Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137)

Judul
Sambungan
1. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998. Kategori: Arsip dan Sejarah > Galeri.
2. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 001–026). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
3. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 027–035). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
4. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 036–038). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
5. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 039–042). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
6. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 1-2: Pupuh 043–047). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
7. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 048–053). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
8. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 054–057). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
9. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 058–063). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
10. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 064–065). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
11. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 3-4: Pupuh 066–084). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
12. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 085–108). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
13. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 109–123). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
14. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
15. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 138–160). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
16. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 161–187). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
17. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 188–207). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
18. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 208–228). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
19. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 229–248). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
20. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 249–264). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
21. Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 7-8: Pupuh 265–280). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
Citra
Terakhir diubah: 31-05-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

124. Kinanthi

1. ya ta wau lampahipun (289) | Mongraga praptèng pêsisir | ardi Bungas pagêbyugan | pawukiran alit-alit | raryan anèng ardi Bungas | pagêbyuganing jêladri ||

2. ardi Putri wastanipun | watu karang parang curi | bintaro lawan kucila | tan ana liane kang wit | lambunging ardi gumrajag | umili nêmpur ing kali ||

--- 5-6 : 82 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 1 dari 41

3. kali Kelor tan patyagung | alit anjog ing jêladri | sami grajagan singarga | nut lêmpitan suku ardi | kêpagol pangoling sela | gumarujug jog jêladri ||

4. sandhaping grojogan ranu | wiwara gua awingit | kagêbyug alun sêgara | dadya gua tan kaèksi | lamun yèn alun nuju rat | katon guane singinggil ||

5. Ki Baulapa umatur | punika wontên gua writ | tan kenging kambah ing janma | winastan gua Songpati | saking èwêding kang mêrga | kapêpêtan ngandhap nginggil ||

6. ngandhap alun samodra gung (290) | inginggil grojogan kali | punika ingkang sênêtan | ki agêng ing Bêngkung nênggih | tan wontên tiang kang bisa | mêriki maring Songpati ||

7. pan amung Ki Agêng Bêngkung | Sèh Mongraga ngandika ris | ki agêng kang sira pajar | ingêndi sêsananèki | apa wong amara tapa | pira wayahe kang janmi ||

8. kang liningan lon umatur | Ki Agêng Bêngkung puniki | inggih sujanma mêrtapa | anèng ardi Imagiri | sêjatinipun punika | kangjêng sultan ing Mêtawis ||

9. Jêng Sinuhun Sultan Agung | puruitèng Imagiri | yèn wus dènya siniwaka | kukuwu nèng Imagiri | asênêt nèng kasamunan | wana ing Bêngkung Magiri ||

10. anama Ki Agêng Bêngkung (291) | tanpa kanthi dènya nêpi | anungge nêkung priangga | tan ana ingkang udani | kadhang tiang pêdhusunan | kang uning sêtunggil kalih ||

11. tan wruh yèn puniku ratu | Sultan Agung ing Mêtawis | tan mantra-mantra narendra | pêngagêm tuwin kang warni | lir saluguning pêndhita | kêpara sêpuh akaki ||

12. sanès dede kaotipun | lawan yèn mios tinangkil | bagus tan kêna ing tua | taruna cahya nêlahi | jêng sultan ing Ngèksiganda | kêlangklung sêkti awingit ||

13. Sèh Mongraga ris amuwus | abdine kangjêng sang aji | paran tan ana uninga | mring ahline sri bupati | Baulapa aturira | inggih tan wontên udani ||

14. wontên sêtunggil ranipun (292) | Tumênggung Wiragunèki | kang asring-asring umarak | mring Kyagêng Bêngkung Magiri | yèn dhangan karyaning nata | lajêng mring Bêngkung pribadi ||

15. tanpa rewang praptanipun | marêk marang sang palinggih | pan winulang rèhing praja | patrap ngaulèng nêrpati | ki agêng langkung sihira | sring binêkta mring Songpati ||

16. tuwin marang lianipun | pêtilasan sêdayèki | pêsisir wukir wanarga | sakèh kang wêrit awingit | Ki Tumênggung Wiraguna | kikinthil datan mangêrti ||

17. marang ki agêng ing Bêngkung | puniku yèn narapati | Sèh Mongraga lon ngandika | saking wingitirèng aji | ratu agung waliullah | anggêlar kêramat haib ||

--- 5-6 : 83 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 2 dari 41

18. pan iku ana satuhu (293) | paribasaning pralabi[1] | sêrati tan wruh dipangga | kêmasan tan wruh ing rukmi | kang kadya Ki Wiraguna | tan wruh ing ratu dèn kinthil ||

19. mêngkana malih amuwus | payo masuk ing Songpati | ing di mêrgane mring gua | gua kasaban ing warih | mangke kêlamun alun rat | kêdah rikat lampahnèki ||

20. nanging ta mênawinipun | gua punika aisi | angling nadyan mêngkonoa | narah marang sang linêwih | manira angalap bêrkah | witne sukur wah utami ||

21. sigra masuk Sèh Mongluhung | lan santrinira tan kari | wus prapta sajroning gua | sumingêb katampêg warih | alun ngêsuk ing jro gua | rakiting gua writ wingit ||

22. pan sela itêm sauyun (294) | apêtêng dalêm nglimputi | tan pati wiar godhagnya | antara dangu sêkêdhik | ngrêrêmêng sêmada padhang | wontên kori kang kaèksi ||

23. ting pêlongo samya pintu | kanan keri miwah nginggil | patuting kori akathah | kang benjo bundêr pêsagi | têlundhag undhak-undhakan | sêkilan wiaring kori ||

24. lus-lusan apatut-patut | dinuga tan sêdhêng janmi | lan wontên sêtunggil lawang | anèng sor marêp mênginggil | patute kadya kêluwat | ngêluwêng angraras ati ||

125. Mijil

1. Sèh Mongraga nèng gua Songpati | jênêk tyasiranon | lir tan nyipta umijil sing gène | linging dria layak jêng sang aji | jênêk nèng Songpati | pêtilasanipun ||

2. angandika mring santrinirèki (295) | lah cobanên kono | lêbonana lawang gua kabèh | paran cèthèk[2] lawan jêronèki | Wrêgajati aglis | Gorajati masuk ||

3. nora sêdhêng awak dèn ring-iring | ganti-ganti wong ro | pinêksa-pêksa tan sêdhêng kabèh | winêratan kori kanan keri | myang kang ngisor dening | sangêt sêsakipun ||

4. Sèh Mongraga sigra anglêboni | kori kang mêngisor | apan sêdhêng kewala anggane | pan kêpara logro wus lêstari | glis wus tan kaèksi | amblês ing asamun ||

5. santrinira katri anututi | tan ana sêdhêng wong | saya mingkup lawang pêngrasane | Baulapa lawan Wrêgajati | miwah Gorajati | dadya samya tunggu ||

6. Sèh Mongraga dènira umanjing (296) | jro gua mêngisor | tri ari tan ana wêkasane | ngampad nètèr nunjêm maring bumi | nut pangol sela lit | kang samya mêndhukul ||

7. wusnya tigang dalu tigang ratri | Mongraga anèng jro | wontên pangol sela lus agêdhe | kandhêg raryan nèngriku alinggih | angaringkên kapti | têpakur pitêkur ||

8. asru pêtêngira anglamputi[3] |

--- 5-6 : 84 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 3 dari 41

angganya tan katon | pampêt ilang sirna wêranane | datan ana lilabing pangiksi | sira Sèh Mongragi | ngikis raosing hyun ||

9. mathêt kaênêngannya tan mosik | syuh tyasira mansoh | nir tan ana labêt saciptane | camplêng komplang angganya ngêlithik | wus datanpa kardi | kantu ingalimut ||

10. tigang subuh layaping awingit (297) | ngêningkên pêndulon | ing antara sajroning panane | ana sabda tanpa swara dêling | walia ywa lari | dudu jalaripun ||

11. narendra gung Ngêksiganda pêsthi | karya jalar ing don | nir tang ingrèhira wus bêrêsèh | pan sêsangat sangêting mèmèti | ngangrêm ing Songpati | mèh panêtêsipun ||

12. Sèh Mongraga dènira tarêki | tanajulira lon | wus mêngkana nisirèng amêne | angalêsêd dènira alinggih | micarèng jro galih | ki apa tan uwus ||

13. mêksih amblêng kang luwêng Songpati | anunjêm maring sor | sapa ingkang bisa ngandhasake | baya namung Jêng Sultan Mêtawis | ingkang wus linêwih | wasis ing rèh samun ||

14. pan mêngkana Ki Sèh Amongragi (298) | dènira nèng kono | dadya nêm ari rêke lawase | tyasira wus tuntas ing pangiksi | gya wangsul mênginggil | nut watu mêndhukul ||

15. pêmanjatira dadya tri ratri | mijile saking jro | prapta panggya kêlawan santrine | Baulapa lawan Wrêgajati | Gorajati sami | sukanirèng kalbu ||

16. Baulapa aturira aris | amba gung kêwatos | kantos sangang dintên ing lamine | gèn paduka sênêt nèng jro bumi | mangke sampun mijil | langkung sukur-sukur ||

17. ambakipun amba tiang ngriki | yêktinipun tan wroh | ing Songpati pan dèrèng marang ke | sawêg lawan paduka puniki | lamun nguni-uni | ing pawartosipun ||

18. Sèh Mongraga angandika aris (299) | pan iku luwih jro | lakon têlung dina mudhun bae | durung kandhas mêksih anglèng bumi | sun rêrêb tri ratri | gya manira wangsul ||

19. manjat têlung dina prapta iki | wong têlu anjomblong | myarsa Sèh Mongraga andikane | angling malih lah wus payo mijil | sing gua Songpati | kang liningan gupuh ||

20. pan umiring ing Sèh Amongragi | wus mêdal saking jro | ngantya rading alun samodrane | glis lumaris napak parangcuri | nèng parang pêsisir | sang anom nèngayun ||

126. Sinom

1. ya ta Ki Sèh Amongraga | ingadhêp santrinya katri | nèng sandhaping wit kucila | mêmênthèr sumuking rawi | andikanira aris | ingêndi malih kang samun | guardi pêtilasan | kang liningan matur aris | inggih kathah kewala kang tilas-tilas ||

2. lajêngipun sapêngetan (300) | kang samya wêrit awingit |

--- 5-6 : 85 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 4 dari 41

mapan akathah punika | guardi ing wana Giring | tan wontên kang nglangkungi | kadi kang paduka jujug | Manganti ing Maladan | pun Cêlor lawan Songpati | mung punika gua kang gawat kaliwat ||

3. ya ta malih angandika | èh Baulapa sirèki | wus sun trima lakunira | tuduh tumutur ing kami | mulih andum basuki | sun arsa laju lêlaku | marang ing Kanigara | Baulapa matur aris | pun kaula kêdah andhêdhèrèk lampah ||

4. tan nêdya mantuk mring wisma | kaula adrêng tut wuri | Sèh Mongraga lon ngandika | lah ya wus sukur sirèki | anut wong kawlasasih | lan sira sun lih aranmu | Damarjati prayoga | matur nuwun kang sinung sih | dan umangkat mring Cêlor pondhokanira ||

5. kyai guru Jamil Jamal (301) | nèng Cêlor ingkang winarni | sêlawe dina dènira | tinilar ing Sèh Mongragi | saya wêwah kang santri | akarya têtarub agung | ambanjêng langkung wiar | kang ara-ara aradin | ing lêlêngkèh ardi Cêlor kaèbêkan ||

6. têratag tarub bêlarak | angêndhêng singgrêng tulyasri | wiarira winêtara | têlung pêmbandhil pêsagi | santrinya jalu èstri | apan wolulikur atus | têngah wisma gonjongan | pan joglo agêng winêlit | kang minangka masjid lamun Jumuahan ||

7. kêlangkung mukti wibawa (302) | kyai guru Jamal Jamil | sinêmbah ing santri kathah | kêndhurinya sabên ari | ratri ujrat kêndhuri | alêlagon sru gumuruh | emprak agêgabusan | pangeram-eram angênting | sêdaya wong desa-desa kêgawokan ||

8. byar enjing sami bubuka | ramya dènya mênggak dikir | kalêngêr pating sulayah | saujare tumpang tindhih | jalu kêlawan èstri | wor-winor carub matimbun | kang katon jroning pana | tan ana wênèh kaèksi | mung Sèh Amongraga nèng dhampar ingayap ||

9. kinêbutan keri kanan | andum nuduhkên swargadi | ngapura donya ngakerat | mring kang samya buka dikir | satangine anangis | kêpengin kêlangkung ngungun | nuli munggah ing swarga | swarga gadhanganirèki | amêsthèkên uripe luput duraka ||

10. yèn sore samya jaranan (303) | wêlulang myang tampah tampir | kayu miwah wilah papah | solèd irus enthong ilir | kang samya dèn tunggangi | bêng-ubêngan jroning tarub | sirigan cocongklangan | obah dhadha malangkêrik | lênggut-lênggut angêlanggak langak-langak ||

11. liêr-liêr netranira | ambêcu tan ana angling | tingale salan[4] pêngrasa | lir wong anglilir angipi | pêngrasane nunggangi | jaran sumbrani umabur | ngayêngi ngawang-awang | andulu sawarga adi | pêtamanan samya ngunguwung sarwendah ||

12. kitri-kitri amangkawa | pêrdapa ambalêrêngi | samya rinamês ing jaran |

--- 5-6 : 86 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 5 dari 41

sêmbrani kang mêmangani | santri bungah kêpati | pêngrasane lir satuhu | yèn wus tutug mangawang | samya niup mudhun sami | dheang-dheang udhune anglêr kêpenak ||

13. lamun jog praptèng bantala (304) | byar pêndêlênganya salin | mulih pêndêlêngan sangan[5] saban | turangga mulih lir nguni | samya lungguh mangarsi | asila kapang atêpung | nèngarsane gurunya | Jamal Jamil kang siniwi | tan winuwus ya ta wau ingkang prapta ||

14. Ki Agêng Sèh Amongraga | lawan santrinira katri | Ki Wrêgajati kêlawan | Gorajati Damarjati | Wrêgajati wèh uning | lamun Sèh Mongraga rawuh | gupuh kang dhinawuhan | amêthuk kang lagya prapti | para lurah santri samya tumut mapag ||

15. wus tundhuk andhodhok nêmbah (305) | uluk salam Sèh Mongragi | sinauran santri kathah | gumuruh samya nauri | Damarjati duk mèksi | mring santri kathah angungun | wêwah jrih sungkêmira | sêdyandhêm kèrêm anggusti | santri kabèh dhodhok mire ngeri nganan ||

16. Sèh Mongraga gya tumama | nèng tarub agung miranti | nèng wisma joglo gonjongan | linangse ing sinjang putih | sêdaya apupuji | wulangun myat gustinipun | cahyane kilah-kilah | sumilak wênês awingit | ingkang sabên katon anèng pasuhulan ||

17. mêngkana Sèh Amongraga | ngandika mring Jamal Jamil | saiki apa wus dhangan | santrimu kang don birai | wuwuh pira kang prapti | wong padesan nurut gunung | kang liningan turira | inggih pangèstu sang yogi | kalih èwu wolung atus kathahira ||

18. akarya tarub punika (306) | ngling malih mring Jamal Jamil | lan desa ing Kanigara | paran kêna dèn ênggoni | lêgane kang duwèni | bêbêkêl Kanigarèku | desane saupama | dadia ênggoning santri | Jamil Jamal umatur samya anêmbah ||

19. jêng tuan adhawuh sabda | asung panggenaning santri | ing Kanigara kinêrsan | kaula sampun anitik | inggih langkung prayogi | pan punika bêkêlipun | wasta Wanamênggala | akathah krandhahirèki | ragi kapuara urut pawukiran ||

20. kang dombani pêparentah | karya têtarub puniki | Sèh Mongraga angandika | kon maju kêparèngarsi | Ki Jamal sigra nuding | mara majua umatur | sigra ingkang liningan | majêng tumungkul ngabêkti | Sèh Mongraga ngandika lir gula drawa ||

127. Dhandhanggula

1. ingong tanya marang ing sirèki (307) |[6] Wanamênggala pomahanira | ing Kanigara bêcike | para santri sêdarum | dimèn kumpul asalu pranti | nèng desa Kanigara | supaya mundhak gung | arjaning kêrajan desa | nêmbah Wanamênggala umatur sari | inggih dhatêng sumangga ||

--- 5-6 : 87 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 6 dari 41

2. tan sumêlang ing kêrsa sang yogi | lamun têksih pun Wanamênggala | kados tan cua kêrsangrèh | Sèh Mongraga amuwus | ia bangêt tarima mami | utama sêtyanira | sumarah karsèngsun | lan sira sun wèhi aran | ajênênga ya sira Si Tuhujati | kang sinung sih anêmbah ||

