Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 191–207)

1.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 001–023). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
2.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 024–039). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
3.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 040–057). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
4.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 058–073). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
5.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 074–087). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
6.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 088–107). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
7.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 108–125). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
8.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 126–142). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
9.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 143–158). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
10.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 159–174). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
11.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 175–190). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
12.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 191–207). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
13.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 208–223). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
14.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 224–238). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
15.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 239–256). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
16.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 257–272). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
17.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 273–281). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
18.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 282–293). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
19.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 294–308). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
20.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 309–321). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
21.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 321–332). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
22.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 333–349). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
23.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 350–352). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
24.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 353–355). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
25.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 356). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
26.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 357–358). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
27.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 359–361). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
28.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 362–364). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
29.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 365–367). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
30.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 368–372). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
31.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 373–376). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
32.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 377–382). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
33.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 383–384). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
34.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 385–388). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
35.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 389–403). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
36.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 404–427). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
37.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 428–443). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
38.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 444–456). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
39.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 457–477). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
40.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 478–506). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
41.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 507–526). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
42.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 527–547). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
43.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 548–567). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
44.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 568–583). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
45.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 584–599). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
46.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 600–607). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
47.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 608–614). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
48.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 615–618). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
49.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 619–626). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
50.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 627–637). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
51.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 638–651). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
52.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 652–665). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
53.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 666–671). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
54.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 672–678). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
55.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 679–690). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
56.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 691–694). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
57.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 695–703). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
58.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 704–707). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
59.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 708). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
60.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 709–722). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.

Citra

Terakhir diubah: 26-06-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

191. Asmaradana

1. Cuthêl ujare kang wangsit | yèn ta mungguh têtakêran | mawas wujuding warnane | panguja lêganing kênya | kaya wus kasêmbadan | pratandhane dene uwus | kapanduk badan marlupa ||

2. Ewamangkono sarèhning | manungsèku beda-beda | ana kang bangêt karsane | ana kang mung sawatara | dene mungguhing patrap | sajroning sanggama mau | priya kudu amawassa ||

3. Ulat liringe pawèstri | lan mawas badan priyawak | yèn wus kapandukan tyase | carêm marêm miwah lêga | duk èstri mudhar prasa | sinarêngan puniku |[1] jumbuhing wêdaling prasa ||

4. Kalamun tyasira maksih | kapanduking rasa cuwa | jalaran kurang lêgane | iku pamudharing prasa | ywa sarêng tinanggapna | ananging asring kalayu | kudu mudhar ingkang prasa ||

--- 3 : 69 ---

5. Dènsantosa ngati-ati | panahan-pamathêtira | de (ng)gonne kasusu rêke | wit kadêrêng wijilira | Risang Hyang Kamajaya | iku tinulaka gupuh | ing sarana japamantra ||

6. Panulak kudu ngênggonni | ana ing gajêging gêla | ywa di-nggo lêga driyane | prasane rahsa kang arsa | rosa mrih kawudhara | wujuding wisaya muhung | sang pastapurusanira ||

7. Têka ênêngna kariyin | dumunung ana ing (n)jaba | utawa ing sajêrone | wiwaraning dhatulaya | kang mangkono pratingkah | gumantung parênging kayun | ing sakaro-karonira ||

8. Rèhning sang wanita lagi | kalêson sayah ing ngaprang | kasêdyakna ing driyane | anjangkah tindak utama | tumulung marang mêngsah | amung usadaning rapuh | waluyaning kang sangsara ||

9. Dènnya kataman ing bindi | kudu tinuju ing prana | lêlantaran tumanduke | usada mau kalawan | anganggowa sarana | dhingin têmbung manis arum | miluta sih manuara ||

10. Lêlewa solahing dhiri | lan kêdhap liringing netya | myang biyantu ywa talangke | ing solah ukêling pasta | (ng)gugah kêrining pasta | kudu sarèh tindakipun | ora kêna daya-daya ||

11. Bokmanawa amarêngi | usada bisa tumama | tumanduk marang prasane | suka giranging wardaya | sumarambah sarira | têmah waluya satuhu | ngadêg manèh kasuranya ||

12. Lir sardula mangsa daging | kang priya tanggap prayitna | solah tan na prabedane | kudu anuju ing prasa[2] | lir mau duk bubuka | kalawan èngêta kulup | wawadining kang wanita ||

13. Adarbe aji pêrmati | Sukmanyana namanira | têlênging baga dununge | yèku mau kang karasa | nyêndhol pucuking pasta | dènyarsa mungkasi pupuh | kono kêrêp dèn-gada-a ||

14. Adate datan alami | sardula nuli palastra | mêngkono ing sabanjure | nganti ping pirang rambahan | dene yèn wus karasa | marêm lêga ing tyasipun | yèn wanita mudhar prasa ||

--- 3 : 70 ---

dene suwe gêlisipun | wanci kala bratayuda ||

16. Iku tan kêna dinugi | gumantung badan priyawak | sênêng parêng ing driyane | yèn ta mungguh bêbakunya | kang prêlu jalma priya | patrap miwah solahipun | sanggama kudu santosa ||

17. Pamêkak wijilirèki | Sang Bathara Kamajaya | myang kudu widagda rêke | myang waskitha panujunya | prasane kang wanita | dene êmpan papannipun | dhingin tumraping sarira ||

18. Kudu nyarèhkên salir ning | lawan angadhêm-adhêma | angkara sêrênging tyase | pakolèhe nora dadya | kagèting pra jawata | wêkasan katarimèku | bisa kawawa amênggak ||

19. Kasêsane wijilnèki | Sang Bathara Kamajaya | têmah tutug sakarsane | kang kapindho kudu bisa | (ng)gêgasah anyênyongah | mring angkara srênging kayun | lawan grêgêting wanita ||

20. Pakolèhe kang pawèstri | wus kataman kang mangkono |[3] harda sêrênge driya |[4] tandya cumêpak dunungnya | kayanganing Hyang Kama | iya Hyang Asmara tamtu | cêpak pamudharing prasa ||

21. Pamarsudining sarêsmi | kang wus sun-gêlar sadaya | kanggo srana lantarane | dènnya yun angawruhana | mring asal wijinira | manungsa sajatinipun | kasbut têmbung paribasan ||

22. Sing sapa wonge tan uning | marang wiji asalira | sayêktine nora wêruh |[5] mring jati paranning sêdya | kang têmbe wêkasannya | kacrita kurang satuhu | mring sampurnaning kamuksan ||

23. Pae kang wus ngudanèni | ing purwa madya wusana | ananing sarira kiye | wêkasan sirna tan gatra | uwas sumêlanging driya |[6] têtêping jumênêngipun | manungsa jati sampurna ||

24. Mas Cêbolang matur aris | babo aywa katanggêlan | kaparênga mêdharake | asal wijining manungsa | dadosa lêlantaran | jati paranning sêdyèku | mring sampurnaning kamuksan ||

25. Ki Ajar ngadika aris | iku kaki nora kêna | isih gaib bêbasane | têgêse isih pingitan | èdi alus lan samar | angèl ewuh ingkang langkung | bêcik (m)banjurkên carita ||

--- 3 : 71 ---

26. Bab patrape andon-rêsmi | bisa (n)dadèkkên jalaran | mêtêng ngandhêg babasane | duk mau pulang asmara | kayadene pratingkah | kang wus suncritakkên ngayun | yèn pinarêng ing Pangeran ||

27. Kinon dadi lantaraning | anitahakên manungsa | kacrita mungguh ing raos | enak kapenake beda | kalawan sabênira | sasolah tingkahe lulut | amung mindêng rasa nikmat ||

28. (n)Dêdêl sêndhal myang saraping | pawèstri utawa priya | kalamun prasaning raos | rahsa sajati kawudhar | dening jiwa pramana | akawistara dumunung | nèng lêlêt pulêting sahwad ||

29. Nahan kono sapucuking | ing pastapurusanira | sayêkti mawa karaos | dhingin lir sinêndhol mina | yèku purayanira | dununging Kamajayèku | mijil minangka lalisah ||

30. Warnane kang rahsa putih | tan pantara pucakira | pastaprusa krasa manèh | kayadene ingamêdan | lambening keyong-gondhang | yèku wênganing kang pintu | kayangan Hyang Kamajaya ||

31. Pamudharing rahsa putih | sarta soking rahsa mêrta | asrêp kalangkung nikmate | ing adat sakaliyannya | sarêng sênggoring napas | duk mangkono angganda rum | lir sêkar mêlati kadya ||

32. Nêdhêng (m)babar sari amrik | arum-arume angambar | kabèh kang dak-wêdharake | manawèku gara-gara | pangaribawanira | turuning cahya dibyanung | lêlantaran saking priya ||

33. Dumrojog nulya tinampi | anèng guwa garbaning dyah | yèn jêntus mukaranahe | wanita banjur awawrat | tumêkèng sangang wulan | nir ing sambekalanipun | langkêp ambabar manungsa ||

34. Lan ana pralambang malih | yèn priya lawan wanita | ênggonne sarêsmi rêke | pamudharing risang prasa | dhaup asasarêngan | Sang Hyang Kamajaya kumpul | kaparêng dening Pangeran ||

35. Ayun anithahkên[7] wiji | kumpuling Hyang Kamajaya | gumolong kandhêg dununge | nèng guwa garbanirèng dyah | binasakakên wawrat | sawulan tumêkanipun | nir nalisir sangang candra ||

--- 3 : 72 ---

192. Salisir

1. Kalamun lagi sacandra | (ng)gonne nora (ng)garap-toya | upamane iku dadya | Kusuma anjrah ngakasa ||

2. (n)Dungkap antuk kalih candra | dènnya nora (ng)garap-toya | diupamakake pindha | Brêmara ngajab gêgana ||

3. Lamun lagi tigang candra | lêstari tan (ng)garap-toya | iya iku upamanya | Lir isining wuluh wungwang ||

4. Lamun lagi patang candra | upamane apan kadya | Barama sakonang ika | angasatakên samodra ||

5. Lamun lagi limang candra | dènnya anggarbini ika | di upamakakên kadya | Tapaking kuntul ngalayang ||

6. Lamun lagi nênêm candra | dènnya anggarbini ika | ngibarat kadi Canthoka | kinêmulan êlèngira ||

7. Yèn pitung wulan tumêka | wolung sasi sangang candra | ngibaratake Kadya jalma |[8] lumpuh ngidêri bawana ||

8. Wau ta Cêbolang nulya | matur sarwi ngaraspada | paran mulabukanira | bab jabangbayi punika ||

9. Wujut tuwin wawatêkan | myang dhawahing lalampahan | awarni kakalih apan | wujud jalu kalawan dyah ||

10. Klakuwan awon lan sae | sarta têmbe lampahane | dhawah bêgja sangsarane | manggih wirya myang asore ||

11. Ki Wasi alon lingira | kacrita yèn kono iya | winahyu ing tibanira | mula pangeranging basa ||

12. Luput pisan kêna pisan | dumununge iku ana | panjing suruping waskitha | jalma lumrah tan uninga ||

13. Karana isih ginaib | batal yèn kaucapêna | sadurunge kawistara | lair saking guwagarba ||

14. Awit kang mangkana iya | satuhu gêng-gênging dosa | wit wani-wani narbuka | (m)dhingini[9] karsaning Sukma ||

15. Kacrita tumandukira | babasan aliru lambang | utawa wolak-walikan | mangkene ingkang pratelan ||

--- 3 : 73 ---

16. Jroning ayun pulang-raras | priya kalawan wanudya | yèn priya kang darbe karsa | bangêt harda mring wanudya ||

17. Sasuwene (n)don asmara | adrêng sêrênging kang karsa | layap liyêp luyutira | nganti praptèng ciptamaya ||

18. Sabanjure mudhar prasa | kapanujon pinarêngan | wahyaning kang mangsakala | karsaning Hyang Maha Mulya ||

19. Nitahkên wiji manungsa | rèhning harda karsèng priya | dadi pakolèhe padha | kalawan cipta wanodya ||

20. Kira-kira bokmanawa | kadadeyaning kang jalma | laire ing têmbe iya | dumadya jalma wanita ||

21. Dene kosokbalinira | yèn dyah ingkang darbe karsa | harda adrêng marang priya | kridha lir kasêbut ngarsa ||

22. Kira-kira bokmanawa | kadadeyaning kang jalma | laire ing têmbe iya | anumusi dadi priya ||

23. Mangka kapanujon ana | priya lan dyah darbe karsa | sakarone padha harda | kridha laksana widada ||

24. Kira-kira bokmanawa | kadadeyane kang jalma | laire ing têmbenira | dhampit jalu lan wanita ||

25. Ana manèh saupama | sujalma priya kang mangka | ing sadurung-durungira | bangêt kayungyun bisa-a ||

26. Pinaringan adarbeya | atmaja mijil wanodya | panutanira ing nala | tumêka ing ciptamaya ||

27. Banjur amulang-asmara[10] | ulah kridhaning laksana | nunggal ing ngarêp sadaya | yèku ingkang binasakna ||

28. Dholog katlusuban jatya | lirirra ingkang mangkana | cipta kasêlan ing cipta | kira-kira bokmanawa ||

29. Kadadeyaning babayi | laire têmbe mêtoni | wujud kêmbar loro iji | tur iku padha pawèstri ||

30. Dene kosokbalinira | yèn wanudya ingkang mangka | sadurung-durunge harda | kayungyun atmaja priya ||

--- 3 : 74 ---

31. Sarta banjur darbe karsa | adrêng mring priya asmara | saolah kridha lêksana | nunggil lir kasêbut ngarsa ||

32. Kira-kira bokmanawa | kadadeyaning susuta | têmbe lair wujudira | kêmbar loro padha priya ||

33. De alus hardaning karsa | tumêka ing ciptamaya | kaya kang kasêbut ngarsa | nora muhung wahananya ||

34. Dadi jalu lan wanita | duk lagi andon-asmara | kridha myang cipta punapa | kang mangkana cinarita ||

35. Bakal mahanani iya | mring wêwatêkaning suta | pramila para sujana | para bèrbudi sarjana ||

36. Ingkang wus padha waskitha | ing kridha tuwin pangripta | banjur kanggo têngêr nama | marang ing atmajanira ||

37. Bab iku ta kawruhana | wiji wus momor cangkoknya | mula jalu lan wanita | lah êndi ingkang santosa ||

38. Padha adarbe kawasa | saksi kang kanggo pratandha | bêbasane ila-ila | ujare sujalma kuna ||

39. Nadyan priya lan wanodya | yèn nuwuhakên atmaja | isih anèng guwagarba | mangka salah sijinira ||

40. Sêngit niaya sawiyah | maring samining tumitah | asring mahanani bocah | dadi ceda kurang lumrah ||

41. Mula têka jaman mangkya | katêlah isih anganggya | têmbung pèngêt yèn kataman | ewa sêngit nganiaya ||

42. Nyêbut jabangbayi ika | supayane aywa ngantya | têmbe lair namdhang ceda | lêstari Mijil prayoga ||

193. Mijil

1. Mas Cêbolang matur mangênjali | asmaraning wadon | yèn panuju sinanggama rêke | ingkang pundi prayoganirèki | tingkahing karêsmin | nyuwun wêdharipun ||

2. Kyai Ajar angandika aris | yèn nitik lalakon | jalma priya akèh rubedane | sabênêre kalamun pawèstri | lagi sinarêsmi | amung kudu manut ||

--- 3 : 75 ---

3. Mring ombaking priya mituruti | ananging wong wadon | akèh ingkang nguciwani lire | lingsêm nir pakolèh kanggo wadi | mênèk dènarani | èstri lènjèh kakung ||

4. Kèh-kèhing dyah kadhang andarbèni | reka gila wangkot | sabên arsa rinurah kuthane | rewa-rewa tan arsa nglanggati | kêlakone nganti | pinaripêksèku ||

5. Mungguh gêlar kang mangkana kaki | karêpe supados | ywa kinira pawèstri wus lènjèh | lan kinira èstri karêm rêsmi | satêmah dumadi | kasêrêng ing kakung ||

6. Iya iku aran kapanduk ing | rubeda sayêktos | wêkasane asmara campuhe | nora bisa widada sakapti | lawan ana malih | gêlare dyah iku ||

7. Yèn pinuju sinanggamèng laki | abipraja gupoh | ing sasolah obahing ragane | andadèkkên gancanging pakarti | aju undurnèki | pastapurusèku ||

8. Kang mangkana supaya mimbuhi | sakecaning raos | akataman sruning panggosoke | muwuhakên panasing hawèki | pan rubeda ugi | glis pamudharipun ||

9. Êmpan papan lan maningirèki | babakuning wadon | kudu awaskitha pamawase | nuju tanggap mring karsaning laki | solahbawa pasthi | nut pangrèhing kakung ||

10. Dene ingkang dadya saranèki | kang dhingin rumojong | buka marang sêrêng angkarane | karsa dhadhag kasêngsêma rêsmi | patrap kang kadyèki | ing pakolèhipun ||

11. yêkti bakal amimbuhi maring | kiyating kang badhong | nora mêmbat katiban gadane | kang kapindho niyatna amardi | kêncêngna dayaki | kukuwatanipun ||

12. Baga miwah sasaminirèki | ing pratingkah kados | amamathêt mêtuning uyuhe | kang mangkana pakolèhirèki | ngrapêtkên pintuning | pasti baganipun ||

13. Mêlar-mingkus daya wiwaraning | baga kang wus (m)bathok | cukup muhung lawan biyantone | ing papathêt culling napasnèki | angsal ing prang tandhing | kudu nganggo lagu ||

--- 3 : 76 ---

14. Gêlar aran Mangkaradibya di | mungsuhira wadon | kapapanna mangiwa iringe | risang krodha anumpangêna ing | pupu mêngsahnèki | kaprênahna lambung ||

15. Risang krodha kang têngên dènmathis | pakolèh sayêktos | tahan lawan kwasa sarosane | tambah nyakêtakên dènirèki | kumudasmara di | kacondhongan lulut ||

16. Ing wasana mungguhing sarêsmi | nadyan mung sakloron | tur dumunung parimpên ênggone | tan kawruhan ing jalma sawiji | pêpanthênging ati | ywa nganti kalimput ||

17. Mring surasa lan dunungirèki | têmbung tri pinathok | nistha madya lawan utamane | lire nistha iku tan prayogi | madya têgêsnèki | sêdhêngan puniku ||

18. De utama têgêse prayogi | karêpe suraos | kang mangkono salah[11] pratingkahe | ing sajroning lagya andon-rêsmi | kudu anyingkiri | tanduk kang tan patut ||

19. Madya utama ingkang prayogi | wijanging wiraos | aran nistha niru pratingkahe | satokewan dènnira sarêsmi | yêkti nora apik | lamun dadi sunu ||

20. Asarêsmi mituruta kadi | wasita kinaot | nayakèngrat marang ing mantune | kyating jagad Sayidina Ngali | wênang mokalnèki | kabèh wus kasêbut ||

21. Kaya-kaya uwis anyukupi | ing pituturingong | wit pamilih nganti tumêkane | têmpuhing prang dadining babayi | nanging iku mligi | kawruhe wong gunung ||

22. Kang sinung ling samya mangênjali | aturira alon | wêtyaning ling inggih saèstune | sru kapundhi tumanêm ing ati | pêpèngêt kaèsthi | dinohna kalimput ||

23. Ing sasagêd badhe nglêksanani | supados dumados | awidada kangge salamine | ajêjodhon donya praptèng akir | Ki Ajar nganthuki | bangêt suka sukur ||

24. Kulup Amat mêngko tabuh katri | lah muliha gupoh | karsadalêm (n)jêng sultan wiyose | sêsuk[12] esuk nuju ri Rêspati | sira sinung linggih | dadya katib[13] sêpuh ||

--- 3 : 77 ---

25. Nora luwih pujastutimami | lêstari kalakon | tinêbihna ing sambikalane[14] | mung kakangmu lan sakawan santri | dimèn padha kari | aywa mèlu mantuk ||

26. Wus kacêtha papasthèn pinasthi | dalajading kang wong | sira iku kulinèng prajane | kakangira kulina ing wukir | mahas ing asêpi | praptèng maotipun ||

27. Rèh wus wanci angasowa sami | Kyai Amat gupoh | ngaraspada angraup sukune | saha matur timbalan sang yogi | kalangkung kapundhi | pangèstu pukulun ||

28. Mas Cêbolang lan sarowangnèki | sapraptaning pondhok | Kyai Amad ngrungkêbi padane | mring Kimase Cêbolang sarya ngling | adhuh kadangmami | woding manahulun ||

29. Boya sagêd pisah ingkang rayi | saparan rumojong | botên bingah antuk nugrahane | sinêngkakkên drajat dadya kêtib | wus sinêdyèng ati | bêgja lara lampus ||

