki Bayi ngandika aris | ia mêngko rinêmbugna putu kathah ||

48. ngling malih marang kang putra | sirèku olah punapi | apa arêp sidhêkahan | kang putra umatur aris | inggih mêkatên ugi | kajat mumule pra ratu | mangke malêm Jumungah | Ki Bayi nauri aris | ia sukur alkamdulilah utama ||

49. tutugna gyanmu lah-olah (588) | sun mulih karia nini | Sumbaling bae milua | ngrewangi karya kêndhuri | gupuh kang sinungan ling | gya mantuk lan nyainipun | kang olah sidhêkahan | ngratêngi sarwi susuci | anèng panjang giri gêng rolas ambêngan ||

50. sinamir sarwa prayoga | wus rumat tanggungan mahrib | ingangkah bakdaning isa | wêdale ingkang kêndhuri | wus tinata miranti | kang lampit kêlasa alus | agêlar nèng jêrambah | dhasar sinêrbetan putih | sinêbaran sêkar campur-bawur ngambar ||

51. ing wanci wus bakda ngisa (589) | Ki Luci kinèn ngaturi | mring kang rama myang pra paman | para tua kèn ngaturi | miwah kang rayi kalih | lurah-lurah ingkang mungguh | santri Luci gya mentar | angaturi sêdayèki | tan adangu ingaturan sami prapta ||

52. wus tata têpung akapang | kang samya ngêpung kêndhuri | Ki Bayi alon ngandika | bêcik kataman utami | bismilah Basarodin | takabal lalahu minkum |

--- 3-4 : 157 ---

sinauran sêdaya | mina wa minkum ya karim | Kyai Bayi kang miwiti maca ngama ||

53. sêtamate surat ngama | wusnya têkabal anuli | nulya Jayèngrêsmi sigra | amaca surat wanaji | tamat gya Jayèngragi | surat ngabasa puniku | tamat nulya têkabal | gya pêngulu Basarodin | kang maca surat ada samsu kuirat ||

54. wus tamat ramya têtabal[39] (590) | gantya Swarja suratnèki | ida samaun patarat | tamat gya Wiradhusthèki | waelul munta pipin | tamat nulya Panukma wus | ida samaun sakat | tamat gya Panamar aglis | surat wasamai datil burud nulya ||

55. tamat gya Ki Kulawirya | wasamai wastariki | tamat lajêng urutira | Sêbagi surat sabikis | tamat Jumêna nuli | alkataka suratipun | tamat gupuh Jêmpina | amaca surat walpajri | tamat atakabal nulya Ki Lawatan ||

56. surat lauksimu tamat | gya modin Ki Talabodin | srat wasamsi walu kaha | tamat nulya Nursukidin | kang surat walaèli | ida yagsa tamatipun | anulya Ki Murtala | surat waluka gumanti | bagus Kanjir maca surat alam nasrah ||

57. sêdaya maca têkbiran (591) | gumuruh arahab sami | pan laillaha ilalah | hu Allah hu akbar walil | lahil kamdu anuli | bagus Ngajujir sumambung | surat watini nulya | surat ikrak gus Tabyani | sabên surat tinêkbiran ingakathah ||

58. gus Menot ina anjalna | gus Soleman lamyakunil | gus Dawud idajul sigra | gus Ilyas walngadiati | anulya gus Jamjani | kang surat alkaringatu | alha kumut gus Nurya | Amadasra walngasêri | Amadulah surat waelul winaca ||

59. Amadinsan alamtara (592) | li-ila Ahmadjahnawi | Amadiman arah aetal |[40] ina aktaena Mad-ngali |[41] kulya-ayu Mad-supi | ida-ja-a Amad yunus | Matahir surat tabat | katam mukadam anuli | surat kulhu winaca ping tri wong kathah ||

60. nulya surat palak binas | surat patekah mungkasi | nulya ki pêngulu Basar | ingkang dadya bawa ratib | langkung rahabirèki | santri kèh barung gumuruh | nutug sêtamatira | sawuse ramya adikir | nulya donga santri nasib gantya-gantya ||

61. pêragat dènya ratiban | slawatan salaman sami | Ki Bayi alon ngandika | Luci pandumên dèn aglis | sigra ki santri Luci | ametak ambênganipun | pra santri sigra kapang | mapatan nêmi moloni | adan lêkas pikantuk dènira nadhah ||

62. wus antara dangunira (593) | dinum bêrêkat wêradin | santri pêmburi bubaran | kang kantun pra kyai-kyai | bêrkat mêksih sinandhing | kang nginang nocoh audud | Ki Bayi lon ngandika | payo rêrêmbugan sami | bab kabare dhèk wingi Si Kulawirya ||

--- 3-4 : 158 ---

63. ia Ki Sèh Amongraga | dènira anglêlana nis | prie padha rêmbugira | mungguh bêcike pinikir | apa ngèstokên sami | apa ta bêcik sinusul | kang putra aturira | miwah ingkang para ari | pan sumangga punapa kêrsa paduka ||

64. umatur Ki Kulawirya | punika lamun suawi | prayogi dipun susula | mênawi sagêd pinanggih | yèn parêng jêng kiai | kula prayogi kang nusul | Jèngraga nambung sabda | paman lan kula pribadi | angluluruh ingkang mêksih among raga ||

65. pra ari samya wêcana (594) | tan pae lan sira sami | nanging ta mênawi ana | ing kêrsane jêng kiai | kinèn nusul ngulati | mangsa abota ing kalbu | Jayèngrêsmi asojar | puniku kula anêmpil | ing rêmbuge paman Swarja Wiradhustha ||

66. Ki Bayi alon ngandika | sakarêpira amikir | dospundi mênggah pun ua | Sêbagi nauri aris | kang sami rêbat pikir | inggih sami lêrêsipun | kang kêpanggih ing kula | prayogi datan linari | sanès lawan lampah kipayah kal dunya ||

67. tiang ujlat ing Pangeran (595) | tan kenging dipun iloni | mênawi wontên wadinya | mêmanguri ing pangèksi | kêdhik pikantuknèki | luhung kinèndêlkên sampun | enggal lamine prapta | dumugi ingkang kinapti | wa mêkatên mangsa borong ingakathah ||

68. pundi rêmbag kang kinarsan | sumangga kêrsa jêng kyai | pan inggih pundi kang eca | micara Ki Basarodin | gih lêrês Ki Sêbagi | jèh wong montên nika wau | wontên kula piambak | wa têpa sami nglampahi | yèn ta dawêg lagi punapa-punapa ||

69. anolèh Ki Kulawirya | mring pêngulu Basarodin | gumuyu sarwi angucap | yèn muwus Ki Basarodin | tangèh sun tan agrêti[42] | sapa sintên kang sumurup | wiwitan lan wêkasan | ngalênthar nora pakolih | angêlampra ilang talêring wicara ||

70. yèn kang pêngulu kêjaba (596) | amikir babing kêndhuri | iku pikire kang gênah | tan nganggo bliwur samênir | gumuyu sêdayèki | ki pêngulu mèsêm muwus | run wudhu yèn klêrêsan | rèhning gih sami mêningi | yèn tan wudhu dèn rani sêtunggil nika ||

71. gêr ginuyu ingakathah | Ki Kulawirya nudingi | mawi ngriki sintên ingkang | sêrêp basane Ki Rodin | kèh wêwangsalanèki | sêtunggil nika prèhipun | têgêse lir punapa | ngling mangsa borong mêstani | yèn kaula winastan bugêl kewala ||

72. sangsaya dadya paguywan | Ki Bayi ngandika aris | bênêr Ki Rodin mêningan | sabisane urun angling | pira-pira ngudhoni | amêtu sêmono iku | arane wong rêmbugan | sadhêngahne ya kang dadi | ana bênêr luput bêrkate wong kathah ||

73. Kulawirya garunêngan (597) | andêlna yèn ngingiloni | durung sêpisan kewala | manira yèn dèn iloni |

--- 3-4 : 159 ---

ngling malih jêng kiai | sun rasa-rasa kang rêmbug | kang kêtêmu tyas ingwang | mèlu kaya wa Sêbagi | ia padha kewala andodongaa ||

74. sêlamête kang alunga | tumuli bisaa bali | sami abungkuk sêdaya | tan ana kang amaoni | mêngkana dènya pikir | putra ri lan para sêpuh | kèh kang rêmbug nusula | ana ingkang angrêmbugi | ing wêkasan wus samya kinèn nêlalah ||

75. nganti praptane priangga | lawas enggale pinuji | sêntana lan kulawarga | tansah sidhêkah bên ari | sêdesa ganti-ganti | ngalujêng[43] kang anglangut | ya ta samya bubaran | saking ngarsane Ki Bayi | tan cinatur kingkine ing Wanamarta ||

76. warnanên ingkang lêlana (598) | sira Ki Sèh Amongragi | nèng pulo Nungsakambangan | sampun kawan dasa ari | dènira taki-taki | nèng Nusabarong amojud | sumungku ing paoman | tan katimpah ing panilib | lêlêb tan kalaban loba labêtira ||

77. sêprandene angganira | tan rêkasa dènya najin | Mukaram kaping sêdasa | jangkêpe pat puluh ari | nèng paoman budarsi | malêm Jumungah ing dalu | amangsudakên tangat | palilah ing pila eling | linglung luyut ngênêngakên kaênêngan ||

78. tahajud rolas rêkangat | lan rolas rêkangat têsbih | wuse pêragat tangatnya | amupid dènira wirid | salasilahing dikir | nganasir sira Hyang Agung | tariah rêskandiah | barjah jalalah wus ramping | ripangiah panguyahing pancadria ||

79. alus panglêpasing napas (599) | anpas tanapas nupusi | pêmapaning pamupusan | pamungkasing kas kawasi | sadêrah ing ngin-angin | pangoning angên-angênku | buntu tanpa kêrana | mancad layaping pangèksi | ngèksi ganda cipta pininta wêkasan ||

80. wus amurba purbaning Hyang | tan purba-pinurba asih | sah jaman wus tan kaya pa | tan sipi datan kawiji | miwah datan kêkalih | kaluluhanira jumbuh | jiwa tanpa jamuga | galethak kadya kaywaking | kang kawêngku wawêngkone kawalean ||

81. kêjêp liyêping kanêngan (600) | sêsangat guling gulinting | apan tigang èwu napas | dènya suhul ing Hyang Widi | tan weda wadinèki | nalikanira akantu | tan sirna tan wêrana | panane maring kêjatin | wus antara tarêki tanajulira ||

82. pajalu lianing napas | aring pangikalirèki | sambunge datan kêsotan | sawêtaranira aris | bakda dikir anuli | andonga sukur Hyang Agung | sawusira dodonga | asujud sumungkêm siti | takrub asru têpêkurira nêlangsa ||

83. rumasa kinarya titah | bedaning kaula Gusti | lir lêbu kêlawan me |[44]

--- 3-4 : 160 ---

bantala lawan wiati | [...] |[45] dhêndhaning papa kapupus | pasrah rèh kadariah | siningsalakên salirning | cipta ingkang bidêngah kibir jubria ||

84. wus jrênih nèng pasujudan (601) | anjunjung mêstaka tangi | sarwi maca rong kalimah | iaka nak budu tuwin | waiaka nastangin | bakda dènira têpakur | pupungun kawimbuhan | ingkang sucian[46] Hyang Widi | lir sasangka katrangan ing imamawan ||

85. pitêkur dènira lênggah | jatmika tan obah osik | alun gêng anêmpuh parang | jumêgur gumuruh atri | tanpa rungwan mawêrdi | mawukir alun gumulung | nulya cipta swabawa | mêne munaning jêladri | wanci bangun angungun sang monêng ing tyas ||

86. swaraning pêksi kapyarsa | mrak manguwuh nyangungongi | jagigèring sata wana | tutuwu kolik mêlingi | thongthongsot angêlungi | cabak bêluk bêlkêtupuk | têkak êngkak bêrduak | dhècu cingling[47] srigunting | tèngkèk-buta lir bobolèh isthanira ||

87. dhuh sang monêng Amongraga (602) | sêdhênge linggar singriki | pan wus têrang pinitayan | kang mara bumi jêladri | ing têmbe mulyèng tasik | wahyaning mangsa ingayun | binabar nèng tunjung bang | luntur ing papa prihatin | tèngkèk-buta lir mupakatkèn carita ||

88. blêktupuk lir nambung basa | luntur pisan iku benjing | mangsa wus akir kêtiga | mèh labuh kapat nukuli | wêka mataning kunci | niscaya ambabar luhung | thithik mêksih sêsangat | tutuwu lir angiani | yan-yanane têmtu ing têmbe kasidan ||

89. kêdhasih milu rêrasan | ia bênêr iku benjing | minulya ing kaênisan | nanging yèn pangkating cili[48] | cilaka lairnèki | batine sapa kang wêruh | sabab jalaran dosa | kulawangsane prihatin | tan sumurup yèn dadi mêrganing mulya ||

90. mulyaning ahli ulia (603) | sênêt kêratoning gaib | dudu jamaning wong jamak | mukmin kas ingkang jamani | gêmak mêlung mêlingi | sêrawungan nambung wuwus | pêpancèning ganjaran | kaulanira Hyang Widi | apês kuat wus tinêkdir tulisira ||

91. karêm rahmat ing dêlahan | karêm rahmat ing dunyèki | iku Ki Sèh Amongraga | tan karêm rahmat ing lair | donyane dèn singgahi | mung muhung marang Hyang Agung | yèku tekad utama | tumanêm tinêmu luwih | sampurnane kapurba prabu Mataram ||

92. mêngkana pêksi isthanya | kang samya mungêl ing ratri | ana kang ngitung laminya | nèng Nusabarong Mongragi | wus kawan dasa ari | apan langkung kalih dalu | jangkêp pitung Jumungah | bèthèt maido madoni | gumarêjêg kang ngetang ngajak totohan ||

93. tan wun ujaring pêksika (604) |

--- 3-4 : 161 ---

sêsangat dènya kapyarsi | nulya umrês ing samodra | gumêgur nêmpuh prang curi | ing wanci pajar gidib | nulya ngangkat wêktu subuh | sawusira akadas | Jamal Jamil angadani | wusnya salat pêrlu subuh pupujian ||

94. bakda ing pajar sidik byar | hyang aruna mêrbawani | karya ujwalèng samodra | myang isining wana wukir | sira Sèh Amongragi | asalat loka sumungku | rolas rêkangat salam | sabakdanira anuli | midêr-midêr nèng têpi tirahing karang ||

95. non kitri pinggir samudra | tiris kucila kêcapi | wohe kang tiba samudra | pan dadi ulam jêladri | sang monêng ngling jro kapti | apa baya wahyanipun | wohing puyuh kang tiba | myang woh kucila kêcapi | ingkang runtuh dadi ulam ing samudra ||

96. Sèh Mongraga lon ngandika (605) | hèh ki santri Jamal Jamil | dulunên wohing kêlapa | kucila lawan kêcapi | dadi ulam loh sami | mara ta dulunên iku | Jamal Jamil tumingal | woh kang dadi ulam warih | matur inggih woh dadi ulam samodra ||

97. wong roro gumun rêrasan | apa wis adate iki | woh kang tiba ing sêgara | padha dadyulam jêladri | sang monêng mèsêm mèksi | ing sasmita wus kêdulu | dêdalaning kasidan | kang kasêdya siang ratri | pêmbabare woh daday[49] ulam samodra ||

98. mêngkana aris ngandika | dangdana gèthèk dèn aglis | nutugên paraning dria | ngêlangut ngupaya budi | sigra Si Jamal Jamil | dangdan gèthèke kang wau | ingêrut kinukuhan | tan antara wus miranti | Sèh Mongraga saking Nungsabarong linggar ||