3. angandika malih mring Ki Jamil (308) | lurah santri kabèh dhawuhana | kon nêgor kayu kang gêdhe | sun karya mêsjid agung | dadya pêndhak ing dina iki | dêgna ing Kanigara | lah wis ta dèn gupuh | Jamil Jamal gya parentah | marang para lurah-lurah sêdayèki | samya matur sêndika ||

4. sigra lèngsèr sêkathahing santri | maring wana anêgori wrêksa | samêkta sagêgamane | rit bapang pêthèl wadung | pasah tatah samya miranti | santri lanang sêdaya | anêgori kayu | agêng-agêng rinêbahan | kumêpros lir gadêbog kewala sami | êmpuk datan rêkasa ||

5. miwah pênggawane tan ngawrati (309) | ampang lir nyangking kapuk sêkranjang | samya gumun sêdayane | adoh lan majadipun | adat atos awrat ingambil | mangka mangke mêngkana | tan rêkasèng bau | wêwatêse ingukuran | tinêtêsan lêlanjèn cathokan dhamis | rapêt tan ana rênggang ||

6. sirah gada bêbênthung kinancing | dudur pêngêncêng usuk pêngarak | dêlurung adon takire | blandar pêngiwanipun | samidhangan kang sunduk kili | dhanyang lambang pênanggap | goco saka guru | myang rawa cèlèng talundhag | jênêng pangimaman mimbarnya pinipil | inêb gêbyog ngêplukan ||

7. kêlowongan bêdhug gya winangkis | sêrambi myang gandhokira kanan | miwah pasrambèn parèstrèn | ramut sêdayanipun | wus rinagang tan ana kari | rinayap santri kathah | têlung dina rampung | laju kinèn ngadêgêna | anèng dhusun Kanigara wus rinakit | ancêre inganjêran ||

8. nulya binodhol rancangan masjid (310) | andêlidir sêlur sêsêmutan | kewala laju adêge | sami sêdintên sampun | srambi ngayun lan kanan keri | pagêr gêbyog korinya | rampung sêdaya wus | pinayu sêdintên dadya | bêlumbangnya ingilenan toya kali | langkung asri dêgira ||

9. pêlataran ngarsaning surambi | rêngrêng tinaruban ing bêlarak | sapêmbalang pênglajure | para santri andulu | langkung eram sakèhing janmi | tan mantra mêntas dadya | tana labêtipun | kadya wus lami taunan | kyai guru nulya[7] Cêlor tur uning | ingiring santri kathah ||

10. prapta ngarsanira Sèh Mongragi (311) | nêmbah umatur sampun kaula | paduka duta wiose | akarya masjid agung | dadosipun ing pêndhak ratri | punika sampun dadya | pitung dintên rampung | tan wontên ingkang kuciwa | saking sabda tuan kêlangkung rêspati | Sèh Mongraga ngandika ||

11. ya wus sukur alkamdulillahi | pêngrayape santrimu sêdaya |

--- 5-6 : 88 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 7 dari 41

wus sun tarima sakèhe | sesuk Jumungahipun | anganyari masjid kang dadi | dene panggonan ingwang | lir sabên katèngsun | ia anèng pêngimaman | lêlangsenên kadya mimbar ywa kaèksi | Jamil Jamal tur sêmbah ||

12. inggih sampun prayogi miranti | ya ta ing wanci akiring asar | Sèh Amongraga kêrsane | pindhah mring masjid agung | dan umangkat Sèh Amongragi | ingiring santri kathah | sêlawatan umyung | lêlagon landhung lon-lonan | ngayad-ayud rampak tan ana sarênti | gumêr arum swaranya ||

13. singirira pan kalimah kalih (312) | ingurung-urung ing keri kanan | santri pangarsa lampahe | wus praptèng masjid agung | Sèh Mongraga lagya lumaris | ingiring para lurah | keri kanan pungkur | kadya pêngantèn inarak | Sèh Mongraga ing mêrga pan sampun prapti | masjid gung Kanigara ||

14. tumamèng pangimaman Mongragi | tinangkuban langse tundha tiga | rinangkêp gubah langsene | santri samya umasuk | mêksih samya lêlagon singir | lungguh têpung akapang | myang sêrambi pênuh | dêlah ing tarub mêlatar | nulya suwuk kang samya sêlawat singir | gya kinèn jêjaranan ||

15. ting caremplo anyengklak turanggi (313) | jaran wêlulang myang ilir tampah | wilah papah irus solèd | bugêl kayu lan munthu | pan sêdhengah dipun tunggangi | jalu èstri lan bocah | nunggang kêlud sapu | pra samya jaran-jaranan | tan karuhan lurah santri jalu èstri | kadya êmprit anêba ||

16. bêng-ubêngan gumrêdêg swara tri | nulya mêdal kambu abubulan | ngetan mring Cêlor parane | kumêrab gumarubyug | kèh embane nongklang anirig | mêndhapan ajojogan | adhean kang mamprung | angêtepang nongklang wêdhar | kèh solahe santri berag ambêsusi | solah murwèng turangga ||

17. obah dhadha srêg anumpang kèli (314) | amêthèngkrèng miring taricigan | kaluyuran angêlètèr | anyunguk lêngud-lêngud | wiragane anèng turanggi | andhangak langak-langak | wênèh manthuk-manthuk | ayab-yaban ting kêreyab | para santri praptèng Cêlor lêngkèh ardi | têtarub ngara-ara ||

18. dêr-idêran sêkathahing santri | samya ambêcu tan ana ngucap | netrane mêringin kabèh | namung kêsruging suku | gumarêdêg kadya rug ardi | anglarug bêng-ubêngan | jroning tarub agung | atata tan salang-tunjang | rêke sami kewala pêngrasanèki | leledhang maring tawang ||

19. mêratani kang markata ngrêmik (315) | kadya kitri munggèng pêtamanan | ngêndhêng ngunguwung pagêre | gumilap abra murub | ana kumalêndhêng lir lungsir | manjêthi raras pita | awilis bang wungu | jalada ujwala maya | maya-maya andrawela angawêngi | tumeja majang wulan ||

20. kèh kaèksi saisining langit | ambalêrêng obar-abir endah | nêmbe myat mega rumêmbe | sêdaya pan kadyèku | sami salin pêngrasanèki |

--- 5-6 : 89 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 8 dari 41

pan kokonanging mata | kang dadi pêndulu | neka-nekaning paningal | katon taman-taman adining pangiksi | kaya ia-iaa ||

21. wanci tunggang gunung sang hyang rawi | samya aniup saking gêgana | liêr anglêr pangrasane | kêmput sêdaya mantuk | saking Cêlor marang ing masjid | praptèng natar taruban | ajêjêl supênuh | mudhun saking patunggangan | ting cêkekal byar mulih sawèntèhnèki | pêndêlêngira saban ||

22. jaran mulih lir ajale nguni (316) | para santri wus tata angayap | nèng mêsjid srambi tarube | nulya sami akukus | olah-olah akarya bukti | wus matêng amêmangan | miwah kyai guru | akathah punjunganira | saking dhusun-dhusun ingkang têbih-têbih | rampadan jodhang regang ||

23. kèh kang atur-atur pan anggili | balêbah sêkul ulam panganan | ki guru langkung muktine | pra santri mamah-mumuh | anggalêmbus warêg kêndhuri | malênthi manthag-manthag | kèh balêndhing nyêmpluk | wêtênge pra santri kathah | ambêdhèdhèh kêmpung lêmpènge anjêmbling | labête krêp mêmangan ||

24. wanci bakda ngisa akirnèki (317) | ya ta kyai guru Jamil Jamal | ngumpulkên para santrine | kêrsa dikir maulud | sêlawatan ojrat ripangi | rahab malêm Jumungah | anèng masjid agung | ki guru mundhut tarêbang | sêlawe prah lan kêndhang pipitu tuwin | angklungira sêwidak ||

25. pinilihan lurah santri-santri | kang samya bisa narêbang ngêndhang | wus samya miranti kabèh | trêbang kêndhang myang angklung | sampun sami samêktèngarsi | ki Guru Jamil Jamal | alon dènya muwus | sarwi anyêntak tarêbang | lah wis payo padhojrat lagon ripangi | pra santri tur sêndika ||

26. kyai guru ambawani dikir | ngêlik sajak Karang kabuyutan (318) | kalimah loro bawane | lagone sêkar gadhung | swara kalih sora agilig | kadi swara sêtunggal | saking mor abarung | ulone rada mêjana | lêmpêng asru ngêlik angêbêki masjid | la illaha illalah ||

27. nulya kabèh santri naurani | sru gumuruh lir pangriking kala | gêdhor sakane sinèndhèn | barung têrbang patlikur | kêndhang pitu angguguk nitir | gumêr angklung sêwidak | wor swara gumuntur | ngêmandhang ngêbêki tawang | ajêguran lir bendrong grahana sasi | arame gogobyogan ||

28. tanpa rungyan sru swaraning santri | wor lan gêbyuring alun samodra | dènya talu sêdinane | santri rahab kêlangkung | cipta datan kêsêl jrit-anjrit | mêngkana wus antara | dangu nulya suwuk | aso samya sêsambenan | nginang udud wênèh santri ngêbayani | ngrukti wedang panganan ||

29. wedang têmu pan kinaduk lêgi (319) | cèrèt lan cangkir namung rong dhulang | sêdhulang mring guru dhewe | miwah pangananipun | kalih wadhah isi mêpêki | maring guru sêwadhah | kang sêwadhahipun | mring santri sêdayanira | cèrèt wedang panganan ki guru angling | payo ing kono padha ||

--- 5-6 : 90 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 9 dari 41

30. ngoyag-oyag janggut ngêlus gusi | santri sêdaya èwêd saurnya | wedang panganan sêpele | tan ana kang umatur | angling aris Ki Jamal Jamil | dhulang mara midêra | ladènana gupuh | santri kabèh kang wêrata | aja kongsi dadi gawening pra santri | ubêngêna priangga ||

31. sigra dhulang cèrèt lawan cangkir (320) | angayêngi sakèhing santrinya | cèrèt angêcuri dhewe | yèn kêsuwèn tan nginum | irungira dipun êcuri | ing wedang gêragapan | gya ngombe calêguk | miwah dhulang pêpanganan | midêr dhewe santri ganti anjuputi | sasênênge priangga ||

32. wedang panganan lari pribadi | mêksih wutuh tan kalong pinangan | ijèh bae ijèh bae | santri warêg sêdarum | datan ana kurang nyênyamik | samya gawok sêdaya | mring kawignyanipun | kyai guru Jamil Jamal | tuhu lamun kêwasa èdi sayêkti | ngluwihi guru kathah ||

33. ya ta kyai guru Jamal Jamil | yèn wis aso payo padha lêkas | pra santri sêndika ture | adan lêkas bawa sru | wong sêlawe bawa asingir | bismillahi amina | lillahi amanu | tinampanan santri kathah | bismillahi hi amana bismillahi | amana mana lillah ||

34. sarta kêndhang trêbang angklung ngênthir (321) | samya angantêb pênabuhira | lir bêdhah brah tarêbange | pong ping pêk dhêng dhung brang brung | plak plak plak blang kêtongting tong gring | thung plêk thung plêk dhêng dhung brang | plak plak klir klur thir thur | krak clung krak clung blang prung prung brang | grug ngug grug ngug pyak byang pyak byang dhang thung thung gring | pêp pêp bah dhung brang dhung brang ||

35. rame gumuruh gumêdêr atri | tan etang rak sru sinuak-suak | jalwèstri rare sêdene | tan ana santri minggu | samya suka bingah kêpati | samyemprak gêgabusan | myang sumbu-sinumbu | agèsrèk udêr-udêran | sasênênge pêpênthungan linggis wêsi | kang ajur kang wêntala ||

36. kêkancuhan nora pilih tandhing (322) | èstri mungsuh rare miwah lanang | mungsuh lawan èstri rare | ana sêbabagipun | padha tua lan padha cili | wadon samya wadonan | samyemprak gêgabus | patèn-pinatèn tan beda | ingkang rênyêk ajur mumur rontang-ranting | gêtihe dêladagan ||

37. ingkang gosong binakar ing gêni | pating jalêmpah bathang kang emprak | tua nom pikun myang rare | ana kewala tatu | gêrêng-gêrêng sambat ngririntih | glangsaran kêlosodan | nangis kawlasayun | wong nonton gawok tumingal | pratingkahing santri angidab-idabi | kyèh jêngêr myang karuna ||

38. salang gumun tan ana mangêrti (323) | ana dhêlêg-dhêlêg gêtun mulat | norana cumuwit kabèh | mêngkana kyai guru | nuduh santrinira pawèstri | kinèn angidêrana | kabèh ingkang lampus | sarwi anggawa tarêbang | kyai guru nabuh angklung anèng wuri | nyênggaki kang aojrat ||

39. sarta santri èstri wus winangsit | pratingkahe soroge kapiat |

--- 5-6 : 91 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 10 dari 41

ojrat linagon sêmbene | iruping pangrasa wus | wus kêtampan mring santri èstri | mêngkana singirira | ulung sambêr ulung | yamole yahu maola | si ulung mati ngêlayung mole rokin | pidayakun mêngkana ||

40. swara kênya mêthit anjêlêrit | gêtas rênyah êngêse wilêtan | ambêlèr ati rasane | anganyut manis arum | angrês raras amuntir ati | lir pulung kapipitan | kang miarsa linglung | kumêsar manah dhêgdhêgan | ngondhok-ondhok kang singir kadya nangisi | mring kang samya kêbranan ||

41. sêmbada lan kang kadya nangisi (324) | wong ro saplak ulone tan gonjang | nyamlêng lan pêparikane | na tangis nglayung-nglayung | ing tangise wong wêdi mati | anangis ngaruara | wêdi lara lampus | gêdhongana kuncènana | yèn wus pêsthi ya hu Allah ya illahi | mangsa wurunga pêjah ||

42. aja sira turu-turu lali | bangun bêdhug têlu atangia | mujia ing Pangerane | sucèkêna badanmu | lah dusana banyu rabani | jasmani bilasana | gêragatullahu | banyu saraban tahuran | sukma jati eling sêjatining urip | mulya jati wasesa ||

43. sampurna mulya têmahan jati (325) | jati têmahan mulya sampurna | wong dunya balia manèh | mring dunya kamulyanmu | tolihên kêkasihirèki | hêm hêm hêm lah tangia | ayu ayu ayu | mêngkana pangojratira | èstri roro kapat guru Jamal Jamil | sawusnya têpung gêlang ||

44. ingkang samya pêjah miwah kanin | sampun sami mulya sêdayanya | purna lan wingi unine | samya emprak abikut | têrbang magênturan sru muni | kêndhang siblon[8] tataban | bêbanggèn kang angklung | kang emprak akiprah-kiprah | wênèh ting cêlolo nyêluthu authi | anjongkit jingkat-jingkat ||

45. suka-suka sakèh kang ningali | wong desa-desa katêmbèn mulat | durung wruh sajêg umure | kabèh tan nêdya mantuk | cipta rêmên masuk birai | urut wong pêgunungan | jalwèstri kumêrud | tan ana rade sêdina | saya wêwah mawêwah kèh masuk santri | mring krajan Kanigara ||

46. wus antara dènira ripangi (326) | lingsir dalu wanci bêdhug tiga | agupruk nêsêg lagone | ngêndhêlong nulya suwuk | langkung ngatêk babakanèki | santri aso sêdaya | mêntas lagon dangu | samya ngaring-aring napas | lurah santri ana ingkang ngêbayani | mêdalakên ambêngan ||

47. rolas ambêng mêjana gêngnèki | lan ambêng panganan rolas dhulang | kinêpung ing santri akèh | rongèwu wolung atus | kyai guru ingkang dongani | amine bal-ambalan | ramyambata rubuh | sawusira dinonganan | kyai guru Jamal Jamil ngling anuding | wis bagenên kewala ||

48. yèn kêmbula angêpung kêndhuri (327) | sêsak tanganmu nora kacakan | bêcik ngur baginên bae | agampang nora ewuh | tur wêrata padha ngijèni | anyêtampah-nyêtampah | sapangananipun |

--- 5-6 : 92 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 11 dari 41

sigra para lurah-lurah | nuding ngambil kêndhuri aganti-ganti | ambêng tan têlas-têlas ||

49. wus wêrata sêdayaning santri | cukup myang rare samya nyêtampah | camplêng datan kurang luwèh | kabèh wong padha gumun | kasêktène ki guru kalih | ya ta nulya bubaran | arip sami turu | kang nonton mulih soangan | sêdyanira mulih ngambil bêras pari | bumbu myar[9] arta sinjang ||

