Cênthini, Soeradipoera, 1912–5, #998 (Jilid 5-6: Pupuh 161–187)

161. Pocung

1. alon matur punika dede wong mantu | kang natab gamêlan | pan dede kyai pêtinggi | inggih nyai Sêmbada tur ta arandha ||

2. owêl sêpuh sugihe kêlangkung-langkung | ingriki tan ana | kang nyamèni sugihnèki | pangusène[1] tiang urut pêgunungan ||

3. mila sampun inggih rêrêmênanipun | anatab gamêlan | tan towong ing siang ratri | langkung asih mring tiang sagêd gêndhingan ||

4. pan gumuyu Jèngraga Kulawiryèku | samya jêjawilan | lèjême angajak mijil | apan sami gêrunêke kêrsanira ||

5. wusnya têpung ing sêmu samya tumurun (594) | sayadan totoya | Nuripin jinawil aglis | Jayèngrêsmi myat ing paman lan rinira ||

6. ling ing kalbu wus datan kêna sinambur[2] | sihing pêkarêman | nuruta[3] pênggawe sirik | dene uwus sumurup pitutur tama ||

7. yèn angrungu gamêlan tan etang-etung | lir uwus tan arsa | kêlepetan ing agami | padha dene tua anom kaya bocah ||

8. langkung ngungun pinupus kalbu wus sukur | pêngulu turira | punika wau mring pundi | lan kaprênah punapa lawan paduka ||

9. alon muwus pan ariningong waruju | siji paman ingwang | manira duga tan bali | kalih pisan padha dhêmêne gamêlan ||

10. pandugèngsun tan wurung yèn kongsi esuk (595) | maklume pun paman | pêngulu umatur inggih | pan sumangga sakêrsanipun kewala ||

11. kula nuwun ngalap bêrkah mring sang bagus | sangêt kêkirangan | satêngah angisin-isin | sring sinual kang ngèl-angèl mring kaula ||

--- 5-6 : 165 ---

12. langkung cêguk balilu dadya pêngulu | panuwun kaula | bab pitrah myang bêlèh pitik | inggih sampurnanipun kadi punapa ||

13. alon muwus Jayèngrêsmi mring pêngulu | mungguh sucinira | ngamal jariah puniki | mungguh pitrah pan pinara têlung duman ||

14. gih puniku wontên kaole têtêlu | kang saduman kalal | kang saduman mêkruh yêkti | kang saduman sêmada puniku karam ||

15. ing liripun kang têlung prêkara niku (596) | dene ingkang kalal | rijêki ingkang wus wajib | mring pêngulu rijêki suci pinangan ||

16. malihipun kang saduman ngaran mêkruh | gantungan sidêkah | malêm mulud myang mumule |[4] mring jêng nabi wali mukmin kang wus swarga ||

17. de kang têlung prêkara ran karamipun | kinarya gantungan | pawèwèh wong pêkir miskin | ingkang samya angêm[5] kalularatan ||

18. kang rong pandum pitrah puniku gumantung | driah lan sidêkah | dede wajibe ki kali | yèn pinangan ing pêngulu dadi riba ||

19. yèn tan purun pepeka ingkang rong pandum | sapadhaneka[6] | kadya[7] suci kang binukti | yèn pepeka ngêlumpuk nandho duraka ||

20. langkung gêtun ki pêngulu alon matur (597) | e lah ta punika | dèrèng tate amara tri | kula sêngguh kabèh dadya wajib kula ||

21. tan sumurup yèn mawi pinara têlu | kalal mêkruh karam | sumêrêp sawêg sêmangkin | kula dèrèng kanthi kitab kang sêntosa ||

162. Kinanthi

1. ya ta kang samya umêtu | Jèngraga Kulawiryèki | Nuripin sih ginujêngan | baune mring Jayèngragi | kinèn nêmbung pênginêpan | mring wismane randha sugih ||

2. sigra Nuripin lumaku | Jèngraga nganti nèng kori | Nuripin praptèng pêndhapa | tunggil lan niaga linggih | bibisik wus tinakonan | ni randha Sêmbada mêksih ||

3. ngling tanya marang kang nabuh (598) | ku sapa roangmu angling | niaga matur ni randha | wontên utusan priayi | nulya kinèn majêngarsa | Nuripin umatur aris ||

4. inggih kaula ingutus | bêndara kula kêkalih | tinalètèhkên sêdaya | wit lawan wêkasanèki | karênan myarsa gamêlan | kêdah sumipêng ingriki ||

5. ni randha Sêmbada muwus | lah inggih dika aturi | Nuripin mintar singarsa | matur mring bêndaranèki | inggih paduka ngaturan | lêga tyase Jayèngragi ||

6. nulya kairid malêbu | Jèngraga Kulawiryèki | nulya prapta ing pêndhapa | gêlaran sampun rinakit | anèng ing bale watangan | kang kêlasa alus putih ||

7. ni randha duk nirandulu[8] (599) | marang tamune kêkalih | kumênyut rêsêp tumingal | alon dènya ngacarani | suawi dalêm pinarak | ingriki ing salu pranti ||

--- 5-6 : 166 ---

8. kang ingacaran alungguh | ing bale watangan sami | nêmbrama atur pambagya | winangsulan sami-sami | ni randha malih turira | lah inggih ta ingkang pundi ||

9. arinya jêng kyai guru | ing Wanamarta pinundhi | kang kalok ingrika-ngrika | ginuron pra guru sami | kêkalih pundi kang putra | Kulawirya anauri ||

10. bibi pan inggih puniku | putrane kakang jêng kyai | kula punika arinya | kadang nêm kula wuragil | sampun kirang pangaksama | kula sêdya nunukêri ||

11. salu prantine sêdalu (600) | ni randha nauri aris | inggih sumangga kewala | tan rumaros[9] darbe panti | yèn sudi tiang maksiat | wontên gèsèhe sêkêdhik ||

12. ingriki tan ahli kaum | sami mêmênculan sami | royoman sami neneman | sawancine siang ratri | sapurune kalênèngan | anggèr maklumipun sami ||

13. Ki Kulawirya amuwus | mila wus kasêdya bibi | Jayèngraga nulya mucang | saking pêmasakanèki | lopak-lopake lus-lusan | mas tua gilap sinangling ||

14. ni randha micarèng kalbu | yêkti priayi wong iki | mandah nèng kêrajanira | ngalumpuk baguse sigit | yèn ta kêparênga uga | nginêpa têka nêm ratri ||

15. amuwus mring roangipun (601) | mundhuta pawohan aglis | ni randha malêbèng wisma | gupuh nunuding angrukti | prayoganing pasugata- | nira mring tamu priayi ||

16. ni randha manahe wuyung | marang tamune kêkalih | tan èngêt lamun wus tua | mêksih lir mêndère nguni | nulya ni randha Sêmbada | ngangge-angge ambêsusi ||

17. asinjang cêlari wungu | kêmbên plangèn têlon sari | anyar kêmbangan Mêdura | gêlung methok rambut ithik[10] | marêngkêl kadya kêpêlan | asingsêt linthis lir bithi ||

18. kêsusu dènira pupur | rinêmbug sah kandêl tipis | une[11] wus kèh kang rompang |[12] nging rambute mêksih langking | kang malêtuk binubutan | ngalêsir kari sêthithik ||

19. acundhuk têluki wungu (602) | sinêling argulo putih | winatês sêkar cêpaka | akalpika kalih sisih | konyoh jênar gêgêbêgan | mêsês lir kênya birai ||

20. tilase wong bêrèd bêsus | tua-tua mêksih licit | kang wau dènira randha | wanci darbe anak siji | ing mangkya wus luas ing rah | dhasare kêdhi duk uni ||

21. durung wruh rasèng susunu | mila wèt kulit kêlimis | wusnya dènira busana | pasugata wus rinukti | nulya ingirid kang nampa | sugata anjrudêmungi ||

--- 5-6 : 167 ---

163. Jurudêmung

1. sira ni randha Sêmbada | mijilkên sugata sêkul | ramadan[13] kèh ulamipun | ni randha tata priangga | piring jêgong mega mêndhung | sêdaya datan saliwah | nèng panjang gêng tumpêngipun ||

2. sidua bau andhêngklang (603) | sarwi nata piring ngayun | sasolahira dol ayu | Jayèngraga Kulawirya | kêlangkung ewa andulu | samya micarèng tyasira | tan amambu wong wus pikun ||

3. polahe salah kêdadyan | dêstun wong tan nganggo nêbut | nora pikir angon tuwuh | wong kaya gogosèk kawak | ngewak-ewakakên kalbu | wong wus gêrang nunjang-nunjang | lelewane lir kumêncur ||

4. lo prandene angujiwat | amêmêdèni wong ngantuk | nora ngon kosok wong iku | ni randha wus dènya tata | umatur mring tamunipun | kaula saos sugata | sumapala tiang gunung ||

5. katur sumangga ing kêrsa (604) | inggih paduka tuturuh | kang ingacaran agupuh | kalihnya awiwijikan | Ki Kulawirya amuwus | sêwawi bibi wasisan | ni randha ature nuwun ||

6. adan lêkas samya nadhah | sêmune sêmada tuwuk | duk bukti wismèng pêngulu | adêdangon pangêpêlnya | wus antara dangu tuwuk | karone samya luaran | ambêng cinarikan sampun ||

7. linorod marang ngandhap[14] | Nuripin pêmanganipun | arosa nêmên asêngkud | kadya ro[15] dina tan mangan | kêpêle gêdhe krêp muluk | Ki Kulawirya lingira | dèn alon yèn sêmpal wangmu ||

8. nauri sarwi amangan (605) | êng tiang mêkatên mupung | wontên rijêki kang sinung | bok kajêng sidhêkahira | ni randha suka gumuyu | bagus tutugna kang tanak | Nuripin ling gih-gihipun ||

9. kang sêkul sêpanjang têlas | ulame kêdhik kang kantun | mung kari bêbalungipun | pan uwis dènira mangan | ingundurkên ajangipun | nulya dhêdharan mangarsa | wowohan simpar gumantung ||

10. miwah kang olah-olahan | asangkêp sumajèngayun | sarya tur sumanggèng kayun | Jayèngraga Kulawirya | mangsuli panrimanipun | lèjême sarwi jêjawat | winor ngacarani wuwus ||

11. Ki Kulawirya lingira (606) | marang niaga amundhut | rêbab lawan kêndhangipun | gupuh ingaturkên ngarsa | sanak niaga sêdarum | sintên kang bêcik anggambang | samya dèn kêparèngayun ||

12. agêpah para niaga | Jayèngraga nyandhak gupuh | rêbab sinênggrèng pinagut | thêng-thêng wus olèh nêmira | sêndhon pathêt sanga bêsus | jariji gêtêr lir pendah | cêcak pêthêt buntutipun ||

13. angikik ngêlik mring barang | ngês wilête awèh lulut |

--- 5-6 : 168 ---

nutug lih-ulihanipun | nulya buka Onang-onang | niaga sigra biantu | Ki Kulawirya angêndhang | kosekan banggèn angguguk ||

14. rara siblon asibêkan | niaga kang samya nabuh | pênabuhe datan asru | saking gawoke tumingal | Jèngraga pangrêbabipun | miwah ing pangêndhangira | karone apik abêsus ||

15. sira ni randha Sêmbada (607) | rongèh dènira alungguh | tanbuh-tanbuh manahipun | brangta mring tamunira[16] | maro paraning awuyung | sidua andangsor gawang | timpuh uga sila panggung ||

16. solahe nora jatmika | ni randha micarèng kalbu | dhêdhayohku roro iku | yèn ta datan kêlakona | salah sawiji wor lulut | baya edan nurut dalan | sukur karo pisan ayun ||

17. mandah lêgane tyas ingwang | suka rêna kinarubut | roro kongsia sêdalu | sênadyan têlunga dina | tinutugna kêrsanipun | baguse ingkang ngrêbab[17] | lan bagus kang ngêndhang iku ||

18. ragèngong mangsa uncata (608) | binut ro ing siang dalu | mring sang bagus kang mratamu | sok uga kêrsaa mringwang | salulut kalaning dalu | manira tadhah sumarah | apa bae kang pinundhut ||

19. karia pinjung ngong têmah | lae-lae wong abagus | muga naa kêrsanipun | mêngkana ciptaning nala | ni randha gung branta[18] wuyung | wau kang samya gêndhingan | wus niba anulya suwuk ||

20. ngaturan dhahar dêdharan | myang nyaga pangananipun | samya sêsambèn anyamuk | ni randha malêbèng wisma | sêkêdhap anulya mêtu | mêlbu mêtu tanpa karya | kudhangdhangan kadya bingung ||

164. Dhandhanggula

1. nyai randha tambuh polahnèki (609) | buntayangan sangêt brangtanira | mring kang mrêtamu karone | ngundang randhanomipun | ingkang asring dadya pênangi- | ning wong ingkang anggarap | saluluting dalu | malêndhèk sinopak randha | supayane bêncolèng bisaa tangi | ngalih mring Ni Sêmbada ||

2. randha Sêmbada wus karêmnèki | andêlajah wong lanang nom tua | tan pilih agêng alite | anggêr kewala purun | nanging arang ingkang nêdhasi | yèn tan pancèn acêngan | cua kalihipun | mila sinopaking randha | mudha mêndhèr ginarap jinajar guling | amrih dadya pênggalak ||

3. yèn tan mêngkono tan bisa ngingkik | êgag sabab dening sarwa bubar | badan sêkojur wus lungse | tan ana kang kêpupu | daging-daging têka satêmplik | kari balung ngêlethak | kulite ngêlulun | untune wus kèh kang gigal | susunya lir pêpao kothong anglêmpir | wus kêjabèng paprêman ||

4. nyai randha Sêmbada ngling ririh (610) |

--- 5-6 : 169 ---

biang Kacêr prie karêpira | rasane atiku kie | wulangunku mring tamu | karo pisan pan dadi ati | sawêngi ki supaya | bisaa salulut | karo kang ngrêbab kang ngêndhang | nora kêna sinayutan karêp mami | muga mêngko bisaa ||

5. kang liningan inggih kadospundi | pêndugi kula purun kewala | pinapanakên kang adèn | ni randha lon amuwus | lah tatanên pêturon mami | wanginên kang prayoga | ingkang sarwa arum | kêlawan sira dangdana | kadya sabên mangsa bodhoa sirèki | mêngko yèn wus diwayah ||

6. wusnya ngling ni randha nulya mijil (611) | marêk lênggah mring bale watangan | wau kang sami sêsambèn | Kulawirya amuwus | owêl norana kang nyindhèni | ni randha ngling punapa | kang paduka dangu | gih bibi owêl gêndhingnya | lamun datan gêndhing ginêndhèngan èstri | tan ulêt wilêtira ||

7. nyai randha mèsêm matur aris | inggih wontên nanging bêbêtahan | sagêd sindhèn dede ronggèng | punika tiangipun | biang Kacêr asring nyindhèni | sami agogonjakan | lan kang sami nabuh | bêrkat asring dalu siang | inggih sagêd kêdhik-kêdhik anyindhèni | kang gampil gêndhingira ||

8. Kulawirya gumujêng nauri (612) | inggih bibi lah bok dipun coba | biang Kacêr kinèn sindhèn | nyai randha agupuh | lah ya mêngko yèn muni gêndhing | kinèn nyindhèni sira | kang liningan saguh | Ki Kulawirya ambranyak | alon muwus payo muni Gambirsawit | Jèngraga mèsêm sigra ||

9. nyênggrèng ngèk wus pakolih nêmnèki | nulya asêsêndhon pathêt sanga | anutug lih-ulihane | lajêng agêndhing talu | Gambirsawit raras ngrêrangin | samya pêkolihira | wilête nênabuh | arêmpêk padha kêrasa | biang Kacêr kumêcêr sindhèn angêlik | amêthit-mêthit dria ||

10. bêning mêrit lir suling wrat sari (613) | mukêt wilête barungan rêbab | apupunton ngês manise | samya angungas bêsus | lir pênjalin sinigar palih | swara mot jroning kawat | rêbab lan sindhèn rum | atungtum lungiding raras | yakmakaning[19] gêndhing gêndhèng bêlèr ati | rongèh Ki Kulawirya ||

11. ngêndhang bêsus latah sarwi angling | nora jamak jarene bubutuhan[20] | de iku mêtu monmone | asor ronggèng kang komuk | biang Kacêr ngècèr lir cicir | kang dadi ronggèng tandhak | mangsa ta kadyèku | mêngkana dènya kasukanan[21] | rambah-rambah praptèng wanci têngah wêngi | ni randha lon turira ||

12. sang abagus sêkalian mugi (614) | sampun dalu prayogi lêlêswan | nèng jroning wisma kalihe | Ki Kulawirya muwus | inggih sangêt panrima mami | bibi apalimarma | prênahing alêsu | mênawi dugi karipan | pênêd ngriki kewala kêmit ing jawi | ngiras myarsa gêndhingan ||