99. tumurun maring samodra (606) | nitih gèthèk pring lêstari | nut alun ngrambang ngarumbah | kêbuncang prapta ing pinggir | pan wus tumamèng tasik | laju kewala anglangut | mêngalèr mahas wana | anabrang ing kali Kêting | lêpas kang sinêdya marang ardi Pigang ||

100. apan tanah ing Lumajang | lan ing Jêmbêr tunggil wangkid | mêngkana ing lampahira | Sèh Mongraga nênggêl ardi | prapta kèndêl ing kêndhit | nèng gua mirong sêdalu | kêlangkung jro awiar | jroning gua wontên ardi | alit sawêtara nulya ingunggahan ||

101. pucak rata lir pinapar (607) | gigilang gêng sela langking | sêdalu dènira kangat | enjing nulya sa[50] mijil | umangkat manjat malih | nênggêl wukir pucakipun | praptèng lungiding arga | arêrêm ing tigang ratri | wus mêngkana tumurun Sèh Amongraga ||

102. jurang-jurang kinandhasan | anètèr ing parang rumpil | aluklukan ing lêlêka | lêmpar laju lampahnèki | ngalèr nusup wanadri | kêdalon tansèng wana gung | marang ing ardi Iang[51] | mêksih tapêl watês nagri | ing Jêmbêr kang wetan kang kulon Lumajang ||

103. prapta dhepoking parbata |

--- 3-4 : 162 ---

guane kêlangkung wingit | gua Dalêm namanira | pêtênge anglilimputi | sigra Ki Jamal Jamil | ngagar kaywaking karya puy | kang gua ingoboran | kathah parane kaèksi | alurungan ngidul ngulon ngalor ngetan ||

104. kalih dalu anèng gua (608) | enjingira samya mijil | laju manjat ingaldaka | kêkayon kèh anggi-anggi | sêkar sangkêp mawarni | panjrahing sari rum ruru | gandapura ngayangan | sukêt sulanjana mamrik | mêmêrakan êmêr sêre kamijara ||

105. pakis galar kasimbaran | wisamarta jenggot rêsi | kucila lan katilampa | talompe tampèl lan tangkil | prijatha kajar kêji | lung wana lan kencor wulung | malelu kumlandhingan | bilungan lan adhêm ati | kaywan inggil manisrêja lan paponan ||

106. wau Ki Sèh Amongraga | ngancik sapucaking wukir | myarsa swaraning pêpasar | umyang tumawon kapyarsi | dièngane dhêdhêmit | apêpasaran gumuruh | sang monêng gya istigpar | sirna swaraning pawèstri | lir mirangrong kawanguran janma tama ||

70. Wirangrong

1. ya ta Ki Sèh Amongragi (609) | nèng ardi Iang amanggon | pupucaking arga ting pêcucu | bubucuning wukir | pan sela kumalasa | kayone mung manisrêja ||

2. lan paponan sapênginggil | kèh dhampèng ronging pêpangol | Ki Sèh Amongraga andudulu | kabèh dèn ubêngi | pasang patuting arga | lir makuthaning Rawana ||

3. anjajah wêkaning wukir | calowokaning lêlêmpong | kèh tilasing dupa labêt kutug | pamujaning janmi | sang monêng linging dria | karane si gunung Iang ||

4. akèh wong kang anênêpi (610) | gunung awingit minanon | pantês yèn angkêra yêktinipun | sêmune kang ardi | kèh papaning pamuja | wong nênêgês ingagêsang ||

5. sang monêng ningali malih | pêpêncu sawiji mojok | apan jilma mara jilma lampus | sato mara mati | pan iku Pêkarêman | tan kêna kambah ing janma ||

6. Sèh Mongraga anganjati | mring Pêkarêman manrono[52] | santri Jamil Jamal tansèng pungkur | mèh prapta inginggil | sira Ki Jamil Jamal | arip ngantuk arênggotan ||

7. matane lir dèn puluti | lèrèn gêloso angorok | wong roro sêngguran padha turu | sang monêng ningali | santrine padha nendra | karo samya ginugahan ||

8. kagyat garegah atangi (611) | Jamal Jamil matur alon | yèn parêng ing kêrsa luhung wangsul | raose tyas mami | ambaliur[53] kewala | punika mring Pêkarêman ||

9. lamun sinêngka tan kenging | pêsthi datan wande poso |

--- 3-4 : 163 ---

sapele ing lampah apan têmtu | padhêm wong dhêdhêmit | sang monêng lon ngandika | kang ora-ora rinasa ||

10. payo padha manjat nginggil | ywa kêwatir sira karo | pikirmu kang tatag aja korup | mring rêsrêsing budi | Jamal Jamil ngandika[54] | [...] |[55]|

11. anênggêl prapta ing nginggil | anggarêmbêl kang kêkayon | baga bibis kroya kêpuh bulu | sengon lawan têkik | sêlingan têpung gêlang | têngah mêlatar awiar ||

12. arêsik lir dèn saponi (612) | tana kalianging godhong | alêkok ing têngah lêbêtipun | sapênggayuh kudhi | buwêng bêngkah mêrapat | ambêlumbang sapêmbalang ||

13. Sèh Mongraga aningali | isining bêlumbang kono | wulu pêksi kathah lan balung[56] | sato kewan pêksi | minangka wuh rarahan | lan tulang cumplunging janma ||

14. Sèh Mongraga datan wingwrin | myat pêngalapaning sato | pêksi miwah janma alum tungtum | mêngkana sang brangti | nèng lungid Pêkarêman | ngayêngi pucaking arga ||

15. Sèh Mongraga nulya linggih | sigra gogodha tumêmpoh | mêndhung agiungan têdhuh lesus | bayu bajra ngidid | ngasutsut pancawara | udan angin alimêngan ||

16. adrês mamrês brêsing riris (613) | pracalita lindhu gênjot | agonjat-ganjitan manggut-manggut | magêntur gora tri | wrêksa sol singsal sêmpal | kaprapat pracandha gadha ||

17. tan pêcat angoncat-ancit | papancit wukir lir cêpot | arga lwir rug gigal ringgang-ringgung | wawar erawati | gêtêr patêr putêran | pêtêng dhêdhêt alimêngan ||

18. lindhu kêtug onggrak-anggrik | gumaludhug dhêgdhêr gêdhor | kumupak poking kang kapêlupuh | prahara wor riris | ampuhan kras mrawasa | amusus isining arga ||

19. sang monêng Sèh Amongraga |[57] tan keguh tyase tinêmpoh | ing gora gadha[58] gra tyas rahayu | tan watir samênir | tyasnya wantah wêlaka | mumucung pamuncangira ||

71. Pucung[59]

1. ya ta dangu mawrêsing nyca[60] nèng gunung (614) |[61] antara sêsangat | sindhung riris sampun aris | godha pancabaya sêdaya wus sirna ||

2. kayu watu pulih tan ewah lir wau | pan malah sangsaya | mindhak ron prêdapa sami | myang rêsike ngarga kadya sinaponan ||

3. wulu balung pêksi kewan janma tungtum | sirna tan wêrana | nulya na sasmita kèksi | narmada gung numpak umpaking samodra ||

4. tan myat gunung laut gung ingkang kêdulu | têngahing samudra | sêkar têrate bang kèksi | Sèh Mongraga istigpar astagpirulah ||

5. sirna luyut ingkang nyêlani pandulu (615) | nulya myat wanarga | tan ewah lir wingi uni | Sèh Mongraga gangsal latri anèng arga ||

--- 3-4 : 164 ---

6. ngandika rum lah payo padha tumurun | wus lêga tyas ingwang | antuk sasmitaning Widi | Jamal Jamil samya umatur sêndika ||

7. samya mudhun Sèh Mongraga saking gunung | lawa[62] santrinira | praptèng gua Dalêm nênggih | sipêng sêdalu byar enjing nulya mangkat ||

8. lampahipun mêngalèr nusup wana gung | sadintên lumampah | mung raryan salat ing mêrgi | kang sinêdya minggah marang ardi Cawang ||

9. praptèng suku ing ardi Cawang sêdalu | kêkêndhiting arga | parerenan wong anêpi | sela janggut piranti adupa-dupa ||

10. lire lawang ing arga ing sela janggut | tan kêna lajua | yèn laju ambêncanani | mila kêdah sela janggut adudupa ||

11. enjingipun amanjat minggah mindhuwur (611) |[63] ragi ngantak-antak | tan praptèng nginggil tumuli | pan kêpara andêdêr têngahing arga ||

12. datan luhur tan agêng ardi puniku | myang kayon tan ana | mung kayu kang alit-alit | glagah rayung lang-alang wrata sasakan ||

13. praptèng luhur wau ta ingkang kadulu | satêngahing pucak | gua dêdalaning angin | angaluwêng kadya sumur langkung wiar ||

14. pinggiripun kinubêng sela sêlumbung | myang sêgajah-gajah | sigra yasa prau konthing | samya gawing tumawing luwêng liwêngan ||

15. pan kêdulu sapêngisor selanipun | tinon lir tan kêkah | tancêbing siti sakêdhik | mangol ngungkang kadya amblêng ingêncikan ||

16. sumarubud ngidid putêran anglesus | pan ing gunung Cawang | angêtuki angin-angin | Jamal Jamil ngrawud glagah alang-alang ||

17. uwuh ngrayung inguncalakên agupuh | kabur maring tawang | sakêdhap datan kaèksi | Sèh Mongraga mèsêm myat mring Jamil Jamal ||

18. pan cinatur tigang dalu anèngriku | ya ing gua wawar | mancal sapucaking wukir | alon-lonan jêjambak sukêt mêrakan ||

19. dènya têdhun gya prapta ing sela janggut | sêdalu araryan | nêlaskên tangat ing ratri | Jamal Jamil koncatan mangan wowohan ||

20. bakda subuh byar enjing mankat[64] lumaku | ngidul ngilèn dènya | lumampah nusup wanadri | kang sinêdya ardi Cêmpaka Nglamongan ||

21. jajaripun ardi Arjuna lit patut (618) | praptèng suku ngarga | laju umanjat mênginggil | tan rêkasa kêkaywan wana sarwana ||

22. sangkêp sagung wowohan pala gumantung | myang pala kêsimpar | kêpêndhêm lan sari-sari | miwah kajêng anggi kang amawa ganda ||

23. mamrik arum anduk pudhak cêpakandul | pucang babar mayang | ngayangan mayêng mawangi | lir winangun langên taping palakirna ||

24. Sang Mongluhung prapta saluhuring gunung | kacaryan ing pucak | myat pala sarwa mêpêki | pan sêdasa dalu nèng ardi Cêpaka ||

25. kèh tuk ranu tan susah dènira wêktu | myang Ki Jamil Jamal | tan susah dènya bil bukti | nulya mudhun nut lingiraning parbata ||

26. ngandhas trêjung jurang pèpèrèng prang parung | lan lengkong timpahan | aluran sukuning ardi | ardi Cêpaka lawan ardi Arjuna ||

--- 3-4 : 165 ---

27. lampahipun manjat sumêngka mindhuwur (619) | praptèng pucak ngarga | wana Siluman ing pêncit | apan dièng pêkarêmaning asrama ||

28. ya ta wau Sèh Mongraga anèngriku | sakêdhap-kêdhap pan | tumêngal[65] èstri yu luwih | awêwayang yèku pêri pêrayangan ||

29. kang kadulu gantya-gantya praptanipun | panguncanging dria | wus adate ingasrami | lamun ana janma kapaung kagiwang ||

30. pragodhayu tan akuat dangu-dangu | dènya angêtingal | mung sakêdhap netra kèksi | mring Mongraga tan tuma[66] merang musna ||

31. tan kadulu pêri pêrayangan takut | Ki Sèh Amongraga | sêtêngah wulan nèng pêncit | nêlasakên anjêjyajarah[67] ing arga ||

32. kèh kadulu botrawi bêlumbang luhung (620) | bêlumbang sêsanga | winindu ing sela langking | warna-warna toyaning bêlumbang sanga ||

33. putih dadu jênar rêkta lawan wungu | cêmêng kapuranta | biru lawan toya wilis | kathah kèni-kènine ardi Arjuna ||

34. sawusipun têlas dènira dudulu | angling mring santrinya | payo mudhun Jamal Jamil | tur sêndika nulya tumurun lon-lonan ||

35. wus tumêdhun Mongraga lan santrinipun | laju lampahira | ngalèr ngilèn maring ardi | pan sêdintên sêdalu dènya lumampah ||

36. kang jinujug ardi Lawang kang kadulu | prapta ing panjatan | lajêng sumêngka mênginggil | kakaywanya kayu jambon angayangan ||

37. sapêndhuwur tan ana lianing kayu (621) | mung jambon kewala | ing pucak longkang pêsagi | sela kumalasa wiar amêlatar ||

38. ting pêndhukul wêrata sami ngêlumut | katrapan katepan | sumilak miyêk awilis | Sèh Mongraga sêdasa dalu nèng arga ||

39. sawusipun dènya tirakat nèngriku | tumurun sing arga | kêlawan Ki Jamal Jamil | praptèng sela kêping sukuning parbata ||

40. lajêng ngidul nut kêndhêng anjujur gunung | kang sinêdyèng dria | ardi Maya Darawati | tapêl watês Lumajang kêlawan Antang ||

41. ardi Tunjung Sumbita lan gunung Prunggu | apan jajar lima | mêngalèr sami gêngnèki | sining wana sangkêp sawarnane ana ||

42. anèngriku Sèh Mongraga laminipun | kalih têngah candra | kèh langêning wana wukir | mudhun laju ngalèr ngilèn lampahira ||

43. kang kahayun ardi Drêkila kêdulu (622) | dalan nut padarga | sabên gua dèn ampiri | tuwin watu pêlatar ingkang asimpar ||

44. sipêng riku nênêpi papan kang patut | apan sinipêngan | sêdalu kang kalih latri | nulya praptèng panjatan ardi Drêkila ||

45. kèndêlipun kêdalon rêrêb sêdalu | nèng sela rorodan | byar enjing manjat mênginggil | turut kucur grajagan tirtèng têlaga ||

46. wastanipun Têlaga rêtna puniku | kêlangkung kawuryan | anyarong toyane wêning | aparangan pêtung tumiung ing toya ||

47. amalêngkung pucuke nêrampad ranu | têpining têlaga | winindu sela ingukir | cêlangaping windu binitulu patra ||

--- 3-4 : 166 ---

48. têngah ranu sela langking gilang alus (623) | sira Sèh Mongraga | kacaryan miat têlagi | kayu teja kang ngayomi ing têlaga ||

49. myang sêkar rum maruru awra ing ranu | kadya imamawan | sakêp[68] sêkathahing sari | Sèh Mongraga ngungun rakiting têlaga ||

50. tigang dalu dènya nèng têpining ranu | tansah kang kêtingal | wanodya yu angerami | namung saklebatan tan awèt kêtingal ||

51. tan têrtamtu ing pênggodha sèh Mongluhung | kêluhuran tama | wus nir agama budarsi | datan wimbuh anggambuh Sèh Amongraga ||

72. Gambuh

1. ya ta wau winuwus | Sèh Mongraga laju lampahipun | mring pucaking ardi Drêkila kang wingit | mring gua Kamuksan samun | dènyarsa manggon ing kono ||

2. prapta tumamèng pintu (624) | pacrabakan watu canthèng nêngguh | sela itêm patêmbayaning aundhi | wowolu sagênuk-gênuk | kasêlangan dening oyod ||

3. saundhak malihipun | pintu sela rêntêng bale kêncur | undhak ngayun ing bale rante kang kori | undhakan wêkasan pintu | mangunêng rèrèn samya so ||

4. Sèh Mongraga andulu | pasang rakit kori tundha pitu | kantun lawanging gua ran Sangupati | kanan kerine ing pintu | kayu walikadhêp ngayom ||

5. Sèh Mongraga angungun | ngunandika jro wêrdayanipun | iki labêting janma mêksih budarsi | Sang Dananjaya linuhung | mangun wibawa duk wirong ||