50. sêdya wangsul umasuk birai (328) | samya kêpengin gampang sinêdya | dadya sêbarang ciptane | ing dalu tan cinatur | byar enjang gya bubuka sami | angguyêr kêpalanya | niba ting gêdêbug | lapake anênggak napas | anggêlasah asungsun timbun matindhih | lir babadaning pisang ||

51. wor-winor lan jalu miwah èstri | sêdhengahnea kang kêtindhihan | kang kawudan bêcik bae | tan ana ukumipun | wus tatane wong dul birai | singa mênang sualnya | silasilahipun | santri kang kasor èlmunya | asrah jiwa raga myang bojonirèki | katur sumanggèng kêrsa ||

52. yèn ta ana karêpe ki santri | amêngarah èstri sengahnea | tan ana walêr sangkêre | kenging kewala wor hyun | wus mêngkono tabiatnèki | anggêr luhur kawruhnya | kang kasor sumungku | angguru ngakên panutan | tan rumasa malang sakêrsanirèki | badan datan sêwala ||

53. antara wus dangu dènya mati (329) | kongsi gumatêl-gatêl kang surya | lingsir wetan pênglilire | tangi pati[10] badêngus | dhêlêg-dhêlêg barêbês mili | kêsotan ngunjal napas | aso ngangsur-angsur | myat swargane saya cêdhak | samya cipta ge-age manjing ing swargi | mila tan etang gombal ||

54. nadyan ngrabèt anèng dunya ngriki | wus bungah myat badhe minggah swarga | ia besuk ing kanane | ing sandhang nora ngingus | mila sami pating sêluwir | kêmul bêbêd nêrima | amoh-amoh cukup | sawusnya samya bubuka | para santri samya adus maring kali | kali Kelor kèbêkan ||

55. ting kêcêbur ciblon sarwi dikir (330) | gela-gelo lêlagon abungah | wor suh tan ana sisigèn | saking kranallahipun | nadyan siwo-siniwo kenging | pan kosok-kinosokan | èstri lawan jalu | guguyon bèbèk-bèbèkan | asêsamur siratan banyu pra santri | jron banyu gêgarapan ||

56. egal-egol gobag-gabig dikir | rada tilase wong mêmênculan | brêkat wor lanang wadone | dhasar datan sinêrtu | kulinanya jalu lan èstri | tan ana winangênan | nir tan ana kukum | mila ing pratingkah lumrah | kang mêngkono mêngkene tan dèn wangêni | tatane wong dul-dulan ||

57. wusnya tutug dènya dus pra santri (331) | samya mêntas ngambil toya kadas | ana ingkang banjur bae | tan nganggo toya wulu | dènya mangkat salat mring masjid | norana ragan-ragan | mêmeretan bêsus |

--- 5-6 : 93 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 12 dari 41

kêmul bêbêd bae dadya | santri kalih èwu wolung atus luwih | sandhangnya ting kêrompal ||

58. nora nana kang marênèng siji | saking suka rênaning pênrima | tur saking nora gablêge | rupane sêbut-sêbut | kêrêp mangan tan dadi daging | kuat-kuate nyandhang | ukur bae wutuh | kèh ngangge tambal-tinambal | sêprandene atine kaya wong sugih | abungah suka rêna ||

59. ya ta sêkathahe santri-santri | kang mring masjid salat jumuahan (332) | sêpênuh jaba jêrone | awit kang salat wulu | namung lajêng kewala dikir | gumêrmêng tanpa rungwan | tan antara bêdhug | dêrandhang wus samya pêpak | sinalahan bêdhug cêp tan ana muni | gya Jamal mangasiral ||

60. amêthènthèng ngalangakên êcis | praptèng akir dènya mangasiral | donga lingindil Islame | aminira gumuruh | kyai guru Jamil ngajoni | munggah kutbah ing mimbar | ingadanan sampun | apan kutbah walisana | swara agêng êmpuk gumrêmêng rum manis | dangu dènira kutbah ||

61. wusnya akir lajêng donganèki | rame amine ambata rêbah | sawusnya tamat dongane | ki guru Jamil gupuh | kamat sigra sakèhing santri | ngadêg pêrlu jumuah | muballahe asru | jêng linuhung Sèh Mongraga | angimami nulya angangkat usali | parêlal jumuatan ||

62. rakaatin imaman lillahi (333) | tangala Allahu Akbar nulya | muballah asru takbire | sêdaya ngangkat pêrlu | jawi lêbêt wus sami takbir | kang nora bisa samya | enggok-enggok lumbu | tumut rubuh-rubuh gêdhang | nora nganggo êmèl sapraboting takbir | milu awak kewala ||

63. ngadêg rukuk sujud miwah linggih | tiru-tiniru kiwa têngênya | tan bisa sarêng solahe | barkate wong lailu | kang dèn aji namung birai | ngucap dikir kalimah | salat dèrèng surup | anut ingarêp kewala | kang tan pêgat dikir andrêmimil ririh | badane asêmbahyang ||

64. Sèh Mongraga dènira ngimami (334) | sawusing patekah suratira | ina anjalna awale | watini akiripun | adêgira dipun kunuti | tahyat anulya salam | bakda salatipun | arahab puji dikirnya | wus pêragad lajêng sêsalaman sami | angadêg bêng-ubêngan ||

65. Amongraga tan bisa ngoncati | astanira anggathung kewala | rinêbut salam wong akèh | jalu èstri ngêrubut | sawusira salaman sami | kang bisa nulya sunat | bakdiatanipun | sampunira bar jumuah | gya kêndhurinira apêm winêradin | akèn ing santri kathah ||

66. ngênêm tangkêp wong sawijinèki (335) | têmpelanganing godhong akêkah | apêm mabur mara dhewe | wêrata sêdaya wus | jalu èstri myang rare alit | tan susah andum bêrkat | prapta dhewe sampun | bubar mring panggonanira | wancinira rare ngucul para santri | samya berag-beragan ||

--- 5-6 : 94 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 13 dari 41

67. kyai guru kêrsa mring jêladri | kumêbul santri ngiring sêdaya | jalwèstri marang gurune | kambu mring samodra gung | pan kumêrab lampahing santri | antara saonjotan | saking pondhokipun | praptèng têpining samodra | kêrsanira kyai guru Jamal Jamil | ngêrumbah amèt mina ||

68. alon muwus ki guru mring santri | kabèh lah payo padha ngêrumbah | mèt mina mênawa olèh | ki guru karya prau | janur kuning kang dèn tunggangi | nuding santri sêdaya | kinèn amêrau | ngêrumbah maring samodra | sigra samya mêrau kèh warnanèki | kang mrau godhong dhadhap ||

69. sawênèh kang mrau godhong wringin (336) | miwah wilah papah tatal ron tal | godhong nangka lan godhong prèh | kang mrau sêpah têbu | godhong suruh miwah cêlumpring | santri sêdayanira | wus samya anyêmplung | kang mêrau wulu êlar | wus manêngah kang samya ngêrumbah mancing | jêkak-jêkèk nyêkekal ||

70. samya bungah-bungah olèh mancing | angêlangut nèng têngah lautan | nutug sêparan-parane | silêm dharatanipun | kang katingal toya lan langit | katêmbèn pratingkahnya | wruh têngahing laut | ngênting suka bingahira | wruh sakèhing iwak sêgara sêkalir | gêng alit warna-warna ||

71. gêng sêgajah saomah sakonthing (337) | aliwêran myang sêgunung anak | gawok mulat pêngrasane | tan mamang lir satuhu | sêjatine anèng gigisik | mangkag-mangkug wus kadya | amêlahi prau | awake tan lunga-lunga | lungguh bae moyag-moyog egol gigir | netrane rêm-rêm ayam ||

72. kang mêngkono pratingkahing santri | pan gunane guru Jamil Jamal | ngarup[11] sakèh pêngrasane | kang dèn irup tan surup | ing cinthunge Ki Jamal Jamil | susulap èlmu karang | mrih mangunahipun | kèdhêp sêpadhaning janma | ingkang andon cipta pêngrasane minggir | saking têngah sêgara ||

73. angsale ulam dènira mancing (338) | wus pinangan nèng têngah laut |[12] têlung dina pêngrasane | warêg tan mangan sêkul | amung ulam sabên binukti | warêg iwak samodra | ing pêngrasanipun | wus samya praptèng pinggiran | samya mêntas nut alun anèng gigisik | byar pêndêlêngan saban ||

74. kyai guru parentah mring santri | malah samya kinèn jêjaranan | kadya saban pratingkahe | myang nunggang ambèn lêsung | gêdhèg galar pêngaron kêndhil | miwah anunggang lincak | myang lawang pyakipun | ambodhol umah sêtunggal | umahe wong gawe uyah ing pêsisir | rinêncak tinunggangan ||

75. pan kumêrab sêkathahing santri | gumarêdêg kang jaran-jaranan | samya mabur pêngrasane | ngungkuli samodra gung | angayêngi ing awiati | myat ngawiyat sêgara | sêparan anglangut | wruh wiare ing samodra | myang jêmbaring langit pêngrasanirèki | wruh surya manjing mêdal ||

--- 5-6 : 95 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 14 dari 41

76. mayêng-mayêng langlang marang langit (339) | nusup alas sasêlaning lintang | taman-taman adi aèng | anunggang ambèn lêsung | pêngrasane jêmpana joli | êmpyak katon wimana | myang puspaka murub | miwah pêraboting jaran | abra murub dêlah jarane sêmbrani | gumilap kadya kilat ||

77. kabèh mêncorong ambalêrêngi | tur ta iku angrêrèwèng êmpyak | ambèn lincak lawan gêdhèg | lumpang alu myang lêsung | ian lawang lan patangaring | kang samya dèn dhêdhabyang | wong roro têtêlu | miwah wong nêm wong sêsanga | anggêgèwèng sêdaya ginawa mulih | mring dhusun Kanigara ||

78. ting kareap gumrêdêg lumaris (340) | samya ambucu tan ana ngucap | lir wong anglindur sajake | lumaku ting kêluyur | cangkêm mingkêm netra maringin | wus wruh adat wayahnya | dènira tumurun | sabên tungganging ancala | pêngrasane mudhun saking awiati | cumlorot lêr kêpenak ||

79. para santri wus prapta ing masjid | sarêng dènira mudhun tunggangan | byang[13] mulih dêlêngan wèntèh | kang lêsung mulih lêsung | kabèh mulih ajale nguni | sawusira mêngkana | pan samya angukus | lah-olah kang sêga jangan | wusnya matêng mêmangan pra santri-santri | wong kathah ting kucapah ||

80. bakda ngisa wayahe kang wêngi | Sèh Mongraga mijil sing krobongan | kyagêng anglela lênggahe | pangandikanira rum | marang kyai guru kêkalih | mêngko padha singiran | pêpakna santrimu | kang rahab dènira ojrat | manira yun wruh solahing santri-santri | kang padha tarêbangan ||

81. guru Jamal Jamil matur aris (341) | nuwun sêndika sumanggèng kêrsa | sigra anuduh santrine | ngumpul nèng masjid agung | ing surambi têtarub jawi | santri akèh akapang | têlung gon alungguh | kinèn angumpul sêdaya | nèng sajroning masjid wus tata miranti | têpung salurah-lurah ||

82. pandam sèwu amyang amêrapit | sabên kang saka sêtunggal-tunggal | dian sèwu sêdayane | ki guru Jamil muwus | rada sompok gonmu alinggih | pagêr gêbyog ingarsa | bêladhahên gupuh | tawingêna keri kanan | sigra para santri ambêladhah aglis | rampung sami sêkala ||

83. pan wus ombèr kang sami alinggih (342) | masjid têpung ing srambi akapang | ki guru pangandikane | mundhuta têrbang satus | lawan kêndhang sèkêt dèn aglis | lan malih amundhuta | angklung têlung atus | kang liningan para lurah | gupuh nuding mring santri sigra lumaris | tan dangu praptèngarsa ||

84. katur kang têrbang mring guru kalih | wus pininta santri kang narêbang | sèkêt santri èstri bae | sèkêt kang santri jalu | lawan sèkêt ingkang ngêndhangi | kang angklung kathahira | santri têlung atus | nulya lêkas sêlawatan | bismillahi hi amana bismillahi | amana manalillah ||

85. sinauran gêr swaraning santri (343) |

--- 5-6 : 96 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 15 dari 41

tri gumuruh gumlêgêr lir gêrah | kadya rug parbata lèngsèr | barung tarêbang satus | kêndhang sèkêt angklung sru angrik | kumruwuk tanpa rungwan | gumrah pong bur pong bur | plak blang plak blang brung brang brung brang | thung plêk thung plêk klur klur thir thur dhêng dhung dhung bring | pyak pyak byang pyung byang pyung byang ||

86. wong padesan akèh samya prapti | lakon sonjotan kalih onjotan | samya ngrungu gumuruhe | ingkang lakon sêbêdhug | kang sêdina angêlonloni | prapta lajêng anyabat | awis wangsul mantuk | mêngkana dènira ojrat | santri têlung èwu patang atus nênggih | kang nonton langkung kathah ||

87. lêkas rambah-rambah dèn empraki | maju satus-satus kang angemprak | rarywalit jalu èstrine | karyeraming pêndulu | gêgabusan têb-têban sami | samya bakar-binakar | kang suduk-sinuduk | kang gonyèh myang kang wêntala | datan ana labête angganirèki | kang ajur rênyêk pêjah ||

88. kang tinêngkêr-têngkêr gêmbungnèki (344) | gêtih nêmbur-nêmbur dêladagan | ingkang kinêthok êndhase | ususe ngadhul-adhul | kuleweran anggigilani | kêpruk-kinêpruk samya | nyunyur tan kapupu | kinumpulkên bangkenira | ingkang mênang mundur rèrèn samya linggih | ki guru sigra ngatag ||

89. kinèn numpuk kayu lawan wêlit | sigra rinukti sami sêkala | sinulêd ing obor age | ingobong bangkenipun | gêni mulad-mulad andadi | sundhul molo gêninya | urube gumrubug | wong nonton kêwatir mulat | nyana lamun lajêng kobar kang surambi | saking gênging dahana ||

90. kyai guru nuduh santri èstri (345) | sêkawan kang bêcik swaranira | lilima santri lanange | kang papat nabuh angklung | santri ingkang siji ngêndhangi | kang kinon sigra mara | angubêngi latu | nulya samya kinêthokan | gulunira tugêl bêd dhas tibèng siti | asindhèn gêlundhungan ||

91. rahnya lurah-lurah anyêmburi | sirah gêlenteran lir kekean | samya ngubêngi gênine | asingir nganyut-anyut | runtut barung datan sarênti | sirah sindhèn tan ewah | gêmbunge lumaku | kang narêbang mêksih nêrbang | miwah ingkang ngêndhang ngangklung mêksih ngênthir | midêr gêmbung kewala ||

92. gêmbung narêbang kipyah ngêpipir (346) | abêbanggèn sêlaning irama | kêndhang anduduk gêdhuge | angklung imbal kumlunthur | gêtih mêksih dêrawas mili | dhadha gigir ngadidang | jarit kêbês marus | sumêngêrên kang tumingal | ulatira pucat tan ana cumuwit | mêngkarag kamigilan ||

93. nêmbe tumon angebat-ebati | gêmbung mêksih lumaku kêpenak | êndhas gêlundhungan sindhèn | ngubêngi gêni murub | ngalik-alik swara rum manis | lir sambating lêlara | nangisi kang lampus | wong nonton samya ngrês mulat | ting salênggruk wênèh anjrit lir kêpatin | kèh kang kêrasa wêlas ||

94. sêmbada lawan swaraning singir | kadya suling barung rinêbaban | abêning gumrining ènthèng | wilête nganyut-anyut |

--- 5-6 : 97 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 16 dari 41

nadyan sami santri kèh nangis | singirira mêngkana | ana gêni murub | urube gêni nêraka | kang anglêbur dosane kang buka dikir | ngilangakên duraka ||

95. talêcêr jati urubing gêni (347) | rênuk jati kukusing pawaka | karêngês jati arênge | kayu badan Suksma gung | jati mulya langgênging urip | urip tan kêna rusak | ayu ayu ayu | mulya têmahan sampurna | byah cêndhala tiba lir mani kang kari | Suksma langgêng wisesa ||

96. wusnya singir santri kang ngubêngi | gêmbung sirah ambyur ing dahana | mrêkotok krunyus banène | têndhasnya[14] sami jêblug | kang ningali jêlih ih ih ih | Allah bismillah setan | prie kuwe iku | mêngko dadine kayapa | wusnya nêbut klakêp tan ana cumuwit | andongong kêgawokan ||

97. sami sidhakêp gumun ningali (348) | dahana murub pan dèrèng kêndhat | gumrubug kêlangkung mèntèr | ya ta ingkang tinunu | bangke santri kang sami mati | mêtu saking dahana | urip ting jarêdhul | dèn lokakên ingakathah | uwe-uwe bilah padha urip maning | surak asumyak-sumyak ||