--- 5-6 : 170 ---

13. nyai randha masuk wismèng wingking | biang Kacêr kinêjepan sigra | tut wuri marang nyaine | Ni Sêmbada amuwus | aturana kang tamu kalih | malêbèng pêsarean | ro pisan yèn ayun | ya mangsa bodhoa sira | yèn tan kêrsa sang ro mung salah sawiji | poma aja tan ora ||

14. ngong nèng gêbêr andhisiki guling | kang liningan mijil mring pêndhapa | ngaturi ngawirya age | samya ngaturan masuk | maring panti munggèng gêbêr mrik | Kulawirya anabda | ya mêngko sun nusul | ngandika mring putranira | prie kono anakmas karêpirèki | Jayèngraga anabda ||

15. puniku paman wontên punapi (615) | dene anggantêr kaya parênjak | tan angêrti kêdhuwête | Ki Kulawirya muwus | gampangane linakon bêcik | kaprentah kang aomah | ya payo tinurut | ala bêcike karuhan | Jayèngraga mèsêm nauri suawi | wong ro gya malbèng wisma ||

16. prapta jroning wisma linggih kalih | Kulawirya biang Kacêr ngandhap | Ki Kulawirya wuwuse | êndi kang ngundang mau | dene nora katon alinggih | biang Kacêr aturnya | guguthitanipun | brangtanira Ni Sêmbada | datan kêna sinayutan drênging kapti | yèn pinopo tan kêna ||

17. têmahipun ambeka prêkawis (616) | anyênyangkol ing lampah paduka | yèn tan tinêkan kayune | lamun parêng ing kalbu | luhung linampahan prayogi | pan sampun adatira | ni randha puniku | drêmba mring langêning pria | datan kenging katoangan siang ratri | mung anggung gêgêcikan ||

18. lamun towong kewala saari | mèncrèt dêlinding turut bêdidang | ngêlumpruk tan sagêd jènggèl | tiang nèm-nèm puniku | ingkang sami anabuh gêndhing | giliran dalu siang | kalih tiga tan wun | nanging inggih sinarudhah | bêrkatipun tiang sugih anyukupi | dunya dadya sêrana ||

19. yèn ta sampun asugih pun nyai (617) | mangsa wontêna kang purun garap | saking lungse sêdayane | yèn wontên ingkang ambruk | angêlumpruk têngahing kardi | sring kula kinèn nyopak | kang dados panuntun | yèn sampun kêngkêng malembang | mring ni randha yèn kêndho mring kula malih | sawanci-wancinira ||

20. ririh aturira mring têtami | biang Kacêr ature bêlaka | tan riringa carêmêde | Kulawirya gêgêtun | Jayèngraga sidhakêp sêdhih | pan dèn guguyu susah | bisik-bisik muwus | gih talah man Kulawirya | ingkang lampah puniki sêmu bilai | wirangronge ni randha ||

165. Wirangrong

1. Ki Kulawirya anjondhil (618) | mèsêm anjêkêtêt joto | Jèngraga wuwusnya pan puniku | kula tan kêdugi | lamun anglakonana | mangsa boronga pun paman ||

2. kaula datan kêdugi | dhapure wus kaya bunglon | dhuh ngong botên mêmpan langkung gigu | dèn apakên mami | kewala srah gêbugan | kaula titik ragèngwang ||

--- 5-6 : 171 ---

3. kula paman nèh alimi | ingriku dhuh mangsa borong | kula amit mêdal arsa nabuh | ngong têngga nèng jawi | mung puniku yèn dhangan | biang Kacêr kula bêkta ||

4. mring jawi kinèn nyindhèni | kula angrêbab kemawon | payo Cêr mring jaba alon matur | paduka rumiyin | Jayèngraga lon mentar | mring pêndhapa agamêlan ||

5. mêngkana kang nèng wismèki (619) | Ki Kulawirya andongong | tyasira dhêdhêgan[22] lêngur-lêngur | bok Kacêr turnya ris | sêwawi dèn aenggal | mring tilam rum papêrêpan[23] ||

6. kêdangon sêlak inganti | sêdaya-daya kêlakon | sira Kulawirya linging kalbu | biang prie iki | yèn ora linakonan | jarene asring ambeka ||

7. tumama mring gêbêr ririh | Ki Kulawirya gêloso | ni randha gumregah gupuh-gupuh | angrangkul tan wigih | angririntih turira | dhuh lae gus Kulawirya ||

8. mugi wêlasa mring kami | tyas ngarang sangêt wirangrong | bok inggiha uga ngong nunuwun | paringa jêjampi | tan sagêd nahên branta | mugya sung raosing kêrsa ||

9. kêpencut rarasing kang sih (620) | adhuh lae-lae kenthol | kêrsaa sêkêdhap ing lulut[24] | mring wong kawlas-asih | sira Ki Kulawirya | langkung rikuh manahira ||

10. tyase jêg têgêg jêg wigih | êgag dangu kadho-kadho | ni randha Sêmbada guntur wuwus | mring Kulawiryèki | sarta pamulêtira | kathah pangrêrêngihira ||

11. Ki Kulawirya lir èstri | ginutur[25] srênggara wirong | Ki Wirya sêmpêlah jroning kalbu | mupus dèn tekadi | èngêt kalularatan | melik sugihe mring randha ||

12. oliha dèn jêjaluki | arta lan sandhang pênganggo | nulya tinandangan gigu-gigu | kêburu ing melik | Kulawirya tumumpang | amêngka[26] wok tinrap mapan ||

13. anjathok bênêr tan nilib (621) | ingasêkakên malendo | tan tumamèng prana angêlumpruk | pinêksa tan kenging | ni randha wuwusira | biang Kacêr wuwusira[27] ||

14. byang Kacêr gya marêpêki | kinèn dangdani anglentroh | agupuh cinandhak kang ngêlelur | pan ingulig-ulig | inganggang tinêkêman | guthule Ki Kulawirya ||

15. cinakêpan dèn nêd-nêdi | kangêtan nulu[28] bêdodong | kêngkêng mêdhok makas gêng lir sabus[29] | ambêdêdêng gilig | pinapankên ing wokan | pinêtêlakên boyoknya ||

16. amblês sru panggêlurnèki | lir ngrogoh lele anèng rong | ni randha wuwusnya Kacêr uwus | mêtua mring jawi |

--- 5-6 : 172 ---

kêlamun parêng dhangan | turana gus Jayèngraga ||

17. biang Kacêr sigra mijil (622) | kang kantun anèng pêturon | ni randha kêpadhan ingalulut | kèkèjèk malintir | boyok egol-egolan | anglawani solahira ||

18. arongèh amrih pêkolih | tan gonggang ing adon-adon | tan kêndhat ni randha dhasar baud | linukitèng gati | angingkêd sru mêmadal | mubêt ngogèk lir kekean ||

19. Ki Kulawirya tan dipi[30] | pinolah sêmada gawok | ciptanirèng dria guyu-guyu | sêmada kêdugi | pinolah mring ni randha | jinêjêl kadya kêpinjal ||

20. dangu dènira agati | parêng karone mêngkorog | kumêsar kalihnya amrêkungkung | mrêkêngkêng kang èstri | angêsês ngulèt sambat | dhuh kenthol Ki Kulawirya ||

21. ês prèhipun kula niki (623) | Ki Kulawirya ngêcocor | anggêrêng mirasa ingapagut | samya limputnèki | antara dangunira | wus tungtas wijiling rasa ||

166. Mijil

1. aluaran kang samya akulin | kalihe kalêson | Kuwiryarsa[31] mring patirtane |[32] ni randha Sêmbada anggendhoti | sarwi ngêdhih-êdhih | dhuh-dhuh sampun mêtu ||

2. sêsarean kewala lan mami | amba tan sagêd doh | Kulawiryanjêgrêg lon wuwuse | o lah prie mono kie iki | kasukrêrên mami | pupuku gêlaprut ||

3. dudu-dudu gubrase mratani (624) | jarit ting dalêmok | nyai randha Sêmbada ature | inggih kewala dipun kêsudi | ing sinjang kang mêksih | aking karya kêsud ||

4. mangsa kiranga sinjang pêsalin | kang kêbês winasoh | sarwi ngêsud kang pating dêlèwèr | wêlakange pupu kontholnèki | kayidan gêbibir | mêngkêrêd jêngkêrud ||

5. sinêrbetan ing jarit barêsih | ni randha adhokoh | kinêsatan miwah guguthule | ingkang dhêmèl ing rawis wus rêsik | kalihe wus aking | kang ngêmbêr kinêsud ||

6. Kulawirya mêksih wuda sarwi | andhodhok mêkongkong | anèng kasur wangi ginêmatèn | nyai randha tansah ngarih-arih | sarwi ngambil nyamping | dhêsthar lawan sabuk ||

7. nèng pênampan ingaturkên aris (625) | lah punika kenthol | pundi ingkang kinêrsan sinjange | bathik lurik tuwin ingkang kêling | pundi kang prayogi | rêrêmênanipun ||

8. sêdaya tan ngraos andarbèni | sumangga kemawon | mung sok uga nuruti ngong purèh | rêgêp pênggarap langêning rêsmi | tan etang bêrindhil | kenthol kula lampu ||

9. Kulawirya têka anuruti | tan lêngganèng pakon | melik mêrga dening panyrudhahe | dhasar rada doyanan cak èstri | gya salin nganyari | dhêsthar nyamping sabuk ||

--- 5-6 : 173 ---

10. wusnya mèrèt sinawang asigit | ni randha agupoh | ngrangkul mring Kulawirya lambunge | sarwi angrogoh guthul pinidih | dèn wêg-wêg nglilinthing | dhogol sih ngêlelur ||

11. ingwêd-uwêd dèn ambung-ambungi (626) | asru sengak-sengok | sarwi niungakên ing lambunge | ginêledhagakên jinak guling | Ki Kulawiryèki | kewala anurut ||

12. dèn olag-alig badanirèki | winudan bêlojod | ngathang-athang jêpapang kakunge | kang ngêlumpruk ngêlemprak nglênggirik | ingulig tan osik | pan ingêlus-êlus ||

13. sarwi ngundang biang Kacêr aris | kinèn malbèng kobong | biang Kacêr ngêlik mêksih sindhèn | sigra jinawil roange èstri | matur mring Jèngragi | inganthukan mundur ||

14. praptèng jroning gêbêr kinèn aglis | anggêgotho dhogol | rada cilik nanging kêncêng bae | biang Kacêr angompak memengin | tur kêpara alit | ginunggung gêngipun ||

15. mrih gêmbirane kang anduwèni (627) | ngalêm ethok-ethok | sarwi nêkêm crêmêdan drêmèmèl | mungguh rasane kang gêdhe cilik | panjang cêndhaknèki | miwah kang mucuk bung ||

16. kaya bandha kang sêmene iki | jêbolakên bokong | mandahnea anggiêr rasane | baya lir andhêplok rujak wuni | yèn linêgan mêrgi | lir nyêprot galêpung ||

17. dhasar olèh pancèn wong ngêbêsi | lir lele anèng rong | ika swarane klukuk-klukuke | kang inguwêd krugêt-krugêt tangi | bêdêdêng jêbibir | mêdhok thothokipun ||

18. Kulawirya malêngèh ngling aris | akale mêngkono | dadak crêmêd ih ngêpenginake | ni randha Sêmbada anggêligik | sarwi angambungi | guthul manggut-manggut ||

19. sarwi angrêrintih ngêdhih-êdhih (628) | adhuh lae kenthol | wawi malih kenthol enak dhone | ingangsêgakên boyokirèki | gumlebag nuruti | tumumpang ing pupu ||

20. nyai randha amapan sarya ngling | biang Kacêr kono | lantarêna jaganana kie | aja nganggo kêmbên tapih-tapih | wudaa lir mami | pèn pengin kentholmu ||

21. tinamakên amblês sru swarèki | kakothekan gejog | dhasar datan binanyu wauhe[33] | mila sangêt swabawaning rêsmi | sinêrêg ing gati | ni randha anutug ||

22. ngêsês-ngêsês ngulèt ngolang-aling | rêm-rêm melat-melot | kêtutugan ni randha karêpe | matur jêngandika sunggar mami | Ki Kulawirya glis | mapanakên pupu ||

23. dèn sidhêkusakên ingkang èstri (629) | dhêngkule pinagol | cingklok nyakoling[34] sikut karone | amêthongkrong mindhak gamblangnèki | tan rubêd ing titih | nutug pantogipun ||

24. ngêsah-êsah kang èstri pêkolih | ngêdên bêkah-bêkoh | sarwi nawang dhogol panggêlure |

--- 5-6 : 174 ---

Kulawirya suka myat ing èstri | Ni Kacêr pinidih- | pidih susunipun ||

25. kêpengine mring Ni Kacêr dening | mêksih mêntêr anom | dadya makas bangkat sêdangune | sarêng mamrihirèng rasa gati | ginêlak solahing | parêng kalihipun ||

26. kagèt ngulèt ni randha anjêlih | saking pyuhing raos | angrêrêngih kiêr ngrasakake | Kulawirya ambêkuh dènya wis | gumaledhag guling | lir kambang tumimbul ||

167. Maskumambang

1. aluaran dènira apulang untir (630) | ni randha ris nabda | lah biang Kacêr dèn aglis | ngambila toyèng kobokan ||

2. kang tinuding tan dangu anulya prapti | ni randha anyandhak | dhogol tinuruh ing kêndhi | kinumbah lemprak lir lintah ||

3. pan kinumbah ing bokor kontholirèki | nglelur tan gulawat | ngêlumpruk akolar-kalir | Ni Kacêr milu anggrayang ||

4. dèn gang-anggang ghuthule ngrasa gumrining | kangêtan ing tangan | krugêt-krugêt rada tangi | ni randha mèsêm turira ||

5. e lah dalah dhuh kenthol nak lune malih (631) | dene niji ngajak | gugulêtan nantang wani | Ki Kulawirya alatah ||

6. ethok-ethok bae manthuk-manthuk wani | tur mangsa bejosa | durung têkan lumpuh mêrgi | lah kiendang pira modar ||

7. payo bibi guling kewala ngong arip | ni randha agêpah | matur lah inggih suawi | nulya sarêng gumaledhag ||

8. kêkêp-kinêkêp timpah-tinimpah wêntis | lajêng samya nendra | biang Kacêr sigra mijil | saryambêkta pêsarean ||

9. tinata ing bale watangan mêndhapi | kang nabuh gamêlan | sêdaya pan sami arip | ngiras turu ing gamêlan ||

10. Jayèngraga ngaturan sare ing lêmpir | sigra sêsarean | dhêdharan pinire aglis | pinaringakên santrinya ||

11. Ki Nuripin turu ngêkêp pang[35] piring (632) |[36] ngringkêl sore mula | Jèngraga dènira guling | alingan ngundhuk ing pandam ||

12. biang Kacêr sigra kinèn mêtêki[37] | amèpèd nèng dagan | jêmpol jênthik dèn cêthuti | pinangku suku kalihnya ||

13. susunya cinêthot jêjêmpolan sikil | kêmbên linukaran | agêmuh mêksih ngatosi | sukunira Jayèngraga ||

14. kang sawiji rinogohakên ing tapih | praptèng pok wêlakang | suku sawiji niwêli | midih-midih payudara ||

15. puringisan biang Kacêr matur sakit | kêbês nyungnyungira[38] | lapake sangêt abrangti | kedanan mring Jayèngraga ||

16. biang Kacêr mêrambat dènya mijêti | tan sêranta nyandhak | ing guthul kang lagi mêsi | dèn gelo ingogak-ogak ||

17. sarwi ngêsês kêlangkung dènya kêpengin (633) |

--- 5-6 : 175 ---

lamun kinêrsakna | mengkat-mengkot bokongnèki | gêmboke kang ginogohan ||

18. nyunyung susu dangu dèn ucêl ing sikil | Ni Kacêr lambungnya | ginêledhagakên guling | byang Kacêr suka tyasira ||

19. tinimpahan Ni Kacêr kinèn ngêkêpi | nyakêpi dhogolnya | tangan ro dènya nyêpi[39] |[40] dhogol sarya ingambungan ||

20. Jayèngraga bisik-bisik ngandika ris | manira têtanya | duwèk ingong gêdhe êndi | lan si paman Kulawirya ||

21. biang Kacêr matur sarwi anggêligik | sarya gêlo ngogak | dede amput-amputnèki | mung sêpalihe punika ||

22. nanging inggih wontên têngène sêkêdhik (634) | mangsi mêkètêna | tan limrah anglêlangkungi | ambêjadakên pungkuran ||

168. Pangkur

1. gumujêng Ki Jayèngraga | carêmêde angalêm guthulnèki | bungah tyasira ginunggung | sadhidhik ragi dhangan | asih marang biang Kacêr crêmêdipun | pinêthakol lambungira | kinêkêtakên ing wêntis ||

2. tan ucul panêkêmira | tênggok thothok pan mêksih dèn têkêmi | bathuk tumèmpèl ing kêmpung | sarwi alon turira | dhuh bêndara kenthol amba sangêt wuyung | mugi paringa punika | ta ês ta ês bok suawi ||