6. aminta raganipun (625) | sêmadine nèng Drêkila gunung | jênêk sênêt murwèng gua Sangupati | pangikising tyas têtês hyun | madhêp antêpe andhepok ||

7. mêngkono siking kalbu | Sèh Mongraga nèng mangunêng pintu | tan antara wontên prêtandhaning wingit | tanpa udan anginipun | adhêm anjêjêt kêraos ||

8. Jamal Jamil angukud | kêlangkung asrêp kongsi anjêkut | raosipun madhani pitung padhidhing | wong roro samya kêkêmul | ngêkêp dhêngkul andhêrodhog ||

9. pating kêrêsês muwus | bilah nora jamak adhêmipun | dene nora nana udan lawan angin | awakku kongsi nyangkêrung | dudu sêdaening raos ||

10. Sèh Mongraga andulu (626) | mring santrinira samya angruntuh | atêpakur dodonga marang Hyang Widi | luputing pancabayèku | godha dhêm kang karya repot ||

11. mêngkana dangu-dangu | luar prêbawaning adhêm ngukud | wong roro wus bisa ngêgarkên jariji | cêtha dènira cêlathu | mari plokplokan dhêrodhog ||

12. Sèh Mongraga amuwus | lah payo Jamal Jamil umangsuk | tur sêndika santrine roro tut wuri | malêbèng jro gua sampun | nèng Sangupati amanggon ||

13. madalêm wingitipun | ing têngah sela gigilang wulung | sumayana alus patute pêsagi | lêkok tilasing alungguh | mêksih tabêt pupon-pupon ||

14. Mongraga ngling ing kalbu (627) | ia talah tapaking aluhung | istijrade duk jaman kuna budarsi | Sang Parta Dananjaya nung | awirong nèng gua sigrong ||

--- 3-4 : 167 ---

15. murwèng[69] kayun | kayumanan maring dewanipun | wus angèsthi ing pati-pati patitis | tusthaning kalbu kabubu[70] | bubuhane mangsah mungsoh ||

16. dinulur ing Hyang Agung | saking antêping tapa papa gung | pinitayan yuwananing jayèng jurit | rêtnaning rananggana nung | sih Hyang Manon wus wong-winong ||

17. mêngkana ciptanipun | Sèh Mongraga têpêkur Hyang Agung | dènira sung kamurahan sarta asih | ing dunya dêlahanipun | tan pilih ing sawiji wong ||

18. wus tetela saèstu | purbaning Hyang Gusti Kang Ma Agung | anglimputi sêgala kang titah urip | kang kinarsan kinarya nung | tandha watu kongsi lêkok ||

19. sawusira kadyèku (628) | Sèh Mongraga ngubêngi andulu | pasang rakiting gua akèni-kèni | ana rakit lir tilam rum | sêdayane watu wutoh ||

20. wontên watu anggênuk | pinggir padurêsa ingkang kidul | amumundri mêmêt lir kumala langking | kumucur angêtuk ranu | kumrancang toyanya nyarong ||

21. mapan duk waunipun | paèranya[71] sang dwijarsa ranu | anèngriku pêngambilan toyastuti | Mongraga tyas sangêt sukur | mring kang karya labêt elok ||

22. wau ta Sang Mongluhung | dènya midêr-midêr andudulu | têpung gêlang jroning gua Sangupati | nulya myat gigilang alus | mèpèt kêpering amojok ||

23. lèr kilèn prênahipun (629) | Sèh Mongraga alênggah nèngriku | pan pikantuk asasanèng sela langking | têntrêming tyas sira mèpu | pasênêtanira manggon ||

24. iktikape têwakup | sumungku ing kaênênganipun | kajênêkan anèng gua Sangupati | nêlas suhul ing Hyang Agung | nêgês kêrsaning Hyang Manon ||

25. laminira cinatur | Sèh Mongraga dènira amasud | nèng Drêkila gua sapucaking ardi | satus dina dènya suhul | mring Hyang Agung kang waspaos ||

26. têlase kêrsanipun | Sèh Mongraga angandika arum | wus luaran payo mijil Jamal Jamil | santri sêndika turipun | nulya mêdal sang wiranom ||

27. praptèng mangunêng pintu (630) | Sèh Mongraga pan lajêng tumurun | saking ardi Drêkila sampun kawingking | ya ta laju lampahipun | nut suku kêndhêng lêlengkong ||

28. kang sinêdya ing kayun | ardi Sêmpora ingkang jinujug | inganjatan sumêngka pucaking wukir | tan ana kaywan lyanipun | mung pêlasa lan timaos ||

29. Sèh Mongraga nèngriku | tan pati rêna mung kalih dalu | nulya mudhun lan santrine Jamal Jamil | ngilèn mêksih tunggil suku | gunung Rajêgwêsi kulon ||

30. tan ana kayonipun | watu kewala pating pêndhukul | sela agêng munggul ing pupucak wukir | alunyu labêt ngêlumut | katepan lawan kêrokot ||

31. umês kewala ranu (631) | Sèh Mongraga namung kalih dalu | dènya nêpi anèng gunung Rajêgwêsi | anulya samya tumurun | praptèng suku nut lêlêmpong ||

--- 3-4 : 168 ---

32. alaju malih ngidul | nulya manjat gunung Andong nêngguh | pan sêdalu anèng sapucaking wukir | Sèh Mongraga gya tumurun | pan laju andudukwuloh ||

73. Dudukwuluh

1. pan anênggêl sumêngkèng ardi Pêrunggu | kêkaywaning wana wukir | kumuning lawan tri kancu | sengon pilang lawan têkik | jambon telok lan timaos ||

2. grênging wana kathah warnaning kang kayu | bondhot kêmarung pring ori | rampal atanapi wuluh | kumuning lan purwa kuning | myang kaywagêng ayom-ayom ||

3. praptèng pucak Sèh Mongraga lampahipun | nêtêpi amung saratri | têlasan nulya tumurun | tan kari Ki Jamal Jamil | laju lampahira gupoh ||

4. manjat malih ardi Pêgat pucakipun (632) | nênêpi mung kalih ratri | mudhun laju lampahipun | ngidul ngilèn tanah Rawi | nusup wana wasa bondhot ||

5. Sèh Mongraga ya ta lêpas lampahipun | ingkang sinêdya ing galih | ardi Kêlud kang kêdulu | apan tanah ing Kêdhiri | sêmarga lamun kêdalon ||

6. tansèng wana ngupaya kang simpar samun | wus napak tanah Kêdhiri | manjat suku ardi Kêlud | kinubêng ardi lit-alit | kathah namaning pupuncon ||

7. gunung Buthak gunung Gombak gunung Kuncung | gunung Kutug gunung Kêndhil | gunung Bèsèr gunung Pêrung | gunung Bêngkak gunung Kucir | gunung Payung gunung Mendhong ||

8. praptèng kêndhit ararywan ing sela pingul (633) | pêpangol mèh pucak wukir | ing pênggiking ran gunung |[72] punthuk mugul sela putih | minangka punika regol ||

9. datan pati agêng luhur ardi Kêlud | nanging amêncil pribadi | tan kêsamur kyèhning gunung | dadya wêwêkaning wukir | pawukiran ti[73] pandhosok ||

10. ardi Kêlud dadya paenganing gunung | liring aèng sangêt wingit | angkêr pribadi ing Kêlud | tan antara mrêtandhani | mobah kang prabata gênjot ||

11. gumêlêgêr gêtêr patatêr[74] gumaludhug | lir gêlap abubungkaki | swara jumêgur gumuntur | pêtêng dhêdhêt ngawiati | agiungan lan swarangrok ||

12. sanalika riris lêbu udan awu | dêrêsira sawêtawis | sêsangat dènya mêlêtuk | mambak ngalilipi pêksi | pêksi runtuh ting talêdhok ||

13. miwah buron wana kèh kêbrasat gunung (634) | bilulungan tan umèksi | gobag-gobig numbuk-numbuk | sira Ki Sèh Amongragi | nèng sandhaping sela pangol ||

14. kidang kancil sangsam samya ngungsi purug | lêlangkong dhampèng pinurih | ngabyak marang sela pingul | andhêsêk mring Amongragi | Jamal Jamil ja[75] mengkod-mengkod ||

15. kadhang krasa kidang kagêpok ing sikut | anjumbul mèpèd ngêkêti | tan etung mung rêbut aub | kang sato dènira ngungsi | dadya dhêsêkan kemawon ||

16. Sèh Mongraga myat buron wana kadèku[76] | dhêsêkan lan Jamal Jamil | mès[77] èsmu wlas andulu |

--- 3-4 : 169 ---

mring sato kewan wanadri | andodonga mring Hyang Manon ||

17. muga anaa pitulunging Hyang Agung (635) | luar ing pancabaya gring | pêksi kewan ing wana gung | ingkang mawa mêlarati | mring sakèhe kang tumuwoh ||

18. wus antara gya têrang kang udan awu | gêmpang katiup ing angin | wus tan ana labêtipun | buron kang samya angungsi | lumayu pating parêkos ||

19. Sèh Mongraga nèng sela pingul sêdalu | enjing gya manjat mênginggil | yun wikan sananing lêbu | kang mawa jawah awu sring | sabên sing gunung Klud kono ||

20. lamun datan janma kang sampun linuhung | kèh pancabayanirèki | kawangsul ing udan lesus | trêkadhang kang banjur mati | kêparag ing lêlês jorong ||

21. ya ta wau Sèh Mongraga duk andulu (636) | pasang rakiting gua writ | lir amblong sapucak gunung | sumêrot amawa angin | sela gung tumpuk anandho ||

22. kang sêgajah saomah sêlumbung bandhung | lêlêmpènging luwêng limit | kêdamon ing angin sesus[78] | tan kenging ngancikan janmi | êmbêl lêbu sapêngisor ||

23. ingubêngan pipinggiring gua lêbu | wus tamat dènya ningali | luwêng pucak gunung Kêlud | nèngriku pan tigang ratri | mêlinthas panas tan kayon ||

24. lamun salat lalurat[79] ngambil toya mum | tan ana warih saprintis | awulu kewala lêbu | wusnya tri ratri anuli | sigra tumurun mêngisor ||

25. angubêngi jajah sawêrnining gunung | pêpêncu pating pêndhisil | wêradin sêdayanipun | ngupaya gon kang prayogi | myat pêpêncu ardi Mendhong ||

26. pênggik kidul kilèn Mendhong prênahipun (637) | sarwa sri patut pribadi | pêpangol gua asingkub | sela tiungan tumawing | angêtuk ranu kumocor ||

27. wus amanggon Sèh Mongraga anèngriku | rêrêb rêrêm dènya nêpi | anjungkung sêmèdinipun | bêktinira mring Hyang Widi | jênêk nèng pupunthuk Mendhong ||

28. santrinira samya suka rênèng kalbu | kèh pala kêna binukti | pêndhêm kasimpar gumantung | nyamikan wana mênuhi | tan kuatir ing kalêson ||

29. sêdya lami Sèh Mongraga anèngriku | wau ta datan winarni | ya ta malih kang winuwus | dhusun ing Wanamartèki | Ki Bayi kang winiraos ||

30. sabakdaning Jumungah tan ana mantuk (638) | lajêng akêpung kêndhuri | sawusing luar majêmuk | putra kalih lan pra ari | pêngulu modin mêrêbot ||

31. miwah para kamisêpuh anèngayun | angandika Kyai Bayi | marang putra kalihipun | myang mring rayi sêdayèki | paran lèh warta kang yêktos ||

32. kang liniring sêdaya samya umatur | kathah ature tan sami | wontên angsal warti ngidul | ana ngetan wartinèki | kabar ngalor wênèh ngulon ||

33. Kyai Bayipanurta alon amuwus | nora têlanjêr kang warti | lah êndi kang bênêr iku |

--- 3-4 : 170 ---

mundhak sêmpêlah kang ati | prie Wirya sirèng kono ||

34. adatira kang sumbon lèh warta tuhu | Kulawirya matur aris | duka dalêm lêrêsipun | angsal kaula pawarti | putra tuan kang lungandon ||

35. Sèh Mongraga wartinya nèng gunung Kêlud (639) | tiang tan sêtunggil kalih | ingkang warti anèngriku | nging punika dugi-dugi | sabab kinintên kemawon ||

36. tiang pênggik ing Putat wastane dhusun | wontên titiang mêrtapi | sapucaking ardi Kêlud | mangke kang dipun dhepoki | pangol pucak ardi Mendhong ||

37. rencangipun kalih ngangge sarwa wulung | kang mratangpi[80] sarwa putih | mila dinugi saèstu | yèn putranta Sèh Mongragi | kang kukuwu andhedhepok ||

38. Kyai Bayi myarsa atur manthuk-manthuk | wusana wêcana aris | ya talah Wirya sirèku | layak ya iku sayêkti | pantês kabarmu amencok ||

39. amungayan têmên pawartamu iku | kaya yèn ia sayêkti | cêse tyas manira milu | nora maido ing warti | lah padha rêmbugên kono ||

40. rèhning padha pinadhangakên ing ngèlmu (640) | prêsasat uga amurid | marang Sèh Amongragèku | kapindho wêlasa maring | ingkang tinilar wirangrong ||

41. Tambangraras kêlangklung kawêlas-ayun | prie enake kang bêcik | susulên bae dèn gupuh | sira kulup Jayèngrêsmi | mangsa bodhoa ing kono ||

42. ingkang putra kalih sêndika turipun | Kulawirya matur aris | pan inggih sayêktosipun | kula wus mawan pribadi | mring rêdi Kêlud upados ||

43. tankèn[81] mring wong dhusun kang cêlak ingriku | ing Putat Kêpuh Wanasri | agêmêt pitakèn ulun | inggih kang wau sayêkti | anèng Kêlud ardi Mendhong ||

44. nanging sapuniki tan wontên kadulu (641) | kilap têksih botênèki | dinugi wus kesah nglangut | yèn tan mêkatên wus mati | sirna nèng Kêlud kemawon ||

45. pan mêkatên caturipun tiang dhusun | pawukiran kêndhit pênggik | judhêg patakèn kula wus | tita datan angsal kardi | mantuk samêrgi angrempong ||

46. Kyai Bayipanurta langkung gêgêtun | anjêngèk ngungun lingnya ris | yèn mêngkono sira iku | uwis lumaku pribadi | kadèknèn tan katon-katon ||

47. e jawane lunga tirakat angruruh | ya talah Wirya sirèki | tetela lêpas jangkahmu | prawira nglêgakên ati | Ki Kulawirya ambungkok ||

48. matur inggih bakah[82] paduka kasuwun (642) | mêngkana kang sami linggih | sêdaya kêlangkung ngungun | mring ture Kulawiryèki | tan nyana lamun mêngkono ||

49. Kyai Bayipanurta malih amuwus | ya wus sun trima sirèki | gus Wirya ing salakumu | ing mêngko manèh pinikir | mênawa olèh pawartos ||

50. andongaa bae sêlamêting laku | wis payo bubaran mulih |

--- 3-4 : 171 ---

matur sêndika sêdarum | Ki Bayi kondur sing masjid | putra ri pra santri bodhol ||

51. soang-soang mantuk marang wismanipun | Ki Bayi praptèng wismèki | ngandika mring garwanipun | tanapi marang putrèstri | Tambangraras kang gung wirong ||

52. kinabarkên lir ture kang rayi wau | wit têkèng wêkasanèki | garwa putra arawat luh | kadya winêjêk kang galih | saking dahat tyas suh kepon ||

53. Tambangraras karuna sarwi umatur (643) | mênawi parêng jêng kyai | kaula mit arsa nusul | ing putranta Sèh Mongragi | wus sêdya milalu luloh ||

54. Kyai Bayi prêmbèh-prêmbèh nangis ngrangkul | sarwi ngandika dhuh nini | sarèhêna tyasirèku | kêprimèn manira kari | ibumu pêsthi anglamong ||