98. myang têrbang kêndhang angklung sru muni | gêgobyogan duduk magênturan | lir grah gumuruh gora rèh | tanpa rungwan sangking syuh | wor aloke kang nonton sami | suka abungah-bungah | myat pratingkahipun | sêdaya micarèng nala | nora jamak ki guru sêkti aèdi | akarya pangebatan ||

99. kang angemprak angubêngi gêni | wus antara dènya bêng-ubêngan | nulya sami kinèn mêne | gêni gêng mêksih murub | kang narêbang sampun winangsit | cinadhuk ing tarêbang | gêni urubipun | angandhang jroning tarêbang | têrbang papat mêlong-mêlong padhang kèksi | gya mati anèng têrbang ||

100. nulya sami linggih ngaring-aring (349) | anyamikan wedang lan panganan | cangkir piring mara dhewe | santrine têlung èwu | kawêratan cèrèt sawiji | wedang tan têlas-têlas | myang pangananipun | kyai guru Jamil Jamal | buwang blarak lan kulit sêmangka dadi | macan kêlawan ula ||

101. sima kêrah gêdrah wolung rakit | lawan ula lanang nêm kêmbaran | mulêt sabêtan pêthite | santri myang kang andulu | samya bubar lumayu ajrih | sima krah sami sima | gêjag grut-ginarut | sukuning wingking wak-wukan | rame gêbêg-ginêbêg sru anggro ngêrik | mangkrak akêkêrêhan ||

102. ula lanang sadêbog gêngnèki (350) | kêkruwêlan pulêt lêt-ulêtan | kang nonton angêdoh bae | samya gila andulu | ing tongtonan ngidab-idabi | sardula mangikikan | krura naut-naut | kang sima minangsèng sarpa | sru gra gêro ting galêmbor dèn sauti | sima inguntal sarpa ||

103. mangsa sima lag-lêg angijèni | samya malênthi wadhuking ula | mêksih kurang mèlèd-mèlèd | siwo sabêtan buntut | mulêt saka guru ing masjid | masjid oyag-ayigan | lir kalindhon eyung | ula ulêt têtarikan |

--- 5-6 : 98 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 17 dari 41

kang narêbang myang santri kèh samya minggir | amèpèd magêr tarap ||

104. dangu-dangu kang samya ningali (351) | têntrêm manahe abungah-bungah | anonton ula lêlakèn | mêngkana kyai guru | Jamal Jamil nulya akardi | nguncalakên bêlungkang | dadi kongkang agung | sarpa tumon ing canthuka | nganta-anta lir anglih amanggih bukti | sarpa naut canthuka ||

105. kodhok mangap andhêlak pan wani | apan caplok-cinaplok aramya | ula cinaplok êndhase | êlêg-êlêg ingulu | wus kauntal ula binukti | amêkongkong mêthethah | mêksih dèrèng tuwuk | ula kang sawiji ngancab | naut tinadhahan ing kongkang krah sami | ramya acêcakotan ||

106. ula naut cangkêm dèn ingkêmi (352) | marang kodhok sarpa wus kauntal | kang nonton asru aloke | samya suka andulu | kang narêbang cêp datan muni | pan pijêr latah-latah | myat sawêr atarung | lan bangkong kalah ulanya | nulya sarpa gênti mara ingkang kari | angrubut ing canthuka ||

107. bangkong panggah prayitna tan wigih | kodhok ika andheprok amapan | sarpa asru pênaute | tinadhahan ing tutuk | dhasing ula nêt dèn ingkêmi | ulane pêlintiran | ngaruwêl mulêt sru | dèn ulu-ulu ulanya | sarpa gênti mara têlas dèn untali | kabèh ula nêmbêlas ||

108. sabên rambah nguntal ula siji | wadhuking kodhok saya gêng mêlar | ambêdhadhag mènthèg-mènthèg | sêkala anjênggunuk | apan sundhul pêngêrêt srambi | ngêbêki lampit kasah | kang samya andulu | kongkang gênge têlung lawang | nulya wau kyai guru Jamal Jamil | ambuang gagang sêdhah ||

109. dadi cacing kalung gêng sawiji (353) | sigra bangkong kang cacing minangsa | cacing cangkême anjêbèr | kêlangkung wiaripun | kongkang naut cangkêming cacing | kodhoke lêg dèn untal | mring cacing wus kolu | cacing mulur pêngkêrêdan | kang ningali sukêr gila kirig-kirig | iluning cacing mêdal ||

110. amis asêngir ambuning cacing | kang myat umor wênèh mutah-mutah | agila gigu atine | ki guru sigra nuduh | rare alit anguntal cacing | kang rare sigra mangan | cacing gya dèn ulu | asuwe pangêlêdira | dangu-dangu kolu lêgêndêr kang cacing | dêlêngane aenak ||

111. kêcap-kêcap takèn cacing malih (354) | kang ningali nyêbut kamigilan | apupuji ing gunane | gurunira kang luhung | sigra rare kinèn asisi | gya sisi asêmpretan | mêtu cèlèng brubul | lan asu sêpirang-pirang | sru jujugu[15] samya ambuburu gênjik | cèlèng tarung srênggala ||

112. kabungahan rare dènya sisi | mêtu kalong lawa walang kapa | ambêrubul sing irunge | sisi brol mêtu manuk | ting salêbur awarni-warni | brol mêtu sato kewan | gêng alit gumrubyug | pêpak saisining wana | abuburon kang kêrah ana kang aring | lir anèng pêlegungan ||

--- 5-6 : 99 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 18 dari 41

113. kyai guru ngling mring santri-santri (355) | yèn ana kang arsa angambila | nyêkêl kidang lan kancile | bêlèhên gonên lawuh | lamun sira padha kêpengin | nulya santri kèh sigra | gupuh ambuburu | wong nonton milu angrêbat | marang kidang mênjangan sasênêngnèki | cag-cêg sêtunggal-tunggal ||

114. jalu èstri miwah rare alit | kabungahên ngambil sato wana | tutug lir ngambil ingone | ingkang mikir dèn ingu | wênèh banjur dèn pêragati | ulam lajêng binakar | anèng ing gènipun | kang binumbon kang kinalak | apan samya kewala lajêng binukti | aloke enak-enak ||

115. wus wêrata sêkathahing santri (356) | lir binagi ingkang sato kewan | rêbut sênêng pêmilihe | kang milih ênèm sêpuh | kewan têlas samya dèn ambil | kantun kang karam-karam | tan ana rinêbut | mêngkana ki guru Jamal | rare ingkang sisi wau kinèn malih | nyêkêli sato kewan ||

116. kinèn ambacuki sêdayèki | rare gya cinêkêlan kêlewang | sigra pinêcokan kabèh | buron wadidangipun | sapi sima ajag myang gênjik | wus rêbah anggulasah | tapis sêdaya wus | gêtihira niprat-niprat | sinêmbêlèh kabèh tan ana kang kari | kinèn lajêng amangan ||

117. sato kewan kang dèn sêmbêlèhi | lajêng pinurak pan kinêletan | dèn alir-alir daginge | rare wus dadèn latu | daging kinêlopok ing gêni | pinangan athemolan | cèlèng miwah asu | macan kuwuk rase luwak | datan kongsi matêng dènya bakar daging | mêntah-mêntah pinangan ||

118. têlas daginging sato binukti (357) | nulya balunge kinêmah-kêmah | ngrasa kurang mêksih ngêlèh | kabèh gawok andulu | samya nêbut ngaruh-aruhi | bilah setan tan jamak | bocah apa iku | doyan mangan cèlèng macan | miwah asu luwak garangan lan cacing | iku anake sapa ||

119. kaya buta nora nampik daging | têkan polo-polone dèn gaglag | ngrêmus kan balung-balunge | dudu bocah bayèku | kêranjingan budi sêrani | rarene gêlegesan | cangkêm kopah marus | kang tumingal kamigilan | ya ta wau ing wanci wus bangun enjing | nulya kinèn bubaran ||

120. samya kukud sêkathahing santri (358) | miwah kang nonton sami bibaran | nanging datan ana mulèh | tanggung wanci wus esuk | padha mire amor lan santri | kang duwe pêsanakan | Kanigara ngriku | akèh mondhok maring desa | sami bêkta dènya bêrkat kêbo sapi | wêdhus kidang mênjangan ||

121. ana kang cipta ginawa mulih | nyoba ngingu patang puluh dina | kênane lawan orane | yèn malah-malèhipun | pan mêngkana sakèhing janmi | para santri sêdaya | kêsêl samya turu | tan cinatur solahira | dènya nendra byar enjing samya atangi | lajêng atrap bubuka ||

122. tutup netra dêluang sênyari (359) | miwah sinjang pêthak kang kinarya | janur kuning myang kropake |

--- 5-6 : 100 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 19 dari 41

wus omah gayêripun | nênggak napas gya blag-blêg mati | niba pating jalêmpah | timpah-tinimpah wus | ting kêringkêl yêl-uyêlan | janma kathah kang durung masuk birai | myat tingkahe abuka ||

123. samya gumun andongong kêpengin | masuk ojrat wor-winor kewala | tan ana siku kukume | kang timpah dhadha pupu | kalukaran sinjang jalwèstri | datan amunasika | saking sru tan emut | aundhung bêcik kewala | ya ta wau kang samya bubuka dikir | wus dangu antaranya ||

124. nulya tangi ting bêdhêgul sami | lêgog-lêgog nangis salênggrukan | swarga lir kêna rinanggèh | saya cêlak dinulu | datan wênèh lir sabênèki | sawusira mêngkana | wau kyai guru | lungguh nèng srambi tinarap | para santri ki guru kêrsanirèki | tansah karya tongtonan ||

125. nuduh rare alit kinèn mancing (360) | anèng kêndhi jêkak-jêkèk angsal | dêlêg wadêr lawan lele | miwah palung kêlalung | santri ubyug samya ningali | jêjêl supênuh ingkang | samya andudulu | rare mancing angsal mina | cêkekalan ting gêdêbug kêna pancing | anèng kêndhi kewala ||

126. kinèn ngambil sêkathahing santri | pan kumrubut rinêbat ing kathah | gantya-gantya pêngambile | cukup santri rong èwu | amèt mina kang kêna pancing | ulam kali rêrawa | iwak samodra gung | ulam wadonan lanangan | pan sêbantal rong bantal kêna ing pancing | ingambil santri kathah ||

127. kinêlopok pan lajêng binukti (361) | kinarya lawuh dènira mangan | miwah kang ginadho bae | warêg tan mawi sêkul | samya suka sakèhing santri | kang rare mancing angsal | baya gêng salêsung | pancinge walêsan sada | kênur bobat baya kewala kang kêni | gêng-agêng ting bêrangkang ||

128. santri kang sukup bubar lumaris | samya ajrih aningali baya | galak arsa naut bae | nulya krah samya tarung | bat-bêt udrêg sabêtan pêthit | ting galêthuk cakotan | pan wasuh-winasuh | agêdra samya kêrêkan | anêrajang santri lumayu angisis | katunjang baya kêrah ||

129. ingêlokên gumuruh pra santri (362) | baya wolung rakit ingkang kêrah | wurahan sarta kêploke | otêr lir wukir guntur | tan karuhan kang dèn iloni | rupa lan gênge padha | gêng sabêdhug-bêdhug | mêngkana ki guru Jamal | anguncali sêpah lan têgêsan linting | dadi têkèk lan cêcak ||

130. cêp mênêng kang gumêdêr ningali | têkèk lan cêcak anèng kalangan | kêprie mêngko dadine | kang têkèk munya asru | sarwi maju buntut kumitir | wani kêlawan baya | kang baya sinaut | mangap luwih cangkêm baya | têkèk sigra nyaplok dhasing baya kalih | inguntal lêg kauntal ||

131. baya wolung rakit dèn untali | lag-lêg têlas kang baya nêmbêlas | têkèk nyêmplu gêng wêtênge | baya pating pênjêlut | nèng wêtênging têkèk kêtawis | têkèke manthag-manthag | wadhuke anjêmbluk |

--- 5-6 : 101 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 20 dari 41

têkèk gênge sagêdhogan | sru munya gêng thog-othog têkèk ngajrihi | sor suraking akathah ||

132. alok gumuyu sakèhing santri (363) | samya sêlang gumun gawok samya | bilah têkèk apa kuwe | dene gêdhe kêlangkung | asor baya lèhe mêdèni | nulya cêcak cak-cêkan | dhrêdhêt bungkak purun | buntute gêtêr angacar | têkèk pasang gumlêdhêg thok-othok muni | cêcak angêcêk munya ||

133. cêcak sigra nandêr naut pêthit | buntuting têkèk cinakot cêcak | gêrunjalan sru kak-êngkèk | ingulu saking buntut | gudabigan aniba tangi | sinurak santri kathah | swara sru gumuruh | lagya sêtugêl kauntal | têkèk egak-enggok[16] nora bisa budi | lêgêndêr wus kauntal ||

134. sanalika cêcak gêng nglangkungi (364) | sangsayeram sakèh kang tumingal | cêcak abungkak unine | rare kang mancing wau | cêcakira dipun sabêti | ing walêsan pancingnya | sêlat-sêlèt asru | cêcake sigra lumajar | abyak-byakan nunjang pagêr miwah kitri | rusak kêtrajang cêcak ||

135. age lumayu ambyur ing kali | asru jumêgur ing swaranira | samya lok e kae si nèh | banene sru gumêbyur | kongsi krungu ambalêbêgi | kêdhung kiraku asat | kêbajong kang ambyur | santri kèh angungun samya | ngalêm marang guru kang èdi asêkti | wong kèh kêpengin nyabat ||

136. tan cinatur solahirèng santri (365) | gantya ingkang wau kawuwusa | ing Wanamarta kandhane | para kyai sêdhusun | amarêngi dina sawiji | sawuse bar jumungah | Ki Bayi tan kondur | miwah ingkang para tua | nèng sêrambi ngiras angêpung kêndhuri | mijilakên ambêngan ||

128. Mijil

1. sawusira ajat dèn dongani (366) | binagi pra wong-wong | apêm rolas ambêng myang wuduke | golong punar tumpêng wuduknèki | sêdaya wêradin | santri èstri jalu ||

2. sawusira dènyandum kêndhuri | wêradin sakèh wong | Kyai Bayi alon andikane | mring putra ro miwah para ari | kêprie saiki | Ki Sèh Amongluhung ||

3. apa ana kabare sêmangkin | ngêndi gone manggon | apa ambanjur paran ta mulèh | lan ênggone bae ana ngêndi | kêprie sirèki | ing duga-dugamu ||

4. lamun ana kabare kang santri | asring kang lungandon | miwah wong kang dagang lunga ètèr | salah sawiji kang olih warti- | nira Sèh Mongragi | anèng di gyanipun ||

5. putra kalih samya matur aris (367) | mring rama mabukoh | kaula tan pikantuk kabare | saking sabar namung kaulapti | pan manusul anis | marang kang nglêlangut ||

6. sadhang kêrsa paduka anuding | mring amba ngupados | dhangan kewala kaula mangke | Kyai Bayi angandika aris | durung karêp mami | kang kaya aturmu ||

--- 5-6 : 102 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 21 dari 41

7. angling marang ingkang para ari | prie kowe kono | sêdhengahe kang olèh wartane | mêngetane lan mêngulonèki | kang rayi turnya ris | pan dèrèng pikantuk ||

8. jaba Si Wirya prie sirèki | adate sok sumbon | Kulawirya kagyat lon ature | ragi sêpên sapunikanèki | datan angsal warti | ing kabar kang têmtu ||

9. inggih wontên sruwang-sruwêng kêdhik | tan pantês ginatos | warti pêpêkênan gesah-gèsèh | wontên warti têksih nèng Kêdhiri | wontên mring Mêtawis | maring Kawis mantuk ||

10. botên têlêng mêthênthêng kang warti (368) | tiang anyalêmong | dadya datan sagêd ngraosake | mila atur kula mring jêng kyai | botên angsal warti | Ki Bayi amuwus ||

11. pira lawase dalasan mangkin | nakmu kang lungandon | ingkang rayi samya matur kabèh | sampun patbêlas wulan puniki | pêndhak Madilakir | Ruah langkungipun ||

12. angling malih rasaning tyas mami | lir tinilar layon | kajêg nora kêrsa bali mulèh | nanging dahat wulangun sun iki | kacuan ing ati | kadung mongmong mantu ||

13. Kyai Bayi sangsaya wèh wingit | tyasira kêraos | marang indang[17] putra sêkalihe | kang para tua miwah putra ri | samya tyas makingkin | rêp tan ana muwus ||

