Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 224–238)
| 1. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 001–023). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 2. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 024–039). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 3. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 040–057). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 4. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 058–073). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 5. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 074–087). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 6. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 088–107). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 7. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 108–125). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 8. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 126–142). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 9. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 143–158). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 10. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 159–174). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 11. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 175–190). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 12. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 191–207). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 13. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 208–223). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 14. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 224–238). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 15. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 239–256). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 16. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 257–272). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 17. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 273–281). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 18. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 282–293). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 19. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 294–308). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 20. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 309–321). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 21. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 321–332). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 22. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 333–349). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 23. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 350–352). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 24. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 353–355). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 25. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 356). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 26. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 357–358). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 27. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 359–361). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 28. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 362–364). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 29. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 365–367). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 30. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 368–372). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 31. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 373–376). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 32. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 377–382). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 33. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 383–384). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 34. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 385–388). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 35. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 389–403). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 36. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 404–427). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 37. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 428–443). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 38. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 444–456). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 39. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 457–477). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 40. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 478–506). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 41. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 507–526). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 42. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 527–547). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 43. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 548–567). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 44. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 568–583). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 45. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 584–599). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 46. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 600–607). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 47. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 608–614). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 48. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 615–618). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 49. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 619–626). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 50. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 627–637). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 51. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 638–651). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 52. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 652–665). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 53. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 666–671). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 54. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 672–678). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 55. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 679–690). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 56. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 691–694). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 57. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 695–703). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 58. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 704–707). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 59. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 708). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
| 60. | Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 709–722). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
224. Pangkur
1. Cocak kuthilang kapodhang | kacêr punglor sikatan lan srigunting | jalak-urèn jalak-pênyu | dlèdukan salindhitan | bèthèt dêruk sêpahan putêr dêrkuku | bêkikèring ayamwana | bêrkutut manggung rêspati ||
2. Mèh rahina masêmu bang | Ki Dikara prapta palanggrongnèki | nyangking kahwa myang (ng)gonnipun | kalawan ayamwana |
--- 3 : 209 ---
èstri madhêp wayah kumanggang kang jalu | kalawan sakrênêng tigan | satawana kang cêmani ||
3. Kahwa jalu tinja-luwak | gya ginorèng sangan wus mambêt gurih | wêtahan datan binubut | nulya kinarya wedang | gêndhis arèn bêrsih kuning ganda arum | linalapakên kewala | sarapan tigan cêmani ||
4. Mêntahan mung ingkang jênar | inguntalan sarêm palêtuk bêrsih | anuntumkên angga rapuh | kêngkêng mathêngthêng kuwat | dènnya samya sarapan langkung pikantuk | ki wisma nglajêngkên kojah | sambêtipun wau ratri ||
5. Nêgor kajêng jati ingkang | badhe sae awèt anggènnirèki | kêdah katêrês rumuhun | panêrês prênahira | nèng pok kang wit kintên-kintên longkangipun | tiga utawi sakawan | kaki saking sitinèki ||
6. Binacoka temu-gêlang[1] | wiwit kulit dumugi warni abrit | gya (ng)gègrègi êronnipun | saha lajêng galinggang | yèn wus wontên sataun panêrêsipun | kenging tinêgor jalaran | wus garing tan nguciwani ||
7. Rêbahing panêgorira | kaangkaha rêbah mangalèr tuwin | mangilèn sartane sampun | dhawah ing kajêng ingkang | taksih gêsang kasangsang sasaminipun | kantêp sapanunggilannya | kang dadya tampikan ngarsi ||
8. Tingkah amrih sumêrêpa | dhawahipun pucuking kajêng nênggih | kang yun dènrêbahkên wau | nangguh ing wanci enjang | utawine wanci sontên ingkang jumbuh | wayangan sami wujud lan | panjangipun ingkang uwit ||
9. Upami kalêbêt ingkang | panjangipun gangsal kaki mandhiri | mangka wawayangannipun | ingukur ugi gangsal | pan wayanganing kajêng ingkang kinayun | rinêbahkên kaukura | sapintên panjangirèki ||
10. Yèku badhe ukurannya | saking bongkot dhawah ing pucuknèki | pratikêl makatên wau | ugi tumrap kinarya | nêpsir panjang cêlaking kajêng kang ayun | kangge dandosanning wisma | kadi ta upaminèki ||
--- 3 : 210 ---
11. Badhe dipun angge saka | ingkang panjangipun dwidasa kaki | manawi wayangan wau | wontên utawi langkah | saking kalihdasa kaki èstunipun | badhe cêkap kangge saka | panjang kalihdasa kaki ||
12. Wondene panêpsirira | gênging pucuk ugi kenging kapirid | saking gênging bongkotipun | upami kajêng ingkang | nênêm kaki ubêngipun bongkot wau | mangka wiyaring wayangan | namung wontên kalih kaki ||
13. Pucuking[2] kang wawayangan | pan ingukur wiyar wontên sakaki | wus tamtu agênging pucuk | tigang kaki ubêngnya | panêpsir kang makatên ing adatipun | inggih asring tuna-dungkap | nanging amung sawatawis ||
14. Pangangkah dhawahing wrêksa | mrih sagêda prayogi dhawahnèki | kêdah pinarnahkên dunung | sêlaning kajêng gêsang | sinrapatna pang alit-alit pikantuk | supados ywa nêmah rêmak | gêtêm kantêp tibèng siti ||
15. Saupami ing pangangkah | rinêbahkên mangalèr dhawahnèki | ingkang êlèr miwah kidul | ginêthak myang kapacal | ingkang êlèr ing ngandhap panggêthakipun | låbêtnya kalih bageyam[3] | kidul sabageyan naming ||
16. Bêngganging gêthakan ngandhap | lawan nginggil sarta ing nginggilnèki | pamacal tamtu miturut | agêng aliting wrêksa | saupami samangsa agêngipun |[4] bêngganging nginggil lan ngandhap | tinartamtu mung sakaki ||
17. Ing nginggil pamacalira | timartamtu[5] amung sakawan kaki | manawi gêngnya saprangkul | bêngganging nginggil ngandhap | apas[6] namung saprapat kaki wus cukup | de ing nginggil pamacalnya | satunggal satêngah kaki ||
18. Sanadyan wrêksa kang arsa | rinêbahkên mangidul dhoyongnèki | yèn patrap lir ngajêng wau | tamtu ngalèr rêbahnya | Mas Cêbolang tatanya wiwijangipun | kang winastan gêthak pacal | Ki Dikara lingira ris ||
19. Anggêthaki ngêthok ingkang | botên ngantos tugêl rêbah kang uwit | dene kapacal puniku | sanginggiling gêthakan | dipun
--- 3 : 211 ---
pêrang amancas kakruwêg gathuk | têpang kalayan gêthakan | kadi warah kasbut ngarsi ||
20. Nahan sasampuning rêbah | gya kaprèjèng utawi dènwastani | kariban wiwadanipun | ngiras anitik manah | margi manah botên tamtu manggènnipun | têrkadhang wontên ing têngah | têrkadhang wontên ing pinggir ||
21. Utawi manggèn ing manah | minggak-minggok tan turut têngah pinggir | mênggahing pangangkahipun | ingkang sae piyambak | pan binucal sampun wontên ingkang kantun | winastan kajêng bèthètan | tulus botên mutawatir ||
22. Madyaning manah nèng têngah | ingkang minggah-minggok manahirèki | pinarnahna ênggènnipun | ing pinggir lan ing têngah | mênggah ingkang nami kaprèjèng winadung | patraping wadung piwasang[7] | miring nèng sangkalirèki ||
23. Kajêng ingkang winadungan | iringannya ing kanan miwah kering | wondene karimban wau | wadung methok pinasang | kang winadung lumahing kajêng puniku | kang nginggil miwah ing ngandhap | ing panggarap kêdah wradin ||
24. Yèn wus pinanggih manahnya | gya kinêthok miturut manahnèki | lajêng kasipat dhinapur | pasagi nanging panjang | gya ginêmbês pungkasaning bongkotipun | gêmbês punika pêtholan | ingkang dipun-trapi tali ||
25. Kadamêl nyarat kang wrêksa | gêmbês wau wontên kakalih warni | bilih tanah ardi kidul | Kaduwang saurutnya | isthanipun wawangunan kadi ngluluk | pundhaking gêmbêsan kadya | dhapuring kang gêndul gilig ||
26. Manawi gêmbêsan tanah | rêdi êlèr Kêndhêng saurutnèki | namung sapalih winangun | kadi cènggèring ayam | bilih sampun dados gêbêngan puniku | utawi balok namanya | sakarsa-karsa wus kenging ||
27. De bilih badhe kinarya | talang wuwung utawi dandosanning | baita sasaminipun | kêdah manah kabucal | sarta cinalonan sadhapuring wuwung | kalawan dhapuring talang | baita sasaminèki ||
--- 3 : 212 ---
28. Panyigaring kanang wrêksa | naminipun kapaju patrapnèki | rumuhun kakêncong mujur | wit pucuk trus bongkotnya | kiwa-têngên utawi ngandhap myang luhur | kêncongan ing nginggil nulya | katancêpan paju wiwit ||
29. Pucuk dumugi bongkotnya | longkangipun paju sami nyakaki | sakathahing paju-paju | ginandhènan dumugya | ing kêncongan ngandhap têrusaning luhur | wradin paju têkèng ngandhap | gya sinigar langkung gampil ||
30. Wondene ta kajêng ingkang | agêng-agêng patrap panggarapnèki | ing bongkot utawi pucuk | kang labêt gagêthakan | kakêncongan malang gya tinrapan paju | mugi lajêng ginandhèna | yèn kajêng gênge samundhing ||
31. Gandhènipun sêmprong nama | gênging sêmprong tinartamtu ngungkuli | gênging kajêng kang pinaju | sêmprong ginantung malang | nèng wit-witan ingkang cakêt wontên ngriku | kinandhut tinarik ngangkah | sagêt nuthuk paju sami ||
32. Ing sasampunipun sigar | dyan rinimbas utawi dènprèjèngi | kadamêl saprêlunipun | gêbingan myang balabag | têrangipun ingkang sama kêncong mujur | sakiwa-têngênning wrêksa | utawi ing ngandhap nginggil ||
33. Winadung amujur[8] panjang | awit bongkot dumugi pucuknèki | kados kakalènan mujur | wondene kêncong malang | pêrnah bongkot utawi kapêrnah pucuk | winadung supados krowak | kenginga dipunsêsêli ||
34. Ing paju sacêkapira | mênggah paju wau ingkang kinardi | kajêng jati ingkang burus | ing bongkot wradin papak | pucuk lancip radi gèpèng wujudipun | dene agêng panjangira | dinugi kang nguwawèni ||
35. Kang nama kajêng kocoran | panêgornya tan tinêrês rumiyin | maksih gêsang angrêmbuyung | gya tinêgor kewala | patrap-patrap panêgor pangrêsbasipun[9] | pamrèjèng sasaminira | kadi kang kasêbut ngarsi ||
--- 3 : 213 ---
36. Mung wusing dadya gêbingan | gya kinêthok ginambang tharik-tharik | kadi ambèn isthanipun | nèng panggonan kang banar | laminipun tigang wulan para langkung | punika sampun prayoga | kaangge parabot panti ||
37. Yèn kajêng badhe baita | tuwin wuwung talang sasaminèki | panggènan pamênthèngipun | kang asrêp myang keyuban | laminipun ugi tigang wulan langkung | sanadyan kajêng kocoran | sagêt awèt sawatawis ||
38. Mangkya bab sirap winarna | naminipun wontên sakawan warni | sawarni Dumba rannipun | wiyarnya ing ukuran | kalih-têngah kaki sapaginggilipun[10] | panjang wiwit ukur tiga | kaki sapanginggilnèki ||
39. Kalih sirap Gupe rannya | lawan Dumba gêng panjang botên sami | ukur awit wiyaripun | satunggal kaki minggah | panjang kalih satêngah kaki ingukur | minggah dumugi ukuran | kirangipun tigang kaki ||
40. Tiga nama sirap Dhara | wiyaripun pitung êdim manginggil | dene ukur panjangipun | pan kalih kaki minggah | catur sirap gêdhong dene wiyaripun | namung sêkawan dim minggah | panjang gangsalwêlas êdim ||
41. Kajêng kang kadamêl sirap | tinartamtu awèt tan nguciwani | têtêrêsan ingkang burus | manawi bangsa ngandhap | tiyang alit purun damêl sirap wau | saking glinggang saha brungkah | manawi pundhutan aji ||
42. Tuwin para luhur samya | kêdah nêgor saking têrêsan tuwin | nêgor ingkang taksih idhup | piliyan ugi ingkang | burus mulus nir cacat saurutipun | patraping panyigarira | sampuning rêbah kang uwit ||
43. Pinilih kang tanpa cacat | sêrat burus kadi kasêbut ngarsi | ginêthak sasisihipun | sapanjanging kang sirap | dipun-ancas angiras kadamêl lancur | gêthakan gya kaanjingan | paju lajêng dèn-gandhèni ||
44. Paju kang kapara kathah | patrapipun kapara krêp prayogi | mila makatên liripun | urut sêrating wrêksa | saha botên pêcah nalisir
--- 3 : 214 ---
myang rêmuk | yèn wus dadya balèbèkan | gya rinimbas dèncalonni ||
45. Wangun sirap sakarsanya | nanging taksih kandêl wujudirèki | kinèndêlkên tigang tèngsu | lajêng pinacas dadya | botên kangge bilih manahipun katut | watak ngulèt myang bênthètan | apês mandhêlong ngowani ||
46. Manawi kajêng kocoran | patrap ingkang panggarap kadi ngarsi | ananging pan lêrêsipun | kêdah kalih rambahan | sasampuning lêrêm sapisan punika |[11] karimbas dènalitêna | lajêng kalêrêpkên malih ||
47. Laminipun tigang wulan | sampun kirang para langkung prayogi | awit bilih kirang dangu | badhe adamêl cuwa | ngulèt ngelo mandhêlong utawi rêmuk | tamat pangolahing wrêksa | Kinanthi praboting panti ||
225. Kinanthi
1. Sayogi sumrêp rumuhun | nama miwah manggènnèki | paraboting griya-griya | kalawan manggènnirèki | supadosipun uninga | silahing dhapuring panti ||