55. Ni Malarsih karuna mêngkul ing sunu | sarya ngling aywa lunga nis | manira tan bisa kantun | kaya mati tanpa budi | sira wêlasa maringong ||

56. Tambangraras rinapu mring rama ibu | wontên lilihe sakêdhik | nging tyas mêksih sangêt linglung | kalangan dening sudarmi | pêtêk tyas mrêngkêk kêpêngkok ||

57. myang Cênthini anangis nungkêmi suku (644) | antara dangu wus lilih | lêga tyasing rama ibu | kukuwu anèng pawingking | wisma sapungkuring gandhok ||

74. Pangkur

1. wau Ki Bayipanurta | datan arsa kondur mring wismanèki | tansah kang putra tinunggu | kêlamun sampun lêjar | mêksih asring dhinayohan siang dalu | mêngkana datan winarna | mangsuli kang kocap malih ||

2. sira Ki Sèh Amongraga | ingkang lagya sênêt nèng pucak wukir | Kêlud kidul kilènipun | ardi Mendhong dènira | numpa pangabêktining Hyang Kang Ma Agung | akarêm nèng jroning gua | laminira sèkêt ari ||

3. ya ta wau Sèh Mongraga | kêrsanira linggar saking ing wukir | ngandika mring santrinipun | payo madal panjatan | matur inggih sumangga nulya tumurun | nuruti lingir gêntingan | jurang pèrèng lêmah miring ||

4. manapis wana gêrotan (645) | pan kêpranggul wong dhêdhampalan sami | mèt cokol godhonging umbut | ngrampêd rambanan wana | samya cingak ningali mring kang lêlaku | anêrka yèn janmotama | mêntas mahas wana wukir ||

5. mawan wana têrataban | wontên punthuk wukir alit arêsik | tan ana pêncu mênjutu | amundri pucak papak | atêtambi lilingiran suku gunung | winastan ing gunung Padhang | ingampiran tan asari ||

6. praptèng pucaking prawata | rata lêmpar lir pinapar rêspati | wontên sanggarira patut | kantun rêgang kewala | rinambatan bilungan lawatan ngrêmbyung | bolu têkik lan papasan | êmêr saga sanggalangit ||

7. katêlêng lan katimunan (646) | sisindhêtan galing lawan wêdani | kasimbukan katigubug | dêdêl myang adal-adal | buntêt slimpêt lung wana gadhung kêmarung | rawe cao ci-ucian | sakêthi galing pongpongging ||

--- 3-4 : 172 ---

8. lir pinayu ing wilisan | têpung pucuk lung kadya mêstakani | lung gadhung ngayuh kêtiup | lir ngawe ingkang putra | Sèh Mongraga karênan tyas anèngriku | têlaga Patukan toya | nyarong kirihan umili ||

9. tan ana wowohan endah | dhuwêt jambu kêluthuk lan kêcapi | ondhe-ondhe lan kilayu | gowok kêmlaka kamal | langkung rahmat binuka têranging kalbu | kalaban labêting tapa | nèngriku sêdasa ari ||

10. nulya mangare Mongraga (647) | lan santrine Jamal Jamil tan kari | laju lampahira ngidul | mahas wana wulusan | têlêngipun ing Lodhaya dènya darung | sima lir kewan ingonan | ngarsa wuri ting sêliri ||

11. sima tan ana nukarta | pan lêstari lampahirèng wanadri | kêdalon tansèng wana gung | mèt papan kang asimpar | siang dalu swaraning sima agêlur | kadhang sring sima anendra | Jamal Jamil kual-kuil ||

12. lêpas lampahira mahas | sêdyanira amantog ing pêsisir | linampahan tigang dalu | lon-lonan lampahira | tan rêka[83] mung satitah ingkang laku | wana writ grêng agêrotan | liwat ing ardi Sakêthi ||

13. tan ana bêbananira (648) | aluklukan lêlêmpong wana wukir | tan petungan ting pêcucu | lit-alit pupunthukan | kawit saking tanah Lumajang kang punthuk | sapêngilèn pawukiran | praptèng tanah ing Magiri ||

14. ajêjêl saengga gria | alit-alit punthuk ardi Sakêthi | kathah gua ting cêlungup | pan samya ingampiran | kang sêdalu kalih dalu tigang dalu | kèh araning gua-gua | gua Rante gua Wringin ||

15. gua Sit gua Larangan | gua Genggong gua Prit gua Têrik | gua Carat gua Karug | gua Bang gua Lawak | gua Lawèh gua Sopal gua Sruput | gua Muntêl gua Samas | gua Warèng gua Putri ||

16. gua Ranjam gua Sakap (649) | gua Depok gua Kêrèk gua Mis | gua Juata puniku | sakèh ingkang kamargan | ingampiran kang sakêdhap ingkang dangu | mêngkana Sèh Aamongraga |[84] prapta pinggiring pêsisir ||

17. ing Karangburêng gêbyugan | pan tri latri masiking galih katri | tyas tan ana lianipun | namung sawiji nikmat | ing coploking saking agal maring lêmbut | kang uwus tan kawistara | têrang têratean pati ||

18. patitise mring kasidan | sêdangunya umèksi ing jêladri | datan aningali laut | pan kêtingal dharatan | pan mêngkono paningal pasêmonipun | mèh-mèh bisa amisesa | ing agal dhatêng ing rêmpid ||

19. myang rêmpid dhatêng ing agal | agal rêmpid kadi datan kalêmpit | kalimputan ing Hyang Agung | amuhung kasidikan | Sèh Mongraga bakda kasud ing tri dalu | linggar sing sasanèng parang | laju wangsul ngalèr malih ||

20. sampun lêpas lampahira (650) | punthuk ardi Sakêthi wus kawingking | tapis grênging wana sêpuh | langkung wana trataban | ara-ara bulak wiar angêlangut |

--- 3-4 : 173 ---

sêlan wana têrataban | tanah ing sêgara wêdhi ||

21. linampahan kalih dina | ngêncêng ngalèr mring Wajak Watuurip | Bantal Padhomasan gunung | praptèng sukuning arga | apan lajêng kewala manjat mindhuwur | winastanan ardi Kêthak | nèng pucak namung salatri ||

22. tumurun nurut ingiran | jurang sêngkan timpahan suku ardi | anjujur sukuning gunung | anulya malih minggah | wukir Selandaka tan nênggêl prapta wus | nèng sapucaking aldaka | ing Selandakan tri ratri ||

23. kathah macan kewan-kewan (651) | banthèng cèlèng mênjangan kêbo sapi | rêca pêksi sawung puyuh | rêca bêthara naga | candhi Alit candhi Mêrak wastanipun | arêngkêt wana bondhotan | pêtung ganjur lan pring ori ||

24. gya tumurun saking arga | nut aluran lêlêngkong lukak-lukik | luklukan munggah tumurun | trêkadhang kêpranggulan | janma dhêdhampalan wêwanan buburu | samya kukuk akikkikan | sona jugug ambêdhagi ||

25. banene olèh bayangan | suka surak-surak gumuruh atri | sênjata munya lèr kidul | miwah kang kitêr sima | pan wus adat kang dadi kamuktènipun | wong ing Bantal Padhomasan | lan wong Wajak Watuurip ||

26. sira Ki Sèh Amongraga (652) | ningêd lampah mênawa na manguri | murang ing marga anusup | katon sakalebatan | wus dinuga mring wong kathah yèn wong luhung | tirakat nèng gunung Wajak | mring cêmpurung pucak wukir ||

27. apan Dièng Pêkarêman | kêbuyutan ing cêmpurung awingit | mêngkana manduginipun | ya ta Sèh Amongraga | pan sumêngka anênggêl manjat mindhuwur | wana grêng bondhot gêrotan | kayu taun sapênginggil ||

28. praptèng pucaking parbata | amêlatar sela kumlasa rêsik | kinubêng ing kayu taun | santên baga jêmpina | katimaha wanitan goraya garu | jati jambon wungu laban | kumuning lan randhu kuning ||

29. kilèn sela gêng umungal (653) | winastanan sela dalêm awingit | pinggir kidul wetanipun | sela itêm mathethah | kadi wadhuk mêlêmbung kumucur ranu | sumrèwèh mili mêngandhap | ingaranan Watuurip ||

30. toyanjog ing sêndhang Wajak | raning dhusun ing Wajak Watuurip | toya Wajak sawabipun | pan dadya patimbulan | lamun nuju Gra Kasih Jumungahipun | muruh mili kadi lênga | wong ngalap sami nginumi ||

31. wau Ki Sèh Amongraga | anènginggil pan amung kalih ratri | prêbawa mawi têtêruh | udan angin tirêban | datan bisa pênthèr hyang surya ngêndhanu | timbang pêdhut ngampak-ampak | patari angêmu riris ||

32. ngêndhuruk Ki Jamil Jamal (654) | tinêruhan timbang ing kawan ratri | Sèh Mongraga gya tumurun | saking ing Pêkarêman | lawan santrinira kalih tansèng pungkur | nut lingir aluran jurang | dènya mirangrong andhampi ||

75. Wirangrong

1. ya ta Ki Sèh Amongragi | nèng sêndhang Wajak ing kono |

--- 3-4 : 174 ---

dènira tangat[85] kalih dalu | sawuse anuli | minggah sakêdhap mara | malêbèng ing gua Menak ||

2. nèng gua sêdasa ari | dènira rêrêm mirantos | maksudakên tangat mring Hyang Agung | ingkang Maha Suci | sinêrang tranging sangat | têlênging dria prioga ||

3. gua punika anunggil | dadya kêbuyutan ing wong | pedah kabudayan têguh timbul | janma kang lèh gaib | Wajak Waturip gua | têlung gon puniku samya ||

4. ana panêngêranèki (655) | wong olèh widayat kono | yèn ing sêndhang Wajak ngombe ranu | kang kêtrima pêsthi | buthak bun-bunanira | mêlinthas praptèng ngunyêngan ||

5. yèku têguh tanpa aji | prêtandhaning gua rêko | kang wus pinitayan cacadipun | tèngèng gulunèki | de kang olih widayat | saking Watuurip ngarga ||

6. abudhêg cacade malih | wus ila-ilane kono | lamun no[86] cacad têguhe mung | sêdina sawêngi | bêgja yèn kongsi cacad | tèngèng miwah budhêg buthak ||

7. têguh sêlamine urip | tan ana braja tumeplok | sira Sèh Mongraga santrinipun | wong ro Jamal Jamil | dumadakan idayat | Ki Ja[87] tèngèng gulunya ||

8. Jamil buthak bunanèki (656) | watês kucir mêlong-mêlong | ya ta sawusira laminipun | pan sêdasa ari | nulya mijil Mongraga | tumurun angalèr ngetan ||

9. nut lêkêring suku ardi | nèng gunung Buthak mêngalor | anyêngka panjatan praptèng luhur | mung sari[88] saratri | apan laju kewala | nut gênêng sukuning arga ||

10. ngayam alas ing wanadri | anjujur jurang parang rong | anètèr tataran wontên gumuk | sasukuning ardi | ran gênêng ing Baratan | anon gua ingampiran ||

11. winastan gua Kumitir | tri ratri dènya amanggon | jro gua awiar alulurung | pan apanti-panti | wontên tirta karihan | mili lir kali tikungan ||

12. wus antara nulya mijil (657) | Jamal Jamil tan kêna doh | nusup wana wasa lêbak undhung | andarung lumaris | araryan lamun salat | wêktu tan jamak tan kala ||

13. lêpas lampahirèng mêrgi | dènya mahawan mêngulon | rarywan sor kêkaywan isis eyub | uwiting kusambi | nèng sela sumayana | Sèh Mongraga ris sabdanya ||

14. paran purwane hèh Jamil | êmbunmu buthak mêtholos[89] | Jamil aturira waunipun | duk tuan anêpi | anèng ing sêndhang Wajak | kaula nuju kasatan ||

15. kêsêsa anginum warih | tan kantèn ngokop kemawon |

--- 3-4 : 175 ---

raose lir pendah lisah latung | tuwuk dalah mangkin | duka dalêm punika | buthake sirah kaula ||

16. Ki Jamal liningan aris (658) | apa mulane sirèko | tèngèng gulunira alon matur | duk paduka wingi | malbèng ing gua Wajak | dèrèng sêdalu nèng gua ||

17. apan kaula ningali | sêtunggil wukusan[90] ampo | lajêng kula têdha kantos tuwuk | nuntên dalunèki | supêna binorehan | mring tiang èstri wus tua ||

18. wanci têngah tuwuh angling | sira dimèn mari ngêthok | mêkatên wuwusnya dhatêng ulun | gya kaula tangi | lajêng tèngèng kewala | mèsêm Ki Sèh Amongraga ||

19. wus payo padha lêstari | ngêncêng kewala mêngulon | nulya sami lampah sêdyanipun | marang gunung Wilis | tanah ing Pranaraga | kêrsanya anjajah desa ||

20. ing Trênggalèk wus kawingking (659) | ngancik suku ardi Tropon | jyarah[91] pwakiran punthuk-punthuk |[92] ting pêthuthuk inggil | kèh wêka-wêkaneka | samya ran piambak-pyambak ||

21. kabèh samya dèn unggahi | ardi Cawêt ardi Waron | ardi Jatingarang ardi Puru | ardi Bayangkaki | ardi ing Watutunggal | ardi Kidang ardi Tawang ||

22. ardi Mayang ardi Pêncil | ardi Gawar ardi Bagor | ardi Pêlawungan ardi Biru | ardi Nagasari | ardi ing Pênjalinbang | ardi Tumpak ardi Kêndhat ||

23. ardi Soka ardi Curi | ardi Mayat ardi Puyoh | ardi Katêguhan ardi Manggul | ardi ing Drêpati | miwah ing ardi Liman | winêratan sahadaya ||

24. kang tri ratri pitung ratri (660) | dènira mayêng dhedhepok | tana kêliwatan sêdaya wus | anèng ardi Wilis | kongsi sêlikur dina | anèng pucaking aldaka ||

25. anulya tumurun aris | ngalèr ngilèn nut lêlêmpong | tirahing agiran luran trêjung | ampahaning wukir | anètèr ing lêmparan | bana bêbanar mêlatar ||

26. kêrsanira Sèh Mongragi | mring têlaga Bêl kinaot | samining têlaga tan kadyèku | pan agêng pribadi | nèng pucaking parbata | praptèng sukuning panjatan ||

27. suku lèr kilèn kang mêrgi | sumêngka lampahira lon | ngèndêl anèng Ngêbêl bale batur | patute lir panti | caritanipun tiban | nèng Ngêbêl tibèng panjatan ||

28. rèrèh sakêdhap nulya glis (661) | margyanggênting ngatos-atos | wiare rong pêcak sapêndhuwur | lwah jro kanan keri | ing lampahira randhat | samar mamar mênga gawat ||

29. dangu gya prapta ing wukir | sira Ki Sèh Mongraga lon | rarywan gêbyog arga Balelatu | nulya manjat malih |

--- 3-4 : 176 ---

nut lêmponging ancala | wukir Calamagung ranya ||

30. minangka korining wukir | ing têlaga Ngêbêl kono | ya ta Sèh Mongraga praptèngriku | sapucaking ardi | tumingal kang têlaga | kadya wêkaning samudra ||

31. alirap toyanya wêning (662) | kêlangkung langên yèn tinon | kinubêng kêkaywan kayu taun | pinggire apasir | rêsik tana kaliang | myang têlaga tanpa sarah ||

32. ingidêran wukir-wukir | wukir magêr lir anggêbyog | apan têpung gêlang ting parêncu | tan pêgat apipit | wau Sèh Amongraga | mayêng pinggiring têlaga ||

33. kacarywan dènya ningali | ing têlaga kang kinaot | kongsi têpung jamang ingkang kidul | cêlangap umili | mêngisor mring pêdesan | kinarya anggadhu sawah ||