3. sangêt kêpengin kaula | lir punapa raose gih puniki | bok inggiha sang abagus | sablêsêkan kewala | Jayèngraga alon dènira amuwus | lah ya ing mêngko kewala | ambungana bae dhingin ||

4. biang Kacêr marêm tyasnya (635) | sinanggupan ing mangke dèn kêrsani | sakêlangkung bungahipun | ngambungi asengokan | sarwi nêcêp ngêmut nucup ngamud-amud | pinêt-nêting pipinira | guthule saya amêsi ||

5. tan bênggang nèng irungira | panêkême gêrgêtên dèn nêt-nêti | anggêlur mring bongkot pucuk | ingucêl sêdangunya | kêsangêtên kêraos mêrkindingipun | pan kumêsar angganira | tandha mèh mrojol kang mani ||

6. sukunira Jayèngraga (636) | ingkang kanan jêmpole anggogohi | ing gêmboke ngêmplok suku | anggêrêng Jayèngraga | ambêdêdêng kadêdêr badan sêkojur | dhogole sru akêjotan | mêcothot nyoroti rai ||

7. galêgêgan ngudal-udal | kêkênthêlan gubras ngêbêki rai | irung netrane gêlaprut | kêbês kopoh ing kama | mata karo alis irung lir dèn ancur | kêbês kêmèl dening kama | wus tungtas wêdalirèki ||

8. kang sare tangi gumregah | Jayèngraga gumujêng ngaling[41] ririh | o lah prie kuwe iku | rêraimu gêluprat | ujêr kêbangêtên têmên panêkêmu | anggêlur gêlo angogak[42] | kasêlak jêbrot tan kongsi ||

9. anggarap marang ing sira | biang Kacêr tangane kang sawiji | ngucêk-ucêk netranipun | kang têngên mêksih nyandhak |

--- 5-6 : 176 ---

anêkêmi guthule ingkang ngêlelur | ingulig-ulig ngêlemprak | sarwi ngoso matur ririh ||

10. dhasar akumêt paduka (637) | bok inggiha wêlas wong angririntih | pancèn lècèk maninipun | tur tinêkêm kewala | mukok bulaeran pirang-pirang duduh | nampêki netra kaula | tan sagêd mêlèk puniki ||

11. Jayèngraga angandika | ya wus bênêr nging bisa krêp ngunggahi | ah wis ta tanganmu iku | uculna dèn aenggal | pan winêngkang umatur bok kajêngipun | mêngkana ing wancinira | bêdhug têlu bangun akir ||

12. tuwu kolik sisikatan | myang pangwuhing sata gumêrah asri | Jayèngraga gupuh-gupuh | pan arsa dus jinabad | biang Kacêr nuduh ing patirtanipun | Jèngraga siram nèng kulah | Ni Kacêr malbèng wismèki ||

13. anggugah mring nyai randha (638) | nyai randha pan mêksih nguli-uli | anggêgotho dhogolipun | go kêncêng uga nglemprak | myarsa biang Kacêr gugah nguwuh-uwuh | sukur mrenea sêdhela | kie didimène tangi ||

14. malbèng jroning pagêbêran | biang Kacêr winudan tanpa jarit | wong têtêlu ting bêringkung | samya wuda nèng tilam | biang Kacêr anggrayang guthul ngêlelur | lagya mêk nulya andhêngal | ni randha suka kêpati ||

15. wawi kenthol Kulawirya | eca lu pat ma nêm tunipun malih | kang jinalukan gumuyu | gèdhèg mêlongo nabda | uwo êh ka tan bêdêdêng mêngkonèku | mêdêdêng ogrèg-ogregan | mung thuh-thuh thok-ethok tangi ||

16. gumuyu randha Sêmbada (639) | adhuh lae-lae kenthol wong sigit | suawi malih pulang hyun | inggih sêpisan êngkas | botên kêdah dangu mung sêtuwukipun | gumuyu Ki Kulawirya | angling o biang si nyai ||

17. niki wayah wus tanggungan | yèn pot wêktu kewala make[43] malih | kula tuwuki sêkayun | ngling ta kenthol sêkêdhap | ni randha Sêmbada sru pênggujêgipun | angrêrêngih aturira | coba ingriku rumiyin ||

18. mring biang Kacêr supaya | sagêd kêngkêng anuntên dhatêng mami | wawi kenthol wong abagus | ya ta Ki Kulawirya | pan kapopoh bote wong adarbe kayun | mrih gampang sapênjaluknya | nulya kêthêngkrêng anitih ||

19. adhangan dening nomira | nora pati longgar kaot ngangêti (640) | angigig panggêluripun | ni randha bêntayingan | ngêsas-ngêsês acèscèsan ilêripun | myat ing byang Kacêr sinunggar | kêlangkung dènya kêpengin ||

20. ês kenthol wawi mring kula | dèn aenggal kula sêlak kêpengin | kang jinalukan anurut | gumalempang mêlembang | mring ni randha tinamakakên ngêlelur | moprok malêthèt nèng wokan | mupuk kewala nèng jawi ||

21. jinêjêlkên grèwèl mêdal | nulya kinèn mring biang Kacêr malih | sigra malih mangkug-mangkug | kêncêng amblês lar-luran | Ni Sêmbada lir kekean akèn wangsul | anyêdhak jèjèr lumumah | dhêdhêsêkan adu cêthik ||

22. ingungkil Ki Kulawirya (641) | gumaledhag gumlebag angurêbi |

--- 5-6 : 177 ---

tindak tumanduk ngêlumpruk | ngêlentroh kadi lintah | jinongkongkên ngalih mring byang Kêcêr[44] sêngkut | kyèh swarane balêkukan | ni randha prêmbehan nangis ||

23. sabên ngalih mring ni randha | datan bisa tumanduk anganjati | mung mring biang Kacêr sêngkut | ajênak nèng pênggalak | gya rinêbut angêboti bokongipun | kasêlak sulêking rasa | sami nyêngkêrunge kalih ||

24. mukok nèng byang Kacêr gènya | Ni Sêmbada amuwus sarwi nangis | o lah prie mono iku | ngong tan kêduman pisan | kêbangêtên kenthol Kulawirya iku | maring wong nora tumama | mung byang Kacêr dèn acungi ||

169. Pocung

1. ya ta wau luar dènira aundhung (642) | ni randha Sêmbada | mêksih mèwèk mêrbês mili | Kulawirya sêmu guyu-guyu wêlas ||

2. alon muwus lah bibi aywa wulangun | kêtrucut manira | ngong ampêt-ampêt tan kêni | gih sêpuntên dika bibi mring ragèngwang ||

3. randha muwus dhasar dèn jarag mêriku | nulya Kulawirya | ni randha ingarih-arih | ingarasan pinindhanom rekanira ||

4. alon matur ni randha inggih wong bagus | panuwun kaula | kèndêla ing tigang ari | anèngriki têksih cua tyas kaula ||

5. inggi[45] lamun parênga tur kaulèku | punapa kinêrsan | kaula anênaosi | lamun datan parêng kaula lênggana ||

6. duking ngrungu wuwusing randha kadyèku (643) | abêbêg manahnya | alon dènira nauri | lah gih bibi make[46] manira rêmbagan ||

7. niki sampun ing wêktu subuh kêsusu | bibi alim dika | pundi patirtanirèki | nyai randha matur punika ing kulah ||

8. lamun sampun anutên[47] paduka wangsul | sabakdaning salat | sukur yèn tan salat enjing | ngong ladosi kewala anèng ing wisma ||

9. ngling gumuyu Ki Kulawirya amuwus | o lah puniku ta | datan kêna dèn gêgampil | poting salat jangjine niku duraka ||

10. nambung atur de kaum[48] puniku | namane Duljaya | santri jadhug têdhas ngilmi | subuh luhur dhasar[49] tan mawi sêmbahyang ||

11. inggih namung sabên mahrib salatipun (644) | turene Duljaya | yèn santri têksih nglampahi | limang wêktu salate santri gorekan ||

12. têksih kumprung dèrèng têdhas ngèlminipun | jêngèk Kulawirya | gih mangke kula manggihi | mring kaum dika kang gadhah pangrêmêkan ||

13. rada gêcul kintêne kaum puniku | nulya mring patirtan | adus jinabat wus suci | laju marang pêndhapa panggih Jèngraga ||

14. dhèhèm sêgu Jayèngraga mèsêm muwus | paman nora jamak | angêtog kongsi sêwêngi | Kulawirya ngling ih wong dèn gawe wadal ||

15. lah sirèku dene atêlês rambutmu | roangira sapa | kruwêlan dhèk mau bêngi | Jayèngraga gumujêng mung gêbrojolan ||

--- 5-6 : 178 ---

16. mila adus jinabat prujil mani wus (645) | kang paman ris mojar | payo subuh maring masjid | lah Nuripin gugahên kaum Duljaya ||

17. sru gumuyu Jèngraga dene kadyèku | kaum ran Duljaya | slewang-slèwèng jênêngnèki | Kulawirya ngling arakna kaum buda ||

18. payo uwus sêmbahyang subuh mring tajug | nulya samya salat | Duljaya ginugah tangi | wusnya sami wulu Ki Nurin[50] adan |[51]|

19. kaumipun tan nyarakên lajêng maju | ngimami kang salat | Duljaya ngangkat usali | usaline tan bênêr unining lapal ||

20. ingkang makmum pasekat usalinipun | tan makmum niatnya | usali parlas subêki | rakangatin ada-an imaman lilah ||

21. hi tangala Allahu akbar wusipun (646) | ki kaum Duljaya | kayoman kêthêr kang ati | nulya mudhar ambatalkên roning kamal ||

170. Sinom

1. nolih sarwi angrêrêpa | suawi dalêm imami | kaula makmum kewala | kang sinabdan tan nauri | Duljaya gyanèng wuri | usaline ikral makmum | Jayèngraga asora | santak pêmacanirèki | wusing patekah surat ina anjalna ||

2. akire wusing patekah | wêwacan surat watini | rêkangat kir kinunutan | wus sujud ro tahyat akir | gya salam bakda nuli | pupuji gya dikiripun | nulya amaca donga | pêragat dènira bêkti | gya sêlawat sarta samya sêsalaman ||

3. sawusira bakda salat (647) | Ki Kulawirya ningali | mring kaum ran Ki Duljaya | bisik-bisik mring Jèngragi | [...] |[52] kaum kang ginunggung jadhug | dhapure lir bêdhigal | tan mèmpêr dhapuring santri | balênthote kokothot matèni dalan ||

4. kacatur ngèlmune têdhas | sêmbahyange sabên mahrib | mahrib iku têrkadhangan | duwe pangrêmêkan ngilmi | subuh luhur ngasêri | tan ngamboni wêktunipun | Jèngraga mèsêm nabda | kados tan pantês pinikir | Kulawirya ris wuwuse mring Duljaya ||

5. apa rika ingkang aran | Dulprawirawijayèki | kang liningan nor turira | botên mawi prawirèki | Duljaya mawon ugi | Ki Kulawirya gumuyu | Jayèngraga alatah | myat mring kang dèn têtakoni | kang ginuyu bias pucat ulatira ||

6. ngling malih sirèku paran (648) | kang dadya kaum ingriki | tan doyan ngaji sêmbahyang | apa nora durakani | Duljaya matur ajrih | inggih ing sayêktosipun | kula kaum pêpêksan | saking kêrsanipun nyai | tan sagêd ngaos namung apal-apalan ||

7. donga pan namung rajukna | lan donga nêmbêlèh pitik | liane punika datan | wontên kang kula sagêdi | mènjêp Kulawiryèki | sira iku dadi kaum | mung kaum bêbêlehan | wis sira tan bisa ngaji | jênêng kaum wani-wani tan sêmbahyang ||

--- 5-6 : 179 ---

8. dadi ngong srêngên mring sira | duraka jangjining akir | lagi jênêngmu Duljaya | gèsèh dudu jênêng santri | ingkang mawa punapi | sira nora wêktu-wêktu | Duljaya tur bêlaka | yêktosipun jasat mami | wêlèh-wêlèh punapa saking jrih kula ||

9. lêbura dosa kaula (649) | sêpalih saprêtêloning | inggih kaula punika | asring-asring kèn nilêmi | kajiat dara nyai | randha Sêmbada kêlangkung | drêmbane mring wong lanang | tan toang ing siang latri | dados kula tan kobêr-kobêr jinabat ||

10. ngawirya ro sru guyunya | e lah layak yèn kadyèki | pêngulu pakaning randha | kadèkne wêdi ing masjid | umatur kang sinungling | inggih saking wrat-wratipun | tiang angungsi têdha | mikantukên anak rabi | Jayèngraga angglêgês myat ingkang paman ||

11. sarwi bibisik wuwusnya (650) | dene ana kang ngrakiti | ki kaum kêlawan paman | tinandhing buh kang pinilih | kêtanggor gèn dukani | dhumpyuk kasut padha kasut | nora dadi abahan | kang paman anamur liring | angling malih Kulawirya mring Duljaya ||

12. manira tanya mring rika | de kanggo dhewe sirèki | êndi bandhamu kayapa | Duljaya anjumbul wigih | o nuwun tan prayogi | sangêt awon warninipun | pinêksa pinariksa | Duljaya jrih sêmu isin | gya liningkab katon nglirik[53] ngêlemprak |[54]|

13. samya kagyat kalihira | Jèngraga Kulawiryèki | gumuyu alatah-latah | we-uwe anggigilani | nyata ala sayêkti | kan gigire kêbak wulu | lir tikus wirog kawak | layak kanggo mring si nyai | iba yèn mêtotong gêdhene sêpira ||

14. nulya enggal sinasaban (651) | ginuyu pating cukikik | ya wis muliha Duljaya | mênawa nuli pinanggil | mring gayêramu nyai | kang liningan sigra mundur | Ki Kulawirya nabda | mring putra Ki Jayèngragi | iki ana rêmbug pêkewuh ing manah ||

15. karêpane nyai randha | anggendholi laku iki | rêrêm nèng kene tri dina | kaprie rêmbugirèki | mangsa bodhoa nanging | thithik lagyana kêrsèngsun | golèk tulak mêlarat | mupung olèh babah mami | rada wênang jarag kaum anèng paran ||

16. Jèngraga gumuyu nabda (652) | paman pamine puniki | ing lampah kaula tilar | paman kantuna nèngriki | Kulawirya nauri | tan tuk dene jaluk rêmbug | yèn ajaa kèlingan | tuk[55] wuri marang Jèngrêsmi | gêlêm bae manira yèn sira tinggal ||

17. tètèkan[56] rêbut paran |[57] bot-boting langip nèng mêrgi | tambak kêmlaratan ingwang | Jayèngraga angling aris | kêlamèn anèngriki | sêtun sêdintên sêdalu | ingangkah rampungira | barang kêrsa kang dumugi | yèn matura mring kang mas mangsa kenginga ||

--- 5-6 : 180 ---

18. Kulawirya ris wuwusnya | mêsthi bae lamun runtik | singa pisan iki ngalang | sêwêngi êngkas nuli wis | aywa bèncèngi pikir | padha ngênggo gêcul kumpul | pèk mêngkonone uga | sêdhêng mari kêsêlnèki | Jayèngraga anggalêgês wuwusira ||

19. inggih botên talah paman (653) | dadak ngangge dèn praboti | tiang dhasar sampun niat | asipêng malih sêwêngi | suawi ngong labuhi | supaya paman pikantuk | kêdugèn ing sakêrsa | mugi sagêda nglampahi | kang badhe anjurudêmungi ni randha ||

171. Jurudêmung

1. ya ta ni randha Sêmbada | sawusira dènya adus | adangdan bêsus kêmayu | mêsês kèwês lir pêrawan | anganggo pinatut-patut | sarwa kêling pênganggenya | ngore rambut acucundhuk ||

2. suri têtanggalaning mas | tinêngahan sêka[58] mênur | widatal ginêbêg alus | pupur kuning gugunungan | Ni Kacêr ngladèni ibut | kinèn atata dhaharan | sêsaosan sèmèk esuk ||

3. andhèr ing bale watangan (654) | ni randha dènira lungguh | anèng pêndhapa amubru | ngling mring biang Kacêr tanya | prie Cêr duk mau dalu | tuturên ingkang bêlaka | lèhmu peor lan sang bagus ||

4. bêgja têmên kêmayangan | kinêrsan marang wong bagus | matur dene daya lamun | kinokohan ing asmara | namung kinèn ngêngkuk-êngkuk | agênge tan lumrah-lumrah | apanjang dêdêlêgipun ||

5. tan kongsi ambubak kawah | sêlak bulaeran nêmbur | mring rai kula sêdarum | Ni Kacêr dènya cêrmêdan | bisa amuwuhi umuk | ni randha akalêsêdan | kapian[59] kêrêp idu |[60]|

6. lah prie Cêr budinira (655) | tyas ngong sangêt kêpenginku | miarsa tuturirèku | kaya pa raose baya | kang tan lumrah-lumrah iku | kirane apa bisaa | ngong pikir ing mêngko dalu ||