30. Aywa bêndhèng kakang lawan mami | tulusa karongron | Mas Cêbolang sêrêt wangsulane | adhuh yayi (ng)gih samantên ugi | rasaning tyasmami | langkung awratipun ||

31. Yèn pisaha kalawan pun adhi | tuwin lan pun êmbok | asru trêsna lir yogane dhewe | nanging paran dènnira sumingkir | ing kodrating Widdhi | citrèng lokilmakpul ||

32. botên langkung samya (n)dum basuki | bêkti katur simbok | têmbe bilih wus pinarêngake | dening Widdhi ulun tamtu tuwi | dhatêng ing Mantawis | sipêng kalih tèngsu ||

33. Kyai Amat lêjar sawatawis | dupi wanci bodhol | Mas Cêbolang lan catur santrine | samya ngatêr ing ngare wus prapti | sasalaman sami | myang andum rahayu ||

34. Kang lumaris mangu nolih-nolih | luhira drês miyos | tan cinatur nèng marga lampahe | praptèng wisma renanira nyai | mapag anèng kori | atatanya arum ||

--- 3 : 78 ---

35. Lah ta êndi kakangira kaki | têka nora katon | Kyai Amat pêgat-pêgat linge | amiwiti tumêkèng mungkasi | nyi randha duk myarsi | (m)barêbêl mêtu luh ||

36. Wus pinupus pamêpêsing galih | panglipuring lamong | tan pantara dangu ing praptane | utusaning parentah surambi | dhawuh animbali | Ki Amat umatur ||

37. Praptèng srambi kinêpyakkên aglis | dhawuhing sang katong | Kyai Amat pakênira mangke | karsadalêm sinêngkakkên dadi | abdidalêm kêtib | aran kêtib Luhung ||

38. Wus mupakat sanagri Mantawis | Mat Têngara mêngko | dadya kêtib Linuhung wastane | sakalangkung sukurirèng Widdhi | Alkamdullilahi | Nyai Amat sêpuh ||

39. Sukaning tyas amarwata siwi | marawayan kang loh | nangis suka nlangsa Pangerane | sigêg ingkang tampi sih narpati | gantya kang winarni | kimas nèng Kêpurun ||

194. Maskumambang

1. Byar raina Kyai Ajar wus umijil | saking ing paiman | mring udyana miyat sari | kudhup mêkar (m)babar ganda ||

2. Angidêri papêthètan jro capuri | nulya mring pagagan | pasêtrèn tanapi têgil | myat kang samya nambutkarya[15] ||

3. Angundhuhi adhêdhangir anggadhangi | ngurut toya ingkang | lumêbu ing jro capuri | kang ngêlêbi patêgalan ||

4. Rame sayuk sadaya kang nambut-kardi | gumatêlling surya | Kyai Ajar pinarak ing | balekambang papungkuran ||

5. Mas Cêbolang kalawan sakawan santri | tumuntur saparan | wus pinarak anèng ngarsi | wedang nyamikan lumadya ||

6. Mas Cêbolang mangênjali matur aris | duk ulun nèng praja | pintên-pintên tiyang èstri | ngupados guna sarana ||

7. Kang supados kinasihana ing laki | patrap kang mangkana | punapa inggih prayogi | tumrapipun ing wanita ||

--- 3 : 79 ---

8. Kyai Ajar pangandikanira aris | patrap kang mangkana | nora ngêmungkên pawèstri | sanadyana jalma priya ||

9. Ingkang samya (n)jangkah drajat amrih singgih | kawiryaning praja | têgêse dadi priyayi | lawan (n)jangkah kasugihan ||

10. Akèh ingkang nganggo srana sarat saking | madhukun prewangan | sumungkêm buburon warih | anyanyêmbah bulus ula ||

11. Rêca lawan kayu sela angkêr eblis | jalma ingkang patrap | mangkana salêksa sisip | saka bodho cublukira ||

12. Pêpuntone katarima myang lêstari | barang kang sinêdya | mung dumunung kalih warni | labêt labuhing pakaryan ||

13. Iku uwis dadi panêmbah pamuji | ing tyas ywa sumêlang | aja êsak aja sêrik | sênêng sukuring satitah ||

14. Lan maninge kang awas angati-ati | sira ngawruhana | pandhita ingkang wus yakti | kang wus kaidèn sri nata ||

15. Kacarita pandhitèstu kudu bangkit | nganggo pangawikan | akèhe wolung prêkawis | lire kang wolung prakara ||

16. Ingkang dhingin Paramasastra winarni | limpat marang sastra | kapindho Paramakawi | têgêse putus ing kawya ||

17. Katri Mardibasa têgêsira bangkit | mantêp têtêmbungan | wilêt manis milangoni | tangèh sinêndhu ing jalma ||

18. Kaping catur Mardawèng-lagu puniki | têgêsira bisa | gawe lêmês dhèmês mathis | lalagon sasaminira ||

19. Kaping lima Awicarita jinarwi | asugih carita | samantra guna lirnèki | mumpuni sugih kabisan ||

20. Kaping sapta Nawungkridha têgêsnèki | lantip panglêpasan | Sambegana jangkêpnèki | têgêse iku elingan ||

21. De ugêre pandhita wolung prakawis | kang dhihin Sih marang | pra murid dènanggêp[16] siwi | kapindho Talatèn mulang ||

22. Katêlune têrtamtu Lumuh ing pamrih | sêpi ing pangangkah | pat Tanggap ing sasmitèki | tampa pasêmoning siswa ||

23. Kaping lima Sêpên panggrayangan yêkti | pangiraning siswa |

--- 3 : 80 ---

ping nêm Tan (m)balèkkên maring | patakon sadhengah-dhengah ||

24. Kaping sapta Sirik yèn ngêndhaka maring | kagunaning jalma | astha Nir ngungkuli wasis | lan nora gurualêman ||

25. Utamane pandhita wolung prakawis | ingkang dhingin apan | Mulus sariane[17] brêsih | nora andarbèni cacad ||

26. Pindho Alusing wicara nora asring | mimisuh supata | dene ingkang kaping katri | Jatmika ing solahbawa ||

27. Kaping pate Mantêp babudinirèki | lima Paramarta | labuhane pandhita di | sad Patitis nalarira ||

28. Kaping pitu bêcik lalabêtanèki | kawolu pungkasan | pandhita apan pinasthi | Nora duwe pakarêman ||

29. Amung iki panitike maha rêsi | dene raganingwang | mung mandhêg bisa cariwis | tangèh lamun ngèmpêrana ||

30. Ingkang kaya wolung êbab kaping katri | nanging sri narendra | têka condhong ing panggalih | rumêntah sih trêsnanira ||

31. Pinaringan pangan nganggur anèng wukir | sumiwèng sri nata | amung lamun dèntimbali | dene ta bêkti manira ||

32. Tan lyan muhung amumuja sabên ari | raharjaning praja | kasugêngannya narpati | sagarwa putra santana ||

33. Kang pinundhi-pundhi ing satanah Jawi | tumêkèng pungkasan | lêstari darah narpati | aja nganti kasêlanan ||

34. De sagunge sun wus rumangsa arja ji | jêjêre kaplajar | tansah jajar-jajar jijir | isih jêmbêr nora jêmbar ||

35. Karsadalêm pangkat ajar pan sinami | kalawan mutiyan[18] | utawi para ngulami | nindakkên agama mulya ||

36. Mas Cêbolang sukèng tyas umatur aris | sanadyan jêmbêra | nanging kangjêng sri bupati | condhong saha asih trêsna ||

37. Kadiparan yèn ulun têka ngèsêmi | èsthining wardaya | sumungkêm ing lair batin | ngestokakên pangandika ||

38. Nuwun mugi paringa ngibadah jati | agami minulya | sarak

--- 3 : 81 ---

sarengate Nabi | Mukhamadinil Mustapa ||

39. Sumêbaring tumrapipun tanah Jawi | kawruh tanah Arab | nalika jaman punapi | kapungkur agami Buddha ||

195. Pangkur

1. Ki Ajar alon ngandika | patitising titi mangsanirèki | kulup aku nora wêruh | mung saka kira-kira | pipiridan awit ing caritanipun | sasedane (n)Jêng Susunan | minulya ing Ngampèlgadhing ||

2. Waliyolah tanah Jawa | padha karsa ambuka ngèlmi gaib | ingkang dadya wijinipun | ing wirit wawêjangan | surasane ngèlmu kasampurnan agung | dhewe-dhewe wiridira | nanging nunggal rasanèki ||

3. Ingkang dhingin saangkatan | kala jaman awaling Dêmak nagri | sanggyaning waliyolahu | ingkang karsa amêjang | nora luwih bêbakune namung wolu | sumêbar satanah Jawa | babu babon (m)babar bibit ||

4. Sawiji Kangjêng Suhunan | kang dhêdhepok Girikadhaton nguni | iku wêwêjanganipun | wisikan Ananing Dat | loro Kangjêng Suhunan ing Tandhês iku | wêwêjanganing wêdharan | Wahananing Datolahi ||

5. Katêlu (n)Jêng Susuhunan | ing Majagung wêwêjanganèki |[19] glaran Kaananing Dat-u | papat (n)Jêng Sunan Benang | wawêjanganira ing Pambukanipun | Tata Malige lwih endah | ing dalêm Betal Makmuri ||

6. Kalima Kangjêng Susunan | Muryapada wêjangan pambukaning | Tata Malige linuhung | dalêm Betal Mukaram | nêm (n)Jêng Sunan Kalinyamat wêjangipun | Pambuka Tata Maligya | dalêm Betal Mukadasi ||

7. Sapta Kangjêng Susuhunan | Gunungjati wawêjangannya titis | Panêtêp santosanipun | Imaning kang manungsa | wolu Kangjêng Suhunan Kajênar luhung | wêjangane Sasahidan | ganêp wolu para wali ||

--- 3 : 82 ---

8. Ing sa-angkatan manèh kala |[20] jamanira akiring Dêmak nagri | tumêka ing jamanipun | karaton nagri Pajang | para wali kang karsa amêjang ngèlmu | iya mung wolu balaka | nora nana maning-maning ||

9. Sawiji Kangjêng Suhunan | Giri Prapèn kang (m)balela narpati | ing samangke wus kapikut | binêkta mring Mantaram | garwa putra sawadyane nora kantun | atanapi rajabrana | jinarahan gusis tapis ||

10. Mung putra saka ampeyan | jalu loro sawiji kang pawèstri | Jayèngrêsmi kang asêpuh | anulya Jayèngsêkar | wuragile dyah[21] Rancangkapti pinunjul | bêdhahe ing Giripura | Jayèngrêsmi nulya anis ||

11. Arine kakalih myarsa | Jayèngsari kalawan Rancangkapti | sumusul ing kadang sêpuh | ananging seje paran | dene ingkang ambêdhah ing Giri mau | Pangran Pêkik Surabaya | kaipe (n)Jêng sri bupati ||

12. Nulya ngutus kajinêman | angupaya putra putri kang anis | nanging parmaning Hyang Agung | kanti[22] têkan samangkya | durung ana pawarta lamun kapikut | kabar kabur kang binabar | citraning dyah Rancangkapti ||

13. Salumahing Jawa Wetan | tangèh lamun ana-a kang amirit[23] | dhasare ayu pinunjul | cacade amung waja | rada gingsul manis mêrakakên kalbu | upama iku dadiya | jodhomu langkung utami ||

14. Nanging paran pangupaya | rèhning lagi piningit ing Hyang Widdhi | Mas Cêbolang duk angrungu | kumêmbêng waspanira | ketang wêlas marang kang anis ngêlangut | locitaning tyas prasêtya | ingsun nora niyat rabi ||

15. Liyaning dyah Rancangkaptya | dene lagi miyarsa pawarti |[24] kataman ing lara gandrung | ngêndi (ng)gonku ngupaya | sira rara kang asung gandrung mangunkung | sukalila praptèng lena | yèn tan panggih sira gusti ||

16. Ki Ajar dupi uninga | Mas Cêbolang kumêmbêng mambu-ati |

--- 3 : 83 ---

suka gumuyu lingnya rum | apa kang dadi sabab | têka sira kumêmbêng arsa wêtu luh | dudu sanak dudu kadang | krungu warta lagi mangkin ||

17. Mendah yèn wus uninga-a | baya banjur kalêngêr nini-nini | Mas Cêbolang mèwèk matur | sêrêt kêdaling sabda | dhuh sang dibya mugi jarwa-a satuhu | paran ing wusananira | kang samya kawêlas asih ||

18. Kang iku walahu'alam | bokmanawa yèn pinarêng ing Widdhi | kacatur dumadya kumpul | nèng jaman kaênêngan | ah wis kulup iki gunêm yèn kabanjur | basane (m)buka warana | olèh sikuning Hyang Widdhi ||

19. Puntoning tyas dipracaya | nênging nala kumandêl ing Hyang Widdhi | (m)balèni caritaningsun | wali kang arsa mêjang | sawiji (n)Jêng Sunan Giri Prapèn wau | wawêjanganira apan | wisikan Ananing Dat-i ||

20. Loro Kangjêng Susuhunan | ing Darajat wawêjangan wêdharing | Wahananing Datolah-u | katêlu (n)Jêng Susuhunan |[25] Ngatasangin dene wawêjanganipun | gêlaran Kaananing Dat | sakawanne kang winarni ||

21. (n)Jêng Suhunan Kalijaga | ajujuluk Sèh Malaya Ki Sahid | karêm mring ora puniku | wêjanganing pambuka | Tata Malige ing dalêm Betal Makmur | banjur (m)babar ingkang dadya | parabotira kang wirid ||

22. Amatrapakên punika | panjênêngan ing ê-Dat sadayèki | ananging ta durung turut | patrap panganggenira | ing sawiji wijining parabot wau | kalimane (n)Jêng Suhunan | ing Têmbayat kang mandhiri ||

23. Linilan dening gurunya | iya iku Kangjêng Suhunan Kali | wiridkên wêjanganipun | pambukane kang Tata | Malige ing dalêm Betal Mukaram-u | kanême Kangjêng Suhunan | ing Padusan dhepoknèki ||

--- 3 : 84 ---

[...man] Sukci ||

25. (n)Jêng Sunan Gêsêng ka-astha | Sasahidan wawêjanganirèki | mungguh wawêjangan wolu | surasane anunggal | marga saka piridan pamêjangipun | (n)Jêng Suhunan Ngampèldênta | barêng tumêka saiki ||

26. Wawêjangan wolung pangkat | karsadalêm Sultan Agung Mantawis | kaimpun saprabotipun | supayane mutamat | surasane sakèhe wêjangan wau | puniku banjur kababar | dadi wawêjangan siji ||

27. Sawuse cundhuk kalawan | kawruhira para kang ahli ngèlmi | saka karsadalêm mau | kang karilan miridna | wawêjangan wowolu kang wus kinumpul | uga wolu kang winênang | liyane tan dènlilani ||

28. Panêmbahan Purubaya | Panêmbahan Juminah lawan malih | nama Panêmbahan Ratu | Ratu Pêkik parabnya | Panêmbahan Jurukithing ing Mantarum | Pangran Kadilangu lawan | Pangran Têmbayat palinggih ||

29. Maninge Pangran Kajoran | Panêmbahan Rama jujuluknèki | Pangran ing Wangga kawolu | iku pamyarsaningwang | nora nana alane yèn sira sarju | niyat arêp puruita[26] | ingsun bangêt anjurungi ||

30. Mas Cêbolang duk miyarsa | saya giyuh keron ingkang kaèsthi | wêkasan nir sêdya suwung | kumambang karsaning Hyang | matur aris dhuh risang mardawèng laku | aywa kirang pangaksama | bilih kaparênging galih ||

31. Benjing enjing wanci pajar | kalilana pun patik nyuwun pamit | mundur saking ing Kêpurun | tambuh paranning sêdya | lumaksana timbalanira Hyang Agung | Ki Ajar suka ngandika | aywa pêgat ngati-ati ||

32. Tan luwih pangèstuningwang | myang pujarja muga Hyang Odipati | nêmbadanana sakayun | Cêbolang ngraup pada | lan santrinya catur samya ngaras suku | mundur saking ing ngajêngan | wangsul mring pondhokanèki ||

--- 3 : 85 ---

33. Kakang Nurwitri Saloka | Kartipala kalawan Palakarti | padha bêrdandanna gupuh | têngah dalu lumampah | karêntêging tyasingsun ngetan mangidul | sandika kang sinung sabda | sawusira amiranti ||

34. Tumurun saking ngasrama | titi sonya wus ngancik gagat enjing | sukèng tyas risang nahênkung | miyat rêngganing tawang | taranggana sumunare wèh mawêlu | kalindhih cahyaning candra | kaping salawe marêngi ||

35. Alon wau tindakira | miyarsakkên ungêling paksi-paksi | srigunting munya jêthithut | kacêr sikatan tanggap | mêdhar swara cocak kuthilang ambarung | jalak-urèn pênyu kadya | anyênggaki lantik-lantik ||

36. Jêkikèring ayamwana[27] | tuhu kolik sauran ngêlik-ngêlik | bêrkutut anduduk layu | dêrkuku bêbêkuran | tangèh lamun ucapên langêning manuk | mawèh sênênging wardaya | suka kang andon lumaris ||

37. Wanci bangun praptèng ngandhap | Sang Hyang Surya mungup saking jaladri | miyak lamuking kang gunung | rêmu-rêmu rêspatya | saput siti nulya Hyang Baskara mungup | anèng pucaking ngaldaka | madhangi sakèh dumadi ||

38. Rame kang anggarap sawah | dhangir têgal têmbangan lantik-lantik | nora tiba pada (n)dlujur | angêlik sak-sayaha | sasênggakan ja lali lo titipaku | gambir bako ya mas ya mas | bubar panèn dak tikêli ||

39. Suka kang andon lumampah | Ki Nurwitri Saloka mijêt ati | dudu padon si dêruhun | baya mamèrkên swara | dudu uwong ngêlik kaya asu (m)baung | otote pating karêncang | matane pating pandêlik ||

40. Ana sawiji jajaka | dhasar blatèr swarane rata apik | sugih apilan puniku | labête kêrêp manjak | nunggang luku uning kang andon lumaku | tandya ki jaka ra-ura | gumlangga wilêt patitis ||

--- 3 : 86 ---

tadhah udan | kêpalang tuna ing budi ||

42. Tur durung wêruh pa pincang | mandèkneya[28] kumudu mudun bumi | pindha kridhaning para nung | mêdhar mawantra-sita | bocah cilik klambi abang ikêt wulung | manthêng pamèting lukita | yayah wikramèng pangèsthi ||

43. Ana kacang nunggang tela | wus kacihna ajaran durung bangkit | kêmbang salak sari nyamplung | ngathêkêr nitrèng kata | mung kinarya tambêl butuh trima lowung | kampyang lawang saupama | tangèh wruh lèrèging kawi ||

44. Wadhuk pitik (ng)gih man dhoplang | kil-kil bungkil cagak awak ya sikil | tan tolèh ing sarusiku | saking siguging basa | basakneya basane bangsa sinau | macan tenong sarwa cingkrang | mardawa mardining wadi ||

45. Pitik-walik saba jogan | kranjang blarak mas ngantèn kandhang pitik | yèn bisa-a kang ginilut | pindha pra pramèngsastra | nanging wêgah kawêkèn ngupaya têmbung | abang-abang dudu kidang | kongsi wêgah mamanasi ||

46. Wus katon kang wawangsalan | korèk-korèk kêpèke dèn-gojagi | antuke mung pak boletus | prandene sotaning tyas | lelewane napak tilas pra pinutus | pindhang lulang kacèk apa | lawan ingkang sugih picis ||

47. Dadya rindhik kang lumampah | samya kèndêl nahan kang nambutkardi | maspadakkên kang lumaku | sawênèh ana ngucap | pyayi ngêndi dene wayahe kêmlancur | njlanthir kaya kêcik bajang | sêdyane marang ing ngêndi ||

48. Mampira mring wismaningwang | dak (ng)go bibit têmbene mèn mêtoni | ya ngono kang apa (n)jaluk | kang sinung ujar ngakak | aku trima (m)belakke anakmu gêndhuk | gèdhèg-gèdhèg kêdhèp têsmak | lir mêndêm Pucung ngacuwis ||

196. Pucung

1. Lampahipun ing Kêpurun wus kapungkur | ngancik ing Prambanan | surya mèh tumamèng wukir | lêrêm anèng ngèrèng-èrèng pinggir jurang ||

--- 3 : 87 ---

2. Samya lungguh nèng ngisoring mandera-gung | suluring mandera | nutup rapêt padhas-curi | ngêmbês ngêtuk saking sukuning kang arga ||