2. Ingkang nama Saka-guru | punika sakanirèki | guru de kang winastanan | guru Pamidhangan yêkti | Saka-pananggap sakanya | Balandar pamanggapnèki[12] ||
3. Saka èmpèr sakanipun | Balandar èmpèrirèki | Saka paningrat sakanya | Blandar paningrat puniki | Saka-taratag sakanya | blandar tratag manggènnèki ||
4. Saka goco sakanipun | Balandar pananggap tuwin | Èmpèr paningrat taratag | nèng pojok manggènnirèki | dene ingkang nama Cagak | sasaka kang botên sami ||
5. Tanapi tan turut runtut | lan Blandar pangêrêtnèki | Bênthung punika sakanya | duduring gajah utawi | barunjunging joglo griya | manjing nèng lumajangnèki ||
6. Kang sarta saka ing lambung | Srêntên saka alit gilig | nyanggi
--- 3 : 215 ---
Blandar pangêrêtnya | tumumpang nèng sunduk kili | de Dhanyang saka kang mayat | angsal ingkang dèn-dhanyangi ||
7. Ingkang winastanan Êsuh | kuningan sasaminèki | tumrap ing bongkoting saka | kang tumumpang umpaknèki | umpak lungguhing kang saka | saking sela kang prayogi ||
8. Saking banon saking kayu | kangge umpak ugi kenging | ingkang winastan Balandar | kajêng panjang kang sinanggi | ing saka wau dene kang | nama Pangêrêt puniki ||
9. Panyêlaking blandaripun | anyathok lan blandar dhamis | kang ran Guru-pamidhangan | blandar pangêrêtirèki | brunjungipun joglo wisma | ingkang ing ngandhap pribadi ||
10. Dhadha-pêksi kang winuwus | pangêrêt kang manggèn munggwing | satêngahing pamidhangan | kang ran Sunduk nèng ngandhaping | Midhangan pamanjang bênggang | kaliyan Balandarnèki ||
11. Trap miring manjing sakèku | ingkang winastanan kili | sangandhaping pamidhangan | gathuk sami sunduk ngarsi | kalawan pangêrêt bênggang | miring manjing saka ugi ||
12. Kang nama Ganja puniku | sopakaning saka mungging | nginggil sunduk katumpangan | Guru kaliyan kang nami | ingkang ugi Pamidhangan | Guru-pamidhangan sami ||
13. Kang nami Tumpang puniku | balandar pangêrêt inggih | tumumpang ing pamidhangan | ingkang winastan Panitih | Tumpang ing wêkasanira | kang anèng nginggil pribadi ||
14. Tumpangsari kang winuwus | Panitih nir tumpangnèki | yèku pamidhangan mulya | tinumpangan ing Panitih | dumados amung balandar | Pangêrêt asungsun kalih ||
15. Kang ran Ulêng godhagipun | pamidhangan tinêngahi | dene Dhadha-pêksi ika | kang nami Singup winarni | Tumpang ingkang nèng lêbêtnya | Ulêng kang kasêbut ngarsi ||
16. De Lotèng balabag alus | nginggil pangêrêt (ng)gènnèki | wiyar sapanjanging blandar | saha Pangêrêt-irèki | mangkya kang aran Ga-iga | yèku kajêng ingkang nyanggi ||
--- 3 : 216 ---
17. Ing bababag[13] amiturut | ujuring pangêrêtnèki | dene kang nama Cathokan | anjing-anjinganirèki | ing balandar akaliyan | Pangrêt pucuk bongkotnèki ||
18. De Gimbal langkungannipun | Cathokan balandar tuwin | pangêrêt sasaminira | Cacathokan naminèki | panjangnya sami kalawan | kandêle kang dèn-gimbali ||
19. Kang ran Payon sasabipun | êmpyak twin usuking panti | kang nami Brunjung punika | êmpyakipun joglo panti | ingkang ing nginggil piyambak | nulya ngandhapipun sami ||
20. Pananggap pyak ngandhap Brunjung | de èmpèr êmpyaking panti | sangandhapipun pananggap | kang nami Paningrat yêkti | êmpyak ngandhap èmpèr (ng)gènnya | utawi èmpèr mêkasi ||
21. Kang nama Gajah sadarum | êmpyak ingkang dèn-èmpèri | ingkang ing nginggil piyambak | mung griya joglo pribadi | gajahipun winastanan | Barunjung kasêbat ngarsi ||
22. Kang ran molo kajêng mujur | ingkang ing nginggil pribadi | yèku kang winastan Sirah | kang nama Andêr cagaking | Molo yèn joglo tumumpang | manjing dhatêng Dhadha-pêksi ||
23. Bilih limasan myang kampung | tumumpang mring pangrêt manjing | kang ran Dudur iku ingkang | pucuk nyanggi Molonèki | ngandhap tumumpang pojokan | balandar pangêrêtnèki ||
24. Kang ran Sirah-gada yèku | molo gilig amandhiri | manggènnya ing masjid langgar | kang nami Bungkak wuwunging | molonipun joglo wisma | utawi limasan panti ||
25. Mangkya ingkang aran Wuwung | nutupi sirap sakêdhik | tumumpang Dudur prênahnya | kang ran Kopyah wuwungnèki | sirahing gada punika | ran Mastakamênur-nèki ||
26. Kang nami Topèng puniku | balabag kang nèng pucuking | kêjèn ing Dudur tumumpang | gathukan Molonirèki | katumpangan myang kanjingan | pucuking usuk kang nginggil ||
27. Êmprit-gantil kang winuwus | Dudur kang dhèmpèt puniki | kang kiwa manjing Topèngan | têngên manjing molonèki | Blandèr-kêndhit kajêng panjang | ing têngah papayonèki ||
--- 3 : 217 ---
28. Kang nami Cukit puniku | usuk sasambêtan mungging | ing balandar kang pungkasan | dene ta kang nami Tarib | balabag miring kang tumrap | ing usuk pungkasannèki ||
29. Kang ran Gunting ugi usuk | manjing ing topèngan yêkti | ingkang nama Tadhah-êlas | blabag panjang manut maring | sapanjanging payonira | lir topèng patrapirèki ||
30. Kang nama Usuk-pinayung | manjing ing takir myang manjing | molo urut ing ujurnya | dudur kang kasêbut ngarsi | de Usuk-rigêrèh aran | usuking serongan panti ||
31. Ingkang pucuk manjing dudur | Usuk-panêrus puniki | sawarnining usuk ingkang | pungkasan ngandhap kinancing | kang sami Usuk-pangarak | ingkang botên dipun kancing ||
32. De Usuk-dhadhan winuwus | manjing ing topèngan inggih | andêdêl manjing topèngnya | ingkang nama Usuk-aling | tumrap ing nginggil piyambak | patrapipun kajêng miring ||
33. Usuk-dhêmpèlan puniku | tumrap bongkot dudur nênggih | tumumpang maring balandar | kinarya panjangkêpnèki | usuk-ri-gêrèh supadya | angsal petang kang prayogi ||
34. De Usuk-pandêdêl yèku | usuk kang kaprênah mungging | ing têngah jèjèr kalawan | usuk jêjêg atrapnèki | nanging datan mayat kadya | usuking sanèsirèki ||
35. Usuk-lorog yèku usuk | cêlaking dudur (ng)gènnèki | kang nama Takir punika | ingkang kaanjingan dening | bongkoting usuk sadaya | de Takir-gamblok puniki ||
36. Kang kanjingan usukipun | usuking pananggap tuwin | usuk èmpèr myang paningrat | angrangkêpi ponang takir | dene kang nama Lumajang | kang kanjingan usuknèki ||
37. Usuk-pananggap puniku | myang Usuk-èmpèr utawi | Usuk-paningrat kaotnya | akaliyan gamblok-takir | patraping kajêng malumah | ngamplok sangandhaping takir ||
38. Purus-pathok kang winuwus | purusing saka kang manjing | maring pangêrêt balandar | de Purus-sanggan winarmi[14] | pupurusing saka ingkang | manjing ing ganjaning panti ||
--- 3 : 218 ---
39. Dene Purus-oyot yèku | purusing saka kang manjing | maring sawarnining umpak | de Purus-èstrènan nênggih | purusing sunduk punika | mangkya kang nama Purus-kip ||
40. Punika badaning sunduk | kang manjing sasakanèki | kang ran Kêli pupurusnya | sunduk-panylak purusnèki | kang ran Jabung purusira | sunduk kang têngah (ng)gènnèki ||
41. Kang nami Warayang yèku | purusira dhadha-paksi | manjing marang pamidhangan | patil Sapit-urang nênggih | pupurusing Takir lambang | manjing saka bênthungnèki ||
42. Kang nami Gadhing puniku | pupurusira kang takir | manjing ing Pupurus-êbam | têpanging pojok dumadi | adu-mancung basanira | ang-Gambuh ingkang gumanti ||
226. Gambuh
1. Sapit-urang winuwus | bongkot utawi ing pucukipun | kajêng ingkang kaclèrèng kanjingan miring | purus utawi puniku | kakancingan adon-adon ||
2. Kang nami Cirik-purus | ingkang dudur manjing molonipun | kang nama Bam purusing dudur kang manjing | ngandhap bengkok wujudipun | umanjing ing takir maron ||
3. Ingkang winastan Bukur | utawi Kruwingan wastanipun | purus dudur ingkang ngandhap butul takir | kang mandhukul nama Bukur | nama Kruwingan kang krowok ||
4. Kang nama Pèthèk yèku | purus alit ingkang manjing purus | utawine punika kaangge ngancing | kang ran Kathèk gèpèng purus | kangge (ng)gathukakên gêbyog ||
5. De têtêsan puniku | purus namung sasisih satuhu | kang winastan Kêlam-gapit mung sasisih | mangkya kang nama Tambu ku | tadhah sabarang kemawon ||
6. Sasanggan patrapipun | tumèmplèk ing sasaka puniku | myang tumèmplèk blandar turut dudurnèki | Tadha prit-gantil winuwus | kancing topèng angsal molo ||
--- 3 : 219 ---
7. De Tadha takir yèku | kancing ingkang takir apikantuk | Takir-gamblok sarta lumajang pakolih | ingkang nami Tadha-jantur | kancing takir lambang manggon ||
8. Kang nami Bèji yèku | kancing usuk gilig sami mênthul | ingkang sami bibis wêsi tutupnèki | pakunipun punang wuwung | tumancêp dudur myang molo ||
9. Kang ran Ura-urèku | dug utawi tosan tangsulipun | ing lumajang ginandhèng kaliyan takir | angsal ing blandaripun |[15] utawi panitih manggon ||
10. De Togog sanggan yèku | pathoking kang dudur-gajahipun | ingkang nama Togog-jalak pathoknèki | sakèhing tumpang myang singub | Togog-kancing kacariyos ||
11. Pathoking sakèh usuk | karan[16] Sindik rarangkêpanipun | kancing tuwin abên-abênan kang sami | rênggang rapêt têmahipun | tan wontên katon sumrowong ||
12. Kang nami Patil yèku | kancing gilig nèng lêbêting kayu | ingkang nama Êrèng gèpèng myang pêsagi | panjingira amiturut | sapanjanging ponang payon ||
13. Tinrapan sirapipun | ingkang nami Rèng-kruwing puniku | kang sasisih mawi waton prêlunèki | nutupi bêbongkotipun | sirap kang minangka payon ||
14. De Êrèng-kisi yèku | êrèng alit tumumpang rèng agung | kangge anangsuli sirap kang supadi | datan katingal kang tangsul | saking sangandhaping payon ||
15. Kang ran Rèng-plipit yèku | rèng tumumpang blabag plisiripun | angrangkêbi êrèng kang ngandhap anyanggi | sanggiting kakêtêbipun | nambahi sae pitados ||
16. Rèng-alis-alis yèku | rèng tumumpang lumajang myang dudur | tumumpang ing takir kêtêp kang ngênggènni | Rèng-gindhong tumumpang dudur | utawi tumumpang molo ||
17. Kang nama Kêtêp yèku | sirap pinapak ingkang dumunung | ngandhap pyambak de Kêtêp-gendhong puniki | tumrap nginggil sirapipun | kawitan nginggil pribados ||
--- 3 : 220 ---
18. Kang nami Pyan winuwus | blabag tumrap sangandhaping usuk | utawine sanginggile usuk (ng)gènnèki |[17] dene wiyar panjangipun | sawiyar panjanging payon ||
19. Tutup-keyong puniku | tutuping pyak griya dhapur kampung | mangkya ingkang winastanan Patang-aring | blabag kêrêp jèjèr gathuk | ling-aling patanèn sênthong ||
20. Dene kang nama Langkung | langkahaning kori sadayèku | ingkang nami Tèbèng blabag pinggir kori | Gêbyog blabag jèjèr gathuk | papagêring wisma manggon ||
21. De Tlumpah kajêng mujur | lênggahing kang pagêr gêbyog wau | kang ran Kopyah kajêng mujur kang ngêkêbi | gêbyog ing nginggil (ng)gènnipun | kêkah wêwah asri tinon ||
22. De kang ran Topèng-jamur | blabag ciyut ingkang dadya tutup | sambunganning gêbyog kang kasêbut ngarsi | ingkang nama Janur-iring |[18] tutup inêp kori-kupon ||
23. Ingkang nama Lis-payung | Lis-kopyah ing patangaring wau | ingkang nami Inêp blabag tutup kori | Inêp-tangkêp inêpipun | ing kori namung sawiyos ||
24. De Kupu-tarung wau | inêp-kori kalih cacahipun | Inêp-lêmpit inêp langkung saking kalih | ingkang nami Sêlèng yèku | purusing inêp sayêktos ||
25. Mangkya Srisig winuwus | balabag kang kinarya puniku | tamping siti sauruting griyanèki | kang nama Slorok-trêmbuku | kancing inêp apitados ||
26. Kang nama Kêpêl yèku | kancing inêp ing têngah myang luhur | de kang nama Candhela saingga kori | naming alit wujudipun | ing pamasang (m)bêdhah gêbyog ||
27. Pinantês manggènnipun | mrih padhange ing wisma puniku | mangkya gantya praboting gêdhogan tuwin | Kandhang maesa myang lêmbu | naminipun winiraos ||
28. Palon ingkang rumuhun | Saka-gêdhogan myang kandhang wau | kang ran Palang pagêr gêdhogan kang manjing | Palon saka kasbut ngayun | rênggang mung ywa nganti (m)brobos ||
--- 3 : 221 ---
29. Kang ran Wayang puniku | pipi-kori gêdhogan puniku | ingkang nama Sarak[19] palanging kang kori | dene Pacêl kancingipun | salarak supados bakoh ||
30. Sunduk-kili sanggannyung | nyanggi gêdhongan[20] jrambahipun |[21] ingkang nama Tarataban galarnèki | gêdhogan ing ngandhap kêmput | myang margining mlêbêt miyos ||
31. Blandar-kiping puniku | langkunganing blandar pangrêtipun | saking Palon ing ngarsa miwah ing wuri | kang nama Koplok puniku | ka-anjingan palang manggon ||
32. Kang nama Tarib yèku | blabag ingkang dadya tutupipun | gulu mêlêt myang ling-aling talangnèki | kang nama prabot wus putus | Asmaradana gumamtos[22] ||
227. Asmaradana
1. Dhapuring griya winilis | ugêr mung warni sakawan | sawiji ran dhapur Joglo | kaliye dhapur Limasan | dhapur Kampung tiganya | dene ta sakawanipun | dhapur Masjid wastanira ||
2. Dhapur Joglo pinarinci | wontên wiwijanganira | warni pitu pratelane | sawiji Joglo-kêpuhan | dwi warni Taraju-mas | katri warni Lambang-gantung | utawi Pangrawit rannya ||
3. Catur Joglo-wantah nami | kalima Joglo-cêblokan | kanênêm Tawon-boni-ne | Sêmar-tinandhu saptanya | de sadaya punika | kalih warni wangunnipun | nanging warni botên ewah ||
4. Kalamun ujurirèki | kinarya kapara panjang | kapara inggil sakane | dados inggil dêdêgira | payonira kapara | ngadêg basane tumurun | katêmbungakên nèm ika ||
5. Balungan kandêl rêspati | yèku ran wangun Lanangan | dene manawi ujure | kapara cêlak sêmbada | sakanya ugi cêlak | dados andhap dêdêgipun | papayon kapara nadhah ||
6. Katêmbungkên sêpuh yêkti | para tipis balungannya | yèku wangun Èstri ranne | utawi Daringan-kêbak | mangkya kang kawursita | anênggih parabotipun | Joglo Padaringan-kêbak ||
--- 3 : 222 ---
7. Ukuran ingkang kinardi | waton guru pamidhangan | yèku blandar pangêrête | brunjung kang ngandhap piyambak | sadaya babalungan | utawi parabotipun | griya sanès-sanèsira ||
8. Agêng alit sami ugi | mirit saking pamidhangan | kang saupami panjangè | pamidhangan kakalihnya | mitulas kaki samya | sadasa dim wiyaripun | wolung êdim kandêlira ||
9. Panylak pamidhangan kalih | panjang dwiwlas kaki samya | wiyar sadasa êdimè | wolung êdim kandêlira | wasana prabot wisma | piridannira puniku | ugi botên tilar petang ||
10. Mangsuli parabotnèki | Joglo Padaringan-kêbak | sakawan saka-gurunè | sunduk-kili kalih samya | dhadha-pêksi satunggal | de tumpang-lumajangipun | wontên nênêm cacahira ||
11. Tumpang-panitih kakalih | nênêm tumpangnya panyêlak | panitih panylak kalihè | singup pamanjang nêmbêlas | singup panylak nêmbêlas | dwi blabag tutuping singup | andêr molonya nyatunggal ||
12. Catur suhing sakanèki | takiring brunjung pamanjang | apan kakalih kathahè | dwi takir brunjung panyêlak | usuk dêdêl sakawan | tigangdasa nênêmipun | kathahè usuk pangarak ||
13. Usuk lorog catur iji | dudurnya ugi sakawan | kêjèn kiwa myag[23] têngênne | kalih usuk dêdêlira | usukipun pangarak | sadayanya wolulikur | usuke lorog sakawan ||
14. Rèng barunjung ngajêng-wingking | dwi alis-alis takirnya | nêmlikur êrèng pènèke | dwi alis-alis molonya | rèng kêjèn kering-kanan | dwi rèng alis-alisipun | rèng pènèk dwidasa astha ||
15. Sirap barunjungirèki | dwidasa dim panjangira | kawanwêlas dim wiyare | ingkang saêdim kandêlnya | cacahira ingetang | apan nênêmatus langkung | sakawandasa titiga ||
16. Wuwung bungkaknya satunggil | palisire wuwung bungkak | sakawan iji cacahe | wuwung barunjung sakawan | palisirira astha | paku-bibis bungkak wau | mung kakalih sampun cêkap ||
17. Paku-wuwung brunjung nênggih | cacahipun kalihwêlas | kancing bèji barunjunge | sadasa iji cacahnya | tadha têr barunjung
--- 3 : 223 ---
lawan |[24] lumanjang pananggapipun | kathahipun pan wolulas ||
18. Ura-ura brunjung saking | tosan kathahnya nêmbêlas | togog sanggan sakawanne | togog-jalak kawandasa | tamat parabotira | barunjunging wisma dhapur | Joglo Padaringan-kêbak ||
19. Pananggap myang èmpèrnèki | sadaya parabotira | panjang lamun winiraos | mênggah ewahnya dumadya | dhapur joglo sanèsnya | inggih makatên nak-bagus | lah mugi kapirêngêna ||
20. Dwi warni manawi mawi | pangêrêtipun titiga | sasaka nênêm cacahe | èmpèrnya mubêng atêpang | turut lan jubungira | (ng)gih punika wastanipun | dhapur Joglo Taraju-mas ||
21. Tri warna manawi mawi | lambang gantung myang payonnya | apan mawi binênggangke | kaliyan payon pananggap | papayon èmpèr bênggang | lan payon pamanggap wau | pojokipun mawi saka ||
22. Bênthung manjing dudur sami | sawarnining babênggangan | mawi tinutup blabage | lawan mawi tumpang gangsal | mawi singup myang ganja | yèku griya joglo dhapur | Pangrawit satuhunira ||
23. Kacatur manawi mawi | tumpangipun cacah gangsal | kalawan mawi singupe | atanapi mawi ganja | saha takir lumajang | inggih punika rannipun | griya dhapur Joglo-wantah ||
24. Gangsalipun kang winarni | manawi lugas kewala | tanpa sunduk myang kiline | saka pinêndhêm akêkah | utawi sinung umpak | kang makatên wastanipun | dhapur Joglo Cacêblokan ||
25. Kanêm ukuran pasagi | saha mawi sirah gada | lir andêr gangsal tumpange | mawi singup lan lumajang | kang sarta mawi ganja | kang makatên wastanipun | Joglo-tawon-boni nyata ||
26. Kasapta pupungkasannèki |[25] manawa pangêrêtira | namung kakalih cacahe | ugi kakalih kang saka | nèng têngah pangrêt (ng)gènnya | yèku griya Joglo dhapur | Sêmar-tinandhu namanya ||
27. Mangkya gantya kang winarni | dhapuring griya Limasan | sadasa warni wijange | satunggal Limasan Mudha | kakalih
--- 3 : 224 ---
Sinom rannya | titiga Bapangan-ipun | Kalabang-nyandêr sakawan ||
28. Gangsal nama Traju-rukmi | nênêm Gajah-ngombe nama | Gajah-mungkur kapitune | wolu nama Pacul-gowang | Sêmar-tinandhu sanga | kasadasa warninipun | ran Limasan Sarotongan ||
29. Mangkya ta ingkang winilis | prabot miwah ukurannya | griya dhapur Limasanne | guruning ukuran samya | mirid saking balandar | kalawan pangêrêtipun | dene prabot sadayanya ||