7. umatur inggih mênawa | wontên kêrsane tinêmbung | lahya wus arahên iku | amrih kêrsane maringwang | sira mêngko ngong wêlungsung | sok uga Cêr kêlakona | wus aturana dèn gupuh ||

8. ia kenthol sêkalihan | aturana sami kondur | Ni Kacêr gya lampahipun | praptèng tajug aturira | kaula kenthol ingutus | paduka sami ngaturan | marang ing wisma sang bagus ||

9. apan sampun sinaosan | dhêdharan sêsèmèk esuk | ingantos-antosan dangu | anulya kang ingaturan | samya mudhun saking tajug | praptèng pêndhapa alênggah | Ki Jayèngraga andulu ||

10. mring randha enyor tumingal (656) | tanpa ngrasa wong kêpaung | wus dhaplok ngêpluk kumayu | mung jaga pakan kêluat | arahe kaya kêmêncur |

--- 5-6 : 181 ---

têka mêngkana osik tyas | ni randha aris umatur ||

11. mring kêkalih tamunira | suawi kenthol sang bagus | adhahara mumpung esuk | ngawirya kalih ris mojar | gih nyai sangêt trimèngsun | Ki Kulawirya liringan | jêjawatan kalihipun ||

12. uningèng sêmu Jèngraga | mèsêm ririh wuwusipun | jawane bot wong kêbutuh | turangga cinancang pucang | blarak kang cêdhak tinubruk | katon sukêt kalamênta | kaya ta paman puniku ||

13. lir ngêlih sangêt katliah (657) | amamah papah tinêmpuh | kang paman kêkêl gumuyu | ni randha saya aberag | pêngrasane dhawakipun | kang rinasan[61] ing suka | tua-tua mêksih ayu ||

14. ngêsorkên prawan wulanjar | mêksih ayu nimbok iku | mêngkono pêngrasanipun | sarwi mundur saking ngarsa | malêbèng wisma gêng pungkur | lorod ulate kinarya | Jèngraga tansah gumuyu ||

15. ya ta sang tamu ro samya | sarêng dènira tuturuh | dan lêkas bukti pikantuk | anutug antaranira | luaran cinarik sampun | pinaringkên santrinira | Nuripin tinuwuk-tuwuk ||

16. kêtutugan panganira (658) | sêwêngi ngising ping wolu | mêngkana ni randha wau | saos sinjang nèng pênampan | sami sapêngadêgipun | gya biang Kacêr ingundang | iki aturna kentholmu ||

17. dene kang sapêtadhahan | aturana bae masuk | gus kenthol Kulawiryèku | kang liningan sigra mêdal | ambêkta pênampanipun | praptèngarsa lon turira | punika tur-aturipun ||

18. nyai nyaosi pasatan | katura dhatêng sang bagus | Jayèngraga lingira rum | lah ya Ni Kacêr tutura | mring nini randha trimèngsun | yèn ana kêrsa manira | têmtu manira anjaluk ||

19. Ni Kacêr malih turira | gus kenthol Kulawiryèku | paduka ngaturan masuk | marang pun nyai sêkêdhap | Jèngraga angatag gupuh | lo wawi ta enggal paman | pinanggil marang dyah ayu ||

20. kusuma sêsakaningrat (659) | kang pindha bunglon ginantung | anggundamakên wong turu | kang karya ewaning manah | èsême ngêdohkên kayun | lah sampun kêdangon paman | kang wirangrong ngayun-ayun ||

172. Wirangrong

1. gumuyu Kulawiryèki | sêdangune dèn popoyok | anulya mring wisma guyu-guyu | sapraptaning panti | panggih lawan ni randha | sampun ingaturan lênggah ||

2. ni randha aturira ris | sumangga punika kenthol | salina busana ingkang patut | pundi dèn kêrsani | Ki Kulawirya sigra | acucul salin busana ||

3. nyamping kêmbang jarak mori | dhêsthar modang sabuk gêdhog |

--- 5-6 : 182 ---

sarwi binorehan pinatut[62] |[63] mênthèngthèng andhandhing | Ki Kulawirya mojar | yèn sêmbada bi[64] randha ||

4. santri kula pun Nuripin (660) | gih wènèhana pênganggo | ing salila dika anggêr wutuh | dhengah bathik lurik | mêsakakên mêningan | tut wuri tan kêna têbah ||

5. ni randha suka turnya ris | inggih sampun walangatos | thol santri paduka gih-gihipun | kula kang nyukupi | lah Kacêr timbalana | Nuripin malêbèng wisma ||

6. kang ingundang nulya prapti | nèng jogan linggih andhepok | ni randha lingira sarwi mundhut | sapêngadêg jarit | èh Nuripin salina | bêbêd sabuk ikêtira ||

7. kulambi kêlawan kêris | ia rangkêpên lan golok | Nuripin agêpah nuwun-nuwun | aturira aris | lamun parêng ing kêrsa | kaula nunuwun berang ||

8. berang panguthik kang apik (661) | nèng mêrgi yèn wontên bondhot | bondhot binabadan tiang anut | pungkur ing priayi | ayahan ewuh aya | kêdah agêgaman berang ||

9. Kulawirya gumuywangling | êh sampun lir omah kobong | dak[65] mraman-mraman ngaji mumpung | tumungkul Nuripin | sarwi akacêmutan | ni randha gumuyu nabda ||

10. ia ywa susah Nuripin | ngong duwe bur-buran bêndho | duwèke mas dêmang kang wis nganggur | panguthike bêcik | lah ênya kie apa | landhêp wrangkane prayoga ||

11. gupuh nampani Nuripin | bungah mêlolo mêlongok | lah dalah utama dene bagus | olèh agêm mami | ngiras gawe bêlehan | Ki Kulawirya alatah ||

12. sarwi mojar èh Nuripin (662) | kabêgjan sinung pênganggo | lah iku wasisan panguthikmu | sêngkêlitên bêcik | wis ta sira mêtua | Nuripin matur sêndika ||

13. ni randha gupuh dènya ngling | èh biang Kacêr sun kongkon | sira tutukua bumbu-bumbu | lan midhea daging | nyang panganan wowohan | dhêdharan olah-olahan ||

14. ia Cêr sêdina iki | ngundanga wong lanang wadon | konên nambut karya dèn arampung | lan juputa dhuwit | layak ta sanga têngah | ya wus kiranên cukupnya ||

15. mangsa bodhoa sirèki | manira uwus pitados | biang Kacêr sigra gupuh-gupuh | amêmatah kardi | ni randha ris turira | marang kenthol Kulawirya ||

16. putrandika gus Jèngragi (663) | inggih punapa kang dados | mênggah kêlangênan rêmênipun | sabêne punapi | Ki Kulawirya mojar | yèn kemase Jayèngraga ||

17. ingkang dipun karêmêni | mung gêndhing gêndhèng kemawon | asangêt ugungan dhasar kogung | bêrkating priayi |

--- 5-6 : 183 ---

wong sarwa kasêmbadan | tuwin wruha yèn ambêksa ||

18. abagus sarwa winasis | parèstri pating têreplok | ngunggahi kedanan ambêrubul | sêlur lunga prapti | samya laju mawongan | sandhang pangan mèt priangga ||

19. mila kenthol Jayèngragi | bature lanang mung loro | wadone kumreyab ayu-ayu | randha wlanjar kêncing | lagèk tindhik kedanan | kang wus brai nunjang-nunjang ||

20. dêlah somah kèh kikinthil (664) | samyambêrung tinggal bojo | gih ta yèn sampuna putrèng guru | kèh wani mrêkawis | dêlalahe tan ana | pan malih lila sinêlang ||

21. langkung sagêde pun bibi | nyaosi kang kapênujon | pêngarêp ronggengan mangke dalu | ni randha matur ris | inggih mangsa boronga | mijilkên sabda mring putra ||

173. Mijil

1. kula matur pêsaja sayêkti | sangêt wirong ingong | kawuyungan sangêt mring kimase | Jayèngraga priayi jêlanthir | inggih lir punapi | kenthol raosipun ||

2. Kulawirya sêmu wlas ningali (665) | mring randha kang wirong | ngling gih bibi kula rah-arahe | bokmênawa kalakon dospundi | punapi punagi | bibi mring ragèngsun ||

3. ni randha matur punagi mami | sumangga kemawon | punapa kang dipun kêrsakake | tan rumaos gêgadhah wak mami | Ki Kulawiryèki | mathêt sukèng kalbu ||

4. wus katêmu nême mêrganing sih | gugon gêgêm gacon | Ki Kulawirya alon wuwuse | bibi kularsa mêdal magihi[66] | kemase Jèngragi | ni randha umatur ||

5. mangke kewala mêdal ing jawi | wawi guling kenthol | sangêt wulangun ngong mring dhèwèke | mugi wlasa mring wong kawlasih[67] |[68] dhuh kenthol sêwawi | datan kêdah dangu ||

6. jajal sajêntolan nuli mijil (666) | sakêdhap kemawon | Ki Kulawirya alon dêlinge | têksih kenjingên gèsèh ing wanci | mangke siang bibi | guling yèn wus bêdhug ||

7. ni randha ngling mangke bêdhug malih | sami akêkêlon | sapêniki kewala dèn age | sêlak pengin myat baguse kadi | jêna[69] asigit |[70] dhuh dene abagus ||

8. dèn dhih-êdhih Ki Kulawiryèki | manah[71] rumaos | binêcikan sinarudhah dene | dadya kêrsa sarat anuruti | sumarah mring nyai | tan lêngganèng kayun ||

9. pan cinandhak cêk landhunganèki | jênak mring pêturon | Ki Kulawirya amekah-mèkèh | angling dhuh kang alon mawon bibi | yèn têmah tan osik | kêsêron pêndudut ||

10. cinulakên gya lambung tinarik (667) | minggah ing pêturon |

--- 5-6 : 184 ---

nulya tinangkêbakên gêbêre | sarêng lukar sinjangira kalih | bêlindhis mêndhêlis | karo ting baringkung ||

11. nibèng kasur samya ting gulinting | sigra lajêng gathok | nyai randha solah akèkèjèk | ngulêrkilan dêngkèng anglawani | ngulèt amalilit | mulêt-mulêt pupu ||

12. datan wiwal pêngrangkulirèki | mêtêl-mêtêl boyok | ngêsas-ngêsês ngêlêd-lêd idune | kiêr kincêr mulirik mundêlik | sirah golag-galig | ngawêt ngathuh-athuh ||

13. matur lah andika sunggar mami | kenthol kang mênthongkrong[72] | kang kadya mring biang Kacêr kae | gya sinugar[73] nyangkuk nimba upih | tan ana ngèwêngi | sinru ing panggêlur ||

14. lir kekean ujur ngolah-ngalih (668) | ni randha mêcoco | pangkêrêdan mungkrêd gigithoke | kêmpung slêkak pinantog ing titih | pêngrasa ngindhaki | gêng panjang lir jujul ||

15. ngêsah-êsah lir anggrêsah ing sih | saking toging raos | dhuh bêndara kenthol ywa ge-age | Ki Kulawirya sêngkud mèh gati | ni randha wruh wadi | anyêngkah kêkêmpung ||

16. dhuh-dhuh mangke-mangke sampun mijil | thol mangke kemawon | lêhêng kula kang rumiyinake | sampun jêngandika ngrumiyini | wawi sarêng mijil- | lakên raosipun ||

17. dangu dènira apulang untir (669) | angrasakên raos | ya ta Nuripin praptèng jawine | Jayèngraga kagyat aningali | ngling bilah Nuripin | dene mubra-mubru ||

18. pênganggomu apa dèn wèwèhi | paran nyêlang nganggo | sapêngadêgira iku kabèh | matur inggih gènipun nyukani | ni randha prak ati | tua-tua sêmu ||

19. paman dika lir jaka jêlanthir | mèmèrètan mompyor | mulih anèm birai mathèngthèng | Jayèngraga gumujêng gêligik | aturana aglis | manirarsa mêtu ||

20. kang liningan mentar praptèng panti | sajawining kobong | ingulatan tan ana kenthole | jroning gêbêr banene kapyarsi | pyak-pyok dèn arani | ewuh amêmasuh ||

21. nulya mêdal matur ing Jèngragi (670) | pamanta tan katon | mung jroning gêbêr wontên banene | pyak-pyok crak-crok kados masuh jarit | talah[74] Jayèngragi | mêmasuh raimu ||

22. ia masuh nanging masuh bajing | bajing gêndhu mukok | matur ah kêtawis sru banene | cak-cok kadya ngêcêk-êcêk jarit | yèn guyanga bajing | sintên kanthinipun ||

174. Kinanthi

1. Jèngraga saya gumuyu | nora kayaha Nuripin | atimu landhêp dhudhulang | undangên bae dèn aglis | Ki Nuripin sigra-sigra | malbèng wisma sru dènya ngling ||

2. kènthowol Kulawiryèku | de tan ana anèngêndi |

--- 5-6 : 185 ---

kang lagya apulang tingkah | kêsusu kalihe sami | ni randha anggêlak rasa | akèn nêrod mrih glis gati ||

3. ni randha kumêsar bingung (671) | ngêsês anggane mêrkinding | wawi dèn sangêt dèn rikat | Ki Kulawirya ngantêpi | kêdangon panêrêgira | inguwuh-wuh mring Nuripin ||

4. sinauran asru hus-hus | setan thèthèkan Nuripin | wor pangrêngihe ni randha | Ki Ripin kagyat wus dêling | anèng jroning pagêbêran | dinukan panguwuhnèki ||

5. Nuripin sigra lumayu | mring jawi panggih Jèngragi | umatur sasolahira | latah-latah Jayèngragi | ya ta kang nèng pagêbêran | ni randha ngling lah dèn aglis ||

6. Ki Kulawirya wus kêju | kêdangon tan awèh mijil | tan kongsi rêntah ing rasa | guthul putêr mungkrêd cilik | ni randha nuju prol mêdal | jingkat-jingkat ngolang-aling ||

7. narêthêk anggêgêt untu (672) | dhogol asingsal anjêbling | satêngah mêtu thêr-thêran | tinilar kumrèwèl mijil | anjêlih ririh ni randha | biang prie kènthol iki ||

8. lagi mêngkene ngêlelur | gêla têmên ati mami | anggêrêng Ki Kulawirya | guthul mopok anèng jawi | jinêjêlakên tan kêna | tutug wêtuning rasèki ||

9. gumlebag niba ing kasur | tan gulawat angganèki | lungkrah angunjal ambêkan | ni randha malerok ngliling | mèsêm-mèsêm Kulawirya | pan sarwi dèn ciciwêli ||

10. gumuyu sarwi amuwus | mangke ta ngong tutur nyai | yèn dika lamun wêruha | mring bêncolènge Nuripin | bangêt gêdhene adawa | yèn mêtotong kadya poting ||

11. lan ngong dede amputipun (673) | wontên patang mèntên niki | tinandhing lawan Duljaya | gêng brag-abrage Nuripin | amêsthi yèn dika sukak | thokthoke[75] sêbathok krambil ||

12. ni randha suka gumuyu | punapa inggih sayêkti | Kulawirya ngling gih nyata | ni randha umatur malih | sumangga nèh tinimbalan | Ki Kulawirya naguhi ||

13. wusnya dangdan nulya mêtu | saking panggêbêranèki | ingungak-ungak pêndhapa | santri Nuripin kaèksi | ingawe mring Kulawirya | Nuripin sigra mangarsi ||

14. panggih lan Kulawiryèku (674) | linggih nèng salu ngling aris | Nuripin sira wus bungah | sandhangamu sarya[76] bêcik | kang liningan suka ing tyas | ya sukur sira sinung sih ||

15. juputên kae kêrisku | jroning gêbêr mring si nyai | Ki Nuripin sigra mara | malbèng jroning kobong angling | ngong kinèn mundhut wangkingan | ni randha mèsêm ling aris ||

16. ênya tampanana gupuh | dèn marene ananggapi | nulya Nuripin mêrangkang | cinandhak tanganirèki | ginujêg dèn ajak nèndra | Nuripin ilang tyasnèki ||

--- 5-6 : 186 ---

17. muwus ta ah niki prèhpun | nyai kula tan mangêrti | lah niku ajêng punapa | dene tangan dèn cêkêli | ngling nora têka nuruta | sêdhela payo aguling ||

18. lah payo atunggal turu (675) | jare bandhamu ngluwihi | mara jajalna maringwang | kayapa rasane Ripin | yèn uwis sapêtilêman | mêngko ngong wèwèhi malih ||

19. Ki Nuripin bêkah-bêkuh | ah botên ah botên nyai | dika culkên tangan kula | botên tate nika-niki | ngong tiang santri bêlaka | tani bêntil kotal[77] kantil ||

20. pinêksa-pêksa tan purun | Nuripin anjêlih-jêlih[78] | adhuh biung bai[79] tobat | Allah Allah prie iki | ya Allah astagpirulah | têka buh-êmbuh si nyai ||

175. Gambuh

1. ah mangke nyai sampun (676) | botên ilok mêksa wong tan purun | nyai randha ngling èh Nuripin sirèki | tan purun nurut karêpku | tak dêlênge bae gupoh ||

