Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137)
1. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998. Kategori: Arsip dan Sejarah > Galeri. |
2. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 001–026). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
3. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 027–035). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
4. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 036–038). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
5. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 039–042). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
6. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 043–047). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
7. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 048–053). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
8. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 054–057). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
9. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 058–063). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
10. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 064–065). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
11. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 066–084). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
12. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 085–108). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
13. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 109–123). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
14. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
15. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 138–160). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
16. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 161–187). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
17. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
18. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 208–228). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
19. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 229–248). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
20. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 249–264). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
21. | Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 265–280). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
124. Kinanthi
1. ya ta wau lampahipun (289) | Mongraga praptèng pêsisir | ardi Bungas pagêbyugan | pawukiran alit-alit | raryan anèng ardi Bungas | pagêbyuganing jêladri ||
2. ardi Putri wastanipun | watu karang parang curi | bintaro lawan kucila | tan ana liane kang wit | lambunging ardi gumrajag | umili nêmpur ing kali ||
--- 5-6 : 82 ---
3. kali Kelor tan patyagung | alit anjog ing jêladri | sami grajagan singarga | nut lêmpitan suku ardi | kêpagol pangoling sela | gumarujug jog jêladri ||
4. sandhaping grojogan ranu | wiwara gua awingit | kagêbyug alun sêgara | dadya gua tan kaèksi | lamun yèn alun nuju rat | katon guane singinggil ||
5. Ki Baulapa umatur | punika wontên gua writ | tan kenging kambah ing janma | winastan gua Songpati | saking èwêding kang mêrga | kapêpêtan ngandhap nginggil ||
6. ngandhap alun samodra gung (290) | inginggil grojogan kali | punika ingkang sênêtan | ki agêng ing Bêngkung nênggih | tan wontên tiang kang bisa | mêriki maring Songpati ||
7. pan amung Ki Agêng Bêngkung | Sèh Mongraga ngandika ris | ki agêng kang sira pajar | ingêndi sêsananèki | apa wong amara tapa | pira wayahe kang janmi ||
8. kang liningan lon umatur | Ki Agêng Bêngkung puniki | inggih sujanma mêrtapa | anèng ardi Imagiri | sêjatinipun punika | kangjêng sultan ing Mêtawis ||
9. Jêng Sinuhun Sultan Agung | puruitèng Imagiri | yèn wus dènya siniwaka | kukuwu nèng Imagiri | asênêt nèng kasamunan | wana ing Bêngkung Magiri ||
10. anama Ki Agêng Bêngkung (291) | tanpa kanthi dènya nêpi | anungge nêkung priangga | tan ana ingkang udani | kadhang tiang pêdhusunan | kang uning sêtunggil kalih ||
11. tan wruh yèn puniku ratu | Sultan Agung ing Mêtawis | tan mantra-mantra narendra | pêngagêm tuwin kang warni | lir saluguning pêndhita | kêpara sêpuh akaki ||
12. sanès dede kaotipun | lawan yèn mios tinangkil | bagus tan kêna ing tua | taruna cahya nêlahi | jêng sultan ing Ngèksiganda | kêlangklung sêkti awingit ||
13. Sèh Mongraga ris amuwus | abdine kangjêng sang aji | paran tan ana uninga | mring ahline sri bupati | Baulapa aturira | inggih tan wontên udani ||
14. wontên sêtunggil ranipun (292) | Tumênggung Wiragunèki | kang asring-asring umarak | mring Kyagêng Bêngkung Magiri | yèn dhangan karyaning nata | lajêng mring Bêngkung pribadi ||
15. tanpa rewang praptanipun | marêk marang sang palinggih | pan winulang rèhing praja | patrap ngaulèng nêrpati | ki agêng langkung sihira | sring binêkta mring Songpati ||
16. tuwin marang lianipun | pêtilasan sêdayèki | pêsisir wukir wanarga | sakèh kang wêrit awingit | Ki Tumênggung Wiraguna | kikinthil datan mangêrti ||
17. marang ki agêng ing Bêngkung | puniku yèn narapati | Sèh Mongraga lon ngandika | saking wingitirèng aji | ratu agung waliullah | anggêlar kêramat haib ||
--- 5-6 : 83 ---
18. pan iku ana satuhu (293) | paribasaning pralabi[1] | sêrati tan wruh dipangga | kêmasan tan wruh ing rukmi | kang kadya Ki Wiraguna | tan wruh ing ratu dèn kinthil ||
19. mêngkana malih amuwus | payo masuk ing Songpati | ing di mêrgane mring gua | gua kasaban ing warih | mangke kêlamun alun rat | kêdah rikat lampahnèki ||
20. nanging ta mênawinipun | gua punika aisi | angling nadyan mêngkonoa | narah marang sang linêwih | manira angalap bêrkah | witne sukur wah utami ||
21. sigra masuk Sèh Mongluhung | lan santrinira tan kari | wus prapta sajroning gua | sumingêb katampêg warih | alun ngêsuk ing jro gua | rakiting gua writ wingit ||
22. pan sela itêm sauyun (294) | apêtêng dalêm nglimputi | tan pati wiar godhagnya | antara dangu sêkêdhik | ngrêrêmêng sêmada padhang | wontên kori kang kaèksi ||
23. ting pêlongo samya pintu | kanan keri miwah nginggil | patuting kori akathah | kang benjo bundêr pêsagi | têlundhag undhak-undhakan | sêkilan wiaring kori ||
24. lus-lusan apatut-patut | dinuga tan sêdhêng janmi | lan wontên sêtunggil lawang | anèng sor marêp mênginggil | patute kadya kêluwat | ngêluwêng angraras ati ||
125. Mijil
1. Sèh Mongraga nèng gua Songpati | jênêk tyasiranon | lir tan nyipta umijil sing gène | linging dria layak jêng sang aji | jênêk nèng Songpati | pêtilasanipun ||
2. angandika mring santrinirèki (295) | lah cobanên kono | lêbonana lawang gua kabèh | paran cèthèk[2] lawan jêronèki | Wrêgajati aglis | Gorajati masuk ||
3. nora sêdhêng awak dèn ring-iring | ganti-ganti wong ro | pinêksa-pêksa tan sêdhêng kabèh | winêratan kori kanan keri | myang kang ngisor dening | sangêt sêsakipun ||
4. Sèh Mongraga sigra anglêboni | kori kang mêngisor | apan sêdhêng kewala anggane | pan kêpara logro wus lêstari | glis wus tan kaèksi | amblês ing asamun ||
5. santrinira katri anututi | tan ana sêdhêng wong | saya mingkup lawang pêngrasane | Baulapa lawan Wrêgajati | miwah Gorajati | dadya samya tunggu ||
6. Sèh Mongraga dènira umanjing (296) | jro gua mêngisor | tri ari tan ana wêkasane | ngampad nètèr nunjêm maring bumi | nut pangol sela lit | kang samya mêndhukul ||
7. wusnya tigang dalu tigang ratri | Mongraga anèng jro | wontên pangol sela lus agêdhe | kandhêg raryan nèngriku alinggih | angaringkên kapti | têpakur pitêkur ||
8. asru pêtêngira anglamputi[3] |
--- 5-6 : 84 ---
angganya tan katon | pampêt ilang sirna wêranane | datan ana lilabing pangiksi | sira Sèh Mongragi | ngikis raosing hyun ||
9. mathêt kaênêngannya tan mosik | syuh tyasira mansoh | nir tan ana labêt saciptane | camplêng komplang angganya ngêlithik | wus datanpa kardi | kantu ingalimut ||
10. tigang subuh layaping awingit (297) | ngêningkên pêndulon | ing antara sajroning panane | ana sabda tanpa swara dêling | walia ywa lari | dudu jalaripun ||
11. narendra gung Ngêksiganda pêsthi | karya jalar ing don | nir tang ingrèhira wus bêrêsèh | pan sêsangat sangêting mèmèti | ngangrêm ing Songpati | mèh panêtêsipun ||
12. Sèh Mongraga dènira tarêki | tanajulira lon | wus mêngkana nisirèng amêne | angalêsêd dènira alinggih | micarèng jro galih | ki apa tan uwus ||
13. mêksih amblêng kang luwêng Songpati | anunjêm maring sor | sapa ingkang bisa ngandhasake | baya namung Jêng Sultan Mêtawis | ingkang wus linêwih | wasis ing rèh samun ||
14. pan mêngkana Ki Sèh Amongragi (298) | dènira nèng kono | dadya nêm ari rêke lawase | tyasira wus tuntas ing pangiksi | gya wangsul mênginggil | nut watu mêndhukul ||
15. pêmanjatira dadya tri ratri | mijile saking jro | prapta panggya kêlawan santrine | Baulapa lawan Wrêgajati | Gorajati sami | sukanirèng kalbu ||
16. Baulapa aturira aris | amba gung kêwatos | kantos sangang dintên ing lamine | gèn paduka sênêt nèng jro bumi | mangke sampun mijil | langkung sukur-sukur ||
17. ambakipun amba tiang ngriki | yêktinipun tan wroh | ing Songpati pan dèrèng marang ke | sawêg lawan paduka puniki | lamun nguni-uni | ing pawartosipun ||
18. Sèh Mongraga angandika aris (299) | pan iku luwih jro | lakon têlung dina mudhun bae | durung kandhas mêksih anglèng bumi | sun rêrêb tri ratri | gya manira wangsul ||
19. manjat têlung dina prapta iki | wong têlu anjomblong | myarsa Sèh Mongraga andikane | angling malih lah wus payo mijil | sing gua Songpati | kang liningan gupuh ||
20. pan umiring ing Sèh Amongragi | wus mêdal saking jro | ngantya rading alun samodrane | glis lumaris napak parangcuri | nèng parang pêsisir | sang anom nèngayun ||
126. Sinom
1. ya ta Ki Sèh Amongraga | ingadhêp santrinya katri | nèng sandhaping wit kucila | mêmênthèr sumuking rawi | andikanira aris | ingêndi malih kang samun | guardi pêtilasan | kang liningan matur aris | inggih kathah kewala kang tilas-tilas ||
2. lajêngipun sapêngetan (300) | kang samya wêrit awingit |
--- 5-6 : 85 ---
mapan akathah punika | guardi ing wana Giring | tan wontên kang nglangkungi | kadi kang paduka jujug | Manganti ing Maladan | pun Cêlor lawan Songpati | mung punika gua kang gawat kaliwat ||
3. ya ta malih angandika | èh Baulapa sirèki | wus sun trima lakunira | tuduh tumutur ing kami | mulih andum basuki | sun arsa laju lêlaku | marang ing Kanigara | Baulapa matur aris | pun kaula kêdah andhêdhèrèk lampah ||
4. tan nêdya mantuk mring wisma | kaula adrêng tut wuri | Sèh Mongraga lon ngandika | lah ya wus sukur sirèki | anut wong kawlasasih | lan sira sun lih aranmu | Damarjati prayoga | matur nuwun kang sinung sih | dan umangkat mring Cêlor pondhokanira ||
5. kyai guru Jamil Jamal (301) | nèng Cêlor ingkang winarni | sêlawe dina dènira | tinilar ing Sèh Mongragi | saya wêwah kang santri | akarya têtarub agung | ambanjêng langkung wiar | kang ara-ara aradin | ing lêlêngkèh ardi Cêlor kaèbêkan ||
6. têratag tarub bêlarak | angêndhêng singgrêng tulyasri | wiarira winêtara | têlung pêmbandhil pêsagi | santrinya jalu èstri | apan wolulikur atus | têngah wisma gonjongan | pan joglo agêng winêlit | kang minangka masjid lamun Jumuahan ||
7. kêlangkung mukti wibawa (302) | kyai guru Jamal Jamil | sinêmbah ing santri kathah | kêndhurinya sabên ari | ratri ujrat kêndhuri | alêlagon sru gumuruh | emprak agêgabusan | pangeram-eram angênting | sêdaya wong desa-desa kêgawokan ||
8. byar enjing sami bubuka | ramya dènya mênggak dikir | kalêngêr pating sulayah | saujare tumpang tindhih | jalu kêlawan èstri | wor-winor carub matimbun | kang katon jroning pana | tan ana wênèh kaèksi | mung Sèh Amongraga nèng dhampar ingayap ||
9. kinêbutan keri kanan | andum nuduhkên swargadi | ngapura donya ngakerat | mring kang samya buka dikir | satangine anangis | kêpengin kêlangkung ngungun | nuli munggah ing swarga | swarga gadhanganirèki | amêsthèkên uripe luput duraka ||
10. yèn sore samya jaranan (303) | wêlulang myang tampah tampir | kayu miwah wilah papah | solèd irus enthong ilir | kang samya dèn tunggangi | bêng-ubêngan jroning tarub | sirigan cocongklangan | obah dhadha malangkêrik | lênggut-lênggut angêlanggak langak-langak ||
11. liêr-liêr netranira | ambêcu tan ana angling | tingale salan[4] pêngrasa | lir wong anglilir angipi | pêngrasane nunggangi | jaran sumbrani umabur | ngayêngi ngawang-awang | andulu sawarga adi | pêtamanan samya ngunguwung sarwendah ||
12. kitri-kitri amangkawa | pêrdapa ambalêrêngi | samya rinamês ing jaran |
--- 5-6 : 86 ---
sêmbrani kang mêmangani | santri bungah kêpati | pêngrasane lir satuhu | yèn wus tutug mangawang | samya niup mudhun sami | dheang-dheang udhune anglêr kêpenak ||
13. lamun jog praptèng bantala (304) | byar pêndêlênganya salin | mulih pêndêlêngan sangan[5] saban | turangga mulih lir nguni | samya lungguh mangarsi | asila kapang atêpung | nèngarsane gurunya | Jamal Jamil kang siniwi | tan winuwus ya ta wau ingkang prapta ||
14. Ki Agêng Sèh Amongraga | lawan santrinira katri | Ki Wrêgajati kêlawan | Gorajati Damarjati | Wrêgajati wèh uning | lamun Sèh Mongraga rawuh | gupuh kang dhinawuhan | amêthuk kang lagya prapti | para lurah santri samya tumut mapag ||
15. wus tundhuk andhodhok nêmbah (305) | uluk salam Sèh Mongragi | sinauran santri kathah | gumuruh samya nauri | Damarjati duk mèksi | mring santri kathah angungun | wêwah jrih sungkêmira | sêdyandhêm kèrêm anggusti | santri kabèh dhodhok mire ngeri nganan ||