3. Ting karêncang tumali ing watu-watu | pucuk nyongat pêthak | amarêntul mijil warih | tètèsing kang toya tumibèng ing sela ||

4. Têmah nglumpuk kalêmpaking toya wau | marawayan marang | sumbêr toyanira wêning | mina alit-alit gumêbyar liwêran ||

5. Sru kacaryan miyat wêninging kang ranu | myang solahing mina | sang andon mring têpi warih | ngayêm-ayêm sarira cacawuk toya ||

6. Nulya wontên pawèstri kang ayun ngangsu | kandhêg lampahira | Palakarti lingira ris | (n)dawêg adhi lajêng angambila toya ||

7. Lah ing ngriki pundi namane kang dhusun | pangagênge napa[29] | umbul bêkêl kenthol tinggi | lurah miwah ing pundi pagriyanira[30] ||

8. Inggih ngriki Parambanan ranning dhusun | ki[31] lurah[32] Harsana | kang dados pangagêngnèki | kwajibannya rumêksa candhi sadaya ||

9. Candhi Sèwu candhi Jonggrangan puniku | kèndêla sakêdhap | kula poyanane dhisik | nulya wangsul kang arsa ngangsu mring sêndhang ||

10. Praptanipun kalurahan kulanuwun | ki lurah ing sêndhang | wontên dhatêngan ki santri | ingkang kalih taksih anèm anjênthara ||

11. Radi bêsus jatmika pasêmonipun | Harsana duk myarsa | nyandhak sarung langking aglis | kinalungkên anyangking kudhi tarantang ||

13. Wus umentar praptèng sêndhang mundhuk-mundhuk | Mas Cêbolang tanggap | Harsana asung pambagi | kulanuwun kang nêmbe tigas kawuryan ||

--- 3 : 88 ---

14. Ajarwaa sinambat sintên wong bagus | ing pundi pinangka | miwah arsa dhatêng pundi | yèn kaparêng lèrèha ing wismakula ||

15. Cêbolang ngling kula santri saking Kêdhu | anama Cêbolang | punika nama Nurwitri | Ki Saloka Palakarti Kartipala ||

16. Sêdya ngluyug anut saparanning suku | yèn kapadhan karsa | ulun ayun aningali | candhi-candhi wawêngkoning Parambanan ||

17. Ki Harsana panuju sru sukèng kalbu | kapasang sayogya | sawarnining candhi-candhi | rêca-rêca kula kang wajib rumêksa ||

18. Wawi bagus rumuhun mring candhi Sèwu | lajêng mring Jonggrangan | sampuning ningali candhi | mangke dalu sipênga ing wismakula ||

19. Lumaksana lurah Harsana nèng ngayun | Cêbolang kalawan | catur santri atutwuri[34] | tan pantara dangu praptèng candhi Sasra ||

20. Winursita candhi Sèwu manggènnipun | anèng ngara-ara | ragi mênggêr sawatawis | papan wradin pasagi binatur sela ||

21. Inggilipun sapanjongak kadung-kadung | gapura majupat | pratisthèng têngah capuri | minggahipun mawa dhak-undhakan astha ||

22. Pipining kang gapura sakawan wau | sinungan gupala | gêng luhur jegrang ngajrihi | mandhi gada pindha Hyang Cingkarabala ||

23. Candhi alit lir wisma pajagan dhapur | thinarik tinata | ngubêngi kanang capuri | kathahipun kalihatus sadayanya ||

24. Jrambah nginggil sinarasah sela alus | têngahing jarambah | candhi gung luhur mantêsi | catur tajug blowong pasagi têngahnya ||

25. Sisih kidul mawa gothaka tan têrus | kilèn êlèr samya | gothaka buntu tulya-sri | rinarêngga ingukir pinatrap puspa ||

26. Namung wêtan[35] sinungan gapura luhung | sela rinumpaka | lung-lungan rêmit rêspati | apapindha pêksi ngrabasèng puspita ||

--- 3 : 89 ---

27. Margi têrus anjog kalowongan wau | nanging tan warata | mawi mangandhap manginggil | tri onjotan tumurun praptèng lowongan ||

28. Kang samya non ngubêngi capuri kêmput | wangsul ing gapura | kang êlèr tandya manginggil | praptèng jrambah rêsik agasik warata ||

29. Amalipir mangilèn ing lampahipun | duk praptèng jarambah | kang kidul Cêbolang angling | pucak candhi katingal papak warata ||

30. Drêng kapencut arsa uning pucakipun | punapa wontêna | margi atanapi kenging | minggah maring pucaking candhi punika ||

31. Kang sinung ling Ki Harsana lingira rum | (ng)gèr kauningana | botên wontên margi malih | lan punika ngalowong dumugi ngandhap ||

32. Wawi laju praptèng sisih wetan (n)dulu | gapura rinêngga | dangu dènnira ningali | ascarya[36] (m)bêg miyat rêmiting garapan ||

33. Cêbolang ngling punapi kenging lumêbu | lah bagus sumangga | janji kula ingkang ngirid | ingkang sampun sêpên ingkang kara-kara ||

34. Samya mangsuk margi minggah gya tumurun | sabên saonjotan | wontên gapuranya alit | gapura kang pungkasan kilèn dyan mandhap ||

35. Praptèng têngahing candhi jarambah alus | wradin rêsik gilap | sapangandhap sapanginggil | rêsik gasik nir lumut simbar myang katang ||

36. Samya ngungun Nurwitri tatanya arum | bilih mangsa jawah | punapi tan kilèn warih | dene botên wontên tabête kang toya ||

37. Lamun nglumut iba ta rêkaosipun | anggènnipun (m)bucal | sagêde rêsik gumrining | Ki Harsana gumujêng alon lingira ||

38. Lêbêt ulun mariki saèstu amung | yèn wontên dhatêngan | ingkang kaparêng ningali | kilap inggih têka makatên kewala ||

--- 3 : 90 ---

39. Sajêgulun saèstu dèrèng sumurup | kleyang ingkang dhawah | wontên ing nglêbêt puniki | dalah lêbu blêdug tan ana tumiba ||

40. Wawi sampun bokbilih botên kacukup | ningali Jonggrangan | sêlak kasaput ing ratri | wus umêdal praptèng jawining gothaka ||

41. Dyan tumurun mêdal gapura kang kidul | lajêng lampahira | miyat candhi alit-alit | candhi Lumbung pasagi majêng mangetan ||

42. Pungkas kidul candhi Pawon namanipun | ajênge mangetan | gothak têrus[37] dènlêbêti | mêdal laju ngidul-ngilèn lampahira ||

43. Santri catur prasamya imbalan wuwus | eramku tan kêndhat | sabên uning candhi-candhi | panggarape kaya paran duk ing kuna ||

44. Nurwitri kiraku pujan sadarum |[38] crita jaman Buda | padha bêtah tèki-tèki | pramilane panyuwunne krêp katêkan ||

45. Kartipala angling ingkang candhi Mêndut | tatale[39] kang sela | ngundhung-undhung kadi wukir | dadya cihna dadine candhi kinarya ||

46. O o iya ewuh têmên kiraningsun | wis ta êmbuh kakang | pikirku nora dumugi | pak Harsana pundi ing candhi Jonggrangan ||

47. Kilèn niku (ng)gèr sing (ng)gamêng kadya dhusun | nahên lampahira | wus (n)dungkap minggah sakêdhik | myat capuri kinubêng cêpaka pêthak ||

48. Jênar arum candhana kumuning mlêtuk | myang pacar kênanga | cina warsiki srigadhing | nagasari rêjasa kananga soka ||

49. Samya sêdhêng iya (m)babar ganda arum | kasilir maruta | nampêg kang andon lumaris | kataman ing ganda rum sarira sumyah ||

50. Èrèng-èrèng klapa dênta mubêng kêmput | myang klapa mawarna | sinêling lan jambe wangi | mayangmêkar Sinome candhi Jonggrangan ||

--- 3 : 91 ---

197. Sinom

1. Ambanon binatur sela | mangidul ujurirèki | inggil sapundhak watara | dhak-undhakan tundha katri | têmu-gêlang ngubêngi | jrambah nginggil siti alus | sêkar-sêkar mawarna | ngrênggani kang astha candhi | ingkang mungging babagan candhi Jonggrangan ||

2. Ananing candhi winarna | sisih wetan cacah katri | samya ngilèn ajêngira | sisih kilèn ugi katri | mangetan ajêgnèki[40] | ajêng-ajêngan katêlu | sisih êlèr satunggal | mangidul ajêngirèki | sisih kidul satunggal ngalèr ajêngnya ||

3. Kang mungging padon lor-wetan | candhi Uma namanèki | pasagi sarasah sela | datan mawi pinaringgit | ngandhap praptaning nginggil | tigawêlas tlundhakipun | isi rêca sakawan | maju-pat manggènnirèki | Dèwi Uma Sang Hyang Brama Lodra Kala ||

4. Sakiduling candhi Uma | têngah lêrês ing botrawi | winastan candhi Andana | mangilèn lajêngirèki | gêng-inggil langkung kêdhik | lawan candhi Uma wau | dhak-undhakan sawêlas | jrambah srasah sela langking | pinaringgit nanging wus kathah kang risak ||

5. Pasagi kang wawangunan | isi rêca kawan siki | nèng têngah Lêmbu Andana | mangilèn ajêngirèki | Lêmbu Andini munggwing | pojok kidul-kilènipun | mangalèr ajêngira | Lêmbu Andini ingapit | rata mawi pangirit kuda sajajar ||

6. Ingkang anèng kidul-wetan | winastanan candhi ê-Sri | pasagi sinrasah sela | datan mawi pinaringgit | kêmbar lan Uma candhi | sami triwêlas mandhuwur | rêca catur maju-pat | Sri kilèn amangku margi | kang lèr Maya Endra kidul Guru wetan ||

7. Nèng kidul dumunung têngah | sakilèning candhi ê-Sri | winastanan candhi Candra | mangalèr ajêngirèki | pasagi andhap alit | undhak-undhakannya pitu | jarambah sinarasah | sela krêsna tan rininggit | rêcanira sajuga nama Hyang Candra ||

--- 3 : 92 ---

8. Ing pojok kidul-pracima | candhi Brama wastanèki | pasagi sinrasah sela | datan mawi pinaringgit | jêng-ajêngan lawan Sri | undhak-undhakan salangkung | têngah ingkang jarambah | kadi sumur tinon wingit | rêca tiga majêng ngalèr ngidul ngetan ||

9. Kang pênêr ing dhak-undhakan | mangkya Brama amandhiri | busana cawêt kewala | Sang Hyang Bayu ingkang munggwing | ing sakidul parigi | de kang anèng loring sumur | winastan Sang Hyang Kala | langkêp busananirèki | samya ngadêg tumèmplèk ing papan sela ||

10. Salèring kang candhi Brama | têngah lêrês binotrawi | majêng ngetan jêng-ajêngan | kalawan Andini candhi | agung luhur pribadi | punika ingkang sinêbut | nênggih candhi Jonggrangan | de candhi sapta gêng alit | grêbanipun anama candhi Jonggrangan ||

11. Maju-pat margine minggah | mawa dhak-undhakan sami | ing kiwa têngên sinungan | papagêr sela ingukir | wawangunan pasagi | sinarasah sela alus | pinaringgit rinêngga | ingukir gambaran adi | lalampahanira Sang Bathara Rama ||

12. Wit linggar saking Ngayodya | dumugi pêjahirèki | sang buminata Ngalêngka | mila gambaran mawarni | ana kang kadi jalmi | lir wanara pêksi diyu | tanapi kakajêngan | arga wana myang jaladri | wandanira tan pae kalawan rêca ||

13. Satêngahing kang jarambah | candhi sawatawis inggil | dhapur tajug sawatara | sakawan wadana mawi | gothaka pênêr margi | kang nèng jroning gothakèku | nênggih kang sisih wetan | lêrês marginya manginggil | apan warni tumpakan lirpendah[41] sima ||

14. Ing sangajênging gothaka | rêca cawêt amandhiri | winastanan Sang Hyang Siwah | ngajêngan sumuran alit | sirah naga nutupi | gothaka kang sisih kidul | rêca marabot lênggah | wasta Hyang Kanekasiwi | ingkang manggon gothaka kilèn winarna ||

15. Rêca lênggah sirah gajah | marabot Hyang Gana nami | nahan kang anèng gothaka | ing sisih êlèr winarni | rêca mrabot mandhiri | sakawan astanirèki |[42] satunggal ngasta sêkar | tumèmplèk grananirèki | kang sajuga ngasta cis kalih nèng dhadha ||

--- 3 : 93 ---

16. Cakêt suku ingkang ngarsa | rêca alit-alit kalih | punika ingkang winastan | Rara Jonggrang narambahi | namaning kanang candhi | kang nèng lèr-kilèn winuwus | salèring candhi Jonggrang | candhi Wisnu namanèki | majêng ngetan jêng-ajêngan candhi Uma ||

17. Pasagi sinrasah sela | datan mawi pinaringgit | kêmbar lawan candhi Brama | têngahing jarambah mawi | [...] |[43] sumuran singit asingup | rêca tri kang nèng wetan | pênêr marginya manginggil | ran Hyang Wisnu mandhiri cawêt kewala ||

18. Hyang Endra kidul sumuran | lèr sumur Hyang Bayu nami | marabot mandhiri samya | tumèmplèk papan rêspati | kang mungging lèr mungkasi | candhi Surya majêng ngidul | kêmbar lan candhi Candra | sapta dhak-undhakanèki | nèng têngahing candhi Wisnu lawan Uma ||

19. Sigêg gantya Ki Harsana | dènnya ngirid sampun prapti | sakiduling candhi Uma | samya ngaso ngaring-aring | Harsana lingira ris | lah suwawi anak bagus | minggah mring candhi Uma | inggih kang êlèr puniki | sayogyaning Cêbolang sarencangira ||

20. Wus tamat dènnira mulat | tumurun mangidul kêdhik | minggah mring candhi Andana | tamat dènnira ningali | tumurun ngidul malih | minggah candhi Sri puniku | wus tamat dènnya mulat | tumurun mangidul kêdhik | nulya minggah mangidul mring candhi Candra ||

21. Tan dangu tumurun sigra | mapan ngilèn tan atêbih | minggah maring candhi Brama | tamat dènnira umèksi | Harsana tansah criwis | mêdharakên namanipun | candhi myang rêca-rêca | ingkang samya dèntingali | gya tumurun ngalèr mring candhi Jonggrangan ||

22. Margine minggah marapat | wetane kang dènunggahi | praptèng sumur tutup naga | mangidul lampahirèki | nêkuk mangilèn nuli | gadhug pojok dyan manêkuk | ngalèr gadhug padonan | mangetan lampahirèki | praptèng ngajêng gothakaning Rara Jonggrang ||

--- 3 : 94 ---

23. Ki Harsana lon lingira | lah punika iloknèki | ingkang anama Jonggrangan | suwawi dipunlêbêti | Cêbolang catur santri | lumêbêt mambêt ganda rum | sêkar konyoh angambar | padupane tharik-tharik | turut pinggir lawan tepas rara tumpak ||

24. Rêca Jonggrang ginarayang | alus kalimis kumlinthing | sajatine sanès sela | tamat dènnira ningali | mêdale tanya maring | Ki Harsana èstunipun | rêca (m)bok Rara Jonggrang | dene alus kumalinthing | anggèr niku sayêktose sanès sela ||

25. Criyose kang wus suwarga | punika parunggu yêkti | Nurwitri njlimêt umiyat | corèkan kang mungging ringgit | kêmput dènnya ningali | tanya gambar punapèku | criyose (ng)gih punika | Bathara Rama ing nguni | putra nata nagri Ngayudya Indhustan ||

26. Nurwitri alatah-latah | kathah èmpêripun inggih | wontên gambare wanudya | tan kêmbên anèng ngisor wit | nginggiling uwit mawi | kadi wanara mêthangkruk | kula èngêt samana | têmbung têmbungipun kawi | jawanipun Anoman uwus malumpat ||

27. Praptèng witing nagapuspa | mulat mangandhap umèksi | wanudya yu aking kêra | gêlung risak awor siti | kang iga-iga kèksi | tanpa kêmbên jatosipun | punika nyatanira | Ki Harsana inggih-inggih | wus tumurun mangsuli margi duk minggah ||

28. Atatanya kadiparan | sêkar konyoh amênuhi | padupanipun angambra | Harsana aris nauri | sabên pêkênan ngriki | kathah para bakul-bakul | tanapi palanyahan | samya nyunyuwun supadi | gangsar laris (ng)gènnipun ngupaya têdha ||

29. Utawi yèn dintên malang | malêm Jumngah (ng)Gara-kasih | ugi kathah ingkang samya | atur dupa buratwangi | kula nuwun tan uning | kang dadya panuwunipun | manawi dipun-nalar | èstu tan panggih-pinanggih | pundi wontên arca asung kamirahan ||

30. Ananging sampun dilalah | (m)bokmanawi awit saking | kang yasa bêtah cacêgah | dumadi manungsa luwih | tyas manggung ênêng-êning | katrima panyuwunipun | dumugi ing samangkya | katrimahe[44] nyarambahi | kang sinung ling manthuk-manthuk sadayanya ||

--- 3 : 95 ---

31. Gya mangalèr lampahira | candhi Wisnu deninggahi | wus tamat dènnya tumingal | tumurun ngetan sakêdhik | mangalèr minggah candhi | Surya tan pantara dangu | tumurun gya mangetan | wangsul kidul Uma candhi | samya kèndêl Mas Cêbolang ngunandika ||

32. Candhi bagus sadayanya | rêca apik-apik sami | nanging wus akèh kang rusak | kari Jonggrangan kang apik | wanci surup Hyang Rawi | gantya Sang Hyang Wulan timbul | nyunari sabuwana | enggar rarywa alit-alit | jalu èstri gumêrah samya dolanan ||

33. Harsana manis lingira | sèstu kula-aturi |[45] lêrêm dhatêng griyaningwang | Mas Cêbolang nayogyani | tandya samya lumaris | prapta pakaranganipun | lumêbêt mring pandhapa | nèng salu wus dèn-gêlari | klasa batu lêmir kêntèl pêthak-pêthak ||

34. Pasugata wus tinata | wedang têmu kêmpling-kêmpling | linalapan gêndhis klapa | cinithak samripat kucing | pêthake sêmu kuning | kêthak-kêthak nanging êmpuk | nyamikan gêmblong jadah | jênang dodol lawan wajik | kêtan salak gula sêmut karasikan ||

35. Pondhoh pudhak abrit pêthak | jênang pala arum gurih | jênang durèn jênang nangka | sadaya binuntêl upih | tumumpang anèng piring | ontongan kalobot alus | têmbakone garangan | upêt mancung alus gilig | slêpa alus kêbak bon-abone sêdhah ||

36. Ki wisma ngling lah sumangga | sawontêne dènrahabi | lumayan jampi katoran | manawi sampun dumugi | lèlèh-lèlèh[46] prayogi | pambingkasing suku rasuh[47] | sasmita Mas Cêbolang | mring catur santrinirèki | samya rahab minum wedang nyanyamikan ||

37. Bikut ngladosi ki wisma | wedang lukak dèn-êjogi | sawontêne nyanyamikan | linarihakên waradin | dadya tamunirèki | sadaya sêmada tuwuk | suwawi dinugèkna | ulun amit malbèng panti | ambejani dhumatêng (m)bok-jêngandika ||

--- 3 : 96 ---

38. Cêbolang (n)dhêku lingira | saèstu botên (n)darbèni | rikuh pakèwêt wus kadya | nèng (ng)gonne yayah pribadi | enggar kiyai panti | kaduga sajroning kalbu | malbèng mring wisma tanya | (m)bokne apa wus miranti | kirang kêdhik sawêg ngêngêt sate ayam ||

198. Dudukwuluh[51]

1. Dyan tinata ajang kinênongan sêkul | ulam rinampat mawarni | jangan cupang sambêl jagung | pêcêl-pitik jangan mênir | lodhoh pindhang ayam bumbon ||

2. Sambêl ulêg trasi abrit radi kaduk | lalabanira mawarni | rampunging panatanipun | tamune wus samya linggih | Lurah Harsana lingnya lon ||

3. Lah suwawi punika barkahing ratu | prayogi dipunrahabi | kang sinung ling samya (n)dhêku | sawusira awawanting | Bismilah gya nadhah alon ||

5. Wah ampilan kathahipun gangsal êjung | punika pirantosnèki | sêgah ing sawarninipun | kang sami ningali candhi | lajêng lèrèh griyaningong ||

6. Myang sudhiya sasipêngan ingkang patut | bilih ngantos nguciwani | èstu kataman babêndu | Cêbolang sasantrinèki | (n)donga ngluhurkên sang katong ||