30. Yèku namung mêndhêt saking | pantêse kang wawangunan | ingkang ulun-pratelakke | amung paraboting Gajah | dene parabotira | pananggap myang èmpèripun | kapanjangên yèn winêdhar ||
31. Blandar guru kalih iji | ênêmlikur kaki panjang | nyadasa êdim wiyare | wolung êdim kandêlira | pangêrêt sakawannya | dene ukur panjangipun | nênêmbêlas kaki samya ||
32. Wiyar anyadasa êdim | molung êdim kandêlira | Tumpang-sari pamanjange | kalih iji dene Tumpang | sari mangka panyêlak | ugi kalih cacahipun | andêr dwi molo satunggal ||
33. Saka-guru wolung iji | sunduk pamanjang godhagan | ing têngah kalih cacahe | catur sunduk kering-kanan | sunduk panyêlak godhag | ing têngah panyêlakipun | kakalih kering myang kanan ||
34. Takir-gajah pamanjang dwi | dwi takir gajah panyêlak | wolu suh saka-gurune | umpak saka-guru astha | kawanwlas togog jalak | tadha tirta gajahipun | lumajang miwah pananggap ||
35. Sadaya wolulas iji | bèji dwiatus dwiwêlas | ura-ura barunjunge | saking duk cacah wolulas | kakalih bibis bungkak | santining gajah puniku | kathahipun tigangdasa ||
36. Usuk gajah ngajêng wingking | kalih usuk pandêdêlnya | usuk parakan gajahe | sèkêt-ênêm cacahira | usuk lorog sakawan | duduring kang gajah catur | usuk kêjèn kiri-kanan ||
--- 3 : 225 ---
37. Usuk pandêdêl kakalih | dene usuking pangarak | tigangdasa-nênêm kèhe | usuk lorognya sakawan | rèng gajah wuri-ngarsa | êrèng plipis takir namung | kalih iji cacahira ||
38. Rèng pènèk tridasa kalih | êrèng plipit molonira | apan kakalih cacahe | êrèng kêjèn kering-kanan | rèng plipis takirira | mung kakalih cacahipun | êrèng pèsèk tigangdasa ||
39. Rèng plipis molo kakalih | sirap barunjung kathahnya | dwitus saptadasa dwine | siraping kêjèn cacahnya | dwiatus tri dasastha | sami agêng panjangipun | ukur panjanging kang sirap ||
40. Kalih kaki pitung êdim | langkung tiga kapara pat | dene ukuran wiyare | kalihwlas êdim satêngah | saêdim kandêlira | togog pêthokipun catur | jangkêp paraboting gajah ||
41. Mênggah ewah dadosnèki | dhapur limasan sanèsnya | lah punika pratelane | bilih takirnya lumajang | myang mawi èmpèr têpang | punika ingkang sinêbut | Limasan Sinom wastanya ||
42. Manawi panjangirèki | balandar langkung saking kat | tikêl lawan pangêrête | nama Limasan Bapangan | manawi pangêrêtnya | langkung sakawan puniku | Klabang-nyandêr namanira ||
43. Manawi pangêrêtnèki | cacahipun namung tiga | taraju-êmas wastane | de manawi èmpèrira | muhung sisih kewala | punika Limasan dhapur | Gajah-ngumbe namanira ||
44. Manawi brunjungirèki | ingkang sasisih tinrapan | ingkang nama tutup-keyong | kêjèn ing sasisihira | tan mawi ing èmpèran | punika Limasan dhapur | Gajah-mungkur namanira ||
45. Manawi amung sasisih | kering utawi ing kanan | ingkang pinasangan èmpèr | dhapur Pacul-gowang rannya | bilih dwi pangêrêtnya | saka kakalih puniku | nèng têngah pangêrêt (ng)gènnya ||
46. Punika kang dènwastani | Sêmar-tinandhu dhapurnya | pungkasan bilih brunjunge | ingkang sasisih timrapan[26] | tutup keyong kewala | kêjèn ing sasisihipun | dipun èmpèri titiga ||
--- 3 : 226 ---
47. Ingkang botên dènèmpèri | amung ingkang akaprênah | sangandhaping tutup keyong | punika ingkang winastan | Limasan Sarotongan | titi limasan kang dhapur | sêkar Mêgatruh winarna ||
228. Mêgatruh
1. Ulum[27] mêdhar dhapure kang griya Kampung | wontên wiwijangannèki | warni sanga kathahipun | sajuga Kampung Nom nami | kalih Sarotongan manggon ||
2. Kampung dhapur Dara-gêpak tiganipun | Jompongan sakawannèki | gangsale Dirada-nginum | Pacul-gowang kanêmnèki | kasapta Sêmar-tinandhon ||
3. Kawolune Tarajumas punang dhapur | Gêdhang-slirang sanganèki | praboting gajah cinatur | kang dadya gurunirèki | ukuran sadaya prabot ||
4. Mirit saking balandar pangêrêtipun | de prabot sanèsirèki | mung mêndhêt pantêsing wangun | de prabot èmpèrirèki | kapanjangên yèn kacriyos ||
5. Blandar ingkang darbe ukur panjangipun | kawwadasa[28] tiga kaki | sadasa dim wiyaripun | de kandêlnya nêlung êdim | pangêrêt sakawan maton ||
6. Nigalikur kaki yèku panjangipun | wiyarnya nyadasa êdim | nêlung êdim kandêlipun | mênggah molonya satunggil | andêr sakawan mirantos ||
7. Wolu iji apan sakanipun guru | sunduk blandar gurunèki | nênêm iji cacahipun | kêli godhag têngah kalih | kêli kiwa-têngên jumboh ||
8. Usuk gajah ngajêng wingking kathahipun | wolungdasa wolu iji | usuk aling gajah catur | plisir bungkak catur iji | wuwung bungkaknya sawiyos ||
9. Tutup keyong kalih iji cacahipun | wolu umpak sakanèki | êrèng ngajêng miwah ngayun | kawandasa catur iji | rèng dwi plisir takir manggon ||
--- 3 : 227 ---
10. De sirapnya ing wingking lawan ing ngayun | kalih-èwu langkungnèki | satus kalihwlas puniku | panjangipun ngalih kaki | dene kandêle kang bongkot ||
11. Satêngah dim satunggal êdim ing pucuk | wiyarnya nyatêngah kaki | suh saka-guru wowolu | nênêm kathahipun takir | bibis bungkak catur wiyos ||
12. Santên tigangdasa iji cacahipun | de ewahe dhapurnèki | griya kampung sanèsipun | punika dipun nastiti | mangkya ulun acariyos ||
13. Bilih pangrêt langkung saking cacah catur | punika kang dènwastani | Kampung Sarotongan dhapur | bilih mubêng èmpèrnèki | Kampung Dara-gêpak yêktos ||
14. Bilih pangrêt mung kalih ukuran kubuk | punika naminirèki | Kampung Jompongan satuhu | yèn èmpèr namung sasisih | nama Kampung Gajah-ngokop ||
15. Bilih têngêning kanang barunjung |[29] pan namung salah satunggil | kang dèn-èmpèri puniku | sasisihipun tan mawi | Kampung Pacul-gowang yêktos ||
16. Yèn pangêrêt namung kalih cacahipun | sasaka ugi kakalih | nèng têngah pangrêt dumunung | yèku ingkang dèn-wastani | Sêmar-tinandhu wus manggon ||
17. Bilih namung titiga pangêrêtipun | nama Kampung Traju-rukmi | dèn[30] manawi payonipun | ponang gajah mung sasisih | nama Pisang-slirang pantog ||
18. Gantya dhapuring griya Masjid winuwus | wontên wijangipun malih | kang satunggal nama Tajug | dhapur Langgar kalihnèki | praboting masjid kacriyos ||
19. Kang winarna ugi namung prabotipun | barunjunging griya masjid | pananggap myang èmpèripun | prabotnya datan winilis | mindhak katulên sayêktos ||
20. Blandar kalih ugi kalih pangrêtipun | de ukuranira sami | dados pasagi kang wangun | panjang amitulas kaki | langkung wolung dim anapon |[31]|
--- 3 : 228 ---
21. Wiyarira nyadasa êdim sadarum | kandêlipun nêlung êdim | kalih dhadha-pêksinipun | andêrnya bulêt satunggil | sirah-gada bulêt swiyos ||
22. Amastaka satunggal bulêt puniku | de mênuripun satunggil | kadi nanas punang wangun | sakawan dudurirèki | takir brunjung catur pantog ||
23. Saka-guru bulêt sakawan puniku | umpaknya sakawan iji | ananging wangunannipun | bulêt turut sakanèki | kadidene jêram kêprok ||
24. Pan sakawan sunduke kang saka-guru | lis payung sakawan iji | de sunduking saka-guru | ngandhap lumajang (ng)gènnèki | pan namung sakawan kêthok ||
25. Tarip catur ura-uraning barunjung | saking duk kalihwlas iji | dene bèjining barunjung | kalêbêt pananggapnèki | pan stus sadasa kêthok |[32]|
26. Usuk brunjung sakawan têbak sadarum | pan dêdêlnya wolu iji | sèkêt nêm pangarakipun | usuk lorog wolu iji | rèng brunjung sakawan têbok ||
27. Rèng palipis takir kathahipun catur | rèng pènèk kathahirèki | apan wolungdasa wolu | rèng lis-alis molonèki | catur têbak lawan kêthok ||
28. Sirap brunjung kèhnya apan wolungatus | sawidak sakawan iji | panjang kalih kaki langkung | gangsal dim de wiyarnèki | sakaki dwi êdim pantog ||
29. Wuwung brunjung sakawan iji kèhipun | palisirnya wolu iji | nêmblas paku bibisipun | titi prabot brunjungnèki | dhapur Tajug kacariyos ||
30. Pan ewahing dhapur mangkya kang winuwus | ingkang manawi tan mawi | pananggap mubêng puniku | saha gathuk payonnèki | yèku nama Langgar yêktos ||
31. Dene griya Jawi sanès-sanèsipun | kajawi kang kasbut ngarsi | kadosta Gêdhogan Lumbung | Kandhang Gandhok myang Sarambi | Paringgitan griya Pawon ||
--- 3 : 229 ---
32. Regol Bangsal Topèngan sasamènipun | yèku mung wijanging nami | lawan mirid parlunipun | nanging pamêndhêtirèki | ing dhapur botên marojol ||
33. Saking paugêran kang kasêbut ngayun | mênggah dhapur-dhapur panti | pêperangan kanggenipun | myang lênggah manggènnirèki | ing saèstunipun seos ||
34. Ingkang kagêm dalêmipun sang aprabu | Limasan Sinomirèki | kang kagêm pandhapinipun | winastan Joglo Pangrawit | kang kagêm pringgitan katong ||
35. Yèku Joglo Kêpuhan muhung barunjung | pananggap èmpèr tan mawi | ingkang kagêm para luhur | dalêm sapandhapinèki | kathah sami dhapur Joglo ||
36. Ingkang kangge tyang alit tuwin priyantun | lah punika warni-warni | griya myang pandhapinipun | sasênêngira pribadi | Limasan Kampung myang Joglo ||
37. Sadayèku kang nama awisan namung | griya dhapur Sinom yêkti | kang kagêm sang prabu wau | tuwin kari ingkang munggwing | ngandhap pangêrêt kacriyos ||
38. (ng)Gih punika ingkang nama kêjèn têrus | samantên wau manawi | mawi kêjèn griyanipun | namung kakalih puniki | giris awisan sayêktos ||
229. Girisa
1. Kimas Cêbolang duk myarsa | gotèke Kyai Dikara | dhapur myang praboting wisma | kalangkung eraming nala | tan bisa sumambung sabda | labêt katêmbèn uninga | dadya alon aturira | dhuh sang minulya ing wana ||
2. Labêtipun dèrèng wikan | babasan tanpa paitan | mila ulun langkung kewran | badhe sumambung aturan | èwêt botên darbe gaman | panyuwun-ulun yèn dhangan | supados ywa katanggêlan | katrangêna babarpisan ||
3. Ki Dikara sukèng driya | miyarsa manising sabda | nulya nglajêngkên [ngla...]
--- 3 : 230 ---
[...jêngkên] carita | anggèr mênggah wawatonnya | ukur panjang cêlakira | midhangan pamanjang saka | pamidhangan panyêlaknya | griya dhapur Joglo ika ||
4. Balandar pangrêting griya | kang Limasan dhapurira | balandar pangêrêtira | griya Kampung dhadhapurnya | sarta blandar pangêrêtnya | griya dhapur Masjid ika | ingkang minangka gurunya | utawi turutannira ||
5. Balungan sapanunggalnya | lir upami kasbut ngarsa | botên ngêmungkên punika | ngangkah pantês myang sêmbada | saening warni santosa | ananging ta wontên uga | pangangkah malih kacrita | sagêt (n)jalari prayoga ||
6. Karêjêkèn myang raharja | ing pangangkah pamêndhêtnya | saking papetangannira | ukuran panjang cêlaknya | pamidhanganing kang griya | tuwin blandar pangêrêtnya | mawi ngêl-ungêlan panca | punika pratelanira ||
7. Petang satunggal Sri rannya | petang kalih Kitri nama | petang tiga Gana nama | sakawan Liyu rannira | gangsale Pokah punika | dene manggènne kalima | saèstune beda-beda | lah punika kamirêngna ||
8. Manawi adamêl griya | yèku ingkang wus kalimrah | katêmbungakên ing kathah | dalêm griya wingking omah | dèn-ênggènni dalu rina | myang mawi patanèn ika | sênthong pagêdhongan mawa | ukuran pangetangira ||
9. Panjanging kang pamidhangan | utawi blandar pangrêtnya | kêdah ingkang ukurannya | kacêngklong anggangsal-gangsal | kaangkah kantun satunggal | saupami panjangira | balandaring ponang wisma | nêmlikur kaki punika ||
10. Kacêngklong gangsal ping gangsal | utawi salangkung kakya | kantun sakaki etangnya | makatên ugi upama | panjanging pangêrêtira | nêmbêlas kaki punika | kalong gangsal kaping tiga | utawi gangsalwlas kakya ||
11. Etangnya kantun sajuga | dhawah Êsri namanira | punika lênggahing griya | dene yèn karya Pandhapa | (ng)gih punika wisma ngarsa | ingkang wus kalimrah kathah | tan dèn-(ng)gènni
--- 3 : 231 ---
dalunira | patanèn sênthong tan mawa ||
12. Parlunipun namung kanggya | anampèni tamu priya | myang utusan sasaminya | punika pamanjangira | pamidhangan utawinya | balandar pangêrêtira | kêdah ingkang ukurannya | kacêngklong ing panca-panca ||
13. Kantun kalih kaangkaha | kados ta upaminira | panjangipun pamidhangan | pamanjang utawi blandar | pitulas kaki punika | kacêngklong gangsal ping tiga | utawi gangsalwlas kakya | kantun etang kalih kakya ||
14. Myang upami panjangira | pamidhangan panyêlaknya | utawi pangêrêtira | kalihwlas kaki punika | manawi kacêngklong lima | ping kalih dados sadasa | kantunipun kalih kakya | dhawah Kitri etangira ||
15. Manawi akarya wisma | Gandhok punika trêpira | nèng kiwa têngênning wisma | kalimrahannya kinarya | rimatan parluning griya | sêkul ulam sasaminya | kalawan pirantos têdha | myang unggyan pangulahira ||
16. Yèn panjanging pamidhangan | utawi blandar pangrêtnya | kêdah ingkang ukurannya | dipun cêngklong lima-lima | sagêta kantun titiga | saupami panjanging kang | pamidhangan panjangira | utawi balandarira ||
17. Kawandasa tiga kaki | cinêngklong gangsal ping asthi | kantunipun tigang kaki | makatên ugi upami | panjanging midhangannèki | panyêlak pangêrêt nami | wontên tigalikur kaki | ingkang punika manawi ||
18. Kalong gangsal ping sakawan | ugi kantun tigang kakya | petanganing kang ukuran | kang kacêngklong gangsal-gangsal | saèstunya kantun tiga | winastanan dhawah Gana | rèh limrah myang manggènnira | gariya Gandhok punika ||
19. Kêdah Kampung dhapurira | milanipun kang minangka | upami wawatonnira | kadi kang kasêbat ngarsa | panjanging balandar griya | kadhapur kampung kinarya | kawandasa tiga kakya | pangrêt tigalikur kakya ||
--- 3 : 232 ---
20. Supados bilih sinuda | gangsal-gangsal kadi griya | Limasan Joglo punika | sagêta kantun titiga | dados dhawah etang Gana | yèku Gandhok manggènnira | kêdah petang dhawah Gana | mangkya gantya winursita ||
21. Manawi Masjid punika | panggènan nêmbah Hyang Suksma | etanging ukurannira | blandar pangêrêtnya samya | kantunipun pan titiga | utawi dhumawah Gana | lir Kampung ingkang kinarya | griya Gandhok kasbut ngarsa ||
22. Saupami kang minangka | wawaton balandarira | lawan pangêrêtnya samya | panjangipun pan kinarya | molulas kaki sinuda | gangsal-gangsal kaping tiga | kantun tiga dhawah Gana | punika Masjid manggènnya ||
23. Kajawi kang wus kawêdhar | ing ngajêng angandhar-andhar | jangkêping etang binabar | ukur pamidhangan blandar | lawan pangêrêting griya | yèn kacêngklong panca-panca | kantun sakawan punika | dhawah Liyu namanira ||
24. Bilih kantunnipun panca | utawi têlas punika | dhawah Pokah namanira | mangkya ingkang ginupita | manggènning etang punika | kajawi kang kasbut ngarsa | wus mupakat sakèh jalma | tumrap griya sanèsira ||
25. Manawi griya Pringgitan | utawine Pasanggrahan | dhawah Kitri kang prayoga | sami kalawan Pandhapa | bilih Langgar lawan griya | Pawon Kandhang rajakaya | tanapi Gêdhogan kuda | dhawah Gana kang prayoga ||
26. Dadya Gandhok saminira | manawi iyasa griya | Regol myang Pasowanannya | tanapi Bangsal punika | dhawah Liyu kang prayoga | bilih damêl Lumbung lawan | panggènan kang Parimatan | dhawah Pokah manggènnira ||
230. Mijil
1. Wus kawijil ukuraning panti | têlas winiraos | Mas Cêbolang rumêsêp ature | mênggah têgês myang pikajêngnèki | petanganing panti | kang kasêbut ngayun ||
--- 3 : 233 ---
2. Ki Dikara wangsulannya aris | jarwa kang gumathok | ulun dèrèng uninga èstune | amung saking ing pangintên mami | punika manawi | pikajêngannipun ||
3. Pan minangka pangajap pamuji | kasaenan yêktos | kados têmbung Sri yèku têgêse | maring pangan utawi manawi | lêrêsipun Êsri | têgêsnya winuwus ||
4. Rajabrana padhang kamulyan-di | pramila dumados | manggènnipun etangan griyane | kang utama kadhawahkên Êsri | pangajap utawi | ing pamujinipun ||
5. Kang supados ingkang angênggènni | sagêda dumados | nora kirang bukti rijêkine | miwah sugih arta barana-di | kamulyan pinanggih | padhang tyas rahayu ||
6. Têmbung Kitri têgêsnya winarni | tanêman kinaot | bokmanawi kapêndhêt ayome | pikajênge ingkang angênggènni | dèn-ajap pinuji | asrêp têntrêmipun ||
7. Asrêping tyas aring ingkang dhiri | tan sarang sayêktos | ing rijêki miwah sasamine | cêkakipun ingkang angênggènni | sagêd sênêng aring | sêgêr myang rahayu ||
8. Têmbung Gana gatra têgêsnèki | kajênging suraos | ing pangajap saha pamujine | sagêt isi sarta lumastari | lir èsthining ati | kang darbe wismèku ||
9. Têmbung Liyu lêsah têgêsnèki | kajênging suraos | aywa nganti (n)darbèni dayane | kapurunan sasaminirèki | mring kang darbe panti | kumambang sakayun ||
10. Têmbung Pokah pikajênge nênggih | saking botên amot | kêbak brana arta rijêkine | ing pangangkah kalawan pamuji | binabarkên taksih | kêbak malah wuwuh ||
11. Sampun tamat nanging wontên malih | kêdah winiraos | babalungan griya cathokane | utawine (n)jing-anjingannèki | apan kêdah mawi | cinorèk sadarum ||
12. Myang ginêthêk ing tatah waradin | dhapur seos-seos | warni catur punika namane | Nara-sunya Gandheya Nurwitri | Byabya jangkêpnèki | dene parlunipun ||
--- 3 : 234 ---
13. Pan kinarya tatêngêr supadi | tan kalintu ênggon | cêcathokan myang (n)jing-anjinganne | wontên ingkang nganggêp anggadhahi | angsarnya prayogi | ingkang manggèn tulus ||
14. Cacah catur dene tumrapnèki | wontên badan manggon | pamidhangan blandar pangêrête | saka sunduk tumpang singup kiki[33] | sasaminirèki | balungan kang agung ||
15. Sami anèng cakêt cathokaning | warni kêdah jumboh | (n)jing-anjingan kang dadya kancuhe | upamine saka dèn-têngêri | Nara-sunya ciri | blandar pangrêtipun ||
16. Pamidhangan sunduk miwah kili | kang pancèn cumathok | kaanjingan purusing sakane | ugi kêdah mawi dèn-têngêri | Nara-sunya sami | sapiturutipun ||
17. Lênggahipun têtêngêr winarni | lèr-wetan kacriyos | Nara-sunya puniku corèke | kidul-wetan Ganeya nglênggahi | kidul-klèn Nurwitri | lèr-kilèn Bya-bya nung ||
18. Nadyan panti ngidul ajêngnèki | ngalèr-ngetan ngulon | kang tatêngêr tan ewah ênggènne | saupami wontên griya mawi | saka catur sisih | pangrêt ugi catur ||