2. ta êndi brag-abragmu | yèn tan awèh bilai sirèku | Nuripin ngling ho ah arusuh si nyai | pan rinangkul bêbêdipun | Nuripin amengkat-mengkot ||

3. biniak jaritipun | garêjêgan pinêksa dinulu | bathêthêngan[80] ni randha mêksa angungkih | wus liningkap bêbêdipun | têtali kathok binêthot ||

4. suwèk kokoloripun | tali sinêndhal pêdhot jumêthut | binanjurkên sinuwèk brèk o lah blai | nyai botên dosa tèngsun | sarwi nangis anggêlolo ||

5. nyai randha amuwus (677) | tan dèn kapak-kapakên sirèku | ngong dêlênge bae ngarah apa èh Pin | nulya katon kang dinulu | acilik mungkrêd lir gêndhon ||

6. tan ana awakipun | ukur gêthêk kabuntêl ing jêmbut | kadya jamur wuku thukul mung siji thil | gêdhene sajênang grêndul | èmpêre lir wudêl bodong ||

7. nyai randha gumuyu | kêkêl kêpingkêl-pingkêl gêgêtun | sarwi muwus êm prie kie Nuripin | sêpele têmên duwèkmu | cêndhêk nyuplêk kaya cebong ||

8. awake tan kadulu | pa wus dhasar nora nganggo gêmbung | kaya gêlêm ora-ora ukur kathik | gatra bae ala nganggur | ngur aja nganggo mêngkonok ||

9. mawa konthol mêlulu (678) | anjêngkêrut lir impês bak wulu | wis nora kêna pisan-pisan pinikir | ya talah Ripin bandhamu | lir papon tumumpang gembol ||

10. Nuripin angruruntuh | o bok sampun nyai-nyai sampun | Ni Sêmbada nêntak sarwi anasabi | sapa kang doyan bandhamu | dèn rewangi gêmbar-gêmbor ||

11. wis aywa dadi tyasmu | ngong lironi sêbite kathokmu | lah nya kie srual buran sêngklat abrit | Nuripin ature nuwun | gya mêdal saking kokobong ||

12. Kulawirya angguguk | sêngune[81] myarsa sru gumuyu |[82] myat Nuripin bêkta srual sêngklat abrit |

--- 5-6 : 187 ---

ingawe prapta ingayun | Kulawirya atêtakon ||

13. prie Ripin dhèk mau (679) | dene olèh opah srual bagus | inggih opahipun kula kèn nilêmi | dèn alêm sêdangunipun | arêna mring darbèk ingong ||

14. Kulawirya gumuyu | ngling nudingi lo goroh si cêmpud | pêngrasamu ngong ko arani tan uning | grêjêgan lir wong dèn pênthung | thok-ethok ngaku angemplo ||

15. mendah doyan bandhamu | mung saiprêt mêngkêrêd tan patut | jaba kontholira yèn bisa umanjing | kur lèh melik bae umuk | Nuripin ngacêmut têlom[83] ||

16. wis ta gonên srualmu | panji-panji sing cèkèh tandangmu | payo mêtu mring jaba pangguh Jèngragi | gya ingangge nulya mêtu | Jèngraga kagyat duk anon ||

17. dhèhèm sarwi gumuyu (680) | bilah ana garwa dalêm mêtu | padmi lan pipingitan kajambar mijil | Kulawirya mèsêm muwus | êm dandanan ya wong mono ||

18. sok lèha bae lothung | ana kang ginawe têkên lunyu | tinimbang lan nora nana kang mêlasi | Jayèngraga ngling gumuyu | gih lêrês mupung pêpayon ||

19. Ki Kulawirya muwus | payo nak mas padha ala nganggur | gêgamêlan kang enak gêndhinganèki | kang putra sumanggèng kayun | angling mring niaga gupoh ||

20. êndi kabèh kancamu | undangên ngalumpuk mupung esuk | kang liningan sigra mentar angundangi | tan dangu pêpak sêdarum | Jèngraga nabuh kêromong ||

21. kang paman kêndhangipun (681) | wus kawongan kabèh ricikipun | Jèngraga gya buka lara nangis gêndhing | niaga sarêng biantu | padha êmbate nênaboh ||

22. muni gamêlan arum | wèh asmara mring sakèh kang ngrungu | sêdhêng pênabuhe srune lirihnèki | sawasis-wasising dhusun | tangkêpe dènya nênaboh ||

23. rêbab suling anganyut | pênuthuking bonang ngênut-ênut | kêndhang jêjêtan mingkêd iramanèki | saron pêpinjalan runtut | surup lima gong lan kênong ||

24. ya ta ni randha wau | cua manahe tan kongsi tutug | nuding rèncang rarywalit kèn magil[84] aglis | mring kaume Duljayèku | badhe kèn andudukwuloh ||

176. Dudukwuluh

1. kinèn mêtu kubon[85] ajana kang wêruh (682) | tan adangu nulya prapti | ni randha mèsêm amuwus | lah sukur Dul sira prapti | payo turonana ingong ||

2. matur dene lagèk sapêniki sampun | nauri jabakna kang wis | wong lawan sirèku durung | age Dul payo aguling | e la yèn mêkotên kados ||

3. inggih mawi nyai lamun dèrèng tuwuk | kula ladosi sakapti | andika mapan ingriku | sigra sami lukar jarit | Duljaya kêthêngkrêng nyemplo ||

4. sangsaya sru swarane pating balêkuk | asor banene kang dhingin | warni-warni uninipun | dhasar têtandhêgan mêksih | kadya wong bajong-binajong ||

--- 5-6 : 188 ---

5. kêtutugan nyai randha karêpipun (683) | Duljaya bisa nuruti | kon suwe kon sêdhela nut | salin solah tingkah ngênting | bêtah gayêr binêlotong ||

6. wus mêngkana luaran dènira undhung | nyai randha mêmpis-mêmpis | sayah pinolah ngêlumpruk | kaume ngling wawi malih | saure hêng êh ko-mêngko ||

7. Ki Duljaya ni randha sarêng gumuyu | ya ta kang sami agêndhing[86] | arambah sasênêngipun | Jèngraga nabuh mratani | ngrêbab uga gambang ngromong ||

8. biang Kacêr sêdhela-dhela tinuduh | salêgane kèn nyindhèni | antuk sagêndhingan wangsul | mring pawon mêmatah kardi | myang ngladèni asêsaos ||

9. anèngayun wedang pêpangananipun (684) | gembol wêr sri suruh rawis | tan kuciwa cawisipun | nuju suwuk dènya gêndhing | ngawirya ro ngling guguyon ||

10. mring niaga crêmêdan patakonipun | Jèngraga gumuyu angling | ngong tanya sayêktosipun | ia wong sêmene iki | sapa kang wus dadi lêbon ||

11. mring ni randha Sêmbada kang tunggal ujur | sapa kang kanggo pribadi | niaga samya tumungkul | pating galêgês du liring | èsême sami malengos ||

12. kang sawiji tan wigih bêlaka matur | yêktose sampun nglampahi | sêdaya kanca kang nabuh | tan wontên dèrèng sêtunggil | nanging sami tambêl butoh ||

13. gilir gêntos-gêntos[87] tiga-tiga siang dalu (685) | Duljaya sêkawanèki | sabên-sabên rintên dalu | Duljaya kinèn ngarèni | namung punika kang kanggo ||

14. mila kuat piambak ambakna kaum | tan kirangan nyandhang bukti | sagêd nêbas sabin sajung | sarta nglampahakên picis | pêngungsènya wong kêbutoh ||

15. Jayèngraga lan kang paman sru gumuyu | sarwi sasmita ngling aris | jawane Duljaya iku | ia ingkang anglurahi | sakèhe kang para dhogol ||

16. inggih talah paman tan majat lan ilmu | randha Sêmbada puniki | tan ngangge nêbut salêmut | prandene sinungan sugih | têka tan boros bêrobos ||

17. pra niaga samya matur mring sang bagus (686) | inggih saèstu nglangkungi | tan têlas-têlas sinambut | komuk ingadèsi-dèsi | nadyan tiang kitha rawoh ||

18. mantri-mantri umbul dêmang samya nambut | arta dandosan mring nyai | salong botên sagêd naur | anggêr malupuh nuruti | ambêbagol naur dhogol ||

19. inggih tiang sêmantên kêjawinipun | kathah kiwa têngên têbih | kang samya kinèn mêlangkruk | lyan kang giliran wus siti | kapat Ki Duljaya benggol ||

20. tiang ngriki sêdhusun radin sedarum | sami mêrgi dèn wèwèhi | dêlah ki pêngulu sampun | modin miwah santri-santri | anggêr butoh samya ngrogoh ||

21. kadhang siang wolung dalu tiang wolu (687) | satugnya[88] gênti-gênti |[89] kasanga Duljaya kaum | Jèngraga latah miarsi | kang mumucung gêntos-gêntos ||

--- 5-6 : 189 ---

177. Pocung

1. sru gumuyu Jèngraga Kulawiryèku | inggih talah paman | pratingkah angluluwihi | randha Sêmbada dadya Ni Drêmbamoa ||

2. alon muwus kang paman marang sang bagus | lah payo ngrêbaba | pathêt sanga Gambirsawit | gya Jèngraga ngrêbab sêndhon pathêt sanga ||

3. gêtêripun ngêmbat kawat ngêntul-êntul | kosok muput lamba | yèn rangkêp rikat lêstari | cêkunthênging jariji nyikil kêmangga ||

4. anjêngkênuk ngêlus-lus kawat ngêsipun | gambang kêluthuran | mêgat irama ngulêti | gêndèr gumarining sêpange nyêlupak ||

5. sêndhonipun nutug lih-ulihanipun (688) | srayuda sabêman | datan têlangke anggêndhing | lajêng buka Gambirsawit rum araras ||

6. nganyut-anyut wilête srancak ambyantu | pan padha kêrasa | Ni Kacêr kinèn nyindhèni | rêbut silêp lan rêbab ngês wilêtira ||

7. sarêng pitung gongan munggah gêndhingipun | kêndhange kosekan | kang nabuh samya birai | tan sarênti nabuh imbal pipinjalan ||

8. wusnya dangu irama ngêndhêlong suwuk | Jèngraga ris nabda | lowung biang Kacêr iki | ronggèng tèmbèr-tèmbèr datan nyamènana ||

9. lan puniku Ni Kacêr prigêl ing têmbung | krêkêle arênyah | kumêsar ambêlèr ati | Kulawirya mèsêm manthuk-manthuk mojar ||

10. ia tuhu nora paribasan lowung (689) | lugune kêpenak | swarane pintêr nut gêndhing | lan rupane rada prak ati ulatnya ||

11. mèsêm muwus Jèngraga mring pamanipun | inggih lêrês paman | kalihdene saupami | bok ngupaya ronggèng ingkang têtêmênan ||

12. malihipun inggih ngupayaa wuluh | saêros kewala | asêdhêng kinarya suling | ragi cua ing raras tan sinulingan ||

13. asru muwus Ki Kulawirya anuduh | marang wong niaga | ngundang ronggèng kang prayogi | lawan wuluh tan antara dangu prapta ||

14. ronggèngipun kêkalih lan wuluh katur | Jèngraga anyandhak | wuluh kinarya susuling | inguncêran dèn encokakên nêmira ||

15. tan adangu suling wus dadya tiniup (690) | anyamlêng rarasnya | ngling sapa kang bisa nyuling | matur inggih wontên sêtunggil pun Eka ||

16. dèn[90] agupuh Jayèngraga ngrêbab bêsus | sêndhon pathêt sanga | ngik-ingik angêcêk ngêlik | tutupane cumènthêng nyamlêng araras ||

17. wuwuh nganyut sinulingan sêndhonipun | mèsêm Jayèngraga | nutug lih-ulihanèki | gya lajêng pathêt sarayuda sabêman ||

18. alon muwus Jèngraga mring wong nênabuh | nya kie ngrêbaba | sapa sabêne ngrêbabi | banjur bae unèkêna Onang-onang ||

19. kang tinuduh anampani rêbab gupuh (691) | èngèk-èngèk buka | nganga nginga nganga ngingi | ngèk ngèng ngèk ngèng sênggrèng rangrong cara desa ||

178. Wirangrong

1. sêjojor tutuping jriji | pêngosoke lir gêgorok | santên kinêtheran kêsèr asru | kadya banyak ngak-ngik | sikute nganut ngêmbyak | cêklêngèng kêlang-kêlingang ||

--- 5-6 : 190 ---

2. gambangane nganal nil-nil | pipincangan klang klèng klang klong | korèke walikan rikthur-rikthur | sulinge anjêmprit | ricik sêrancak rampak | kêndhang angaplak kosekan ||

3. ronggèng ro sarêng angêlik | rêbut unggul sruning ulon | ngês wilêtanira adol ayu | pan kumayu sami | Jèngraga Kulawirya | asêsambèn nyênyamikan ||

4. samya myarsakên kang ngêlik (692) | nimbang gêndhènge ronggèng ro | Jèngraga lingira man punika |[91] tan pati pakolih | angêrik raosira | ambalêbêg piniarsa ||

5. ngandika mring ronggèng kalih | sindhèn gêntia nêlung gong | samya gêgêntenan wusnya dangu | anggêndhèngi gêndhing | ngandika mring kang paman | sêkeca Kacêr sindhènya ||

6. kang paman nauri aris | têmêne ia mêngkono | ambakna blekenan dudu gambyung | ngungkuli pra jongkit | ya mêngko kon ngupaya | yèn sida jare nayuban ||

7. têlèdhèk ingkang ngluwihi | kang wus komuk ing wong-uwong | Jèngraga ngandika sira iku | padha ronggèng ngêndi | kang liningan turira | inggih ingriki kewala ||

8. Jayèngraga mêsêm angling (693) | lah payo unèkna Montro | gupuh pra niaga buka talu | arêmpêk kang gêndhing | tan winuwus kang lagya | anggêndhing kang sisindhenan ||

9. Nuripin mundur singarsi | arsa mring Kauman kulon | rumasa dinukan tan kadulu | sêdalu tan panggih | lawan bêndaranira | Jèngrêsmi kang anèng langgar ||

10. Nuripin sarwi acingcing | ngatokên srual bang marong | mêrgi turut latar ginaguyu | bocah kèh nudingi | lir prêjurit gêrbêgan | miwah wong kang tua-tua ||

11. pating galêgês ngaruhi | dening janma anyar katon | urut ing pomahan tan adangu | Ki Nuripin prapti | langgaring Pêkauman | ki pêngulu tajugira ||

12. Jèngrêsmi lagya alinggih (694) | anèng surambining suro | kagyat duk tumingal praptanipun | ki santri Nuripin | ingawe sigra gêpah | asila mêpês nèng langgar ||

13. Jèngrêsmi ngandika aris | bilah dene adang onggok | lah[92] gawe anyandhang mubra-mubru | iku lèhmu ngêndi | Nuripin aturira | inggih ni randha Sêmbada ||

14. punika ingkang nyukani | kêlangkung pêradhah ing wong | witning ta pamanta winalungsung | busana sarwa di | rayi dalêm Jèngraga | ngaturan salin busana ||

15. nanging rayinta tan apti | namung pamanta kemawon | kang salin busana miwah dhuwung | inggih saput rati[93] | Jèngrêsmi mèsêm nabda | sukur ana kang sih marma ||

16. ya pira-pira Nuripin (695) |

--- 5-6 : 191 ---

ana kang awèh pênganggo | paran mêrganira dene sinung | sapêngadêg sami | Nuripin aturira | mèsêm-mèsêm kacêmutan ||

17. Jayèngrêsmi angling aris | lo dene angêmu wados | matura bêlaka marmanipun | paman lan Jèngragi | lah mara caritakna | andharên prie nèng kana ||

18. Nuripin umatur aris | inggih blakanipun yêktos | kalihe nèngrika pan sinugun- | sugun anglangkungi | mring ni randha Sêmbada | lungse sêpuhe sêtêngah ||

19. sêmunipun ragi brangti | mring rayi pamanta kenthol | ni randha wus tua prandenipun | kumêncur sumunthi | kêmrawan kêmêprawan | kang gya[94] birai sandhang ||

20. linggèh rongèh kontrang-kantring (696) | wus rompang pipine kêmpong | mèndèse kèwêsan adol ayu | kumayu wus nini | kedanan ingawirya | kêlangkung angêmas-êmas ||

179. Maskumambang

1. Jayèngrêsmi mèsêm ngungun angling aris | lah prie banjurna | matur pêsaja Nuripin | pamanta Ki Kulawirya ||

2. anglanggati marang kenyute pun nyai | sêdalu tandhakan | kongsyenjing tan kenging mijil | nutug dènya pepeyoran ||

3. rayi dalêm Jayèngraga datan apti | sangêt dènya ewa | kewala namung nuruti | mring kang paman kêrsanira ||

4. supayane gampila ingkang pinurih (697) | kaula punika | dèn kandhakakên mring nyai | yèn kaula sring gêlêman ||