--- 3 : 97 ---

7. Pragat donga anadhah malih pikantuk | galemboh kang dènparêngi | wus dumugi dènnya kêmbul | mundur wowohan gumanti | salak kêpêl pisang-katong ||

8. Wedang bubuk kênthêl gêndhise ginêbyur | sabun-pisangmas binrêndhil | punika pamangsêgipun | miwah pangusaping amis | kang sinung ling samya dhokoh ||

9. Wusnya tutug wênèh dêgan miwah udut | Harsana eca manggihi | Mas Cêbolang tatanya rum | wontênipun candhi-candhi | nguni paran kang cariyos ||

10. Anak bagus gotèkipun tiyang sêpuh | wontên cariyos kakalih | kang satunggal jamanipun | kraton Pêngging Dwarawati | kalih Majapait kraton ||

11. Pundi ingkang lêrês jêr sami tan wêruh | Mas Cêbolang miminta sih | dhuh babo kang pinisêpuh | bilih kaparêng ing galih | amêdharna kang cariyos ||

12. Kaoling kang jaman Pêngging kratonipun | Ki Harsana nayogyani | mapan dènnya lungguh timpuh | siduwa[53] tanganirèki | pasang karna kang ayun wroh ||

13. Binathara sri ing Pêngging ajujuluk | Pancadriya narapati | samuksanya tilar sunu | catur jalu pêkik-pêkik | samya prawirèng palungon[54] ||

14. Pambajênge raja pandhita jujuluk | Rêsi Dewabrata sidik | Madyapanjang dhepokipun | panggulu jumênêng Pêngging | Sri Dewanata kinaot ||

15. Suwêg[55] darbe putra sajugèstri ayu | nama Dèwi Rarasati | seda kunduran kang ibu | sumêndhi natèng Salêmbi | Sri Dipanata wiranom ||

16. Putra katri Dyan Damarmaya kang sêpuh | martapi nèng Parangtritis | Dyan Citrasena panggulu | Dyah Citrawati wuragil | ayu kuning therok-therok ||

--- 3 : 98 ---

17. Wuragile Sri Endranata linuhung | kang tinanêm anèng nagri | Sudimara kratonipun | nanging dèrèng asisiwi | bagus prawirèng pakewoh ||

18. Kacarita wontên narapati diyu | Sri Karungkala wawangi | ing Prambanan prajanipun | darbe ari warni jalmi | Rara Jonggrang moblong-moblong ||

19. Yaksendra kung mring dyah Rarasati wau | atmaja sri natèng Pêngging | gya atur surat panuwun | duta kalih kang lumaris | sêrat katampèn sang katong ||

20. Asru bêndu narapati dhawuhipun | pa-gene rajanirèki | murang kramaniti tuhu | tanpa ngrasa yèn pinasthi | nèng soring amparaningong ||

21. Amung eling watêke raksasa êdur | (n)jujurkên angkara budi | caraka mundura gupuh | dhawuhna wangsulanmami | mring rajamu yaksakatong ||

22. Ananira sisiku pan saka saru | iku bae yaksa-aji | ngrasakna dènkongsi gadhug | mundur caraka kakalih | sang aprabu dhawuh alon ||

23. Yayi Endranata lumakuwa gupuh | mring Madyapanjang sumiwi | kakang wiku yèn sa-arju | ingsun aturi tumuli | de kakang patih sunkongkon ||

24. Ngupaya-a saraya jalma linuhung | linirukkên[56] ing ngajurit | kang bisa nyirnakkên ripu | bakal ingsunpatêdhani | Rarasati putraningong ||

25. Nêmbah matur sandika kang sinung dhawuh | anulya Prabu Salêmbi | yèn makatên karsa prabu | amba tantune rumiyin | Citrasena putraningong ||

26. Natèng Pêngging kaparêng dadya tan èstu | utusan kiyai patih | sang prabu jêngkar ngadhatun | bubaran kang samya nangkil | Sri Salêmbi cinariyos ||

27. Sapraptane ing praja ngandika arum | maring putranya taruni | Citrasena mau ingsun | tampa dhawuhe kakaji | sirarsa sinrayèng pupoh ||

--- 3 : 99 ---

28. (m)Birat maring murangniti lamun unggul | bakyunira Rarasati | dhinaupkên lan sirèku | minangka ganjaranèki | putra nêmbah matur alon ||

29. Tumètèsing dhawuh sandika pan amung | rèhning badan-ulun yêkti | tan bangkit sadayanipun | sarerekaning ngajurit | mila nyuwun mopo ingong ||

30. Sang aprabu ngandika lah iku kulup | rèhning sira satriya di | kudu sudira ing kewuh | wruhanta sagung dumadi | sajatine sutaningong ||

31. Kawisesa dening purbaning dewagung | nadyan punjul dibya sêkti | yèn pasthi karsa dewagung | kinarya asoring jurit | tan wurung nêmahi kasor ||

32. Nadyan cubluk tan darbe srana sajumput | yèn pinurba mênang pasthi | iya kalêksanan unggul | anggêr wani sêtya eling | kumandêl wisesèng pandom ||

33. Ing saèstu pinayungan rèh rahayu | marma pikirên kang êning | atmajendra nêmbah (n)dhêku | sumêne ngênthêlkên budi | linilan mundur wotsinom ||

34. Sang aprabu wawarta mring garwa wadu | patêmbayaning raka ji | putra binobotan kewuh | ing mangya[57] lagya pinikir | kang garwa suka katongton ||

35. Nahan gantya Radyan Citrasena wau | saundurnya lajêng manjing | ma-astuti[58] ing dewagung | amêrês êninging budi | budaya tekating punton ||

36. Sangêt limut sakêclapan tyas kumênyut | wasana kasêlan lali | kalimput ing hawanêpsu | mangkana tandya nimbali | ingkang rayi sang lir sinom ||

37. Citrawati sapraptaning ngarsanipun | winartanan rèh karsa ji | kang rayi myarsa rawat luh | mêlas asih anyungkêmi | kêdah tutwuri sang anom ||

38. Rangu-rangu narpatmaja têmah limut | kang rayi sinambut maring | maderaras mêdhar kayun | brêmara angingsêp sari | ing antara dasih wadon ||

--- 3 : 100 ---

39. wontên ingkang uninga ing tingkahipun | gupuh amunjuk sang aji | kagyat têmah asru bêndu | jaja bang mawinga wêngis | têdhak panti putra katong ||

40. Sarwi musthi sang sudibya karsanipun | mrih lenaning narpasiwi | samana rahadyan sampun | wikan têdhaking ramaji | tyas gugup lumajêng lolos ||

41. Lawan ingkang rayi risang rêtnaningrum | nata uninga nututi | ambujêng palajêngipun | sang Dèwi antuk pambudi | malbèng urung-urung miyos ||

42. Praptèng jawi nginthar tan atolèh pungkur | radyan kapêngkok capuri | cakêt lan butulan kidul | malumpat praptèng ing jawi | tan tolèh praja lunga non ||

43. Karsaning Hyang datan nunggil lampahipun | rahadyan lawan kang rayi | mangilèn lawan mangidul | yata risang narapati | hardaning runtik gya miyos ||

44. Praptèng (n)jawi animbali patihipun | winangsit sakèhing wadi | myang kinèn amatah wadu | ngulati sang narpawisi | yèn kapanggya sak (ng)gon-ênggon ||

45. Kacêkêla bangga kalilan linampus | lawan kinèn angulati | kesahe kusumaningrum | bilih kapanggih karsaji | kinèn wangsul mring kadhaton ||

46. Sadosanya ingaksama linalimput | manêmbah rêkyana patih | ngungun lèngsèr ngarsa prabu | wus matah punggawa mantri | sri narendra angadhaton ||

47. Pramèswari winartan laksanèng sunu | tistis margiyuh wiyati[59] | de katri atmajanipun | mangkya wus wisata sami | mangkana tyasnya sang katong ||

48. Kararantan wimbaning barubah bangun | kèngêtan atmaja nguni | Dyan Damarmaya puniku | manawi sagêt pinanggih | kêni sinrayèng palugon ||

49. Ing wasana raosing tyas sang aprabu | dahat merang mring rakaji | cidraning atur panuwun | saking kawilêt rudatin | mrês budi

--- 3 : 101 ---

sidaning pandon ||

50. Wanci titi sonya nis saking kadhatun | nglugas kaprabon narpati | mung kadi caraning wiku | ing karsa arsa ngulati | dyan Damarmaya kang andon ||

51. Wirandhungan laksanèng sopana nêmpuh | nasak wana jurang trêbis | prapta anggranirèng gunung | palawangan rêrêm mangkin | mindêng mursita sang katong ||

52. Amiminta wasitaning jawata gung | mugi sagêda kapanggih | dyan Damarmaya ing dangu | sanityasa sru sêmadi | tumuntu êninging panon ||

53. Apaparab Manikhara mahawiku | mahas ngasêpi pribadi | angkara murka kalimput | nahan gantya kang winarni | sang rêtna lampahnya Gamboh ||

199. Gambuh

1. Dyah Citrawati nglangut | krêkating tyas ngulati sang bagus | myarsa warta yèn wontên pandhita luwih | mahas palawangan gunung | sang dyah lumaksana gupoh ||

2. Sêdyanira ing kalbu | muhung tanya kadang dunungipun | sigra minggah kapirangu praptèng nginggil | laju marêk mahawiku | makidhupuh awotsinom ||

3. Pindha wiku kumêpyur | karsaning Hyang sakaliye pandung | dupi miyat wanudya yu ingkang prapti | kongas rarasing karsa kung | subrata wigar anglamong ||

4. Nambrama manis arum | tigas kawuryan kang nêmbe rawuh | saking pundi pinangka myang sêdyèng kapti | sintên sinambating arum | sumêngka prapta ing dhepok ||

5. Dyah kumbi nêmbah matur | amba datan darbe nama èstu | sangkan paran lir kleyang katiyup angin | tambuh puwaraning kalbu | anut sir ingkang linakon ||

6. Maharsi duk angrungu | lir jinait dahat sukèng kalbu | angandika pasajan bae wong manis | yèn sambada tyas asarju | utaminira masingong ||

--- 3 : 102 ---

7. Rêrêma dhepokingsun | jumênênga tatimbanganulun | dyah tumungkul manêmbah sumanggèng kapti | inggaling crita wus dhaup | nir subasita karongron ||

8. Sinung nama sang ayu | Endhang Panêpi tansah monglulut | rêrèntèngan lir mintuna lawan mimi | sing ênêng puja kapungkur | mung monglulut nora êpot ||

9. Labêtira sinêngkut | têmah wawrat dungkap mangsanipun | sangang candra sang wiku tatanya yêkti | asal-usule ing dangu | Endhang Panêpi wotsinom ||

10. Dhuh gurulakiulun | saèstune putrine sang prabu | ing Salêmbi Dipanata narapati | Citrawati nama ulun | kapitèng tyas wiku katong ||

11. Jrih têbah dhadha ngadhuh | nora nyana babo raganingsun | lamun tampa babênduning Hyang Linuwih | Citrawati nêmbah matur | paran kang dados rudatos ||

12. Wiku ngling arawat luh | dahat eloking lalakoningsun | salugune manira ramanta nini | Prabu Dipanata ingsun | ing Salêmbi prajaningong ||

13. Sru kagyat sang dyah ayu | sanalika èngêt tan kalimput | gêtun wirang anjrit nungkêmi rama ji | wusing lilih ing pamuwun | kang rama ngandika alon ||

14. Èh nini putraningsun | puluh-puluh nalar wus kabanjur | padha tampa babênduning Hyang Linuwih | ora luwih amung mlupuh | minta aksamaning Manon ||

15. Dupi ing wanci dalu | sang awiku murut saking gunung | kondur maring praja kang putra tan uning | enjinge rama rinuruh | èstu lolos saking dhepok ||

16. Inggal dènnya tumurun | lampahira praptèng sirahipun | lèpèn Opak sang dyah kandhêg angalêntrih | karaos wawratanipun | sigêg gantya kacarios ||

17. Nahên ta lampahipun | Radèn Citrasena kang anglangut | saking praja kalunta-lunta prihatin | tambuh kang sinêdyèng kalbu | prapta Ngenta-enta dhukoh ||

--- 3 : 103 ---

18. Nuju wismaning Buyut | Tularsiram kagyat narpasunu | non wanodya yayah atmajèng narpati | radyan malbèng wisma Buyut | Tularsiram gupoh-gupoh ||

19. Angancarani tamu | matur pinangka sinêdyèng kalbu | miwah nama radyan pasaja mangsuli | Radèn Citrasena ingsun | atmaja Salêmbi katong ||

20. Kaki tatanya ingsun | sapa baya paparabirèku | lawan mau ingsun miyat rara adi | nèng memeyan gya lumêbu | apa atmajamu wadon ||

21. Mèsêm Ki Buyut matur | amba nama Tularsiram Buyut | lare èstri wau kang lumêbèng panti | punika ran Rara Budhur | saèstu wêkamba wadon ||

22. Ngling malih sang bagus |[60] lah ta kaki yèn sambadèng kalbu | sutanira sunpundhut dadya suwami | Ki Buyut dupi angrungu | pangandikane sang anom ||

23. Langkung pirênèng kalbu | karananya ni Budhur satuhu | warni awon nanging sangkanira alit | sinidhikara mantrèku | kasmaran kang samya anon ||

24. Ènggale sampun dhaup | kinurmatan ing sapantêsipun | ing wasana nyi Budhur datan nyondhongi | sabên pinarpêkan murut | sarwi angujari awon ||

25. Langkung merang sang bagus | ri saksana anglês saking dhukuh | lampahira praptèng Tarayêm pinanggih | Buyut Kasimpar rannipun | rahadyan tinanya alon ||

26. Nama myang sêdyanipun | walèh lamun atmajèng sang prabu | ing Salêmbi Citrasena aranmami | Kasimpar urmat kalangkung | angèdi-èdi sumugoh ||

27. Sadangunira lungguh | Buyut mawas suluhing kang sêmu | wus kawuryan rahadyan sêmu prihatin | lon matur dhuh narpasunu | mugi aywa walangatos ||

28. Paran darunanipun | de kawuryan sru sungkawèng kalbu | radyan angling lamun tinampik pawèstri | Kyai Buyut manthuk-manthuk | yèn mung makatên kemawon ||

--- 3 : 104 ---

29. Ngong atur srananipun | nanging warni gana rewandèku | yèn ingagêm lajêng warni kêthèk putih | rinuwat wangsul lir wau | ing salêbêtipun dados ||

30. Wanara warni pingul | sadhengah kang miyat sru kayungyun | mung punika sarana sumanggèng kapti | radyan kewran dahat giyuh | drênging karsa têmah nêmpoh ||

31. Buyut Simparan[61] mundur | amet srana sinaoskên gupuh | saha matur benjang sarampunging kardi | srana kaparingna wangsul | punika pupundhèningong ||

32. Ing nguni bapaulun | nama Rêsi Jêmbawan pinunjul | kala obong awu mawujud puniki | dadya sarana sih-lulut | radyan sung wangsulan sagoh ||

33. Gana ingagêm sampun | warni kêthèk pingul nulya wangsul | maring Ngenta-enta (n)jujug sêndhang wêning | kang garwa nuju nèng ranu | glundhung sêmprong aciciblon ||

34. Dupi myat kêthèk pingul | gugup mêntas busana rinasuk | gandrung-gandrung kapirangu sru makingkin | pinarpêkan kêthèk lulut | binêkta mring wisma gupoh ||

35. Sabên ing wanci dalu | tansah dènnya krasikan monglulut | atut runtut sacara-caraning jalmi | dadya wawrat Rara Budhur | Kyai Buyut dupi anon ||

36. Dahat merang sru bêndu | Rara Budhur lawan kêthèk pingul | kinèn kesah kalihe sarêng lumaris | praptèng madyaning wana gung | ngaup sor mandira ngayom ||

37. Dumugi samaya[62] wus | (m)babar jalu warni kapi pingul | Rara Budhur konduran tan uning siwi | prananing radyan sumêmprung | wangsul sipat bagus anom ||

38. Citrasena satuhu | ngunguning tyas sru merang gagêtun | dyan tinilar lêpas lampahira prapti | têpi Opak sirah pangguh | lawan kadangira wadon ||

--- 3 : 105 ---

39. Citrawati rinangkul | nêng-onêngan wartan-winartan wus | lalakoning sarira praptèng (ng)garbini | yèn mangkono (n)jêng rama wus | nandhang pawêlèhing Manon ||

40. Yayi upama ingsun | mulih marang praja lan sirèku | pasthi ilang dukane (n)jêng rama aji | antuk aksama satuhu | Jurudêmung wong aloro ||

200. Jurudêmung

1. Dangu onêng-onêngan |[63] sakaliyan rajasunu | sang dyah mêtêg dènnira yun | anglairakên wawratan | wus ambabar mijil jalu | gêng panjang warnia[64] rasêksa | lena konduran sang ayu ||

2. Rahadyan rudah ing nala | kadya pêcat jiwanipun | ing kali Opak jumêgur | banjir bandhang ranpa[65] sangkan | ngêlêbi dharatanipun | layon dyah binêkta toya | rahadyan (ng)garagap gugup ||

3. Jabangbayi wus binêkta | ngili marang ing pupunthuk | apan binarsihan sampun | ki jabang tansah amular | radyan ngunandikèng kalbu | sapa baya nusonana | marang bayi warna diyu ||

4. Robing toya gya binêkta | mring têpining lèpèn wau | kinokopakên ing ranu | dangu dènnya ngokop toya | mèh sat isining kang ranu | nora kêmba panginumnya | anulya sinêndhal gupuh ||

5. Katêlah têkèng samangkya | Opak alit ilinipun | ki jabang sinung jujuluk | nênggih Kaladrêmbamoha | Darmamoha parabipun | rahadyan èngêt putranya | kênyung tinilar wana gung ||

6. Pinurugan gya binêkta | sampun sinungan jujuluk | Barabudha Kapi-pingul | tinunggilkên Darmamoba[66] | pinarnah têpining ranu | kalihe tinilar mentar | kundur marang prajanipun ||

7. Sapungkurira rahadyan | wontên danawèstri agung | nama Witrita puniku | datan têbih dhangkanira | lan kali Opak panuju | sêdyarsa mangambil toya | uning jabang kalih wau ||

--- 3 : 106 ---

8. Mawa ciri namanira | ri saksana dyan sinambut | binêkta mring dhangkanipun | sukèng tyas ingambil suta | dhasare tan darbe sunu | lakine uwis palastra | kêna arahan[67] duk nglurug ||

9. Ginamatèn[68] kalihira | sih trêsnanira kalangkung | kadya wêkanya satuhu | kalihe sampun walagang | timbang sih trêsna mring biyung | samya bisa tatajalma | nama gantya kang winuwus ||

10. Nagara ing Parambanan | kyatingrat sang yaksaprabu | Kala Karungkala nuju | lênggah ing made-wangunan | patih Tubar kang nèng ngayun | dinangu paran kang dadya | sanggan laladosanipun ||

11. Dhahar êmbêg-êmbêg jalma | kyana patih nêmbah matur | dhuh gusti saèstunipun | ngupados jalma wus têlas | ênèm sêpuh sêpên sampun | yaksendra rêngu miyarsa | kya patih wrin sêmu matur ||

12. Kalamun panudyèng karsa | sudarmamba badhe katur | sang Sêkalima awiku | konjuk dadya laladosan | yaksaprabu sukèng kalbu | nanging pakèwêt rèh prênah | paman lan sudarmanipun ||

13. Kya patih yèn têmbenira | karya tyas sandeyèng wadu | dadya ngandika sang prabu | yèn si paman kang lumadya | lah dhawuhana rumuhun | têmbaya cangkrimaningwang | galih asêm gilig lurus ||

15. Patih nêmbah mundur mentar | ing margi datan winuwus | praptèng Samapura dhukuh | wus panggih lawan kang rama | matur purwa wasanèku | saha (n)dhawuhkên timbalan | -nira risang Yaksaprabu ||

--- 3 : 107 ---

17. Kupinge sogokên êlar | kang bolong èstri satuhu | ingkang lanang pasthi buntu | wis kulup sira matura | mangkono pambatangingsun | patih Tubar wus umêsat | praptèng ngarsanira prabu ||

18. Nêmbah mature dinuta |[72] sang yaksendra sukèng kalbu | gya mundhut galih asêm lus | lan êmprit kakalih nulya | linaksanan ing satuduh | tètès nora ana limpang | yaksendra kalangkung ngungun ||

19. Nulya paring undhang-undhang | lamun sudarma wis sêpuh | tan linilan lamun katur | dadya dhahare sang nata | kasaru ing praptanipun | ditya kalih kang dinuta | mring Pêngging bun-êbun esuk ||