14. Kyai Bayi angandika aris (369) | kaya prie kono | wong kapêdhotan trêsna rasane | tan pakolih turu lawan bukti | matur sêdayinggih | mila-mila sèstu ||

15. Kyai Bayi ngling manira ngipi | pan untuku rigol | mung têtêlu jêbul nênêm kèhe | siji ngarêp kang roro pêngapit | runtuh gênti-gênti | dadi nêm sun dulu ||

16. Kyai Bayi têtanya para ri | têrbukanên kono | Ki Suarja mupus prie kuwe | untu têlu kang rêntah sayêkti | têka nênêm kèksi | elok têmên iku ||

17. Kyai Bayi ngling bênêr kadyèki | salang gumun ingong | sêdayane samya ngraosake | Kulawirya mring raka turnya ris | wêwadhaganèki | pan awon puniku ||

18. Kyai Bayi sangêt ngungunèki | Sêbagi nêbda lon | mring Jumêna Jêmpina roange | myang Lawatan Malangbong ngling ririh | para sêpuh sami | apan ting kêranthuk ||

19. Kyai Bayi muwus kadipundi (370) | nèh jarwan kang mêlok | yèn awona dospundi wêrdine | pintên banggi panggih pênêdnèki | dhengah nêrbukani | ipèn kula niku ||

20. Kyai Bayi angudi dera ngling | Ki Sêbagi alon | inggih sami kula raosake | gih supêna paduka kiai | lêrês aturnèki | Kulawirya wau ||

21. Kyai Bayi ngling kadipunêndi | têrbukaning raos | matur inggih têpung satuhane | miwah kala awit kesahnèki | ing petanganèki | sarwawon ingetung ||

--- 5-6 : 103 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 22 dari 41

22. Kyai Bayi muwus duk punapi | kesahe Sang Among | matur èngêt kula Tumpak Pone | panca suda lêbu katyup angin | galungan lodrèki | uwas nuju jagur ||

23. Kyai Bayi sojar prèhpun malih (371) | matur sangsayawon | tanggal ping sêlawe nangas gêdhe | yèn tumrapa dêrbèk icalnèki | amlêng malah têksih | wontên tunggilipun ||

24. Kyai Bayi tyasira rudatin | Ki Wirya lingnya lon | inggih lêrês punapa pêthèke | kados nêtês tan inang samênir | kaula yêktosi | wotên[18] èmpêripun ||

25. Kyai Bayi ngling layak kadyèki | pêthèke amencok | binayanton[19] pra kadang lêrêse | Ki Sêbagi mathêm èsêmnèki | mathèthèr saryangling | yèn kula nênangguh ||

26. mangsa nuli lêpate sakêdhik | tên-botêne goroh | ting gulethak kewala tatale | sièn[20] mula wus kula petangi | sangêt awonèki | kala mudhêngipun ||

27. eceranipun pênêd sakêdhik (372) | kabêkta ing awon | kala mudhêngnya sangêt awone | utawi awon eceranèki | puniku amêsthi | kang wus adatipun ||

28. botên ngêmohkên kala sawiji | pan pêjah sayêktos | wangsul-wangsul tiang kula pêthèk | botên wontên kang ninang sêtunggil | yèn bab lakirabi | sangêt angkêripun ||

29. sapatuon[21] awon pênêdnèki | nêmahi sayêktos | tan kenging pinaibên têmtune | kang sami purna lan Ki Sêbagi | sami anginggihi | tètès pêthèkipun ||

30. Kulawirya nambung wuwus aris | kula tan maido | sampun lêrês pun uwa pêthèke | namung kêdhik ngong tan pati nêmpil | nisani ing têkdir | pan ragi têkabur ||

31. lamun pasamuan dèn agêmi (373) | mendahipun uwong | datan etang dugi prayogine | angkêr pênêd pasatuanèki | puniku muwuhi | ing têkaburipun ||

32. baya botên susah nambut kardi | sênadyan anjoto | lamun sampun pênêd pêsthi sugèh | mandah tiang tan ana kang miskin | Ki Sêbagi angling | sênênganing kawruh ||

33. inggih tiang bêbalang upami | trêkadhang kumêplok | Ki Kulawirya gumuyu linge | lah mêkatên gih uwa Sêbagi | pênêd sabuk bandhil | balang paminipun ||

34. grê[22] ginuyu sangmya[23] alinggih |[24] kang umuk kêpagol | Ki Lawatan amathèt guyune | arêrasan lan Malangbong ririh | niku kang Sêbagi | kojahe kêjêglug ||

35. kandha lagi olèh angin thithik (374) | tali guci pêdhot | mak jêgagig tan bisa mêthèngthèng | yèn ta aja kêtanggor ki ragil | iba dènyambêkis | ngrawus masra-masru ||

--- 5-6 : 104 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 23 dari 41

36. sarêng gumuyunira wong kalih | Lawatan Malangbong | Ki Nuripin milu sru guyune | pan kêpingkêl kêkêl anêloni | kangsi mrêbês mili | êntute dhêrudhut ||

37. pan mêngarti ing catur Ki Ripin | cêlak dènya lunggoh | nèng burine Ki Lawatan gone | jajar lawan lurah-lurah santri | guguyu Nuripin | le kêpêntut-pêntut ||

38. Ki Sebagi kagyat aningali | sarwi atêtakon | iku sapa kang gumuyu kowe | abêbanggèn muni ngarêp buri | matur pun Nuripin | kang kêkêl gumuyu ||

39. ambakna wong gumuyu si padhil | nora angon tinon | cêblung sêngkan kumaruk guyune | tan riringa kaya kyai-kyai | Kulawirya angling | dhasar wong kêtutuh ||

40. èh Nuripin sira sun takoni (375) | paran lèh pêwartos | ingkang têlêng myang sruang-sruange | bêndaranira Sèh Amongragi | saiki anèng di | Nuripin umatur ||

41. datan angsal pêwarti sêkêdhik | tan wontên carios | sangêt sêpênipun sêlamine | Kulawirya nyêntak mring Nuripin | bênêre sirèki | prihatina patut ||

42. kawitane Ki Sèh Amongragi | wit saking sirèko | kang jinunjug praptane mêrene | sira kang dadi jalaran ngirid | sira lèh sih kyai | kinarya bêbêndhul ||

43. pêtinggine wong desa pêmburi | nêkêm sakèh dhukoh | sun takoni tan olèh wartane | pirabara sira atut wuri | tan mikir prihatin | dêlah kabar gabug ||

44. yèn mêngkono sun dhêndha sirèki (376) | êntêbên cikal ngong | krambil gadhing buri roro kae | lihên marang ngarsa kang kêpering | bing kulon kang bêcik | ngapit-apit tajug ||

45. Kyai Bayi mèsêm ngandika ris | kêrambilmu karo | krambil kêrak mengkak-mengkok wite | mênggik norana wani mènèki | yèn pokah kêwatir | uwite krambilmu ||

46. nora ewuh maningan ingêlih | glugu mengkang-mengkong | kêdhuwurên ewuh pêngêtêbe | tuas kangelan tan wurung mati | wis aja Nuripin | sakake baturmu ||

47. ya ta Jayèngrêsmi Jayèngragi | minggu tan miraos | kèngêtan mring raka satilare | anglêlana tan dunung dènya nis | kêraos ing galih | samya kumêmbêng luh ||

48. micarèng tyas ya talah kang sami (377) | padha cacêlathon | dene kadya rare sêdayane | nora nana mupangatirèki | têmah amuwuhi | susahe tyas ingsun ||

49. yèn anaa kakang Amongragi | baya tan mêngkono | tan sêwiah-wiah caturane | pan mêngkana rêntênge tyasnèki | Ki Bayi ningali | putra kalihipun ||

50. datan kêna ngartika ing galih | Ki Bayi lingnya lon | ya wus padha dodongaa bae | pirabara ana sihing Widi | kang lunganis prapti | bisa luar ing kung ||

--- 5-6 : 105 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 24 dari 41

51. ya ta wanci wêktu ngasar manjing | marêbot anaboh | ing bêdhuge nulya santri akèh | samya wulu salat ngasar sami | sira Kyai Bayi | angimami wêktu ||

52. wusnya bakda wau Kyai Bayi (380) |[25] salaman kumroyok | laju kewala tan mawi linggèh | pan ingiring putra lan para ri | wangsul anèng kori | lajêng samya mantuk ||

53. Kyai Bayipanurta wus prapti | pêlataran menggok | ngetan marang wismane putrane | Tambangraras ingkang gung prihatin | sarira kru aking | najin mangan turu ||

54. tan anggape sêbarang pakêrti | sêdayane lumoh | lia saking ibadah sungkême | bakda salat kewala angaji | kur'an siang latri | ngaoskên mring kakung ||

55. datan mèngèng ciptane mring laki | pamujyèng Hyang Manon | muga sinung palal sêkajate | rahayuning dunya praptèng akir | angganya sadêmi | dadya bantênipun ||

56. wus pratignya manthêng jroning galih | tan gêlah ing batos | tan lyan cipta namung pênusule | lan anganti pote kaldonyèki | kinarya kêndhuri | sêdhêng titanipun ||

57. sêlaminya tinilar ing laki (381) | kajate sinêntor | tan ngopèni lêlahan pênggawe | miwah wuwus winatêsan angling | linge nêmbah muji | lan kur'an kang agung ||

58. miwah lamun tinakèn sudarmi | puniku miraos | mung tri pangkat kapiji wuwuse | lamun nuding mring cèthi Cênthini | sinasmitan wus ning | Cênthini wruh sêmu ||

59. angruktèni sêbarang karyèki | tan sêlayèng pakon | rumat ing kêndhuri salêbone | myang liane tan kongsi tinuding | rampung de Cênthini | kewala sêdarum ||

60. Tambangraras barang kang inapti | ramèbu rumojong | tan pinalang sêkadar-kadare | ingkang putra tulus dènya mupid | nèng jromah tan mijil | gêdhong kilèn nêngguh ||

61. ingkang ibu nèng jêrambah linggih (382) | nindaya tan adoh | angruktèni kêndhuri badhene | tilawatan samyèstri ing ratri | ni Malarsih drêmi | tumandang karyèku ||

62. saking parentahira Cênthini | kang surup ing pakon | ni Malarsih Daya Sumbalinge | samya ngrukti ambêngan kêndhuri | ramèbu bên ratri | tugur anèngriku ||

63. sêlaminya putra nandhang brangti | tan kondur mêngulon | têkadhangan[26] kewala kêrsane | saking datan kêna sah lan siwi | ya ta Kyai Bayi | ingkang lagya kondur ||

64. ingiring santri Luci Nuripin | myang bêkêling dhukoh | praptèng wisma lênggah lan garwane | angandika sutanta nèngêndi | gupuh ni Malarsih | nimbali kang sunu ||

65. sira inguwuh ramanirèki | Tambangraras gupoh | mijil sarwi atilar rukuhe | rasukan lungsêd sêmbagi kuning |

--- 5-6 : 106 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 25 dari 41

sinjangira putih | sêmêkan gadhung byur ||

66. praptèngarsaning rama sêmu jrih (383) | tumungkul sang sinom | Kyai Bayi myat marang putrane | sakêlangkung dènya wlas ningali | kang rama ngling aris | dhuh ni kèn sutèngsun ||

67. kari sêcakup angganirèki | kongsi kokot bolot | lir thukul tinanduran kacange | labêt nora kobêr kambon warih | lia toyastuti | de rusak anggamu ||

68. aywa bangêt-bangêt amêmati | ing raga tan ilok | ya wus tama tarakira ni kèn | nanging aywa sira sah rêrêsik | pawèstri pan wajib | kulinèng rum-arum ||

69. parêk malaekatira asih | mring wong nganggo-anggo | yèn tan rêsik doh malaekate | pan anarik ngabêr-abêr puji | wong nyêrtu wêwangi | tan tama tinêmu ||

70. ingkang ibu nambung bobolèhi (384) | ywa pugal ing pakon | turutên kewala pituture | ramanira mulang rèh prayogi | aywa sira wani | nikêl ing atuduh ||

71. sasat nikêlakên maring èlmi | wangkotira dhenok | mokal kalêmpita sira anggèr | ngong tan maoni tarakmu brangti | raganira kongsi | aluluh sun dulu ||

72. keswanira tan kajuming suri | mèh gimbal lir susoh | sarwi ginêrayangan putrane | sangêt gonggongira angêlithik | mung wêdananèki | sênêne sumunu ||

73. Tambangraras kumêmbêng luh mijil | sarwi matur alon | inggih amba tadhah dudukane | sakêlangkung gèn kaula apti | ambuburat minging | angêlalar bau ||

74. tuwin angêjum rema ing suri (385) | gêgêlung kang methok | nanging ragi wontên ngawarile | sariramba cinging mring wêwangi | lamun mambêt amrik | raosipun ngêlu ||

75. nuwun ugungan kewala makin[27] | lagya dèrèng bongbong | kang ramèsmu mèsêm pangungune | wit duk mêksih alit[28] | pan kongsi saiki | ya talah sirèku ||

76. lan apa kang padha sira rukti | Malarsih turnya lon | inggih badhe angrukti ambênge | parentahe pun cèthi Cênthini | kataman samyèstri | apan mangke dalu ||

77. Kyai Bayipanurta nganthuki | kamdulillah ingong | pilihana kang wus kêna bae | pagêdhede[29] lurah-lurah santri | sêntana kang ngaji | kataman aplalu ||

78. manirèki apa ya kêbincil | milu cacah wadon | kono prie Cênthini ngong kie | apan inggih tumut cacah èstri | yèn mêngkono mami | dadi mêncir satu ||

79. anulya ing wanci wêktu mahrib (386) | nèng dalêm kemawon | Kyai Bayi kang dadya imame | nèng jêrambah kang makmum parèstri | sabakdaning magrib | lajêng ngisanipun ||

80. praptèng salam bakda ngisa nuli |

--- 5-6 : 107 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 26 dari 41

pupujian alon | tan sarênti arêmpêg sajake | swara èstri rênyuh rum amanis | lir suling nyudari[30] | asri nganyut-anyut ||

81. wusnya pupujian nulya dikir | alon alêlagon | samya rahab sawuse tri tasbèh | lajêng donga rajug Kyai Bayi | pragad puji dikir | salaman kumrubut ||

82. aluaran sunat bakda dikir | Ki Bayi lingnya lon | payo kawit padha têpung linggèh | ingkang kari krêpèn anêpungi | tan adangu prapti | pawèstri kumêbul ||

83. prapta masuk ing wisma alinggih (387) | saurute kang wong | Kyai Bayi kang anèng lor dhewe | kanan ingkang garwa ni Malarsih | nindaya anuli | ni pêngulu catur ||

84. gya pra ipe Sumbaling anuli | saurute kang wong | keringipun putranira ni kèn | Tambangraras nulya rayi kalih | Turida anuli | Rarasati lungguh ||

85. ni Cênthini gya saurutnèki | kubêng têpung lunggoh | Kyai Bayi mundhut musakape | bantal rekal wus mubêng wêradin | Ki Bayi miwiti | takabalallahu ||

86. minkum mina wa minkum ya karim | gumêrah swarèng wong | surat ngama Ki Bayi tamate | Malarsih surat wanajingati | tamat nindayèki | ngabasa gya puput ||

87. ni pêngulu tua suratnèki (388) | ida samsu rêko | ni pêngulu tênggok ing surate | idasamaun patarat nuli | pêngulu têngah glis | nênggih suratipun ||

88. welul munta pipin tamatnèki | ni pêngulu ênom | surat idasamaun sakate | ni Swarja wasamai bu ruji | ni Wiradhusthèki | samai tariku ||

89. ni Panukma pan surat sabikis | ni Panamar gupoh | surat hal'ataka sêtamate | ni wuragil Kulawirya nuli | pan surat walpajri | kang nèm surat lauk ||

90. lajêng mring rabining lurah santri | surat kang ingaos | wasamsi waluka anulyage | wangsul malih ingarsa wit kering | Tambangraras aris | nênggih suratipun ||

91. pan walèli idayagsa nuli | Turida angaos | surat waluka anulya ni kèn | Rarasati surat kang ingaji | alam nasrah nuli | cèthi Cênthini wus ||

92. kang ingaos pan surat watini (389) | ni Sêbagi ngaos | surat ikrak gya ni Jumênane | surat ina anjalna nulya glis | gumanti kang ngaji | ing saurutipun ||

93. ni Lawatan surat lamyakunil | gya nyai Malangbong | surat idajul nulya tinampèn | mring santri surat walngadiati | laju dèn tampèni | pan alkaringatu ||

94. nulya surat alhakumut nênggih | gya tinampan gupoh | ingkang surat walngasri nulyage | nulya surat waelul likuli | surat lamtara glis | li-illa puniku ||

