Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 389–403)

1.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 001–023). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
2.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 024–039). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
3.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 040–057). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
4.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 058–073). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
5.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 074–087). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
6.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 088–107). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
7.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 108–125). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
8.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 126–142). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
9.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 143–158). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
10.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 159–174). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
11.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 175–190). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
12.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 191–207). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
13.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 208–223). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
14.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 224–238). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
15.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 239–256). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
16.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 257–272). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
17.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 273–281). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
18.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 282–293). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
19.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 294–308). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
20.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 309–321). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
21.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 321–332). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
22.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 333–349). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
23.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 350–352). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
24.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 353–355). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
25.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 356). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
26.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 357–358). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
27.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 359–361). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
28.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 362–364). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
29.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 365–367). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
30.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 368–372). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
31.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 373–376). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
32.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 377–382). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
33.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 383–384). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
34.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 385–388). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
35.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 389–403). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
36.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 404–427). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
37.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 428–443). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
38.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 444–456). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
39.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 457–477). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
40.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 478–506). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
41.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 507–526). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
42.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 527–547). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
43.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 548–567). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
44.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 568–583). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
45.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 584–599). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
46.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 600–607). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
47.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 608–614). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
48.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 615–618). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
49.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 619–626). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
50.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 627–637). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
51.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 638–651). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
52.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 652–665). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
53.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 666–671). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
54.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 672–678). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
55.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 679–690). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
56.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 691–694). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
57.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 695–703). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
58.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 704–707). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
59.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 708). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
60.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 709–722). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.

Citra

Terakhir diubah: 07-08-2021

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

389. Wirangrong

1. Yata Ki Sèh Amongragi | nèng ardi Kilang amanggon | pupucaking arga ting pêcucu | bubucuning wukir | pan sela kumalasa | kayone mung manis-rêja ||

2. Lan paponan sapanginggil | kèh dhampèng pange pêpangol | Ki Sèh Amongraga andudulu | kabèh dèn ubêngi | pasang patuting arga | lir makuthaning Rahwana ||

3. Anjajah wêngkoning wukir | calowokaning lêlêmpong | kèh tilasing dupa labêt kutug | pamujaning janmi | sang monêng linging driya | karane si gunung Kilang ||

4. Akèh wong kang anênêpi | gunung awingit minanon | pantês yèn angkêra yêktinipun | sêmune kang ardi | kèh papane pamuja | dinalajahan sadaya ||

--- 7 : 181 ---

5. Sang Monêng ningali malih | pêpêncu sawiji monjok | apan jilma[1] mara jilma lampus | sato mara mati | pan iku pakarêman | tan kêna kambah ing janma ||

6. Sèh Mongraga angoncati | mring pakarêman mêrono | santri Jamil Jamal tangsèng pungkur | mèh prapta ing nginggil | sira Ki Jamil Jamal | arip ngantuk arenggotan ||

7. Matane lir dènpuluti | lèrèn (ng)gêloso angorok | wong ro sênggoran padha turu |[2] sang monêng ningali | santri padha anendra | karo samya ginugahan ||

8. Kagyat garegah atangi | Jamal Jamil matur alon | yèn parêng ing karsa luhung wangsul | raose tyas mami | ambaliyur kewala | punika mring pakarêman ||

9. Lamun sinêngka tan kenging | mêsthi datan wande (ng)gloso | sapele ing lampah apan têmtu | padhêm wong dhêdhêmit | sang monêng lon ngandika | kang ora-ora rinasa ||

10. Payo padha manjad nginggil | ywa kuwatir sira karo | pikirmu kang tatag aja korup | mring rês-rêsing budi | Jamal Jamil ngandikan | tandya sami lumaksana ||

11. Anênggêl prapta ing nginggil | anggarêmbêl kang kêkayon | baga bibis kroya kêpuh bulu | sengon lawan têkik | sêlingan têpung-gêlang | têngah mêlatar awiyar ||

12. Arêsik lir dènsaponi | tan na kaliyanging godhong | alêkok ing têngah lêbêtipun | sapanggayuh kudhi | buwêng bêngkah marapat | ambêlumbang sapambalang ||

13. Sèh Mongraga aningali | isining balumbang kono | wulu pêksi kathah lan bêbalung | sato kewan pêksi | minangka wuh rarahan | lan tulang cumplunging janma ||

14. Sèh Mongraga datan wingwrin | myat pêngalapaning sato | pêksi miwah janma alum tungtum | mangkana sang brangti | nèng lungit pakarêman | ngayêngi pucaking arga ||