20. Nêmbah wus matur sadaya | dhawuhipun sang ngaulun | Karungkala langkung bêndu | têmah dadya salin cipta | tan arsa sumiwi purun | tumêka ing yudabrata | dhawuh patih kinèn nglurug ||

21. Ngrabasèng ing Pêngging praja | sapalih wadya kang tumut | sapalih têngga kadhatun | budhal wadya Parambanan | tan cinatur lampahipun | prapta tampinganing praja | wus karya tatarub agung ||

22. Sigêg gantya kang winarna | ri sang Endranata Prabu | Madyapanjang sampun rawuh | panggih lan raka pandhita | ngaturkên timbalan prabu | sang tapa alon lingira | lah matura yayi prabu ||

23. Samêngko karsaning dewa | durung rinilan wakingsun | ya titinjo yayi prabu | mung asung gambar kewala | ênya pariksanên gupuh | gambar tinampèn binabar | Pêngging kawuryan kinêpung ||

--- 3 : 108 ---

24. Parangmuka gêng (m)bêg krura | wus kawangwang jangkanipun | barang rèh laksitanipun | kabèh kamot jroning gambar | mangkana wasing pandulu | langkung kagyat Endranata | sarira nêmahi lampus ||

25. Nèng madyaning ngadilaga | sakala nglês amalat kung | kapitèng tyas sru matrênyuh | sang nata nulya ngandika | mring ari karya panglipur | aruming sabda mrih lêjar | dhuh kadangku yayi prabu ||

26. Tanpa wêkas yèn rinasa | dènsantosa tyasirèku | kumanbang[73] karsa Hyang Agung | dhuh yayi prabu wruhanta | utama-utamèng lampus | iku lena nèng palagan | minulya manggih swarga gung ||

27. Kalawan sajatinira | tan ana lara myang lampus | mung urip ananirèku | kang rayi nulya winêjang | kamuksan sampurnanipun | anjing suruping palastra | mangkana kang tampi dhawuh ||

28. Karêgêm wahya[74] jatmika | kawuryan lêjaring kalbu | sirna was sandeyèng kalbu | enjang mit wangsul mring praja | wus linilan praptanipun | ing Pêngging marêk ing raka | matur sarèhing dènutus ||

29. Purwa praptèng wasana |[75] myang ngaturkên gambar luhung | paringe raka sang wiku | natèng Pêngging duk miyatsa[76] | ngungun kapitèng ing kalbu | punang gambar gya binabar | kawuryan ingkang winahyu ||

30. Kang nyirnakkên satru-tama | satriya-di anom bagus | Damarmaya wastanipun | nuntên dhawuh mring apatya | ngulati kongsi katêmu | kya patih nêmbah sandika | mundur saking ngarsa prabu ||

31. Endranata wus linilan | mundur marang prajanipun | praptèng praja tampi atur | mêngsah yaksa mrêpêg praja | tur uning mring yaksaprabu | tampi dhawuh magut ing prang | sri dimara agul-agul ||

--- 3 : 109 ---

32. Inggaling criyos têmpuh prang | mêngsah rowang kathah lampus | Endranata magut pupuh | tandhing lawan patih Tubar | samya wiratamèng kewuh | rame ngêtog pangabaran | kasor Endranata Prabu ||

34. Sri Pêngging dahat sungkawa | dhawuh pajêg[78] barisipun | mêngsah ingkang jayèng pupuh | suka-suka masanggrahan | gantya wau kang winuwus | lampahipun kyana patya | Kartadarma angêlangut ||

35. Praptèng Prangtritis têpinya | samodra kidul gya (n)dulu | jalma subrata nom bagus | pinarpêkan praptèng ngarsa | wus bage-binage gupuh | sajarwa kakalihira | lêga tyase sang nindya nung ||

36. Rampung (n)dhawuhkên timbalan | sang tapa panudyèng kalbu | gagancangan lampahipun | sapraptaning Pêngging praja | laju tumamèng kadhatun | wus parêk byantarèng nata | sang prabu tatanya arum ||

37. Kawijilan miwah nama | kang tinanya nêmbah matur | Darmamaya[79] namaulun | atmaja Sri Dipanata | purwa wasana wus katur | Sri Pêngging sru sukèng driya | sirèku pulunaningsun ||

38. Èh ta patih Kartadarma | yayi Slêmbi sungana wruh | patih nêmbah alon matur | pun patik mirêng pawarta | rinta Dipanata Prabu | mangkya murca saking praja | kagyat miyarsa sang prabu ||

39. Pangudasmaraning driya | paran ta darunanipun | karanta rêntênging kalbu | ri kalih lena myang murca | têmah muntap krodhanipun | undhang arsa mijil ing prang | rahadyan mambêng kalangkung ||

40. Matur anungkêmi pada | sagah nyirnakakên rupi |[80] sang prabu lilih tyasipun | dhawuh mring rêkyana patya | matah wadya kanthinipun [kan...]

--- 3 : 110 ---

[...thinipun] | putra Radyan Damarmaya | sandika bubaran mundur ||

41. Tan cinatur samêktanya | enjinge budhal gumuruh | wus têmpuk kalawan mungsuh | rame dènnya bandayuda | Damarmaya ngamuk punggung | wadya Prambanan kèh pêjah | sakarine samya mirut ||

42. Patih Tubar duk tumingal | wadyanira kathah lampus | sru krodha wadya manêmpuh | jaja kataman warastra | tan tumama nanging ambruk | rinêbut wus ginotongan | nulya ingundurkên gupuh ||

43. Binêkta mring Parambanan | wadya Pêngging nglut sapurug | praptèng watêsing praja gung | kèndêl ing pangungsirira | wangsul mring barisanipun | mangkana kang nandhang brana | binêkta mring jro kadhatun ||

44. Katur ing sang yaksaraja | mawinga-winga sru-bêndu | nimbali Sakèli wiku | wawarti kasor ing rana | sang aprabu arsa magut | pinambêng nyarantosêna | benjing kewala kalamun ||

45. Tubar patih wus waluya | ulun bêkta maring gunung | sang prabu panudyèng kalbu | bubaran patih binêkta | gantya wau kang winuwus | kang jayèng prang ing payudan | utusan mring Pêngging matur ||

46. Yèn parangmuka[81] wus sirna | rahadyan cumadhong dhawuh | nanging tan kalilan laju | tinimbalan marang praja | barising Pêngging wus mundur | praptèng byantara narendra | katur solahing ngapupuh ||

47. Sang prabu Pêngging sru suka | pra wadya kang jayèng pupuh | ginanjar sadayanipun | arta kalawan busana | tantara lami sang bagus | karsane uwa sri nata | dhinaupkên lan sang ngayu ||

48. Rarênggan datan winarna | dyan Darmamaya[82] wus atut | lèngkèt lumêkêt lir pulut | nutug dènnya mong-asmara | wus (ng)garbini rêtnaning rum | suka amarwata-suta | Durma salinne kang pupuh ||

--- 3 : 111 ---

201. Durma

1. Sang aprabu Pêngging tinangkil lir saban | andhèr wadya sumiwi | dhawuh mring apatya | benjing purnamasidya | dyan Darmamaya[83] tinuding | (ng)gêcak Prambanan | dadya manggalèng jurit ||

2. Kanthi para wadya raja mancapraja | sandika kang sinung ling | bibaring sewaka | Rahadyan Darmamaya[84] | wawarti mring garwanèki | dyah Rarasatya | margiyuh tyasnya rujit ||

3. Rèhning lagya wawrat sêpuh mèh andungkap | laire jabangbayi | nulya na suwara | lamat-lamat kapyarsa | sasanti èh Rarasati | kawruhanira | kang sira kandhut nini ||

4. Têmbe mijil jalu poma arannana | Jaka Bandung sayêkti | benjing kang kawasa | ambêdhah ing Prambanan | nênging swara matur aris | marang ing garwa | langkung sukaning galih ||

5. Nanging sandeyaning tyas saèstunira | têmbe paguting jurit | pan durung diwasa | mangka ngadoni yuda | dadya pasrah ing Hyang Widdhi | ngandikèng garwa | dhuh yayi sun mamêling ||

6. Têmbe lamun rahayu lair putranta | yèn ingsun durung mulih | kalamun tatanya | marang sariraningwang | ywa wêca yèn mangunjurit | awatna dagang | sandika kang sinung ling ||

7. Ri purnamasiddhi wadya wus ngalêmpak | kang ayun magut jurit | maring Parambanan | budhal saking ing praja | gumuruh swaraning baris | Dyan Darmamaya[85] | kang mangka senapati ||

8. Lampahira wadya Pêngging sampun prapta | kikising praja ngrakit | ri kang masanggrahan | rèrèh sagunging wadya | jalma padesan ngoncati | abilulungan | kang bangga dènpatèni ||

9. Kauningan patih Tubar gya mangarsa | matur raksasa aji | kapitèng tyas nata | langkung ngungun ing driya | dene kadhinginan mangkin | wit karsanira | ayun lumurug malih ||

10. Ri saksana kinèn dhawuh nimbalana | sang Sakèli Baèksi | lan miranti ing prang | mêsat ingkang dinuta | wus panggih rêsi kakalih | caraka sigra | (n)dhawuhkên sabdèng aji ||

--- 3 : 112 ---

11. Sang awiku sakaliyan nulya mangkat | sarêng carakèng ngaji | sapraptaning pura | wus panggih yaksaraja | dhawuh miluta mèt pamrih | lumunturing tyas | nambak mungsuh kang prapti ||

12. Sang Sakèli lan Baèksi matur sagah | lêga tyase sang aji | dalu lêrêp pura | enjinge dwijawara | nèng jawining baluwarti | masang kamayan | sakèhing kang kumêlip ||

13. Gagrêmêtan kutu walang sato kewan | sadhengah nyawa sami | cinipta dumadya | manungsa lan rêksasa | sangkêp sagêgamannèki | ngumpul tutwuntat | baris jawining nagri ||

14. Saya ngangsêg dupi pêrak gyanning mêngsah | ditya gora sabda ngrik | kagyat para wadya | ing Pêngging gya samêkta | ngrakit gêlaring ajurit | ayun-ayunan | rame têmpuhing jurit ||

15. Prabawaning kamayan wadya Prambanan | yèn satus kang ngêmasi | rongatus kang prapta | tan suda malah wêwah | wangwang punggawa ing Pêngging | kawêkèn dahat | dènnira mangsah jurit ||

16. Dadya tansah aris guguran kewala | tanpa wêkas kang jurit | sigêg kang ngayuda | ginantyan kang carita | jro pura nagari Pêngging | dènnira wawrat | kusuma Rarasati ||

17. Praptèng wanci samaya[86] ambabar priya | dhe-gus angrêspatèni | wus sinungan nama | nêtêpi ing wasita | Dyan Bandung kinudang murti | kalis ing lara | gantya winarna malih ||

18. nênggih lampahira wiku Manikara | wus prapta ing Salêmbi | panggih lawan garwa | warta putra tan panggya | tan antara nulya prapti | Dyan Citrasena | ramèbu sukèng galih ||

19. Ingaturan Sri Prabu Dipanata |[87] sowan marang ing Pêngging | kalawan kang putra | prapta nuju sewaka | Sri Pêngging sukanya ngênting | tanya dènnira | wisata ngikis ratri ||

20. Ingkang datan piningit katur sadaya | suka sukuring aji | gantya sung pawarta | lenanya Sri Dimara | kasambut madyaning jurit | kunarpa sirna | katuju mangkya manggih ||

21. Kaponakan nama Radyan Damarmaya | kang bisa (m)bengkas kardi | winêdhar sadaya | suka arawat waspa | luwaran dènnira nangkil | ari binêkta | Wirangrong manjing puri ||

--- 3 : 113 ---

202. Wirangrong

2. Kang raka tumingal nanging | tan dugi kang dadya wirong | têmah ris tatanya yayi Prabu | ing panyawangmami | èsmu prihatin dahat | paran kang dadya daruna ||

3. Nêmbah matur amung margi | katongton kang sampun layon | yayi Endranata lenèng pupuh | sang prabu ing Pêngging | tyas dèrèng anarimah | taksih ngudi ing patanya ||

4. Kang rayi tumungkul sarwi | tarocosan mawêtu loh | dadakan pamanggya manawa yun | andarbèni kapti | ananging tan kawêdal | pakolèhing kang atmaja ||

5. Kang raka ngandika malih | ywa sandeya tyas rudatos | marang putranira kaki mantu | ing pangêbang mami | sabêdhahing Prambanan | nuli ngong dêgakên nata ||

6. Gumantiya jênêngmami | margi pira sutaningong | amung siji mantumu pan wus tamtu |[89] kang majibi Pêngging | lan kulup Damarmaya | kang rayi nêmbah turira ||

7. Kang botên-botên kaka-ji[90] | sanajan sèlèh kaprabon | ingkang (n)darbèni namung kok[91] mantu | dêstun mung ngêmbani | dene duhkita-amba | ulun matur sajatinya ||

8. Margi saking mudha pingging | dèrèng wrin lampahnya yêktos | prakawising gêsang paminipun | pidananing jalmi | ngramuhi sutanira | yayi agampang kewala ||

9. Dinulang dhêdhak lan tai | winadhahan anèng bathok | kang rayi tumungkul karya limut | ing warana amrih | wadi ywa kawadaka | mangkana sri nata wrêddha ||

10. Tansah kagagas punapi | patanya kang dadya êros | nulya nimbali Citrasenèku | sinungan jêmparing | sang Prabu Dipanata | saya giyuh tyas barubah ||

11. Raka ginalih udani | sawadine kang lêlakon | matur nyuwun lilah [li...]

--- 3 : 114 ---

[...lah] yun mawiku | sèlèh kaprabon mring | Rahadyan Citrasena | yayi ngong mangayubagya ||

12. Kathah sabdaning raka ji | tuhu tan wrin wadi yêktos | nanging tinampènan sampun gathuk | kêcut èsêmnèki | nulya pamit mring raka | kundur mring Salêmbi praja ||

13. Sapraptanira ing puri | wawarti sori samêngko | kulup Citrasena ingsun-junjung | madêg narapati | lawan idining uwa | narèswara tyas mawarta[92] ||

14. Wus mupakat wong sanagri | nanging Dinapata katong | ratri gung udrasa dupi bangun | ngandika mring sori | arsa marêk ing raka | raja wiku Dewabrata ||

15. Garwa jumurung basuki | saksana tindak sang katong | praptèng Madyapanjang tanpa wadu | kang raka marêngi | ababad-babad wana | lajêng sumusul ing raka ||

16. Wus panggih tinanya aris | apa ingutus ri-ningong | lan rakanta prabu nêmbah matur | tan ingutus patik | prêlu laksitaningwang | arsa ngêmpal ing paduka ||

17. Ulun wus magawan mangkin | putranta kang madêg katong | sang wiku karênan ngandika rum | muga yayi aji | Sang Hyang Jagad Pratingkah | ngapura sagung dosanta ||

18. Kagyat kang rayi miyarsi | lêgêg osikirèng batos | baya uwus wikan kakang wiku | ing wiyogamami | satêmah matur nêmbah | angsala idi paduka ||

19. Kang raka mèsêm dumadi | katatangi walangatos | dyan matur kang dadya ukumipun | angranuhi[93] siwi | sang wiku angandika | nêtêpi anggêring praja ||

20. Dinulang dhêdhak myang tai | cinarub ana ing bathok | kapirangu amit raka gupuh | ayun maring kali | ninilap wus umentar | praptèng têpining narmada ||

21. Ngupaya panggonan wêrit | wontên witing kusambi yom | curiga dènunus ingugêr wus | rinungkêban aglis | jaja trus ing walikat | Dipanata wus palastra ||

--- 3 : 115 ---

22. Sang wiku dangu ngêntosi | nulya ingupados gupuh |[94] kang panggih wus lina tyas matrênyuh | layon dènrungkêbi | [...] |[95] binêkta maring sanggrahan ||

23. Para wadu yun ngrakêti | dadakan kang lèpèn êrob | layon kanyut sirna tan kadulu | lêgêg sang maharsi | lalayu marang praja | Salêmbi myang Dwarawatya ||

24. Wus katur sang natèng Pêngging | dahat ngungun sru prihatos | nahan kang mring praja Salêmbi wus | katur Sri Salêmbi | gya matur ibunira | pramèswari (n)jrit karuna ||

25. Arsa wrin lêkasing nguni | kang putra (n)dhèrèk rumojong | samêkta gya budhal lawan sagung | dyah sajroning puri | prapta dhepoking raka | linipur ing bojakrama ||

26. Nyuwun lilah yun udani | tilasing panganyut-tuwoh | linilan wus mentar dupi rawuh | katonton garwaji | sang dyah dyan suduk jiwa | pra sêlir bela sadaya ||

27. Layon ayun dènkukupi | kanang lèpèn toyanya rop[96] | wus kanyut ing toya sadayèku | sigêg tan winarni | kang samya gung sungkawa | gantya ingkang winursita ||

28. Wus sawarsa wadya Pêngging | ngêpung Parambanan kraton | awit malih yuda sru magrêgut | long-linongan sami | kathah prawira lena | aprang ngantos gangsal warsa ||

29. Kèndêl dènnira ajurit | kocap ing Pêngging sang katong | lagya katamuwan raka wiku | Dewabrata Rêsi | sawusnya sinambrama | rêmbag sakecaning lampah ||

30. Amukul (n)dadraning wèri | mungsuh Parambanan Galoh | Bali lan Madura salah satu | pundi kang pinêndir | matur ing Parambanan | gya nimbali Citrasena ||

31. Nata mudha ing Salêmbi | sapraptane ngarsa katong | tandya dhinawuhan kinèn (m)bantu | mring Prambanan nagri | dhawuh ngantêp ngayuda | pamunahing satru dibya ||

32. Sri Salêmbi nêmbah amit | saking Pêngging lajêng bodhol | praptèng Parambanan wus atêmu | raka senapati | Rahadèn

--- 3 : 116 ---

Darmamaya[97] | winartan sedaning rama ||

33. Lawan ibu pramèswari | Darmamaya[98] arawat loh | dene tan uninga sedanipun | pinupus ing pasthi | sang Prabu Citrasena | (n)dhawuhkên dhawuhing uwa ||

34. Saksana sasmitèng dasih | ngantêp ing prang ararêmpon | pagut ing ngayuda tan winuwus | risak wadya Pêngging | Darmamaya[99] amrês budya |[100] ari kinèn among bala ||

35. Rahadyan wisatèng ratri | ing Parangtritis wus rawoh | ngêningakên puja sru manêkung | ungguling ngajurit | bêdhah prajèng Parambanan |[101] panyuwune katarima ||

36. Ganda arum lumrang minging | gara-gara sru gumuroh | paringing jawata kang tumurun | sara Cundhamani | mawa praba prabawa | rahadyan mudhar sêmadya ||

37. Nêmbah nyandhak Cundhamani | wangsul mring palagan gupoh | pinanggih ri nata winartan wus | sasmitèng wadya glis | mêkasi ing ngayuda | wus rinakit gêlar Byuha ||

38. Adan têmpuhing ngajurit | rah mili lir samodra rop[102] | Radèn Darmamaya[103] sasmita wus | sakèh wadya Pêngging | kinèn nisih sadaya | Cundhamani wus pinudya ||

39. Winursita cipta-êning | mijil dahana karyèlok | mubal ngalad-alad gêng sagunung | rumarah patitis | marwasèng mêngsah harda | wadya cipta wus syuh sirna ||

40. Rêsi kalih sru malêncing | pra wadya Prambanan losoh | kang gêsang lumayu mring kitha wus | gusis mêngsah ngisis | Rahadyan Darmamaya[104] | suka sukur ing jawata ||

41. Prabawaning Cundhamani | anulya binirat alon | Prabu Karungkala duk angrungu | tiwasing wadya ji | bramantya mêngsah krura | tanpa kanthi lir Hyang Kala ||

203. Kinanthi

1. Wadya Pêngging larut mirut | katgadèng tyas Sri Salêmbi | rame têmpuhing ngayuda | liru prabawa mawanti | datan ana kang kasoran | Radyan Darmamaya[105] aglis ||

--- 3 : 117 ---

2. Cundhamani pinusthi wus | lumêpas saingga thathit | dityaprabu wus kataman | jangga pagas tan mindhoni | angga rêbah bumi molah | riwut pancawara tarik ||

3. Plêsating sirah dhumawuh | madyaning duksina tasik | atma mêsat mawa cahya | nukma wêkaning Panêpi | ditya mudha Darmamoha | wadya Prambanan sru miris ||

4. Nahên ta ingkang winuwus | kang anèng sajroning puri | kadange sang dityaraja | warna yu manis mrakati | wus diwasa lir wranggana | Rara Jonggrang awawangi ||