5. kenthol Kulawirya ingkang gêgorohi | mring randha supaya | gadhah kêrsa marang mami | nulya kula tinimbalan ||

6. dèn apusi mring kenthol Kulawiryèki | kèn mundhut wangkingan | nèng jroning gêbêr winangi | ni randha anèng jro tilam ||

7. dipun cêpêng cêk tangan kula tinarik | marang nyai randha | pinêksa ingajak guling | kaula nangis gêmboran ||

8. dipun gujêg grêjêgan ingukih-ukih | ical tyas kaula | srual kula kongsi sêbit | duk priksa urat kaula ||

9. sru gumuyu randha sarwi anggablogi (698) | gya kinèn umêdal | sinung srual sêngklat abrit | kang kula angge punika ||

10. sangêt gila kaula mulat pun nyai | drêmba mring wong lanang | tan toang ing siang latri | tadhah tiang tiga-tiga ||

11. Jayèngrêsmi mèsêm tan pati kêdugi | alon angandika | mring pêngulu Jabalodin | lêrês pêmbatang manira ||

12. wontên ngrika ngriki wus pêkarêmnèki | gêndhingan gêndhèngan | Jèngraga Kulawiryèki | dhompolane golonganya ||

13. paman Kulawirya adhi Jayèngragi | ingugung mring rama | sêpolahe dèn ubungi | sajêk tan sinungan rêngat ||

14. mila sampun kirang maklum mring wong kalih | alim pêkênira |

--- 5-6 : 192 ---

umatur Ki Jabalidin[95] | kang botên-botên sinabda ||

15. langkung bêgja amba paduka kèndêli (699) | kaula prêsasat | binarsihan ingaurip | jêjêging pêngulu imam ||

16. kang punika sang bagus mugi paring sih | sampurnaning imam | andadèkên pêrlunèki | kang makmum-makmum sêdaya ||

17. Jayèngrêsmi pangandikanira aris | wruhanira paman | sampurnane tri prêkawis | kang suci tigang prêkara ||[96]

18. ingkang dhingin kudu suci badanèki | kapindho lesanya | ping tri kudu suci ati | lire kang suci badanya ||

19. sujud rukuk kang tetela ywa gumampil | iktidal kang nyata | sujud loro dèn kêtawis | ywa susu dèn tumaninah ||

20. kaping kalih kang suci lesanirèki (700) | kang sêca ikralnya | maca patekah kang titis | mad kasar kandêl tipisnya ||

21. kaping tiga sucinya kang bangsa ati | lawan mukaramah | maknane aywa sarênti | kang jurudêmung ing lapal ||

180. Jurudêmung

1. mung puniku insa Allah | kang paham tumanêm kalbu | dèn kawangwang siang dalu | sucine kang tri prêkara | yèku pikuling pêngulu | tan kêna wèngwèng salilab | mêrganing praptaning ngilmu ||

2. mulyaning dunya akerat | purna jênênging pêngulu | sah pênagunge[97] ing pêrlu | maring kang makmum sêdaya | wus kuat apêsing makmum | sabab sêpangating imam | suci badan lesan landhung ||

3. yèn durung sah tri prêkara (701) | abot wong dadi pêngulu | katêmpuh ing batal mêkruh | sukêr walêr sangkêrira | kang makmum mring imamipun | salat galate sêdaya | wong akèh marang pêngulu ||

4. Ki Jabalodin duk myarsa | mring riwayate sang bagus | kêlangkung padhang tyasipun | ki pêngulu anggêpira | sumungkêm cipta guguru | sangêt sukur suka rêna | angsal ngilmuning pêngulu ||

5. mêngkana ing wayahira | surya têngange mèh bêdhug | anolih mring rabinipun | kang wadon wruh sêmunira | kèn mêdalakên susuguh | apan wus sakenjing mila | dènya lah-olah abikut ||

6. di-adining pêgunungan | anjêjangan bècèk wêdhus | anuding nak putunipun | kinèn mêdalkên sugata | ni pêngulu anèngayun | wurine nakira prawan | Ni Sangidah wastanipun ||

7. cangkring kêpanjing sinjangnya (702) | akêkêmbên solok madu | borèh sari pupur rêmbug | acundhuk sêkar cêmpaka | gêlunge methok abêsus | amêpêk birainira | sapolah tingkahe kogung ||

8. bêkta kêndhi cêcêp slaka | praptèng sêrambining tajug | ni pêngulu ngatag sunu |

--- 5-6 : 193 ---

Ni Sangidah gya mangarsa | anata susuguhipun | sila anjongok sidua | rada kêndhon kêmbênipun ||

9. gêmuh payudaranira | gumantung nglela pokipun | wonga-wongane kêdulu | angegla mêntêr andênta | pethot kapidih ing bau | gandhul kasanggèng sêmêkan | sasolahe mrih kadulu ||

10. sêmune sangêt abrangta (703) | mring tamu paraning wuyung | masang paguting pandulu | Jayèngrêsmi wruh ing sipta | mring solahe kang kêmayu | nanging Jèngrêsmi tyasira | mung ketang ingkang rinuruh ||

11. wusnya anata rinira | mundur mèpèt dènya lênggah |[98] ki pêngulu aturipun | punika sampun sumangga | kula aturi tuturuh | sêdhêng wancine anadhah | Jèngragi[99] nginggihi wuwus |[100]|

12. pêngulu ngatag ing suta | mara ta Sangidah gupuh | ladènana gyan awisuh | kobok saosna ingarsa | nulya ni rara mangayun | anyandhak nuruhi asta | ngampêd napas kang kêsusu ||

13. gumrangsang mêdal ing grana | gondhang salit ngêlêd idu | kering nangga bokoripun | kanan anyêpêng lantingan | kasêron panyêkêlipun | guluning kêndhi thêl gigal | Jèngrêsmi mèsêm andulu ||

14. ni rara akacêmutan (704) | èsmu isin tiwasipun | ramambok gumuyu muwus | ngambila manèh prêtula | sijine kae dèn gupuh | nulya mundur marang wisma | solahe mêsês abêsus ||

15. ki pêngulu aturira | sumangga punika katur | kang cinaran lèn[101] amuwus | wawi man lan bibi samya | nadhah sasarêngan kumpul | kewala sami kranallah | kang liningan ture nuwun ||

16. paduka nadhah priangga | kajat kaula tur suhud | asaos sêkul sênanjung | ki pêngulu pan pinêksa | ingajak nadhah akêmbul | anulya nut kêrsanira | supaya nadhah pikantuk ||

17. ki pêngulu lan rabinya (705) | ngiras ngladosi mring tamu | ingkang jangan bècèk wêdhus | nèng takir gêdêbog pisang | kluthuk mrih tan amis pêngus | ni rara ngadhêp nèngarsa | kang sami nadhah pikantuk ||

18. nutug dènira anadhah | luaran samya wiwisuh | cinarikan sêdaya wus | pinaringkên santrinira | Nuripin rampadanipun | kinên mangan tanpa rewang | amapan gagah asaguh ||

19. jangan bècèk kinokohan | nèng takir gêdêbog munjung | cekoh serop nêsêp duduh | nyêkodhong tangane rêkah | kang kiwa nguculi sabuk | kêrêp pamuluke rosa | kringête kètès akumyus ||

20. wal-wol cuak mangan iwak (706) | athêkul tumungkul wêdhung | balênthuk wadhuk malêmbung | atob hak-hèk mêksih mangan | pêdhot sus-usus jumêprut | barêng lan ngêntut gadidak | alok hêm êh mêksih muluk ||

--- 5-6 : 194 ---

21. pêngulu gumuyu mulat | ngling punapa kang jumêthut | nauri tangsul sus-usus | pêdhot lawan kêbrojolan | mêdal kadêdêl ing sêkul | dika lèrèni sêkêdhap | ngling gih mêngke niki tanggung ||

22. namung kantun nêm pulukan | kang tumingal sru gumuyu | ni rara guyune namun | mancêr liring mring tamunya | cadhang paguting pandulu | ciptaning tyas kinanthia | sihira ing siang dalu ||

181. Kinanthi

1. luaran kang nadhah tuwuk (707) | rampadan ingundur aglis | Nuripin amayag-mayag | kêmlêkarên tan bisa sik | Ki Jabalodin alatah | dika cewok dhi Nuripin ||

2. nauri glêrêg amuwus | gih kang ngulu mêngke kêdhik | sih cêgèh ambêkan kula | tan sagêd kumrengkang tangi | anulya ingayag-ayag | dèn agak-agak gyan dhiri ||

3. jongok madal tanganipun | kêmpusan ambêkanèki | anjongok mukok amutah | wingking kêpesing dêlinding | ting salêmprot wingking ngarsa | bali kabèh dènya bukti ||

4. kang myat sru kêkêl gumuyu | Jayèngrêsmi mèsêm angling | lah wis dèn aglis adusa | kana ing sumur kang brêsih | gya kumrengkang mekah-mekah | mring nglêbuh nutugkên ngising ||

5. ki pêngulu wlas gêgêtun (708) | mojar mring rabinirèki | jupuka jarit dèn enggal | karêpèn ginawe salin | rabinya glis maring wisma | jarit sinungkèn Nuripin ||

6. bêbêde nulya winasuh | ya ta kang lênggah nèng masjid | ki pêngulu aturira | mring sang bagus Jayèngrêsmi | kaula nuwun barêkah | wulang paduka bab ngilmi ||

7. winastan riba puniku | kaula dèrèng adêling | Jayèngrêsmi lon lingira | eling manira ing pêkih | kadi wong urup-urupan | bêras tinuku ing pari ||[102]

8. sapêpadhane puniku | lan kasab kang mutawatir | myang nêbas pari adêgan | atuku ngijo ing sabin | nganakakên arta potang | amrih undhake kang picis ||

9. lir wong gadhe lan bêratu (709) | sami mêrgining sêtori | nêbas bêlanjaning amat | kang durung kaana misil | rinampungan ing bicara | mêsthèkên kang durung yêkti ||

10. myang totohan ngadu-adu | jago gêmak lan kêmiri | sapadhaning bêbotohan | puniku riba kang misil | malah-malah dadya karam | kasil tan suci binukti ||

11. pêngulu gêtun angungun | myarsa linge Jayèngrêsmi | rumaos kèh lêpatira | umatur kadipunêndi | kang prayogi linampahan | kang botên riba binukti ||

12. Jayèngrêsmi lon amuwus | kasab misile kang suci | mung tuku kang nuju mangsa | punapi limrahing rêgi | tinandho inganti mangsa | benjing samangsaning wiji ||

13. bab rêgi wus anèngriku (710) | amawa rêgi pribadi | dadya tan akarya rêga |

--- 5-6 : 195 ---

asarèh suci ingilmi | niku kewala rinosan | kasab utama tan watir ||

14. ki pêngulu suka sukur | winulang tekad prayogi | umatur malih bab karam | mugi sang bagus sung jarwi | Jayèngrêsmi wuwusira | kêjawi kang wus kêtawis ||

15. ingkang tan pati kadulu | kaya ta kêbo sawiji | karame ulam kang kalal | ulaming kêbo sawiji | apan nênêm ingkang karam | utak balung lawan gêtih ||

16. ringsilan têlpong lan wulu | kang kalal pan amung daging | lianing daging pan karam | thithik kêdah ngati-ati | balung nom babagan karam | lan iso nom mutawatir ||

17. sabab têlpong asalipun (711) | kang wirit tan purun bukti | lan malih kêrupuk rambak | kadhang têksih wulunèki | puniku kang mawi karam | lir wong puasa saari ||

18. kèh batal tan ngrasa iku | saking sathithiking bukti | cukil untu gugut tuma | myang lingsa batal sayêkti | tan beda kadya mêngkana | karam kang amutawatir ||

19. puniku wajib pêngulu | ngawruhi sarak kang rêsik | wajibing Rasul titiga | kang sidik amanat tablih | sidik bênêr ing pangucap | amanat kaprêcayèki ||

20. tablih kaandêl sawêgung | mokale tigang prêkawis | kang gidib kianat kitman | gidib goroh têgêsnèki | cêgah pakoning sarengat | puniku wajib nêtêpi ||

21. kianat palacidrèku (712) | kitman angumpêt lirnèki | niku paman kinawruhan | pêngulu kinarya wakil | Rasul imaming agama | kang giris ajrih ing jangji ||

182. Girisa

1. ki pêngulu langkung suka | winulang mring tamunira | asru ngrêrêpa norraga | Jayèngrêsmi angandika | pêrluning wulu lan salat | puniku dipun karêksa | tan kêna yèn dèn gêgampang | kang dadya praboting iman ||

2. pêrluning wulu nêm kèhnya | ingkang dhihine aniat | kapindho masuh rainya | ping tiga amasuh tangan | ping pat kuping kalihira | ping lima masuh sukunya | kang kaping nêm tartibira | sunate puniku lima ||[103]

3. kang dhingin masuh bun-bunan (713) | lan ngisêp toya ing grana | ping tri masuh githokira | ping pat kêmu kurah waja | ping lima ngumbah uratnya | lire kang tartib punika | angluwihi watesira | ing sikut myang dhêdhêngkulnya ||

4. bataling wulu lilima | kang dhihin anggêpok urat | lan kêtiban najisira | ping tri mêtokên sukêrnya | lan gêpok dede mukrime | ping lima turu kang lepya | niku man pêngulu Jabal | kang kaliling dalu siang ||

5. pêrluning salat wolulas | kang dhihin puniku niat | kaping kalih takbirira | ping tri amaca patekah | kaping sêkawan rukuknya | iktidal lan tumaninah |

--- 5-6 : 196 ---

ping nêm sujud antaranya | kang sujud ro tumaninah ||

6. lungguh sarta tumaninah (714) | wan[104] tahyat akirira | kêlawan tumaninahnya | kaping sanga salam bakda | kêlawan ing tartibira | jangkêp pêrluning asalat | sabatale kinawruhan | awêlas[105] kang dhihin wuda ||

7. lan mêdêm[106] gumuyu dhèhèm | amumuku[107] lan tumindak | wêcana lawan karuna | jangkêp bataling asalat | niku paman dèn kawangwang | lamun datan binêningna | dadya pêngulu karaman | sêtata kêlawan kewan ||

8. tinikêl durakanira | lan durakaning maksiat | abot pêngulu siksanya | kang ngati-ati tatanya | sarengat saraking iman | pama kadya wong nêgara | pêrabote wong aseba | minangka wêdhung kampuhnya ||

9. yèn tan rumat basahanya | tan tumêkèng panangkilan | nèng pangayunaning nata | pêngulu lêga tyasira | kêduwung kang wus kêlakwan | kathah kang tan kalêrêsan | kaworan budi maksiat | dhêlêg-dhêlêg lon turira ||

10. kadipundi purnanira (715) | labêt anandhang maksiat | nglampahi pagawe[108] dosa | Jayèngrêsmi lon ngandika | punapa jare rinasa | ki pêngulu aturira | kaula pajar bêlaka | awêlèh-wêlèh punapa ||

11. mèsêm ririh aturira | duraka kula punika | kenging pagodhaning[109] randha | nuju kêtowongan blanja | tan wontên kaula têdha | kèwêdan nilih tan ansal[110] | rayat kula gadhah rêmbag | anggadhèkên golok sinjang ||

12. marang ni randha Sêmbada | kêdah kaula ingundang | sarêng panggih lan bok randha | sojaripun mring kaula | sampun dika susah-susah | gadhèkakên golok sinjang | sok uga dika gêlêma | anuroni mring kaula ||

13. ngong wèhi sabutuh dika (716) | picis satak kula sukak | bathi sanak ngajak tanak | wrating bêtah kula têmpah | kêlampahan tampi opah | ngong trimah ni randha bungah | mèh wêwah tan awèh kesah | tinimpah anèng jêromah ||

14. wus tutug raosing manah | kaula pamit agêpah | dêlah punika katomah | batos kula anggarêsah | yèn ta kula ladènana | kêkarêpane ni randha | pêngajake sabên dina | dospundi ingkang punika ||

15. Jayèngrêsmi duk miarsa | mring linge pêngulu Jabal | mojar mêsêm èsmu ewa | gih kenging yèn têmên sêdya | ambira[111] tingkah maksiat | sarate tobat nangsoka | kang tan nêdya mangsulana | pratingkah kang wus kêlakwan ||

16. yèn tobat kongsi angambah (717) | pindho ping têlu kaping pat | tobate muwuhi dosa |

--- 5-6 : 197 ---

kudu sêpisan kewala | kanggo sêlawase gêsang | yèn dika bisa ambirat | pratingkah ing kêsalahan | dilalah angsal idayat ||

17. yèn tan sagêd ingatobat | mêlarat dunya akerat | ki pêngulu kalêsêdan | sakêlangkung ajrihira | mituhu wuwulangira | Jayèngrêsmi kang kadria | alon ature ngrêrêpa | mugyamba antuka bêrkah ||