15. Sèh Mongraga nulya linggih | sigra gogodha tumêmpoh | mêndhung agiyungan têdhuh lesus | bayu bajra ngidid[3] | ngasudsud pancawara | udan angin alimêngan ||

--- 7 : 182 ---

16. Adrês mamrês brêsing riris | pracalita lindhu gênjot | agonjat-ganjitan manggut-manggut | magêntur gora tri | wrêksa sol singsal sêmpal | kaprapat pracandha gadha ||

17. Tan pêgat angoncat-ancit | papacit wukir lir cêpol | arga lwir rug gigal ringgang-ringgung | mawar erawati | gêtêr patêr putêran | pêtêng dhêdhêt alimêngan ||

18. Lindhu kêtuk unggrak anggrik | gumaludhug dhêg-dhèr gêdhor | kumupak poking kang kapêlupuh | prahara wor riris | ampuhan kras marwasa | amusus isining arga ||

19. Sang monêng Sèh Amongragi | tan keguh tyase tinêmpoh | ing gora gadha[4] gra tyas rahayu | tan watir samênir | tyasnya wantah walaka | mêmucung pamucangira ||

390. Pucung

1. Yata dangu mangrêsing panca[5] nèng gunung | antara sêsangat | sindhung riris sampun aris | godha pancabaya sadaya wus sirna ||

2. Kayu watu pulih tan ewah lir wau | pan malah sangsaya | mindhak ron prêdapa sami | myang rêsike arga kadya sinaponan ||

3. Wulu balung pêksi kewan janma tungtum | sirna tan warana | nulya na sasmita kèksi | narmada gung numpak umpaking samodra ||

4. Tan myat gunung laut gung ingkang kadulu | têngahing samodra | sêkar tarate bang kèksi | Sèh Mongraga istigpar astagpirolah ||

5. Sirna luyut ingkang nyêlani pandulu | nulya myat wanarga | tan ewah lir wingi uni | Sèh Mongraga gangsal ratri anèng arga ||

6. Ngandika rum lah payo padha tumurun | wus lêga tyasingwang | antuk sasmitaning Widi | Jamal Jamil samya umatur sandika ||

--- 7 : 183 ---

7. Samya mudhun Sèh Mongraga saking gunung | lawan santrinira | praptèng guwa dalêm nênggih | sipêng sadalu byar enjing nulya mangkat ||

8. Lampahipun mêngalèr nusup wana gung | sadintên lumampah | mung raryan salat ing margi | kang sinêdya minggah marang ardi Cawang ||

9. Praptèng suku ing arga Cawang sadalu | kakêndhiting arga | parèrènan wong anêpi | sela janggud piranti adupa-dupa ||

10. Lire lawanging arga ing sela janggud | tan kêna lajuwa | yèn laju ambêbayani | mila kêdah sela janggud andudupa ||

11. Enjingipun amanjat minggah mandhuwur | ragi ngantak-antak | tan praptèng nginggil tumuli | pan kêpara andêdêr têngahing arga ||

12. Datan luhur tan agêng ardi puniku | myang kayon tan ana | mung kayu kang alit-alit | glagah rayung lang-alang wrata sasakan ||

13. Praptèng luhur wan ta ingkang kadulu |[6] satêngahing pucak | guwa dêdalaning angin | angaluwêng kadya sumur langkung wiyar ||

14. Pinggiripun kinubêng sela salumbung | myang sa-gajah-gajah | sigra yasa prau konthing | samya gawing tumawing luwêng liwêngan ||

15. Pan kadulu sapangisor selanipun | tinon lir tan kêkah | tanjêbing siti sakêdhik | mangol ngungkang kadya amblêng ingêncikan ||

16. Sumarubut ngidid putêran anglesus | pan ing gunung Cawang | angêtuki angin-angin | Jamal Jamil ngrawut glagah alang-alang ||

17. Uwuh ngrayung inguncalakên agupuh | kabur maring tawang | sakêdhap datan kaèksi | Sèh Mongraga mèsêm myat mring Jamil Jamal ||

18. Pan cinatur tigang dalu anèng ngriku | ya ing guwa Wawar | mancal sapucaking wukir | alon-lonan jêjambak sukêt mêrakan ||

--- 7 : 184 ---

19. Dènnya mêdhun gya prapta ing sela janggud | sadalu araryan | nêlaskên tangating ratri | Jamal Jamil koncatan mangan wowohan ||

20. Bakda Subuh byar enjing mangkat lumaku | ngidul ngilèn dènnya | lumampah nusup wana dri | kang sinêdya ardi Cêmpaka Lamongan ||