19. Ingkang cêlak klawan prênahnèki | ing lor-wetan pojok | Nara-sunya ugi tatêngêre | ingkang cêlak kidul-kilèn mawi | tinêngran Nurwitri | sapiturutipun ||
20. Dene griya kang saka nêm sisih | twin wolu kacriyos | pangêrêtnya sami lan sakane | tumrap ingkang tatêngêrirèki | ugi kadi ngarsi | tan na bèntênnipun ||
21. Sapintêna kèhing sakanèki | lan pangêrêt jumboh | ing tatêngêr kabage kalihe | kang sapalih nunggil tatêngêring | lèr wetan puniki | kang sapalihipun ||
22. Èstu nunggil tatêngêrirèki | pojok kang lèr-kulon | lah makatên ugi sasisihe | ingkang kidul-wetan têngêrnèki | Gandheya[34] sasisih | myang Nurwitri-nipun ||
23. Dene têngêr ingkang tumrap munggwing | andêr miwah molo | patrap ugi tan ana sanèse | kadi ingkang kasêbut ing ngarsi |
--- 3 : 235 ---
ananging sarèhning | molo dunungipun ||
24. wontên têngah lêrês ingkang pasti[35] | pan kinarya kaot | sawatawis bineda patrape | botên pajêg[36] ragi mèncèng kêdhik | saupami pasti[37] | ngidul ajêngipun ||
25. Sêmu ngajêngakên ing pojoking | keblat kidul kulon | tinêmbungkên malumah pantine | molo mujur ngilèn sêmunèki | mangalèr sakêdhik | wetan sêmu ngidul ||
26. Ingkang kilèn kêdah dèn-têngêri | Bya-bya wus pinathok | kados saka ingkang êlèr-kilèn | ingkang wetan Ganeya pinasthi | kadi sakanèki | ingkang wetan kidul ||
27. Griya majêng mangidul upami | sêmu madhêp mojok | ingkang wetan mangkurêp sêmune | molonipun ngilèn ujurnèki | sêmu ngidul kêdhik | dene patrapipun ||
28. Sisih wetan ngalèr sêmunèki | ingkang sisih kulon | tinêngêran Nurwitri yêktine | kadi saka kidul-kilèn sami | wetan dèn-têngêri | Nara-sunya tamtu ||
29. Kadidene saka ingkang munggwing | ing lèr-wetan jumboh | awit molo wetan para ngalèr | wontên dene bilih ponang panti | pajêg[38] ajêngnèki | mangalèr mangidul ||
30. botên sêmu majêng pojok kalih | wetan tuwin kulon | waton mawi tan winênangake | nir prayogi saèstu (n)jalari | apêsing kang dhiri | cilakanya muput ||
31. Ringkêsannya pojok keblat suci | ing salah sawiyos | pundi ingkang kapara cêlake | yèku kangge wawatonnirèki | têtêngêr kang munggwing | babalungan agung ||
32. Sampun pantog sêsêrêpan-mami | babasan sok-glogok | mung puniku si bapak glèthèke | èstu botên wontên malih-malih | sadarmi naluri | criyose luluhur ||
33. Mas Cêbolang aturira aris | sru panuwuningong | têmbe bilih kinuwasakake | sagêd damêl griya èstu mawi | patrap petangnèki | kadi kang dhumawuh ||
34. Namung petang kaki lawan êdim | ulun dèrèng ngrêtos | Ki Dikara alon wangsulane | têka lêrês yèn dèrèng udani | etang
--- 3 : 236 ---
kaki êdim | dèrèng patos ngumum ||
35. Dhawuhdalêm (n)jêng sri narapati | kang supados maton | rèhning pêcak tindak myang dhêpane | nyari têbah èstu botên sa |[39] -lajêng dènparingi | ukuran puniku ||
36. Asalipun saking Ngatasangin | pangandika katong | etung iki ingsun-gadhuhake | marang bocahingsun Kalang-(n)dhagi | Gowong lawan malih | bocah Juru-ukur ||
37. Bilih parêng ulun nyuwun uning | Ki Dikara gupoh | ngambil kakènan gya sinungake | myang sung wikan garisan tês sêtrip | radi wiyar êdim | dene etangipun ||
38. Rolas sêtrip punika saêdim | rolas dim anapon | pan sakaki de rolas kakine | dèn-wastani sacêngkal winilis | tatêngêr kang munggwing | ing papadon catur ||
39. Warninipun lah kadi puniki | Mas Cêbolang anon | Ki Dikara sarwi mêdharake | pojok catur sami dèn-jagani | jawata nyatunggil | dene naminipun ||
40. êlèr-wetan Pritanjana nami | kidul wetan pojok | Hyang Kuwera dene kidul-kilèn | kang rumêksa Sang Hyang Maha yêkti | lèr-kilèn mungkasi | Hyang Siwah jujuluk ||
41. Kacarita sampun gangsal ari | dènnira nèng ngranggon | lulang kidang sampun tinrapake | kalowongan tarêbang kakalih | panggarape apik | swarane jumêngglung ||
42. Sinungakên mring tamunirèki | punika wus dados | myang santake mirantos kalihe | mangke ratri wawi dèn-enggali | tarêbang tinampi | sang anom panuju ||
231. Sinom
1. Diwasaning diwangkara | ing ngranggon wus dènbêrsihi | dilah colok sinulêdan | badhe sasêgah miranti | Ki Dikara wus linggih | kupêng lawan tamunipun | Mas Cêbolang kalawan | Nurwitri trêbang sinandhing | Ki Saloka Palakarti Kartipala ||
2. Ki wisma alon tatanya | èstu ulun dèrèng uning | gêndhèng gêndhinging kang gangsa | lan têrbang punapa sami | Mas Cêbolang
--- 3 : 237 ---
lingnya ris | radi wontên sanèsipun | rumuhun ulun tanya | dhumatêng Kyai Cêndhani | ingkang manjing gêndhing tarêbang slawatan ||
3. Randha-nurut Lêmpang-jawa | Pêtung-wulung Kudhup-turi | Montro myang Lêmpang-gariyah | Sontoloyo Bango-mati | Bayêm-tur Tunjung-adi | Ronge-ronge Carang-gantung | Gandrung-binangun Linggang | Rujak-sêntul Kêmbang-katis | Srundèng-gosong Cangkêlèk Ranumênggala ||
4. Sohoyung Bujang-dalêman | Lare-angon Lompong-kèli | Glele Sêkar-gadhung-Jawa | Kidung-kidung Salobog-i | Gêndheo Popok-kèli | Jalèdrèse Topèng-arum | Kinjêng-trung Paman-paman | Glathik-bolong Lunggadhung pil | Kaum-dhawuk Sêkar-gadhung Bagêlenan ||
5. Gêndhuk-gêndhuk Kayun Wisma | Tokung-tokung Pawèh Slisir | Tunggu-jagung sampun têlas | sadaya apan winilis | kawandasapapat aming |[40] samangke saèstunipun | kathah kang dèrèng lêbda | tuwin supe lagunèki | uran-uran sênggakan kathah kalepyan ||
6. Ki Dikara rênèng driya | wawi anak dikawiti | Mas Cêbolang tandya buka | kanang Sêkar-gadhung-Jawi | têrbang agêng nibani | kadya êgong bêm mangguguk | têrbang alit kosêkan | binarung swara dumêling | barunganne kadi ta ingkang winahywa ||
7. Atapa jroning sarira | sadina-dina gung brangti | datan nana katingalan | sarirane dèntangisi | tansah dèneling-eling | solahing raga dènetung | margane anèng donya | ciptaningsun lir angimpi | kêmang irêng uripku saking sihira ||
8. Marmaningsun anèng dunya | dhapur sira ngandikani | tansah ing raga winangwang | among winong sih-ngasihi | tansah sih asinung sih | karsanira among kayun | jabèng jro jati suksma | wêlatung wijil Mêrapi | tingalingsun sirna dening tingalira ||
9. Yèn tan ana ananira | mangsa ana ing dumadi | solahingsun solahira | tan kêna kari myang dhingin | tunggal sapati-urip | punapa ta rupanipun | lamun dera tilara | gununge wong Majapait [Ma...]
--- 3 : 238 ---
[...japait] | kawruhingsun sirnane kawikanana ||
10. Yèn ta sira anampika | sisikuning raga iki | datan wande anèng nraka | jahanam kang sunlêboni | sanadyan na dhasaring | kawah Candramuka iku | barêng kalawan sira | kasêktèning pra maharsi | raga-raga kuwawane ing pangwasa ||
11. Apa ing sasolahira | ingsun iki aja kèri | sanadyan mora pyuyika | tan na tolèh lara-pati | sakarsa mamaèsi | saking sira marganingsun | wulu-ningsun salêmbar | apan sira kang (n)darbèni | tranging nala karsaningsun karsanira ||
12. Yèn ta sira amisesa | karsanta jroning karonsih | tunggala saraga-jiwa | tunggaling karsa pinanggih | wus lali anak-rabi | sandhang-pangan ora ketung | sampun saekapraya | srênging karsa sun-aranni | kupingingsun sirna dening panarima ||
13. Piyarsakêna kawula | sasambat ing lara pati | nora nama nambanana | yèn lara kandhuwan wingit | sun lêlipur ing gurit | sah sing kawula lawan usul |[41] prandene nora waras | dhêle kang cinandu rêsmi | kang sun-ucap tan adoh kalawan sira ||
14. Tansah angura pralambang | surate sawiji-wiji | kalangênan karasikan | jroning jinêm aliron sih | sun nêdya êtoh pati | yèn maleca malih kayun | sampun aliru wastra | landhêsaning ani-ani | ana ora ingsun mapan saking sira ||
15. Saya nglangut laras-mara | lir palwa kentir ing angin | sampun na tilar salira | tan ana sinêdyèng ati | wilangan tusing ngênting | kadi sarah munggwing laut | mingkêt tanapi obah | pondhoh cêngkir sun-wastani | sak-polahe tan lyan polahe sagara ||
16. Umbak karêm[42] ing sagara | anane datan kakalih | kang ingaranan sagara | dèn-kêna dera nampèni | lir uyah tibèng tasik | ing tampa ywa salah surup | yaiku kang sinedya | pilih ingkang nguningani | iya iku kang wus rohyating dumadya ||
17. Sabên wus dhawah gong nulya | Kartipala Palakarti | kalawan Kyai Saloka | katri sarêng anyênggaki | rêmpêg lir swara siji | êgong yong-geyong amoyung | sêsêgan sawatara | kinêndhon iramanèki | Sêkargadhung wus suwuk sèlèh tarêbang ||
--- 3 : 239 ---
18. Ki Dikara suka-rêna | èstu sajêg-kula urip | sa-Allah sawêg punika | mirêng kang kadya puniki | têka datan (m)bêrbêgi | wijang swara têrbang dhaup | bilih santri slawatan | swara umyung ngêlik-ngêlik | nganti êrak tan cêtha têrbang brung-brungan ||
19. Nahan ta sakèhing Kalang | kang nèng wana têbih-têbih | bawahe Kyai Dikara | dupi mirêng swaranèki | tarêbang mawa sinngir | pra samya dhatêng asêlur | miwah (m)bêkta wowohan | pala-sandhung warni-warni | atanapi pala-pêndhêm lan kasimpar ||
20. Dèrèsan arèn siwalan | daging kidang sangsam aking | wis pinarnah lungguhira | ki wisma gupuh (m)bejani | marang ing tamunèki | lah punika kanca-ulun | pra abdidalêm Kalang | kang sami wismèng wanadri | para Kalang lawan tamu sampun têpang ||
21. Babêktane wus tinata | nèng têngah saingga wukir | samya nadhah sasukanya | Mas Cêbolang lan Nurwitri | nyandhak tarêbang malih | mungêl gêndhing Kidung-kidung | binarung apalannya | kalima datan sarênti | ana Kalang mêncul (n)jogèt (m)bari sila ||
22. Kidung-kidung salondopan | kawi doro tonjok ênting | obah dhadha-dhadha êntap | pacak-gulu cake dupi | dangu ing sawatawis | sinêsêkkên tandya suwuk | karênan sakèh Kalang | nungsung warta mring ki panti | pintên dalu anggènnipun tarêbangan ||
23. Ki Dikara mèsêm lingnya | amung saratri puniki | rèh wus sawatara dina | ayun bidhal benjing-enjing | maring ing Pranaragi | prêlu atalabul ngèlmu | Kalang goyang kapala | dhuh anggèr (m)bok inggih-inggih | ywa kasêsa wontêna ngriki sacandra ||
24. Kula kang jagi rumêksa | rahayuning kanang dhiri | myang ngawontênkên sasêgah | tumuntur mring Pranaragi | Cêbolang lingira ris | saklangkung panuwun-ulun | inggih benjing kewala | mantuk-kula tamtu kampir | datan lami wontên nagri Pranaraga ||
25. Sadalu dènnya têrbangan | dupi wanci pajar gidip | sata kaluruk
--- 3 : 240 ---
sauran | miwah swaraning kang paksi | mrak manguwuh dumêling | sung peling kang arsa nglangut | nuli sira mangkata | ywa kalamèn nèng wanadri | isih dawa mungguhing lalakonnira ||
26. Kèndêl dènnya tarêbangan | Cêbolang sarewangnèki | wus pamit mring Ki Dikara | mring pra Kalang kang manggihi | asung puja basuki | kang sinung ling samya (n)dhêku | mêdhun saking planggrongan | Ki Dikara têdah margi | Kalang-kalang (ng)garubyuk ana ing wuntat ||
27. tarêbang dwi kang ambêkta | Kartipala Palakarti | Kalang sawiji anyêlak | mring Cêbolang lan Nurwitri | prayogi sinung nami | tarêbang kakalih wau | kang agêng Mangunarja | ingkang alit Mangajapsih | Mas Cêbolang sukèng tyas mangayubagya ||
28. Lampahe praptèng trataban | pra samya andum basuki | pra Kalang wangsul ing wana | lam-lamên duk wau ratri | muji nuline bali | sigêg pra Kalang kang mantuk | nahan ta lampahira | Cêbolang sarewangnèki | mahawan ring pagagan sêtrèn têgalan ||
29. Nurut margi padhusunan | ngambah ardi alit-alit | prapta ing ardi Têmbayat | miyat masjid alit cèkli | wingit singit rêspati | Cêbolang sarewangipun | manjing srambi kapanggya | lan Ki Modin saha Bodin | wus tinanya nama pinangka myang sêdya ||
30. Mas Cêbolang apratela | kalawan tatanya aris | kula nyuwun sasêrêpan | sintên kang sinambating sih | ngriki dhusun ing pundi | dene harjane kalangkung | jalu èstri ngibadah | dalah lare alit-alit | sanggèn-ênggèn samya ngabêkti ing Allah ||
31. Ki Modin alon lingira | kula Modin saha Bodin | riki ingaran Têmbayat | lêrês andika mastani | sênênning dhusun kèksi | nguni kang awit dhudhukuh | kyatingrat Sunan Bayat | duk dèrèng jumênêng wali | apaparah[43] Kyai Gêdhe Pandhanarang ||
32. Asal saking ing Samarang | sugih singgih anglangkungi | anyakabat (n)Jêng Suhunan | Kalijaga dèn-dhawuhi | martapi anèng riki | dene masigid di-luhung | criyose tiyang sêpah | saking Mêkah asalnèki | ingkang pangandika Sunan Kalijaga ||
33. Sunan Bayat sakaliyan | dumugi praptaning jangji | sumare ardi
--- 3 : 241 ---
punika | wontên sabatnya satunggil | Sèh Dumba awawangi | wafate sumare gunung | Cakaran cakêt Bayat | kang katingal saking riki | paran karsa kula sagah ngatêrêna ||
34. Inggih kakang yèn kalilan | kula ayun mangastuti | muhung jiyarah kewala | nahlilakên kang suwargi | nyuwun sawab basuki | lêstarining lampah-ulun | Ki Modin tansah nyawang | marang ingkang nêmbe prapti | cahya wênês bagus jatmika prasaja ||
35. Ngunandika jroning nala | kimase pangiramami | dudu santri nyêgobangan | cahyane nguwung nêlahi | wasana wacana ris | punika langkung panuju | punapa sapunika | punapa bakda Ngisai[44] | Cêbolang ngling prayogi bakdaning Ngisa ||
36. Tan cinatur dènnya wêkdal | paragat wêktu Ngisa-i | Ki Modin miranti dupa | Cêbolang sarowangnèki | wus kerit cêlak margi | anon pakuburan agung | ing dagan ngilak-ilak | Nurwitri tatanya aris | sintên ingkang sumare kubur punika ||
37. Lah niku (ng)gèr garwanira | (n)Jêng Sunan Têmbayat nguni | kathah kang samya jiyarah | nênêpi nyunyuwun sugih | lajêng lampahirèki | prapta pasareyanipun | (n)Jêng Sunan ing Têmbayat | anèng (n)dagan sadayèki | Mas Cêbolang asung salam mirêng swara ||
38. Tètèh cêtha winangsulan | sadaya samya miyarsi | Ki Modin goyang kêpala | sangsaya ing kurmatnèki | tutug dènnira tahlil | wawi kakang samya mundur | mring makame Sèh Dumba | kang nèng ing Cakaran wukir | lumaksana Ki Modin lumakyèng ngarsa ||
39. Praptèng kubure Sèh Dumba | anèng (n)dagan dèrèng linggih | Mas Cêbolang asung salam | uga na swara mangsuli | anjawab salamnèki | nulya nèng daganirèku | nutug dènnya tahlilan | pragat wangsul mring masigid | Kyai Modin pamit ayun marang wisma ||
40. Mêndhêt sêgah sawontênnya | Cêbolang datan marêngi | kakang sampun susah-susah | sarèhning wus têngah ratri | damêl susahing batih | mangke sabibaring Subuh | ulun lajêng kewala |
--- 3 : 242 ---
dhumatêng Wanakartèki | Kyai Modin (n)dhêku gya (ng)gêlari glaran ||
41. Bantal dhumpal wus tinata | dilah jodhog mêlik-mêlik | ontongan klobot myang sata | mênyan madu sakêmiri | nèng kêba dèn slêmpiti | pangot ngiras kangge (m)bêsut | lantingan kêbak toya | sumangga sawontênnèki | sami êsês miwah ngunjuk toya tawa ||
42. Kang sinung ling samya rahab | nyêbrak kalobot (m)bêsuti | lininting winoran mênyan | kang ngorong nglangga ing kêndhi | nikmat tumraping dhiri | sênêng têntrêm nir ing rapuh | sadaya suka-rêna | gumrumung sajroning masjid | Ki Abodin angling marang tamunira ||
43. Kala wontên pasareyan | sakalangkung eram-mami | pun adhi atur sasalam | têka wontên kang mangsuli | nèng ardi Bayat tuwin | nèng ardi Cakaran wau | awit salami kula | dèrèng nate amêningi | lalampahan kang mirid kadi punika ||
44. Punapi ta karananya | Mas Cêbolang amangsuli | sawêg pinuju kewala | botên wontên kêdhah-kêdhih | amung pratandha luwih | sakalihe kang wus marhum | bokmanawi punika | iribane kang nêtêpi | nora mati kewala ngalih panggonan ||
45. Sèh Bodin goyang kêpala | adhi ing saèstunèki | toh sabên ari angucap | asung salam myang mangsuli | ananging amung angling | tan uninga kajêngipun | pun adhi bilih wikan | pyarogi winêdhar angling | paring sawab mring ulun punggung Asmara ||
232. Asmaradana
1. Mas Cêbolang lingira ris | pamanggih-ulun piyambak | kilap têmên myang lêpate | miwah kacondhongan karsa | botênnipun sumangga | kojahe santri ngaluyug | asring ngêpotakên wêkdal ||
2. Tiyang ingkang dhatêng angling | dhumatêng kang kadhatêngan | asalamu ngalaekom | jarwa wilujêng kawula | tumrape ing sampeyan | ingkang kadhatêngan muwus | wa ngalaekumu-salam ||
--- 3 : 243 ---
3. Wardinipun kula inggih | makatên ugi tan sisah | sanadyan wilujêng ingong | tumrap ing atas sampeyan | dyan talêkêman asta | wontên ingkang botên namung | sami wicantên kewala ||
4. Kang mawi gathuk astèki | punika tumrap kang samya | têpung lajêng samya jagong | twin pinanggih dêg-dêgan |[45] mrih lêkêtkên sasanak | asih sinihan satuhu | anambahi kasantosan ||
5. De kang tan gathuk astèki | tumrap sami saking têbah | cêkap sung salam kemawon | tan mawi têkêman asta | wardine têmbung salam | punika slamêt rahayu | manjing dhatêng kasantosan ||
6. Pikajêngipun winarni | tyang kang dhatêng uluk-salam | sèstu anyantosakake | saha ngêgungakên urmat | maring kang kadhatêngan | wangsulan mungalaekum | pan kosokwangsul kewala ||
7. wontên malih rasanèki | wardine salam raharja | wujud gêsang umuringong | mangka sipating agêsang | tuwin umur punika | mung satunggal èstunipun | tan kenging bilih kabagya ||
8. Ing ngriku lajêng kabagi | ruruba katur ing liyan | apan têlas saèstune | nanging margi saking satya | lêgawaning wardaya | Allah ingkang Maha Agung | (m)barêngi kula sung salam ||
9. Maringi lintu basuki | umur kalangkung utama | katimbang lawan umure | ingkang rinubakkên liyan | kados mandar santosa | dene kang rinuban wau | upami wilujêngira ||
10. Dèrèng rinubakkên yêkti | kang mangka angsal tambahan | èstu mindhak santosane | nadyan wus kinarya ruba | sarèhning Maha Nasa | sampun amaringi lintu | langkung sae myang santosa ||
11. Inggih sangsaya mêwahi | sangêt kêkah kuwatira | mênggah ta katêrangane | sadaya muhung minangka | jalaran kang Kuwasa | anggènnipun badhe asung | ganjaran myang kadrajadan ||
12. Dhumatêng kawulanèki | kang tumrap Êdating Allah | pribadi kang boya katon | dene kang samya tumitah | sarana kadhawuhan | apan sami kinèn uluk | -salam miwah jawat-asta ||