--- 5-6 : 108 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 27 dari 41

95. nulya surat araetaladi | surat kang gumantos | ina aktaena nulya malèh | kulya ayu surat lajêngnèki | ida jaa nênggih | nulya surat kulhu ||

96. barungan lan wong akèh kaping tri (390) | arahab pra wadon | nulya kang surat palak binase | lajêng patekah wêkasanèki | lajêng darus ratib | swarèstri ramyarum ||

97. samya apil sêdaya ing ratib | tan ana kang bodho | wusnya ratib pan laju dikire | alêlagon asri anyundari | angèrèng rum manis | rêmpêg rarasipun ||

98. wusnya nutug dènya samya dikir | sêlawat linagon | turun-turun rampung sêlawate | bakda sêlawat salaman sami | marang Kyai Bayi- | panurta arubut[31] ||

99. ulur barêng mara gênti-gênti | samya laku bokong | wus wêradin dènya tur salame | wangsul atata dènira linggih | Ki Bayi ngling aris | mring kang sêpuh-sêpuh ||

100. sapa bênêre ingkang dongani | Malarsih turnya lon | prayogi paduka utamine | iku ora aja dumèh mami | prayoga samyèstri | kang andonga iku ||

101. bêcik ni pêngulu nom dongani (391) | acêtha lèh ulon | wis Cênthini ikralna ajate | gya Cênthini alon angijabi | lah punika nyai | kajate sang ayu ||

102. apan ngrasulakên kurmat nabi | mustapa kinaot | lan mumule marang luluhure | saking jalêr tuwin saking èstri | lawan lujêngnèki | Ki Sèh Amongluhung ||

103. miwah lujênge sêbrayatnèki | kabèh lanang wadon | ni pêngulu nom gya ngabulake | punika kang sami anaidi | kajate utami | mugyantuk pitulung ||

104. sêdayanya umatur naidi | ramya swaraning wong | wus mêngkana ni pêngulu age | atêngawut lan patekah ririh | gya santak dongani | wit bakarallahu[32] ||

105. santri gumuruh barungan amin (392) | sru ambata ruboh | rahab samya nasibi gêgêntèn | wusnya nutug dènya andongani | Ki Bayi ngling aris | tatanên ambêngmu ||

106. mara kono etungên mirani | uruting tuanom | nulya samya ngangsêg pêngêpunge | wus prayoga bagining kêndhuri | Luci lan Nuripin | angladèni bikut ||

107. nulya samya sarêng awêwanting | wijik turoh wisoh | lah wis payo bismillah sêdhênge | matur inggih dan lêkas abukti | sakèhe santrèstri | kaecan pikantuk ||

108. wus antara nutug dènya bukti | aluaran wisoh | nulya samya binagi ambênge | wus wêrata dènyandum kêndhuri | miwah ka[33] nèng jawi | winarisan sampun ||

109. sigra pra santri-santri pawèstri |

--- 5-6 : 109 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 28 dari 41

samya pamit bodhol | kinalilan nulya mundur kabèh | wus bubaran kang samya angaji | loyop sayah kadi | prêdapaning gadhung ||

129. Sinom

1. tan cinatur solahira (393) | kang samya mapan ing ratri | ratrine malih winarna | ya ta wau Jayèngrêsmi | wit wingitnya duk wingi | bakdaning Jumuahipun | pangungunira dahat | mring raka Sèh Amongragi | kêrsanira kêncêng kêdah angupaya ||

2. wanci wusing bakda ngisa | kondur saking masjid alit | prapta ing wisma alênggah | lawan kang garwa sinaji | dhêdharan sri mawarni | patehanya tansèngayun | sira ni kèn Turida | myat ing raka èsmu wingit | alon matur mring raka sarwi ngrêrêpa ||

3. punapa ingkang dados tyas | de tan pati kêrsa angling | tuwin tan kulina nadhah | pan wus kalih ari makin[34] | mênawi andukani | mring amba tadhah bêbêndu | kang raka rum lingira | kang ora-ora derangling | lagya nora arsa wêcana kewala ||

4. manirarsa asêsanjan (394) | mring arimu Jayèngragi | ana rêmbuge maringwang | durung pêsaja mring mami | êmbuh kang dadi pikir | mulane sun arsa têmu | marang Ki Jayèngraga | mung lopak-lopaku cilik | kêdhawungan suasa glis isènana ||

5. kang kêbak ngisèni kinang | Turida gupuh angrukti | mèsêm sarwi aturira | dingarèn nganyar-anyari | mrono bae tan têbih | dadak sangu masak pênuh | sabêne datan kêrsa | mundhut gantèn kèn ngêbêki | sêtun kêrsa sêkênyèh kewala mentar ||

6. wus katur kang pêmasakan | tinampan lajêng kinêmpit | alon dènira lumampah | mring wismane Jayèngragi | kang rayi lagya linggih | nèng wisma lan garwanipun | sinaji dhêdhaharan | patehan sangkêp nèngarsi | Jayèngraga arsa soan mring kang raka ||

7. wus dadya rêmbug duk siang (395) | nanging tyas make[35] sêkêdhik | lagyarsa siwo asmara | mring kang garwa Rarasati | Jayèngraga ngling aris | sun arsa sêsanjan dalu | ngulon marang kakang mas | lopak-lopaku mas cilik | isènana masak kang singsêt sêdhela ||

8. kang garwa mèsêm turira | mring raka amagut liring | bok benjing enjing kewala | kaula wus burat wangi | Jèngraga gumuywangling | sarwi narik astanipun | niung lungayanira | kêbangêtên sira yayi | wong ge-age jare besuk bèn kewala ||

9. kang garwa sarwi ingaras | linugyèngakên[36] ing wêntis | ingadhêp pra sêlirira | nulya ingkang raka prapti | amêngakakên kori | Jayèngraga kagyat gugup | kang garwa arengkodan | ngling ah mau mula suthik | mêksa bae ambakna wong tan kaopan ||

10. Jayèngraga latah-latah (396) |

--- 5-6 : 110 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 29 dari 41

bilah gêlis têmên ngalih | kang raka gumujêng nabda | kobêr têmên sira iki | sore èntèh adhingding | sêlire samya gumuyu | Rarasati anêntak | mring sêlir kang guguyoni | si diêblong dadak guguyu maringwang ||

11. kang raka alon ngandika | mring rayi Ki Jayèngragi | payo sêsanjan sêdhela | mring paman Kulawiryèki | kang rayi wus atampi | mring raka dadining rêmbug | gya mundhut pêmasakan | sinaosan mring kang rayi | dan umangkat Jayèngrêsmi Jayèngraga ||

12. mring wismane Kulawirya | tan adangu nulya prapti | Kulawirya wus samêkta | cadhang kêrsane putrèki | praptane putra kalih | kang paman mingsêr alungguh | wus tata dènya lênggah | Jayèngrêsmi matur aris | prayogine wanci punapa umangkat ||

13. Kulawirya wuwusira (397) | sakêrsamu ngong umiring | sênadyan saiki ia | mangsa rubeda ing ati | kang putra matur aris | inggih paman pênêdipun | ing mangke bêdhug tiga | kewala subuh ing mêrgi | kêbyarana nèng wana Cangkring ingrika ||

14. ia sêdhêng byare rina | tan kawruhan wong ingriki | Jayèngraga nambung sabda | punika lamun kapyarsi | dinangu mring jêng kyai | inggih kadospundinipun | sintên ingkang pratela | kang paman aris nauri | ia bibinira bae kang winarah ||

15. mringêndi ta kang sêmbada | pêndhak dina bae mulih | kêjaba awat tirakat | lah inggih sampun prayogi | sêdalu tan aguling | ing wanci wus bêdhug têlu | kang samyarsa tirakat | rabine samya winêling | dyan umangkat ing wanci panguwuh sata ||

130. Pangkur

1. laju ngidul lampahira (398) | mudhun raryan asubuh anèng kali | wus bakda dènira wêktu | Jayèngraga turira | paminipun paman pun Nuripin tumut | yèn parêng bok ingampiran | sakêdhap ngajak Nuripin ||

2. kamêrgan dèn wuh kewala | Kulawirya nauri ia bêcik | abênêr kêrsanirèku | mungguh ing wong lulungan | dadi sarat pêrigêle nèng dêlanggung | bêcike katêlu ala | kapat ala salah siji ||

3. Ki Jayèngrêsmi turira | inggih lêrês paman gèn ngiratani | wontên kang ngawoni laku | wontên ngragakên lampah | inggih wawi paman ingampiran gupuh | tan dangu lampahe prapta | sigra Ki Kulawiryèki ||

4. anguwuh saking ing mêrga (399) | èh Nuripin apa wis sira tangi | di gage mrenea cêblung | kang èstri aturira | inggih sawêg kêtanggêlan salat subuh | Kulawirya ngling enggalna | Nuripin myarsa nulya glis ||

5. tan kongsi puji-pujian | gupuh-gupuh lumayu langkung ajrih | wus prapta mêndhak nèngayun | Kulawirya nglingira | payo banjur andhèrèka bêndaramu | aku mêrene sêdhela | matur sêndika Nuripin ||

6. nulya laju lampahira |

--- 5-6 : 111 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 30 dari 41

Kulawirya Jèngrêsmi Jayèngragi | kapat Nuripin tut pungkur | praptèng wana trataban | wana Cangkring bondhot rêgêd ing gêrumbul | swaraning pêksi sikatan | cuiun lawan srigunting ||[37]

7. jêgigèring sata wana | mawurahan langkung asri kapyarsi | wanci pajar akir subuh | mèh raina sêmu bang | hyang aruna lir rapuhing tingal bangun | kêwayon nèng pagulingan | ngatirah mêntas kapilis ||

8. sumirat kang ima mabang (400) | lir tumêngginira dyah duk maèksi | ujwalèng surya maruput | mranani kang bawana | lwah-lwah pangol kasilakan ing suryesuk | rujit marêmit ing kisma | cawèn citraning rontèksi ||

9. katri katrangan dipèngrat | tejaning prêdapa mêmungu mirir | sakêtêr katyup tang bayu | kadya kênyaring langwan | inaesan oya gwêng kang ing pang katub | ing angin ron tua wiwal | ngaliang marurwèng siti ||

10. mimba layoning puspita | kang tan kasingsêtan ing keswa midih | sari sah sêsanèng gêlung | ninang anèng pungkuran | kang kêrantan kirabing pangukêlipun | tiyunging pang kapawanan | lir pandhêngklanging sêrimpi ||

11. tan wus langêning mahawan (401) | Jayèngrêsmi raryan soring kusambi | tambining oyod alungguh | samya mucang katrinya | Ki Nuripin ririh gêrunêngan muwus | Ki Kulawirya lingira | paran ko wuwus Nuripin ||

12. Ki Nuripin lon turira | inggih talah tan nyana lamun têbih | tawas[38] tan kangsi sêsangu | ardana miwah karag | pan lumajêng kewala kalih kêkêmul | sêdhah salêmbar tan gawa | dêlah kacu tan kêpikir ||

13. jare kur mrono kewala | uningaa yèn kêrsa lampah têbih | kêdhik-kêdhik mikir sangu | nabda Ki Kulawirya | sira iku jawane nyêrêg maringsun | lah ia wis aja susah | tan sêsangu anèng mêrgi ||

14. tan kurang rijêki Allah | sukêt akèh uwuh akèh kang kèksi | sêdhengah panganên tuwuk | kali mili gumladhag | nora nana bedane anggêre tuwuk | Nuripin agêrundêlan | êh nyanaku dèn paringi ||

15. enak apa wuh godhongan (402) | banyu kali dèn tawakakên mami | Ki Kulawirya gumuyu | Jayèngrêsmi wuwusnya | lah suwawi paman mangkat mumpung esuk | anulya samya umangkat | kang paman kang dadya kanthi ||

131. Kinanthi

1. ya ta wau lampahipun | Jayèngrêsmi Jayèngragi | katiga Ki Kulawirya | kapate santri Nuripin | angambah wana gênêngan | rarywan wêktu anèng mêrgi ||

2. sawusira bakda luhur | laju kewala lumaris | kadhang dhusun kang kamêrgan | kêrsa mundhut wohing tiris | dawêgan dening katoran | Nuripin ingkang juroni ||

3. barang kêrsa nèng mêrga gung | kewala namung Nuripin | tutumbas kang tan tinumbas | lêstari lampahira ris | arêrêp kêdalon mêrga | nèng dhusun Kêplêng sawêngi ||

--- 5-6 : 112 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 31 dari 41

4. Ki Nuripin amitêmbung (403) | pênginêpan mring pêtinggi | aran Ki Suradigdaya | umbuling para pêtinggi | Nuripin sojar gêgênah | kadang siwine jêng kyai ||

5. tirakatan kêrsanipun | ki pêtinggi wus mangêrti | pinajar yèn putranira | sêtunggil sêdhèrèknèki | ki guru ing Wanamarta | nanging dèrèng wruh ing warni ||

6. Nuripin jawab klasa lus | gya sinungan ing pêtinggi | wus tinampan sigra mentar | nulya ingaturkên aglis | wus ginêlar anèng langgar | langgare alit bak wêlit ||

7. kur longkang sêdhêng wong têlu | tan ana padasanèki | Nuripin mundhut lantingan | têtêlu olèh wus prapti | pan sarwi agêrundêlan | jênênge bae ngêbêki ||

8. kêtara têmên yèn kupur | tan doyan kalimah kalih | tajuge cilik tan pakra | kêbak tutumpukan wêlit | kêtungkul ngothok sêretan | katri gumujêng miarsi ||

9. anulya gantya awulu (404) | Nuripin ingkang nuruhi | wusnya gya minggah ing lagar[39] | dènira asalat mahrib | wong papat adhêdhêsêkan | rêbut wêtuning ngabêkti ||

10. mahrib lajêng ngisanipun | wus pêragat bakda witir | Nuripin sigra sung wikan | mring Suradigdaya aglis | ambèn gêng wus ginêlaran | kêlasa kang sarwa rêsik ||

11. ki pêtinggi sigra mêthuk | ing latar akèn ngaturi | Jayèngrêsmi Jayèngraga | katri samya malbèng panti | pêndhapa binale watang | sampuning ngacaran linggih ||

12. Ki Suradigdaya gupuh | trapsila atur pêmbagi | winangsul rahabing krama | wus tata dènira linggih | nulya ki pêtinggi gêpah | nudingi kang nglêladèni ||

13. mijilkên sugatanipun (405) | sêkul rampadan mawarni | sangkêp sakèh lêlawuhan | sampun ingacaran bukti | punika kang sumapala | supaya lêjar kêlantih ||

14. sumangga paduka turuh | Jayèngrêsmi ngandika ris | lah paman Suradigdaya | suawi wasisan bukti | kang liningan sru lênggana | nulya samya alêlanting ||

15. dènira bukti pikantuk | nutug dènya nadhah sami | awijik nulya luaran | linorod marang Nuripin | thêkul sêmbari sidua | wêtênge malang gambuhi ||

132. Gambuh

1. Ki Nuripin pikantuk | nêmên dènya nadhah amathêngkuk | anyarêmpêng dèn êpêng tan nolih-nolih | lêmpènge lêmpêng lir limpung | adhokoh kokoh acekoh ||

2. dhasar rada kêlantur | sayah sêdina dènya lêlaku | nêmu suguh sarwenak ulam mêpêki | kongsi bêthêm bithu-bithu | pêmuluke jujung[40] bokong ||

3. sêkul sêpanjang munjung (406) |

--- 5-6 : 113 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 32 dari 41

têlas tan ana koredanipun | Kulawirya gumuyu angling nudingi | lah ati-atinên bagus | wêtêngmu mênawa jêbol ||

4. Ki Nuripin asêgu | gya wus dènya mangan nulya wisuh | mènthèk-mènthèk kadya bagor dèn isèni | mudal kêringête kumyus | kandhêg nèng lêmpèng ngêcêmbong ||

5. Kulawirya saya sru | suka gumuyu mring santrinipun | èh Nuripin kie wayah apa makin[41] | matur mêksih sontênipun | mangsi bingunga ing panon ||

6. Kulawirya amuwus | mênèk ko arani bêdhug têlu | kang miarsa samya guguyu Nuripin | ajêgèg[42] tumungkul wêdhung | ambêkane kêmpas-kêmpos ||

7. ajange wus ingundur (407) | ki pêtinggi myat ing tamunipun | tan riringa sajake samya mriayi | nulya malbèng wismanipun | pêparentah mring kang wadon ||

8. kinèn bagèkên têmu[43] | saha lan pawohan ingkang mungguh | sêgah nyênyamikan kang sarya di-adi | ingkang ngladosi mangayun | kewala sêdaya wadon ||

9. dènya parentah sampun | nulya mêdal malih mring gyanipun | tan adangu wus angrukti nulya mijil | angirid nak putunipun | ni pêtinggi bêkta gembol ||