34. ya ta wontên wong nênêpi | nèng cêlangap mêgok-mêgok | Sèh Mongraga tanya lah sirèku | wong apa nèngriki | umatur kang tinanyan | saking girise tyas kula ||

76. Gurisa

1. Sèh Mongraga angandika (663) | lah apa kang sira sêdya | dene wus kêpara tua | lawan sapa aranira | umatur inggih kaula | tiang ingriki kewala | winastan dhusun ing Saba | Angganala ran kaula ||

2. kang dadya susah tyas amba | awit kêpailan têdha | sêsami kula sêsawah | kiwa têngên kawêdalan | apan sampun kawan mangsa | kaula tiwas priangga | têgal jangan jarak kapas | kapêsan kêparag ama ||

3. tan kêwasa nêdha upa | datan sagêd asung kaya | ingonipun anak rayat | sadêrbèk kaula têlas | kêdamêl wêragat sawah | tuwin têlas kang tinêdha | saking tiwase kaula | têmah mêlarat kêliwat ||

4. milane kaula nekad | tirakat anèng têlaga | yèn angsal angalap bêrkah | kang mara bumi têlaga | yèn kaula asêsawah | mung sagêda kawêlan[93] | sampun kongsi kenging ama | punika susah kaula ||

5. Sèh Mongraga wlas tumingal (664) | ngandika mring Jamil Jamal | tulungên ing kawruhira | sarat sêlamêting sawah | mênawa lamun kêtrima | Ki Jamil matur sêndika | majêng sarya ris anabda | inggih wakne Angganala ||

6. agampil yèn mêkotêna | mangke kula amitêdah | sarate sêlamêt sawah | pan buntuting walang kapa | apan linandhean carang | inggih caranging pring krêsna | sabên suruping hyang surya | pinandhi anèng sêsawah ||

7. ingidêri ing galêngan | watêse sawah andika | dèn kongsi atêpung gêlang | sabên pojoking galêngan | landhean tumbak lang kapa | pinanthêng keblat sêkawan | niki pane[94] apalna | ama sulak balak-balak ||

--- 3-4 : 177 ---

8. yèn si ama nora balak (665) | tan balak mati sun tumbak | ilang nora na pa-apa | kêtulak tumbak lang kapa | marêp ngidul matêk japa | marêp ngulon matêk japa | marêp ngetan matêk japa | [...] |[95]|

9. insa Allah kawêdalan | kiwa têngên kênèng ama | dika sêlamêt priangga | lah yêktènana ing benjang | panêdha kula mring dika | amung awèha pitêdah | sacacah lêkêring arga | prayogi matur kang gênah ||

10. namane sêtunggal-tunggal | ingarga Êbêl punika | kang liningan langkung suka | myarsa tuture Ki Jamal | Sèh Mongraga ris ngandika | ya sira Ki Angganala | lah mara payo tuduhna | kang sinung ling tur sêndika ||

11. gya lumampah anèngarsa (666) | umatur inggih sêndika | ardi ngubêngi têlaga | kawit ingkang kidul pisan | namanipun ardi Karang | nuntên lèripun punika | nama ardi Selaawak | nuntên ardi Selapanggêl ||

12. nuntên ardi Selatambak | anulya ardi Tunggangan | nulya ardi Watukowok | nuntên ardi Manoara | nulya ardi Balelatu | nulya ardi Calamagung | nulya ardi Sampèlwatan | anuntên ardi Patukan ||

13. anuntên ardi Pathokan | anuntên ardi Kêkêndhêng | anuntên ardi Pêragak | anuntên ardi Kumambang | anuntên ardi Sêdhacin | anuntên ardi Bunglêgi | punthuk kang mubêng têlaga | anênggih atur kaula ||

14. kathahipun sêdayanya (667) | punika apan pitulas | dening mêrgi mring têlaga | pan inggih namung sêkawan | kilèn cêlangap sêtunggal | ing Calamagung sêtunggal | ing Êbunglêgi sêtunggal | [...] |[96]|

15. lêrês wetan ing cêlangap | magi[97] marang Kêbuyutan | tumurun kêdhik mêngandhap | dhatêng sumbêr Selapati | nênêm kathahe kang sêndhang | anuntên malih mêngandhap | dhatêng ing sumbêr Padusan | tumurun malih mêngandhap ||

16. dhatêng ing sumbêr pun Upas | gih nênêm kathahing sêndhang | sakêlangkung angkêrira | wus datan kêna sinaba | pun tlaga Ngêbêl punika | manut sumbêr Selapati | lamun kocak tumut kocak | tuwin warnane ing toya ||

17. buthêk wêning pita rêta (668) | têlaga bêl nut kewala | sumbêr Selapati wenya | Sèh Mongraga ris ngandika | payo padha pinaranan | manira ayun amirsa | sira lumakuwèngarsa | prênahing sumbêr tuduhna ||

18. kabèhe kang sira pajar | umatur Ki Angganala | inggih sêndika sumangga | nulya lumampah mêngandhap | lingir anggênting kang mêrga | jurang jro ing kanan keri | Jamal Jamil kêdumêlan | ambakna mêrga tan kaprah ||

19. bok amba thithik genea | ya talah nyana manira | mung kae bae kewala | alon mawon kang Ganala | ati kula tan pitaya |

--- 3-4 : 178 ---

êmbène manira ngambah | mêrga sailating kadhal | kang inujar cêlumikan ||

20. èh êmpun kèh dèn wicara (669) | ingriki pan botên kêna | ngaruh-aruhi sêbarang | Jamal Jamil saurira | botên angangkah punapa | sêdya sêlamêt kewala | mêngkana dènya lêlampah | sampun prapta prênahira ||

21. ing sumbêr Selapatika | Sèh Amongraga kacaryan | mulat praping[98] pasumbêran | ngunandika jroning nala | iki jawane kang aran | sumbêr Selapati endah | pantês dadya kêbuyutan | watu blêg angêtuk toya ||

22. majade datan kadyèka | dêstun bêbêlik sêlumpang | iki ana sabêlumbang | kêwasaning Hyang Wisesa | karya eloking tumitah | iba-iba ing akerat | baya pirang kaelokan | pandalih kang endah-endah ||

23. ya wus kêrsaning Pangeran (670) | Mongraga têwakup ing tyas | kêlangkung sukur ing Suksma | mêngkana Sèh Amongraga | tri ratri nèng Selapati | maksudkên wêktu myang tangat | sawusnya nulya akêrsa | marang sumbêr pasiraman ||

24. wangsul mubêng mêrginira | ingkang lèr kilèn prênahnya | pojoking mêrgi tikungan | nèng karang gêng sela pêthak | tuking toya ambêlumbang | tan bundêr datan pêsagi | pan lonjong enggok-enggokan | miring pasanging bêlumbang ||

25. toya nut miring tan wutah | wêning nyarong kilah-kilah | Sèh Mongraga praptèng sêndhang | mèsêm kacaryan mulat we | elok saking majadira | Jamal Jamil arêrasan | niki prèhpun kang Ganalah[99] | bêlumbang miring tan wutah ||

26. toyanya turut kikisnya (671) | bêlumbang saba gumiwang | inggih lêrês sawêtara | botên amajade tan[100] | tumut iringing bêlumbang | kang limrah ngênyêng[101] piambak | lir toya kang kathah-kathah | kang liningan saurira ||

27. wikana niku kang mawa | wong pun sêlami-laminya | critane kang tua-tua | puniku padusanira | widadari Suralaya | mila ragi miring ngetan | kèh siram nèng pinggir wetan | mila toya nut bêlumbang ||

28. kêrsanya kang sami siram | ngiras angilo ing toya | katêlah dêlasan mangkya | kalih yèn anuju jawah | tan amor toyaning sêndhang | jawah mêlèsèd kewala | kêtawis larining jawah | lir dhawah ing lumbu patra ||

29. wikana mangke yèn cawar (672) | jênate kakyanggamêja | mêksih mêningi uninga | sumbêr Padusan punika | tan wontên purun cêlaka | botên kêwawa ing godha | sring nuntên kêpaung sirna | saras-sarase angomyang ||

30. dalah mangke datan ana | sêdya mring sumbêr Padusan | samya jrih lamun kêsarad | kaula puniki yèn ta |

--- 3-4 : 179 ---

sampuna kapêksèng lampah | asangêt ajrih kaula | sabab tigang gèn punika | dhihin sumbêr Selapati ||

31. ping kalih Sumbêr Padusan | ping tiga ing sumbêr Upas | sami wasta pêkarêman | mila yèn parêng ing kêrsa | ywa jênêk nèng pêkarêman | gêng kêwatos tyas kaula | mênawi apês ing lampah | têmah susah tanpa pedah ||

32. nêlalah nèng tanah tulah | tan kambah ing janma kathah | Jamal Jamil latah-latah | lah botêna kang Ganala | lèh dika sorah wêwarah | dêlênge kongsi anggrêsah | kula ngriki botên susah | mila kesah inggih ngangkah ||

33. anjajah marganing pêjah (673) | dika kojah kathah-kathah | nadyan pêjah tan suminggah | manut ing manah kêconggah | mangsa kenginga dèn ampah | pasrah mring kang karya titah | angandêl lawan ngibadah | gêmah rusak insa Allah ||

34. ginênah lawan mujadah | derah dalil ing akirah | sadêrah tan kêna owah | Mongraga mèsêm ngandika | aywa na dadya tyasira | padha bênêre kewala | sakèhe wus sun tarima | Ki Angganala sung marma ||

35. Ki Jamal angandêl ing Hyang | tyasira aywa sumêlang | sêdya yu ia yuwana | wus samya matur nambrama | ngêrêpa sumanggèng kêrsa | ya ta Ki Sèh Amongraga | anèng ing sumbêr Padusan | tri ratri nêlaskên sangat ||

36. asru suhulirèng Suksma (674) | wus prapta ing tigang dina | Sèh Mongraga lon ngandika | lah payo Ki Angganala | tumurun mring sumbêr Upas | sira lumakuwèngarsa | kang sinungling tur sêndika | gya lumaku ngirid lampah ||

37. nut gêgêntinganing jurang | wus prapta ing prênahira | ing sumbêr Upas mirantya | kathahipun nêm sumbêran | kang jajar kidul titiga | kang anèng lèr jajar tiga | toyanya abeda-beda | ana seta pita rêta ||

38. ijo biru lawan wêning | panggenaning sumbêr Upas | winastan ing Sitiabrit | toya ngêtuk ing lêmpung bang | sira Ki Sèh Amongraga | sêdalu nèng sumbêr Upas | ing papan tan pati simpar | kathah dukute rokoban ||

39. mêmêrakan kalamênta (675) | têmbagan sulur oyodan | bondhot gêlagah lang-alang | wus têlas pamriksanira | ngandika lah payo munggah | kang liningan tur sêndika | sira Ki Sèh Amongraga | umanjat angraras dria ||

77. Mijil

1. sang mong wingit lampahira ririh | anon ing jurang jro | anrês jrênihira kataman rèh | anèng tirahing gênting tumawing | saking Selapati | nuntung sapêndhuwur ||

2. dangu dènira manjat mênginggil | sadêdêlan aso | Jamal Jamil rêkasa unggahe | kawan tindak nêm tindak ngandhêgi | mawan ngirih-irih | wang-awangên dulu ||

3. nulya prapta ing têlaga wukir (676) | ing Bunglêgi menggok |

--- 3-4 : 180 ---

ngalèr ngilèn lukikan mêrgine | praptèng wetan ing cêlangap warih | rarywan ngaring-aring | nèng têpining ranu ||

4. tan antara prêbawaning ardi | têlaga bêl umok | sru kumucak sumirat toyane | pêdhut ngampak-ampak anampêki | wukir mogak-magik | ranu lir kinêbur ||

5. pancawara mêsês awor riris | wawar gora bajro | kayu gêtêr maputêran trage | bumi gênjot ngulèt ngoncat-ancit | jat jêt sru swaranjrit | lir pangriking diu ||

6. mamrês umrês têtêruh swuh tarik (677) | katrak ingrat angrok | pêtêng dhêdhêt erawati dhèdhèt | kêlab aliwêran kilat thathit | kathah lir kapêthit | that thèt thêt jumêthut ||

7. tanpa rungwan saking swuh tan sisih | gora godha gêdhor | dhêgdhêr gumaludhug ambalêdhèg | orêg ragrêg kadya rug kang wukir | manggruk onggrak-anggrik | gumruh guntur kêtug ||

8. kontrag runtag mumak plêk nampêki | koplak glap kumêplok | pok pang sêmpal kêprapal siwal rèh | ron-ron ruru manjrah tibèng siti | cawêt cawarating | pracalita lacut ||

9. gara-gara gora rèh kagiri | wukir kadya cêpot | kasrêg ing pracandha gung tan mêndhe | Jamal Jamil muji andrêmimil | Ki Angganalanjrit | pukulun-pukulun ||

10. nuwun luar gih pun kirik gudhig (678) | sangêt susah repot | amba janma pada hong ilahèng | hong hong jati wênang hyang astuti | thiri-thiri guthi | hong ilahèng luhung ||

11. Jamil mèsêm sarwi muji myat mring | Ki Angga anggêmbor | dene cula-culu cêlathune | Sèh Mongraga minggu datan osik | wus datan sak-sêrik | têguh ing godha gung ||

12. ngingkis dria amusthi pangèsthi | sênêt ing pandulon | nitih jaman kaênêngan nungge | nênggêl pratisthaning tyas matitis | watês tan wêtawis | têwajuh anjêngglu ||

13. wus atimpah têmpuh ing godhardi | ardaning pakewoh | datan ana sawiji-wijine | swara kayu watu bumi langit | wus tan angregoni | gyanira aminggu ||

14. gora godha riris sampun aris (679) | sirna kang gorangrog | mak blas kabèh tan ana labête | pawukiran tan owah lir nguni | kang sol gêmpal gêmpil | myang kang bajra jawuh ||

15. nir sêdaya swabawaning wukir | wus nora na katon | hyang dipèngrat umijil wus pêntèr | ya ta wau Ki Sèh Amongragi | luar tyasnya lêngit | tidhêm ing pandulu ||

16. samya lêga manahira katri | myat maring sang wirong | Angganala kêtuwelan ngomèl | ih tujune botên anèng gênting | yèn wontên ing gênting | mati kagêlundhung ||

17. waune mila kula tuturi (680) | ande sok maido | dawêg prèhipun wau rasane | yèn ta kula sampuna dhêridhit | dalah mangke tan wis | pêsthi kang saya sru ||

18. saprandene dèn guguyu mami | kongsi kêkêl wong ro | Jamal nauri sarta guyune |

--- 3-4 : 181 ---

lah gih talah gèn dika anjêlih | mawi kirik gudhig | sêrana pa niku ||

19. mawi thathi mawi hong dospundi | suwene ting kêr hong | anauri pan wus pirantine | tiang kenging bêncana ing ardi | kêdah angênjali | sumuruding pahum ||

20. pahum niku lah kadipunêndi | saurira alon | pahum montên minta sih artine | kêdah mêkotên caraning ardi | tan kenging lianing | basa kang kadyèku ||

21. Sèh Mongraga mèsêm ngandika ris (681) | ya wus adat mono | nora kêna manèhi carane | kêjabane wong kang wus amiji | maring Hyang pribadi | kang wus man linuhung ||

22. samya andhêku tumurun ajrih | Mongraga nabda lon | saenggane agawea gèthèk | manira yun uning têngahnèki | toyaning têlagi | jêro cêthèkipun ||

23. agawea kewala gèthèk pring | kang liningan gupoh | Jamal Jamil sigra karya gèthèk | mêcok bangbu pring ara[102] kinardi | ginambang ginapit | rinukti têtangsul ||

24. Angganala bikut analèni | dinuga wus kukoh | alang ujur tumpange ginêndèr | nulya sinorogên ing têlagi | samya matur aris | sumangga ing kayun ||