13. Pan sami siniyan ing sih | sintên kang mituhokêna | saparentahing [saparen...]
--- 3 : 244 ---
[...tahing] Hyang Mason[46] | èstu amangguh kabêgjan | kang agung tumrap dunya | tanapi ngakeratipun | mila sami ngistokêna ||
14. Liring dhawuhing Hyang Widdhi | ing Kur'an sampun kaênas | tangèh kalamun macêthot | Ki Abodin lon lingira | mugi kawêdharêna | inggih kakang èngêt-ulun | rapale kadi punika ||
15. Ya ayu haladinna-ni | amanu kinakiyitan | bitakiyatin pa kiye | biak anu min alawan | auratuha tamat | maknanipun rapal wau | èh eling-elingên poma ||
16. Umat mukmin sadayèki | kala sira tampa ruba | lan sadhengah rurubane | iya iku kaslamêtan | myang maujud sabarang | nuli malêsa sirèku | kalawan ganti ruruba ||
17. Ingkang sakira ngungkuli | lawan rurubaning liyan | utawa ambalèkake | ing satimbange kewala | dene ta kukumira | tyang mung ruruba salamu | tuwin sadhengah ruruba ||
18. Amung sunat yêktinèki | de kang ingulukan salam | wajib asung wangsulanne | nanging wajib kiyapah[47] |[48] sanepane mangkana | upami tyang kathah kumpul | wontên ingkang uluk-salam ||
19. Salah satunggal mangsuli | wus nir kasipatan dosa | kang tan sung wangsulan kabèh | cêkap satunggal kewala | dene ta wawangsulan | kang ngungkuli rurubèku | amung makatên kewala ||
20. Upami rurubanèki | asalamu ngalaekam | wangsulane kang kinaot | wa ngalaekumssalam |[49] wa rahmatulahi wa | -barakatuhu puniku | utamining wawangsulan ||
21. De kang mung stimbangnèki |[50] salamu ngalaekum |[51] wa ngalekumu salame | cêkak makatên kewala | manawi kang ruruba | barang ing sawujudipun | puniku winalêsana ||
22. Klawan barang kang ngungkuli | utawi satimbangira | yèn tan sagêd malêsake | ingkang sami wujud barang | puniku winalêsa | lan suka narimèng kalbu | tuwin pamuji raharja ||
23. Punika langkung utami | katimbang winalês barang | kang timbang lan rurubane | apan ta namung punika | ing sasêrêpan kula | Sahabodin manthuk-manthuk | sa Allah sawêg punika ||
--- 3 : 245 ---
24. Uninga suraosnèki | sasalaman jawat-asta | toh ing sabên dintên kangge | nanging pamanggihing manah | mung saking kalimrahan | botên nyana yèn kadyèku | jinèrèng angandhar-andhar ||
25. wontên malih ri riyadi | bakdane wulan Ramêlan | ugi sami marlokake | pupanggihan[52] sasalaman | manawi tan pinanggya | cêkap akintun kinintun | kintèki mawi sinêrat ||
26. Minangka wawakilnèki | silatulrahmi rayadya[53] | lah kadi pundi kajênge | Mas Cêbolang lon lingira | silatulrahmi iku |[54] têgêsipun apan nyambung | katrêsnan trusing wardaya ||
27. A la dalah manggih malih | adhi botên pisan-pisan | yèn gunggung amrih pakolèh | nitik antaraning budya | sanès santri walaka | rapal makna murat putus | suraose wus tan kewran ||
28. Sanès têtêmbungan santri | kêdale wong ahli-praja | dhèmês luwês tan tumpangso | punapi sampun angambah | ing nagri Ngèksiganda | Mas Cêbolang lingira rum | sampun nanging mung sakêdhap ||
29. Kakang kula nyuwun uning | (n)Jêng Susunan ing Têmbayat | saking ing pundi asale | dene gung karamatira | sokur bilih miyarsa | lampahane duk rumuhun | ing nalika sugêngira ||
30. Sahabodin amangsuli | criyose swargine bapa | makatên lalampahane | pangagêng nagri Samarang | Ki Gêdhe Pandhanarang | bangsanipun bandha-bandhu | bèr donya tan siya-siya ||
31. Tiyang mardagang sanagri | [...] |[55] Sêmarang ngêmplang nora rinèwès |[56] kawarna-a Kangjêng Sunan | Kalijaga wus wikan | yèn badhe wali linuhung | ngèlmu dèrèng tinarbuka ||
32. Ki Gêdhe cinoba nuli | (n)Jêng Sunan mindha kawula | sade kambèngan karyane | nanging jroning alang-alang | dinèkèkau buntêlan |[57] slangkung kèthèng kathahipun | (n)Jêng Sunan nulya mring pasar ||
33. Ki Gêdhe winuwus malih | lumampah dhatêng ing pasar |
--- 3 : 246 ---
angungak saliring wudhon | [...] |[58] nulya mring Kangjêng Sunan | pira rêgane sapikul | paman alang-alangira ||
34. (n)Jêng Sunan aturira ris | rêgane kambêngan kula | inggih mung salawe kèthèng | botên kenging dipun anyang | yèn botên papajêngan | inggih kula bêkta mantuk | Ki Gêdhe gumujêng suka ||
35. Wuwuse asêmu manis | pathok bangkrung sira paman | lah sun-têmpuh sarêgane | payo sira atêrêna | marang ing wismaningwang | Ki Gêdhe nulya umantuk | (n)Jêng Sunan ngrêmbat kambêngan ||
36. Wus prapta ing wismanèki | Ki Gêdhe ambayar uwang | kathahe salawe kèthèng | pan sarwi angling wawêkas | paman adol kambêngan | lamun akèh tunggalipun | sun tuku kabêh atêrna ||
37. (n)Jêng Sunan aris nauri | inggih kyai benjing-enjing |[59] kula ngatêr kambêngane | Kangjêng Sunan nulya kesah | Ki Gêdhe prentah karya | wuwunge gêdhoganipun | alang-alang gya ingudhal ||
38. Kinarya wuwung udani | buntêlan yatra nèng têngah | salangkung kèthèng kathahe | katur marang Ki Dipatya | kambêngan isi arta | Ki Dipati aris muwus | iki artane si paman ||
39. Binuntêl dene akèri | anèng jroning alang-alang | baya lali paman kae | wus pinasthi bêgjaningwang | têtuku tan kelangan | ing dalu datan winuwus | injange[60] ingkang winarna ||
40. Ki Gêdhe Samarang linggih | anèng ing dalêm pandhapa | ingayap pawongan akèh | Ki Dipati arsa dhahar | kinarya sasarapan | dhaharan wus munggèng ngayun | ngadhêp wedang tinepasan ||
41. Kang namur-kawula prapti | (n)Jêng Susunan Kalijaga | sarwi mikul kêmbêngane | ngirit marang plataran |[61] dening kang jagi lawang | Ki Dipati priksa muwus | lah paman age linggiha ||
42. (n)Jêng Sunan alon alinggih | ngèmpèr kidul prênahira | sarwi ngadhêp rêmbatanne | ngêntosi dènnya sarapan | Dipati ing Samarang | wus linorod ambêngipun | kanthi lorod sasarapan ||
--- 3 : 247 ---
233. Kinanthi
1. Ki Dipati ngandika rum | dhatêng kang amindha kuli | esuk têmên (ng)gonmu prapta | wismamu apa tan têbih | kang namur-lampah ris mojar | inggih têbih wisma-mami ||
2. Ngardi Jabalkat rannipun | Ki Dipati angling malih | dene adoh wismanira | lah ngêndi pondhokirèki | tan mawi pondhok kawula | (n)duduk saking wisma enjing ||
3. Ki Gêdhe gawok kalangkung | miyarsa aturing kuli | aglis dènnya ngambil arta | salawe kèthèng kèhnèki | ingulungkên wus tinampan | (n)Jêng Sunan angling mlas-asih ||
4. Bilih kaparêng ing kalbu | kawula anyuwun ngêmis | inggih salila sampeyan | karêpa maring Hyang Widdhi | Ki Dipati ngambil arta | sakèthèng nguncalkên aglis ||
5. Maring (n)Jêng Sunan linuhung | tibèng jobin anèng ngarsi | sang mindha alon lingira | ulun tan angêmis picis | tangèh rêmên donyabrana | yèn parêng panyuwun-mami ||
6. Ungêling bêdhug masjid gung | Ki Dipati ngucap bêngis | lêngguk têmên paman sira | tan rêmên bandha sakèpèng |[62] iku gêmpalaning reyal | reyal gêmpalaning rukmi ||
7. Mung (n)jaluk unining bêdhug | mangsa bêdhug antuk anggris | sang pindha kuli lingira | ywa makatên Ki Dipati | tan sae dintên akirnya | ywa mangeran dunya picis ||
8. Dados brahala satuhu | nir manggih swarga linuwih | wong mangeran marang dunya | pêtêng tumêkaning takdir | kaalingan ing brahala | tangèh antuk swarga jati ||
9. Jênênging kita satuhu | anèng donya boya lali | pinasthi umantuk marang | ajal rahmating Hyang Widdhi | kêkêl nèng ngriku kewala | paran yèn datan pinikir ||
10. Têbih kapengin katèngsun | sugih dunya lir dipati | ngapirani têmbenira | yèn antuk swarga linuwih | mulya-mulyaning kawula | barang kang cinipta dadi ||
--- 3 : 248 ---
11. Nèng dunya upaminipun | anggaota pitung warsi | pan taksih kenging winilang | de (ng)gaota nèng swarga-di | sagacrokan mas sasingkal | sumangga ingkang pamanggih ||
12. Ki Dipati mèsêm muwus | (ng)gadêbus si paman iki | kaya wong wus wêruh swarga | lamun wêruha sirèki | boya adol alang-alang | lan boya anêmbung ngêmis ||
13. Pasthi krasan nèng swarga-gung | (n)Jêng Sunan aris mangsuli | yèn manira rêmên êmas | nora susah angruwati | anggêdhug mangsa danguwa | ngambil êmas saking siti ||
14. (n)Jêng Sunan dyan nyandhak pacul | mring plataran macul siti | sagacrokan nulya dadya | mas sasingkal agêngnèki | ingulungkên mring Dipatya | lah niki rukmi swarga-di ||
15. Pinaringkên mring sirèku | nulya mudhun Ki Dipati | tumingal êmas sasingkal | mancorong kèh tunggilnèki | anjêngêr tan sagêd ngucap | ing tyas sakalangkung ajrih ||
16. Êmas winangsulkên gupuh | mring siti wus tan katawis | Ki Dipati saya wêwah | ajrih asih trusing galih | cinandhak ki namur-lampah | kinanthi minggah pandhapi ||
17. Ingaturan jajar lungguh | ngrarêpa umatur aris | niti warti tatakrama | nuwun gunging pangaksami | saking sangêt kalêpatan | angina samèng dumadi ||
18. Ing mangke kiyai ulun | asrah jiwa-raga yêkti | kawula angèstupada | anglampahi ing satuding | sakit praptamirèng[63] pêjah | sumangga ing asta kalih ||
19. Amung ing panuwun-ulun | tumuntên tampiya kang sih | èwêting tiyang tumitah | manawi kasêlak lalis | (n)Jêng Sunan marwata-suta | pangandikanira manis ||
20. Yèn têmên-têmên sirèku | arsa (ng)gêguru mring mami | manira nêdha pratandha | patang prakara kèhnèki | ngibadaha salaminya | angadêgna iman sukci ||
21. Lan nginguwa santri kaum | Islama wong sak-Sêmawis | mulyakna bêdhug lan langgar | dene ingkang kaping kalih | (n)dika jakat lawan lila | wit dunya akèh pan wajib ||
--- 3 : 249 ---
22. Jinakatakên puniku | dimurwatta lawan adil | lawan kaping tiganira | kêdah sumingkir sakalir | kadunyan myang kawiryawan | kang dadya bancanèng pati ||
23. Wasana kang kaping catur | kesah sing wismanirèki | anuntumakên bêdhiyan | mring wismaning gurunèki | yèn têmên yun puruita[64] | (n)dika maring jênêng-mami ||
24. lajêng nusula maringsun | maring ing Jabalkat wukir | Ki Gêdhe aris aturnya | ing pundi pêrnahing wukir | lan tuwan sintên sinambat | (n)Jêng Sunan mèsêm lingnya ris ||
25. Tanah Têmbayat puniku | Sèh Malaya aran-mami | (n)Jêng Sunan wusing ngandika | linggar mentar tan kaèksi | Ki Gêdhe dumadya rimang | datan anyana samênir ||
26. Katêkan wali panutup | ginagas saya ngranuhi | pupuntonaning wardaya | pan arsa tumulya maring | asrama arga Jabalkat | ketang dhawuhe sang yogi ||
27. Ki Adipati dyan kondur | pinanggih garwa myang siwi | mêdharkên ing karsanira | dènnya yun mahas ngasêpi | mituhu tuduh minulya | rajabrana gya winaris ||
28. Mring garwa myang putranipun | kadang warga miwah abdi | tanapi sudhiya jakat | mring sanggyaning pêkir miskin | praja pinasrahkên marang | ing ari kinèn mandhiri ||
29. Myang nêtêpkên dhawuhipun | wawêling (n)Jêng Sunan Kali | adan pamit mring pra garwa | tanapi putra myang ari | garwa kang sêpuh priyangga | lumuh tinilar ing laki ||
30. Kêdah tumut ing sapurug | prasêtya sabaya-pati | tuluse mangèstupada | ing donya praptaning akir | Ki Gêdhe kalintang wêlas | panyuwunne dènlilani ||
31. Ngandika dhuh sang (m)bêg sadu | nyai yèn mèlu mring mami | aywa sira (ng)gawa brana | wêwalêre sang ayogi | wit iku dadi brahala | mamêtêngi jaman lalis ||
32. Lamun sira adrêng mèlu | salinna busana putih | kang garwa matur sandika | mulya sira Ki Dipati | amangagêm sarwa pêthak | wusing atus amamêling ||
--- 3 : 250 ---
33. Tumindak risang nahên kung | pribadi tan mawi dasih | sumêdya amati-raga | lastari dènnya lumaris | Nyai Gêdhe atut-wuntat | panganggone sarwa putih ||
34. Wuluh gadhing têkênipun | ingisenan sosotya-di | miwah lantakan kancana | kêbak ingkang wuluh gadhing | ngati-yati pangrêksanya | pakèwête wong lumaris ||
35. Tan weca ing kakungipun | angodhol wontên ing wingking | ajrih lamun kauningan | (ng)gènnya (m)bêkta barana-di | mring laki sang adipatya | sangêt dènnira malêri ||
36. Kang raka apan wus (n)dulu | isine kang wuluh gadhing | ananging api tan wikan | kêbat dènnira lumaris | kang garwa (ng)grèndhèl tinilar | repot labêting pawèstri ||
37. Lêpas kalih lampahipun | kapungkur nagri Samawis | praptèng wana tarataban | lan dhusun radi kapering | Ki Gêdhe ing Pandhanarang | kapêthuk tyang ngadhang margi ||
38. Titiga anèng dêlanggung | ambêbêgal[65] karyanèki | ngandhêg risang (n)don lumampah | hèh paman mandhêga dhingin | aku (n)jaluk angsal-angsal | Ki Gêdhe aris nauri ||
39. Tan (ng)gêgawa lakuningsun | yèn sira kurangan bukti | wuri ika rabiningwang | anggawa barana adi | nèng têkên wuluh wadhahnya | rêbutên kang wuluh-gadhing ||
40. Aja (ng)gêpok awakipun | dènkêna kang wuluh-gadhing | pasthi tuwuk tyang titiga | Ki Gêdhe lajêng lumaris | katri begal wus samêkta | prayitna ngadhang nèng margi ||
41. Nyai Gêdhe nulya langkung | têkênne rinêbut kêni | Nyai Gêdhe gya lumajar | anangis nututi laki | Kyai Gêdhe tulungana | tyang titiga salah kardi ||
42. Katêlah karaning dhusun | Salahtiga praptèng mangkin | ya ta wuluh dyan pinêcah | èstu isi barana-di | dinar jêne lalantakan | tri begal suka tan sipi ||
43. Pinara tiga wus rampung | nulya wontên dhatêng malih | aran Kyai Sambangdalan | kasèp tan mèlu dèn-dumi | winartan marang kang angsal | iku tututana aglis ||
--- 3 : 251 ---
44. Têkênne kang lanang durung | kêna dak-rêbut wong katri | lagi kang wadon kewala | kang lanang lumaku dhingin | gugup wau Sambangdalan | nututi ingkang lumaris ||
45. Nahên ta ingkang lumayu | anututi marang laki | têbih dènnira kacandhak | Nyai Gêdhe asru nangis | sasambate amlasarsa | baya lali marang mami ||
46. Adarbe rabi wakingsun | nora karsa anulungi | tega têmên nilar ingwang | Ki Gêdhe amuwus aris | yayi tan mituhu wêkas | silip[66] anggawa sotya-di ||
47. Majade mangsa dha wêruh | nèng sajroning wuluh-gadhing | suprandene kawêruhan | mung têkênnira pinilih | lah wis sira narima-a | wong pinundhut mring kang kardi ||
48. Lah payo anènga ngayun | ingsun kang lumakyèng wuri | nulya lajêng lampahira | ucapên ingkang nututi | Sambangdalan nulya prapta | angrêbut têkênnya cis |[67]|
49. Wus sinungkên têkênnipun | kayu sandhang tanpa isi | tinampik nulya tinampan | têkên wangsul mring dipati | ki[68] Sambangdalan angucap | paman (n)jaluk olih-olih ||
50. Ki Gêdhe nulya amuwus | ingsun nora olih-olih | Sambangdalan pan amêksa | minta dinar lan rêtna-di | yèn tan suka ingsun rêbat | ywa nganti ingsun-gêbugi ||
51. Kyai Gêdhe malih muwus | andalarung sira iki | kaya wêdhus ambêkira | tan ngêjêp ujaring jalmi | Sambangdalan malih warna | wêdhus dumba gêng ainggil ||
52. Ki Dipati awas (n)dulu | yèn kang begal malih warni | langkung jrih lajêng lumampah | punang dumba anututi | tan uning yèn malih warna | maksih ngucap kadi jalmi ||
53. Nulya nyabrang lèpèn agung | tan sagêd ngadêg nèng warih | lawan wruh wayangannira | angrasa yèn malih warna |[69] nulya nangis asrah tobat | têmbung manis atut-wuri ||
--- 3 : 252 ---
234. Dhandhanggula
1. Kyai Gêdhe dènnira lumaris | sampun prapta ing tanah Têmbayat | mênggah[70] wukir Jabalkat-e | amanggih dhusun agung | datan wontên lèpèn myang prigi | lan manggih masjid pelag | alit wingit bagus | nèng ngriku dènnya dhadhêkah | wukir Jabal satètès tan ana warih | Sambangdalan ngawula ||
2. Miminta sih mulyaning kang warni | sinung karya ngisèni padasan | tan tinutup pancurane | datan linilan turu | lamun dèrèng (m)bludag kang warih | padasan êncèhika | gêngnya tigang prangkul | sapanggayuh inggilira | rintên dalu tan kèndêl dènnya ngisèni | pangambile kang toya ||