21. Jajaripun ardi Arjuna lit patut | praptèng suku arga | lalu umanjat manginggil | tan rêkasa kakaywan wana sarwana ||

22. Sangkêp sagung wowohan pala gumantung | myang pala kasimpar | kapêndhêm lan sari-sari | miwah kajêng anggi kang amawa ganda ||

23. Mamrik arum andhuk pudhak cêpaka ndul | pucang babar mayang | ngayangan mayêng mawangi | lir winangun langên taping palakirna ||

24. Sang Mongraga prapta saluhuring gunung | kacaryan ing pucak | myat pala sarwa mêpêki | pan sadasa dalu nèng ardi Cêpaka ||

25. Kèh tuk ranu tan susah dènnira wêktu | myang Ki Jamil Jamal | tan susah dènnya (m)bil bukti | nulya mudhun nut lingiraning prabata ||

26. Ngandhas trêjung jurang pêpèrèng prang parung | lan lengkong timpahan | aluran sukuning ardi | ardi Cêpaka lawan ardi Arjuna ||

27. Lampahipun manjat sumêngka mandhuwur | praptèng pucak arga | wana siluman ing pêncit | apan diyèng pakarêmaning asrama ||

28. Yata wau Sèh Mongraga wontên ngriku | sakêdhap kêdhapan | tumingal èstri yu luwih | awêwayang yèku pêri pêrayangan ||

29. Kang kadulu gantya-gantya praptanipun | panguncanging driya | wus adate ing ngasrami | lamun ana janma kapaung kagiwang ||

30. Pra godhayu tan akuwat dangu-dangu | dènnya angatingal |

--- 7 : 185 ---

mung sakêdhap netra kèksi | mring Mongraga tan tumama merang musna ||

31. Tan kadulu pêri pêrayangan takut | Ki Sèh Amongraga | satêngah wulan nèng pêncit | nêlasakên anjêjiyarahi ngarga ||

32. Kèh kadulu botrawi balumbang luhung | balumbang sasanga | winindu ing sela langking | warna-warna toyaning balumbang sanga ||

33. Putih dadu jênar rêkta lawan wungu | cêmêng kapuranta | biru lawan toya wilis | kathah kêni-kênane[7] ardi Arjuna ||

34. Sawusipun têlas dènnira (n)dudulu | angling mring santrinya | payo mudhun Jamal Jamil | tur sandika nulya tumurun lon-lonan ||

36. Kang jinujug ardi Lawang kang kadulu | prapta ing panjatan | lajêng sumêngka manginggil | kêkaywannya kayu jambon angayangan ||

37. Sapandhuwur tan ana liyaning kayu | mung jambon kewala | ing pucak longkang pasagi | sela kumalasa wiyar amêlatar ||

38. Ting pandhukul warata sami ngêlumut | katrapan katepan | sumilak miyêg awilis | Sèh Mongraga sadasa dalu nèng ngarga ||

39. Sawusipun dènnya tirakat nèng ngriku | tumurun sing ngarga | kêlawan si Jamal Jamil | praptèng sela kêping sukuning prabata ||

40. Lajêngipun nut Kêndhêng anjujur gunung | kang sinêdyèng driya | ardi Maya Darawati | tapêl-watês Lumajang kêlawan Antang ||

--- 7 : 186 ---

41. Ardi Tunjung Sumbita lan gunung Prunggu | apan jajar lima | mangalèr sami gêngnèki | sining wana sangkêp sawarnine ana ||

42. Anèng ngriku Sèh Mongraga laminipun | kalih-têngah candra | kèh langêning wana wukir | mudhun laju ngalèr-ngilèn lampahira ||

43. Kang ka-ayun ardi Drêkila kadulu | dalan nut padarga | sabên guwa dènampiri | tuwin watu pêlatar ingkang asimpar ||

44. Sipêng ngriku nênêpi sipêng[9] kang patut | apan sinipêngan | sadalu kang kalih ratri | nulya praptèng panjatan ardi Drêkila ||

45. Kèndêlipun kadalon rêrêp sadalu | nèng sela rorodan | byar enjing manjat manginggil | turut kucur grajagan tirtèng talaga ||

46. Wastanipun talaga Rêtna puniku | kalangkung kawuryan | anyarong toyane wêning | aparangan pêtung tumiyung ing toya ||

47. Amalêngkung pucuke nêrampat ranu | têpining têlaga | winindu sela ingukir | cêlangaping windu binintulu patra ||

48. Têngah ranu sela langking gilang alus | sira Sèh Mongraga | kacaryan miyat têlagi | kayu teja kang ngayomi ing têlaga ||