10. sumaos anèng ngayun | mundur gantya kang ngladèni laju | kanêm rare tanggungan ragi têrampil | dhasar cêcawangan alus | akuning wêdana suloh ||

11. balerah netranipun | alis mêthit angganthêng angimpun | lathi mathis idêpnya raras tumêgi | athi-athine angudhup | ing turi ruruh pasêmon ||

12. jêbên kêmbên sih pinjung (408) | kadhang cotha sabukwala patut | rare desa kogung sêkadarirèki | sêtunggil wulanjar bêsus | amêsês mulat dhêdhayoh ||

13. dènya ngladèni kisruh | piring kang dèn ajokên gumluthuk | apan apijêr salah wèngwèng anglirik | gêgrimingan tanganipun | bênakên kêmbên kang kêndho ||

14. wusnya angrukti mundur | nèng wurine ni pêtinggi lungguh | alon matur mring tamu atur pêmbagi | kang sinêmbraman lingnya rum | gih bibi sangêt trimèngong ||

15. kang paman jawil pupu | mring Jayèngraga bibisik muwus | iku bêlo pêthèke cêcalon dadi | pada wêdana katêmu | lagi sêmamar wus katon ||

16. Jayèngraga anjumbul | bisik-bisik anauri wuwus | sarwi gumuyu inggih paman mèh thithik | kula wicantênkên niku | kasêlak paman miraos ||

17. inggih sayêktosipun (409) | pancèn pilalan kanggo wong agung | alise ngadêg tajêm anyundêp ati | pantêse rare kaugung | si kuncung agawe lamong ||

133. Pocung

1. wayahipun kuciwane misih tanggung | kirang rong taun kas | liringe sagêd nglawani | dèn gêgêlak kaya kêna kinambilan ||

2. naur wuwus malah tan kongsi rong taun | sêtaun kewala | ya uwis kêna dèn êmping | wong ngrêrapih ngur kêpara durung mangsa ||

--- 5-6 : 114 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 33 dari 41

3. ingalulut akèh wilêting pakewuh | miruga[44] marwasa | rêkasaning sari kincip | kawêdhêngên kodhêng pangudining kêrsa ||

4. ngoyog pupu Jayèngraga sru gumuyu (410) | winor bibisikan | ah paman dadak dèn angling | têmah gawe prêkara anggugah kala ||

5. alon muwus Kulawirya bêdhèk iku | bandhamu bêngkayang | dèn ngati-ati mênawi | mênèk nyêmbur ambeani dus jinabat ||

6. wong ro barung gumuyu samya dinulu | Jayèngrêsmi mulat | mring kang paman lan kang rayi | Jayèngraga sêmu jrih liniring raka ||

7. samya minggu datan gugujêngan wuwus | ni pêtinggi turnya | punika anggèr binukti | awon kèndêl sawontêne sumapala ||

8. kawlas ayun sêdintên lumampah rapuh | katri wuwusira | gih sêlot-sêlote bibi | tiang sampun nèngriki mangsa ringaa ||

9. sawusipun sami mucang katrinipun (411) | saking pêmasakan | mêncorong suasa rukmi | ki pêtinggi tumingal wêwah jrihira ||

10. kang mêrtamu samya sêsambèn amundhut | nyamikan sêgêran | ni pêtinggi ngatag aglis | mring anake kae piringmu jokna[45] ||

11. gupuh maju nêsêgakên piringipun | Jèngraga ngandika | niku anak dika bibi | pintên kabèh tunggale niku bok rara ||

12. alon matur datan wontên tunggilipun | ingkang sami gêsang | nêm sêdaya sami mati | namung gêsang sêtunggil èstri dêdaman ||

13. sangêt cubluk mêlulu kêcambah watu | ambêsur ugungan | dene kang agêng puniki | apan kêpenakan kaula wulanjar ||

14. malihipun punika kaprênah putu | mangke dados randha | ingkang titiga puniki | awon-awon dados ampile pun paman ||

15. pan gumuyu Jèngraga alon amuwus (412) | man Suradigdaya | kuat wayuh kapat padmi | ki pêtinggi matur nun bêrkah sampean ||

16. malih muwus putranta sintên ranipun | matur kang liningan | kakèkipun kang marabi | pun Watiah nging karan Endhuk kewala ||

17. ênggèh patut putranta aran Si Endhuk | man Suradigdaya | kula milu ngêmpèk siwi | lamun benjing ing têmbe akir mah-imah ||

18. lamun kêsdu paman nèh pêrlokên têmu | marang Wanamarta | yèn kula sagêd mèwèhi | ki pêtinggi jalwèstri matur sumangga ||

19. nulya mundur parèstri saking ingayun | samya malbèng wisma | Jayèngraga anglud liring | ni wulanjar angècèr ulat sêdhetan ||

20. lakunipun kèwês barêngi bok Endhuk | Jèngraga rêngu tyas | di blêgo ngaling-alingi | edan taun pêngrasane kinêsmaran ||

134. Asmarandana

1. Jayèngrêsmi wus andugi (413) | kalêthêke Jayèngraga | asabil sajroning tyase | ya talah Ki Jayèngraga | dene tan nêbut pisan | bocah durung bisa idu | dèn pikir kaya matia ||

2. yèn kongsia têlung ratri | nèng kene agawe beka |

--- 5-6 : 115 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 34 dari 41

kaya mêngkono akale | sinamun-samun dhêdharan | datan kêtarèng nitya | wêsana ngandika arum | lah paman Suradigdaya ||

3. padesan ing Kêmplêng niki | bobote desa wêwanan | anglangkungi ing gêdhene | kuciwa kurang agama | pintênbara ngadêga | mungguh ing Jumuahipun | namung ta ênggèn kewala ||

4. kang pênêd jêmbar sêkêdhik | sêmbada nora ngibadah | kêlamun bêcik langgare | mênawi kandhêg kampiran | mring santri wah utama | pêtinggi matur gumuyu | alêrês kang pangandika ||

5. duka dalêm ingkang mawi (414) | tiang ingriki punika | ancog-ancogên manahe | kêlangkung gèn kula prentah | wêwarah kèn ngibadah | kêdah dèn pilalu gêcul | tan wontên rêmên sambahyang[46] ||

6. namung nêmên asêsabin | tan kobêr atugar wana | mila tan wontên kaume | kaume berah kewala | lêbe angiras lurah | yèn mêntas garu mêluku | nuntên sêretan gambangan ||

7. kang paman lan Jayèngragi | sarêng guyune alatah | asuka nambung wuwuse | dadi mêkatên man Sura | sanak ngriki karêmnya | gambangan sêretan guyub | pundi tukange kang gambang ||

8. pênêd nèh undang mêriki (415) | won[47] nganggur kèn kalênengan | sukur yèn wontên gêndhote | ginawa tamba lèk-lèkan | saniagane pisan | Suradigdaya gumuyu | pan inggih wontên kewala ||

9. sigra nuding rencangnèki | undangên Si Citraguna | kae bêcik pênggambange | karo banjura mring Gêbang | timbalana Si Gêndra | badhude Si Nayagêcul | Bêndhuljaya sêpanjaknya ||

10. sigra mentar kang tinuding | Ki Kulawirya ngandika | punapa pênêd tlèdhèke | dene jênênge Si Gêndra | punapa sababira | matur gih sawawratipun | dene sring pyambak tinanggap ||

11. pêngraose kang ngrêmêni | wangkit lampahan sêdina | tan wontên kados pyambake | milane nama pun Gêndra | sring dadas[48] parêbatan | rare kang nèm-nèm puniku | dados gêndra ing kalangan ||

12. dêlah tiang sêpuh inggih (416) | kaki-kaki kêkêrêngan | apêthès patèn-pinatèn | inggih rêbatan pun Gêndra | mèh sabên agegeran | tan wontên kang ngetang patut | kabuntut dhatêng pun Gêndra ||

13. samya sru guyunirèki | Jèngrêsmi mèsêm ngandika | si paman bisa anggotèk | Ki Kulawirya Jèngraga | gumuyu nambung sabda | man Sura bisa wèh guyu | pundhuh lan man Kulawirya ||

14. Ki Kulawirya nganthuki | kêduga têmên manira | kang Suradigdaya kuwe | bubudèn mangsa gèsèha | kêtara kênyamira | wong pêsaja gathak-gathuk | anglêgakakên ing manah ||

15. ki pêtinggi ambêdhidhig | ginunggung winoran ompak | tan riringa rumakête | tan dangu kang kinèn ngundang |

--- 5-6 : 116 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 35 dari 41

ronggèng anulya prapta | wus katur pêtinggi gupuh | nguwuh mêrenea Gêndra ||

16. Dra majua ngalor thithik (417) | lah ya ing kono kang padhang | aja sok nèng ngundhuk bae | doyan têmên undhuk dian | marahi bocah lanang | mêngko suwe-suwe rusuh | sok marahi dadi gêndra ||

17. Kulawirya Jayèngragi | saya gumuyu alatah | dhasar man pêtinggi kuwe | atutuk lamun micara | bisa gawe bêbasan | nora bosêni yèn muwus | Ki Wirya ngling dhasar ia ||

18. ki pêtinggi matur aris | lah punika warnanira | pun Dèwi Tragnyana ngèdhèng | Ki Kulawirya anjola | e e kuwe jawanya | rupane kang dadya riwuk | ya ta yèn anduduk manah ||

135. Dudukwuluh

1. Kulawirya krêp alihan dènya lungguh | punapaa kang pêtinggi | mawi ngêlèh namanipun | umatur mila puniki | ran Dèwi Tragnyana katon ||

2. tiang ingkang sami kerud mring bok ayu (418) | sasat katêluh ing dhêmit | awis ingkang sagêd mantuk | yèn botên sampun bêrindhil | dèn undang-undanga ngepon ||

3. Jayèngraga angling lah paman dèn gupuh | niaga kèn lêkas muni | sêdhengah gêndhinganipun | coba ronggèng kèn nyindhèni | Ki Kulawirya ngling alon ||

4. kang pêtinggi mara bêdhèk bisa nabuh | matur inggih kêdhik-kêdhik | Ki Jayèngraga gumuyu | punapa kang dèn bisani | inggih ngrêbab awon-awon ||

5. Kulawirya ngling lah apa ta ujarku | lah dawêg kang nèh rêbabi | Ki Suradigdaya gupuh | rêbab pinatut nêmnèki | lan gambang klèng klèng klong klong klong ||

6. Jayèngraga angling lah sêwawi talu (419) | nang-onang kewala bêcik | wusnya pathêt nulya talu | nga nga ngi ngi nga nga ngi ngi | cêkèngèng cêkèngèng ngèngngong ||

7. Kulawirya Jèngraga samya guguyu | mring pacake ki pêtinggi | ibut badane sêkojur | wilêde sahambêsusi | tututping[49] tangan sêjojor ||

8. pangrêbabe sarwi bêgènggèng abêsus | sikute ngêmbyak nut gêndhing | yèn ngêlik gulu tumungkul | yèn mring agêng gulu tangi | awake mèlu gak-enggok ||

9. kang anggambang ngorèk walikan abêsus | klang klèng klang klèng rikthur rikthir | kêkêndhangane angguguk | kêmpyang ngaplak ambagèni | kokosekan rara ciblon ||

10. nulya ronggèng ngêlik mêthit manis arum | gêtas rênyah muluh rujit | kalih rongèh dènya lungguh | Kulawirya Jayèngragi | tyasira samya katujon ||

11. wusnya nutug dènira gêndhingan talu (420) | nulya suwuk gêndhingnèki | Ki Kulawirya amuwus | ia tan kaya pawèstri | lan wong lanang bêcik wadon ||

12. kari amblês ngêsing swara wilêtipun | Jèngraga nauri aris | gih-gihane paman niku | katun[50] sampun agenèki[51] | anyamlêng uloning wadon ||

--- 5-6 : 117 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 36 dari 41

13. dènya samya arêrasan langkung pundhuh | katiga lan ki pêtinggi | Jayèngrêsmi dul[52] kadulu | mring kang paman lan kang rayi | tyas sigug kêlangkung rikoh ||

14. tan kêdugi ngunadika[53] jroning kalbu | dhasar wong tan pati pikir | si paman ngubungi kayun | lali lamun anênêpi | ngupaya kang lunga andon ||

15. Jayèngrêsmi alon dènira amuwus | manira paman pêtinggi | arsa singêd maring tajug | sun ragi puyêng sêkêdhik | yayi tutugna anjagong ||

16. lawan paman Kulawirya pênêd kantun (420a) | kula mring tajug pribadi | kang liningan samyandhêku | ing kêrsa sampun andugi | ki pêtinggi gupoh-gupoh ||

17. ngling mring rabi kèn saos gêlaran alus | kang kinèn gupuh naosi | Jayèngrêsmi lon amuwus | ngriku kewala Nuripin | tata kêlasa pêturon ||

18. gya cinandhak mring Nuripin klasanipun | wus ginêlar anèng masjid | Jèngrêsmi tumamèng tajug | Nuripin kinèn mêtêki | sinaji dhêdharan nèng gon ||

19. ya ta ingkang nèng pêndhapa kang cêcêngkung | Jayèngraga angling aris | kyaine tan pati rêmbug | Kulawirya anauri | layake ia mêngkono ||

20. ki pêtinggi matur kados botênipun | maklum mring kang sami linggih | Ki Wirya angling gumuyu | dhasar pintêr kang pêtinggi | anjru dêmung ing wiraos ||

136. Jurudêmung

1. Ki Jayèngraga ngandika (420b) | sêwawi paman gya tanggung | sami sêsêmbèn won nganggur | Kulawirya nambung sabda | ingon-ingone puniku | senggane bok pinupuran | dangdan pêsajan kang mungguh ||

2. Si Gêndra krêpèn drawela | Suradigdaya gumuyu | lah age sira bok ayu | malbuwèng wisma sêdhela | ngayu-ayua warnamu | dèn kongsi dubilah setan | pèn[54] padha mêjên andulu ||

3. ronggèng nulya manjing wisma | wong nonton arêbut dhucung | samya masuk pêndhapa gung | ngrungu gêndhènge Si Gêndra | jalwèstri tan ana kantun | sêsêk jêjêl yêl-uyêlan | sabab tan nyana yèn nyêngkung ||

4. Jayèngraga lon lingira (421) | dawêg paman malih talu | matur nanging rêbabipun | tan pati sagêd nganggea | kêlayan gamêlanipun | kirang nglêgakakên manah | Ki Kulawirya amuwus ||

5. punapa malih kinarya | tan wontên salianipun | puniku kewala sampun | kêjawi wakane gadhah | Suradigdaya umatur | awon-awon inggih gadhah | Jayèngraga sru gumuyu ||

6. sarwi muwus dene paman | puniku gadhah gangsa gung | suawi nèh kèn amundhut | Ki Suradigdaya sigra | kèngkèn mring wong baturipun | kang kinèn sigra mring wisma | amêndhêt gamêlanipun ||

7. nulya tinatèng pêndhapa | rêbabe ponthang abagus | ki pêtinggi nyandhak gupuh | laju pinatut nêmira |

--- 5-6 : 118 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 37 dari 41

lan gambang sampun pikantuk | ki pêtinggi wuwusira | glis padha wongana gupuh ||

8. Si Citraguna majua (422) | panjake milua nabuh | ki pêtinggi tan sumurup | yèn tamune sarwa bisa | ing gêndhing barang tinabuh | gya pathêtan cara desa | nulya ronggèng praptèngayun ||

9. Ki Kulawirya duk mulat | mring ronggèng Si Gêndra bêsus | e e bilah nyata ayu | jowal-jawil mring Jèngraga | sarya ngling yo padha nabuh | ngrêbaba kang apik mana | karpèn[55] eram kang andulu ||

10. kang putra mèsêm ngandika | inggih mangke kula nabuh | lan paman prayoginipun | tanya mring Suradigdaya | paman kang gambang puniku | rikat kêciwa carukan | matur sêdhèrèk Mêdiun ||

11. rumiyin lurah niaga | tan pati kangsalan kayun | nèngriki krasan dudunung | Jèngraga amundhut rêbab | coba ngong milu anabuh | angrêbab mênawi bisa | pêtinggi ngaturkên gupuh ||

12. rêbabe nulya tinampan (423) | sinênggrèng ngèk nêm wus patut | Jèngraga mèsêm amuwus | lambanên bae anggambang | Citraguna sêndika wus | gya sêsêndhon pathêt sanga | kosok lamba lus amuput ||

13. jariji nyêngkunthêng raras | lir kalajêngking angêntup | ngêmbat kawat ngêntul-êntul | gêtêre miwil angagag | tumèmpèl tutupanipun | pacêke nyêtra miruda | kang ningali samya wuyung ||