3. Tumurun ring lèpèn radi têbih | pinarantèn pambêktaning toya | mituhu ing saprentahe | awrate ing panuwun | mantuk angsal jalma sajati | ing têmbe wus sinêdya | lajêng angguguru | wus sapta ri nèng Jabalkat | tanpa nendra muhung ngangsu rina wêngi | padasan nora kêbak ||
4. Nulya rawuh (n)Jêng Susunan Kali | têtêkên cis lênggah sela gilang | Ki Dipati lan nyaine | mangaraspada gupuh | Sambangdalan (n)dhèrèk ngabêkti | (n)Jêng Sunan angandika | dene iku wêdhus | bisa ngucap tatajalma | paranbaya kang dadi purwaning nguni | pun Dumba matur nêmbah ||
5. Borong angga sumangga sang yogi | (n)Jêng Suhunan aris angandika | bênêr aturira jêbèng | mula sira dèn-kawus | tobata ring Kang Maha Sukci | minta-a pangaksama | nir ing cintrakamu | jatining tuhu manungsa | ya muliha marang asalira jalmi | sabdaning wali-tama ||
6. Sambangdalan cintrakanya wus nir | mulya jati jatining manungsa | sumungkêm pada pamase | sukanya tan cinatur | Sunan Kali têkênnya êcis | dinudut nulya mêdal | toya wêning mancur | kinèn anambaki sarya | blumbang alit lêstantun ngantos samangkin | sabdaning wali mulya ||
7. Datan kenging lokak kanang warih | nadyan nuju ing mangsa katiga | botên suda ing wêdale | karamat wali luhung | Sunan
--- 3 : 253 ---
Kali ngandika malih | dhumatêng Ki Dipatya | ing samêngko kulup | wus manjing wali nujêmba | ingsun asung kakasih sira samangkin | Pangeran ing Têmbayat ||
8. Ngislamêna sakathahing jalmi | ingkang isih nut agama lawas | lawan têtêpa nèng kene | wruhanta masjid iku | têka Mêkah asalirèki | angadêgna Jumuwah | lan maninge kulup | Sambangdalan mantêp sêtya | apuranên sakèhe dosanirèki | dadiya sabatira ||
9. Ingsun asung aran ing samangkin | Sambangdalan jênênga Sèh Dumba | nêmbah sandika ature | wasana kalihipun | Kangjêng Pangran lan sabatnèki | kalihe gya winêjang | sampunne kacukup | Sunan Kali tan katingal | lah punika criyose bapa ing nguni | Jêng Pangran kang wus swarga ||
10. Mas Cêbolang miwah catur santri | suka-rêna miyarsa carita | Cêbolang alon dêlinge | mênggah samangkenipun | kang jumênêng wontên ing ngriki | adhi (ng)gih putranira | ingkang sampun marhum | nama ugi (n)Jêng Pangeran | ing Têmbayat lumastari kadi nguni | ngluluri kang wus swarga ||
11. Mila botên têdhak maring masjid | kala wau sabakdaning Ngasar | wontên dhatêngan tingale | priyantun ing Mantarum | sampun ciklu tan mawi kanthi | padatan kang mangkana | amung Kyai êmpu | Anom Dhatuk ing Mataram | Mas Cêbolang èngêt pangandikane Ki | Ajar Kapurun arga ||
12. (n)Jêng Pangeran ing Têmbayat sami | lawan Panêmbahan ing Kajoran | pan samya winênangake | amêjang ngèlmi luhung | têrang saking dhawuh narpati | locitaning wardaya | pama sesuk-esuk | ulun sowan (n)Jêng Pangeran | kabênêran pinanggih Kinom Mantawis | wasana lon lingira ||
13. dhatêng ulun ing Têmbayat riki | padatan kang sampun kalampahan | punapi inggih angangge | linapurkên (n)Jêng Ulun | Sahabodin saha nauri | tamtu atur uninga | pancèn kala wau | pangangkah bilih (n)Jêng Pangran | têdhak Mahrib (ng)gènulun ngaturi uning | wasana datan têdhak ||
14. botên wande ulun dèndukani | wit katamuan tan atur uninga |[71]
--- 3 : 254 ---
Cêbolang alon dêlinge | aksamanta kang agung | ulun dadya jalaran runtik | ing dintên benjing-enjing |[72] bilih kakang lapur | ngiras mamitakên pisan | kula ngantos wontên ing srambi rumiyin | ki marbot suka-rêna ||
15. Langkung atut karsanipun yayi | wawi sami sare saliyêpan | lumayan tulak aripe | dhuh kakang sampun tanggung | bêdhug katri kirang sakêdhik | prayogi natas pisan | antuk sunatipun | kula nyuwun sasêrêpan | rèhning mratah tiyang ajal dènslamêti | tan wrin pikajêngira ||
16. Ingkang makatên punapa inggih | amung saking padatan mupakat | punapa wontên watonne | Sahabodin lingnya rum | dhawuhipun Kangjêng Kiyai | hèh Bodin rèhning sira | wus kalêbu kaum | kêrêp diundang kondangan | kinèn andongani ambêngan sakalir | mumule myang slamêtan ||
17. Lamun ana kang tanya dununging | slamêtanne jalma kang wus lena | kawit gêblag tumêkane | ing sèwu dinanipun | kadiparan jawabirèki | atur kula padatan | (n)Jêng Pangran sru (ng)guguk | wasana alon ngandika | hèh Abodin sirèku kudu udani | mangkene jawabira ||
18. Waton Kitab lan[73] Tanajul-tarki | mulane wong mati dènsurtanah | amrênahakên jisime | kalawan ulêsipun | myang angingsêr tanahirèki | kang mau ana ngalam | -sahir dunungipun | samêngko wus salin ana | alam-kabir langgêng kahanannirèki | mulih mring asalira ||
19. Wong amati dèn-têlungdinani | nyampurnakkên kang patang prakara | apan anasir aranne | bumi we angin latu | de slamêtan pitunge ari | karêpe nyampurnakna | kulit miwah wulu | mula dèn-patpuluh-dina | iku apan nyampurnakkên gawan saking | bapa tanapi biyang ||
20. Rupa gêtih sungsum lawan daging | myang jêrowan kuku rambut tulang | jangkêpe wolu otote | mulane satusipun | ari mawi dipunslamêti | sampurnane kang sipat | badan wadhag iku | slamêtan pêndhak sapisan | iku sampurnaning kulit lawan daging [da...]
--- 3 : 255 ---
[...ging] | miwah jêrowanira ||
21. Salamêtan pêndhak kaping kalih | sampurnane kaanan sadaya | kulit gêtih sasamine | amung kari babalung | mula nganggo sinèwu ari | iku apan pungkasan | nyampurnakkên sagung | ganda atanapi rahsa | wus nir rasa kalawan gandanirèki | sèwu dina sanyata ||
22. Curiga dipisah wrangkanèki | ora ana criga manjing wrangka | wrangka manjing curigane | lan mungguh ananipun | kanang Kitab Tanajul-tarki | Adam-sarpin basannya | mangkono bae wus | nanging ing salaminira | dèrèng wontên ingkang pitakèn mring mami | sawêg adhi punika ||
23. Ulun alimanan rèh wus wanci | natab bêdhug lah kakang sumangga | ki modin anatab age | dhêng dhêng dhêng nulya mudhun | mring patirtan lan tamunèki | maring lèpèn (m)bêbucal | wênèh samya adus | wussing ngambil toya kadas | minggah malih mring masjid amuji tasbih | Nurwitri tandya adan ||
24. Bakda adan dyan sunat Subêkti[74] | bakda sunat Ki Saloka kamat | gêmlonggong agêng swarane | paragat wêktu Subuh | Ki Abodin lingira aris | sami kantun pinarak | kula lajêng lapur | saha mamitakên pisan | kang sinung ling (n)dhêku ki modin lumaris | nahan Pangran Têmbayat ||
25. Lagya lênggah lan tamunirèki | Kiyai Nèm êmpu Ngèksiganda | sadalu tan ana sare | anèng ing dalêm pungkur | ki[75] Abodin lajêng mangarsi | makidhupuh anyêmbah | (n)Jêng Pangran andangu | Bodin sapa ingkang adan | lawan kamat ing mau waktu Subêkti[76] | apa ta santri anyar ||
26. Sahabodin nêmbah matur aris | amba nyuwun gung-gunging duduka | tur uninga sawêg mangke | kala wingi pukulun | wanci sêrap wontên têtami | gangsal jalêr sadaya | kang satunggal bagus | têmbirang nama Cêbolang | rencang catur nama Saloka Nurwitri | Plakarti Kartipala ||
--- 3 : 256 ---
27. (m)Bêkta trêbang ngakênnipun santri | saking Kêdhu tambuh kang pinarak | nyuwun pamit ing samangke | nglajêngakên ngaluyug | dèrèng bidhal kèndêl nèng srambi | (n)Jêng Pangran mèsêm lingnya | sêmbrana sirèku | wingi kathik nora kandha | apa ingkang adan kamat mau enjing | nuwun inggih bêndara ||
28. Kiyai Nom anambungi angling | yayi ulun inggih sampun têrang | dhatêng kalima santrine | lami anèng Mantarum | wus kulina kalawan mami | Cêbolang jatinira | atmajêng sang wiku | Akadiyat Sokayasa | apaparab Sèh Anggungrimang samangkin | manjing wali nujêmba ||
29. Winêdharkên kalanira nguni | Mas Cêbolang duk anèng Mantaram | (n)Jêng Pangran sru andikane | Sahabodin dèn-gupuh | timbalana kalima santri | ingsun ayun pinanggya | Bodin nêmbah mundur | wangsul ngirid santri gangsal | Mas Cêbolang praptèng ngarsa mangênjali | mangraub dalamakan ||
30. Santri catur tumuntên ngabêkti | makidhupuh lir konjêm pratala | (n)Jêng Pangran alon dêlinge | kulup padha rahayu | satêkamu ing dhepok-mami | lawan sarowangira | kang sinung ling matur | saking pangèstu paduka | kula miwah sakanca sami basuki | barkah-dalêm (n)Jêng Pangran ||
31. Kiyai Nom aparing pambagi | myang ngandika kulup ora nyana | lamun katêmu ing kene | sira saka Mantarum | sabanjure marang ing ngêndi | Ki Cêbolang anêmbah | dhumatêng Kêpurun | sowan Ki Ajar Sutiksna | tan na lami wontên Kêpurun dyan[77] maring | ing Candhi Parambanan ||
32. Aningali sanggyaning kang candhi | myang pinanggih Kiyai Karsana | minangka jurukuncine | namung sipêng sadalu | enjing bidhal lajêng dumugi | karajan ing Kajoran | naib ulun jujug | kang anama Ki Martaka | sarêng enjing sinowankên Kangjêng Kyai | minulya ing Kajoran ||
33. Panêmbahan sru parênging galih | radi lami ulun nèng Kajoran | ngantos rumêntah asihe | aparing nugraha gung | kawruh suci jati piningit | sabên ratri datan sah | nèng ngarsaning wiku |
--- 3 : 257 ---
langkung ing samadya candra | ulun mundur saking Kajoran dumugi | ing wana Tarataban ||
34. Anèng wana kadalon dyan mampir | ing planggrongan kapanggih kalawan | Ki Dikara paparabe | abdidalêm sang ulun | lurah Kalang griya wanadri | kalangkung dènnya trêsna | ngantos amba sinung | tarêbang wacucal kidang | sanjangipun amrih ywa sangsoyèng[78] margi | gampil pados sipêngan ||
35. Undur-ulun saking ing wanadri | lumastantun sakeca ing lampah | kalawingi sabakdane | Ngasêr-i langkung rawuh | lamat-lamat ulun udani | ardi alit rêspatya | kawuryan ngunguwung | katarik kêncênging manah | dyan sumêngka rawuh sayah lêsah ênir | pikantuk rahmattolah ||
36. Ulun lajêng kèndêl ing surambi | masjid alit adi langkung pelag | amba tuwin sadayane | sami karaosipun | ing tyas ayêm têntrêm sakalir | anrus nikmat mupangat | silastuti mungkul | lajêng pinanggih kalawan | Sahabodin sabakdanipun Ngisa-i | ulun lajêng jiyarah[79] ||
37. Astananya risang luhung swargi | kang wus antuk rahanting[80] Pangeran | (n)Jêng Pangrap[81] ing Têmbayate | bakdaning tahlil laju | mring Cakaran jiyarah ugi | astananya Sèh Dumba | bakda tablil[82] wangsul | ing masjid sadalu pisan | tan anendra ginêm kalawan ki modin | gotèkkên lalahanan ||
38. Pangran Bayat angandika aris | basane ya nora abêbakal | sira kasasar marene | yêktine ri katèngsun | ko[83] -sipêngi kang nganti lami | ing kene lan Kajoran | tan na seosipun | sira wus umanjing siswa | -nira kakang Panêmbahan Rama adi | ya uga putraningwang ||
39. Dhuh ki raka raosing tyasmami | mring Cêbolang lajêng asih trêsna | tan mantra kapanggih nêmbe | Mas Cêbolang andhêku | mangênjali umatur aris | dhuh sang kalêngkaningrat | sabda kang dhumaruh[84] | kalangkung kalinggamurddha[85] | borong angga sumanggêm ing lair batin | sakarsa lumaksana ||
--- 3 : 258 ---
40. Nahan dènnya pinarak wit enjing | têkèng wanci manjêring baskara | gumrênggêng dhrêdhêg bêdhuge | pangran ngandikèng wadu | hèh cah wadon ladèkna aglis | dhahar saananira | kang kinèn wus mundur | prapta ambêkta rampadan | dyan tinata liwêt lêmês akas gurih | golong tumpêng mêgana ||
41. Jangan mênir pêcêl ulur-pitik | brambang kunci sambêl sinantênan | brambang jae santên tempe | cupang sambêle jagung | dhêdhakohan sambêl-kêmiri | asêm sambêl lethokan | plapah sambêl-kukus | untub-untub sambêl-brambang | loncom jenggot bobor bubuk-dhêle jêmprit | bênce sambêl kaluwak ||
42. Padhamara kranggeyan (m)bok-jêmprit | lodhoh-pindhang telya sambêl-bawang | gudhêg sambêl-gorèng cuwèr | lumbu sambêl-cêmpaluk | sambêl-jêrampêcêl myang manggis | bubuk wihijèn kacang | dhêle sambêl-windu | uyah-gorèng bumbu-pala | sambêl-gocèk sambêl jae sambêl-kunci | sambêl-cabe ijêm bang ||
43. Pêcêl-kacang iso kêmbang-turi | dewa-daru lêmbayung thokolan | ingkung jlegor rèn[86] cangkringe | gudhang-têmu poh gêndruk | ronning kêncur tarantang ririh | boros gundha-wèwèhan | nyemok gudhang-êbung | pêncok-suru diyèng mudha | cabuk gêmbrot bêbothokira sêmayi | gadhonne kendho urang ||
44. Bongko pelas garangasêm-pitik | asêm-asêm êntun kapri brambang | sundêl-lemên sêkar-tungkèng | bêbubus ayung-ayung | gêcok sêtup tomis mawarni | kuluban ceme mudha | acar pondhoh timun | lombok jêmprit brambang bawang | lêlalaban kêkêcambah gudhe kêmangi |[87] myang ulam warna-warna ||
45. Wus miranti panataning bukti | Pangran Bayat alon angandika | Cêbolang barênga bae | anadhah padha kêmbul | dimèn enak (ng)goningsun bukti | kang sinung ling manêmbah | mangke kewala wus | ulun manadhah lorodan | nora kêna kulup payo barêng bukti | ngurmati (n)jêng ki-raka ||
--- 3 : 259 ---
46. Katiganya wus samya wawanting | nutug rahmat akêmbul-bujana | wus linorot sadayane | dharan lumadyèng ngayun | babasahan mawarni-warni | atanapi woh-wohan | santrinira catur | sarêng manadhah lorodan | langkung sêngkut bêtèke mêntas kalantih | tuwuk sadayanira ||
47. Wussing nadhah pangangsêging bukti | ingancaran aso mring pondhokan | Cêbolang nunggil pondhoke | lan Kinom[88] ing Mantarum | siyangira datan winarni | dalu bakdaning Ngisa | (n)Jêng Pangran lan tamu | Kiyai Nom Mas Cêbolang | pinarak ing sanggar palanggatan katri | Jurudêmung (n)Jêng Pangran ||
235. Jurudêmung
1. Kakang êmpu Ngèksiganda | nguni wus mêdhar pitutur | dhawuhipun sang linuhung | (n)Jêng Suhunan Kalijaga | masalahing kanang dhuwung | prabot dhapur busananya | makna murad rahsanipun ||
2. Arinta radi kalepyan | mênggah urut-urutipun | satêmah dhompo tumpang-suh | Kinom mèsêm angandika | tiyang sanès wajibipun | layak bilih kasupènna | inggih ki raka pan namung ||
3. Saking pamanah kawula | rèhning tinitah tyang sêpuh | bilih kasandhang-kasandhung | wontên ingkang atêtanya | pramila panyuwun-ulun | kaparênga mêdharêna | rinaos suraosipun ||
4. Cêbolang langkung thêk-thêkan | rèhning nguni dèrèng sinung | katingal pasêmonipun | manganti wêdharing sabda | Kiyai Nom ngandika rum | atut yayi pamintanta | kinarya cacagak lungguh ||
5. Saking pangandikanira | (n)Jêng uwa ingkang Sinuhun | Kalijaga sudibya nung | prayogine kinawitan | kang supados urut-urut | Cêbolang antuk tambahan | kang sinung ling sukèng kalbu ||
6. Pinurwa kang aran ganja | punika kang luwih luhur | satuhu tuhune amung | Allah Subkanna Tangala | tutuping Allah (n)Jêng Rasul | Nabi nayakèng bawana | kakasihira Hyang Agung ||
--- 3 : 260 ---
7. Mangka nglahirkên tandhanya | Gusti lan kawulanipun | lorone sawujud |[89] lamun ingaran satunggal | lan kakalih èstunipun | ingaran ro kadiparan | pan sawiji jatinipun ||
8. Sirah-cêcak kang winarna | satuhune Betal-makmur | sirahe manungsa iku | wêrdine sasananira | parameyan wijilipun | kaèngêtaning manungsa | tan lyan saka Betal-makmur ||
9. Tikêl-alis ginupita | nêpsu tri prakara èstu | Darana ingkang rumuhun | mila kaping kalihira | Maklum kaping tiganipun | yèku nêpsuning kang manah | Maknawi sukci rahayu ||
10. Kêmbang-kacang maknanira | Gunung Tursina satuhu | kang ngawruhi lakunipun | lumêbu myang mêdalira | ing napas kang mêtu ngirung | dadya tandhaning kawula | lawan Gustinira iku ||
11. Lambe-gajah kang winarni |[90] iku ta sajatinipun | pan Lesan kita satuhu | Insan-kamil dunungira | pangandikaning Hyang Agung | asipat rupa sanyata | yèku sabda Kun paya-kun ||