16. Sèh Mongraga gya tumama | nèng tarub agung miranti | nèng wisma joglo gonjongan | linangse ing sinjang putih | sêdaya apupuji | wulangun myat gustinipun | cahyane kilah-kilah | sumilak wênês awingit | ingkang sabên katon anèng pasuhulan ||
17. mêngkana Sèh Amongraga | ngandika mring Jamal Jamil | saiki apa wus dhangan | santrimu kang don birai | wuwuh pira kang prapti | wong padesan nurut gunung | kang liningan turira | inggih pangèstu sang yogi | kalih èwu wolung atus kathahira ||
18. akarya tarub punika (306) | ngling malih mring Jamal Jamil | lan desa ing Kanigara | paran kêna dèn ênggoni | lêgane kang duwèni | bêbêkêl Kanigarèku | desane saupama | dadia ênggoning santri | Jamil Jamal umatur samya anêmbah ||
19. jêng tuan adhawuh sabda | asung panggenaning santri | ing Kanigara kinêrsan | kaula sampun anitik | inggih langkung prayogi | pan punika bêkêlipun | wasta Wanamênggala | akathah krandhahirèki | ragi kapuara urut pawukiran ||
20. kang dombani pêparentah | karya têtarub puniki | Sèh Mongraga angandika | kon maju kêparèngarsi | Ki Jamal sigra nuding | mara majua umatur | sigra ingkang liningan | majêng tumungkul ngabêkti | Sèh Mongraga ngandika lir gula drawa ||
127. Dhandhanggula
1. ingong tanya marang ing sirèki (307) |[6] Wanamênggala pomahanira | ing Kanigara bêcike | para santri sêdarum | dimèn kumpul asalu pranti | nèng desa Kanigara | supaya mundhak gung | arjaning kêrajan desa | nêmbah Wanamênggala umatur sari | inggih dhatêng sumangga ||
--- 5-6 : 87 ---
2. tan sumêlang ing kêrsa sang yogi | lamun têksih pun Wanamênggala | kados tan cua kêrsangrèh | Sèh Mongraga amuwus | ia bangêt tarima mami | utama sêtyanira | sumarah karsèngsun | lan sira sun wèhi aran | ajênênga ya sira Si Tuhujati | kang sinung sih anêmbah ||
3. angandika malih mring Ki Jamil (308) | lurah santri kabèh dhawuhana | kon nêgor kayu kang gêdhe | sun karya mêsjid agung | dadya pêndhak ing dina iki | dêgna ing Kanigara | lah wis ta dèn gupuh | Jamil Jamal gya parentah | marang para lurah-lurah sêdayèki | samya matur sêndika ||
4. sigra lèngsèr sêkathahing santri | maring wana anêgori wrêksa | samêkta sagêgamane | rit bapang pêthèl wadung | pasah tatah samya miranti | santri lanang sêdaya | anêgori kayu | agêng-agêng rinêbahan | kumêpros lir gadêbog kewala sami | êmpuk datan rêkasa ||
5. miwah pênggawane tan ngawrati (309) | ampang lir nyangking kapuk sêkranjang | samya gumun sêdayane | adoh lan majadipun | adat atos awrat ingambil | mangka mangke mêngkana | tan rêkasèng bau | wêwatêse ingukuran | tinêtêsan lêlanjèn cathokan dhamis | rapêt tan ana rênggang ||
6. sirah gada bêbênthung kinancing | dudur pêngêncêng usuk pêngarak | dêlurung adon takire | blandar pêngiwanipun | samidhangan kang sunduk kili | dhanyang lambang pênanggap | goco saka guru | myang rawa cèlèng talundhag | jênêng pangimaman mimbarnya pinipil | inêb gêbyog ngêplukan ||
7. kêlowongan bêdhug gya winangkis | sêrambi myang gandhokira kanan | miwah pasrambèn parèstrèn | ramut sêdayanipun | wus rinagang tan ana kari | rinayap santri kathah | têlung dina rampung | laju kinèn ngadêgêna | anèng dhusun Kanigara wus rinakit | ancêre inganjêran ||
8. nulya binodhol rancangan masjid (310) | andêlidir sêlur sêsêmutan | kewala laju adêge | sami sêdintên sampun | srambi ngayun lan kanan keri | pagêr gêbyog korinya | rampung sêdaya wus | pinayu sêdintên dadya | bêlumbangnya ingilenan toya kali | langkung asri dêgira ||
9. pêlataran ngarsaning surambi | rêngrêng tinaruban ing bêlarak | sapêmbalang pênglajure | para santri andulu | langkung eram sakèhing janmi | tan mantra mêntas dadya | tana labêtipun | kadya wus lami taunan | kyai guru nulya[7] Cêlor tur uning | ingiring santri kathah ||
10. prapta ngarsanira Sèh Mongragi (311) | nêmbah umatur sampun kaula | paduka duta wiose | akarya masjid agung | dadosipun ing pêndhak ratri | punika sampun dadya | pitung dintên rampung | tan wontên ingkang kuciwa | saking sabda tuan kêlangkung rêspati | Sèh Mongraga ngandika ||
11. ya wus sukur alkamdulillahi | pêngrayape santrimu sêdaya |
--- 5-6 : 88 ---
wus sun tarima sakèhe | sesuk Jumungahipun | anganyari masjid kang dadi | dene panggonan ingwang | lir sabên katèngsun | ia anèng pêngimaman | lêlangsenên kadya mimbar ywa kaèksi | Jamil Jamal tur sêmbah ||
12. inggih sampun prayogi miranti | ya ta ing wanci akiring asar | Sèh Amongraga kêrsane | pindhah mring masjid agung | dan umangkat Sèh Amongragi | ingiring santri kathah | sêlawatan umyung | lêlagon landhung lon-lonan | ngayad-ayud rampak tan ana sarênti | gumêr arum swaranya ||
13. singirira pan kalimah kalih (312) | ingurung-urung ing keri kanan | santri pangarsa lampahe | wus praptèng masjid agung | Sèh Mongraga lagya lumaris | ingiring para lurah | keri kanan pungkur | kadya pêngantèn inarak | Sèh Mongraga ing mêrga pan sampun prapti | masjid gung Kanigara ||
14. tumamèng pangimaman Mongragi | tinangkuban langse tundha tiga | rinangkêp gubah langsene | santri samya umasuk | mêksih samya lêlagon singir | lungguh têpung akapang | myang sêrambi pênuh | dêlah ing tarub mêlatar | nulya suwuk kang samya sêlawat singir | gya kinèn jêjaranan ||
15. ting caremplo anyengklak turanggi (313) | jaran wêlulang myang ilir tampah | wilah papah irus solèd | bugêl kayu lan munthu | pan sêdhengah dipun tunggangi | jalu èstri lan bocah | nunggang kêlud sapu | pra samya jaran-jaranan | tan karuhan lurah santri jalu èstri | kadya êmprit anêba ||
16. bêng-ubêngan gumrêdêg swara tri | nulya mêdal kambu abubulan | ngetan mring Cêlor parane | kumêrab gumarubyug | kèh embane nongklang anirig | mêndhapan ajojogan | adhean kang mamprung | angêtepang nongklang wêdhar | kèh solahe santri berag ambêsusi | solah murwèng turangga ||
17. obah dhadha srêg anumpang kèli (314) | amêthèngkrèng miring taricigan | kaluyuran angêlètèr | anyunguk lêngud-lêngud | wiragane anèng turanggi | andhangak langak-langak | wênèh manthuk-manthuk | ayab-yaban ting kêreyab | para santri praptèng Cêlor lêngkèh ardi | têtarub ngara-ara ||
18. dêr-idêran sêkathahing santri | samya ambêcu tan ana ngucap | netrane mêringin kabèh | namung kêsruging suku | gumarêdêg kadya rug ardi | anglarug bêng-ubêngan | jroning tarub agung | atata tan salang-tunjang | rêke sami kewala pêngrasanèki | leledhang maring tawang ||
19. mêratani kang markata ngrêmik (315) | kadya kitri munggèng pêtamanan | ngêndhêng ngunguwung pagêre | gumilap abra murub | ana kumalêndhêng lir lungsir | manjêthi raras pita | awilis bang wungu | jalada ujwala maya | maya-maya andrawela angawêngi | tumeja majang wulan ||
20. kèh kaèksi saisining langit | ambalêrêng obar-abir endah | nêmbe myat mega rumêmbe | sêdaya pan kadyèku | sami salin pêngrasanèki |
--- 5-6 : 89 ---
pan kokonanging mata | kang dadi pêndulu | neka-nekaning paningal | katon taman-taman adining pangiksi | kaya ia-iaa ||
21. wanci tunggang gunung sang hyang rawi | samya aniup saking gêgana | liêr anglêr pangrasane | kêmput sêdaya mantuk | saking Cêlor marang ing masjid | praptèng natar taruban | ajêjêl supênuh | mudhun saking patunggangan | ting cêkekal byar mulih sawèntèhnèki | pêndêlêngira saban ||
22. jaran mulih lir ajale nguni (316) | para santri wus tata angayap | nèng mêsjid srambi tarube | nulya sami akukus | olah-olah akarya bukti | wus matêng amêmangan | miwah kyai guru | akathah punjunganira | saking dhusun-dhusun ingkang têbih-têbih | rampadan jodhang regang ||
23. kèh kang atur-atur pan anggili | balêbah sêkul ulam panganan | ki guru langkung muktine | pra santri mamah-mumuh | anggalêmbus warêg kêndhuri | malênthi manthag-manthag | kèh balêndhing nyêmpluk | wêtênge pra santri kathah | ambêdhèdhèh kêmpung lêmpènge anjêmbling | labête krêp mêmangan ||
24. wanci bakda ngisa akirnèki (317) | ya ta kyai guru Jamil Jamal | ngumpulkên para santrine | kêrsa dikir maulud | sêlawatan ojrat ripangi | rahab malêm Jumungah | anèng masjid agung | ki guru mundhut tarêbang | sêlawe prah lan kêndhang pipitu tuwin | angklungira sêwidak ||
25. pinilihan lurah santri-santri | kang samya bisa narêbang ngêndhang | wus samya miranti kabèh | trêbang kêndhang myang angklung | sampun sami samêktèngarsi | ki Guru Jamil Jamal | alon dènya muwus | sarwi anyêntak tarêbang | lah wis payo padhojrat lagon ripangi | pra santri tur sêndika ||
26. kyai guru ambawani dikir | ngêlik sajak Karang kabuyutan (318) | kalimah loro bawane | lagone sêkar gadhung | swara kalih sora agilig | kadi swara sêtunggal | saking mor abarung | ulone rada mêjana | lêmpêng asru ngêlik angêbêki masjid | la illaha illalah ||
27. nulya kabèh santri naurani | sru gumuruh lir pangriking kala | gêdhor sakane sinèndhèn | barung têrbang patlikur | kêndhang pitu angguguk nitir | gumêr angklung sêwidak | wor swara gumuntur | ngêmandhang ngêbêki tawang | ajêguran lir bendrong grahana sasi | arame gogobyogan ||
28. tanpa rungyan sru swaraning santri | wor lan gêbyuring alun samodra | dènya talu sêdinane | santri rahab kêlangkung | cipta datan kêsêl jrit-anjrit | mêngkana wus antara | dangu nulya suwuk | aso samya sêsambenan | nginang udud wênèh santri ngêbayani | ngrukti wedang panganan ||
29. wedang têmu pan kinaduk lêgi (319) | cèrèt lan cangkir namung rong dhulang | sêdhulang mring guru dhewe | miwah pangananipun | kalih wadhah isi mêpêki | maring guru sêwadhah | kang sêwadhahipun | mring santri sêdayanira | cèrèt wedang panganan ki guru angling | payo ing kono padha ||
--- 5-6 : 90 ---
30. ngoyag-oyag janggut ngêlus gusi | santri sêdaya èwêd saurnya | wedang panganan sêpele | tan ana kang umatur | angling aris Ki Jamal Jamil | dhulang mara midêra | ladènana gupuh | santri kabèh kang wêrata | aja kongsi dadi gawening pra santri | ubêngêna priangga ||
31. sigra dhulang cèrèt lawan cangkir (320) | angayêngi sakèhing santrinya | cèrèt angêcuri dhewe | yèn kêsuwèn tan nginum | irungira dipun êcuri | ing wedang gêragapan | gya ngombe calêguk | miwah dhulang pêpanganan | midêr dhewe santri ganti anjuputi | sasênênge priangga ||
32. wedang panganan lari pribadi | mêksih wutuh tan kalong pinangan | ijèh bae ijèh bae | santri warêg sêdarum | datan ana kurang nyênyamik | samya gawok sêdaya | mring kawignyanipun | kyai guru Jamil Jamal | tuhu lamun kêwasa èdi sayêkti | ngluwihi guru kathah ||
33. ya ta kyai guru Jamal Jamil | yèn wis aso payo padha lêkas | pra santri sêndika ture | adan lêkas bawa sru | wong sêlawe bawa asingir | bismillahi amina | lillahi amanu | tinampanan santri kathah | bismillahi hi amana bismillahi | amana mana lillah ||
34. sarta kêndhang trêbang angklung ngênthir (321) | samya angantêb pênabuhira | lir bêdhah brah tarêbange | pong ping pêk dhêng dhung brang brung | plak plak plak blang kêtongting tong gring | thung plêk thung plêk dhêng dhung brang | plak plak klir klur thir thur | krak clung krak clung blang prung prung brang | grug ngug grug ngug pyak byang pyak byang dhang thung thung gring | pêp pêp bah dhung brang dhung brang ||
35. rame gumuruh gumêdêr atri | tan etang rak sru sinuak-suak | jalwèstri rare sêdene | tan ana santri minggu | samya suka bingah kêpati | samyemprak gêgabusan | myang sumbu-sinumbu | agèsrèk udêr-udêran | sasênênge pêpênthungan linggis wêsi | kang ajur kang wêntala ||
36. kêkancuhan nora pilih tandhing (322) | èstri mungsuh rare miwah lanang | mungsuh lawan èstri rare | ana sêbabagipun | padha tua lan padha cili | wadon samya wadonan | samyemprak gêgabus | patèn-pinatèn tan beda | ingkang rênyêk ajur mumur rontang-ranting | gêtihe dêladagan ||
37. ingkang gosong binakar ing gêni | pating jalêmpah bathang kang emprak | tua nom pikun myang rare | ana kewala tatu | gêrêng-gêrêng sambat ngririntih | glangsaran kêlosodan | nangis kawlasayun | wong nonton gawok tumingal | pratingkahing santri angidab-idabi | kyèh jêngêr myang karuna ||
38. salang gumun tan ana mangêrti (323) | ana dhêlêg-dhêlêg gêtun mulat | norana cumuwit kabèh | mêngkana kyai guru | nuduh santrinira pawèstri | kinèn angidêrana | kabèh ingkang lampus | sarwi anggawa tarêbang | kyai guru nabuh angklung anèng wuri | nyênggaki kang aojrat ||
39. sarta santri èstri wus winangsit | pratingkahe soroge kapiat |
--- 5-6 : 91 ---
ojrat linagon sêmbene | iruping pangrasa wus | wus kêtampan mring santri èstri | mêngkana singirira | ulung sambêr ulung | yamole yahu maola | si ulung mati ngêlayung mole rokin | pidayakun mêngkana ||
40. swara kênya mêthit anjêlêrit | gêtas rênyah êngêse wilêtan | ambêlèr ati rasane | anganyut manis arum | angrês raras amuntir ati | lir pulung kapipitan | kang miarsa linglung | kumêsar manah dhêgdhêgan | ngondhok-ondhok kang singir kadya nangisi | mring kang samya kêbranan ||
41. sêmbada lan kang kadya nangisi (324) | wong ro saplak ulone tan gonjang | nyamlêng lan pêparikane | na tangis nglayung-nglayung | ing tangise wong wêdi mati | anangis ngaruara | wêdi lara lampus | gêdhongana kuncènana | yèn wus pêsthi ya hu Allah ya illahi | mangsa wurunga pêjah ||
42. aja sira turu-turu lali | bangun bêdhug têlu atangia | mujia ing Pangerane | sucèkêna badanmu | lah dusana banyu rabani | jasmani bilasana | gêragatullahu | banyu saraban tahuran | sukma jati eling sêjatining urip | mulya jati wasesa ||
43. sampurna mulya têmahan jati (325) | jati têmahan mulya sampurna | wong dunya balia manèh | mring dunya kamulyanmu | tolihên kêkasihirèki | hêm hêm hêm lah tangia | ayu ayu ayu | mêngkana pangojratira | èstri roro kapat guru Jamal Jamil | sawusnya têpung gêlang ||