5. Myarsa yèn raka sang prabu | kasambut madyaning jurit | ubêking tyas kararantan | tambuh-tambuh solahnèki | saksana nulya wisata | pribadi dènnira mijil ||

6. Lawanging kutha tinutup | tinêtêkan sadayèki | sang jayèng prang ngluting mêngsah | kanggêg datan antuk margi | kèndêl (n)jawining wiwara | pacak baris ngêpung puri ||

7. Lêpas lampahe sang ngayu | murang marga waspa mijil | kèndêl satêpining Opak | miminta dewa linuwih | myarsa swaraning kang raka | dhuh yayi ywa gung prihatin ||

8. Pituhunên ujaringsun | banjur lumakuwa maring | desa Marta manggihana | ditya mudha Darmamoha |[106] ing kono panuksmaningwang | pilutanên lunturing sih ||

9. Sira jalukana tulung | lêjar tyasira sang putri | mahawan mring desa Marta | wus panggih lan danawèstri | wil Witrita sang dyah tanya | lah ing ngêndi (ng)gonnirèki ||

10. Ditya Darmamoha iku | kang tinanya matur aris | punika atmaja kula | kang anèm warni rasêksi | kang sêpuh warni wanara | pêthak Barabudha nami ||

11. Samya tarakbrata gêntur | nèng tlaga Muncar martapi | wus samyantuk sihing dewa | sinung kasêktèn linuwih | Rara Jonggrang sukèng nala | kalamun sa-arju nini ||

12. Sutamu undangên gupuh | Witrita lumaksana glis | prapta ing talaga Muncar | panggya lan wêkanya kalih | winartan gatining lampah | tan lênggana nulya kerit ||

--- 3 : 118 ---

13. Prapta ngarsaning sang ngayu | ngunguning tyas sang minta sih | wingiting cahya kalihnya | kadi trahing kusumadi | Darmamoha lon turira | pinangka sêdya myang nami ||

14. Sajarwa sang rêtnaning-rum | pinangka sêdya kakasih | têmbê yèn lêbda ing karya | ulun tan suwalèng kapti | Darmamoha suka sagah | sigra binêkta mring nagri ||

15. Sapraptanirèng kadhatun | binusanan kaprabon ji | tilas agême kang raka | cèplês tan ana ngowahi | tan siwah lan kang wus lena | lir jambê sinigar kalih ||

16. Dahat sukèng tyas sang ngayu | patih Tubar dèntimbali | winartan sakèh lalakyan | suka sukur mangênjali | patih iki srayaningwang | ingsun jumênêngkên aji ||

17. Gumantiya kakang prabu | Sri Baka jujuluknèki | patih Tubar nêmbah mentar | undhang sang nata basuki | salin juluk Prabu Baka | arsa magut jurit malih ||

18. Wus samêkta tandya campuh | ing ngaprang tansah kapilis | Prabu Baka kewraning tyas | nulya manggihi sang putri | jinatèn panduking karsa | karya rèh upaya sandi ||

19. Dyah Rara Jonggrang jumurung | sang prabu amalih warni | tan siwah lan Rara Jonggrang | mentar mring barisan Pêngging | panggih radyan Darmamaya[107] | tyas kumênyut tatanya ris ||

20. Nama miwah sêdyanipun | sang pindha warna turnya ris | kula nama Rara Jonggrang | kadange nèm sang yaksa-ji | Parambanan kang wus lena | mila sumiwi sang pêkik ||

21. Wit arsa winisisèstu[108] | kaprênah santana sami | apanêngran Ditya Baka | ing mangkya wus madêg aji | ambawani ing Prambanan | amba lênggana nulya nis ||

22. Lamun kapanujèng kayun | arsa mawongan sang pêkik | Darmamaya[109] dahat suka | subasita wiweka nir | pinondhong binêktèng tilam | dupyarsa pinurwèng rêsmi ||

23. Wisaya wisa tumanduk | radyan kantu gumalinting | nulya dinunung makutha | sang pindha dyah wus umijil | warna radyan [ra...]

--- 3 : 119 ---

[...dyan] Darmamaya[110] | parentah mring wadya Pêngging ||

24. Kinèn ajêg barisipun | priyangga mring Parangtritis | wadya Pêngging tanpa wikan | yèn kêni upaya sandi | sadaya mangayubagya | wus mentar kang pindha warni ||

25. Praptaning pura wus wangsul | warni Ditya Baka aji | makutha sigra binuka | radyan kang wus kadi lalis | sinungakên ing dyah Jonggrang | tyas suka marwata siwi ||

26. Datan ling kunarpa ayun | binuwang mring jalaniddhi | sang dyah jumurung ing karsa | mêsat praptèng têpi tasik | kidul radyan wus binuwang | sri yaksa wangsul mring puri ||

27. Samodra kadya kinêbur | gora rèh kagiri-giri | isèn-isèning samodra | sadaya nêmahi lalis | yata ratuning lalêmbut |[111] sang aprabu Anginangin ||

28. Sungkawaning tyas kalangkung | myat wadya mina kèh lalis | sigra dènnira ngupaya | kang dadya darunanèki | wus kawuryan pinarpêkan | kunarpa cinandhak aglis ||

29. Winawèstu dèrèng lampus | mung kêni upaya sandi | radyan nulya ingusadan | wus waluya kadi nguni | sirna umobing samodra | sakathahing kang ngêmasi ||

30. Waluya sadayanipun | matur Prabu Anginangin | mangkya dèrèng mangsanira | pêjahè Baka narpati | benjang yèn wontên satriya | Radèn Bandung awawangi ||

31. Saking Pêngging wijilipun | puniku mungkasi kardi | kadhadha dyan Darmamaya[112] | èngêt garwa kang (ng)garbini | dumadya eca tyasira | tandya binêkta ing puri ||

32. Miwah ingadêgkên ratu | mêngkoni sagung dhêdhêmit | sarta isining samodra | lawan winulang sakalir | ing rèh jaya kawijayan | kotamaning madêg aji ||

33. Lami dènnya madêg ratu | dupi wus mangsanirèki | Prabu Maruta lingira | puniku nêdhêngirèki | suwawi mring pabaratan | mungkasi ngrabasèng puri ||

34. Kula radèn ingkang (n)jangkung | wus mentar saking ing tasik |

--- 3 : 120 ---

prapta nagri Parambanan | ananging maksih piningit | wadya Pêngging datan owah | taksih ajêg barisnèki ||

35. Nahên gantya kang winuwus | atmaja Hyang Surapati | nama Sang Hyang Citrasena | kapencut madêg narpati | siniwi ing marcapada | Sang Hyang Endra asung wangsit ||

36. Tan bisa jumênêng ratu | amung ing têmbe pinasthi | tumuntur nrahkên narendra | laku kudu dilakoni | manuksmaa marang Sata | sakala amalih warni ||

37. Sawung agêng ulês pingul | buntut mêlêm mubal langking | kinèn tapa (ng)graning ngarga | ing Kêlut nulya lumaris | tan cinatur laminira | kadangnya wrêdha wawangi ||

38. Hyang Citragada wulangun | dahat onêng mring kang rayi | ingaknya manuksma dadya | sawung ulêsira langking | buntutipun mubal pêthak | kinon mahas ardi Mrapi ||

39. Benjing tartamtu kapangguh | nêmbah mêsat kang sinung ling | mangkya kocap Prabu Baka | wus panggya lawan rêtna di | tansah mangun karasikan | nèng sajroning têpas wingit ||

40. Inggaling cariyos sampun | (ng)garbini têkaning wanci | ambabar mijil wanodya | warni jalma yu linuwih | ramèbu suka kalintang | sinung ran Rara Nawangsih ||

41. Nanging Sri Baka kalangkung | miminta atmaja malih | priya ginadhang narendra | nimbali rêkyana patih | dhinawuhan angupaya | panglipuring tyas prihatin ||

42. Kyana patih nêmbah matur | pun bapa manawi bangkit | nulya utusan wus mentar | tan dangu prapta ngarsa ji | Sakèli wus dhinawuhan | gya mundur saking ngarsa ji ||

43. Panggya lan raka sang wiku | Baèksi winartan gati | kang dadya karsèng narendra | kadugèng tyas nulya ngambil | klangênannya satawana | dipudyamantra wus warni ||

44. Sawung abrit ulêsipun | rêspati tan nguciwani | nora nana kang cineda | pun Sasab namanirèki | kinèn ngaturkên sang nata | kalawan matura yayi ||

45. Ngadêgkên kalangan sawung | kang dadya botohirèki | sutanta

--- 3 : 121 ---

si Ditya Rota | Sakèli nuwun wus pamit | ingiring pulunanira | sarwi (m)bopong sawung abrit ||

46. Prapta ing pura wus pangguh | kalawan sang yaksa-aji | wawêling katur sadaya | kapanudyèng tyas narpati | ngrakit kalangan wus dadya | undhang-undhang wus waradin ||

47. Sabên ari sang aprabu | ngabên sawung lawan dasih | sasat sabên ari mênang | punggawa mantri barindhil | wontên wadu botoh kawak | kakalih mung kari kulit ||

48. Mandangjaplak namanipun | kalih Bandawasa nami | putêking tyas samya kesah | Mandangjaplak anjog wukir | Palawangan sukunira | kang kidul ardi Marapi ||

49. Manungku tapa sirèku | Bandawasa mring wanadri | karyanira ambêbegal | balandhong warananèki | wuwusên Ki Mandangjaplak | pinanggihan kêthèk putih ||

50. Balabudha kang pitêkur | nèng tlaga Muncar udani | mring Mandang kalangkung wêlas | tinanya sêdyanirèki | Ki Japlak matur pasaja | suka risang kapi putih ||

51. Klangênannya kuwuk pingul | cinipta sawung wus dadi | ulêsipun mulus pêthak | bagus datan nguciwani | sinungan nama pun Muncar | sadhengah kang miyat kingkin ||

204. Asmaradana

1. Lah kaki gawanên aglis | Mandangjaplak langkung suka | sawung pêthak wus tinampèn | manêmbah amit kalilan | sapraptanirèng wisma | angaso sakêdhap laju | mring kalangan (m)bopong Muncar ||

2. Tinandhing lan sawung aji | pun Sasap lawan pun Muncar | kalangkung rame tarunge | Sasap kapilis wus pêjah | sang Prabu nulya (m)bayar | mangsulakên darbèkipun | Ki Mandangjaplak sadaya ||

3. Nalika kawon ing nguni | tinambahan arta kathah | Ki Mandang wus pulih-gêtèh | sabên ari mring kalangan | sawungira binêkta | tinandhing sabên cul payu | mungsuhira gundam-gundam ||

--- 3 : 122 ---

4. Kaog kabur ngucir kadi | uning kuwuk ayun mangsa | Japlak kathah pamênange | nanging mangkya pinacuhan | tan parêng (m)bêkta Muncar | kalamun ngantiya ngadu | jinarah sadarbèkira ||

5. Punika purwane nguni | sawung pêthak mulus datan | kenging mêdal kalangane | ila-ilane ing kuna | (m)bibarkên pakalangan | nanging Ki Japlak tan keguh | sabên ari mring kalangan ||

6. Ambêkta sawung sayêkti | prandene tan nate kalah | margi pun Muncar sawabe | mangkana sang yaksa Baka | nimbali Ditya Rota | binobot ngupaya sawung | ingkang kathah cacahira ||

7. Mêsat saking ngarsa aji | panggih lan sudarmanira | ngaturkên dhawuhing katong | ngunguning tyas wus anduga | kang dadya karsa nata | mimba mring wisma andulu | taksaka kalih nuju prang ||

8. Cinandhak cinipta dadi | sawung kalih kang sajuga | kulawu cêmêng sukune | têrus lawan cucukira | winastanan pun Sura | balorok satunggalipun | suku cucuk samya krêsna ||

9. Pun Wira namanirèki | nulya angupaya sima | pinudya dadya sawunge | wulu lurik abang (m)branang | lonthèng suku kalihnya | pun Bêncorèng namanipun | Ditya Rota lan namanya ||

10. Sumiwi ngarsa narpati | ngaturkên sawung titiga | sang prabu mundhut jangkêpe | sadaya kang warna-warna | Baèksi tur sandika | dipangganira sang prabu | pinudyamantra wus dadya ||

11. Sawung krêsna ulêsnèki | sinungan nama Gajaksa | nulya nyuwun gaman pupoh | gandhi dadya Widosana | pun Gandhu namanira | gada wido klobot pingul | sinungan sangkur gundhala ||

12. Dhuwung dadya sawung lurik | Panyorèh panêngranira | warastra wido kwaline | sinungan nama pun Sahak | papiling wiring driya | Candhiraras arannipun | puthon dadya wiring jênar ||

13. Jaliwatu namanèki | prabu-yaksa sukarêna | jangkêp sadasa sawunge | nulya iyasa kalangan | anèng ing wukir Arka | kidul praja prênahipun | rinakit lir purantara ||

--- 3 : 123 ---

14. Mangkana sang dayinta ji | nyuwun kanang kalangênan | kang mirit[113] kadi sawunge | dadosa sukaning driya | raka panujèng karsa | nimbali kakalih wiku | praptèng ngarsa dhinawuhan ||

15. Kang dadya pamintèng sori | wiku kalih matur nêmbah | pantêsipun klangênane | prayogi angabên gêmak | lan rabining punggawa | myang pawongan cèthinipun | cinatur wus kalampahan ||

16. Sukarêna pramèswari | sabên ari tansah mênang | lah punika ta purwane | wontênipun ngabên gêmak | sang prabu gya utusan | (m)boyongi Witrita diyu | sinung kamuktèn ing pura ||

17. Prabu Baka pindhah maring | ardi Arka wau tansah | dènnya mong ngabên sawunge | langkung kathah pamênangnya | wadyabala kawudan | Ki Mandangjaplak barundhul | kesah mring talaga Muncar ||

18. Panggih Balabudha warti | bab suwung[114] katur sadaya | Balabudha lon dêlinge | lamun kaya mangkonoa | luhung angadu jalma | mungsuhe isih apêngkuh | (m)bathêthêt angêpung kutha ||

19. Mandangjaplak èsmu ajrih | dahat dènnya anoraga | sang kapi sangêt wêlase | ingagnya kinèn ngupaya | sawung kang wulu krêsna | buntutira mubal pingul | iku kalamun wus angsal ||

20. Pilalanên kang abêcik | lawan jênêngna si Muwar | iku bangkit ngasorake | kabèh jagone yaksendra | dene dununge sata | ana ing Mêrapi gunung | Ki Mandang wus minggah arga ||

21. Praptèng imbanging Marapi | ing Gumulung ranning dhêkah | nulya kampir mring wismane | Buyut Tampura rannira | lagyarsa bêrsih desa | Japlak ingancaran gupuh | kalawan binujakrama ||

22. Ki Buyut awas ningali | kang prapta sêmu sungkawa | pinurih sipêng tamune | ing wanci sirêping jalma | ayam ayun pinragat | raosan lan kancanipun | sawiji kang ulês krêsna ||

23. Buntutira mubal putih | tan rênèng tyas yèn palastra | mung kinarya bêrsih dhukoh | yèn jawata nglilanana | utama mati

--- 3 : 124 ---

aprang | babon mangsuli yèn ingsun | suka lampus kanggo boga ||

24. Babon sulaya lan mami[115] | lah ta sapa ingkang bisa | amurungkên patiningngong[116] | sanggêm asung sukarêna | tinêmpuhkên babaya | mangkana karsèng Dewa Gung | Ki Japlak sinungan wikan ||

25. Saking salu marêpêki | ngintip-intip kandhang ayam | wus cêtha ing pandulune | ayam kang sanggêm babaya | sawung ulêse krêsna | buntutira mubal pingul | tan siwah kadi wasita ||

26. Ki Japlak tatanya aris | èh jago kasaguhanta | kang wus sira wahyakake | apa kêna ingantêpan | dhuh jalma ywa sumêlang | gugunên saujaringsun | eca tyase Kyai Mandang ||

27. Sandayèng[117] tyas mung manawi | Kyai Buyut datan angsal | wangsul maring paturone | gya enjing nulya pamitan | sarwi anyuwun ayam | ulês cêmêng buntut pingul | Ki Buyut mèsêm lingira ||

28. Lah suwawi (n)dika ambil | puniku sawung nanêka | saking ing Mrapi pucake | Ki Japlak kalangkung suka | binopong ponang sata | sarwi awacana arum | dhusun Gumuling[118] punika ||

29. Nama prayogi dènêlih | samangkê dhusun Kajiwan | daruna wurung sawunge | pinragat samangke arja | Buyut manadukara | katêlah lajêng kasêbut | aran ing dhusun Kajiwan ||

30. Mandangjaplak tandya pamit | nèng marga datan winarna | wus sinung aran sawunge | pun Muwar sapraptanira | ing wisma tan kêna sah | lèngkèt agêng trêsnanipun | binêkta byantarèng nata ||

31. Sang nata tatanya aris | saka ngêndi iku Japlak | saking Marapi sang katong | payo kono tatandhingan | kalawan si Gajaksa | Muwar kawon gung ngaluhur | Japlak ajrih yèn mopoa ||

32. Sawung Muwar abibisik | asal sawunge sang nata | sarta ywa sandeyèng tyase | têka ndhèrèka kewala | kakalih uwus tinoya |[119] cul payu Muwar tinutuh | kapilis wus sinadasa ||

--- 3 : 125 ---

33. Muwar malêsnya bêt (n)jiling | pun Gajaksa kapisanan | dadya dirada wangkene | suka kang samya totohan | kang kawon babayaran | sang prabu langkung gêgêtun | dhawuh tinutuh lan Sura ||

34. Mandhangjaplak langkung ajrih | manêmbah sumanggèng karsa | saya agêng totohane | wus tarung Sura sinampar | ing jalu gumalimpang | pêjah dadya naga agung | sawusira babayaran ||

35. Anulya tinandhing malih | kalawan sawung pun Wira | kalangkung rame tarunge | Wira pêjah kapisanan | wangke dadya taksaka | kang kawon bayaran sampun | kasaput ratri bibaran ||

36. Ki Japlak sukanya ngênting | kawonnya mantuk sadaya | pamênange kinuruhke[120] | sapraptanira ing wisma | Muwar sinungga-sungga | ing dalu tansah pitutur | Ki Mandang dahat narima ||

37. Enjingipun sowan malih | lajêng kewala tandhingan | kalawan kagungan katong | pun Pancorèng namanira | tanglêt lawan pun Muwar | Pancorèng sinangga lampus | wangkenipun dados sima ||

38. Anulya tinêtah aglis | lawan pun sangku Gundhala | datan adangu tanglête | Gundhala ginêbag pêjah | wangkenya dadya gada | pinanjêl tandhing pun Gandhu | cul payu rame kalintang ||

39. Gandhu tiwas dadya gandhi | tinêtah malih kalawan | pun Manyorèh tarung rame | pun Manyorèh kapisanan | wangke dadya curiga | anêtah malih sang prabu | sawung nama Candhiraras ||

40. Rame dènnya mangun jurit | Candhiraras pinaranggal | mak sêg dadya warastrane | kabaranang sri narendra | tinêtah lan pun Sabak[121] | langkung rame wus kinabruk | pun Sahak pêjah (n)jêrbabah ||

41. Kuwandane dadya piling | tinêtah malih kalawan | pun Jaliseta namane | kêtogan sagung totohan | rukêt rame tarungnya | Jaliseta wus ingêmbun | mak sêg tan mangga puliya[122] ||

42. Dadya astra puthon rukmi | kèndêl sêraping baskara | sang

--- 3 : 126 ---

prabu kathah kawonne | botoh kathah kawudanan | de kang anut Ki Japlak | ambêntoyong antukipun | wus kalilan abubaran ||

43. Ing ratri sang yaksa aji | dahat dènnira sungkawa | Baèksi tansèng ngarsane | dhinawuhan angupaya | sawung kang ngasorêna | lawan pun Muwar puniku | Baèksi umatur nêmbah ||

44. Bilih sang prabu marêngi | pun Ditya Rota kewala | pinudya dadya sawunge | sang nata kalangkung suka | Ditya Rota pinudya | sakala wus dadya sawung | wulu klawu nama Brama ||

45. Enjing sang prabu miyosi | Ki Japlak wus ingandikan | kalawan (m)bekta sawunge | pun Muwar tandhing lan Brama | kalangkung ramenira | sarosa gantya kapupu | temah Brama kawatgata ||

46. Maripatira kang kering | kawus kabur wus anggeblas | sang Baèksi dupi anon | nututi lampahing sata | tumekèng kidul arga | panggyarsa binêktèng wangsul | nulya na swara kapyarsa ||

47. Baèksi ruwatên aglis | yèn wus nulya agnyanana | amanggon ing tanah kulon | dumunung desa Gadhungan | benjang dadya mulyanya | yèn sirarsa golèk sawung | kang ngasorakên si Muwar ||