14. mring dhayoh kang bisa ngrêbab | ni pêtinggi dènyandulu | kêlawan nak putunipun | nèng lawang wisma winêngan | bok lanjar mêsês abêsus | tingkahe amrih kêtara | krêp idu krêp mêlbu[56] mêtu ||

15. kedanan mring Jayèngraga | angrêbab bêsus abagus | ni lanjar kèh polahipun | kedanan nora kêlawan | Jèngraga ewa andulu | kang dadya paraning tingal | mring bok rarandhuk kayungyun ||

16. mêksih jêbên kêtanggungan (424) | ni rara wayah rumucuh | suluh mukanya sumunu | lir sudama miak ima | ingkang sêsêndhon wus nutug | Suradigdaya malêngak | ningali mring tamunipun ||

17. niaga jomblong sêdaya | mring kang ngrêbab wilêtipun | sor pra niaga sêdarum | ki pêtinggi suka-suka | kasmaran marang sang bagus | matur sumangga gêndhingan | kaula ngaos ngêsipun ||

18. Ki Jayèngraga lingira | lah paman sêwawi ngriku | prayogi sami nênabuh | pun paman ingkang angêndhang | Ki Kulawirya amuwus | ya mara coba ngong ngêndhang | Ki Jayèngraga agupuh ||

19. anyênggrèng rêbab gya buka (425) | Gambirsawit gêndhingipun | tinampan kêndhang gongipun | sêrancak munya araras | kinèn ririh kang anabuh | cinara ing Wanamarta | nulya aririh kang nabuh ||

20. sêdhêngan iramanira | ririh sru kêpara landhung | rêmpêg ricike ambyantu | sêjanturing pêwayangan |

--- 5-6 : 119 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 38 dari 41

ki pêtinggi sakêlangkung | dènira asuka-suka | mring tamu sangêt angugung ||

21. Jèngraga ngliring mring Gêndra | ki pêtinggi wruh ing sêmu | ngling wus mara ta dèn gupuh | sarya ngêjèpi Jèngraga | gya gêndhèng ngêlik mrit arum | swarane kanthi sumbaga | dhêsthi pèlèt cinthung dhuyung ||

22. ulate atitilapan | Ki Kulawirya kêsangkut | ing mêmanising pêndulu | keruti[57] sumbaga gêndam | dènira ngêndhang agathung[58] | busuk tyasira sêkala | sakênong tanganya kêju ||

23. jêbèbèh nganggur tan ngêndhang (426) | akodhêng iramanipun | Jèngraga mèsêm andulu | ki pêtinggi latah-latah | Kulawirya dhat anjumbul | saryangling mara ngadêga | pêtinggi gupuh anuduh ||

24. lah wus bok Gêndra ngibinga | kang liningan dan agambyung | ngarigêg jêjêran alus | Gambirsawite aniba | nêsêk sêdhêng ambiantu | ronggèng ngêlètèr kalangan | sirig tingtingan ngêdhuyuk ||

25. sarya wèh ulat sêdhetan | longah-langèh nampèl pupu | ngujiwat ngècèr pêndulu | wong nonton kenging ngèsêman | pating galêmbor akukuk | samya bêkik sumyak-sumyak | kacinthung atine bingung ||

26. yèn gambyong ronggèng Si Gêndra | anangèkakên bêbêndhul | anoncong kadi tinangkur | bêngkayang padha sêdhela | kabèh padha kudu ngrangkul | grêgêtên anganta-anta | sawênèh ana kang bêsur ||

27. gramèh wong wadon dhêsêkan (427) | cêk guwêk anyuwol susu | ngengokên janggut angambung | sru jêlih biang dilabrag | dikroyok nguwong angambung | wonge glis dènya umpêtan | brêkate wong akèh rusuh ||

28. turut gêdhèg yêl-uyêlan | carub wor èstri lan jalu | cêlêr-cinêlêr cêlimut | ana sêlendhange ilang | jariting bocah rinawuk | pêndhok myang kêris dèn wilah | gègèr sêdhela gya tungtum ||

29. mêngkana kang têledhekan | gêndhingira nulya suwuk | Kulawirya gung gumuyu | muwus mring Suradigdaya | kèn minggah ngambèn puniku | bok Gêndra ngong yun waspada | Suradigdaya agupuh ||

30. angatag minggah bok Gêndra (428) | kang liningan sigra lungguh | kadhêkês asila panggung | Ki Kulawirya aberag | supe prênataning laku | ragi katêmbèn tanggapan | krajane dhewe tan laku ||

31. bisik-bisik mring Jèngraga | senggane têlèdhèk iku | binêdhog sêdhela yèn wus | Jèngraga ngling kenging uga | kaula tan pati kudu | namung kang dadi tyas kula | niku kang rare rumucuh ||

32. kadya sun pêksa-pêksaa | Si Endhuk kang mêksih tanggung | dospundi mrih kengingipun | cêdhaka turu kewala | marêm tyas kula tan riwut | Ki Kulawirya anabda | ya iku rada pêkewuh ||

33. wa mono mêngko yèn ana |

--- 5-6 : 120 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 39 dari 41

jalaraning rêmbug patut | Jèngraga lêga tyasipun | gya Ki Kulawirya mojar | kang pêtinggi sengganipun | prayogi kakang ambêksa | amrih rakêting apangguh ||

34. Suradigdaya abengkrak (429) | inggih sumangga ing kayun | nging wontên kuciwanipun | prayogi mawi lodhongan | Ki Kulawirya gumuyu | lodhongan prèhipun kakang | matur yèn ngriki anginum ||

35. arak brêm tampo[59] wêragang | owêl gêndhing gêndhèngipun | angibing sarwi anginum | Jayèngraga Kulawirya | anjurung sêkayunipun | samya gumujêng lah paman | punapa gêndhinganipun ||

36. matur ki pêtinggi latah | kêjawi pun Pêtungwulung | Kulawirya sru gumuyu | lah inggih niku prayoga | sêwawi anak mas talu | Jayèngraga nyandhak rêbab | sigra buka Pêtungwulung ||

37. tinampan kêndhang gongira | rucik barung omyang arum | Ki Suradigdaya gupuh | mundhut sondhèr plangi abang | wus mêndhêt arak nèng buyung | ngundang sanak-sanakira | kon nyêlak dènira lungguh ||

38. wus kapang nèngisorira (430) | samya rak-arakan nginum | glis rame brabah gumuruh | ngombe ciu cia-cia | glênggang-glênggêng cara banyu | Jayèngraga Kulawirya | giris myat kang sami nginum ||

137. Girisa

1. ki pêtinggi wuwusira | mêngko yèn manira bêksa | kang rame padha kêploka | samya sumaur agiak | têlèdhèk wus ngadêg tandhak | Kulawirya wuwusira | lah kakang Suradigdaya | wawi sêdhênge mêlandang ||

2. kang liningan sigra tandhak | balêdhèh wêtêng balêndhang | kêkêrisane singkuran | ikêt du mancung dheblengan | kacu bathik talêkêman | sabendha sêlaka lusan | ngêlèwèr sumampir pundhak | brêngose pinidih ranggah ||

3. capang godhèg pêlawangan (431) | simbar dhadha ambêlabar | marang wêtêng wudêlira | sêmbada pawakanira | balênthot lêngên kucingan | mathêkêl otot byuk kial | têpak pundhake gandhikan | ambêdhadhag dhadha jêmbar ||

4. sêmbada lan bêksanira | kêthuwêl gluwêr ebatnya | andhasar tangan mèk-mèkan | lir gogo iwak jron toya | angêntrog awak jot-jotan | anyangkrung nyunguk incêngan | ulêt lir manuk lolohan | pacak gulune êlêdan ||

5. pinondhong têlèdhèkira | sinurak wong kasêntanan | kêploke abêbendrongan | wor gumyaking janma kathah | gumêrah sru mawurahan | samya gumuyu gêr-gêran | têlèdhèk anèng pondhongan | sarya gambyung ngayang-ayang ||

6. têlèdhèk ngêlik araras (432) | gumrining anggêtas rênyah | lir suling ngêlong tutupan | aliu-liu liêpan | sêmbada parikanira | cêcak gombèl macan galar |

--- 5-6 : 121 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 40 dari 41

ambêlarat dhasar mlèrèt | pêtinggine wong ing Kêplêng ||

7. buta marta dwijawara | dênawa panglêbur jagad | dadi ati kaulane | kalane nora dhewekan | puspa laya ing gêlungan | pari majêr anggêlagah | layonana-layonana | Si Gêndra anèng kalangan ||

8. kang nonton samya gumêrah | kêplokira nora tata | saking sangêt bungahira | mêngkana ingkang ambêksa | ingudhunkên têlèdhèknya | akathah ing rekanira | ronggèng nandêr anêracag | ing pupu gya pinagolan ||

9. cêthik lambung cinakêpan (433) | tan kêndhat pêngibingira | anutug dènira suka | mudhun ngêlepat kleteran | wus dangu antaranira | ki pêtinggi tombokira | patang wang ginêgêm tangan | sinuwêlkên jron kêmbênya ||

10. kumrincing ngêsokên arta | tangan nguyêg payudara | grêgêtên pêmidihira | asangêt panggêlintirnya | mumundri kaya pêcaha | ni Gêndra abêntayangan | sarya anyablèki tangan | pan sarya ngêsês sêsambat ||

11. ah biang tan kira-kira | kantèk apêdhès rasanya | ambakna wong tan sêmanak | gêr ginuyu ingakathah | Jèngraga gumujêng suka | Kulawirya latah-latah | gya suwuk gêndhinganira | ronggèng niaga ararywan ||

12. Gêndra mêksih puringisan (434) | Kulawirya mèsêm nabda | genea iku bok Gêndra | dene dêlênge ngrêsula | kono ing ambèn lungguha | ni Gêndra alon turira | dèn pênèt sru anu kula | pêdhès lir pêdhot-pêdhota ||

13. Suradigdaya alatah | tak pindho manèh mêngko ga | ni Gêndra malêruk ngucap | êh elah ora-oraa | Ki Wirya gumuyu suka | sarya ngling marang ni Gêndra | anu mono iku apa | Gêndra mèsêm angujiwat ||

14. Kulawirya lir kêpinjal | mêndêm mring gêndaming Gêndra | tyasira sangêt kêrkuhan | dènyarsa nêmpuh bok Gêndra | amrih singluning pêningal | pêkewuh panggenanira | ing wanci mèh bêdhug tiga | Jèngraga alon ngandika ||

15. lah paman sami bubaran (435) | asangêt panrima kula | kusung-kusunge pun paman | kularsa lêson kewala | dinugèkakên priangga | sanak-sanak kang samyarsa | won nganggur lêlangên jogan | ki pêtinggi aturira ||

16. sumangga sakêrsaneka | nulya kèn saos gêlaran | kajang sirah sêmbagi bang | sumaos anèng pungkuran | Jayèngraga gya sarean | Ki Kulawirya anulya | bisik mring Suradigdaya | puniku mungguh manira ||

17. putrandika Jayèngraga | sampun kongsi kêtanggêlan | gènipun rumakêt kakang | aprayogi kinurmatan | ngaturan lêson jro wisma | supaya pikantuk nendra | puniku watêkanipun | yèn wontên kang dadya manah ||

18. kêlangkung bère pêradah (436) | ngêmpuni tan kêtanggêlan |

--- 5-6 : 122 ---

Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 124–137): Citra 41 dari 41

sami-sami putranira | Jêng Kyai Bayipanurta | kaugung alit milanya | puniku yèn anèngrika | asor putraning dipatya | sakêrsa tan purun malang ||

19. lamun parêng tyase kakang | putrandika nimbok rara | kèn ngadhêp ngarsa kewala | mangsi ngangkaha punapa | parapon[60] tulus gènira | angakên milu susuta | dadya pun kakang kêtingal | pasrahe manah lêgawa ||

20. kula purih têmbenipun | tulusipun pawong mitra | yèn lujêng langkung utama | ki pêtinggi langkung suka | gumuyu angling pêsaja | o inggih dhatêng sumangga | kêlangkung dening prayoga | datan rumaos sumêlang ||

21. dèn bêdhèla brak kaula (437) | botên anggrantês sêtuma | kêrsa nampar tiang nistha | amundhut ing anak kula | nulya Ki Suradigdaya | malbèng wisma lon lingira | mring rabi wus tinuturan | kang wadon datan lênggana ||

22. gya rinukti panggenanya | wus samêkta nulya mêdal | matur mring Ki Kulawirya | sampun miranti ing wisma | nulya winungu kang putra | ngaturan layap jro wisma | nauri ngriki kewala | Suradigdaya turira ||

23. prayogi nèng jroning wisma | nulya wungu Jayèngraga | tumama mring pêsarean | ni pêtinggi wuwusira | sutane kinèn amarak | nèngarsane Jayèngraga | ingatêrkên nulya prapta | angling wus sira karia ||

24. ladènana ramanira (438) | yèn mumundhut aturana | aja wêdi-wêdi sira | iku ramanira dhawak | nulya tinilar sutanya | ni pêtinggi mring pêndhapa | nèng ambèn cilik ngarêpan | ya ta Ki Suradigdaya ||

25. undhang mring nak putunira | kinèn bêksa têledhekan | nutug samya suka-suka | wau kang anèng ing wisma | Jayèngraga sêsarean | tumingal marang bok rara | kêlangkung sukaning dria | tyasira awirangrongan ||

 


§ utawi: pralambi. (kembali)
cêthèk. (kembali)
§ prayoginipun: anglimputi. (kembali)
§ prayoginipun: salin. (kembali)
§ langkung kalih wanda, kabucal: sangan. (kembali)
Nomor halaman naskah: 037, diganti menjadi 307 sesuai dengan urutannya. (kembali)
§ kirang sawanda, kawêwahan: mring. (kembali)
ciblon. (kembali)
§ prayoginipun: myang. (kembali)
10 § prayoginipun: pating. (kembali)
11 § prayoginipun: ngirup. (kembali)
12 § kirang sawanda, kawêwahan: an. [Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu a: wus pinangan nèng têngah lautan]. (kembali)
13 § prayoginipun: byar. (kembali)
14 § prayoginipun: êndhasnya. (kembali)
15 § utawi: jujugug. (kembali)
16 § prayoginipun: enggak [enggak-enggok]. (kembali)
17 ingkang. (kembali)
18 § prayoginipun: wontên. (kembali)
19 § prayoginipun: binianton. (kembali)
20 siyèn (dan di tempat lain). (kembali)
21 § prayoginipun: sêsatuan. (kembali)
22 gêr. (kembali)
23 § prayoginipun: kang samya. (kembali)
24 Kurang satu suku kata: gêr ginuyu kang samya alinggih. (kembali)
25 § Kacaning babon lêpat, awit kaca 378-379 kelangkungan, botên kasêrat. (kembali)
26 § prayoginipun: têrkadhangan. (kembali)
27 § prayoginipun: mangkin. (kembali)
28 § kirang kawan wanda, kawêwahan: tan birai. (kembali)
29 § prayoginipun: panggêdhene. (kembali)
30 § prayoginipun: nyundari. (kembali)
31 § prayoginipun: angrubut. (kembali)
32 § prayoginipun: barakallahu. (kembali)
33 § prayoginipun: kang. (kembali)
34 § prayoginipun: mangkin. (kembali)
35 § prayoginipun: mangke. (kembali)
36 § prayoginipun: linunggyèngakên. (kembali)
37 Mulai bait ini Jayèngraga, Jayèngrêsmi, diikuti Kulawirya, dan Nuripin mulai berangkat mencari saudara iparnya yaitu Amongraga yang telah lama pergi meninggalkan isterinya yang bernama Tambangraras dan keluarganya yang lain. (kembali)
38 § prayoginipun: tiwas. (kembali)
39 § prayoginipun: langgar. (kembali)
40 § prayoginipun: junjung. (kembali)
41 § prayoginipun: mangkin. (kembali)
42 § prayoginipun: anjêgèg. (kembali)
43 § prayoginipun: tamu. (kembali)
44 § prayoginipun: mirungga. (kembali)
45 § kirang sawanda, kawêwahan: a [ajokna]. (kembali)
46 sêmbahyang. (kembali)
47 wong. (kembali)
48 dados. (kembali)
49 § prayoginipun: tutuping. (kembali)
50 § prayoginipun: kantun. (kembali)
51 § prayoginipun: anggenèki. (kembali)
52 § prayoginipun: duk. (kembali)
53 § prayoginipun: ngunandika. (kembali)
54 dèn. (kembali)
55 karbèn. (kembali)
56 mlêbu. (kembali)
57 § prayoginipun: kerut ing. (kembali)
58 § prayoginipun: anggathung. (kembali)
59 § tape? (kembali)
60 § prayoginipun: darapon. (kembali)