44. ingkang samya pêjah miwah kanin | sampun sami mulya sêdayanya | purna lan wingi unine | samya emprak abikut | têrbang magênturan sru muni | kêndhang siblon[8] tataban | bêbanggèn kang angklung | kang emprak akiprah-kiprah | wênèh ting cêlolo nyêluthu authi | anjongkit jingkat-jingkat ||
45. suka-suka sakèh kang ningali | wong desa-desa katêmbèn mulat | durung wruh sajêg umure | kabèh tan nêdya mantuk | cipta rêmên masuk birai | urut wong pêgunungan | jalwèstri kumêrud | tan ana rade sêdina | saya wêwah mawêwah kèh masuk santri | mring krajan Kanigara ||
46. wus antara dènira ripangi (326) | lingsir dalu wanci bêdhug tiga | agupruk nêsêg lagone | ngêndhêlong nulya suwuk | langkung ngatêk babakanèki | santri aso sêdaya | mêntas lagon dangu | samya ngaring-aring napas | lurah santri ana ingkang ngêbayani | mêdalakên ambêngan ||
47. rolas ambêng mêjana gêngnèki | lan ambêng panganan rolas dhulang | kinêpung ing santri akèh | rongèwu wolung atus | kyai guru ingkang dongani | amine bal-ambalan | ramyambata rubuh | sawusira dinonganan | kyai guru Jamal Jamil ngling anuding | wis bagenên kewala ||
48. yèn kêmbula angêpung kêndhuri (327) | sêsak tanganmu nora kacakan | bêcik ngur baginên bae | agampang nora ewuh | tur wêrata padha ngijèni | anyêtampah-nyêtampah | sapangananipun |
--- 5-6 : 92 ---
sigra para lurah-lurah | nuding ngambil kêndhuri aganti-ganti | ambêng tan têlas-têlas ||
49. wus wêrata sêdayaning santri | cukup myang rare samya nyêtampah | camplêng datan kurang luwèh | kabèh wong padha gumun | kasêktène ki guru kalih | ya ta nulya bubaran | arip sami turu | kang nonton mulih soangan | sêdyanira mulih ngambil bêras pari | bumbu myar[9] arta sinjang ||
50. sêdya wangsul umasuk birai (328) | samya kêpengin gampang sinêdya | dadya sêbarang ciptane | ing dalu tan cinatur | byar enjang gya bubuka sami | angguyêr kêpalanya | niba ting gêdêbug | lapake anênggak napas | anggêlasah asungsun timbun matindhih | lir babadaning pisang ||
51. wor-winor lan jalu miwah èstri | sêdhengahnea kang kêtindhihan | kang kawudan bêcik bae | tan ana ukumipun | wus tatane wong dul birai | singa mênang sualnya | silasilahipun | santri kang kasor èlmunya | asrah jiwa raga myang bojonirèki | katur sumanggèng kêrsa ||
52. yèn ta ana karêpe ki santri | amêngarah èstri sengahnea | tan ana walêr sangkêre | kenging kewala wor hyun | wus mêngkono tabiatnèki | anggêr luhur kawruhnya | kang kasor sumungku | angguru ngakên panutan | tan rumasa malang sakêrsanirèki | badan datan sêwala ||
53. antara wus dangu dènya mati (329) | kongsi gumatêl-gatêl kang surya | lingsir wetan pênglilire | tangi pati[10] badêngus | dhêlêg-dhêlêg barêbês mili | kêsotan ngunjal napas | aso ngangsur-angsur | myat swargane saya cêdhak | samya cipta ge-age manjing ing swargi | mila tan etang gombal ||
54. nadyan ngrabèt anèng dunya ngriki | wus bungah myat badhe minggah swarga | ia besuk ing kanane | ing sandhang nora ngingus | mila sami pating sêluwir | kêmul bêbêd nêrima | amoh-amoh cukup | sawusnya samya bubuka | para santri samya adus maring kali | kali Kelor kèbêkan ||
55. ting kêcêbur ciblon sarwi dikir (330) | gela-gelo lêlagon abungah | wor suh tan ana sisigèn | saking kranallahipun | nadyan siwo-siniwo kenging | pan kosok-kinosokan | èstri lawan jalu | guguyon bèbèk-bèbèkan | asêsamur siratan banyu pra santri | jron banyu gêgarapan ||
56. egal-egol gobag-gabig dikir | rada tilase wong mêmênculan | brêkat wor lanang wadone | dhasar datan sinêrtu | kulinanya jalu lan èstri | tan ana winangênan | nir tan ana kukum | mila ing pratingkah lumrah | kang mêngkono mêngkene tan dèn wangêni | tatane wong dul-dulan ||
57. wusnya tutug dènya dus pra santri (331) | samya mêntas ngambil toya kadas | ana ingkang banjur bae | tan nganggo toya wulu | dènya mangkat salat mring masjid | norana ragan-ragan | mêmeretan bêsus |
--- 5-6 : 93 ---
kêmul bêbêd bae dadya | santri kalih èwu wolung atus luwih | sandhangnya ting kêrompal ||
58. nora nana kang marênèng siji | saking suka rênaning pênrima | tur saking nora gablêge | rupane sêbut-sêbut | kêrêp mangan tan dadi daging | kuat-kuate nyandhang | ukur bae wutuh | kèh ngangge tambal-tinambal | sêprandene atine kaya wong sugih | abungah suka rêna ||
59. ya ta sêkathahe santri-santri | kang mring masjid salat jumuahan (332) | sêpênuh jaba jêrone | awit kang salat wulu | namung lajêng kewala dikir | gumêrmêng tanpa rungwan | tan antara bêdhug | dêrandhang wus samya pêpak | sinalahan bêdhug cêp tan ana muni | gya Jamal mangasiral ||
60. amêthènthèng ngalangakên êcis | praptèng akir dènya mangasiral | donga lingindil Islame | aminira gumuruh | kyai guru Jamil ngajoni | munggah kutbah ing mimbar | ingadanan sampun | apan kutbah walisana | swara agêng êmpuk gumrêmêng rum manis | dangu dènira kutbah ||
61. wusnya akir lajêng donganèki | rame amine ambata rêbah | sawusnya tamat dongane | ki guru Jamil gupuh | kamat sigra sakèhing santri | ngadêg pêrlu jumuah | muballahe asru | jêng linuhung Sèh Mongraga | angimami nulya angangkat usali | parêlal jumuatan ||
62. rakaatin imaman lillahi (333) | tangala Allahu Akbar nulya | muballah asru takbire | sêdaya ngangkat pêrlu | jawi lêbêt wus sami takbir | kang nora bisa samya | enggok-enggok lumbu | tumut rubuh-rubuh gêdhang | nora nganggo êmèl sapraboting takbir | milu awak kewala ||
63. ngadêg rukuk sujud miwah linggih | tiru-tiniru kiwa têngênya | tan bisa sarêng solahe | barkate wong lailu | kang dèn aji namung birai | ngucap dikir kalimah | salat dèrèng surup | anut ingarêp kewala | kang tan pêgat dikir andrêmimil ririh | badane asêmbahyang ||
64. Sèh Mongraga dènira ngimami (334) | sawusing patekah suratira | ina anjalna awale | watini akiripun | adêgira dipun kunuti | tahyat anulya salam | bakda salatipun | arahab puji dikirnya | wus pêragad lajêng sêsalaman sami | angadêg bêng-ubêngan ||
65. Amongraga tan bisa ngoncati | astanira anggathung kewala | rinêbut salam wong akèh | jalu èstri ngêrubut | sawusira salaman sami | kang bisa nulya sunat | bakdiatanipun | sampunira bar jumuah | gya kêndhurinira apêm winêradin | akèn ing santri kathah ||
66. ngênêm tangkêp wong sawijinèki (335) | têmpelanganing godhong akêkah | apêm mabur mara dhewe | wêrata sêdaya wus | jalu èstri myang rare alit | tan susah andum bêrkat | prapta dhewe sampun | bubar mring panggonanira | wancinira rare ngucul para santri | samya berag-beragan ||
--- 5-6 : 94 ---
67. kyai guru kêrsa mring jêladri | kumêbul santri ngiring sêdaya | jalwèstri marang gurune | kambu mring samodra gung | pan kumêrab lampahing santri | antara saonjotan | saking pondhokipun | praptèng têpining samodra | kêrsanira kyai guru Jamal Jamil | ngêrumbah amèt mina ||
68. alon muwus ki guru mring santri | kabèh lah payo padha ngêrumbah | mèt mina mênawa olèh | ki guru karya prau | janur kuning kang dèn tunggangi | nuding santri sêdaya | kinèn amêrau | ngêrumbah maring samodra | sigra samya mêrau kèh warnanèki | kang mrau godhong dhadhap ||
69. sawênèh kang mrau godhong wringin (336) | miwah wilah papah tatal ron tal | godhong nangka lan godhong prèh | kang mrau sêpah têbu | godhong suruh miwah cêlumpring | santri sêdayanira | wus samya anyêmplung | kang mêrau wulu êlar | wus manêngah kang samya ngêrumbah mancing | jêkak-jêkèk nyêkekal ||
70. samya bungah-bungah olèh mancing | angêlangut nèng têngah lautan | nutug sêparan-parane | silêm dharatanipun | kang katingal toya lan langit | katêmbèn pratingkahnya | wruh têngahing laut | ngênting suka bingahira | wruh sakèhing iwak sêgara sêkalir | gêng alit warna-warna ||
71. gêng sêgajah saomah sakonthing (337) | aliwêran myang sêgunung anak | gawok mulat pêngrasane | tan mamang lir satuhu | sêjatine anèng gigisik | mangkag-mangkug wus kadya | amêlahi prau | awake tan lunga-lunga | lungguh bae moyag-moyog egol gigir | netrane rêm-rêm ayam ||
72. kang mêngkono pratingkahing santri | pan gunane guru Jamil Jamal | ngarup[11] sakèh pêngrasane | kang dèn irup tan surup | ing cinthunge Ki Jamal Jamil | susulap èlmu karang | mrih mangunahipun | kèdhêp sêpadhaning janma | ingkang andon cipta pêngrasane minggir | saking têngah sêgara ||
73. angsale ulam dènira mancing (338) | wus pinangan nèng têngah laut |[12] têlung dina pêngrasane | warêg tan mangan sêkul | amung ulam sabên binukti | warêg iwak samodra | ing pêngrasanipun | wus samya praptèng pinggiran | samya mêntas nut alun anèng gigisik | byar pêndêlêngan saban ||
74. kyai guru parentah mring santri | malah samya kinèn jêjaranan | kadya saban pratingkahe | myang nunggang ambèn lêsung | gêdhèg galar pêngaron kêndhil | miwah anunggang lincak | myang lawang pyakipun | ambodhol umah sêtunggal | umahe wong gawe uyah ing pêsisir | rinêncak tinunggangan ||
75. pan kumêrab sêkathahing santri | gumarêdêg kang jaran-jaranan | samya mabur pêngrasane | ngungkuli samodra gung | angayêngi ing awiati | myat ngawiyat sêgara | sêparan anglangut | wruh wiare ing samodra | myang jêmbaring langit pêngrasanirèki | wruh surya manjing mêdal ||
--- 5-6 : 95 ---
76. mayêng-mayêng langlang marang langit (339) | nusup alas sasêlaning lintang | taman-taman adi aèng | anunggang ambèn lêsung | pêngrasane jêmpana joli | êmpyak katon wimana | myang puspaka murub | miwah pêraboting jaran | abra murub dêlah jarane sêmbrani | gumilap kadya kilat ||
77. kabèh mêncorong ambalêrêngi | tur ta iku angrêrèwèng êmpyak | ambèn lincak lawan gêdhèg | lumpang alu myang lêsung | ian lawang lan patangaring | kang samya dèn dhêdhabyang | wong roro têtêlu | miwah wong nêm wong sêsanga | anggêgèwèng sêdaya ginawa mulih | mring dhusun Kanigara ||
78. ting kareap gumrêdêg lumaris (340) | samya ambucu tan ana ngucap | lir wong anglindur sajake | lumaku ting kêluyur | cangkêm mingkêm netra maringin | wus wruh adat wayahnya | dènira tumurun | sabên tungganging ancala | pêngrasane mudhun saking awiati | cumlorot lêr kêpenak ||
79. para santri wus prapta ing masjid | sarêng dènira mudhun tunggangan | byang[13] mulih dêlêngan wèntèh | kang lêsung mulih lêsung | kabèh mulih ajale nguni | sawusira mêngkana | pan samya angukus | lah-olah kang sêga jangan | wusnya matêng mêmangan pra santri-santri | wong kathah ting kucapah ||
80. bakda ngisa wayahe kang wêngi | Sèh Mongraga mijil sing krobongan | kyagêng anglela lênggahe | pangandikanira rum | marang kyai guru kêkalih | mêngko padha singiran | pêpakna santrimu | kang rahab dènira ojrat | manira yun wruh solahing santri-santri | kang padha tarêbangan ||
81. guru Jamal Jamil matur aris (341) | nuwun sêndika sumanggèng kêrsa | sigra anuduh santrine | ngumpul nèng masjid agung | ing surambi têtarub jawi | santri akèh akapang | têlung gon alungguh | kinèn angumpul sêdaya | nèng sajroning masjid wus tata miranti | têpung salurah-lurah ||
82. pandam sèwu amyang amêrapit | sabên kang saka sêtunggal-tunggal | dian sèwu sêdayane | ki guru Jamil muwus | rada sompok gonmu alinggih | pagêr gêbyog ingarsa | bêladhahên gupuh | tawingêna keri kanan | sigra para santri ambêladhah aglis | rampung sami sêkala ||
83. pan wus ombèr kang sami alinggih (342) | masjid têpung ing srambi akapang | ki guru pangandikane | mundhuta têrbang satus | lawan kêndhang sèkêt dèn aglis | lan malih amundhuta | angklung têlung atus | kang liningan para lurah | gupuh nuding mring santri sigra lumaris | tan dangu praptèngarsa ||
84. katur kang têrbang mring guru kalih | wus pininta santri kang narêbang | sèkêt santri èstri bae | sèkêt kang santri jalu | lawan sèkêt ingkang ngêndhangi | kang angklung kathahira | santri têlung atus | nulya lêkas sêlawatan | bismillahi hi amana bismillahi | amana manalillah ||
85. sinauran gêr swaraning santri (343) |
--- 5-6 : 96 ---
tri gumuruh gumlêgêr lir gêrah | kadya rug parbata lèngsèr | barung tarêbang satus | kêndhang sèkêt angklung sru angrik | kumruwuk tanpa rungwan | gumrah pong bur pong bur | plak blang plak blang brung brang brung brang | thung plêk thung plêk klur klur thir thur dhêng dhung dhung bring | pyak pyak byang pyung byang pyung byang ||
86. wong padesan akèh samya prapti | lakon sonjotan kalih onjotan | samya ngrungu gumuruhe | ingkang lakon sêbêdhug | kang sêdina angêlonloni | prapta lajêng anyabat | awis wangsul mantuk | mêngkana dènira ojrat | santri têlung èwu patang atus nênggih | kang nonton langkung kathah ||
87. lêkas rambah-rambah dèn empraki | maju satus-satus kang angemprak | rarywalit jalu èstrine | karyeraming pêndulu | gêgabusan têb-têban sami | samya bakar-binakar | kang suduk-sinuduk | kang gonyèh myang kang wêntala | datan ana labête angganirèki | kang ajur rênyêk pêjah ||
88. kang tinêngkêr-têngkêr gêmbungnèki (344) | gêtih nêmbur-nêmbur dêladagan | ingkang kinêthok êndhase | ususe ngadhul-adhul | kuleweran anggigilani | kêpruk-kinêpruk samya | nyunyur tan kapupu | kinumpulkên bangkenira | ingkang mênang mundur rèrèn samya linggih | ki guru sigra ngatag ||
89. kinèn numpuk kayu lawan wêlit | sigra rinukti sami sêkala | sinulêd ing obor age | ingobong bangkenipun | gêni mulad-mulad andadi | sundhul molo gêninya | urube gumrubug | wong nonton kêwatir mulat | nyana lamun lajêng kobar kang surambi | saking gênging dahana ||
90. kyai guru nuduh santri èstri (345) | sêkawan kang bêcik swaranira | lilima santri lanange | kang papat nabuh angklung | santri ingkang siji ngêndhangi | kang kinon sigra mara | angubêngi latu | nulya samya kinêthokan | gulunira tugêl bêd dhas tibèng siti | asindhèn gêlundhungan ||