48. Mangetana dipun aglis | maranga ing Kêlut arga | pan kono ana wujude | ulês putih lancur krêsna | sêmu saplak lan Muwar | sawung elok bisa muwus | satata kadi manungsa ||

49. Pilutanên ing mamanis | lamun wus sambadèng karsa | jênêngna Gutukmênur-e | Baèksi mituhyèng swara | suta sinidhikara | wus waluya sinung tuduh | kadya wangsit kang kapyarsa ||

50. Ditya Rota wus lumaris | Baèksi wangsul ing pura | prapta ngabyantara katong | matur sawung tan kapanggya | taksih panggah ngupaya | sang prabu lêjar ing kalbu | dhawuh êpur wus bubaran ||

51. Baèksi amit narpati | kalilan anulya mentar | datan cinatur lampahe | wus prapta ing Kêlut arga | nalasak angupaya | tan antara dangu pangguh | mamanising pangupaya ||

--- 3 : 127 ---

205. Dhandhanggula

1. Sawung pêthak lancur mubal langking | kawistara lir manungku puja | Baèksi eram ing tyase | sang wiku makidhupuh | mangênjali mamalating sih | sawung mèsêm sajarwa | linut ing sabda rum | sawusing titi carita | atatanya marang ing rêsi Baèksi | paran gatining karya ||

2. Sang Baèksi matur mamalat sih | saliring rèh tan na kaliwatan | kalamun kaparêng mangke | ing karsa sang linuhung | binêkta mring Prambanan nagri | katur sang natayaksa | myang sinung jujuluk | Gutukmênur Sang Hyang Sata | tan lênggana binopong binêkta aglis | praptèng byantara nata ||

3. Sawung katur (ng)guguk sang yaksa-ji | Mandangjaplak tandya tinimbalan | kinèn ambêkta sawunge | sapraptanirèng ngayun | Muwar mulat sawung narpati | bibisik mring Ki Japlak | sawunge sang prabu | arinira tunggal yayah | samya sang Hyang Indra ingkang asisiwi | wus winêdhar sadaya ||

4. Kang sinung ling ngungun langkung ajrih | wêwah sungkêm maring sawungira | sang prabu parentah age | mring Japlak sawungipun | tinandhingkên lan sawung putih | kagungan sri narendra | sumangga turipun | wus campuh madyèng kalangan | Gutukmênur Muwar pagut ing pangèksi | tan pangling kalihira ||

5. Kawistara sru gitik-ginitik | sajatine pan imbal-wacana | Muwar alon andikane | dhuh yayi kadangingsun | wus alami ingsun-ulati | lagi samangke panggya | matur Gutukmênur | ulun anèng Kêlut arga | yèn mangkono payo yayi padha mulih | kang rayi sru lênggana ||

6. Dadya dangu wawan-winawan ngling | lah ta yayi iki wus antara | ing aprang ngalaha bae | kang kinèn datan purun | matur aris sarèhning mami | sinaènan ing jalma | langkung merang ulun | wontên lukitèng babasan | asih iku timbang wawalêse gêtih | kang raka angandika ||

7. Êmpan papan kang mangkono yayi | dhihin amung walês jrih kewala | pindho pêrih lan panase | têlu wutahing marus | tumrap

--- 3 : 128 ---

ingkang sliranta yayi | maksih tangèh malêsa | wutahing kang marus | dêstun lagya jrih kewala | lah sumangga yèn ulun ngawona isin | sabab ulun wus sagah ||

8. Ngawonakên sawung kang dimurti | darbèkipun Ki Mandangjaplak |[123] kang raka lon andikane | ywa mangkono riningsun | inggih kakang kadi punapi | paran lamun kawuryan | ing jalma kang ngruruh | gya ulun mangejawantah | wus sajarwa atmaja Hyang Endrapati | mèsêm kang raka myarsa ||

9. Kawistara agantya kapilis | alok-alok surak (m)batarêbah | kang samya non sru sukane | amung Ki Mandang kang wruh | wicarane sawung kakalih | dangu awawan-sabda | kongsi mumbul-mumbul | tumitah pucaking arga | amangalèr ngayuh pucaking Marapi | anulya pipisaban[124] ||

10. Ingkang rayi kinèn kantun awit | (n)dumugèkkên èsthining wardaya | raka wangsul kayangane | Muwar mincok wit randhu | Gutukmênur mangetan aglis | anapak jumantara | prapta luhuripun | padhusunan Sokawatya | uning sata èstri mulus wulu putih | Gutukmênur kasmaran ||

11. Cumalorot tumulya ngrakêti | tan saranta pinurwèng asmara | satata ayam carane | sawusnya amonglulut | mibêr kadi nguni tan bangkit | ngunthul sru merang ing tyas | tantara muksa wus | wangsul sarira bathara | pan katêlah ing nguni prapta samangkin | sawung ing Sokawatya ||

12. Nora daya cêpak apêsnèki | gantya kocap kang anèng kalangan | sang prabu utusan age | angruruh Gutukmênur | Mandangjaplak asru nututi | lan Muwar wus kapanggya | nèng pucaking randhu | Ki Mandang mènèk wus pêrak | mangênjali umatur angasih-asih | mugi panujèng karsa ||

13. Kaparênga ulun êmong malih | èh ta Japlak samangke wruhanta | ingsun mring kayangan manèh | amung ta wêkasingsun | raga kita candhinên benjing | lan manèh wêkasingwang | yèn anggawa sawung | ywa aso sor randhuwana | yèn lumaris parêg lan randhu dèn aglis | kang (m)bopong kalurukan[125] ||

--- 3 : 129 ---

14. Sukur sarta yèn kluruk pribadi | yêkti jaya tuntas ing pamêkas | Muwar ngracut sarirane | wangsul kayanganipun | raganing kang sawung tumuli | binêkta mantuk sigra | cinandhi di luhung | katlah nama Candhiraga | kang ngulari Gutukmênur tan kapanggih | Baka langkung sungkawa ||

15. Gya parentah angupaya malih | bên-abênan mrih lipuring driya | punggawa ngaturi age | kaparêng tyasing prabu | ngabên jangkrik myang ngabên miri | pidak mawi dènolah | niku purwanipun | ngabên sawung miri pidak | lawan jangkrik mila sawung kang prayogi | wêdalan arga Mrapya ||

16. Mas Cêbolang miwah catur santri | langkung suka myarsakkên carita | sinambi alèlèh-lèlèh[126] | jênggèlèk lon lingipun | amêmêlas natèng Salêmbi | lêrês nganyut palastra | rumaos pêsipun | labane kurang titika | ing tyas limut kêni rinancanèng ngeblis | satêmah (n)jamah putra ||

17. Pawêlèhe puputra rasêksi | Citrasena puputra wanara | kadiparan ta pêrnahe | pakèwêt kramanipun | Ki Harsana lingira aris | nyumanggakkên ing karsa | mila kula (ng)galur | cariyos sru pados têrang | lawan kenging kaanggo têpa-palupi | lampahan kina-kina ||

18. Amangsuli cariyosing nguni | radyan[127] Bandung wus (n)dungkap diwasa | tansah tanya sudarmane | rinapu datan lipur | wus sajarwa dyah Rarasati | Dyan Bandung duk miyarsa | tanpa pamit ibu | pribadi tandya umêsat | saking puri sapraptanira wanadri | kapanggih Bandawasa ||

19. Aprang rame Bandawasa kuntit | dyan cinandhak arsa pinêjahan | Bandawasa lon ature | gêsangana wong bagus | nama ulun sumanggèng kapti | mêwahana paparab | inguculkên sampun | nêmbah anungkêmi pada | saha matur samangke paduka nami | Dyan Bandung Bandawasa ||

--- 3 : 130 ---

raka lingnya rum | mêdhar ing purwa wasana | ari ngungun wasana sukur ing Widdhi | tandya nêmbang têngara ||

21. Samya inggar kirap wadya Pêngging | gugup prabu yaksa wus miyarsa | Dyan Darmamaya[130] praptane | sinêngguh lajêng lampus | Dyan parentah miyosi jurit | wus campuh rame aprang | Sri Baka umagut | pinapag ing Darmamaya[131] | Radyan Bandung prapta rananggana aglis | Darmamaya[132] cinandhak ||

22. Sangking wingking duk arsa binanting | myarsa swara èh Bandung wruhanta | iku ramanta yêktine | Darmamaya[133] yayahmu | Bandung kagyat sinèlèh ririh | rahap mangraup pada | dhuh wong tuwaningsun | ulun Bandung atmajanta | Radyan Darmamaya[134] gupuh ngrangkul siwi | babo atmajaningwang ||

23. Eyang miwah ibunira kaki | apa padha basuki sadaya | Bandung nêmbah lon ature | inggih sami rahayu | mugi rama ywa walanggalih | pun yaksaprabu Baka | ulun kang umagut | tandya majêng rananggana | wus acampuh lawan raksasa narpati | angêtog kasudiran ||

24. Sèlèh gaman kuwêl ing ngajurit | mila wontên dhusun Kuwêlan rannya |[135] sayah prang sami aripe | milanya wontên dhusun | ing Koripan dènnira jurit | mangidul kang katrajang | lusah-lusah mawut | mila karan dhusun Lusah | lajêng sawur-sinawur mila samangkin | wontên Wêdhi ran desa ||

25. Praptèng kidul Prambanan yaksa-ji | dyan cinandhak pinêtêlkên kisma | amblong trus Laut Kidule | praptèng samangkenipun | dados tlaga Miniyan nami | umbule saking kisma | katon sirahipun | jinênggit remanya têlas | gya binucal mangilèn tibanya têbih | mila na dhusun Ngrema ||

26. Mripat kalih cinuplêk wus kêni | gya binucal ngidul ngilèn mila | wontên dhusun ing Mataèk | purus binêthot gupuh | pan mangilên pambucalnèki | mila wontên ran desa | Pagêlèn puniku | sirah dènêntêpkên kisma | dadosipun samangke ing ardi Gamping | badane lajêng sirna ||

27. Sasirnane Baka narapati | Radyan Bandung gya malêbêt pura |

--- 3 : 131 ---

dyah Jonggrang lawan putrine | pinarak jro kadhatun | Bandung prapta nir tahèng ati | dyan Jonggrang pinarpêgan | linuting pangungrum | sang dyah kawal ing wacana | ababana kalangênan sèwu candhi | sawêngi paripurna ||

28. Radyan Bandung sagah gya umijil | amanêgês ngêningakên cipta | nênêdha mring Pangerane | katrimah pujanipun | candhi dadya sarêng sawêngi | sèwu kirang satunggal | mirêng tiyang nutu | prênahe dhusun Katangga | Bandung kagyat sinêngguh wus bangun enjing | luwar dènnya mumuja ||

29. Aningali dalu dèrèng lingsir | Radyan Bandung lajêng angandika | dak-tatêdha salawase | marang Dewa Linuhung | wong Katangga jalu lan èstri | yèn parawan dadiya | iya prawan sêpuh | jaka dadi jaka tuwa | pan katêlah ngantos dumugi samangkin | parawan jaka tuwa ||

30. Radyan Bandung malbèng pura malih | asung uning Candhi Sèwu dadya | minta sih kalêksanane | patêmbayèng sang ngayu | linunturan sabda mamanis | sang dyah dahat lênggana | kaslêpêk ing ngatur | sigra lumajêng lan putra | Bandung krodba[136] binujung saparannèki | dupi ayun kacandhak ||

31. Sang dyah Jonggrang mêlêng ing sêmadi | nyipta luhung dados sela-tama | jlêg warni arca anggane | èstri astane catur | jangkêp sèwu nama lêstari | cuthêl namung punika | criyose tyang sêpuh | kaol kadwi kalanira | jamanipun karaton ing Majapahit | Brawijaya pamêkas ||

32. Ingkang damêl namanipun sami | inggih Bandung atmajaning ngajar | saking pinuja dadose | rampung sami sadalu | lampahane mèmpêr ing ngarsi | punapi linajêngna | Mas Cêbolang matur | sampun samantên kewala | sakalangkung gung-gunging panuwunmami | rèhning wus wanci pajar ||

33. Kalilana ulun minta pamit | (n)dumungèkkên[137] lampah saha miyat | tlaga myang patilasane | Sri Baka yaksaprabu | Ki Harsana lingira aris | bagus (m)bok-jêngandika | lah punika sampun | klêthêkan yun (ng)godog wedang | prayogine ingêntosan sawatawis | sêdhêng pajaring surya ||

--- 3 : 132 ---

34. Mas Cêbolang (n)dhêku lingira ris | adhuh kyai ywa cuwèng wardaya | rèhning (m)bujêng sakecane | ing lampah milanipun | ulun (m)botên mawi ngêntosi | pasihan sasarapan | kyai wisma manthuk | rèhning dèrèng samya wikan | prênahipun ingkang badhe dèntingali | kula ngatêr ing lampah ||

35. Sru sukèng tyas Cêbolang (ng)gugahi | mring santrine kang misih anendra | wus samêkta sadayane | mintar saking ing dhusun | Ki Harsana kang anèng ngarsi | byar praptèng pèrèng dhêkah | Miniyan jinujug | sawusira myat talaga | laju miyat tilas kadhaton yaksa-ji | nagri ing Parambanan ||

36. Wusing miyat Cêbolang lingnya ris | kyai ulun nyuwun sarêrêpan[138] | Kajoran pundi prênahe | Harsana lingira rum | ngalèr ngetan saking ing ngriki | manawi wontên krajan | anggamêng lir mêndhung | ngêngrêng labête kanggenan | ngulama di kakasihipun narpati | (n)Jêng Sultan Ngèksiganda ||

37. Sampun ênggèr samyandum basuki | sasalaman gantya jawat tangan | Cêbolang laju lampahe | Cêbolang myating dhusun | sing mandrawa kawuryan asri | pring wulung gêng-gêng papak | papagêring dhusun | kalapane abên papah | turut pinggir jroning pagêr tharik-tharik | we mili wêning numpang ||

38. Sabin blêbêg kumêmping ngubêningi |[139] anaracak bêntêt lêma-lêma | têgal kalawan sêtrènne | otèk jèpèn myang jagung | canthèl wijèn gudhe kaspèi | katela dhudha-nginang | sêmangka bêstêru | ceme timun myang dhêkêman | lombok terong kacang pêndhêm kacang ruji | buncis kara mawarna ||

39. Samya nêdhêng woh sadaya (n)dadi | ascaryambêg sadaya kang miyat | baya ta iki bêrkahe | ngulama mukmin luhung | kinasihan kang murbèng gaib | sudibya martotama | têntrêm tyas rahayu | anyawabi samubarang | lagi anon kitrine wus martandhani[140] | kinacèk ing sasama ||

--- 3 : 133 ---

Ngabdulmartaka ||

41. Lagya ayun ngambil toyastuti | miyat ana dhatêngan lêlima | nèng plataran masjid gêdhe | nulya pinaran gupuh | sasalaman tatanya aris | kula anilakrama | dhumatêng mas-putu | lah sintên ingkang sinambat | miwah asli tanapi sinêdyèng galih | Salisir nêmbe miyat ||

206. Salisir

1. Mas Cêbolang lon lingira | kawula santri balaka | saking Kêdhu Margaima | pun Cêbolang nama kula ||

2. Rencang sakawan punika | pun Nurwitri Ki Saloka | Palakarti Kartipala | pramila kadara-dara ||

3. Wit kasok karoban warta | ngambar lir wrêksa candhana | (n)Jêng Pangran ingkang minulya | parab Panêmbahan Rama ||

4. Manawi pinudyèng karsa | ulun badhe ngèstupada | nyuwun barkah sang minulya | panyirêping mudha harda ||

5. Ki naib dupi miyarsa | sukèng tyas alon wacana | puniku langkung utama | ing benjing-enjing kewala ||

6. Kula ingkang angaturna | mangke dalu kaparênga | sipêng ing wismakawula | bilih sampun bakda Ngisa ||

7. Sadayane kula bêkta | Cêbolang sumanggèng karsa | sawusnya wulu anulya | minggah masjid Alahuma ||

8. Santri gêng alit kacaryan | marang kang nêmbe kawuryan | Mas Cêbolang nulya adan | tan sarêng Mahrib sunatan ||

9. Manjing ing wêktu Mahribi | Ki Nurwitri kang ngamadi[142] | kaliye[143] swarane adi | kasmaran ingkang miyarsi ||

10. Mahrib tumêkane Ngisa | kang ngimani Ki Martaka | paragat sasunatira | pupujiyan mawa donga ||

11. Bakda donga sasalaman | santri gung alit bubaran | samya mantuk sowang-sowangan |[144] myang lagon puji-pijiyan[145] ||

12. Allah Nabi palu alim | Allah Nabi palu alim | Allah Nabiya nabebe | ya Nabi Nabi Muhkamad ||

--- 3 : 134 ---

13. Iya iman taohid-i | iya iman taohid-i | ya makripat ya Islami | ya makripat ya Islami ||

14. Ya Ibrahim kalilolah | Ya Ibrahim kalilolah | ya Muhkamat kabibulah | ya Muhkamat kabibulah ||

15. Iya Musa kalamolah | iya Musa kalamolah | ya Umisa ya rohollah | ya Umisa ya rohollah ||

16. Iya Adam Abubasan | iya Adam Abubasan | ya Muhkamad Arbu Arwan | ya Muhkamad Arbu Arwan ||

17. Nahên kimas sarowangnya | kerit kimas Ngabdultaka | sapraptanira ing wisma | pinarnah salu pandhapa ||

18. Ki Ngabdul malêbèng wisma | rubiyah lah sudhiyaa | sugata saananira | nanging kang rada misrama ||

19. Aku katamuan santri | lilima nanging priyayi | kang siji amêrakati | pantês darahing têtèki ||

20. Nyi wisma matur sandika | wus samêkta sadayanya | ki wisma maring pandhapa | myang ngirit sasêgahira ||

21. Wedang ronning kanang kahwa | linalapan gêndhis klapa | nyamikan bêntul binêsta | gorengan linjik katela ||

22. Sumangga (ng)gèr sawontênnya | sasêgahe kaum desa | tartamtu botên misrama | muhung panambaking lapa ||

23. Kang sinung ngling samya (n)dhêku | sasêgahira lumintu | nulya lumados kang bucu | magana sêdhêp kang bumbu ||

24. Sate gule ulam menda | majêr kathah gajihira | samya angêt sadayanya | sambêl lalaban mawarna ||

25. Suwawi (ng)gèr awawanting | bucu gya tinrapan lading | dèniris tigan gumlinting | samya kokoh gule kambing ||

26. Nutug dènnira abukti | cinarikan sadayèki | wowohan lumadyèng ngarsi | dhuku kêpêl lan kêcapi ||

27. Cêmêngipun alus lumêr | raosipun anglêg sêgêr | kang katêmbèn uning (n)jêngêr | wus samya nêdha anglênyêr ||

28. Nutug anadhah wowohan | tamunira binejanan | prayogine sasareyan | punapa alêlênggahan ||

--- 3 : 135 ---

29. Mas Cêbolang aturira | tilêman mangke kewala | ki wisma manadukara | angêmong mring tamunira ||

30. Ki wisma ngling bilih karsa | sambèn maos sawontênnya | sêrat kang mawa surasa | dènmirêngakên sakeca ||

31. Cêbolang mangayubagya | ki wisma ngambil nawala | kakang Nurwitri kewala | payo kakang lêkasana ||

32. Ki Nurwitri wus atampi | srat pegon Suluk Hartati | mêdharkên rahsa sajati | buka Pangkur têmbangnèki ||

207. Pangkur

1. Ki Hartati mêdhar sabda | sadurunge kaki sira dumadi | anèng pundi dunungipun | yêktine saking ora | bapa biyung dadi lantaran tumuwuh | tan nêdya yoga mring sira | mung nêkakkên hardèng kapti ||

2. Tibaning kang rahsa mulya | nèng manikêm urip lawan pribadi | bundêr samrica binubut | kumêdut salaminya | sumrambah ing ngangga bisa dadi wujud | bayi lair sing wêtêngan | dadi manungsa sajati ||

3. Sadurunge pancadriya | pamiyarsa pangganda lan pangèksi | pangucap lawan cipta-nung | nanging durung tetela | awit durung kadunungan rahsa tuhu | ri wusnyantuk rahsa tama | mundhak-mundhak sabên ari ||

4. Nganti prapta ing diwasa | pancadriya jumênêng lawan titi | bisa angambu angrungu | wêruh lawan pangucap | tampa saka Isbatu-jait liripun | yèku warah saking liyan | mula jimatun wus tampi ||