12. Mangkya grènèng wujudira | aksara dha [...][91] dha satuhu | myang aksara ma [...] punika |[92] wêrdine panggonan pêjah | nèng jroning dhadhanirèku | mokal kalamun mêdala | ngaurip kalamun lampus ||
13. Gandhik apan têgêsira | punika woding jêjantung | ingkang kawasa satuhu | mahanani dumadiya | ing carêming manungsèku | datan liyan asalira | yêkti saking jantung mau ||
14. Sogokan ingkang winarna | manjing purusing jalmèku | ambuka warananipun | punang hawa nawa sanga | tingal karna lawan irung | tutuk tanapi jalêran | kanang sulbi jangkêpipun ||
15. Bawang-sabungkul winarna | baga purana satuhu | Betal-mukadas punika |[93] omah (ng)gonning pasuciyan | Sraweyan gantya winuwus | iku wêrdine musibat | kang karan sajatinipun ||
16. Karuwingan wardinira | pawakan kita puniku | kudu winangut aturut | ingkang supaya prayoga | Pasikutan kang cinatur | wêrdi luwêsing manungsa | tandang kita aywa kidhung ||
17. Lawan kudu sumurupa | pasêmonne liyanipun | mangkya Pèjètan cinatur | iku driji jêmpol kita | kang kawasa nyangga
--- 3 : 261 ---
bakuh | ing karya nglantari marang | kauripan kita èstu ||
18. Wadidang ingkang winarna | sikil kita wêrdinipun | kang misesèng badan-ulun | gantya Tunggakan winarna | karêpe manungsa èstu | pan ora kêna kasoran | lumuh asor kudu unggul ||
19. Kèpèt mangkya pinarceka | talapakan kita iku | pat-upate manungsèku | mangkya Jalèn wardinira | urip-kita ywa kalimput | tinartamtu mulih sira | maring Hong ing asalipun ||
20. Waja mangkya kang jinarwa | iyèku aran babalung | manjing kasantosanIngsun | Wêsi iku daging kita | sajrone nèng donyanipun | sêrating wêsi winarna | manjing ing kulitannipun ||
21. Mangkya Pamor ginupita | iku otot bayunIngsun | sajatine cahya Ênur | -buwat kang gumilang gilang | ana ing wadana mancur | pratandhaning gêsang-kita | sukci trus wêning satuhu ||
22. Pêsi ingkang tinarbuka | apan pusêr wêrdinipun | minangka kaanan tuhu | ing tyas sanubari kita | Kodhokan pungkasanipun | tandhaning pangrungu kita | kang patang prakara gadhug ||
23. Tamat ricikan curiga | yayi apan mung puniku | Pangran Têmbayat lingnya rum | ki raka ywa katanggêlan | mênggah dhapuring kang dhuwung | lah inggih kawêdharêna | sinantunan sêkar Pangkur ||
236. Pangkur
1. Kinom mèsêm lon lingira | de dhapuring curiga kang winarni | Tilam-upih kang rumuhun | makna pasêmonnira | murat jalma wadon dene rahsanipun | pamikire marang katga | dikaya mikir padêmi ||
2. Brojol makna karêpkita | muradipun ingkang sampun kawijil | rasa kang bisa sirèku | anggêmèni wicara | sadurunge kawêtu sinukmèng kalbu | aja lunyu ing pangucap | lunyu lonyot angacuwis ||
--- 3 : 262 ---
3. Jalak-tilamsari wanda | maknanira yèku tutup sayêkti | dene murade wong turu | mungguhing rahsanira | aja pisah lawan gêgamanirèki |[94] wunguwa tanapi[95] nendra | ing rina kalawan wêngi ||
4. Dhapur Jalak-dinding ika | makna kijab utawa aling-aling | murat têlung prakarèku | rahsaning ginupita | manungsèku kang mêsthi kudu anêbut | Allah kalawan Muhkamad | katrine Rasullolahi ||
5. Jalak-sungu tumpèng ika | maknanipun punika wadhah yakin | dene muwade[96] winuwus | pan rijêkining Allah | ransanira[97] manungsa ywa wancak kalbu | tyas sumêlang yèn tan nadhah | Allah têmên murah asih ||
6. Jalak-ngore ginupita | maknanipun ura nora sawiji | murat pikir kang lumaku | mungguh ta rahsanira | manungsèku pan nora kêna kalimput | sanalika bawarahsa | pupuntoning barang pikir ||
7. Dhapur Sêngkêlat ginita | maknanira yèku urubing ati | murade patrap linuhung | dene ta rahsanira | ing sarina kalawan sawênginipun | tangi lungguh mlaku nendra | duga-duga aywa kari ||
8. Dhapur Carita punika | makna ujar wangsit ingkang prayogi | murat sumurup saèstu | dene ta rahsanira | kapintêran lan kagunan iku tamtu | dijalari ing wong wrêddha | mawa sabab sadayèki ||
9. Mangkya dhapur Sabuk-tampar | maknanira kêncêng nora katawis | murat luwih gawatipun | rahsane kaluwihan | pan tartamtu saka ing manahirèki |[98] pribadi tan paran-paran | kanugrahhaning dumadi ||
10. Dhapur Sabuk-intên ika | maknanipun sosotya luwih adi | murade atinirèku | dene ta rahsanira | kamulyaning manungsèku tinartamtu | kudu anganggo sarengat | tatakrama kang prêmati ||
11. Dhapur Sumpana winasna[99] | makna ngimpi dene muradirèki |
--- 3 : 263 ---
nahan têrang ingkang kawruh | rahsa manungsa kêdah | darbe kira-kira prayoga ywa kantun | watara ringa sujana | siyang dalu dènkaèsthi ||
12. Kanang dhapur Carang-soka | maknanipun nêpsune tangan kalih | murade bakal puniku | dene ta rahsanira | uwong iku bakal mijèkakên tamtu | mulane babo ngagêsang | arahên mijèni bêcik ||
13. Dhapur Pandhawa winarna | makna lima murade sumurup ing | marga lilima satuhu | rahsa patining jalma | nora liya saka ri pasarannipun | lilima Êpon kalawan | Wage Kliwon Lêgi Paing ||
14. De Pandhawa-cinarita | maknanipun wujud lilima yêkti | murat[100] wulange wong sêpuh | rahsane kudu wikan | êninging kang pancadriyanira iku | dumadya sabar narima | sumingkir angkarèng budi ||
15. Dhapur kyai Sêmar-bêthak | makna ingkang pêtêng de muratnèki | kang wus enak rahsanipun | manungsa kawajiban | kudu angupaya boga kang pakantuk | ananging ywa cacah-cucah | nglakoni panggawe nisthip ||
16. Dhapur Sêmar-tinandhu pan | makna ingkang lawas pêtêngirèki | murate darbe ngamalun | rasa sabisa-bisa | manungsèku jroning urip aywa suwung | kudu adarbe rawatan | ing ngèlmu amrih basuki ||
17. Dhapur Sêmar-angujiwat | maknanira kang bungah kanthi eling | murat pamicara tuhu | rahsane ing sabarang | karêping kang manungsa ywa grasa-grusu[101] | kanthiya panggalih padhang | kang sarèh dadi patitis ||
18. Kang dhapur Pandhawa-rarya | makna ati limang prakara yêkti | murat abang irêng pingul | jênar ijêm limanya | rahsanira ngaurip ywa nganti korup | marang ingkang panasaran | limang prakara ing ngarsi ||
19. Sêmpana-blandhong winarna | maknanira bêninging mripatnèki | murad manêgês manêkung | rahsa yèn darbe karsa | manungsèku kudu tajêm tingalipun | mênêp nir wardaya harda | dumadyan-tuk kang kaèsthi ||
--- 3 : 264 ---
20. Sêmpana-kinjêng winarna | maknanira anênggih jalma ngimpi | murade saèstunipun | apan ta seje jaman | rahsanira manungsèku nora wurung | ngambah marang ing kamuksan | mantuk mring ajalirèki ||
21. Dhapur Condhong-campur nama | maknanira amor utawa tunggil | murat waskithaning kalbu | rahsane kudu bisa | angumpuli marang ing sabarang rêmbug | aywa rêngkêng kang amêmbat | nayana kang katon manis ||
22. Campur-bawur ginupita | makna karêp dene murade pasthi | rahsaning pan tinartamtu | manungsa kudu jumblah | condhong dhaup pikire lan Gustinipun | lir campuring têmbaga mas | kang dadya suwasa murni ||
23. Adhapur Pudhak-satêgal | maknanira apan wujud sayêkti | murad pangêrti puniku | dene ta rahsanira | pikiring kang manungsèku kudu-kudu | gumêlar rasa nalika | cedha yèn katêmu buri ||
24. Dhapur Carubuk binabar | maknanira puniku apan siti | murad momot bakuh pêngkuh | dene ta rahsanira | aja tampik ingkang dènarêpi amung | marang ing bêcik kewala | kang ala aja dènmohi ||
25. Dhapur Sadak kang kawêdhar | makna kêncêng kumandêl kodratnèki | dene muradira nêpsu | mungguh rahsane poma | sabên ari ywa kêrêp ngowahi wujud | -ing kita warna priyawak | krik imba sasaminèki ||
26. Kang dhapur Rara-siduwa | maknanira apan ênom sayêkti | dene murade puniku | kêrêp-kêrêp kalepyan | rahsanira poma ywa pisah sirèku | lawan garwa pakênira | manawa sira aguling ||
27. Dhapur Kêbo-dhèndhèng ika | maknanipun apan enak sajati | dene ta muratirèku | kang rumêsêp sanyata | rahsanira mangkya ta ingkang tinutur | bangkit sung enak kewala | maring sasamèng dumadi ||
28. Dhapur Putri-sinaroja | maknanipun punika amêpaki | dene murade sumurup | mungguh ing rahsanira | manungsèku awarna-warna [awar...]
--- 3 : 265 ---
[...na-warna] satuhu | kang plêg padha nora-nana | mêthi[102] ana seosnèki ||
29. Karna-tinandhing ingandhar | de maknane punika ingkang sami | murade panasing kalbu | rahsane sabên dina | kudu rêbut pangawikan tanpa rampung | datan nana kang kasoran | dènnira arêbut titih ||
30. Têbu-sauyun pungkasan | maknanira uriping nyawa iki | murade patrap linuhung | dene ta rahsanira | manungsèku kudu micara kang jujur | kang condhong padha rahsanya | ywa ngèyèl sabarang pikir ||
31. Kinom Mantaram ngandika | sampun jangkêp tridasa kathahnèki | dhapuripun ingkang dhuwung | angling Pangran Têmbayat | sampun cocog lawan kaèngêtan-ulun | mugi kêparêng mêdharna | busananing kanang kêris ||
32. Kinom mèsêm mêdharsabda | busananing curiga pinarinci | wujud Warangka rumuhun | iku kayu sanyata | têmbung Arab puniku jatining Kayun | sajaratil-yakin ingkang | pasthi urip nora mati ||
33. Kang ingaran Godhong ika | jiwanira loro-loroning tunggil | Gusti lan kawulanipun | kudu sa-abipraya | kang ran Angkup têgêse kudu tuwajuh | sumungkêm ngrasèng kawula | tuwakup marang ing Gusti ||
34. Lapal wujud aran latha | lalêthêking athi-athinirèki | mangkya Ri-cangkring winuwus | yaiku pundhakira | dene ingkang ingaran Gandur[103] iku |[104] pan dêdêg pangadêgira | papêsthèn saminirèki ||
35. Kang ran Pêndhok jarwanira | ingkang andhok tata kramanirèki | Kandêlan têmbung kramèku | wêrdine ing tyasira | kudu ngandêl-kumandêl marang Hyang Agung | gantya Kathèkan winêdhar | panganti-antining Tokit ||
36. Mangkya Mêndhak têgêsira | dèna bisa ngêndhakakên panggalih | gantya Ukiran winuwus | wêrdine tandhanira | Gusti Maha Luhur kang ngluwihhkên sagung | sawiyah kang ginunturan | tartamtu tan kêna mukir ||
--- 3 : 266 ---
37. Tamat busananing katga | dhawuhipun (n)Jêng Uwa Sunan Kali | mênggah wujuding kang dhuwung | praboting pangukirnya | kawanlikur êbab kang wus ulun-galur | tèblège ing badan kita | ing lair tanapi batin ||
38. Sasampuning paripurna | parincine jumênêng aran Kêris | mula ran Kêris puniku | sajatine kêkêran | ing ngèlmune tinartamtu kudu wêruh | asli tinggalan wong tuwa | wasiyat arannirèki ||
39. Mula kramane ingaran | Dhuwung iku de lowung têgêsnèki | Wangkingan kramane luhur | nèng wingking panggènannya | dene Kêris aran sangkêlat puniku | ing sajati-jatinira | kudu-kudu disêngkêlit ||
40. Dhapur Sabuk-intên ika | panyêngklite kudu nèng sabuknèki | dhapur Panimbal puniku | ngawruhana carita | ingkang uwus tumimbal mring liyanipun | dhapur Jangkung panganggenya | kudu jinangkung dèn-eling ||
41. Dhapur Supana jinarwa | kudu pana marang ala lan bêcik | sabarang kang dipunrasuk | gantya dhapur Pandhawa | panganggene nèng têngahing badanipun | dhuwung Bêniwir dikiyat | ywa lèmèr pan tan sayogi ||
42. Titi dhawuhe (n)Jêng Uwa | mung puniku tan wontên malih-malih | kang manjing prabot salangkung | manjing dhapur tridasa | pan sawêlas manjing busananing dhuwung | manjing katrangan sadaya | sêkar Pocung kang gumanti ||
237. Pocung[105]
1. (n)Jêng Pangeran Têmbayat sru sukèng kalbu | manthuk-manthuk lingnya | ki raka samangke inggih | sampun èngêt ananging prayoginira ||
2. Rèhning ulun ngèlmu kêpèk basanipun | tan kadi ki raka | èngêtan turut patitis | bêtèk ulun tinakdir dhasar supenan ||
3. Yèn ki raka kaparêng prayoginipun | tinrap ing pèngêtan | mupung wontên kang nyêrati | pun Cêbolang ngiras kadamêl panancang ||
--- 3 : 267 ---
4. Supadose nèng Têmbayat radi dangu | hèh kulup Cêbolang | muga dhangana kang ati | anulisi pangandikane ki raka ||
5. Kaya kang wus kawêdhar bab kêris mau | Cêbolang manêmbah | sandika darmi nglampahi | nanging awon ngêri sêratan kawula ||
6. Mênggah ingkang dados kaparênging kalbu | sastra Jawi Arab | (n)Jêng Pangran ngandika aris | lah tulisên ing sastra Arab kewala ||
7. Kiyai Nom angandika sira kulup | bêgja kamayangan | tambah kawruhira kaki | kang sinung ling manêmbah sru sukaning tyas ||
8. Yayi Pangran kadiparan kajêngipun | Sangat Kanabeyan | nadyan sami Amad-nèki | wontên ingkang pinilih tur pinilala ||
9. Amad wau sanadyan tatal rahayu | botên pinilala | ngupados Amat rijêki | awit pêcak sawêlas pot mancêr surya ||
10. Pangran angling pancèn wontên kajêngipun | bilih tan kalepyan | sabarang kang Sangat Nabi | watêkipun kadi ta ingkang winahya ||
11. Sangat Amat rangkêpanira Pitutur | purnamaning surya | pêcak salikur potnèki | gathita[106] sad tabuh astha êpotira ||
12. Watêkipun nênggih ing waktu puniku | sring dèn-inèng jalma | pinaido ing sasami | tuwin asring jinagal sasaminira ||
13. Amat Pacak-wêsi rarangkêpanipun | wit sêlikur pêcak | têkèng pêcak sawlasnèki | gathitastha satêngah sawlas potira ||
14. Watêkipun asring jinajal lalêmbut | kalawan manungsa | dènnira samèng dumadi | milanipun dwi Amat tan pinilala ||
15. Sangat Amat-Rijêki rangkêpanipun | wit pêcak sawêlas | cêping bêdhug êpotnèki | wit satêngah sawêlas bêdhug potira ||
16. Watêkipun keringan samèng tumuwuh | sabarang istijab | tan na manggih walangati | mung puniku Amad ingkang pinilala ||
17. Sangat Amat Kalangan rangkêpanipun | wit manjêring surya | wanci andhap êpotnèki | tabuh dwiwlas satêngah catur potira ||
18. Watêg nora kajèn kalaran tyasipun | Amat Tatal harja | andhap
--- 3 : 268 ---
tumêkèng saratri | watêkipun sami kaliyan ing ngarsa ||
19. Jabarail Rijêki rangkêpanipun | purnamaning surya | pêcak salikur potnèki | gathita sad tabuh astha êpotira ||
20. Watêkipun sajroning dèrèng pot wau | rosa budinira | kandêl dhatêng samukawis | tyas santosa tan na tilar ing duduga ||
21. Jabarail Kalangan rangkêpanipun | wit salikur pêcak | pêcak sawêlas potnèki | gathitastha satêngah sawlas potira ||
22. Watêkipun jirèh mring sadayanipun | tanapi rumangsan | tampan-atèn ing sakalir | mila asring salah surup ing pamanggya ||
23. Jabarail Salamêt rangkêpanipun | wit pêcak sawêlas | cêping bêdhug êpotnèki | wit satêngah sawlas bêdhug êpotira ||
24. Watêkipun sinung kabêkjan[107] sawêgung | darajading rosa | kinuwatakên ing Widdhi | wantu-wantu paringing Hyang Maha Nasa ||
25. Jabarail rangkêpanira Pitutur | wit manjêring surya | praptèng andhap êponèki | awit bêdhug satêngah catur potira ||
26. Watêkipun sinung dalajad wong agung | linuhurkên marang | sasama-samèng dumadi | lumastari sêpi kanang kara-kara ||
27. Jabarail Pacak-wêsi tatalipun | awit wanci ngandhap | praptèng purnamaning rawi | wit satêngah sakawan sadalu pisan ||
28. Watêkipun anggung kangèlan sakayun | sabarang rêkasa | tunadungkap ing pambudi | wus dilalah têka tan ana kang gampang ||
29. Sangat Brahim Salamêt rangkêpanipun | purnamaning surya | pêcak salikur potnèki | gathita sad tabuh astha êpotira ||
30. Watêkipun dènêla-êla wong agung | ingeman ing kathah | jalu èstri ngêmi-êmi | solah tingkah sinung èngêt ing Hyang Suksma ||
31. Sangat Brahim rangkêpanipun Pitutur | wit salikur pêcak | pêcak sawêlas potnèki | gathitastha satêngah sawlas potira ||
32. Watêkipun dilalah karsèng Hyang Agung | sring-asring dènarah | mring sama-samèng dumadi | bilaine pamrihe aywa