91. rahnya lurah-lurah anyêmburi | sirah gêlenteran lir kekean | samya ngubêngi gênine | asingir nganyut-anyut | runtut barung datan sarênti | sirah sindhèn tan ewah | gêmbunge lumaku | kang narêbang mêksih nêrbang | miwah ingkang ngêndhang ngangklung mêksih ngênthir | midêr gêmbung kewala ||
92. gêmbung narêbang kipyah ngêpipir (346) | abêbanggèn sêlaning irama | kêndhang anduduk gêdhuge | angklung imbal kumlunthur | gêtih mêksih dêrawas mili | dhadha gigir ngadidang | jarit kêbês marus | sumêngêrên kang tumingal | ulatira pucat tan ana cumuwit | mêngkarag kamigilan ||
93. nêmbe tumon angebat-ebati | gêmbung mêksih lumaku kêpenak | êndhas gêlundhungan sindhèn | ngubêngi gêni murub | ngalik-alik swara rum manis | lir sambating lêlara | nangisi kang lampus | wong nonton samya ngrês mulat | ting salênggruk wênèh anjrit lir kêpatin | kèh kang kêrasa wêlas ||
94. sêmbada lawan swaraning singir | kadya suling barung rinêbaban | abêning gumrining ènthèng | wilête nganyut-anyut |
--- 5-6 : 97 ---
nadyan sami santri kèh nangis | singirira mêngkana | ana gêni murub | urube gêni nêraka | kang anglêbur dosane kang buka dikir | ngilangakên duraka ||
95. talêcêr jati urubing gêni (347) | rênuk jati kukusing pawaka | karêngês jati arênge | kayu badan Suksma gung | jati mulya langgênging urip | urip tan kêna rusak | ayu ayu ayu | mulya têmahan sampurna | byah cêndhala tiba lir mani kang kari | Suksma langgêng wisesa ||
96. wusnya singir santri kang ngubêngi | gêmbung sirah ambyur ing dahana | mrêkotok krunyus banène | têndhasnya[14] sami jêblug | kang ningali jêlih ih ih ih | Allah bismillah setan | prie kuwe iku | mêngko dadine kayapa | wusnya nêbut klakêp tan ana cumuwit | andongong kêgawokan ||
97. sami sidhakêp gumun ningali (348) | dahana murub pan dèrèng kêndhat | gumrubug kêlangkung mèntèr | ya ta ingkang tinunu | bangke santri kang sami mati | mêtu saking dahana | urip ting jarêdhul | dèn lokakên ingakathah | uwe-uwe bilah padha urip maning | surak asumyak-sumyak ||
98. myang têrbang kêndhang angklung sru muni | gêgobyogan duduk magênturan | lir grah gumuruh gora rèh | tanpa rungwan sangking syuh | wor aloke kang nonton sami | suka abungah-bungah | myat pratingkahipun | sêdaya micarèng nala | nora jamak ki guru sêkti aèdi | akarya pangebatan ||
99. kang angemprak angubêngi gêni | wus antara dènya bêng-ubêngan | nulya sami kinèn mêne | gêni gêng mêksih murub | kang narêbang sampun winangsit | cinadhuk ing tarêbang | gêni urubipun | angandhang jroning tarêbang | têrbang papat mêlong-mêlong padhang kèksi | gya mati anèng têrbang ||
100. nulya sami linggih ngaring-aring (349) | anyamikan wedang lan panganan | cangkir piring mara dhewe | santrine têlung èwu | kawêratan cèrèt sawiji | wedang tan têlas-têlas | myang pangananipun | kyai guru Jamil Jamal | buwang blarak lan kulit sêmangka dadi | macan kêlawan ula ||
101. sima kêrah gêdrah wolung rakit | lawan ula lanang nêm kêmbaran | mulêt sabêtan pêthite | santri myang kang andulu | samya bubar lumayu ajrih | sima krah sami sima | gêjag grut-ginarut | sukuning wingking wak-wukan | rame gêbêg-ginêbêg sru anggro ngêrik | mangkrak akêkêrêhan ||
102. ula lanang sadêbog gêngnèki (350) | kêkruwêlan pulêt lêt-ulêtan | kang nonton angêdoh bae | samya gila andulu | ing tongtonan ngidab-idabi | sardula mangikikan | krura naut-naut | kang sima minangsèng sarpa | sru gra gêro ting galêmbor dèn sauti | sima inguntal sarpa ||
103. mangsa sima lag-lêg angijèni | samya malênthi wadhuking ula | mêksih kurang mèlèd-mèlèd | siwo sabêtan buntut | mulêt saka guru ing masjid | masjid oyag-ayigan | lir kalindhon eyung | ula ulêt têtarikan |
--- 5-6 : 98 ---
kang narêbang myang santri kèh samya minggir | amèpèd magêr tarap ||
104. dangu-dangu kang samya ningali (351) | têntrêm manahe abungah-bungah | anonton ula lêlakèn | mêngkana kyai guru | Jamal Jamil nulya akardi | nguncalakên bêlungkang | dadi kongkang agung | sarpa tumon ing canthuka | nganta-anta lir anglih amanggih bukti | sarpa naut canthuka ||
105. kodhok mangap andhêlak pan wani | apan caplok-cinaplok aramya | ula cinaplok êndhase | êlêg-êlêg ingulu | wus kauntal ula binukti | amêkongkong mêthethah | mêksih dèrèng tuwuk | ula kang sawiji ngancab | naut tinadhahan ing kongkang krah sami | ramya acêcakotan ||
106. ula naut cangkêm dèn ingkêmi (352) | marang kodhok sarpa wus kauntal | kang nonton asru aloke | samya suka andulu | kang narêbang cêp datan muni | pan pijêr latah-latah | myat sawêr atarung | lan bangkong kalah ulanya | nulya sarpa gênti mara ingkang kari | angrubut ing canthuka ||
107. bangkong panggah prayitna tan wigih | kodhok ika andheprok amapan | sarpa asru pênaute | tinadhahan ing tutuk | dhasing ula nêt dèn ingkêmi | ulane pêlintiran | ngaruwêl mulêt sru | dèn ulu-ulu ulanya | sarpa gênti mara têlas dèn untali | kabèh ula nêmbêlas ||
108. sabên rambah nguntal ula siji | wadhuking kodhok saya gêng mêlar | ambêdhadhag mènthèg-mènthèg | sêkala anjênggunuk | apan sundhul pêngêrêt srambi | ngêbêki lampit kasah | kang samya andulu | kongkang gênge têlung lawang | nulya wau kyai guru Jamal Jamil | ambuang gagang sêdhah ||
109. dadi cacing kalung gêng sawiji (353) | sigra bangkong kang cacing minangsa | cacing cangkême anjêbèr | kêlangkung wiaripun | kongkang naut cangkêming cacing | kodhoke lêg dèn untal | mring cacing wus kolu | cacing mulur pêngkêrêdan | kang ningali sukêr gila kirig-kirig | iluning cacing mêdal ||
110. amis asêngir ambuning cacing | kang myat umor wênèh mutah-mutah | agila gigu atine | ki guru sigra nuduh | rare alit anguntal cacing | kang rare sigra mangan | cacing gya dèn ulu | asuwe pangêlêdira | dangu-dangu kolu lêgêndêr kang cacing | dêlêngane aenak ||
111. kêcap-kêcap takèn cacing malih (354) | kang ningali nyêbut kamigilan | apupuji ing gunane | gurunira kang luhung | sigra rare kinèn asisi | gya sisi asêmpretan | mêtu cèlèng brubul | lan asu sêpirang-pirang | sru jujugu[15] samya ambuburu gênjik | cèlèng tarung srênggala ||
112. kabungahan rare dènya sisi | mêtu kalong lawa walang kapa | ambêrubul sing irunge | sisi brol mêtu manuk | ting salêbur awarni-warni | brol mêtu sato kewan | gêng alit gumrubyug | pêpak saisining wana | abuburon kang kêrah ana kang aring | lir anèng pêlegungan ||
--- 5-6 : 99 ---
113. kyai guru ngling mring santri-santri (355) | yèn ana kang arsa angambila | nyêkêl kidang lan kancile | bêlèhên gonên lawuh | lamun sira padha kêpengin | nulya santri kèh sigra | gupuh ambuburu | wong nonton milu angrêbat | marang kidang mênjangan sasênêngnèki | cag-cêg sêtunggal-tunggal ||
114. jalu èstri miwah rare alit | kabungahên ngambil sato wana | tutug lir ngambil ingone | ingkang mikir dèn ingu | wênèh banjur dèn pêragati | ulam lajêng binakar | anèng ing gènipun | kang binumbon kang kinalak | apan samya kewala lajêng binukti | aloke enak-enak ||
115. wus wêrata sêkathahing santri (356) | lir binagi ingkang sato kewan | rêbut sênêng pêmilihe | kang milih ênèm sêpuh | kewan têlas samya dèn ambil | kantun kang karam-karam | tan ana rinêbut | mêngkana ki guru Jamal | rare ingkang sisi wau kinèn malih | nyêkêli sato kewan ||
116. kinèn ambacuki sêdayèki | rare gya cinêkêlan kêlewang | sigra pinêcokan kabèh | buron wadidangipun | sapi sima ajag myang gênjik | wus rêbah anggulasah | tapis sêdaya wus | gêtihira niprat-niprat | sinêmbêlèh kabèh tan ana kang kari | kinèn lajêng amangan ||
117. sato kewan kang dèn sêmbêlèhi | lajêng pinurak pan kinêletan | dèn alir-alir daginge | rare wus dadèn latu | daging kinêlopok ing gêni | pinangan athemolan | cèlèng miwah asu | macan kuwuk rase luwak | datan kongsi matêng dènya bakar daging | mêntah-mêntah pinangan ||
118. têlas daginging sato binukti (357) | nulya balunge kinêmah-kêmah | ngrasa kurang mêksih ngêlèh | kabèh gawok andulu | samya nêbut ngaruh-aruhi | bilah setan tan jamak | bocah apa iku | doyan mangan cèlèng macan | miwah asu luwak garangan lan cacing | iku anake sapa ||
119. kaya buta nora nampik daging | têkan polo-polone dèn gaglag | ngrêmus kan balung-balunge | dudu bocah bayèku | kêranjingan budi sêrani | rarene gêlegesan | cangkêm kopah marus | kang tumingal kamigilan | ya ta wau ing wanci wus bangun enjing | nulya kinèn bubaran ||
120. samya kukud sêkathahing santri (358) | miwah kang nonton sami bibaran | nanging datan ana mulèh | tanggung wanci wus esuk | padha mire amor lan santri | kang duwe pêsanakan | Kanigara ngriku | akèh mondhok maring desa | sami bêkta dènya bêrkat kêbo sapi | wêdhus kidang mênjangan ||
121. ana kang cipta ginawa mulih | nyoba ngingu patang puluh dina | kênane lawan orane | yèn malah-malèhipun | pan mêngkana sakèhing janmi | para santri sêdaya | kêsêl samya turu | tan cinatur solahira | dènya nendra byar enjing samya atangi | lajêng atrap bubuka ||
122. tutup netra dêluang sênyari (359) | miwah sinjang pêthak kang kinarya | janur kuning myang kropake |
--- 5-6 : 100 ---
wus omah gayêripun | nênggak napas gya blag-blêg mati | niba pating jalêmpah | timpah-tinimpah wus | ting kêringkêl yêl-uyêlan | janma kathah kang durung masuk birai | myat tingkahe abuka ||
123. samya gumun andongong kêpengin | masuk ojrat wor-winor kewala | tan ana siku kukume | kang timpah dhadha pupu | kalukaran sinjang jalwèstri | datan amunasika | saking sru tan emut | aundhung bêcik kewala | ya ta wau kang samya bubuka dikir | wus dangu antaranya ||
124. nulya tangi ting bêdhêgul sami | lêgog-lêgog nangis salênggrukan | swarga lir kêna rinanggèh | saya cêlak dinulu | datan wênèh lir sabênèki | sawusira mêngkana | wau kyai guru | lungguh nèng srambi tinarap | para santri ki guru kêrsanirèki | tansah karya tongtonan ||
125. nuduh rare alit kinèn mancing (360) | anèng kêndhi jêkak-jêkèk angsal | dêlêg wadêr lawan lele | miwah palung kêlalung | santri ubyug samya ningali | jêjêl supênuh ingkang | samya andudulu | rare mancing angsal mina | cêkekalan ting gêdêbug kêna pancing | anèng kêndhi kewala ||
126. kinèn ngambil sêkathahing santri | pan kumrubut rinêbat ing kathah | gantya-gantya pêngambile | cukup santri rong èwu | amèt mina kang kêna pancing | ulam kali rêrawa | iwak samodra gung | ulam wadonan lanangan | pan sêbantal rong bantal kêna ing pancing | ingambil santri kathah ||
127. kinêlopok pan lajêng binukti (361) | kinarya lawuh dènira mangan | miwah kang ginadho bae | warêg tan mawi sêkul | samya suka sakèhing santri | kang rare mancing angsal | baya gêng salêsung | pancinge walêsan sada | kênur bobat baya kewala kang kêni | gêng-agêng ting bêrangkang ||
128. santri kang sukup bubar lumaris | samya ajrih aningali baya | galak arsa naut bae | nulya krah samya tarung | bat-bêt udrêg sabêtan pêthit | ting galêthuk cakotan | pan wasuh-winasuh | agêdra samya kêrêkan | anêrajang santri lumayu angisis | katunjang baya kêrah ||
129. ingêlokên gumuruh pra santri (362) | baya wolung rakit ingkang kêrah | wurahan sarta kêploke | otêr lir wukir guntur | tan karuhan kang dèn iloni | rupa lan gênge padha | gêng sabêdhug-bêdhug | mêngkana ki guru Jamal | anguncali sêpah lan têgêsan linting | dadi têkèk lan cêcak ||
130. cêp mênêng kang gumêdêr ningali | têkèk lan cêcak anèng kalangan | kêprie mêngko dadine | kang têkèk munya asru | sarwi maju buntut kumitir | wani kêlawan baya | kang baya sinaut | mangap luwih cangkêm baya | têkèk sigra nyaplok dhasing baya kalih | inguntal lêg kauntal ||
131. baya wolung rakit dèn untali | lag-lêg têlas kang baya nêmbêlas | têkèk nyêmplu gêng wêtênge | baya pating pênjêlut | nèng wêtênging têkèk kêtawis | têkèke manthag-manthag | wadhuke anjêmbluk |
--- 5-6 : 101 ---
têkèk gênge sagêdhogan | sru munya gêng thog-othog têkèk ngajrihi | sor suraking akathah ||
132. alok gumuyu sakèhing santri (363) | samya sêlang gumun gawok samya | bilah têkèk apa kuwe | dene gêdhe kêlangkung | asor baya lèhe mêdèni | nulya cêcak cak-cêkan | dhrêdhêt bungkak purun | buntute gêtêr angacar | têkèk pasang gumlêdhêg thok-othok muni | cêcak angêcêk munya ||
133. cêcak sigra nandêr naut pêthit | buntuting têkèk cinakot cêcak | gêrunjalan sru kak-êngkèk | ingulu saking buntut | gudabigan aniba tangi | sinurak santri kathah | swara sru gumuruh | lagya sêtugêl kauntal | têkèk egak-enggok[16] nora bisa budi | lêgêndêr wus kauntal ||
134. sanalika cêcak gêng nglangkungi (364) | sangsayeram sakèh kang tumingal | cêcak abungkak unine | rare kang mancing wau | cêcakira dipun sabêti | ing walêsan pancingnya | sêlat-sêlèt asru | cêcake sigra lumajar | abyak-byakan nunjang pagêr miwah kitri | rusak kêtrajang cêcak ||
135. age lumayu ambyur ing kali | asru jumêgur ing swaranira | samya lok e kae si nèh | banene sru gumêbyur | kongsi krungu ambalêbêgi | kêdhung kiraku asat | kêbajong kang ambyur | santri kèh angungun samya | ngalêm marang guru kang èdi asêkti | wong kèh kêpengin nyabat ||
136. tan cinatur solahirèng santri (365) | gantya ingkang wau kawuwusa | ing Wanamarta kandhane | para kyai sêdhusun | amarêngi dina sawiji | sawuse bar jumungah | Ki Bayi tan kondur | miwah ingkang para tua | nèng sêrambi ngiras angêpung kêndhuri | mijilakên ambêngan ||
128. Mijil
1. sawusira ajat dèn dongani (366) | binagi pra wong-wong | apêm rolas ambêng myang wuduke | golong punar tumpêng wuduknèki | sêdaya wêradin | santri èstri jalu ||
2. sawusira dènyandum kêndhuri | wêradin sakèh wong | Kyai Bayi alon andikane | mring putra ro miwah para ari | kêprie saiki | Ki Sèh Amongluhung ||