5. Aran têtêp tinêtêpan | luwih elok dayaning sanubari | beda-beda ciptanipun | kang aran joharngalam | lamun sira nyipta barang kang durung wruh | joharparid lamun sira | nyipta barang kang wus uning ||

--- 3 : 136 ---

6. Lawan Datu-maolana | lamun sira nyipta angganta kaki | pininta mlaku lan lungguh | anèng panggonan liyan | sakêclapan ing kene sayêkti suwung | katon ngalih anèng kana | byaring tyas wus krasa ngalih ||

7. Jêbèng padha piyarsakna | ingsun karya gita pralambang jati | supadi nênangi sagung | kang dahat punggung-mudha | purwaning kang pralambang mangkya winuwus | isining kang wuluh wungwang | suwung obah kênèng angin ||

8. Tapaking kuntul anglayang | manuk mibêr muluk ngungkuli langit | kalawan gigiring punglu | kuda ngrap ing pandêngan | wêkasane langit lan jaladri agung | tanggal pisan kapurnaman | sêntèg pisan anigasi ||

9. Kabèh dayaning budaya | anganakkên cipta lan siring ati | pinindha na watêsipun | lan ana tilasira | apadene kinira sapisan tundhuk | kalawan pancêring nala | rampunge (m)babarpisani ||

10. Pralambang bumi pinêtak | duhkitèng tyas lumèngkèt tan ngindhani | kanang pawana tiniyup | yèku bantêring manah | ciptèng nala lumaku rosaning bayu | amèt gêni adêdamar | wong ngangsu pikulan warih ||

11. Yèku padhanging tyas tama | gung ngupadi undhaking kawruhnèki | atanapi banyu kinum | [...] |[146] angungkuli adhême kang tirta salju | dahana murub binakar | ya iku panasing ati ||

12. Luwih panasing dahana | lan srêngenge pine padhanging ati | sumêblak nora kabêndung | dening ima manampak | lawan malih pralambang galihing kangkung | iku hawa datan obah | ngêndhêm sajroning ginaib ||

13. Susuh angin ngêndi (ng)gènnya | upadinên ing dalil Kur'an muni | wa ladahu wa karibun | min kabaril wa rita | Gusti Allah rarakêtan dunungipun | lan rahsa nikmat mupangat | anèng (ng)gon rahsa winadi ||

14. Kusuma anjrah ing tawang | pindha kumbang angajap talèng sêpi | iku tirtaning kêmumu | lamun têdhuh kawuryan | lir angganing kapuk kataman ing banyu | mratani madyaning jagad | rasakna tumêkèng ati ||

--- 3 : 137 ---

15. Sambunge kang wus kawêdhar | sinukarta rinambahakên malih | kodhok ngêmuli lèngipun | raga mangka canthuka | anèng ngêrong yèku nyawa isbatipun | karsane kang karya gita | raga angêmuli urip ||

16. Kang rangka manjing curiga | munggèng jiwa isbate punang ragi | yèku anglungguhi suwung | mangka lamun supêna | antuk jaman sayêktine nora mêtu | upama bisa umahya | murut marang têpêt sukci ||

17. Randhu-alas nut sèmbukan | randhu-alas isbate punang ragi | sèmbukan nyawa liripun | kalamun raganira | pisah lawan jiwanta sayêkti layu | bali marang ananira | yèku sampurnaning pati ||

18. Ana manuk bango buthak | lamun ngêndhog nèng ngênthak-ênthak sêpi | dene kalamun jinupuk | juga obah sadaya | kang kadyèku awang-awang uwung-uwung | kang dinumuk nora kêna | anèng jagad anglimputi ||

19. Suwunge amêngku ana | kang winêngku udara lawan angin | udara nora lumaku | angin katon lumampah | angin saka kasorotan Sang Hyang Bayu | bisa nangèkakên panas | udara obah dadya ngin ||

20. Cublak suwêng suwêngira | sigêlèntèr mambu ketundhung[147] mundhing | êmpak-êmpong lira-liru | iyèku swasananta | mlêbu mêtu ingaranan lira-liru | ing suwung kang mêngku ana | mungguh sajroning ngaurip ||

21. Cebol arsa (ng)gayuh lintang | jalma lumpuh bisa ngidêri bumi | angên-angên jatinipun | lan manèh ingkang wisma | kang tan mambu gagaman apa liripun | iyèku ciptaning manah | nganakkên rupaning panti ||

22. Beda ingkang aran wisma | dudu wisma yêktine suwungnèki | lawan malih suwalipun | êndi guru sanyata | tan lyan angin-anginira wit amêngku | pangadilan amongraga | jaksa patih pangulu ji ||

23. Lan manèh ki bale-atma | êmoh lara kalawan êmoh mati | mangka raga kang katêmpuh | kêna ing lara pêjah | marma kaki

--- 3 : 138 ---

dènawas tibaning sêmu | nanggulang karsa murbèngrat | wit raganta kang nglakoni ||

24. Anadene kang udara | jagat gêdhe kalawan jagat cilik | yakti tan na bedanipun | napas mêtu ing grana | nupus mêtu tutuk abab yêktinipun | tanapas mêtu ing karna | anpas ing netra umijil ||

25. Anpussakum mêtyèng raga | rênggangane kanang swanita mijil | wuta duduh[148] marga tuhu | pangambu antuk ganda | katampan ing ati wêruh dunungipun | sinidikkên datan cidra | yêkti gandaning mamanis ||

26. Kang aran talining gêsang | swasananta tan kandhêg rina wêngi | tanpa pakon lampahipun | iyèku aran nyawa | balik sapa iya ingkang ngajak turu | lawan ingkang ngajak gêsang | tunggale kang ngajak mati ||

27. Sapa kang karya ambêgan | wit udara mênêng datan lumaris | obahe iku kêtundhung | dening maujud liyan | iya iku tunggale kang ngajak lampus | nêbut ênênging udara | dadyambêkan manjing mijil ||

28. Lira-liru tan apêgat | tuhu manjing Allah wêdalirèki | apan Daim arannipun | puji tan kênèng pêgat | cêdhak lawan susuh angin dunungipun | yèku marga parapatan | kumpuling rahsa sakalir ||

29. Sigêg ing pamaosira | pangkur barang tumbuk rarasing gêndhing | têtangga èstri myang jalu | ingkang samya miyarsa | sru karênan kang radi têbih angruruh | labêt katêmbèn miyarsa | swara rum amuluh rujit ||

30. Lawan lagu jroning praja | titih cêtha rèntès tatas dumêling | kathah kang samyarsa (n)dulu | marang kang darbe swara | ana kandhêg ing plataran ana laju | mring (n)dhapa tumut linggihan | èstri jalu maring panti ||

31. Panglocitaning wardaya | timbang têmên swara lan warnanèki | ki santri dhasare bagus | bêsuse manut sarak | ana ingkang kawêtu pangalêmipun | rencange nambungi sabda | iku durung animbangi ||

--- 3 : 139 ---

32. Lawan kae ingkang ana | lore cakêt kang (ng)gigit jambe wangi | e e iya kalah bagus | lawan kalah guwaya | mau sore adan ana masjid agung | swara rum rênyah ngumandhang | cèngkêt-cèngkêt amantêsi ||

33. Sing maca iku kang kamad[149] | ora bêsus lagune anyantrèni | nahan pra dyah kèh kayungyun | mumuji lêstarinya | nèng Kajoran dumadya kêmbanging kidung | wus kèndêl dènnira maca | kang miyat wus samya mulih ||

34. Mas Cêbolang lon lingira | ulun uning Sêrat Suluk Hartati | dèrèng mêningi satuhu | ingkang kados punika | sintên ingkang mêdharkên suraosipun | ênggèr ing saèstunira | inggih Panêmbahan ngriki ||

35. Manthuk-manthuk Mas Cêbolang | e lah kados murad raosnya mathis | kalamun dèrèng linuhung | sok kaduk kadhang kirang | sanès ingkang kula aturkên puniku | wontên ciri etang Bangas | lawan etange kang ari ||

36. Winastanan dintên gêsang | dintên sêdhêng kalawan dintên lalis | kadiparan etangipun | sawêg nêmbe punika | ulun uning etangan kadi puniku | ki wisma mèsêm lingira | sêkar Lonthange gumanti ||

1	Kurang satu suku kata: sinarêngana puniku. (kembali) Kurang satu suku kata: sinarêngana puniku.
2	prana. (kembali) prana.
3	Biasanya guru lagu a: mangkana. (kembali) Biasanya guru lagu a: mangkana.
4	Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu e(o): harda sêrêngé driyané. (kembali) Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu e(o): harda sêrêngé driyané.
5	Biasanya guru lagu e(o): wêroh. (kembali) Biasanya guru lagu e(o): wêroh.
6	Lebih satu suku kata: 7a. (kembali) Lebih satu suku kata: 7a.
7	anitahkên. (kembali) anitahkên.
8	Lebih satu suku kata: 8a[∗]. Pada asli, kata "jalma" masuk gatra berikutnya, yang kemudian menjadi lebih dua suku kata. (kembali) Lebih satu suku kata: 8a[∗]. Pada asli, kata "jalma" masuk gatra berikutnya, yang kemudian menjadi lebih dua suku kata.
9	(n)dhingini. (kembali) (n)dhingini.
10	§ Prayoginipun \| apulang-asmara \|. (kembali) § Prayoginipun \| apulang-asmara \|.
11	solah. (kembali) solah.
12	sésuk. (kembali) sésuk.
13	ketib. (kembali) ketib.
14	§ Prayoginipun \| sambékalané \|. (kembali) § Prayoginipun \| sambékalané \|.
15	nambut karya. (kembali) nambut karya.
16	dèn anggep. (kembali) dèn anggep.
17	sarirané. (kembali) sarirané.
18	mutihan. (kembali) mutihan.
19	Kurang satu suku kata: 11i. (kembali) Kurang satu suku kata: 11i.
20	Lebih satu suku kata: 8a. (kembali) Lebih satu suku kata: 8a.
21	Dyah (dan di tempat lain). (kembali) Dyah (dan di tempat lain).
22	nganti. (kembali) nganti.
23	§ Prayoginipun \| amirib \| = mèmper. (kembali) § Prayoginipun \| amirib \| = mèmper.
24	Kurang satu suku kata: déné lagi amiyarsa pawarti. (kembali) Kurang satu suku kata: déné lagi amiyarsa pawarti.
25	Lebih satu suku kata: 7a. (kembali) Lebih satu suku kata: 7a.
26	puruhita. (kembali) puruhita.
27	ayam wana. (kembali) ayam wana.
28	§ Prayoginipun \| andèknéya \|. (kembali) § Prayoginipun \| andèknéya \|.
29	sapa. (kembali) sapa.
30	§ Prayoginipun \| ta griyanira \|. (kembali) § Prayoginipun \| ta griyanira \|.
31	Ki. (kembali) Ki.
32	Lurah. (kembali) Lurah.
33	Kurang satu suku kata: nyambêlèha pitik cêmani kang dhara. (kembali) Kurang satu suku kata: nyambêlèha pitik cêmani kang dhara.
34	atut wuri. (kembali) atut wuri.
35	wétan. (kembali) wétan.
36	ascarya(m)beg. (kembali) ascarya(m)beg.
37	gothaka trus. (kembali) gothaka trus.
38	Kurang satu suku kata: Nurwitri kiraku pupujan sadarum. (kembali) Kurang satu suku kata: Nurwitri kiraku pupujan sadarum.
39	tatané. (kembali) tatané.
40	ajengnèki. (kembali) ajengnèki.
41	lir péndah. (kembali) lir péndah.
42	Biasanya guru lagu u: astanirèku. (kembali) Biasanya guru lagu u: astanirèku.
43	Kurang satu gatra 7i: sarasah sarta mawi (berdasarkan sumber dari koleksi Jurusan Sastra Daerah UNS). (kembali) Kurang satu gatra 7i: sarasah sarta mawi (berdasarkan sumber dari koleksi Jurusan Sastra Daerah UNS).
44	katrimané. (kembali) katrimané.
45	Kurang satu suku kata: saèstu kula aturi. (kembali) Kurang satu suku kata: saèstu kula aturi.
46	§ Prayoginipun \| lèyèh-lèyèh \| = ngaso tetileman. (kembali) § Prayoginipun \| lèyèh-lèyèh \| = ngaso tetileman.
47	§ Prayoginipun \| rapuh \| = sayah sanget. (kembali) § Prayoginipun \| rapuh \| = sayah sanget.
48	§ Prayoginipun \| lèyèh-lèyèh \|. (kembali) § Prayoginipun \| lèyèh-lèyèh \|.
49	Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu i: angundurkên dhaharaning. (kembali) Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu i: angundurkên dhaharaning.
50	Lebih satu suku kata: glis ginanti anduduk sunggata nadhah. (kembali) Lebih satu suku kata: glis ginanti anduduk sunggata nadhah.
51	Variasi dari nama tembang: Mêgatruh. (kembali) Variasi dari nama tembang: Mêgatruh.
52	Biasanya guru lagu o: lunggoh. (kembali) Biasanya guru lagu o: lunggoh.
53	§ Prayoginipun \| seduwa \|. (kembali) § Prayoginipun \| seduwa \|.
54	palugon. (kembali) palugon.
55	Saweg. (kembali) Saweg.
56	linurukkên. (kembali) linurukkên.
57	mangkya. (kembali) mangkya.
58	§ Prayoginipun \| mangastuti \|. (kembali) § Prayoginipun \| mangastuti \|.
59	§ Prayoginipun \| wiyadi \| = sedhih. (kembali) § Prayoginipun \| wiyadi \| = sedhih.
60	Kurang satu suku kata: Ngling malih sang abagus. (kembali) Kurang satu suku kata: Ngling malih sang abagus.
61	§ Prayoginipun \| Kasimpar \| kados ingkang kasbut pada 25 lan 26 ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Kasimpar \| kados ingkang kasbut pada 25 lan 26 ing ngajeng.
62	samana. (kembali) samana.
63	Kurang satu suku kata: 8a. (kembali) Kurang satu suku kata: 8a.
64	warna. (kembali) warna.
65	tanpa. (kembali) tanpa.
66	Darmamoha. (kembali) Darmamoha.
67	§ Prayoginipun \| aradan \| = sesakit. (kembali) § Prayoginipun \| aradan \| = sesakit.
68	§ Prayoginipun \| ginumatèn \| saking gumati. (kembali) § Prayoginipun \| ginumatèn \| saking gumati.
69	Kurang satu gatra: 8a. (kembali) Kurang satu gatra: 8a.
70	Kurang dua gatra: 8u. (kembali) Kurang dua gatra: 8u.
71	Lebih satu suku kata: paksi mprit panitikipun. (kembali) Lebih satu suku kata: paksi mprit panitikipun.
72	§ Prayoginipun \| nembah matur rèh dinuta \|. (kembali) § Prayoginipun \| nembah matur rèh dinuta \|.
73	kumambang. (kembali) kumambang.
74	§ Prayoginipun \| wahyu \|. (kembali) § Prayoginipun \| wahyu \|.
75	Kurang satu suku kata: Purwa praptaning wasana. (kembali) Kurang satu suku kata: Purwa praptaning wasana.
76	miyarsa. (kembali) miyarsa.
77	Kurang satu suku kata: tur uning ring sang aprabu. (kembali) Kurang satu suku kata: tur uning ring sang aprabu.
78	§ Prayoginipun \| pacak \|. (kembali) § Prayoginipun \| pacak \|.
79	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng.
80	Biasanya guru lagu u: nyirnakaken rupi saguh. (kembali) Biasanya guru lagu u: nyirnakaken rupi saguh.
81	Parangmuka. (kembali) Parangmuka.
82	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng.
83	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
84	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
85	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
86	samana. (kembali) samana.
87	Kurang satu suku kata : Ingaturan Sang Sri Prabu Dipanata. (kembali) Kurang satu suku kata : Ingaturan Sang Sri Prabu Dipanata.
88	Kurang satu suku kata: wuryaning kang taksih yoga. (kembali) Kurang satu suku kata: wuryaning kang taksih yoga.
89	Lebih satu suku kata: mung siji mantumu pan wus tamtu. (kembali) Lebih satu suku kata: mung siji mantumu pan wus tamtu.
90	raka-ji. (kembali) raka-ji.
91	§ Prayoginipun \| (m)bok mantu \| = Rarasati, putrinipun Sri Pengging. (kembali) § Prayoginipun \| (m)bok mantu \| = Rarasati, putrinipun Sri Pengging.
92	§ Prayoginipun \| marwata \|. (kembali) § Prayoginipun \| marwata \|.
93	§ Prayoginipun \| anggranuhi \| = motha-motha. (kembali) § Prayoginipun \| anggranuhi \| = motha-motha.
94	§ Prayoginipun \| gupoh \|. (kembali) § Prayoginipun \| gupoh \|.
95	Kurang satu gatra: 7a. (kembali) Kurang satu gatra: 7a.
96	rob. (kembali) rob.
97	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng.
98	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng.
99	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng.
100	Lebih satu suku kata: 7a. (kembali) Lebih satu suku kata: 7a.
101	Lebih satu suku kata: 7a. (kembali) Lebih satu suku kata: 7a.
102	rob. (kembali) rob.
103	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng.
104	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng.
105	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados ing ngajeng.
106	Biasanya guru lagu i: Darmamohi. (kembali) Biasanya guru lagu i: Darmamohi.
107	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados kasbut ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados kasbut ngajeng.
108	winisésèstu. (kembali) winisésèstu.
109	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados kasbut ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados kasbut ngajeng.
110	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
111	Biasanya guru lagu a: lêlêmbat. (kembali) Biasanya guru lagu a: lêlêmbat.
112	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
113	§ Prayoginipun \| mirib \| = mèmper. (kembali) § Prayoginipun \| mirib \| = mèmper.
114	sawung = jago. (kembali) sawung = jago.
115	§ Prayoginipun \| swami \| = bojo. (kembali) § Prayoginipun \| swami \| = bojo.
116	patiningong. (kembali) patiningong.
117	Sandéyèng. (kembali) Sandéyèng.
118	§ Prayoginipun \| Gumulung \| kados kasbut ing pada 21 ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Gumulung \| kados kasbut ing pada 21 ngajeng.
119	Lebih satu suku kata: 7a. (kembali) Lebih satu suku kata: 7a.
120	Teks asli ada tanda tanya (?) pada akhir kata ini. (kembali) Teks asli ada tanda tanya (?) pada akhir kata ini.
121	Sahak. (kembali) Sahak.
122	puliha. (kembali) puliha.
123	§ Prayoginipun \| Kaki Mandangjaplak \| supados jangkêp guruwilanganipun. (kembali) § Prayoginipun \| Kaki Mandangjaplak \| supados jangkêp guruwilanganipun.
124	pipisahan. (kembali) pipisahan.
125	§ Prayoginipun \| kaluruka \|. (kembali) § Prayoginipun \| kaluruka \|.
126	§ Prayoginipun \| alèyèh-lèyèh \|. (kembali) § Prayoginipun \| alèyèh-lèyèh \|.
127	Radyan. (kembali) Radyan.
128	Biasanya guru lagu a: winarna. (kembali) Biasanya guru lagu a: winarna.
129	§ Prayoginipun \| Damarmaya \| kados kasbut ing ngajeng. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \| kados kasbut ing ngajeng.
130	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
131	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
132	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
133	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
134	§ Prayoginipun \| Damarmaya \|. (kembali) § Prayoginipun \| Damarmaya \|.
135	Lebih satu suku kata: mila wontên dhusun Kwêlan rannya. (kembali) Lebih satu suku kata: mila wontên dhusun Kwêlan rannya.
136	krodha. (kembali) krodha.
137	(n)dumugèkken. (kembali) (n)dumugèkken.
138	sasêrêpan. (kembali) sasêrêpan.
139	Lebih satu suku kata: Sabin blêbêg kumêmping ngubêngi. (kembali) Lebih satu suku kata: Sabin blêbêg kumêmping ngubêngi.
140	mratandhani. (kembali) mratandhani.
141	Ngajengaken. (kembali) Ngajengaken.
142	§ Prayoginipun \| ngamati \| = maos qomat. (kembali) § Prayoginipun \| ngamati \| = maos qomat.
143	kalihé. (kembali) kalihé.
144	Lebih satu suku kata: samya mantuk sowang - sowang. (kembali) Lebih satu suku kata: samya mantuk sowang - sowang.
145	puji-pujian. (kembali) puji-pujian.
146	Kurang satu gatra: 7a. (kembali) Kurang satu gatra: 7a.
147	ketundhung. (kembali) ketundhung.
148	§ Prayoginipun \| tuduh \|. (kembali) § Prayoginipun \| tuduh \|.
149	§ Prayoginipun \| kamat \|. (kembali) § Prayoginipun \| kamat \|.

Penanggalan

Leksikon

Telusuri