18. Ki Nuripin sawusira (718) | amasuh gya marang langgar | marêk mring bêndaranira | Jayèngrêsmi lon ngandika | lah uwis Nuripin sira | mêngetana mring kêrandhan | lamun sira tinakonan | manira maklum mring paman ||

19. nadyan kongsia sêpasar | kewala manira antya | supaya tutug kêrsanya | sêbarang aywa kêpalang | Nuripin matur sêndika | pêngulu mèsêm anabda | gih dhi Nuripin prayoga | ngladosi bêndarandika ||

20. kula mindhak suka rêna | angsal gegeongan tama | winulang ngilmi kang mulya | pintên-pintên rinahaban | prêsasat pun nyai randha | lan ngawirya kalihira | asung bêgja mring kaula | manggih gambuhing wuwulang ||

183. Gambuh

1. Nuripin sigra mundur (719) | sinjang ingulihkên mring pêngulu | ki pêngulu ngling tan susah dhi Nuripin | dika pêndhêt wasisan wus | sampun mawi walangatos ||

2. Ki Nuripin amuwus | o lah botên punapa dèn susun | ngangge bêbêd rangkêp rubêd tan pakolih | sêtunggil mawon gih êmpun | kakang mêkètên kemawon ||

3. ki pêngulu amuwus | adho botên lajêng dika pundhut | kula sidhêkahakên dhatêng pun adhi | andika gawe kêkêmul | pantês mawi rimong-rimong ||

4. Ki Nuripin gumuyu | êng mêngkotên wakane puniku | inggih sangêt têrima kula sinung sih | iba ganjarane besuk | ing akerat ambêntoyong ||

5. ki pêngulu ngêcêmut (720) | gih dhi Nuripin puniki sabuk | gringsing wayang ngong milala ing nêgari | wus masêm ming rada alus | dawêg ingriku nèh anggo ||

6. Ki Nuripin agupuh | anampani sabuk parwi[112] muwus | dhuh lah dalah nyata utami si kyai | o pira-pira ing besuk | ganjarane wuwoh-wuwoh ||

7. gih sami-saminipun | donga-dinongakên akiripun | Ki Nuripin pamit kinalilan aglis | langkung ing latar nêrutus | samêrgi cingcing angrimong ||

8. tan dangu lampahipun | mêngetan mring kêrandhan prapta wus | ing pêndhapa nuju sang awirya kalih | satêngah nadhah andulu | Nuripin nganthukan gupoh ||

9. wus prapta anèngayun (721) | antara kang bukti samya nutug | Jayèngraga Kulawirya sarêng wijik | ambêng cinarikan dinum | Nuripin myang wong pêngisor ||

10. Ki Kulawirya muwus | dene suwe anggotèk sirèku | baya ana dukane Ki Jayèngrêsmi | pêsthi sira adul-adul | ngomong ing sêpolah ingong ||

--- 5-6 : 198 ---

11. kathik wuwuh jaritmu | sapa kang awèh dene amênthung | Ki Nuripin matur mèsêm-mèsêm ajrih | inggih kaula dinangu | kula pêsaja kemawon ||

12. tan dados dukanipun | malah-malah sangêt maklumipun | kados sampun kauningan klêthêk niki | Ki Wirya mèsêm atutup | lathi loro dhêngkul megos ||

13. sasmitèng putranipun (722) | angèsêmi ing pasêmonipun | matur malih dene kang sinjang puniki | gènya nyukani pêngulu | pêsalin gèn kula ngêbrok ||

14. lajêng sinungkên ulun | kados saking bungahe lir kaum[113] | sabab dipun wulang mring putranta ngilmi | kêlangkung asugun-sugun | lan wontên anake wadon ||

15. pêrawan ragi ayu | mêsês sêdhêng mêpêk brainipun | sêsolahe ginawe-gawe mranani | kalêkêde sangêt wuyung | marang putranta sang anom ||

16. nanging datan sininggun | kalèncère angècèr kêmayu | ayak-yakan lir dhêdhara amèmèti | tan kêpadhan dhêmênipun | sang bagus tan rêna anom ||

17. Jayèngraga gumuyu (723) | apa nyata tuturira iku | bok manira bae tawakna Nuripin | kirane apa ta payu | Nuripin umatur kados ||

18. arame tandhingipun | apan kêdhik ragi kawon sêpuh | nging kasanggi mêmpêng sadhengah nènginggil | Jayèngraga sru gumuyu | dicêprot bisa ambanyol ||

19. lah wis mangana gupuh | sigra Nuripin mapan asaguh | sêkathahing jangan winor dadi siji | limang cohok dènya imbuh | akokoh mêncêp sacuwo ||

20. pamuluke aibut | serap-serop nêsêp-nêsêp duduh | cuak mangan iwak mal-mol mêratani | Ki Kulawirya amuwus | jêk ngrungu ana wong ngêbrok ||

21. umatur sarwi nyamuk (724) | êng ih kuha kang ngêbok gèk wau | ngiki bokêng pêngêg mawong sampung mayi | Kulawirya ngling gumuyu | cangkêm bak amblabak ngomong ||

184. Bêlabak[114]

1. Ki Nuripin sangsaya sêngkud amangan | puluke | Kulawirya angguguyu mring Nuripin | tandange ||

2. bok sing tamban bae pamulukirèki | dilèngèng | susu-susu kaya wong dèn buru bajag | polahe ||

3. ia-ia yèn kongsi ngêbrok sirèku | mêngkone | nora wurung ngong wudani babar pisan | gêmbunge ||

4. Ki Nuripin malerok kêdhèp nêrithil | ulate | ah uwis thim yèn kêbrojolan têmênan | têmahe ||

5. dadi gawe mundhak muwuhi prêkara (725) | têmêne | mêngko bae tak mangan manèh kang warêg | enake ||

6. tan dèn êntèkakên pan kantun sêkêdhik | sisane | Kulawirya ngling dingarèn nora êntèk | sêgane ||

7. matur mèncêp ah botên sampun atuwuk | wêtênge |

--- 5-6 : 199 ---

yèn têlasa tan wande angsal sêkala[115] | adate ||

8. Kulawirya gumuyu sarwi nudingi | wuwuse | landhêp têmên Nuripin wêruh sinêmon | si pothèt ||

9. kang liningan rengkod mengo sarwi wisuh | tangane | gya sininggahakên ajange sêdaya | piringe ||

10. wus luaran kang samya mangan lorodan | kabèhe | Jayèngraga ngandika marang kang paman | wuwuse ||

11. lah sêwawi paman sami salat lohor (726) | sêdhênge | ingkang paman nauri lah ia sêdhêng | wêktune ||

12. Jayèngraga mèsêm-mèsêm mring kang paman | wuwuse | wawi bêdhèk kêsupèn dèrèng janabat[116] | yêktine ||

13. Ki Wirya ngling anjumbul o o lah ia | kêlalèn | ya ngong adus sêdhela mêngko sun nusul | mêngkone ||

14. sigra gepak mring bêlumbang pambêbêngan | iline | sêrewehan saking dhawuhan sinidhat | toyane ||

15. ingkang samya pinara-para tirtanya | sumrèwèh | jog ing blumbang pambêbêngane awiar | ombère ||

16. pan ingriku paadusane ni randha | sabêne | kasukane sring-asring bèbèk-bèbèkan | adate ||

17. asisiwo lan wong lanang nèng bêlumbang (727) | arame | sabên adus wor-winor lanang lan wadon | rusuhe ||

18. têlung dhèmpèl patang dhèmpèl limang dhèmpèl | dhangkoke | apan dadi kêbungahane ni randha | karêpe ||

19. Kulawirya nulya dus anèng bêbêngan | kungkume | nyai randha nèng pawon gêrah arsa dus | ge-age ||

20. dhasar wontên kang tutur ye[117] kenthol adus | samangke | bungah-bungah nguwuh payo Cêr mrenea | den age ||

21. kang liningan gupuh nututi ni randha | guyune | kêlikikan dènyarsa andon asmara | anèng we ||

185. Asmarandana

1. Ki Kulawirya tan uning (728) | mring ni randha praptanira | lan biang Kacêr ge-age | cucul tapih sarêng wuda | balêjêd bubukungan | karone barêngan ambyur | ring toya Ki Wirya kagyat ||

2. sêdhadha jêroning warih | ngabyak rêbatan anyandhak | siji cêk guthul mêk konthol | kenthol Kulawirya latah | cinènèng ngeri nganan | rada guyu-guyu rêngu | ing batine kamigilin |[118]|

3. namur guyu ngling jro ati | o Allah iki wong apa | kaya mêngkono polahe | wong padha dubilah setan | jawane ngong kêsasar | ing laku rada kêpaung | kalurung kalbèng loropan ||

4. sêkala èngêt ing melik (729) | gampile ingkang tinêdha | tyas binêtah-bêtahake | ginujêg jinak gonjakan | ni randha nyênêng ngarsa |

--- 5-6 : 200 ---

dinudut puthêr ngalelur | sabab srêp kakum jro toya ||

5. ni randha andhêdhêkêti | dèn pakak-pakên[119] wokan | ingungsêlakên ngalèlèh | kur dumuk-dumuk kewala | kewuhan tan kêlawan | Ni Kacêr ngrangkul nèng pungkur | susu nyunyunge gêpokan ||

6. kanal-kanêl anèng wuri | Kulawirya tanganira | mring wuri mêk nêkêm gêmbok | bêdêdêng tangi guthulnya | ni randha bungah-bungah | i kenthol guthule mulur | wawi sablêsan kewala ||

7. dêg-adêgan nèng jro warih (730) | bokong boyoke Ki Wirya | rinakêtan pêmapane | ni randha ngrêngih turira | sampun lêrês wawi ta | nulya pinadal nêd blusuk | kapêrêdan dening toya ||

8. lagya nêm angkrêgan mari | mungkrêng[120] ngalentroh lir lintah | ngling ah êmpun mêngke malèh | misih slulup sibublungan | ni randha langkung cua | anda[121] wus dènya adus | ngasut nyamping sabuk dhêsthar ||

9. laju ngambil toyastuti | nulya gupuh maring langgar | kang putra ngangkat pêrlune | kang paman laju sêmbahyang | mamum[122] marang kang putra | wus pêragad dènya wêktu | sêsalaman tata lênggah ||

10. Jayèngraga mèsêm angling (731) | dene tan cangcingan paman | kualêdên ngorod-orod | punapa sababe paman | Ki Kulawirya nabda | sêpuluh wong wus kêbacut | ya mangsa sasèn-sasèna ||

11. yèn rinasakna wong iki | kèh têmên durakanira | yèn ta ajaa kêpêngkok | nora gêtun sêsandhingan | marang wong kêsurupan | durung tumon wong kadyèku | ngangah-angah kênèng tulah ||

12. Jèngraga gumuyu angling | êng biang puniku napa | dangdanan sampun linakon | inggih tinêmah kewala | bok sampun samudana | kang paman kluhuran wuwus | mèsêm wêkasan alatah ||

13. ya satêmêne kadyèki (732) | nanging rasane tyas ingwang | tan kuat rong dina manèh | munga sawêngi kewala | binêtahkên pinêksa | sesuk byar bae gya mundur | minggat ywa nganggo pamitan ||

14. kie bakal mêngko bêngi | jarene nganggo nayuban | nêkak-nêkakakên dhayoh | manira tan pati rêna | Jèngraga ris wuwusnya | lah bok inggih kajêngipun | kedah-kedahe piambak ||

15. Ki Kulawirya nauri | yèn dikan[123] ring rakanta | winastan ambandhang bêrod | Jayèngraga mèsêm nabda | kang botên-botên paman | mindhak bêdhandho ing kalbu | tekading rèh kêtanggungan ||

16. tiang sampun dèn maklumi | marang putranta kakang mas | punapa ingkang rinaos | Ki Kulawirya wus lêjar | myarsa rêmbaging putra | lah ya yèn mêngkono sukur | ya ta kang anèng pêndhapa ||

--- 5-6 : 201 ---

17. ni randha mêmatah kardi (733) | parentah mring kaumira | èh Duljaya dèn agupoh | sakèhe wong lanang-lanang | mangsa bodhoa sira | wong kang sêsambutan kudur | kon tarub bladhah pêndhapa ||

18. nyuruhana pra pêtinggi | umbul bundhêl miwah dêmang | manira nayuban gêdhèn | padha aturana têka | mêrene pra pêrapat | sagêdugane atimu | lah wis andadaka karya ||

19. kang liningan sigra rakit | Duljaya pandheganira | wong sêsambatan kumroyok | têtarub bladhah pêndhapa | ngirat pring ngambil blarak | karya cagak pêlagipun | miwah wong ingkang dinuta ||

20. tan dangu sêkala dadi (734) | bêrkat rinayap wong kathah | agupruk lir wong mêmanton | wong wadon kang olah-olah | pan samya sêsambatan | ni randha kêwasanipun | bisa andadak wong kathah ||

21. bêrkat-bêrkate wong sugih | sêbarang karêpe dadya | tan gabutuh gawening wong | ni randha ngling mring Duljaya | mêngko sira nuduha | undangên ronggèng Si Madu | kang sring dadya wirangrongan ||

186. Wirangrong

1. Duljaya ature inggih | barang parentah linakon | tan ana kuciwa sarwa rampung | lir minangka patih | pinitayan ing karya | rinêngkuh wus kadya rayat ||

2. ni randha lingira aris (735) | lah biang Kacêr dèn gupoh | maringa ing langgar konên ondur[124] | kentholmu dèn aglis | Ni Kacêr sigra mentar | praptèng langgar aturira ||

3. dhuh kenthol Kulawiryèki | paduka ngaturan gupuh |[125] kang ngaturan mojar mring kang sunu | lah payo dèn aglis | pinanggil marang wisma | Jayèngraga mèsêm mojar ||

4. kewala kula nèngriki | prayogi paman kemawon | mangke bakda ngasar kula nusul | Ki Wirya gya kering | prapta anèng pêndhapa | ni randha Sêmbada turnya ||

5. putrandika Jayèngragi | punapa sagêd agambyong | Ki Wirya anabda e lah têmtu | sagêd napa malih | rêmênane ambêksa | gih mangke kantênanira ||

6. yèn kemase lêkas ngibing (736) | kèh èstri bokonge kêpoh | wong sarwa sêmbada dhasar dhegus | bêsuk[126] aprak ati | nèng krajan Wanamarta | sakêrsane tan kêpalang ||

7. ni randha dèn kêkandhani | cas-cês ilêre nêrocos | waing agêbresan nglêd-lêd idu | anyabe mrêkinding | sisi angob klakêpan | Ki Wirya gumuyu suka ||

8. micarèng tyas baya iki | uwong nanging dudu uwong | ambakna doyanan nora nyêbut | kêranjingan eblis | wus gêrang kêna ngenyang | lanate ginawa modar ||

9. tagihan lir wong madati (737) | ngilêr bêrbês mili angob |

--- 5-6 : 202 ---

ni randha ris mojar kenthol bagus | suawi aguling | kaula yèn tumingal | mring kenthol tan bêtah toang ||

10. mupung kenthol sudi kampir | mangsa yèn kêrsaa andon | wawi ta wawi ta kula bagus | mêjên sangêt dening | anuwun kêkangênan | Ki Wirya mèsêm ngandika ||

11. dene wau lagèk uwis | biang bok darapon aso | ni randha amêksa ngajak turu | Ki Wirya nuruti | gya masuk marang wisma | tumamèng kobong kalihnya ||

12. tan kongsi tata alinggih (738) | samya wuda srewad-srewod | ni randha cêk nyandhak guthulipun | sengok dèn ambungi | biang Kacêr ingundang | prapta lajêng winudanan ||

13. tumut nguwêd nguli-uli | ginêrayang alon-alon | griming mrih bêngkayang dèn cicium | nêd bêdêdêng tangi | ri randha bungah-bungah | gya mêlumah amêkakah ||

14. tiniung kinèn ngakahi | linantarakên ingothong | Ki Wirya tyasira ragi sêngkud | myat kang wuda sami | manahira gêmbira | tinamakên blês ing wokan ||

15. agathok[127] ngêpok tan kari | mancêp cêp-cêp adu cocor | nêlas polah tingkah yèn ngêlelur | amêlembang maring | biang Kacêr sinunggar | anutug sadhengah-dhengah ||

16. wus danga[128] dènira untir (739) | eca nyemplo dèn krubut ro | luaran dènira sami undhung | Ki Kulawiryèki | angguledhag ngêlemprak | lêsu tanpa bayu sayah ||

17. ing wanci ngasar wus akir | èngêt wêktu tangi gupoh | ni randha abungah-bungah muwus | wawi kenthol malih | Ki Kulawirya grêsah | niki sampun ngaya-aya ||

18. lah wus namungna puniki | kula wus êmbèk amopo | ngling mèsêm ni randha o lah nuwun | amêsthi yèn malih | malah mangke gêng jêgan | wêkas-wêkasan tinilar ||

19. mangke kaula aturi (740) | sakêrsanta ing pêsangon | Ki Wirya kewuhan wus pinupus | sêkarêp nuruti | alon ing wuwusira | gih mangke kantênanira ||