3. apa ana kabare sêmangkin | ngêndi gone manggon | apa ambanjur paran ta mulèh | lan ênggone bae ana ngêndi | kêprie sirèki | ing duga-dugamu ||
4. lamun ana kabare kang santri | asring kang lungandon | miwah wong kang dagang lunga ètèr | salah sawiji kang olih warti- | nira Sèh Mongragi | anèng di gyanipun ||
5. putra kalih samya matur aris (367) | mring rama mabukoh | kaula tan pikantuk kabare | saking sabar namung kaulapti | pan manusul anis | marang kang nglêlangut ||
6. sadhang kêrsa paduka anuding | mring amba ngupados | dhangan kewala kaula mangke | Kyai Bayi angandika aris | durung karêp mami | kang kaya aturmu ||
--- 5-6 : 102 ---
7. angling marang ingkang para ari | prie kowe kono | sêdhengahe kang olèh wartane | mêngetane lan mêngulonèki | kang rayi turnya ris | pan dèrèng pikantuk ||
8. jaba Si Wirya prie sirèki | adate sok sumbon | Kulawirya kagyat lon ature | ragi sêpên sapunikanèki | datan angsal warti | ing kabar kang têmtu ||
9. inggih wontên sruwang-sruwêng kêdhik | tan pantês ginatos | warti pêpêkênan gesah-gèsèh | wontên warti têksih nèng Kêdhiri | wontên mring Mêtawis | maring Kawis mantuk ||
10. botên têlêng mêthênthêng kang warti (368) | tiang anyalêmong | dadya datan sagêd ngraosake | mila atur kula mring jêng kyai | botên angsal warti | Ki Bayi amuwus ||
11. pira lawase dalasan mangkin | nakmu kang lungandon | ingkang rayi samya matur kabèh | sampun patbêlas wulan puniki | pêndhak Madilakir | Ruah langkungipun ||
12. angling malih rasaning tyas mami | lir tinilar layon | kajêg nora kêrsa bali mulèh | nanging dahat wulangun sun iki | kacuan ing ati | kadung mongmong mantu ||
13. Kyai Bayi sangsaya wèh wingit | tyasira kêraos | marang indang[17] putra sêkalihe | kang para tua miwah putra ri | samya tyas makingkin | rêp tan ana muwus ||
14. Kyai Bayi angandika aris (369) | kaya prie kono | wong kapêdhotan trêsna rasane | tan pakolih turu lawan bukti | matur sêdayinggih | mila-mila sèstu ||
15. Kyai Bayi ngling manira ngipi | pan untuku rigol | mung têtêlu jêbul nênêm kèhe | siji ngarêp kang roro pêngapit | runtuh gênti-gênti | dadi nêm sun dulu ||
16. Kyai Bayi têtanya para ri | têrbukanên kono | Ki Suarja mupus prie kuwe | untu têlu kang rêntah sayêkti | têka nênêm kèksi | elok têmên iku ||
17. Kyai Bayi ngling bênêr kadyèki | salang gumun ingong | sêdayane samya ngraosake | Kulawirya mring raka turnya ris | wêwadhaganèki | pan awon puniku ||
18. Kyai Bayi sangêt ngungunèki | Sêbagi nêbda lon | mring Jumêna Jêmpina roange | myang Lawatan Malangbong ngling ririh | para sêpuh sami | apan ting kêranthuk ||
19. Kyai Bayi muwus kadipundi (370) | nèh jarwan kang mêlok | yèn awona dospundi wêrdine | pintên banggi panggih pênêdnèki | dhengah nêrbukani | ipèn kula niku ||
20. Kyai Bayi angudi dera ngling | Ki Sêbagi alon | inggih sami kula raosake | gih supêna paduka kiai | lêrês aturnèki | Kulawirya wau ||
21. Kyai Bayi ngling kadipunêndi | têrbukaning raos | matur inggih têpung satuhane | miwah kala awit kesahnèki | ing petanganèki | sarwawon ingetung ||
--- 5-6 : 103 ---
22. Kyai Bayi muwus duk punapi | kesahe Sang Among | matur èngêt kula Tumpak Pone | panca suda lêbu katyup angin | galungan lodrèki | uwas nuju jagur ||
23. Kyai Bayi sojar prèhpun malih (371) | matur sangsayawon | tanggal ping sêlawe nangas gêdhe | yèn tumrapa dêrbèk icalnèki | amlêng malah têksih | wontên tunggilipun ||
24. Kyai Bayi tyasira rudatin | Ki Wirya lingnya lon | inggih lêrês punapa pêthèke | kados nêtês tan inang samênir | kaula yêktosi | wotên[18] èmpêripun ||
25. Kyai Bayi ngling layak kadyèki | pêthèke amencok | binayanton[19] pra kadang lêrêse | Ki Sêbagi mathêm èsêmnèki | mathèthèr saryangling | yèn kula nênangguh ||
26. mangsa nuli lêpate sakêdhik | tên-botêne goroh | ting gulethak kewala tatale | sièn[20] mula wus kula petangi | sangêt awonèki | kala mudhêngipun ||
27. eceranipun pênêd sakêdhik (372) | kabêkta ing awon | kala mudhêngnya sangêt awone | utawi awon eceranèki | puniku amêsthi | kang wus adatipun ||
28. botên ngêmohkên kala sawiji | pan pêjah sayêktos | wangsul-wangsul tiang kula pêthèk | botên wontên kang ninang sêtunggil | yèn bab lakirabi | sangêt angkêripun ||
29. sapatuon[21] awon pênêdnèki | nêmahi sayêktos | tan kenging pinaibên têmtune | kang sami purna lan Ki Sêbagi | sami anginggihi | tètès pêthèkipun ||
30. Kulawirya nambung wuwus aris | kula tan maido | sampun lêrês pun uwa pêthèke | namung kêdhik ngong tan pati nêmpil | nisani ing têkdir | pan ragi têkabur ||
31. lamun pasamuan dèn agêmi (373) | mendahipun uwong | datan etang dugi prayogine | angkêr pênêd pasatuanèki | puniku muwuhi | ing têkaburipun ||
32. baya botên susah nambut kardi | sênadyan anjoto | lamun sampun pênêd pêsthi sugèh | mandah tiang tan ana kang miskin | Ki Sêbagi angling | sênênganing kawruh ||
33. inggih tiang bêbalang upami | trêkadhang kumêplok | Ki Kulawirya gumuyu linge | lah mêkatên gih uwa Sêbagi | pênêd sabuk bandhil | balang paminipun ||
34. grê[22] ginuyu sangmya[23] alinggih |[24] kang umuk kêpagol | Ki Lawatan amathèt guyune | arêrasan lan Malangbong ririh | niku kang Sêbagi | kojahe kêjêglug ||
35. kandha lagi olèh angin thithik (374) | tali guci pêdhot | mak jêgagig tan bisa mêthèngthèng | yèn ta aja kêtanggor ki ragil | iba dènyambêkis | ngrawus masra-masru ||
--- 5-6 : 104 ---
36. sarêng gumuyunira wong kalih | Lawatan Malangbong | Ki Nuripin milu sru guyune | pan kêpingkêl kêkêl anêloni | kangsi mrêbês mili | êntute dhêrudhut ||
37. pan mêngarti ing catur Ki Ripin | cêlak dènya lunggoh | nèng burine Ki Lawatan gone | jajar lawan lurah-lurah santri | guguyu Nuripin | le kêpêntut-pêntut ||
38. Ki Sebagi kagyat aningali | sarwi atêtakon | iku sapa kang gumuyu kowe | abêbanggèn muni ngarêp buri | matur pun Nuripin | kang kêkêl gumuyu ||
39. ambakna wong gumuyu si padhil | nora angon tinon | cêblung sêngkan kumaruk guyune | tan riringa kaya kyai-kyai | Kulawirya angling | dhasar wong kêtutuh ||
40. èh Nuripin sira sun takoni (375) | paran lèh pêwartos | ingkang têlêng myang sruang-sruange | bêndaranira Sèh Amongragi | saiki anèng di | Nuripin umatur ||
41. datan angsal pêwarti sêkêdhik | tan wontên carios | sangêt sêpênipun sêlamine | Kulawirya nyêntak mring Nuripin | bênêre sirèki | prihatina patut ||
42. kawitane Ki Sèh Amongragi | wit saking sirèko | kang jinunjug praptane mêrene | sira kang dadi jalaran ngirid | sira lèh sih kyai | kinarya bêbêndhul ||
43. pêtinggine wong desa pêmburi | nêkêm sakèh dhukoh | sun takoni tan olèh wartane | pirabara sira atut wuri | tan mikir prihatin | dêlah kabar gabug ||
44. yèn mêngkono sun dhêndha sirèki (376) | êntêbên cikal ngong | krambil gadhing buri roro kae | lihên marang ngarsa kang kêpering | bing kulon kang bêcik | ngapit-apit tajug ||
45. Kyai Bayi mèsêm ngandika ris | kêrambilmu karo | krambil kêrak mengkak-mengkok wite | mênggik norana wani mènèki | yèn pokah kêwatir | uwite krambilmu ||
46. nora ewuh maningan ingêlih | glugu mengkang-mengkong | kêdhuwurên ewuh pêngêtêbe | tuas kangelan tan wurung mati | wis aja Nuripin | sakake baturmu ||
47. ya ta Jayèngrêsmi Jayèngragi | minggu tan miraos | kèngêtan mring raka satilare | anglêlana tan dunung dènya nis | kêraos ing galih | samya kumêmbêng luh ||
48. micarèng tyas ya talah kang sami (377) | padha cacêlathon | dene kadya rare sêdayane | nora nana mupangatirèki | têmah amuwuhi | susahe tyas ingsun ||
49. yèn anaa kakang Amongragi | baya tan mêngkono | tan sêwiah-wiah caturane | pan mêngkana rêntênge tyasnèki | Ki Bayi ningali | putra kalihipun ||
50. datan kêna ngartika ing galih | Ki Bayi lingnya lon | ya wus padha dodongaa bae | pirabara ana sihing Widi | kang lunganis prapti | bisa luar ing kung ||
--- 5-6 : 105 ---
51. ya ta wanci wêktu ngasar manjing | marêbot anaboh | ing bêdhuge nulya santri akèh | samya wulu salat ngasar sami | sira Kyai Bayi | angimami wêktu ||
52. wusnya bakda wau Kyai Bayi (380) |[25] salaman kumroyok | laju kewala tan mawi linggèh | pan ingiring putra lan para ri | wangsul anèng kori | lajêng samya mantuk ||
53. Kyai Bayipanurta wus prapti | pêlataran menggok | ngetan marang wismane putrane | Tambangraras ingkang gung prihatin | sarira kru aking | najin mangan turu ||
54. tan anggape sêbarang pakêrti | sêdayane lumoh | lia saking ibadah sungkême | bakda salat kewala angaji | kur'an siang latri | ngaoskên mring kakung ||
55. datan mèngèng ciptane mring laki | pamujyèng Hyang Manon | muga sinung palal sêkajate | rahayuning dunya praptèng akir | angganya sadêmi | dadya bantênipun ||
56. wus pratignya manthêng jroning galih | tan gêlah ing batos | tan lyan cipta namung pênusule | lan anganti pote kaldonyèki | kinarya kêndhuri | sêdhêng titanipun ||
57. sêlaminya tinilar ing laki (381) | kajate sinêntor | tan ngopèni lêlahan pênggawe | miwah wuwus winatêsan angling | linge nêmbah muji | lan kur'an kang agung ||
58. miwah lamun tinakèn sudarmi | puniku miraos | mung tri pangkat kapiji wuwuse | lamun nuding mring cèthi Cênthini | sinasmitan wus ning | Cênthini wruh sêmu ||
59. angruktèni sêbarang karyèki | tan sêlayèng pakon | rumat ing kêndhuri salêbone | myang liane tan kongsi tinuding | rampung de Cênthini | kewala sêdarum ||
60. Tambangraras barang kang inapti | ramèbu rumojong | tan pinalang sêkadar-kadare | ingkang putra tulus dènya mupid | nèng jromah tan mijil | gêdhong kilèn nêngguh ||
61. ingkang ibu nèng jêrambah linggih (382) | nindaya tan adoh | angruktèni kêndhuri badhene | tilawatan samyèstri ing ratri | ni Malarsih drêmi | tumandang karyèku ||
62. saking parentahira Cênthini | kang surup ing pakon | ni Malarsih Daya Sumbalinge | samya ngrukti ambêngan kêndhuri | ramèbu bên ratri | tugur anèngriku ||
63. sêlaminya putra nandhang brangti | tan kondur mêngulon | têkadhangan[26] kewala kêrsane | saking datan kêna sah lan siwi | ya ta Kyai Bayi | ingkang lagya kondur ||
64. ingiring santri Luci Nuripin | myang bêkêling dhukoh | praptèng wisma lênggah lan garwane | angandika sutanta nèngêndi | gupuh ni Malarsih | nimbali kang sunu ||
65. sira inguwuh ramanirèki | Tambangraras gupoh | mijil sarwi atilar rukuhe | rasukan lungsêd sêmbagi kuning |
--- 5-6 : 106 ---
sinjangira putih | sêmêkan gadhung byur ||
66. praptèngarsaning rama sêmu jrih (383) | tumungkul sang sinom | Kyai Bayi myat marang putrane | sakêlangkung dènya wlas ningali | kang rama ngling aris | dhuh ni kèn sutèngsun ||
67. kari sêcakup angganirèki | kongsi kokot bolot | lir thukul tinanduran kacange | labêt nora kobêr kambon warih | lia toyastuti | de rusak anggamu ||
68. aywa bangêt-bangêt amêmati | ing raga tan ilok | ya wus tama tarakira ni kèn | nanging aywa sira sah rêrêsik | pawèstri pan wajib | kulinèng rum-arum ||
69. parêk malaekatira asih | mring wong nganggo-anggo | yèn tan rêsik doh malaekate | pan anarik ngabêr-abêr puji | wong nyêrtu wêwangi | tan tama tinêmu ||
70. ingkang ibu nambung bobolèhi (384) | ywa pugal ing pakon | turutên kewala pituture | ramanira mulang rèh prayogi | aywa sira wani | nikêl ing atuduh ||
71. sasat nikêlakên maring èlmi | wangkotira dhenok | mokal kalêmpita sira anggèr | ngong tan maoni tarakmu brangti | raganira kongsi | aluluh sun dulu ||
72. keswanira tan kajuming suri | mèh gimbal lir susoh | sarwi ginêrayangan putrane | sangêt gonggongira angêlithik | mung wêdananèki | sênêne sumunu ||
73. Tambangraras kumêmbêng luh mijil | sarwi matur alon | inggih amba tadhah dudukane | sakêlangkung gèn kaula apti | ambuburat minging | angêlalar bau ||
74. tuwin angêjum rema ing suri (385) | gêgêlung kang methok | nanging ragi wontên ngawarile | sariramba cinging mring wêwangi | lamun mambêt amrik | raosipun ngêlu ||
75. nuwun ugungan kewala makin[27] | lagya dèrèng bongbong | kang ramèsmu mèsêm pangungune | wit duk mêksih alit[28] | pan kongsi saiki | ya talah sirèku ||
76. lan apa kang padha sira rukti | Malarsih turnya lon | inggih badhe angrukti ambênge | parentahe pun cèthi Cênthini | kataman samyèstri | apan mangke dalu ||
77. Kyai Bayipanurta nganthuki | kamdulillah ingong | pilihana kang wus kêna bae | pagêdhede[29] lurah-lurah santri | sêntana kang ngaji | kataman aplalu ||
78. manirèki apa ya kêbincil | milu cacah wadon | kono prie Cênthini ngong kie | apan inggih tumut cacah èstri | yèn mêngkono mami | dadi mêncir satu ||
79. anulya ing wanci wêktu mahrib (386) | nèng dalêm kemawon | Kyai Bayi kang dadya imame | nèng jêrambah kang makmum parèstri | sabakdaning magrib | lajêng ngisanipun ||
80. praptèng salam bakda ngisa nuli |
--- 5-6 : 107 ---
pupujian alon | tan sarênti arêmpêg sajake | swara èstri rênyuh rum amanis | lir suling nyudari[30] | asri nganyut-anyut ||
81. wusnya pupujian nulya dikir | alon alêlagon | samya rahab sawuse tri tasbèh | lajêng donga rajug Kyai Bayi | pragad puji dikir | salaman kumrubut ||
82. aluaran sunat bakda dikir | Ki Bayi lingnya lon | payo kawit padha têpung linggèh | ingkang kari krêpèn anêpungi | tan adangu prapti | pawèstri kumêbul ||
83. prapta masuk ing wisma alinggih (387) | saurute kang wong | Kyai Bayi kang anèng lor dhewe | kanan ingkang garwa ni Malarsih | nindaya anuli | ni pêngulu catur ||
84. gya pra ipe Sumbaling anuli | saurute kang wong | keringipun putranira ni kèn | Tambangraras nulya rayi kalih | Turida anuli | Rarasati lungguh ||
85. ni Cênthini gya saurutnèki | kubêng têpung lunggoh | Kyai Bayi mundhut musakape | bantal rekal wus mubêng wêradin | Ki Bayi miwiti | takabalallahu ||