25. suka tyasira Ki Sèh Mongragi (682) | kang gèthèk mirantos | nèng têpining têlaga nulya ge | Sèh Mongraga alon anitihi | wong têlu tan kari | linampahkên gupuh ||

26. satang carang wêlah sigaran pring | kayuhan wong roro | gèthèk nêngah tan ngokop toyane | angayêngi wiaring têlagi | langkung sukèng galih | dènya lumban ranu ||

27. têpung gêlang dènira ngubêngi | dangu dènya langon | Sèh Mongraga alon andikane | pira jêroning têlênging warih | Ki Angga turnya ris | punika sang bagus ||

28. têlêngipun têlaga Bêl nênggih | kang sêpalih kulon | wontên patukanipun toyane | pan titiga ran sumbêr Ngarnining | ngumum kang pawarti | tiang sêpuh-sêpuh ||

29. sisih wetan sêkawan kang bêlik (683) | êtuk toya nyarong | apan sumbêr Bêthara namane | gunggung pitu kathahe kang bêlik | salêbêting warih | kandhasan ing ranu ||

30. lêbêtipun wikana puniki | tan wontên kang wêroh | naming crios kewala kabare | kala alam jênate pun kaki | wontên kang nyilêmi | kalih padang dangu ||

31. kang sêlulup wasta Ki Jakêrti | ingkang sampun kang wong | lia Ki Jakêrti tan purun rèh | sabab ingkang dadya jurukunci | naming Ki Jakêrti | priksa lêbêtipun ||

32. Sèh Mongraga angandika aris | ia yèn mèngkono | mara cobanên ngambila age | oyod-oyod lan pênjalin cacing | sambungên dèn bêcik | kang dawa luripun ||

--- 3-4 : 182 ---

33. Jamal Jamil matur sêndika glis (684) | mêntas ngambil oyod | lan pênjalin kathah pamêndhête | samya sinambung saengga tali | sigra dèn kayuti | matur anèngayun ||

34. winotakên ing gèthèk miranti | angumbuk wus kawot | winêlahan mêntêngah nulya ge | praptèng lêrês ing têlêng têlagi | kang tali pênjalin | binandhulan watu ||

35. cinêmplungkên têlênging têlagi | tali anêlotok | inguluran adangu kandhase | têlas têtali dènya nguluri | nulya minggir malih | mêcok ngirat bangbu ||

36. Jamal Jamil wus dènya ngayuti (685) | têlas têlung lonjor | nulya katur winot ing gègèthèk | wus sinambung ing uluran aglis | prandene mèh abis | kèndêl uluripun ||

37. sigra tinarik dipun dhêpani | kèndêl gèthèk manggon | Sèh Mongraga salat nèng gègèthèk | wêktu luhur pan salat pribadi | nutug dènya mupid | bakda salatipun ||

38. mapan têksih tali dèn dhêpani | rêkasa wong roro | kinèn lèrèn salat agêgêntèn | Angganala ingkang anikêli | dangu dènya narik | bandhul tan tumimbul ||

78. Maskumambang

1. kawit wisan-gawe dènya anjajagi | lêbêting têlaga | kongsi lingsir luhur akir | malah manjing wêktu ngasar ||

2. wus antara bandhul tumimbul tinarik (686) | Sèh Mongraga nabda | jroning pirang dhêpa iki | samya matur kang liningan ||

3. kalih atus dhêpa langkung sèkêt kalih | dhêpa lan sêbêlah | lêbêting têlêng têlagi | babagan sumbêr Bêthara ||

4. dene ingkang babagan sumbêr Ngarnini | pan sami kewala | kaot tiga sêbêlah thil | pan lêbêt sumbêr Bêthara ||

5. kalih atus sèkêt kang sumbêr Ngarnini | kang ragi bang wetan | pan akathah kaotnèki | satus kawan dasa dhêpa ||

6. langkung pitung dhêpa saasta puniki | kang kidul lêbêtnya | satus tigang dasa katri | de kang kilèn lêbêtira ||

7. satus dhêpa langkung sèkêt lêbêtnèki (687) | Sèh Mongraga nabda | yèn mêngkono wukir iki | dhuwure kandêling toya ||

8. upamane lir dangdang binêkan warih | jêroning têlaga | ing Ngêbêl luwih pribadi | tan ana kang mêngkonoa ||

9. ya wus êntasêna sêkathahing tali | sigra Jamil Jamal | lan Angganala tan kari | samya ngêntasakên tambang ||

10. mèyèk-mèyèk wong têtêlu ngêntas tali | binuang ing jurang | gya wangsul mring gèthèk malih | anutug dènya lulumban ||

11. cinarita Sèh Mongraga nèng têlagi | kalih têngah wulan | nèng gèthèk têngah têlagi | minggu datan angandika ||

12. Jamal Jamil asring mêntas maring wukir | ngupaya nyamikan | Angganala kang nudingi | prênah panggonan wowohan ||

13. palakirna gumantung samya ngêmohi (688) | kapêndhêm kasimpar | gadhung suwêg wi gêmbili | kimpul jugul karayana ||

--- 3-4 : 183 ---

14. kêpêl pêlêm kêmlaka pakèl kuwèni | myang sawo sarangan | kokosan duryan lan manggis | gowok kêtos bêntis nanas ||

15. mundhu andhi-andhi kêleca kêcapi | pucung pace pucang | kucacil dhuku myang wuni | wênèh bêndha dhuwêt nangka ||

16. kang jambu wèr kêlampok kluthuk ngêmohi | maja jêram gayam | sêmpu sêntul pukianjing | widara wrêsah rambutan ||

17. pête jengkol kumlandhingan ale usit | suka Jamil Jamal | tan sagêd mangke sisirih | sarwana ingkang pinangan ||

18. samyambêkta wowohan saangsalnèki (689) | ginembol ing sinjang | wangsul mring gègèthèk malih | tinatèng ron rundamala ||

19. sinaoskên nèng wurine Sèh Mongragi | wowohan mawarna | sêgêran kang manis-manis | nanging Ki Sèh Amongraga ||

20. siang dalu tan arsa wuwus kawijil | wiwal ing kaanan | dènya salat miwah dikir | datan kawêdhar ing lesan ||

21. namung isimulah angluhurkên daim | kusta ismu ngalam | ngalamat mêrdika jisim | tan mangèn[103] pinangeran ||

22. angganira anggêlèthèk nèng gèthèk pring | sira Sèh Mongraga | raganira lir kaywaking | dadya wêktu jamak kasran ||

23. pêndhak subuh panaul suhul ing Widi | bengatirèng Suksma | layap liêping pangèksi | bakda saking kaluyutan ||

24. nanging mêksih minggu kewala tan angling (690) | nalika têrkadhang | dhahar wowohan sakêdhik | tan langkung tigang kêlêdan ||

25. sawusira sinungkên Ki Jamal Jamil | pan samya tinadhah | wong têtêlu tuwuk bukti | anggambuh Sèh Amongraga ||

79. Gambuh

1. mêngkana dènya minggu | Sèh Mongraga anèng têlaga gung | kajênêkan kakênthang anèng gèthèk pring | yèn siang tan manggih seub | dalu tan kauban wangon ||

2. Jamal Jamil yèn dalu | kathah warnane ingkang kadulu | sru swaraning têlaga myang wana wukir | kang kumrosak kang jumêgur | ulam gêng-agêng akoyok ||

3. kang alit ting kêcubuk (691) | samya molah amilar baliwur | tibèng gèthèk gumalebag lir dèn sungi | marang ingkang mara ranu | kang miat pating dêngongok ||

4. sabên kalane surup | têksaka gêng alit samya mêtu | saking ronge anglangi samya kaèksi | ingkang ngalèr ngilèn ngidul | ngetan gêng alite katon ||

5. wong têlu sukèng kalbu | sring ambakar ulam lêt sêdalu | ulam palung kêpaung pamilarnèki | tibèng gèthèk pring tinubruk | rêbutan ulam mêncolot ||

6. mêngkana èsthinipun | ulam kang nasar pamilaripun | yèn janmaa nyaoskên angganirèki | kadhahara sèh mongluhung | kula punika ing raos ||

7. agurih tanpa bumbu (692) | anyir tan manasak[104] daging ulun | dhuh suawi enggal dhaharên wak mami |

--- 3-4 : 184 ---

mina mêngkana liripun | lumaku dhinahar mêngko ||

8. Jamal Jamil gêgêtun | palung kang pinangan raosipun | samya muwus ya talah wak palung iki | rasane asor binumbu | agurih anyir acumlong ||

9. Angganala sumaur | dhasar wus adate raosipun | ulam ngriki sanès ulam kali rawi | tur puniku tan binumbu | matênge mung kinalopok ||

10. Jamal Jamil sumaur | inggih lêrês gèn dika ututur[105] | dhasar enak iwake ing Ngêbêl niki | Jamal Jamil tuwuk-tuwuk | mangan iwak themal-themol ||

11. sabên dina nora wun | ulam kang milar mring gèthèkipun | pan wus dadya rijêkine Jamal Jamil | ya ta Sèh Mongraga wau | sêdya wus luaran ing don ||

12. wusana ngandika rum (693) | mring Ganala dèn kêparèngayun | lah wis payo mêntas saking ing têlagi | sira mulihèng wismamu | manirarsa lunga andon ||

13. padha andum rahayu | kajatira sêlamêt mêmacul | ia muga-muga yèn sira sêsabin | tulusa kang sira tandur | ia bisaa kawêton ||

14. dene sira atugur | ring manira sumungku tutunggu | ya wus bangêt tarimèngsun mring sirèki | Angganala matur nuwun | inggih mugi kang sayêktos ||

15. kaula sal pangèstu | sabda paduka kaula suwun | Sèh Mongraga pangandikanira aris | ya padha-padha bae wus | pinggirna gèthèkmu gupoh ||

16. gya winêlahan gupuh (694) | gèthèk manjur mring pinggir kang kidul | nulya prapta mantog ing gisik têlagi | samya mêntas saking ranu | gèthèke nulya binodhol ||

17. wus tatas talinipun | rut gêlamit ing gèthèk wus rampung | tan antara kocak toyaning têlagi | mawa lun ing samodra gung | ombak maputêran umok ||

18. sigra kang gèthèk larut | sirna kabèh tan ana kadulu | sawusira gêmpang gèthèk pring tan kari | arèrèh ombaking ranu | wus pulih dhêndhêm anyarong ||

19. Sèh Mongraga nabda rum | êndi mêrgane kang bêcik mudhun | arsa laju kaula mêngidul mami | Ki Angganala umatur | ing Selapati kemawon ||

20. wontêna rumpilipun (695) | kêdhik nanging wontên enggalipun | lamun parêng paduka amba aturi | mêngalèr mêrgi kang wau | mring wisma kaula manggon ||

21. asarèh anèng dhusun | ing Watusaba rêrêb karuwun | sawontêne kaula badhe nyaosi | yèn sagêd sêkul sênanjung | Sèh Mongraga ngandika lon ||

22. wus bangêt tarimèngsun | marang sira Angga prasêtyamu | namung untapêna tuduhêna mêrgi | kewala kang laju ngidul | umatur sêndika gupoh ||

23. lumampah anèngayun | ing ardi Bunglêgi mêrginipun | anjog mêrga ing Gênting tawang tumawing | rêmbên dènira tumurun | praptèng Selapati menggok ||

24. ngidul ngetan tumurun (696) | mêrgi siluk rumpil likak-likuk | wus kêliwat ing gênting lingir tumawing | mêlipir têmbing jrang cêrung | rèjèng pèpèrèng parang rong ||

--- 3-4 : 185 ---

25. anjujur suku gunung | nulya praptèng pêdhukuhan dhusun | ing Cama lan ing Wotarèn pinggir mêrgi | wus èmpèh anjog mêrga gung | Sèh Mongraga ngandika lon ||

26. ing kene bae uwus | sun tarima lèhmu ngatêr laku | bokmênawa kêtrima gonmu sêsabin | yèn ana sanakirèku | susah sawah tan kawêton ||

27. wèhana wiji pantun | têlung wuli kewala ya uwus | wong ing Watusaba kang bisa sêsabin | tinub ing anak putumu | kang adoh-adoh mêrono ||

28. Angganala andhêku (697) | dhêku sarwi matur nuwun-nuwun | inggih nuwun kêlangkung kapundhi-pundhi | kaula mêstaka ulun | tumanêm anèng pêpanon ||

29. ya wus padha rahayu | payo sêsalaman lumastantun | Angganala gupuh nêmbah-nêmbah mundhi | asta pinundhi ing bathuk | angalap bêrkah tuajoh[106] ||

30. sawusnya salamipun | gya Jamal Jamil salaman gupuh | inggih sami kewala andum bêsuki | bêgja têmên dika niku | pinaring sabda kawêton ||

31. tamu puniku besuk | dika dadi pangungsèn nak putu | sêkathahe wong tani kang cêlak têbih | mring dhusun Ngêbêl mêriku | ing Watusaba angênor ||

32. pan dadi panjang kidung (698) | wong tani kang arsa sawah tulus | mring Watusaba minta wiji mêjani | gêdhang ayu suruh ayu | krêp lèh slawat jambe suroh ||

33. gih wakne sukur-sukur | dika sagêda barêkat cumpu | Angganala andhêku ngling inggih-inggih | mugi yêktosa ing besuk | wusnya sêsalaman karo ||

34. Sèh Amongraga laju | wus tinuding anjog ing mêrga gung | tatiwangan mahawan ing wana wukir | angêncêng sukuning gunung | gênêngan jujur jurang jro ||

35. andêdêr dalan ngidul | kang dumugi mêrgi Lorogpanggul | kadhang asring kêpapag tiang agrami | kang ngunthul miwah pipikul | Sèh Mongraga mimpang menggok ||

36. andarung lampahipun | lamun kêdalon tansèng wana gung | sabên punthuk gua-gua dèn ampiri | praptèng tanah Lorogpanggul | ardi Sêkêthi kumroyok ||

37. tan ana longkangipun (699) | tandhês mring pasisir pisan kidul | ardi Pusêr ardi Topèng ardi Munjit | ardi Goang ardi Wungu | ardi Cula ardi Wangon ||

38. ardi Brok ardi Têlu | ardi Danyang ardi Marabangun | ardi Sitirêbah ardi Banakaki | ardi Pura ardi Pugut | samêrga andudukwuloh ||

80. Dudukwuluh

1. Sèh Mongraga nèng tanah ing Lorogpanggul | anjajah ardi Sêkêthi | myang kang wontên guanipun | mèh sabên kang wukir-wukir | ana guane mêlongo ||

2. gua Bèkèl gua Pacêl gua Rêngu (700) | gua Jangglêng gua Rêmik | gua Sèdhèng gua Sumbu | gua Krèwèng gua Gupit | gua Lètèr gua Cerong ||

3. gua Sangsang gua Karag gua Tarub | gua So gua Sêmpati | gua Burêng gua Racun | gua Tuak gua Lapis | gua Bêntur gua Brondong ||

4. miwah gua Sêjana gua Kumukus | kang saratri kang tri ratri |

--- 3-4 : 186 ---

kêtrima lampahirèku | tan ana pancabayèki | sêsasi nèng tanah Lorog ||

5. kadhang wontên wong ngampirkên marang dhusun | Sèh Mongraga datan apti | sring kèh janma amumunjung | sêkadare wong ing wukir | Jamal Jamil warêg sugoh ||

6. ya ta wau ngalèr ngilèn lampahipun | umanjat sumêngkèng wukir | pucakipun ardi Dumung | kêlangkung rumpil ing mêrgi | arang kang bisa mêrono ||

7. sinêngkaa saking êlèr saking kidul (701) | kilèn wetan apan sungil | sela gêng-agêng amathuk | magol amêpêti mêrgi | kabunton sela kang mangol ||