20. saniki kularsa mijil | wus akir kuatir yèn pot | sigra mring bêlumbang dènya adus | wus nulya mring masjid | Jayèngraga wus bakda | dènya mucung wêktu ngasar ||

187. Pocung[129]

1. nulya wêktu Ki Kulawirya kang kantun | salat wêktu ngasar | rema kêbês dèn udhêngi | Jayèngraga gumuyu myat mring kang paman ||

2. mêntas adus kêsusu dènira wêktu | toya sih dêrawas | dèrèng atus angêbêsi | wus antara pêragat dènira salat ||

3. tata lungguh Ki Wirya alon amuwus (741) | winor guyunira | rada kakirên sun iki | Ki Nuripin mèsêm-mèsêm aturira ||

4. kula wau makmum salat sarêng rukuk | gigir kêtrocohan |

--- 5-6 : 203 ---

botên jawah anêlêsi | Ki Wirya ngling ah cêmpud dadak anggarap ||

5. sru gumuyu Jèngraga sarwi amuwus | laha dene paman | bok dèn pasati rumiyin | dados botên kathah ingkang katêlêsan ||

6. naur wuwus ya bênêr nanging kêsusu | nulya cucul dhêsthar | pinêrês kinirab aglis | jinungkatan ingêpuh malêm remanya ||

7. mèsêm dulu Jayèngraga ngling gumuyu (742) | èh Ripin si paman | mundhak nom sawanganèki | i[130] patut yèn dèn kedani ing randha ||

8. alon matur inggih saèstu binagus | jêngandika paman | kaot lawan wingi-wingi | ngore rema kadya bangbang Aswatama ||

9. kang ginunggung anjumbul gumuyu sêndhu | dadak ngumpak-umpak | milu anggêdhêk si baring | yun sinabêt ing galar Nuripin mingkar ||

10. sarwi muwus êh aku bae dèn bubuh | mandah pinoyoka | maring wong kêpati-pati | wong ginunggung prandene amara tangan ||

11. ya ta wau ing wanci wus surya surup (743) | wawi sêdhêng paman | wus manjing wêktu mahêrib | samya wulu wuse gya Nuripin adan ||

12. sawusipun sunat nulya ngangkat pêrlu | ingkang dadya iman | putranira Jayèngragi | tan cinatur ing wêktu kang sami salat ||

13. ya ta wau ni randha kang anèng tarub | busana sarwa nyar | sinjang kêling golang-galing | akêkêmbên solok madukara tigas ||

14. awida rum jênar gêbêgan amubru | sêngkang nata brangta | apanunggul intên siji | gêlung munthil rinembyong sêkar roncenan ||

15. acucundhuk cêpaka lawan ronipun (744) | jariji sêdasa | kêbak dening ali-ali | intên mirah musthika sotya ludira ||

16. tikêl-balung sêsêr lang-alang sêkapung | amyang tanganira | ni randha dènya alinggih | nèng klasa lus ngadhêp gembol wêr cêpuk mas ||

17. kalung kacu kumbaya kusta lus wungu | tinon sasrapatan | ni randha mêndèr andungik | ngling gumêndhèng gumêmbrang agandhang-gandhang ||

18. èh sira Duljaya lèhira anuduh | marang ing Bakungan | ngundang Si Madu apa wis | matur inggih sampun wau sinusulan ||

19. rare pitu nundha-nundha kang lumaku (745) | mangulêm-ulêman | samya saguh sêdayèki | lêrêsipun pun Madu wanci wus prapta ||

20. tan adangu ronggèng lan sêpanjakipun | krompyang-krompyang prapta | Dul angling lah dene prapti | ngriki-ngriki bok ayu Madu cêlakan ||

21. alon muwus ni randha ia dèn maju | gupuh kang liningan | lungguh nèngarsane nyai | angling dadak susah anggawa gamêlan ||

22. mung sirèku bae lawan niagamu | kene wong wus ana | gamêlan gedhe abêcik | sêkarêpmu tutug anjurudêmungan ||

--- [204] ---

PRATELANING KALÊPATAN ING PANYITHAKIPUN.

[Ralat dari redaksi sudah dimasukkan langsung ke dalam teks].

 

---

1	§ prayoginipun: pangungsène. (kembali) § prayoginipun: pangungsène.
2	§ utawi: sinamur. (kembali) § utawi: sinamur.
3	§ prayoginipun: nuruti. (kembali) § prayoginipun: nuruti.
4	Biasanya guru lagu i. (kembali) Biasanya guru lagu i.
5	§ kirang sawanda, kawêwahan: mum [angêmum]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: mum [angêmum].
6	§ kirang sawanda, kawêwahan: pê [sapêpadhaneka]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: pê [sapêpadhaneka].
7	§ prayoginipun: dadya. (kembali) § prayoginipun: dadya.
8	§ prayoginipun: sirandulu. (kembali) § prayoginipun: sirandulu.
9	§ prayoginipun: rumaos. (kembali) § prayoginipun: rumaos.
10	§ prayoginipun: thithik. (kembali) § prayoginipun: thithik.
11	§ prayoginipun: untune. (kembali) § prayoginipun: untune.
12	Kurang satu suku kata: untune wus kèh kang rompang. (kembali) Kurang satu suku kata: untune wus kèh kang rompang.
13	§ prayoginipun: rampadan. (kembali) § prayoginipun: rampadan.
14	§ kirang sawanda, kawêwahan: i [ing ngandhap]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: i [ing ngandhap].
15	§ prayoginipun: rong. (kembali) § prayoginipun: rong.
16	§ kirang sawanda, kawêwahan: tê [têtamunira]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: tê [têtamunira].
17	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [angrêbab]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [angrêbab].
18	brangta. (kembali) brangta.
19	§ prayoginipun: yatmakaning? (kembali) § prayoginipun: yatmakaning?
20	§ langkung sawanda, kabucal: bu [butuhan]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: bu [butuhan].
21	§ langkung sawanda, kabucal: an [kasukan]. (kembali) § langkung sawanda, kabucal: an [kasukan].
22	§ prayoginipun: dhêg-dhêgan. (kembali) § prayoginipun: dhêg-dhêgan.
23	§ prayoginipun: rêp-arêpan. (kembali) § prayoginipun: rêp-arêpan.
24	§ kirang sawanda, kawêwahan: sa [salulut]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: sa [salulut].
25	§ prayoginipun: ginuntur. (kembali) § prayoginipun: ginuntur.
26	§ prayoginipun: amêngkang. (kembali) § prayoginipun: amêngkang.
27	§ prayoginipun: prie mana. (kembali) § prayoginipun: prie mana.
28	§ prayoginipun: nulya. (kembali) § prayoginipun: nulya.
29	§ prayoginipun: gabus. (kembali) § prayoginipun: gabus.
30	§ prayoginipun: dimpe. (kembali) § prayoginipun: dimpe.
31	§ prayoginipun: Kulawiryarsa. (kembali) § prayoginipun: Kulawiryarsa.
32	Kurang satu suku kata: Kulawiryarsa mring patirtane. (kembali) Kurang satu suku kata: Kulawiryarsa mring patirtane.
33	§ prayoginipun: waune. (kembali) § prayoginipun: waune.
34	§ prayoginipun: nyangkol ing. (kembali) § prayoginipun: nyangkol ing.
35	§ prayoginipun: panjang. (kembali) § prayoginipun: panjang.
36	Kurang satu suku kata: Ki Nuripin turu ngêkêp panjang piring. (kembali) Kurang satu suku kata: Ki Nuripin turu ngêkêp panjang piring.
37	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [amêtêki]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [amêtêki].
38	§ prayoginipun: nyunyungira. (kembali) § prayoginipun: nyunyungira.
39	§ prayoginipun: nyakêpi. (kembali) § prayoginipun: nyakêpi.
40	Kurang satu suku kata: tangan ro dènya nyakêpi. (kembali) Kurang satu suku kata: tangan ro dènya nyakêpi.
41	§ prayoginipun: angling. (kembali) § prayoginipun: angling.
42	§ prayoginipun: ingogak. (kembali) § prayoginipun: ingogak.
43	§ prayoginipun: mangke. (kembali) § prayoginipun: mangke.
44	Kacêr. (kembali) Kacêr.
45	§ prayoginipun: inggih. (kembali) § prayoginipun: inggih.
46	§ prayoginipun: mangke. (kembali) § prayoginipun: mangke.
47	§ prayoginipun: anuntên. (kembali) § prayoginipun: anuntên.
48	§ kirang kalih wanda, kawêwahan: ngriki. (kembali) § kirang kalih wanda, kawêwahan: ngriki.
49	§ asar? (kembali) § asar?
50	§ prayoginipun: Nuripin. (kembali) § prayoginipun: Nuripin.
51	Kurang satu suku kata: wusnya sami wulu Ki Nuripin adan. (kembali) Kurang satu suku kata: wusnya sami wulu Ki Nuripin adan.
52	§ kirang sêlarik, kawêwahan: lah iku Jayèngragi. (kembali) § kirang sêlarik, kawêwahan: lah iku Jayèngragi.
53	§ prayoginipun: nglêgirik. (kembali) § prayoginipun: nglêgirik.
54	Kurang satu suku kata: gya liningkab katon nglêgirik ngêlemprak. (kembali) Kurang satu suku kata: gya liningkab katon nglêgirik ngêlemprak.
55	§ prayoginipun: tut. (kembali) § prayoginipun: tut.
56	§ prayoginipun: tetekadan. (kembali) § prayoginipun: tetekadan.
57	Kurang satu suku kata: tetekadan rêbut paran. (kembali) Kurang satu suku kata: tetekadan rêbut paran.
58	§ prayoginipun: sêkar. (kembali) § prayoginipun: sêkar.
59	§ prayoginipun: kapiantan. (kembali) § prayoginipun: kapiantan.
60	Kurang satu suku kata: kapiantan kêrêp idu. (kembali) Kurang satu suku kata: kapiantan kêrêp idu.
61	§ kirang sawanda, kawêwahan: an [rinasanan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: an [rinasanan].
62	§ prayoginipun: pinapatut. (kembali) § prayoginipun: pinapatut.
63	Kurang satu suku kata: sarwi binorehan pinapatut. (kembali) Kurang satu suku kata: sarwi binorehan pinapatut.
64	§ kirang sawanda, kawêwahan: bi [bibi]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: bi [bibi].
65	§ kirang sawanda, kawêwahan: da [dadak]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: da [dadak].
66	§ prayoginipun: manggihi. (kembali) § prayoginipun: manggihi.
67	§ prayoginipun: kawlasasih. (kembali) § prayoginipun: kawlasasih.
68	Kurang satu suku kata: mugi wlasa mring wong kawlasasih. (kembali) Kurang satu suku kata: mugi wlasa mring wong kawlasasih.
69	§ kirang sawanda, kawêwahan : ka [jênaka]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan : ka [jênaka].
70	Kurang satu suku kata: jênaka asigit. (kembali) Kurang satu suku kata: jênaka asigit.
71	§ kirang sawanda, kawêwahan: e [manahe]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: e [manahe].
72	§ prayoginipun: mêthongkrong. (kembali) § prayoginipun: mêthongkrong.
73	sinunggar. (kembali) sinunggar.
74	§ prayoginipun: latah. (kembali) § prayoginipun: latah.
75	§ prayoginipun: thothoke. (kembali) § prayoginipun: thothoke.
76	sarwa. (kembali) sarwa.
77	§ prayoginipun: kontal. (kembali) § prayoginipun: kontal.
78	§ prayoginipun: ajêlih. (kembali) § prayoginipun: ajêlih.
79	§ prayoginipun: nyai. (kembali) § prayoginipun: nyai.
80	§ prayoginipun: pêthênthêngan. (kembali) § prayoginipun: pêthênthêngan.
81	§ prayoginipun: sêdangune. (kembali) § prayoginipun: sêdangune.
82	Kurang satu suku kata: sêdangune myarsa sru gumuyu. (kembali) Kurang satu suku kata: sêdangune myarsa sru gumuyu.
83	§ prayoginipun: cêlom. (kembali) § prayoginipun: cêlom.
84	§ prayoginipun: manggil. (kembali) § prayoginipun: manggil.
85	§ kêbon? (kembali) § kêbon?
86	§ prayoginipun: anggêndhing. (kembali) § prayoginipun: anggêndhing.
87	§ langkung kalih wanda, kabucal: gêntos. (kembali) § langkung kalih wanda, kabucal: gêntos.
88	§ prayoginipun: satutugnya. (kembali) § prayoginipun: satutugnya.
89	Kurang satu suku kata: satutugnya gênti-gênti. (kembali) Kurang satu suku kata: satutugnya gênti-gênti.
90	§ prayoginipun: dan. (kembali) § prayoginipun: dan.
91	§ prayoginipun: puniku. (kembali) § prayoginipun: puniku.
92	§ prayoginipun: lèh. (kembali) § prayoginipun: lèh.
93	§ prayoginipun: ranti. (kembali) § prayoginipun: ranti.
94	§ kirang sawanda, kawêwahan: la [lagya]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: la [lagya].
95	§ prayoginipun: Jabalodin. (kembali) § prayoginipun: Jabalodin.
96	Mulai bait ini berisi ajaran syarat kesucian bagi seorang pengulu untuk dapat menjadi imam yang pantas untuk memimpin umat/jamaahnya. (kembali) Mulai bait ini berisi ajaran syarat kesucian bagi seorang pengulu untuk dapat menjadi imam yang pantas untuk memimpin umat/jamaahnya.
97	§ prayoginipun: pênanggunge. (kembali) § prayoginipun: pênanggunge.
98	§ prayoginipun: lungguh. (kembali) § prayoginipun: lungguh.
99	§ prayoginipun: Jayèngrêsmi. (kembali) § prayoginipun: Jayèngrêsmi.
100	Lebih satu suku kata: Jèngrêsmi nginggihi wuwus. (kembali) Lebih satu suku kata: Jèngrêsmi nginggihi wuwus.
101	§ prayoginipun: lon. (kembali) § prayoginipun: lon.
102	Mulai bait ini dijelaskan tentang hal-hal yang disebut riba, haram, gidib, kianat, kitman, agar tidak dilakukan dalam kehidupan. (kembali) Mulai bait ini dijelaskan tentang hal-hal yang disebut riba, haram, gidib, kianat, kitman, agar tidak dilakukan dalam kehidupan.
103	Mulai bait ini dijelaskan tertib dan sahnya wudhu, sunat, batal, wajib dalam shalat. (kembali) Mulai bait ini dijelaskan tertib dan sahnya wudhu, sunat, batal, wajib dalam shalat.
104	§ kirang sawanda, kawêwahan: la [lawan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: la [lawan].
105	§ prayoginipun: sawêlas. (kembali) § prayoginipun: sawêlas.
106	§ prayoginipun: mêndêm. (kembali) § prayoginipun: mêndêm.
107	§ prayoginipun: amumukul. (kembali) § prayoginipun: amumukul.
108	§ prayoginipun: pênggawe. (kembali) § prayoginipun: pênggawe.
109	§ prayoginipun: pênggodhaning. (kembali) § prayoginipun: pênggodhaning.
110	§ prayoginipun: angsal. (kembali) § prayoginipun: angsal.
111	§ prayoginipun: ambirat. (kembali) § prayoginipun: ambirat.
112	§ prayoginipun: sarwi. (kembali) § prayoginipun: sarwi.
113	§ prayoginipun: kaul. (kembali) § prayoginipun: kaul.
114	§ limrahipun sêkar bêlabak nêm pada lingsa, utawi nêm larik. (kembali) § limrahipun sêkar bêlabak nêm pada lingsa, utawi nêm larik.
115	§ prayoginipun: sêngkala. (kembali) § prayoginipun: sêngkala.
116	§ prayoginipun: jinabat. (kembali) § prayoginipun: jinabat.
117	§ prayoginipun: yèn. (kembali) § prayoginipun: yèn.
118	Biasanya guru lagu a: ing batine kamigilan. (kembali) Biasanya guru lagu a: ing batine kamigilan.
119	§ kirang sawanda, kawêwahan: ka [pakak-pakakên]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ka [pakak-pakakên].
120	§ prayoginipun: mungkrêd. (kembali) § prayoginipun: mungkrêd.
121	§ kirang sawanda, kawêwahan: dak [andadak]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: dak [andadak].
122	§ utawi: makmum. (kembali) § utawi: makmum.
123	§ kirang sawanda, kawêwahan: ngan [ngandikan]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: ngan [ngandikan].
124	§ prayoginipun: kondur. (kembali) § prayoginipun: kondur.
125	Biasanya guru lagu o. (kembali) Biasanya guru lagu o.
126	§ prayoginipun: bêsus. (kembali) § prayoginipun: bêsus.
127	§ prayoginipun: anggathok. (kembali) § prayoginipun: anggathok.
128	§ prayoginipun: dangu. (kembali) § prayoginipun: dangu.
129	Teks asli: Pojung. (kembali) Teks asli: Pojung.
130	§ kirang sawanda, kawêwahan: a [iya]. (kembali) § kirang sawanda, kawêwahan: a [iya].