86. minkum mina wa minkum ya karim | gumêrah swarèng wong | surat ngama Ki Bayi tamate | Malarsih surat wanajingati | tamat nindayèki | ngabasa gya puput ||
87. ni pêngulu tua suratnèki (388) | ida samsu rêko | ni pêngulu tênggok ing surate | idasamaun patarat nuli | pêngulu têngah glis | nênggih suratipun ||
88. welul munta pipin tamatnèki | ni pêngulu ênom | surat idasamaun sakate | ni Swarja wasamai bu ruji | ni Wiradhusthèki | samai tariku ||
89. ni Panukma pan surat sabikis | ni Panamar gupoh | surat hal'ataka sêtamate | ni wuragil Kulawirya nuli | pan surat walpajri | kang nèm surat lauk ||
90. lajêng mring rabining lurah santri | surat kang ingaos | wasamsi waluka anulyage | wangsul malih ingarsa wit kering | Tambangraras aris | nênggih suratipun ||
91. pan walèli idayagsa nuli | Turida angaos | surat waluka anulya ni kèn | Rarasati surat kang ingaji | alam nasrah nuli | cèthi Cênthini wus ||
92. kang ingaos pan surat watini (389) | ni Sêbagi ngaos | surat ikrak gya ni Jumênane | surat ina anjalna nulya glis | gumanti kang ngaji | ing saurutipun ||
93. ni Lawatan surat lamyakunil | gya nyai Malangbong | surat idajul nulya tinampèn | mring santri surat walngadiati | laju dèn tampèni | pan alkaringatu ||
94. nulya surat alhakumut nênggih | gya tinampan gupoh | ingkang surat walngasri nulyage | nulya surat waelul likuli | surat lamtara glis | li-illa puniku ||
--- 5-6 : 108 ---
95. nulya surat araetaladi | surat kang gumantos | ina aktaena nulya malèh | kulya ayu surat lajêngnèki | ida jaa nênggih | nulya surat kulhu ||
96. barungan lan wong akèh kaping tri (390) | arahab pra wadon | nulya kang surat palak binase | lajêng patekah wêkasanèki | lajêng darus ratib | swarèstri ramyarum ||
97. samya apil sêdaya ing ratib | tan ana kang bodho | wusnya ratib pan laju dikire | alêlagon asri anyundari | angèrèng rum manis | rêmpêg rarasipun ||
98. wusnya nutug dènya samya dikir | sêlawat linagon | turun-turun rampung sêlawate | bakda sêlawat salaman sami | marang Kyai Bayi- | panurta arubut[31] ||
99. ulur barêng mara gênti-gênti | samya laku bokong | wus wêradin dènya tur salame | wangsul atata dènira linggih | Ki Bayi ngling aris | mring kang sêpuh-sêpuh ||
100. sapa bênêre ingkang dongani | Malarsih turnya lon | prayogi paduka utamine | iku ora aja dumèh mami | prayoga samyèstri | kang andonga iku ||
101. bêcik ni pêngulu nom dongani (391) | acêtha lèh ulon | wis Cênthini ikralna ajate | gya Cênthini alon angijabi | lah punika nyai | kajate sang ayu ||
102. apan ngrasulakên kurmat nabi | mustapa kinaot | lan mumule marang luluhure | saking jalêr tuwin saking èstri | lawan lujêngnèki | Ki Sèh Amongluhung ||
103. miwah lujênge sêbrayatnèki | kabèh lanang wadon | ni pêngulu nom gya ngabulake | punika kang sami anaidi | kajate utami | mugyantuk pitulung ||
104. sêdayanya umatur naidi | ramya swaraning wong | wus mêngkana ni pêngulu age | atêngawut lan patekah ririh | gya santak dongani | wit bakarallahu[32] ||
105. santri gumuruh barungan amin (392) | sru ambata ruboh | rahab samya nasibi gêgêntèn | wusnya nutug dènya andongani | Ki Bayi ngling aris | tatanên ambêngmu ||
106. mara kono etungên mirani | uruting tuanom | nulya samya ngangsêg pêngêpunge | wus prayoga bagining kêndhuri | Luci lan Nuripin | angladèni bikut ||
107. nulya samya sarêng awêwanting | wijik turoh wisoh | lah wis payo bismillah sêdhênge | matur inggih dan lêkas abukti | sakèhe santrèstri | kaecan pikantuk ||
108. wus antara nutug dènya bukti | aluaran wisoh | nulya samya binagi ambênge | wus wêrata dènyandum kêndhuri | miwah ka[33] nèng jawi | winarisan sampun ||
109. sigra pra santri-santri pawèstri |
--- 5-6 : 109 ---
samya pamit bodhol | kinalilan nulya mundur kabèh | wus bubaran kang samya angaji | loyop sayah kadi | prêdapaning gadhung ||
129. Sinom
1. tan cinatur solahira (393) | kang samya mapan ing ratri | ratrine malih winarna | ya ta wau Jayèngrêsmi | wit wingitnya duk wingi | bakdaning Jumuahipun | pangungunira dahat | mring raka Sèh Amongragi | kêrsanira kêncêng kêdah angupaya ||
2. wanci wusing bakda ngisa | kondur saking masjid alit | prapta ing wisma alênggah | lawan kang garwa sinaji | dhêdharan sri mawarni | patehanya tansèngayun | sira ni kèn Turida | myat ing raka èsmu wingit | alon matur mring raka sarwi ngrêrêpa ||
3. punapa ingkang dados tyas | de tan pati kêrsa angling | tuwin tan kulina nadhah | pan wus kalih ari makin[34] | mênawi andukani | mring amba tadhah bêbêndu | kang raka rum lingira | kang ora-ora derangling | lagya nora arsa wêcana kewala ||
4. manirarsa asêsanjan (394) | mring arimu Jayèngragi | ana rêmbuge maringwang | durung pêsaja mring mami | êmbuh kang dadi pikir | mulane sun arsa têmu | marang Ki Jayèngraga | mung lopak-lopaku cilik | kêdhawungan suasa glis isènana ||
5. kang kêbak ngisèni kinang | Turida gupuh angrukti | mèsêm sarwi aturira | dingarèn nganyar-anyari | mrono bae tan têbih | dadak sangu masak pênuh | sabêne datan kêrsa | mundhut gantèn kèn ngêbêki | sêtun kêrsa sêkênyèh kewala mentar ||
6. wus katur kang pêmasakan | tinampan lajêng kinêmpit | alon dènira lumampah | mring wismane Jayèngragi | kang rayi lagya linggih | nèng wisma lan garwanipun | sinaji dhêdhaharan | patehan sangkêp nèngarsi | Jayèngraga arsa soan mring kang raka ||
7. wus dadya rêmbug duk siang (395) | nanging tyas make[35] sêkêdhik | lagyarsa siwo asmara | mring kang garwa Rarasati | Jayèngraga ngling aris | sun arsa sêsanjan dalu | ngulon marang kakang mas | lopak-lopaku mas cilik | isènana masak kang singsêt sêdhela ||
8. kang garwa mèsêm turira | mring raka amagut liring | bok benjing enjing kewala | kaula wus burat wangi | Jèngraga gumuywangling | sarwi narik astanipun | niung lungayanira | kêbangêtên sira yayi | wong ge-age jare besuk bèn kewala ||
9. kang garwa sarwi ingaras | linugyèngakên[36] ing wêntis | ingadhêp pra sêlirira | nulya ingkang raka prapti | amêngakakên kori | Jayèngraga kagyat gugup | kang garwa arengkodan | ngling ah mau mula suthik | mêksa bae ambakna wong tan kaopan ||
10. Jayèngraga latah-latah (396) |
--- 5-6 : 110 ---
bilah gêlis têmên ngalih | kang raka gumujêng nabda | kobêr têmên sira iki | sore èntèh adhingding | sêlire samya gumuyu | Rarasati anêntak | mring sêlir kang guguyoni | si diêblong dadak guguyu maringwang ||
11. kang raka alon ngandika | mring rayi Ki Jayèngragi | payo sêsanjan sêdhela | mring paman Kulawiryèki | kang rayi wus atampi | mring raka dadining rêmbug | gya mundhut pêmasakan | sinaosan mring kang rayi | dan umangkat Jayèngrêsmi Jayèngraga ||
12. mring wismane Kulawirya | tan adangu nulya prapti | Kulawirya wus samêkta | cadhang kêrsane putrèki | praptane putra kalih | kang paman mingsêr alungguh | wus tata dènya lênggah | Jayèngrêsmi matur aris | prayogine wanci punapa umangkat ||
13. Kulawirya wuwusira (397) | sakêrsamu ngong umiring | sênadyan saiki ia | mangsa rubeda ing ati | kang putra matur aris | inggih paman pênêdipun | ing mangke bêdhug tiga | kewala subuh ing mêrgi | kêbyarana nèng wana Cangkring ingrika ||
14. ia sêdhêng byare rina | tan kawruhan wong ingriki | Jayèngraga nambung sabda | punika lamun kapyarsi | dinangu mring jêng kyai | inggih kadospundinipun | sintên ingkang pratela | kang paman aris nauri | ia bibinira bae kang winarah ||
15. mringêndi ta kang sêmbada | pêndhak dina bae mulih | kêjaba awat tirakat | lah inggih sampun prayogi | sêdalu tan aguling | ing wanci wus bêdhug têlu | kang samyarsa tirakat | rabine samya winêling | dyan umangkat ing wanci panguwuh sata ||
130. Pangkur
1. laju ngidul lampahira (398) | mudhun raryan asubuh anèng kali | wus bakda dènira wêktu | Jayèngraga turira | paminipun paman pun Nuripin tumut | yèn parêng bok ingampiran | sakêdhap ngajak Nuripin ||
2. kamêrgan dèn wuh kewala | Kulawirya nauri ia bêcik | abênêr kêrsanirèku | mungguh ing wong lulungan | dadi sarat pêrigêle nèng dêlanggung | bêcike katêlu ala | kapat ala salah siji ||
3. Ki Jayèngrêsmi turira | inggih lêrês paman gèn ngiratani | wontên kang ngawoni laku | wontên ngragakên lampah | inggih wawi paman ingampiran gupuh | tan dangu lampahe prapta | sigra Ki Kulawiryèki ||
4. anguwuh saking ing mêrga (399) | èh Nuripin apa wis sira tangi | di gage mrenea cêblung | kang èstri aturira | inggih sawêg kêtanggêlan salat subuh | Kulawirya ngling enggalna | Nuripin myarsa nulya glis ||
5. tan kongsi puji-pujian | gupuh-gupuh lumayu langkung ajrih | wus prapta mêndhak nèngayun | Kulawirya nglingira | payo banjur andhèrèka bêndaramu | aku mêrene sêdhela | matur sêndika Nuripin ||
6. nulya laju lampahira |
--- 5-6 : 111 ---
Kulawirya Jèngrêsmi Jayèngragi | kapat Nuripin tut pungkur | praptèng wana trataban | wana Cangkring bondhot rêgêd ing gêrumbul | swaraning pêksi sikatan | cuiun lawan srigunting ||[37]
7. jêgigèring sata wana | mawurahan langkung asri kapyarsi | wanci pajar akir subuh | mèh raina sêmu bang | hyang aruna lir rapuhing tingal bangun | kêwayon nèng pagulingan | ngatirah mêntas kapilis ||
8. sumirat kang ima mabang (400) | lir tumêngginira dyah duk maèksi | ujwalèng surya maruput | mranani kang bawana | lwah-lwah pangol kasilakan ing suryesuk | rujit marêmit ing kisma | cawèn citraning rontèksi ||
9. katri katrangan dipèngrat | tejaning prêdapa mêmungu mirir | sakêtêr katyup tang bayu | kadya kênyaring langwan | inaesan oya gwêng kang ing pang katub | ing angin ron tua wiwal | ngaliang marurwèng siti ||
10. mimba layoning puspita | kang tan kasingsêtan ing keswa midih | sari sah sêsanèng gêlung | ninang anèng pungkuran | kang kêrantan kirabing pangukêlipun | tiyunging pang kapawanan | lir pandhêngklanging sêrimpi ||
11. tan wus langêning mahawan (401) | Jayèngrêsmi raryan soring kusambi | tambining oyod alungguh | samya mucang katrinya | Ki Nuripin ririh gêrunêngan muwus | Ki Kulawirya lingira | paran ko wuwus Nuripin ||
12. Ki Nuripin lon turira | inggih talah tan nyana lamun têbih | tawas[38] tan kangsi sêsangu | ardana miwah karag | pan lumajêng kewala kalih kêkêmul | sêdhah salêmbar tan gawa | dêlah kacu tan kêpikir ||
13. jare kur mrono kewala | uningaa yèn kêrsa lampah têbih | kêdhik-kêdhik mikir sangu | nabda Ki Kulawirya | sira iku jawane nyêrêg maringsun | lah ia wis aja susah | tan sêsangu anèng mêrgi ||
14. tan kurang rijêki Allah | sukêt akèh uwuh akèh kang kèksi | sêdhengah panganên tuwuk | kali mili gumladhag | nora nana bedane anggêre tuwuk | Nuripin agêrundêlan | êh nyanaku dèn paringi ||
15. enak apa wuh godhongan (402) | banyu kali dèn tawakakên mami | Ki Kulawirya gumuyu | Jayèngrêsmi wuwusnya | lah suwawi paman mangkat mumpung esuk | anulya samya umangkat | kang paman kang dadya kanthi ||
131. Kinanthi
1. ya ta wau lampahipun | Jayèngrêsmi Jayèngragi | katiga Ki Kulawirya | kapate santri Nuripin | angambah wana gênêngan | rarywan wêktu anèng mêrgi ||
2. sawusira bakda luhur | laju kewala lumaris | kadhang dhusun kang kamêrgan | kêrsa mundhut wohing tiris | dawêgan dening katoran | Nuripin ingkang juroni ||
3. barang kêrsa nèng mêrga gung | kewala namung Nuripin | tutumbas kang tan tinumbas | lêstari lampahira ris | arêrêp kêdalon mêrga | nèng dhusun Kêplêng sawêngi ||
--- 5-6 : 112 ---
4. Ki Nuripin amitêmbung (403) | pênginêpan mring pêtinggi | aran Ki Suradigdaya | umbuling para pêtinggi | Nuripin sojar gêgênah | kadang siwine jêng kyai ||
5. tirakatan kêrsanipun | ki pêtinggi wus mangêrti | pinajar yèn putranira | sêtunggil sêdhèrèknèki | ki guru ing Wanamarta | nanging dèrèng wruh ing warni ||
6. Nuripin jawab klasa lus | gya sinungan ing pêtinggi | wus tinampan sigra mentar | nulya ingaturkên aglis | wus ginêlar anèng langgar | langgare alit bak wêlit ||
7. kur longkang sêdhêng wong têlu | tan ana padasanèki | Nuripin mundhut lantingan | têtêlu olèh wus prapti | pan sarwi agêrundêlan | jênênge bae ngêbêki ||
8. kêtara têmên yèn kupur | tan doyan kalimah kalih | tajuge cilik tan pakra | kêbak tutumpukan wêlit | kêtungkul ngothok sêretan | katri gumujêng miarsi ||
9. anulya gantya awulu (404) | Nuripin ingkang nuruhi | wusnya gya minggah ing lagar[39] | dènira asalat mahrib | wong papat adhêdhêsêkan | rêbut wêtuning ngabêkti ||
10. mahrib lajêng ngisanipun | wus pêragat bakda witir | Nuripin sigra sung wikan | mring Suradigdaya aglis | ambèn gêng wus ginêlaran | kêlasa kang sarwa rêsik ||
11. ki pêtinggi sigra mêthuk | ing latar akèn ngaturi | Jayèngrêsmi Jayèngraga | katri samya malbèng panti | pêndhapa binale watang | sampuning ngacaran linggih ||
12. Ki Suradigdaya gupuh | trapsila atur pêmbagi | winangsul rahabing krama | wus tata dènira linggih | nulya ki pêtinggi gêpah | nudingi kang nglêladèni ||
13. mijilkên sugatanipun (405) | sêkul rampadan mawarni | sangkêp sakèh lêlawuhan | sampun ingacaran bukti | punika kang sumapala | supaya lêjar kêlantih ||
14. sumangga paduka turuh | Jayèngrêsmi ngandika ris | lah paman Suradigdaya | suawi wasisan bukti | kang liningan sru lênggana | nulya samya alêlanting ||
15. dènira bukti pikantuk | nutug dènya nadhah sami | awijik nulya luaran | linorod marang Nuripin | thêkul sêmbari sidua | wêtênge malang gambuhi ||
132. Gambuh
1. Ki Nuripin pikantuk | nêmên dènya nadhah amathêngkuk | anyarêmpêng dèn êpêng tan nolih-nolih | lêmpènge lêmpêng lir limpung | adhokoh kokoh acekoh ||
2. dhasar rada kêlantur | sayah sêdina dènya lêlaku | nêmu suguh sarwenak ulam mêpêki | kongsi bêthêm bithu-bithu | pêmuluke jujung[40] bokong ||