8. angêrèkèl mêrgi rumpil nut pêndhukul | nètèr pinggir jurang bangbing | lêmpong tumiung nyakêdhung | ngadhuwêng ngaluwêng dhêmping | lampahe angayut oyot ||

9. wus animpah saking lêngkong bangbing trêjung | lajêng umanjat mênginggil | sela bênthèt sapêndhuwur | tapis lapis ingkang siti | samya bêlêdhag nêla jro ||

10. rêrongkobing lang-alang gêlagah rayung | dhukut mrakan lan gêrinting | myang kaywagêng-agêng taun | bondhot rèndhèt bendha bandhil | gadhêl butrawali wowo ||

11. wêwalêdan olad-alid wawal wuwud (702) | walulin pênjalin cacing | rêngkêding ardi grêng rungkud | Jamal Jamil dimik-dimik | prandene asring kêblowok ||

12. Jamal lamun kêjêblos Jamil kang dudut | Jamil tiba Jamal narik | wong roro pating bêrêkuh | têla sasab tan kêtawis | blêng kagyat lamun kêjêblos ||

13. watês cêcangklakan tangane angayut | gujêngan sêcandhaknèki | sarta tinulungan wau | Jamal Jamil kawlas-asih | sikil tan kandhas mêksih jro ||

14. Sèh Mongraga mring Jamal Jamil wlas dulu | sring kalêbèng têla wukir | nabda ywa sira kêsusu | kèh têlane jro acuri | ati-atinên kang alon ||

15. samya matur punika inggih kêlangkung (703) | kêdah kauntal ing siti | sabab têla tan kadulu | dede dêdalaning janmi | pantês dalaning rong-orong ||

16. lah wus payo kang alon manjat mindhuwur | kurang thithik nuli prapti | umatur sumanggèng kayun | sumêngka lampahira ris | praptèng pucak wukir manggon ||

17. pan ambathok makurêb[107] pucaking gunung | wit kusambi gêng sawiji | lingiring tambi sêprangkul | oyod mawalikan tindhih | witing kusambi gêrowong ||

18. kadya gua nguwêng-uwêng sumaruwung | jrone growonging kusambi | wontên rêca têksaka gung | anglir têksakarsa mijil | si têla minangka êrong ||

19. Sèh Mongraga dènya sênêt anèngriku (704) | wiarira winatawis | kawot tiang wolu likur | Jamal Jamil ciptèng kapti | tumingal rêca anèng rong ||

20. layak kiye manut jênêng ardi Dumung | patut lan sajaking ardi | cinatur pan pitung dalu | anèng gua wit kusambi | tangat toya mum ngêlowong ||

21. swusira nutug dènira sumungku |[108] kitrah ing tyas pitung ari | luaran dènya adunu[109] |

--- 3-4 : 187 ---

Sèh Mongraga ngandika ris | lah payo mudhun mêngisor ||

22. samya matur sêndika nulya tumurun | ngulati mêrgi lianing | mênawa na kang tinurut | kang èmpèh ampahanèki | nalika wontên pêpangol ||

23. Selagêdhêg minangka sêkèthèngipun (705) | tumpuk pasang sumbulan tri | sad-sêd lir obah kumluthuk | agumun Ki Jamal Jamil | dèn waspaoskên miraos ||

24. kêna ngapa watu banene gumluthuk | de tan ana kêlah-kêlih | dene tumpukane kukuh | rag-rêg lir dèn ogak-agik | apa wis date mêngkono ||

25. nulya laju lêstari dènya tumurun | andalir mêrgi agampil | Sèh Mongraga kêrsanipun | ngidul ngilèn amêsisir | samêrgi-mêrgi rèrèn dhon ||

26. wus kasêdya gua pawukiran agung | gua wukir dèn ampiri | kang sêdalu kalih dalu | babagan wukir Sakêthi | kathah pêncu ting pênyonyo ||

27. ardi Kidêr ardi Bungkêr ardi Angkus (706) | ardi Tumpêr ardi Suri | ardi Tawas ardi Wuku | ardi Lumpang ardi Sêmbir | ardi Barat ardi Groyok ||

28. ardi Daka ardi Jara ardi Bakung | gua Cabe gua Mantri | gua Jaya gua Jungut | gua Mèdhèng gua Kêling | gua Candhang gua Bongos ||

29. gua Tapak miwah gua Balelumut | tanah ing Pacitan sami | gua[110] wukiran agung | angayêng dènya nênêpi | trêkadhang pranggul lan uwong ||

30. nèng pucaking ardi jroning gua samun | kang sami lampah nênêpi | doh-adoh pinangkanipun | santri pranakan priayi | samya mumucung lungandon ||

81. Pucung[111]

1. ya ta wau Sèh Mongraga lampahipun | nut jurang sasêngkan | sêdyanira amêsisir | wus angancik tanah wana Kabarehan ||

2. watêsipun wana Kabarehan iku (707) | kinubêng ing arga | ngêndhêng ngêtuwêng nêpungi | kulon wetan wêkasan pantog samudra ||

3. têpinipun jêladri ngêndhêlong nyamut | ran sêgara anak | ngêlojok ngalor angêndhil | babagan kang êlèr kêtangkêban arga ||

4. mêksih laju angrong jo[112] gêbyaging alun | sêdhasaring arga | jroning êsong winatawis | apan wontên tigang pêmbandhil dohira ||

5. lampahipun Sèh Mongraga nulya rawuh | anèng ardi Lima | wetaning sêgara siwi | apan ngongkang pangol suku ing samudra ||

6. anèngriku Sèh Mongraga kêrsanipun | anjajah guarga | nèng Selagênthong tri ratri | ardi Lima kathah kêbuyutanira ||

7. anèng Watukêmbul apan kalih dalu (708) | nèng Dièng kanêngan | nêm ratri angalih malih | anèng luwêng sirah blêrêng kawan dina ||

8. malih laju mring luwêng upas sêdalu | anèng patungtuman | sêdalu anèng Pringgadhing | sarêtri[113] gya nèng sumbêr Pusêr sadina ||

9. kalih dalu nèng karêman Jatiwuyung | anèng Sidalaya | gangsal dina linggar malih | nèng Kêmaya pucake ing ardi Lima ||

--- 3-4 : 188 ---

10. pan puniku samya kêbuyutanipun | dhanyang mêrkayangan | kawingitan mara bumi | ing salêbak wukire wana Barehan ||

11. sawusipun nulya ngalèr manjat gunung | urute ingambah | gua wukir kang ngidêri | wana Kabarehan jinajah sêdaya ||

12. kawitipun saking ardi Lima laju (709) | nulya ardi Lanang | ardi Sêpa ardi Dêling | ardi Suralaya ardi Samapura ||

13. ing cêmpurung ardi Gêmbêl ardi Buyung | lan ardi Kukusan | miwah ardi Linggamanik | ardi Bahang ardi Bathok ardi Braja ||

14. ardi Kucur ardi Mêrang ardi Kukus | myang ardi Kukusan | lawan ardi Tamansari | ardi Mêlong ardi Pilang ardi Malang ||

15. ardi Kêmpul miwah ardi Watudhukun | myang ardi Songbanyak | ardi Bongkot ardi Klumpit | ardi Krokoh lan ardi Paranggumiwang ||

16. ardi Mungkur ardi Bale ardi Punjung | ardi Sanggarama | ardi Wogan ardi Guling | ardi Besèk ardi Bras ardi Pongkalan ||

17. ardi Bawur lawan ardi Luwêngsèwu (710) | myang ardi Balega | ardi Lorèng ardi Puntir | ardi Bawang ardi Cèkèh ardi Kala ||

18. ardi Jurung ardi Layang ardi Runtung | myang ardi Wawaran | ardi Crêma ardi Wati | ardi Kisi ardi Rumbi ardi Saba ||

19. ardi Tulus ardi Pusêr ardi Tukung | lan ardi Rancakan | ardi Dangu ardi Rantri | ardi Kadiloka ardi Sarasêja ||

20. ardi Gêmpung ardi Caluk ardi Pasung | myang ardi Têbêkan | ardi Wok ardi Cêmêthi | ardi Busur ardi Kênur ardi Pêgat ||

21. ardi Kayut ardi Kêmpul ardi Munggut | myang ardi Carura | ardi Depok ardi Manik | ardi Sapu ardi Tênga ardi Barak ||

22. ardi Jêmbul ardi Bang ardi Kumêndhung | ardi Kalantaka | ardi Gada ardi Dèwi | ardi Tua ardi Dalêm ardi Lola ||

23. ardi Undhuk ardi Taluh ardi Têpus (711) | myang ardi Jaruman | ardi Kêbut ardi Candhi | ardi Tirêb ardi Conthang ardi Rêmbat ||

24. ardi Rêgu ardi Karanggajah nêngguh | pantog ing samodra | pagêbyuraning jêladri | kèhing ardi gunggung sangang dasa sanga ||

25. gunung-gunung watês kang ngidêri têpung | wit ing ardi lima | wetan pinggiring jêladri | wêkasane têpung ardi Karanggajah ||

26. samya munggul jog kacob ing samudra gung | langaping sêgara | pandhêlonge winêtawis | yèn ta dharat lêlampahan saonjotan ||

27. anrêmbuku pungkasing ardi puniku | Lima Karanggajah | sêmune angkêr awingit | praptèng parang amirangrong Sèh Mongraga ||

82. Wirangrong

1. anèng saandhaping wukir (712) | pêpangol ing kidul kulon | aningali gua kadung-kadung | mêrgine asungil | karang sela lêmpitan | pangol mungal ing samudra ||

2. Sèh Mongraga widak-widik | tanpantuk mêrga kabunton | tan kêna winawan langkung ewuh | wagugên ing galih | lir satarsa matêrang | tirah-tirah ingayêngan ||

3. miwah sira Jamal Jamil | pating kulithih wong roro |

--- 3-4 : 189 ---

angupaya mêrga tan kêpangguh | Sèh Mongraga ngungkih | solahe lir brêmara | angingsêp sari kincipan ||

4. gua kang minangka sari | pagolan mêrga pakewoh | pisah kumpul pêncar wong têtêlu | angupaya mêrgi | aso sami ararywan | nèng sor wit nila kucila ||

5. riringa angaring-aring (713) | sarya myat gua kêtonton | cat kêtingal kadhang tan kêdulu | kacobing jêladri | kêlamun alun êrad | lawanging gua kêtingal ||

6. yèn rob aluning jêladri | lawanging gua tan katon | sira Sèh Mongraga ngandika rum | marang Jamal Jamil | lah paran karêpira | kang êndi mêrga mring gua ||

7. umatur Ki Jamal Jamil | sumanggèng kêrsa kemawon | amba tan lênggana pan tumutur | nadyan têkèng pati | datan nêdya suminggah | kèmêngan Sèh Amongraga ||

8. anulya wau ningali | oyod pupunton maring sor | mubêd lir anaman sulur pêngkuh | kukuh tan kêwatir | kacob ing tirta sobrah | oyoding nila kucila ||

9. mèsêm lêjar Sèh Mongragi (714) | jalaring mêrga kêpanggoh | nulya Sèh Mongraga gya tumurun | nut oyod aririh | sigra Ki Jamil Jamal | samya tumurun tan samar ||

10. nuju alun angêrodi | prapta ing kandhasan alon | lêmpiting dhampengan anglululumut[114] | liniwatan limit | minggah sela panjatan | mênginggil undhak-undhakan ||

11. rikat lampahe wus prapti | tumama marang gua jro | sigra alun gora gumaludhug | kumucak nangkêbi | mêngkana Sèh Mongraga | nèng jroning gua Sraboja ||

12. kathah tilasing ngalêwih | lawang kang minangka regol | sawetaning lawang wontên ranu | tuk tawa ambêlik | kêbêk tan mili lukak | awêning nyarong lir kaca ||

13. karênan Sèh Amongragi (715) | nèng gua Sraboja kaot | langên tiningalan rakitipun | tan wontên kang mirib | lawang jro tundha tiga | kanan keri lir tuwuhan ||

14. pisang tundhun têbu cêngkir | rekane kadya sayêktos | lamun cinêlakan ukur-ukur | tan pati kaèksi | mangsuk malih Mongraga | ing wiwara kaping tiga ||

15. sangsaya pêtêng kaèksi | kêtampêk pêksi saking jro | pêksi lawèt karab ambêrubul | swaranya gora tri | gumrêbêg tanpa rungwan | lir salaba abubulan ||

16. samya anglawat umijil | sabên suruping surya yom | lawètan anglawat sabên dalu | dènya kambu mijil | enjing masuk ing gua | ya ta Ki Sèh Amongraga ||

17. nimpang sarwi salat mahrib (716) | praptèng bakda ngisa mansoh | sawusnya atangat tatrap suhul | têwakup ing Widi | anèng pipining lawang |

--- 3-4 : 190 ---

tar wang[115] wêngwênging gua ||

18. cinatur sêdasa ari | nèng kamaring gua manggon | arêmêng kewala datan limut | sêbarang kaèksi | akathah kanthanira | sangkêp sining pêkamaran ||

19. lukitaning kèni-kèni | reka lir sayêkti tinon | sagotra-sagotra karang ulu | sarwana sêkalir | sêkathahing rêrênggan | agiris Ki Jamil Jamal ||

83. Gurisa

1. myat rekaning karang-karang | kamaring gua Sraboja | lir patilaman narendra | saupacaraning pura | mêngkana Sèh Amongraga | sumungku nèng jinêm karang | maksud bengat kaênêngan | alayap panaul pana ||

2. pêndhak subuh dènya kasran (717) | wêktu subuh luhur ngasar | mahrib kongsi praptèng isa | aplal bangidan jamingan | kasran min layu gayiran | acipta utamèng titah | sukuping wêktu sapisan | ing dalêm saratri siang ||

3. sigêg munthu datan obah | mêrdika pancadrianya | cuthêl thokthêl tanpa ulap | lêpasing tyas wus watêsan | sucining Hyang Maha Mulya | campuh sampurnaning tingal | kêtingal tan tiningalan | awujud tan kawujudan ||

4. amuna tan munasika | manggon tanpa ênggon gyanya | mênêng datan kaênêngan | êninge Sèh Amongraga | arêgu datan mirugu | asênêt dènira sunat | sanitya tyasing kasêtyan | purbaning Hyang sanalika ||

5. kang sasmita kasatmata (718) | kusuma kang sumaringah | têrate tuwuh ing lawang | asri mayêng mayang-mayang | pan anggitan surèngpatya | angroronce rêrancangan | lir orehan sutra jingga | sakêdhap tan kêtingalan ||

6. rambah ingkang kawistara | wontên thathit nèng samudra | ubêding thathit sastra Rab | surat eklas pan tetela | sastra kilat kilah-kilah | maya-maya amêrkata | Sèh Amongraga nuksmèng tyas | têwakup sukur ing Suksma ||

7. nulya nis sasmitaning Hyang | luar ing paningal wantal | bakda subuh wayahira | Sèh Mongraga ris ngandika | payo sêdhêng aluaran | lan pirang dina nèng gua | umatur Ki Jamil Jamal | pan sampun sêdasa dina ||

8. gya umangkat Sèh Mongraga (719) | linggar saking jroning gua | praptèng kori jawi pisan | nganti roding lun samodra | sigra mijil nampak parang | nulya nyandhak taru lata | rumambat anut tungtungan | [...] |[116]|

9. nêracah gya alun prapta | nêmpuh parang magêbyuran | mabun ambêlêdug gora | jumêgur muncrat sumirat | gumulung lun mawalikan | isthaning alun upama | kadya janma têtamuan | Mongraga kala nèng gua ||

10. pangêsuking alun kadya | nututi akèn wangsula | cua lir tan kalanggatan | ya ta Ki Sèh Amongraga |

--- 3-4 : 191 ---

wus praptèng pasir dharatan | nèng kêndhiting Karanggajah | sasor wit nila kucila | samya ararywan sêsangat ||