--- 3 : 269 ---
widada ||
33. Sangat Brahim Pacak-wêsi tatalipun | wit pêcak sawêlas | cêping bêdhug êpotnèki | wit satêngah sawêlas bêdhug potira ||
34. Watêkipun apan ta satuhu sinung | warising gaweyan | kang murka-angkara budi | wus dilalah karsaning Hyang kang mangkana ||
35. Sangat Brahim Rijêki rangkêpanipun | cêp bêdhug witira | praptèng andhap êponèki | mancêr surya satêngah catur êpotnya ||
36. Wawatêke rosa ing bubudènipun | myang sinung dalajad | sapantêse gêsangnèki | myang jumbuhing kalawan watêkanira ||
37. Sangat Brahim Kalangan rangkêpanipun | awit wanci andhap | praptèng purnamaning rawi | wit satêngah sakawan sadalu pisan ||
38. Watêkipun sinung dalajad satuhu | tansah kinèdhêpan | marang sasamèng dumadi | ajrih asih ing lair batin rumêksa ||
39. Sangat Yusup Pacak-wêsi tatalipun | purnamaning surya | pêcak salikur potnèki | gathita sad tabuh astha êpotira ||
40. Watêkipun nora sakeca satuhu | gung siniya-siya | tan ana kang wêlas asih | rinèmèhkên marang ing sasama-sama ||
41. Sangat Yusup Rijêki rangkêpanipun | wit salikur pêcak | sawêlas pêcak potnèki | gathitastha satêngah sawlas potira ||
42. Watêkipun sasolah-solahe patut | pan dadi penginan | nora nana kang ngewani[108] | sakèh jalma anganggêp dadya tuladha ||
43. Sangat Yusup Kalangan rangkêpanipun | wit pêcak sawêlas | cêping bêdhug êpotnèki | wit satêngah sawêlas bêdhug potira ||
44. Watêk luhur kèdhêp ing parentahipun | tan ana kang malang | miturut sakalir-kalir | tinampanan kalawan sukaning manah ||
45. Sangat Yusup Salamêt rangkêpanipun | cêp bêdhug witira | praptèng andhap êpotnèki | mancêr surya satêngah catur potira ||
46. Watêkipun apan sinung donya agung | myang rijêki kathah | kuwasaning Hyang Linuwih | sanak kadang samya sung
--- 3 : 270 ---
sakuwasanya ||
47. Sangat Yusup Pitutur rangkêpanipun | awit wanci Ngasar | praptèng purnamaning rawi | wit satêngah sakawan sadalu pisan ||
48. Watêkipun sasolahe nora patut | pan anggung cinacad | boya wontên kang nyondhongi | wus dilalah kwasaning Allah Tangala ||
49. Ngijraila Kalangan rangkêpanipun | purnamaning surya | pêcak salikur potnèki | gathita sad tabuh astha êpotira ||
50. Watêkipun kathah rêncana tinêmu | dumadya sandhangan | tinartamtu (m)balenjani | sayogyane siningkirana kewala ||
51. Ngijraila Salamêt rangkêpanipun | wit salikur pêcak | sawêlas pêcak potnèki | gathitastha satêngah sawlas potira ||
52. Watêkipun kangelan barang kinayun | (ng)gayuh-(ng)gayuh tuna | tuna-dungkap ing pambudi | miwah datan antuk sakèh kabêcikan ||
53. Ngijraila rangkêpanira Pitutur | wit pêcak sawêlas | cêping bêdhug êpotnèki | wit satêngah sawêlas bêdhug potira ||
54. Watêkipun datan awon nora sarju | mring sêdêkah karya | tanapi dènsêdêkahi | ing sasami asung makatên kewala ||
55. Ngijrailun Pacak-wêsi tatalipun | cêp bêdhug witira | praptèng Ngasri êpotnèki | mancêr surya satêngah catur êpotnya ||
56. Watêkipun kêncêng tyas (n)darung (m)brêgundung | tan darbe pangeman | nir pamikir têmbe wuri | wus dilalah duga prayoga katilap ||
57. Ngijrailun Rijêki rangkêpanipun | awit wêktu Ngasar | praptèng purnamaning rawi | wit satêngah sakawan sadalu pisan ||
58. Watêkipun ing sabarang tindak-tanduk | tan saranta ing tyas | amrih bilaining janmi | sampun tamat kang tan yoga tambuhana ||
--- 3 : 271 ---
238. Gambuh
1. Kyai Nom lingira rum | sawêg mangkya rakanta pikantuk | pradikane kang winastan Sangat Nabi | mrih gampil pamilihipun | ingkang prayoga linakon ||
2. Tanggal sapisan jumbuh | jam sawêlas nêmbêlas salikur | myang nêmlikur Amat Pitutur madyèki | Yusup Salamêt linuhung | punika tuhu kinaot ||
3. Tanggal ping kalih iku | kalihwêlas pitulas rolikur | pitulikur antuk Jabrail Rijêki | Yusup Kalangan puniku | Amat Slamêt yèn kabutoh ||
4. Tanggal tri myang asthèku | tigawêlas wolulas trilikur | wolulikur Ibrahim Slamêt madyèki | de Yusup Rijêkinipun | saèstu langkung kinaot ||
5. Tanggal ping pat nawèku | kawanwêlas sangalas patlikur | sangalikur Amat Rijêki prayogi | ka-dwi Jabrail Pitutur | Brahim Kalangan kabutoh ||
6. Tanggal lima sapuluh | gangsalwêlas dwidasa salangkung | tigangdasa Jabrail Slamêt utami | Ibarim Rijêkinipun | pan namung madya kemawon ||
7. Punapa sampun dhaup | ngling (n)Jêng Pangran inggih sampun rujuk | hèh Cêbolang panulismu babing Kêris | iku kalamun wus rampung | Sangat sambungna ing kono ||
8. Cêbolang nêmbah matur | nuwun inggih sandika pukulun | nahên sampun wanci Luhur radi akir | Kinom maring pondhokipun | Cêbolang sampun mirantos ||
9. Papan myang mangsinipun | wus sinêrat Kyai Nom kang nuntun | awit siyang tumêkèng ing wanci Mahrib | ing dalunira linêmbur | têngah ratri sampun dados ||
10. ênjang bakdaning Subuh | sêrat katur Pangran sukèng kalbu | ngandika lon kulup yèn panudyèng ati | mêngko bêngi wêton-ingsun | adate kang wus kalakon ||
11. Mancapat kadang karuh | lawan santri gêng alit gumrubyug | padha mrene kalawan eklasing ati | têngah wêngi banjur kêmbul [kêm...]
--- 3 : 272 ---
[...bul] | kêndhuri minangka sugoh ||
12. (m)Bok iya sira kulup | tarêbangan sung sênênging kalbu | lagu Jawa pirabara dijogèdi | lan ngêtokna sakarêpmu | kang elok-elok tinonton ||
13. Apa pirantinipun | anjaluka ywa nganggo pakewuh | nadyan gawe tarub ingsun amarêngi | Cêbolang nêmbah umatur | nuwun sandika sadhawoh ||
14. Muhung sadêrmi ulun | anglampahi sabda kang dhumawuh | pan katungka Kyai Nom marêg mangarsi | (n)Jêng Pangran mêdharkên kayun | manadukara Kyai Nom ||
15. Amung panyuwunulun | sabibaring parameyanipun | kalilana ulun mantuk mring Mantawis | Cêbolang sarencangipun | (n)dumugèkkên dènnira (n)don ||
16. (n)Jêng Pangran mèsêm muwus | dhuh ki raka karsa kang kadyèku | sakalangkung prayogi rumêksèng wuri | kalèjême sampun dhaup | Cêbolang mundur wotsinom ||
17. Pinanggih santri catur | mêdharakên dhawuhe sang wiku | nulya sami tumandang anambutkardi | damêl tarub dhapur kampung | ngajêng pandhapa tan adoh ||
18. Balungan pring sadarum | payon janur-kuning ijêm sêpuh | saka blandèr ginubêt buntal sinêling | runcèn blarak kêpoh nyamplung | sabên pring sadêdêging wong ||
19. Si bale-kampung kêmput | ingkang wetan sinung èmpèr kêmput | panggènanning Cêbolang lan santrinèki | klapa sajanjang gumandhul | nèng têngahing kampung manggon ||
20. Klapa satabonnipun | ginantung nèng balandar lèr pintu | kidul pintu wetan kilèn samya katri | sadaya sinungan wuluh | tumancêp dumugi bathok ||
21. Tatarub ingkang ngayun | sinung kadi gapura linuhung | rina-rêngga sanginggil katiyu mawi | runcèn jarak abrit pingul | pinindha sastra Rab kaot ||
22. Mungêl wilujêngipun | ingkang samya ningali sadarum | panggarape wisma myang rarênggannèki | wit injang tumêka
--- 3 : 273 ---
bêdhug | paripurna amirantos ||
23. Kang nyambutkarya amung | Mas Cêbolang lan santrinya catur | tan rêkasa sarèh tanduking kang kardi | sakathahing bau dhusun | dhêlêg-dhêlêg nyawang (n)dongong ||
24. Mancapat lima sampun | mirêng warta lamun mangke dalu | wiyosannya Kangjêng Pangran apan mawi | lalangên tarêbang sinung | langên-taya jalu wadon ||
25. Warta tumular kabur | kang atêbih dupi samya ngrungu | dyan umangkat anak rabi dènbêktani | kang kamargèn gugup anut | tumuntur samya yun anon ||
26. Ing wanci waktu luhur | awit dhatêng tan na kêndhatipun | kadi pasar têmawon swaraning jalmi | lagya umiyat ing tarub | erame tan pêdhot-pêdhot ||
27. Mas Cêbolang mangayun | mangênjali matur sampun rampung | panggaraping tarub myang rarênggannèki | utawi isarat-masrut | sadaya sampun mirantos ||
28. (n)Jêng Pangran manthuk-manthuk | kanthèn asta lan Kinom Mantarum | mariksani tarub kang rinêngga asri | sukèng tyas ngandika arum | Cêbolang pamintaningong ||
29. Wong kang padha yun wêruh | aywa nganti cêdhak lawan tarub | lawan aja ana kang munggah pandhapi | tanapi agawe rusuh | lanang wadon aywa awor ||
30. Nuhoni uninipun | salamête kang nonton sadarum | Mas Cêbolang ngawe kanca catur santri | dhawuhkên timbalanipun | (n)Jêng Pangran kang wus kawiyos ||
31. Tumandang santri catur | ngulur lawe wênang ginancêng wus | kawit padon paregolan kanan kering | tumêka satêngahipun | palataran sinung pathok ||
32. Salèring pathok wau | sinung pathok rong dhêpa lêtipun | ginancêngan lawe praptèng kidulnèki | bale wangunan lêtipun | sapta dhêpa sinung pathok ||
33. Lawe wênang ingulur | ngetan ngilèn pantog cêpuri wus | inggilira sawudêl dyan dènbandhuli | cêngkir bluluk miri jêbug |
--- 3 : 274 ---
pinatut pating garendhol ||
34. Nurwitri muwus asru | sanak-sanak èstri lawan jalu | sanak èstri kang kilèn panggènannèki | ingkang wetan sanak jalu | kang sinung ling nulya manggon ||
35. Kang nêmbe dhatêng laju | ingkang jalu mangetan sadarum | èstri ngilèn dene ingkang caos bêkti | myang batih kulawargèku | kang jalu dènnira manggon ||
36. Nèng kiwa têngênnipun | myang ngajênging tarub wangunan gung | ingkang èstri manggèn èmpèring pandhapi | myang lère bale pinatut | jalu èstri timpuh nglesot ||
37. Nabên[109] ta wanci surup | para santri mring masjid gumrubyug | srambi bêntêt balèbèr plataran masjid | (n)Jêng Pangran satamunipun | maring masjid sakaloron ||
38. Cêbolang santri catur | tan na kari samya atut pungkur | praptèng masjid nulya samya toyastuti | minggah maring srambi laju | maos slawat alalagon ||
39. Bêdhug tinêmbang sampun | Mas Cêbolang adan nganyut-anyut | bakda adan sadaya sunat Mahribi | rampung sunat kamat gupuh | ing wêktu tan cinariyos ||
40. Nahan kang ayun (n)dulu | bêntêt manggèn kang wus tinartamtu | nuju panglong pêtênge angliliwati | parandene tan na numbuk | maring gawar katon mêlok ||
41. Sawênèh ana muwus | priye kiye apa ta kaliru | apa wurung ora sida bêngi iki | nanging pasang rakitipun | wèh giris kabèh kang nonton ||
| 1 | temu-gelang. (kembali) |
| 2 | Pucuk ingkang. (kembali) |
| 3 | bagéyan. (kembali) |
| 4 | Kurang satu suku kata: saupami ing samangsa agêngipun. (kembali) |
| 5 | tinartamtu. (kembali) |
| 6 | apan. (kembali) |
| 7 | pinasang. (kembali) |
| 8 | § Prayoginipun | Winadunga mujur |. (kembali) |
| 9 | pangrebasipun. (kembali) |
| 10 | sapanginggilipun. (kembali) |
| 11 | Biasanya guru lagu u: puniku. (kembali) |
| 12 | pananggapnèki. (kembali) |
| 13 | balabag. (kembali) |
| 14 | winarni. (kembali) |
| 15 | Kurang satu suku kata: angsal ing balandaripun. (kembali) |
| 16 | § Prayoginipun | kang ran |. (kembali) |
| 17 | Lebih satu suku kata: utawi sanginggilé usuk (ng)gènnèki. (kembali) |
| 18 | Biasanya guru lagu u: Janur-irung. (kembali) |
| 19 | Slarak. (kembali) |
| 20 | gedhogan. (kembali) |
| 21 | Kurang satu suku kata: nyanggi gêdhogan jarambahipun. (kembali) |
| 22 | gumantos. (kembali) |
| 23 | myang. (kembali) |
| 24 | Lebih satu suku kata: 7a. (kembali) |
| 25 | Lebih satu suku kata: Kasapta pungkasannèki. (kembali) |
| 26 | tinrapan. (kembali) |
| 27 | Ulun. (kembali) |
| 28 | kawandasa. (kembali) |
| 29 | Kurang dua suku kata: Bilih èmpèr têngêning kanang barunjung. (kembali) |
| 30 | dé. (kembali) |
| 31 | Teks asli ada tanda tanya (?) di akhir gatra ini. (kembali) |
| 32 | Kurang satu suku kata: pan satus sadasa kêthok. (kembali) |
| 33 | § Prayoginipun | kili |. (kembali) |
| 34 | § Prayoginipun | Ganéya | kados ing pada 17 = Gana + iya. (kembali) |
| 35 | panti. (kembali) |
| 36 | § Prayoginipun | jejeg |. (kembali) |
| 37 | panti. (kembali) |
| 38 | § Prayoginipun | jejeg |. (kembali) |
| 39 | Kurang satu suku kata, dan biasanya guru lagu i: nyari têbah èstu botên sami. (kembali) |
| 40 | Lebih satu suku kata: kawandasapat aming. (kembali) |
| 41 | Lebih satu suku kata: sah sing kawula lan usul. (kembali) |
| 42 | § Prayoginipun | kèrem |. (kembali) |
| 43 | apaparab. (kembali) |
| 44 | Ngisa'i. (kembali) |
| 45 | Kurang satu suku kata: tuwin pinanggih dêg-dêgan. (kembali) |
| 46 | Manon. (kembali) |
| 47 | kipayah. (kembali) |
| 48 | Kurang satu suku kata: ananging wajib kipayah. (kembali) |
| 49 | Kurang satu suku kata: wa ngalaékumusalam. (kembali) |
| 50 | Kurang satu suku kata: Dé kang mung satimbangnèki. (kembali) |
| 51 | Kurang satu suku kata: asalamu ngalaékum. (kembali) |
| 52 | pepanggihan. (kembali) |
| 53 | § Prayoginipun | riyadya = riyadi. (kembali) |
| 54 | Biasanya guru lagu a: ika. (kembali) |
| 55 | Kurang satu gatra: 8a. (kembali) |
| 56 | Lebih dua suku kata: karena kurang satu gatra sebelumnya, mungkin gatra ini dapat dibagi menjadi dua gatra: Sêmarang angêmplang-êmplang | ananging nora rinèwès. (kembali) |
| 57 | Lebih satu suku kata: dinèkèkan buntêlan. (kembali) |
| 58 | Kurang satu gatra 8a: arsa amundhut kambêngan (berdasarkan sumber dari koleksi Jurusan Sastra Daerah UNS). (kembali) |
| 59 | Biasanya guru lagu a: benjang-enjang. (kembali) |
| 60 | énjangé. (kembali) |
| 61 | Kurang satu suku kata: ngirid marang palataran. (kembali) |
| 62 | Biasanya guru lagu i: sakeping. (kembali) |
| 63 | praptanirèng. (kembali) |
| 64 | puruhita. (kembali) |
| 65 | ambebégal. (kembali) |
| 66 | sisip. (kembali) |
| 67 | Kurang satu suku kata: angrêbut têkênnya êcis. (kembali) |
| 68 | Ki. (kembali) |
| 69 | Biasanya guru lagu i: warni. (kembali) |
| 70 | minggah. (kembali) |
| 71 | Lebih satu suku kata: wit katamon tan atur uninga. (kembali) |
| 72 | Biasanya guru lagu a: enjang. (kembali) |
| 73 | § Prayoginipun | ran |. (kembali) |
| 74 | § Prayoginipun | Subeki = Subuh. (kembali) |
| 75 | Ki. (kembali) |
| 76 | § Prayoginipun | Subeki = Subuh. (kembali) |
| 77 | § Prayoginipun | (n)dan | = lajeng, énggal. (kembali) |
| 78 | § Prayoginipun | sangsayèng |. (kembali) |
| 79 | jiarah. (kembali) |
| 80 | rahmating. (kembali) |
| 81 | Pangran. (kembali) |
| 82 | tahlil. (kembali) |
| 83 | § Kawaosa | kok |. (kembali) |
| 84 | dhumawuh. (kembali) |
| 85 | kalinggamurda = selalu diingat untuk dilaksanakan. (kembali) |
| 86 | § Prayoginipun | ron |. (kembali) |
| 87 | Lebih satu suku kata: lêlalaban kêcambah gudhé kêmangi. (kembali) |
| 88 | Ki Nom. (kembali) |
| 89 | Kurang dua suku kata: loro-loroné sawujud. (kembali) |
| 90 | Biasanya guru lagu a: winarna. (kembali) |
| 91 | Tanda kurung besar dicetak dengan huruf Jawa (dan di tempat lain). (kembali) |
| 92 | Biasanya guru lagu u: puniku. (kembali) |
| 93 | Biasanya guru lagu u: puniku. (kembali) |
| 94 | Biasanya guru lagu u: gêgamanirèku. (kembali) |
| 95 | § Prayoginipun | wungu atanapi |. (kembali) |
| 96 | muradé. (kembali) |
| 97 | rahsanira. (kembali) |
| 98 | Biasanya guru lagu u: manahirèku. (kembali) |
| 99 | winarna. (kembali) |
| 100 | murad (dan di tempat lain). (kembali) |
| 101 | grusa-grusu. (kembali) |
| 102 | mesthi. (kembali) |
| 103 | Gandar. (kembali) |
| 104 | Kurang satu suku kata: dene ingkang ingaranan Gandar iku. (kembali) |
| 105 | Variasi dari nama tembang: Pucung. (kembali) |
| 106 | gathita = gathi = tanda waktu. (kembali) |
| 107 | kabegjan. (kembali) |
| 108 | ang + éwa + an + i = iri. (kembali) |
| 109 | Nahen. (kembali) |