3. sêkul sêpanjang munjung (406) |
--- 5-6 : 113 ---
têlas tan ana koredanipun | Kulawirya gumuyu angling nudingi | lah ati-atinên bagus | wêtêngmu mênawa jêbol ||
4. Ki Nuripin asêgu | gya wus dènya mangan nulya wisuh | mènthèk-mènthèk kadya bagor dèn isèni | mudal kêringête kumyus | kandhêg nèng lêmpèng ngêcêmbong ||
5. Kulawirya saya sru | suka gumuyu mring santrinipun | èh Nuripin kie wayah apa makin[41] | matur mêksih sontênipun | mangsi bingunga ing panon ||
6. Kulawirya amuwus | mênèk ko arani bêdhug têlu | kang miarsa samya guguyu Nuripin | ajêgèg[42] tumungkul wêdhung | ambêkane kêmpas-kêmpos ||
7. ajange wus ingundur (407) | ki pêtinggi myat ing tamunipun | tan riringa sajake samya mriayi | nulya malbèng wismanipun | pêparentah mring kang wadon ||
8. kinèn bagèkên têmu[43] | saha lan pawohan ingkang mungguh | sêgah nyênyamikan kang sarya di-adi | ingkang ngladosi mangayun | kewala sêdaya wadon ||
9. dènya parentah sampun | nulya mêdal malih mring gyanipun | tan adangu wus angrukti nulya mijil | angirid nak putunipun | ni pêtinggi bêkta gembol ||
10. sumaos anèng ngayun | mundur gantya kang ngladèni laju | kanêm rare tanggungan ragi têrampil | dhasar cêcawangan alus | akuning wêdana suloh ||
11. balerah netranipun | alis mêthit angganthêng angimpun | lathi mathis idêpnya raras tumêgi | athi-athine angudhup | ing turi ruruh pasêmon ||
12. jêbên kêmbên sih pinjung (408) | kadhang cotha sabukwala patut | rare desa kogung sêkadarirèki | sêtunggil wulanjar bêsus | amêsês mulat dhêdhayoh ||
13. dènya ngladèni kisruh | piring kang dèn ajokên gumluthuk | apan apijêr salah wèngwèng anglirik | gêgrimingan tanganipun | bênakên kêmbên kang kêndho ||
14. wusnya angrukti mundur | nèng wurine ni pêtinggi lungguh | alon matur mring tamu atur pêmbagi | kang sinêmbraman lingnya rum | gih bibi sangêt trimèngong ||
15. kang paman jawil pupu | mring Jayèngraga bibisik muwus | iku bêlo pêthèke cêcalon dadi | pada wêdana katêmu | lagi sêmamar wus katon ||
16. Jayèngraga anjumbul | bisik-bisik anauri wuwus | sarwi gumuyu inggih paman mèh thithik | kula wicantênkên niku | kasêlak paman miraos ||
17. inggih sayêktosipun (409) | pancèn pilalan kanggo wong agung | alise ngadêg tajêm anyundêp ati | pantêse rare kaugung | si kuncung agawe lamong ||
133. Pocung
1. wayahipun kuciwane misih tanggung | kirang rong taun kas | liringe sagêd nglawani | dèn gêgêlak kaya kêna kinambilan ||
2. naur wuwus malah tan kongsi rong taun | sêtaun kewala | ya uwis kêna dèn êmping | wong ngrêrapih ngur kêpara durung mangsa ||
--- 5-6 : 114 ---
3. ingalulut akèh wilêting pakewuh | miruga[44] marwasa | rêkasaning sari kincip | kawêdhêngên kodhêng pangudining kêrsa ||
4. ngoyog pupu Jayèngraga sru gumuyu (410) | winor bibisikan | ah paman dadak dèn angling | têmah gawe prêkara anggugah kala ||
5. alon muwus Kulawirya bêdhèk iku | bandhamu bêngkayang | dèn ngati-ati mênawi | mênèk nyêmbur ambeani dus jinabat ||
6. wong ro barung gumuyu samya dinulu | Jayèngrêsmi mulat | mring kang paman lan kang rayi | Jayèngraga sêmu jrih liniring raka ||
7. samya minggu datan gugujêngan wuwus | ni pêtinggi turnya | punika anggèr binukti | awon kèndêl sawontêne sumapala ||
8. kawlas ayun sêdintên lumampah rapuh | katri wuwusira | gih sêlot-sêlote bibi | tiang sampun nèngriki mangsa ringaa ||
9. sawusipun sami mucang katrinipun (411) | saking pêmasakan | mêncorong suasa rukmi | ki pêtinggi tumingal wêwah jrihira ||
10. kang mêrtamu samya sêsambèn amundhut | nyamikan sêgêran | ni pêtinggi ngatag aglis | mring anake kae piringmu jokna[45] ||
11. gupuh maju nêsêgakên piringipun | Jèngraga ngandika | niku anak dika bibi | pintên kabèh tunggale niku bok rara ||
12. alon matur datan wontên tunggilipun | ingkang sami gêsang | nêm sêdaya sami mati | namung gêsang sêtunggil èstri dêdaman ||
13. sangêt cubluk mêlulu kêcambah watu | ambêsur ugungan | dene kang agêng puniki | apan kêpenakan kaula wulanjar ||
14. malihipun punika kaprênah putu | mangke dados randha | ingkang titiga puniki | awon-awon dados ampile pun paman ||
15. pan gumuyu Jèngraga alon amuwus (412) | man Suradigdaya | kuat wayuh kapat padmi | ki pêtinggi matur nun bêrkah sampean ||
16. malih muwus putranta sintên ranipun | matur kang liningan | kakèkipun kang marabi | pun Watiah nging karan Endhuk kewala ||
17. ênggèh patut putranta aran Si Endhuk | man Suradigdaya | kula milu ngêmpèk siwi | lamun benjing ing têmbe akir mah-imah ||
18. lamun kêsdu paman nèh pêrlokên têmu | marang Wanamarta | yèn kula sagêd mèwèhi | ki pêtinggi jalwèstri matur sumangga ||
19. nulya mundur parèstri saking ingayun | samya malbèng wisma | Jayèngraga anglud liring | ni wulanjar angècèr ulat sêdhetan ||
20. lakunipun kèwês barêngi bok Endhuk | Jèngraga rêngu tyas | di blêgo ngaling-alingi | edan taun pêngrasane kinêsmaran ||
134. Asmarandana
1. Jayèngrêsmi wus andugi (413) | kalêthêke Jayèngraga | asabil sajroning tyase | ya talah Ki Jayèngraga | dene tan nêbut pisan | bocah durung bisa idu | dèn pikir kaya matia ||
2. yèn kongsia têlung ratri | nèng kene agawe beka |
--- 5-6 : 115 ---
kaya mêngkono akale | sinamun-samun dhêdharan | datan kêtarèng nitya | wêsana ngandika arum | lah paman Suradigdaya ||
3. padesan ing Kêmplêng niki | bobote desa wêwanan | anglangkungi ing gêdhene | kuciwa kurang agama | pintênbara ngadêga | mungguh ing Jumuahipun | namung ta ênggèn kewala ||
4. kang pênêd jêmbar sêkêdhik | sêmbada nora ngibadah | kêlamun bêcik langgare | mênawi kandhêg kampiran | mring santri wah utama | pêtinggi matur gumuyu | alêrês kang pangandika ||
5. duka dalêm ingkang mawi (414) | tiang ingriki punika | ancog-ancogên manahe | kêlangkung gèn kula prentah | wêwarah kèn ngibadah | kêdah dèn pilalu gêcul | tan wontên rêmên sambahyang[46] ||
6. namung nêmên asêsabin | tan kobêr atugar wana | mila tan wontên kaume | kaume berah kewala | lêbe angiras lurah | yèn mêntas garu mêluku | nuntên sêretan gambangan ||
7. kang paman lan Jayèngragi | sarêng guyune alatah | asuka nambung wuwuse | dadi mêkatên man Sura | sanak ngriki karêmnya | gambangan sêretan guyub | pundi tukange kang gambang ||
8. pênêd nèh undang mêriki (415) | won[47] nganggur kèn kalênengan | sukur yèn wontên gêndhote | ginawa tamba lèk-lèkan | saniagane pisan | Suradigdaya gumuyu | pan inggih wontên kewala ||
9. sigra nuding rencangnèki | undangên Si Citraguna | kae bêcik pênggambange | karo banjura mring Gêbang | timbalana Si Gêndra | badhude Si Nayagêcul | Bêndhuljaya sêpanjaknya ||
10. sigra mentar kang tinuding | Ki Kulawirya ngandika | punapa pênêd tlèdhèke | dene jênênge Si Gêndra | punapa sababira | matur gih sawawratipun | dene sring pyambak tinanggap ||
11. pêngraose kang ngrêmêni | wangkit lampahan sêdina | tan wontên kados pyambake | milane nama pun Gêndra | sring dadas[48] parêbatan | rare kang nèm-nèm puniku | dados gêndra ing kalangan ||
12. dêlah tiang sêpuh inggih (416) | kaki-kaki kêkêrêngan | apêthès patèn-pinatèn | inggih rêbatan pun Gêndra | mèh sabên agegeran | tan wontên kang ngetang patut | kabuntut dhatêng pun Gêndra ||
13. samya sru guyunirèki | Jèngrêsmi mèsêm ngandika | si paman bisa anggotèk | Ki Kulawirya Jèngraga | gumuyu nambung sabda | man Sura bisa wèh guyu | pundhuh lan man Kulawirya ||
14. Ki Kulawirya nganthuki | kêduga têmên manira | kang Suradigdaya kuwe | bubudèn mangsa gèsèha | kêtara kênyamira | wong pêsaja gathak-gathuk | anglêgakakên ing manah ||
15. ki pêtinggi ambêdhidhig | ginunggung winoran ompak | tan riringa rumakête | tan dangu kang kinèn ngundang |
--- 5-6 : 116 ---
ronggèng anulya prapta | wus katur pêtinggi gupuh | nguwuh mêrenea Gêndra ||
16. Dra majua ngalor thithik (417) | lah ya ing kono kang padhang | aja sok nèng ngundhuk bae | doyan têmên undhuk dian | marahi bocah lanang | mêngko suwe-suwe rusuh | sok marahi dadi gêndra ||
17. Kulawirya Jayèngragi | saya gumuyu alatah | dhasar man pêtinggi kuwe | atutuk lamun micara | bisa gawe bêbasan | nora bosêni yèn muwus | Ki Wirya ngling dhasar ia ||
18. ki pêtinggi matur aris | lah punika warnanira | pun Dèwi Tragnyana ngèdhèng | Ki Kulawirya anjola | e e kuwe jawanya | rupane kang dadya riwuk | ya ta yèn anduduk manah ||
135. Dudukwuluh
1. Kulawirya krêp alihan dènya lungguh | punapaa kang pêtinggi | mawi ngêlèh namanipun | umatur mila puniki | ran Dèwi Tragnyana katon ||
2. tiang ingkang sami kerud mring bok ayu (418) | sasat katêluh ing dhêmit | awis ingkang sagêd mantuk | yèn botên sampun bêrindhil | dèn undang-undanga ngepon ||
3. Jayèngraga angling lah paman dèn gupuh | niaga kèn lêkas muni | sêdhengah gêndhinganipun | coba ronggèng kèn nyindhèni | Ki Kulawirya ngling alon ||
4. kang pêtinggi mara bêdhèk bisa nabuh | matur inggih kêdhik-kêdhik | Ki Jayèngraga gumuyu | punapa kang dèn bisani | inggih ngrêbab awon-awon ||
5. Kulawirya ngling lah apa ta ujarku | lah dawêg kang nèh rêbabi | Ki Suradigdaya gupuh | rêbab pinatut nêmnèki | lan gambang klèng klèng klong klong klong ||
6. Jayèngraga angling lah sêwawi talu (419) | nang-onang kewala bêcik | wusnya pathêt nulya talu | nga nga ngi ngi nga nga ngi ngi | cêkèngèng cêkèngèng ngèngngong ||
7. Kulawirya Jèngraga samya guguyu | mring pacake ki pêtinggi | ibut badane sêkojur | wilêde sahambêsusi | tututping[49] tangan sêjojor ||
8. pangrêbabe sarwi bêgènggèng abêsus | sikute ngêmbyak nut gêndhing | yèn ngêlik gulu tumungkul | yèn mring agêng gulu tangi | awake mèlu gak-enggok ||
9. kang anggambang ngorèk walikan abêsus | klang klèng klang klèng rikthur rikthir | kêkêndhangane angguguk | kêmpyang ngaplak ambagèni | kokosekan rara ciblon ||
10. nulya ronggèng ngêlik mêthit manis arum | gêtas rênyah muluh rujit | kalih rongèh dènya lungguh | Kulawirya Jayèngragi | tyasira samya katujon ||
11. wusnya nutug dènira gêndhingan talu (420) | nulya suwuk gêndhingnèki | Ki Kulawirya amuwus | ia tan kaya pawèstri | lan wong lanang bêcik wadon ||
12. kari amblês ngêsing swara wilêtipun | Jèngraga nauri aris | gih-gihane paman niku | katun[50] sampun agenèki[51] | anyamlêng uloning wadon ||
--- 5-6 : 117 ---
13. dènya samya arêrasan langkung pundhuh | katiga lan ki pêtinggi | Jayèngrêsmi dul[52] kadulu | mring kang paman lan kang rayi | tyas sigug kêlangkung rikoh ||
14. tan kêdugi ngunadika[53] jroning kalbu | dhasar wong tan pati pikir | si paman ngubungi kayun | lali lamun anênêpi | ngupaya kang lunga andon ||
15. Jayèngrêsmi alon dènira amuwus | manira paman pêtinggi | arsa singêd maring tajug | sun ragi puyêng sêkêdhik | yayi tutugna anjagong ||
16. lawan paman Kulawirya pênêd kantun (420a) | kula mring tajug pribadi | kang liningan samyandhêku | ing kêrsa sampun andugi | ki pêtinggi gupoh-gupoh ||
17. ngling mring rabi kèn saos gêlaran alus | kang kinèn gupuh naosi | Jayèngrêsmi lon amuwus | ngriku kewala Nuripin | tata kêlasa pêturon ||
18. gya cinandhak mring Nuripin klasanipun | wus ginêlar anèng masjid | Jèngrêsmi tumamèng tajug | Nuripin kinèn mêtêki | sinaji dhêdharan nèng gon ||
19. ya ta ingkang nèng pêndhapa kang cêcêngkung | Jayèngraga angling aris | kyaine tan pati rêmbug | Kulawirya anauri | layake ia mêngkono ||
20. ki pêtinggi matur kados botênipun | maklum mring kang sami linggih | Ki Wirya angling gumuyu | dhasar pintêr kang pêtinggi | anjru dêmung ing wiraos ||
136. Jurudêmung
1. Ki Jayèngraga ngandika (420b) | sêwawi paman gya tanggung | sami sêsêmbèn won nganggur | Kulawirya nambung sabda | ingon-ingone puniku | senggane bok pinupuran | dangdan pêsajan kang mungguh ||
2. Si Gêndra krêpèn drawela | Suradigdaya gumuyu | lah age sira bok ayu | malbuwèng wisma sêdhela | ngayu-ayua warnamu | dèn kongsi dubilah setan | pèn[54] padha mêjên andulu ||
3. ronggèng nulya manjing wisma | wong nonton arêbut dhucung | samya masuk pêndhapa gung | ngrungu gêndhènge Si Gêndra | jalwèstri tan ana kantun | sêsêk jêjêl yêl-uyêlan | sabab tan nyana yèn nyêngkung ||
4. Jayèngraga lon lingira (421) | dawêg paman malih talu | matur nanging rêbabipun | tan pati sagêd nganggea | kêlayan gamêlanipun | kirang nglêgakakên manah | Ki Kulawirya amuwus ||
5. punapa malih kinarya | tan wontên salianipun | puniku kewala sampun | kêjawi wakane gadhah | Suradigdaya umatur | awon-awon inggih gadhah | Jayèngraga sru gumuyu ||
6. sarwi muwus dene paman | puniku gadhah gangsa gung | suawi nèh kèn amundhut | Ki Suradigdaya sigra | kèngkèn mring wong baturipun | kang kinèn sigra mring wisma | amêndhêt gamêlanipun ||
7. nulya tinatèng pêndhapa | rêbabe ponthang abagus | ki pêtinggi nyandhak gupuh | laju pinatut nêmira |
--- 5-6 : 118 ---
lan gambang sampun pikantuk | ki pêtinggi wuwusira | glis padha wongana gupuh ||
8. Si Citraguna majua (422) | panjake milua nabuh | ki pêtinggi tan sumurup | yèn tamune sarwa bisa | ing gêndhing barang tinabuh | gya pathêtan cara desa | nulya ronggèng praptèngayun ||
9. Ki Kulawirya duk mulat | mring ronggèng Si Gêndra bêsus | e e bilah nyata ayu | jowal-jawil mring Jèngraga | sarya ngling yo padha nabuh | ngrêbaba kang apik mana | karpèn[55] eram kang andulu ||
10. kang putra mèsêm ngandika | inggih mangke kula nabuh | lan paman prayoginipun | tanya mring Suradigdaya | paman kang gambang puniku | rikat kêciwa carukan | matur sêdhèrèk Mêdiun ||
11. rumiyin lurah niaga | tan pati kangsalan kayun | nèngriki krasan dudunung | Jèngraga amundhut rêbab | coba ngong milu anabuh | angrêbab mênawi bisa | pêtinggi ngaturkên gupuh ||