11. ya ta wontên wong kang prapta (720) | kulambi erean jala | abêbêd pelah rajungan | asabuk polèng balêdhak | ikête sogan wus luas | anyêngkêlang arit bapang | wau Ki Sèh Amongraga | ya ta sarwi atêtanya ||

12. lah dika katuran sabda | ing wingking pundi pinangka | ngajêng pundi kang sinêdya | dene nèngriki alangka | tan wontên ingkang puruna | anèng kêndhit Karanggajah | pancèn tan kambah ing janma | Sèh Mongraga lon ngandika ||

13. yèn dika tanya maringwang | manira santri bêbara | ulungan angulandara | sêdya tirakat kewala | anusup wana wulusan | pan aran santri kewala | ro puniku kancaningwang | runtungan sêparan-paran ||

14. arane Ki Jamil Jamal (721) | nulya bage-binagean | Ki Jamal nambung têtanya | ki raka sintên sinambat | saking tambête manira | lan pundi wisma andika | nauri kang sinung ujar | bagus tanya wisma kula ||

15. punika ing gunung Lima | Arisbaya ran manira | milane manira prapta | jêge baguse punika | siyèn anèng ardi Lima | andêlajah pêkarêman | nut kêrsa sêparan-paran | antara lêt tigang dina ||

16. kula tututi tan ana | anyana lamun palastra | adat kang wus kêlampahan | awis kang bisa mantuka | lajêng kêpulung kewala | salèh anèng pêkarêman | mêrkanyang nèng Kabarehan | mangke tan nyana kêpanggya ||

17. anèng ing nila kucika[117] | ngriki gih tan kêna kambah | gus saking pundi wau ta | Sèh Mongraga ris ngandika | manira saking jro gua | nênêpi sêdasa dina | tan ana janma kang prapta | anjurudêmung nèng marga ||

84. Jurudêmung

1. Arisbaya duk miarsa (722) | sangêt dènira gêgêtun | ngunandika jroning kalbu | wong iku dudu wong ala | sayêkti janma linuhung | sun tanya nora pêsaja | amêndhêm kula wong iku ||

2. baya trahing wong utama | pasang pasêmon sumunu | antêng jatmika aruruh | solahbawane kêtara | mêngkana grahitanipun | Ki Arisbaya norraga | tumungkul aris umatur ||

3. botên anyana ing lampah | kêlamun manggih rahayu | datan wontên wong kang purun | lumêbêt gua Srêboja | saking ikêre[118] kêlangkung | mangka paduka punika | nèng gua sêdasa dalu ||

4. wilujêng tan kabêncana (723) | ya[119] angsal idayat ingriku | kaula langkung jumurung | Sèh Mongraga angêndika | paman sun tanya satuhu | winastan gua punapa | Arisbaya aturipun ||

--- 3-4 : 192 ---

5. mila ran gua Sraboja | warti duk kala rumuhun | wontên panjênêngan ratu | ratu sabrang angêjawa | wasta Prabu Sasrabau | praptane nitih dipanngga[120] | lan pra garwa dyah yu-ayu ||

6. winot anèng ing pêlana | jujuge ing ardi kidul | ardi Katongan mêngidul | anjog ing Samparpalihan | ngambil pawèstri warna yu | mila ran Samparpalihan | nyampar milihi dyah ayu ||

7. kathah parèstri binêkta (724) | laju ngetan lampahipun | kèndêl pupunthuking Pênggung | rêrêb sapucaking arga | sagarwa wadya nèng Pênggung | winastan jati cangcangan | nèng nginggiling ardi Pênggung ||

8. nulya ngetan mring Kêlayar | rarywan ngabên-abên sawung | karang gêng têpining laut | Karangdalêm wastanira | lan Karang pêngabên sawung | duk kinarya pêngabênan | kêsukan lan balanipun ||

9. gya praptèngriki punika | pan anêbar balanipun | sakèhing para tumênggung | wisma ngubêngi ing praja | ajèjèr kubêng atêpung | pêpatih kang wêkas wetan | nulya bupati sumambung ||

10. anulya dadya prajarja | kêlangkung panjang apunjung | winastanan prajanipun | nêgari ing Kêbarehan | lami arjaning praja gung | lami-lami kang nêgari |[121] sirna tan kongsi tumurun ||

11. mekrad wus akarya tilas (725) | ingriki sêdayanipun | pan salêbak wukiripun | ing Kêbarehan punika | wukir Karanggajah anjrum | ing suku kacob samudra | ing samudra sukunipun ||

12. mila ran gua Sraboja | pajungutane Sang Prabu | Sasrabau kinanipun | ngêdhaton nèng Kêbarehan | mila angkêre kêlangkung | kêtêlah dalasan mangkya | gua Sraboja puniku ||

13. sangkêp kêprabon narendra | saupacaraning ratu | wong kang wus sinung pandulu | kêtingal sawentehira | barang sakèh kang kêdulu | sira Ki Sèh Amongraga | amirangrong denyandulu ||

--- [193] ---

Pratelaning kalêpatan ing panyithakipun.

[Ralat dari redaksi sudah dimasukkan langsung ke dalam teks].

 

---

1	tan sawalèng. (kembali) tan sawalèng.
2	Kurang satu suku kata: tumama malih maring jro tilam wangi. (kembali) Kurang satu suku kata: tumama malih maring jro tilam wangi.
3	§ prayoginipun kulinèng. (kembali) § prayoginipun kulinèng.
4	Kurang satu suku kata: kalih kulinèng jinêm mrik. (kembali) Kurang satu suku kata: kalih kulinèng jinêm mrik.
5	§ prayoginipun: mong. (kembali) § prayoginipun: mong.
6	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [karia]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [karia].
7	§ kirang sawanda, kawêwahan: ap [nilap]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ap [nilap].
8	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [alênglêngan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [alênglêngan].
9	§ prayoginipun: têmên. (kembali) § prayoginipun: têmên.
10	Kurang satu suku kata: kabisturon têmên sirèku aguling. (kembali) Kurang satu suku kata: kabisturon têmên sirèku aguling.
11	§ prayoginipun: duk. (kembali) § prayoginipun: duk.
12	nulyèngêt. (kembali) nulyèngêt.
13	jariyah (dan di tempat lain). (kembali) jariyah (dan di tempat lain).
14	§ kirang sawanda, kawêwahan: me [mesandanu]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: me [mesandanu].
15	§ kirang sawanda, kawêwahan: tên [wontên]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: tên [wontên].
16	§ prayoginipun: mêntas. (kembali) § prayoginipun: mêntas.
17	§ kirang sawanda, kawêwahan: kda [bakda]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: kda [bakda].
18	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [arêmbês]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [arêmbês].
19	§ langkung sawanda, kabucal: ma [Telamaya]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ma [Telamaya].
20	§ prayoginipun: kêlangkung. (kembali) § prayoginipun: kêlangkung.
21	§ prayoginipun: kingkin. (kembali) § prayoginipun: kingkin.
22	sisirahnèki. (kembali) sisirahnèki.
23	§ langkung sawanda, kabucal: lê. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: lê.
24	§ prayoginipun: anggêbyur. (kembali) § prayoginipun: anggêbyur.
25	§ prayoginipun: mawi. (kembali) § prayoginipun: mawi.
26	§ kirang sawanda, kawêwahan: an [mawalikan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: an [mawalikan].
27	§ kirang sawanda, kawêwahan: ga [juga]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ga [juga].
28	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [anèng ngarsi]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [anèng ngarsi].
29	§ kirang sawanda, kawêwahan: ku [kulawarga]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ku [kulawarga].
30	§ prayoginipun: sêkul. (kembali) § prayoginipun: sêkul.
31	§ kirang sawanda, kawêwahan: la [lalabanipun]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: la [lalabanipun].
32	§ prayoginipun: konyoh. (kembali) § prayoginipun: konyoh.
33	§ kirang sawanda, kawêwahan: sê [sêdina]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: sê [sêdina].
34	§ langkung sawanda, kabucal: lu [luwara]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: lu [luwara].
35	§ kirang sawanda, kawêwahan: bo [boboting]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: bo [boboting].
36	sapunika. (kembali) sapunika.
37	§ prayoginipun: kulit. (kembali) § prayoginipun: kulit.
38	§ prayoginipun: santri. (kembali) § prayoginipun: santri.
39	têkabal. (kembali) têkabal.
40	Lebih satu suku kata: Amadiman arah etal. (kembali) Lebih satu suku kata: Amadiman arah etal.
41	Lebih satu suku kata: ina aktena Mad-ngali. (kembali) Lebih satu suku kata: ina aktena Mad-ngali.
42	angrêti. (kembali) angrêti.
43	§ kirang sawanda, kawêwahan: kên [ngalujêngkên]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: kên [ngalujêngkên].
44	§ kirang sawanda, kawêwahan: ga. [Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: lir lêbu kêlawan mega]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ga. [Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: lir lêbu kêlawan mega].
45	§ kirang sêlarik, kawêwahan: tiniti apatitis. (kembali) § kirang sêlarik, kawêwahan: tiniti apatitis.
46	§ prayoginipun: ing kasucian. (kembali) § prayoginipun: ing kasucian.
47	§ kirang sawanda, kawêwahan: gu [cingguling]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: gu [cingguling].
48	§ prayoginipun: cilik. (kembali) § prayoginipun: cilik.
49	dadya. (kembali) dadya.
50	§ kirang sawanda, kawêwahan: mi [sami]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: mi [sami].
51	Iyang (dan di tempat lain). (kembali) Iyang (dan di tempat lain).
52	§ prayoginipun: mêrono. (kembali) § prayoginipun: mêrono.
53	ambaliyur (dan di tempat lain). (kembali) ambaliyur (dan di tempat lain).
54	§ prayoginipun: ngandikan. (kembali) § prayoginipun: ngandikan.
55	§ kirang sêlarik, kawêwahan: tandya sami lumaksana. (kembali) § kirang sêlarik, kawêwahan: tandya sami lumaksana.
56	§ kirang sawanda, kawêwahan: bê [bêbalung]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: bê [bêbalung].
57	Biasanya guru lagu i: Amongragi. (kembali) Biasanya guru lagu i: Amongragi.
58	godha. (kembali) godha.
59	Variasi dari nama tembang: Pocung. (kembali) Variasi dari nama tembang: Pocung.
60	§ panca? (kembali) § panca?
61	Kurang satu suku kata: ya ta dangu mawrêsing panca nèng gunung. (kembali) Kurang satu suku kata: ya ta dangu mawrêsing panca nèng gunung.
62	§ prayoginipun: lawan. (kembali) § prayoginipun: lawan.
63	Nomor halaman naskah 611 tidak urut, semestinya 616, dan tidak ada nomor halaman 617 berikutnya. (kembali) Nomor halaman naskah 611 tidak urut, semestinya 616, dan tidak ada nomor halaman 617 berikutnya.
64	mangkat. (kembali) mangkat.
65	tumingal. (kembali) tumingal.
66	§ kirang sawanda, kawêwahan: ma [tumama]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ma [tumama].
67	anjêjiyarah. (kembali) anjêjiyarah.
68	sangkêp. (kembali) sangkêp.
69	§ kirang 3 wanda, kawêwahan: ingkang a- [ingkang amurwèng]. (kembali) § kirang 3 wanda, kawêwahan: ingkang a- [ingkang amurwèng].
70	kabubuh. (kembali) kabubuh.
71	pahèrannya. (kembali) pahèrannya.
72	Kurang satu suku kata: ing pênggiking aran gunung. (kembali) Kurang satu suku kata: ing pênggiking aran gunung.
73	§ prayoginipun: ting. (kembali) § prayoginipun: ting.
74	§ langkung sawanda, kabucal: ta. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ta.
75	§ langkung sawanda, kabucal: ja. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ja.
76	kadyèku. (kembali) kadyèku.
77	§ kirang sawanda, kawêwahan: êm [mèsêm]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: êm [mèsêm].
78	§ prayoginipun: lesus. (kembali) § prayoginipun: lesus.
79	§ prayoginipun: walurat. (kembali) § prayoginipun: walurat.
80	§ prayoginipun: mrêtapi. (kembali) § prayoginipun: mrêtapi.
81	§ prayoginipun: takèn. (kembali) § prayoginipun: takèn.
82	§ prayoginipun: bêrkah. (kembali) § prayoginipun: bêrkah.
83	§ kirang sawanda, kawêwahan: sa [rêkasa]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: sa [rêkasa].
84	Lebih satu suku kata: mêngkana Sèh Amongraga. (kembali) Lebih satu suku kata: mêngkana Sèh Amongraga.
85	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [atangat]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [atangat].
86	§ kirang sawanda, kawêwahan: ra [nora]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ra [nora].
87	§ kirang sawanda, kawêwahan: mal [Jamal]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: mal [Jamal].
88	§ prayoginipun: sare. (kembali) § prayoginipun: sare.
89	§ prayoginipun: mêntholos. (kembali) § prayoginipun: mêntholos.
90	§ prayoginipun: wungkusan. (kembali) § prayoginipun: wungkusan.
91	§ prayoginipun: sêjarah. (kembali) § prayoginipun: sêjarah.
92	Kurang satu suku kata: sêjarah pwakiran punthuk-punthuk. (kembali) Kurang satu suku kata: sêjarah pwakiran punthuk-punthuk.
93	§ kirang sawanda, kawêwahan: da [kawêdalan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: da [kawêdalan].
94	§ kirang sawanda, prayoginipun: japane. (kembali) § kirang sawanda, prayoginipun: japane.
95	§ kirang sêlarik, kawêwahan: marêp ngalor matêk japa. (kembali) § kirang sêlarik, kawêwahan: marêp ngalor matêk japa.
96	§ kirang sêlarik, kawêwahan: sêtunggalipun ing? (kembali) § kirang sêlarik, kawêwahan: sêtunggalipun ing?
97	§ prayoginipun: margi. (kembali) § prayoginipun: margi.
98	§ prayoginipun: traping. (kembali) § prayoginipun: traping.
99	Ganala. (kembali) Ganala.
100	§ kirang sawanda, kawêwahan: da [datan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: da [datan].
101	§ prayoginipun: ngêncêng. (kembali) § prayoginipun: ngêncêng.
102	§ prayoginipun: ori. (kembali) § prayoginipun: ori.
103	§ kirang sawanda, kawêwahan: ra [mangeran]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ra [mangeran].
104	§ prayoginipun: minasak. (kembali) § prayoginipun: minasak.
105	§ prayoginipun: atutur. (kembali) § prayoginipun: atutur.
106	tuwajoh (dan di tempat lain). (kembali) tuwajoh (dan di tempat lain).
107	§ prayoginipun: mêngkurêb. (kembali) § prayoginipun: mêngkurêb.
108	Kurang satu suku kata: sawusira nutug dènira sumungku. (kembali) Kurang satu suku kata: sawusira nutug dènira sumungku.
109	adunung. (kembali) adunung.
110	§ kirang sawanda, kawêwahan: ing [guwa ing]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ing [guwa ing].
111	Variasi dari nama tembang: Pocung. (kembali) Variasi dari nama tembang: Pocung.
112	jro. (kembali) jro.
113	sêratri/saratri. (kembali) sêratri/saratri.
114	§ langkung sawanda, kabucal: lu [anglulumut]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: lu [anglulumut].
115	§ kirang sawanda, kawêwahan: wang [wangwang]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: wang [wangwang].
116	§ kirang sêlarik, kawêwahan: tan antara lampahira. (kembali) § kirang sêlarik, kawêwahan: tan antara lampahira.
117	kucila. (kembali) kucila.
118	§ prayoginipun: angkêre. (kembali) § prayoginipun: angkêre.
119	§ langkung sawanda, kabucal: ya. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: ya.
120	dipangga. (kembali) dipangga.
121	Biasanya guru lagu a: nêgara. (kembali) Biasanya guru lagu a: nêgara.