12. rêbabe nulya tinampan (423) | sinênggrèng ngèk nêm wus patut | Jèngraga mèsêm amuwus | lambanên bae anggambang | Citraguna sêndika wus | gya sêsêndhon pathêt sanga | kosok lamba lus amuput ||
13. jariji nyêngkunthêng raras | lir kalajêngking angêntup | ngêmbat kawat ngêntul-êntul | gêtêre miwil angagag | tumèmpèl tutupanipun | pacêke nyêtra miruda | kang ningali samya wuyung ||
14. mring dhayoh kang bisa ngrêbab | ni pêtinggi dènyandulu | kêlawan nak putunipun | nèng lawang wisma winêngan | bok lanjar mêsês abêsus | tingkahe amrih kêtara | krêp idu krêp mêlbu[56] mêtu ||
15. kedanan mring Jayèngraga | angrêbab bêsus abagus | ni lanjar kèh polahipun | kedanan nora kêlawan | Jèngraga ewa andulu | kang dadya paraning tingal | mring bok rarandhuk kayungyun ||
16. mêksih jêbên kêtanggungan (424) | ni rara wayah rumucuh | suluh mukanya sumunu | lir sudama miak ima | ingkang sêsêndhon wus nutug | Suradigdaya malêngak | ningali mring tamunipun ||
17. niaga jomblong sêdaya | mring kang ngrêbab wilêtipun | sor pra niaga sêdarum | ki pêtinggi suka-suka | kasmaran marang sang bagus | matur sumangga gêndhingan | kaula ngaos ngêsipun ||
18. Ki Jayèngraga lingira | lah paman sêwawi ngriku | prayogi sami nênabuh | pun paman ingkang angêndhang | Ki Kulawirya amuwus | ya mara coba ngong ngêndhang | Ki Jayèngraga agupuh ||
19. anyênggrèng rêbab gya buka (425) | Gambirsawit gêndhingipun | tinampan kêndhang gongipun | sêrancak munya araras | kinèn ririh kang anabuh | cinara ing Wanamarta | nulya aririh kang nabuh ||
20. sêdhêngan iramanira | ririh sru kêpara landhung | rêmpêg ricike ambyantu | sêjanturing pêwayangan |
--- 5-6 : 119 ---
ki pêtinggi sakêlangkung | dènira asuka-suka | mring tamu sangêt angugung ||
21. Jèngraga ngliring mring Gêndra | ki pêtinggi wruh ing sêmu | ngling wus mara ta dèn gupuh | sarya ngêjèpi Jèngraga | gya gêndhèng ngêlik mrit arum | swarane kanthi sumbaga | dhêsthi pèlèt cinthung dhuyung ||
22. ulate atitilapan | Ki Kulawirya kêsangkut | ing mêmanising pêndulu | keruti[57] sumbaga gêndam | dènira ngêndhang agathung[58] | busuk tyasira sêkala | sakênong tanganya kêju ||
23. jêbèbèh nganggur tan ngêndhang (426) | akodhêng iramanipun | Jèngraga mèsêm andulu | ki pêtinggi latah-latah | Kulawirya dhat anjumbul | saryangling mara ngadêga | pêtinggi gupuh anuduh ||
24. lah wus bok Gêndra ngibinga | kang liningan dan agambyung | ngarigêg jêjêran alus | Gambirsawite aniba | nêsêk sêdhêng ambiantu | ronggèng ngêlètèr kalangan | sirig tingtingan ngêdhuyuk ||
25. sarya wèh ulat sêdhetan | longah-langèh nampèl pupu | ngujiwat ngècèr pêndulu | wong nonton kenging ngèsêman | pating galêmbor akukuk | samya bêkik sumyak-sumyak | kacinthung atine bingung ||
26. yèn gambyong ronggèng Si Gêndra | anangèkakên bêbêndhul | anoncong kadi tinangkur | bêngkayang padha sêdhela | kabèh padha kudu ngrangkul | grêgêtên anganta-anta | sawênèh ana kang bêsur ||
27. gramèh wong wadon dhêsêkan (427) | cêk guwêk anyuwol susu | ngengokên janggut angambung | sru jêlih biang dilabrag | dikroyok nguwong angambung | wonge glis dènya umpêtan | brêkate wong akèh rusuh ||
28. turut gêdhèg yêl-uyêlan | carub wor èstri lan jalu | cêlêr-cinêlêr cêlimut | ana sêlendhange ilang | jariting bocah rinawuk | pêndhok myang kêris dèn wilah | gègèr sêdhela gya tungtum ||
29. mêngkana kang têledhekan | gêndhingira nulya suwuk | Kulawirya gung gumuyu | muwus mring Suradigdaya | kèn minggah ngambèn puniku | bok Gêndra ngong yun waspada | Suradigdaya agupuh ||
30. angatag minggah bok Gêndra (428) | kang liningan sigra lungguh | kadhêkês asila panggung | Ki Kulawirya aberag | supe prênataning laku | ragi katêmbèn tanggapan | krajane dhewe tan laku ||
31. bisik-bisik mring Jèngraga | senggane têlèdhèk iku | binêdhog sêdhela yèn wus | Jèngraga ngling kenging uga | kaula tan pati kudu | namung kang dadi tyas kula | niku kang rare rumucuh ||
32. kadya sun pêksa-pêksaa | Si Endhuk kang mêksih tanggung | dospundi mrih kengingipun | cêdhaka turu kewala | marêm tyas kula tan riwut | Ki Kulawirya anabda | ya iku rada pêkewuh ||
33. wa mono mêngko yèn ana |
--- 5-6 : 120 ---
jalaraning rêmbug patut | Jèngraga lêga tyasipun | gya Ki Kulawirya mojar | kang pêtinggi sengganipun | prayogi kakang ambêksa | amrih rakêting apangguh ||
34. Suradigdaya abengkrak (429) | inggih sumangga ing kayun | nging wontên kuciwanipun | prayogi mawi lodhongan | Ki Kulawirya gumuyu | lodhongan prèhipun kakang | matur yèn ngriki anginum ||
35. arak brêm tampo[59] wêragang | owêl gêndhing gêndhèngipun | angibing sarwi anginum | Jayèngraga Kulawirya | anjurung sêkayunipun | samya gumujêng lah paman | punapa gêndhinganipun ||
36. matur ki pêtinggi latah | kêjawi pun Pêtungwulung | Kulawirya sru gumuyu | lah inggih niku prayoga | sêwawi anak mas talu | Jayèngraga nyandhak rêbab | sigra buka Pêtungwulung ||
37. tinampan kêndhang gongira | rucik barung omyang arum | Ki Suradigdaya gupuh | mundhut sondhèr plangi abang | wus mêndhêt arak nèng buyung | ngundang sanak-sanakira | kon nyêlak dènira lungguh ||
38. wus kapang nèngisorira (430) | samya rak-arakan nginum | glis rame brabah gumuruh | ngombe ciu cia-cia | glênggang-glênggêng cara banyu | Jayèngraga Kulawirya | giris myat kang sami nginum ||
137. Girisa
1. ki pêtinggi wuwusira | mêngko yèn manira bêksa | kang rame padha kêploka | samya sumaur agiak | têlèdhèk wus ngadêg tandhak | Kulawirya wuwusira | lah kakang Suradigdaya | wawi sêdhênge mêlandang ||
2. kang liningan sigra tandhak | balêdhèh wêtêng balêndhang | kêkêrisane singkuran | ikêt du mancung dheblengan | kacu bathik talêkêman | sabendha sêlaka lusan | ngêlèwèr sumampir pundhak | brêngose pinidih ranggah ||
3. capang godhèg pêlawangan (431) | simbar dhadha ambêlabar | marang wêtêng wudêlira | sêmbada pawakanira | balênthot lêngên kucingan | mathêkêl otot byuk kial | têpak pundhake gandhikan | ambêdhadhag dhadha jêmbar ||
4. sêmbada lan bêksanira | kêthuwêl gluwêr ebatnya | andhasar tangan mèk-mèkan | lir gogo iwak jron toya | angêntrog awak jot-jotan | anyangkrung nyunguk incêngan | ulêt lir manuk lolohan | pacak gulune êlêdan ||
5. pinondhong têlèdhèkira | sinurak wong kasêntanan | kêploke abêbendrongan | wor gumyaking janma kathah | gumêrah sru mawurahan | samya gumuyu gêr-gêran | têlèdhèk anèng pondhongan | sarya gambyung ngayang-ayang ||
6. têlèdhèk ngêlik araras (432) | gumrining anggêtas rênyah | lir suling ngêlong tutupan | aliu-liu liêpan | sêmbada parikanira | cêcak gombèl macan galar |
--- 5-6 : 121 ---
ambêlarat dhasar mlèrèt | pêtinggine wong ing Kêplêng ||
7. buta marta dwijawara | dênawa panglêbur jagad | dadi ati kaulane | kalane nora dhewekan | puspa laya ing gêlungan | pari majêr anggêlagah | layonana-layonana | Si Gêndra anèng kalangan ||
8. kang nonton samya gumêrah | kêplokira nora tata | saking sangêt bungahira | mêngkana ingkang ambêksa | ingudhunkên têlèdhèknya | akathah ing rekanira | ronggèng nandêr anêracag | ing pupu gya pinagolan ||
9. cêthik lambung cinakêpan (433) | tan kêndhat pêngibingira | anutug dènira suka | mudhun ngêlepat kleteran | wus dangu antaranira | ki pêtinggi tombokira | patang wang ginêgêm tangan | sinuwêlkên jron kêmbênya ||
10. kumrincing ngêsokên arta | tangan nguyêg payudara | grêgêtên pêmidihira | asangêt panggêlintirnya | mumundri kaya pêcaha | ni Gêndra abêntayangan | sarya anyablèki tangan | pan sarya ngêsês sêsambat ||
11. ah biang tan kira-kira | kantèk apêdhès rasanya | ambakna wong tan sêmanak | gêr ginuyu ingakathah | Jèngraga gumujêng suka | Kulawirya latah-latah | gya suwuk gêndhinganira | ronggèng niaga ararywan ||
12. Gêndra mêksih puringisan (434) | Kulawirya mèsêm nabda | genea iku bok Gêndra | dene dêlênge ngrêsula | kono ing ambèn lungguha | ni Gêndra alon turira | dèn pênèt sru anu kula | pêdhès lir pêdhot-pêdhota ||
13. Suradigdaya alatah | tak pindho manèh mêngko ga | ni Gêndra malêruk ngucap | êh elah ora-oraa | Ki Wirya gumuyu suka | sarya ngling marang ni Gêndra | anu mono iku apa | Gêndra mèsêm angujiwat ||
14. Kulawirya lir kêpinjal | mêndêm mring gêndaming Gêndra | tyasira sangêt kêrkuhan | dènyarsa nêmpuh bok Gêndra | amrih singluning pêningal | pêkewuh panggenanira | ing wanci mèh bêdhug tiga | Jèngraga alon ngandika ||
15. lah paman sami bubaran (435) | asangêt panrima kula | kusung-kusunge pun paman | kularsa lêson kewala | dinugèkakên priangga | sanak-sanak kang samyarsa | won nganggur lêlangên jogan | ki pêtinggi aturira ||
16. sumangga sakêrsaneka | nulya kèn saos gêlaran | kajang sirah sêmbagi bang | sumaos anèng pungkuran | Jayèngraga gya sarean | Ki Kulawirya anulya | bisik mring Suradigdaya | puniku mungguh manira ||
17. putrandika Jayèngraga | sampun kongsi kêtanggêlan | gènipun rumakêt kakang | aprayogi kinurmatan | ngaturan lêson jro wisma | supaya pikantuk nendra | puniku watêkanipun | yèn wontên kang dadya manah ||
18. kêlangkung bère pêradah (436) | ngêmpuni tan kêtanggêlan |
--- 5-6 : 122 ---
sami-sami putranira | Jêng Kyai Bayipanurta | kaugung alit milanya | puniku yèn anèngrika | asor putraning dipatya | sakêrsa tan purun malang ||
19. lamun parêng tyase kakang | putrandika nimbok rara | kèn ngadhêp ngarsa kewala | mangsi ngangkaha punapa | parapon[60] tulus gènira | angakên milu susuta | dadya pun kakang kêtingal | pasrahe manah lêgawa ||
20. kula purih têmbenipun | tulusipun pawong mitra | yèn lujêng langkung utama | ki pêtinggi langkung suka | gumuyu angling pêsaja | o inggih dhatêng sumangga | kêlangkung dening prayoga | datan rumaos sumêlang ||
21. dèn bêdhèla brak kaula (437) | botên anggrantês sêtuma | kêrsa nampar tiang nistha | amundhut ing anak kula | nulya Ki Suradigdaya | malbèng wisma lon lingira | mring rabi wus tinuturan | kang wadon datan lênggana ||
22. gya rinukti panggenanya | wus samêkta nulya mêdal | matur mring Ki Kulawirya | sampun miranti ing wisma | nulya winungu kang putra | ngaturan layap jro wisma | nauri ngriki kewala | Suradigdaya turira ||
23. prayogi nèng jroning wisma | nulya wungu Jayèngraga | tumama mring pêsarean | ni pêtinggi wuwusira | sutane kinèn amarak | nèngarsane Jayèngraga | ingatêrkên nulya prapta | angling wus sira karia ||
24. ladènana ramanira (438) | yèn mumundhut aturana | aja wêdi-wêdi sira | iku ramanira dhawak | nulya tinilar sutanya | ni pêtinggi mring pêndhapa | nèng ambèn cilik ngarêpan | ya ta Ki Suradigdaya ||
25. undhang mring nak putunira | kinèn bêksa têledhekan | nutug samya suka-suka | wau kang anèng ing wisma | Jayèngraga sêsarean | tumingal marang bok rara | kêlangkung sukaning dria | tyasira awirangrongan ||
1 | § utawi: pralambi. (kembali) |
2 | cêthèk. (kembali) |
3 | § prayoginipun: anglimputi. (kembali) |
4 | § prayoginipun: salin. (kembali) |
5 | § langkung kalih wanda, kabucal: sangan. (kembali) |
6 | Nomor halaman naskah: 037, diganti menjadi 307 sesuai dengan urutannya. (kembali) |
7 | § kirang sawanda, kawêwahan: mring. (kembali) |
8 | ciblon. (kembali) |
9 | § prayoginipun: myang. (kembali) |
10 | § prayoginipun: pating. (kembali) |
11 | § prayoginipun: ngirup. (kembali) |
12 | § kirang sawanda, kawêwahan: an. [Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: wus pinangan nèng têngah lautan]. (kembali) |
13 | § prayoginipun: byar. (kembali) |
14 | § prayoginipun: êndhasnya. (kembali) |
15 | § utawi: jujugug. (kembali) |
16 | § prayoginipun: enggak [enggak-enggok]. (kembali) |
17 | ingkang. (kembali) |
18 | § prayoginipun: wontên. (kembali) |
19 | § prayoginipun: binianton. (kembali) |
20 | siyèn (dan di tempat lain). (kembali) |
21 | § prayoginipun: sêsatuan. (kembali) |
22 | gêr. (kembali) |
23 | § prayoginipun: kang samya. (kembali) |
24 | Kurang satu suku kata: gêr ginuyu kang samya alinggih. (kembali) |
25 | § Kacaning babon lêpat, awit kaca 378-379 kelangkungan, botên kasêrat. (kembali) |
26 | § prayoginipun: têrkadhangan. (kembali) |
27 | § prayoginipun: mangkin. (kembali) |
28 | § kirang kawan wanda, kawêwahan: tan birai. (kembali) |
29 | § prayoginipun: panggêdhene. (kembali) |
30 | § prayoginipun: nyundari. (kembali) |
31 | § prayoginipun: angrubut. (kembali) |
32 | § prayoginipun: barakallahu. (kembali) |
33 | § prayoginipun: kang. (kembali) |
34 | § prayoginipun: mangkin. (kembali) |
35 | § prayoginipun: mangke. (kembali) |
36 | § prayoginipun: linunggyèngakên. (kembali) |
37 | Mulai bait ini Jayèngraga, Jayèngrêsmi, diikuti Kulawirya, dan Nuripin mulai berangkat mencari saudara iparnya yaitu Amongraga yang telah lama pergi meninggalkan isterinya yang bernama Tambangraras dan keluarganya yang lain. (kembali) |
38 | § prayoginipun: tiwas. (kembali) |
39 | § prayoginipun: langgar. (kembali) |
40 | § prayoginipun: junjung. (kembali) |
41 | § prayoginipun: mangkin. (kembali) |
42 | § prayoginipun: anjêgèg. (kembali) |
43 | § prayoginipun: tamu. (kembali) |
44 | § prayoginipun: mirungga. (kembali) |
45 | § kirang sawanda, kawêwahan: a [ajokna]. (kembali) |
46 | sêmbahyang. (kembali) |
47 | wong. (kembali) |
48 | dados. (kembali) |
49 | § prayoginipun: tutuping. (kembali) |
50 | § prayoginipun: kantun. (kembali) |
51 | § prayoginipun: anggenèki. (kembali) |
52 | § prayoginipun: duk. (kembali) |
53 | § prayoginipun: ngunandika. (kembali) |
54 | dèn. (kembali) |
55 | karbèn. (kembali) |
56 | mlêbu. (kembali) |
57 | § prayoginipun: kerut ing. (kembali) |
58 | § prayoginipun: anggathung. (kembali) |
59 | § tape? (kembali) |
60 | § prayoginipun: darapon. (kembali) |