49. Myang sêkar rum maruru swara ing ranu | kadya imamawan | sangkêp sakathahing sari | Sèh Mongraga ngungun rakiting têlaga ||

50. Tigang dalu dènnya nèng têpining ranu | tansah kang katingal | wanodya yu angayomi | namung saklebatan tan awèt katingal ||

51. Tan têrtamtu ing panggodha Sèh Mong luhung | kaluhuran tama | wus nir agama Budasri | datan wimbuh anggambuh Sèh Amongraga ||

--- 7 : 187 ---

391. Gambuh

1. Yata wau winuwus | Sèh Mongraga laju lampahipun | mring pucaking ardi Drêkila kang wingit | mring guwa kamuksan samun | dènyarsa manggon ing kono ||

2. Prapta tumamèng pintu | pacrabakan watu canthèng nêngguh | sela itêm patêmbayaning aundhi | wowolu sagênuk-gênuk | kasêlangan dening oyod ||

3. Saundhak malihipun | pintu sela rèntèng bale-kêncur | undhak ngayun ing bale-rante kang kori | undhakan wêkasan pintu | mangunêng rèrèn samya so ||

4. Sèh Mongraga andulu | pasang rakit kori tundha pintu | kantun lawanging guwa ran Sangupati | kanan keringe ing pintu | kayu wali kadhêp ngayom ||

5. Sèh Mongraga angungun | ngunandika jro wêrdayanipun | iki labêting janma mêksih Budasri | sang Dananjaya linuhung | mangun wibawa duk wirong ||

6. Aminta raganipun | sêmadine nèng Drêkila gunung | jênêk sênêt-murwèng guwa Sangupati | pangikising tyas têtês hyun | madhêp antêpe andhepok ||

7. Mangkono saking[10] kalbu | Sèh Mongraga nèng mangunêng pintu | tan antara wontên pratandhaning wingit | tanpa udan anginipun | adhêm anjêjêd karaos ||

8. Jamal Jamil angukud | kêlangkung asrêp kongsi anjêkut | raosipun madhani pitung bêdhidhing | wong roro samya kêkêmul | ngêkêp dhêngkul andhêrodhog ||

9. Pating karêsês muwus | bilah nora jamak adhêmipun | dene nora ana udan lawan angin | awakku kongsi (n)jangkêrung | dudu sabaèning raos ||

10. Sèh Mongraga andulu | mring santrinira samya ngêruntuh | atêpakur dodonga marang Hyang Widi | luputing pancabayèku | godha dhêm kang karya repot ||

--- 7 : 188 ---

11. Mangkana dangu-dangu | luwar prabawaning adhêm ngukut | wong roro wus bisa ngêgarkên jariji | cêtha dènnira cêlathu | mari plok-plokan (n)dhêrodhog ||

12. Sèh Mongraga amuwus | lah payo Jamal Jamil umangsuk | tur sandika santrine roro tutwuri | malêbèng jro guwa sampun | nèng Sangupati amanggon ||

13. Madalêm wingitipun | ing têngah sela gilang awulung | sumayana alus patute pêsagi | lêkok tilasing alungguh | maksih tabêt pupon-pupon ||

14. Mongraga ngling ing kalbu | iya talah tapaking ngaluhung | istijrate duk jaman kuna Budasri | sang Parta Dananjaya nung | awirong nèng guwa sigrong ||

15. Ingkang amurwèng kayun | kayuwanan maring dewanipun | wus angèsthi ing pati pati patitis | tusthaning kalbu kabubu | bubuhane mangsah mungsoh ||

16. Dinulur ing Hyang Agung | saking antêping tapa papa gung | pinitayan yuwananing jayèng jurit | rêtnaning rananggana nung | sih Hyang Agung wus wong-winong ||

17. Mangkono ciptanipun | Sèh Mongraga têpakur Hyang Agung | dènnira sung kamurahan sarta asih | ing dunya dêlahanipun | tan pilih ing sawiji wong ||

18. Wus têtela saèstu | purbaning Hyang Gusti Kang Murbèng Gung | anglimputi sêgala kang titah urip | kang kinarsan kinarya nung | tandha wau kongsi lêkok ||

19. Sawusira kadyèku | Sèh Mongraga ngubêngi andulu | pasang rakiting guwa akêni-kêni | ana rakit lir tilam-rum | sadayane wau wutoh ||

20. wontên watu bang gênuk | pinggir padurêsa[11] ingkang kidul | amumundri mèpèt lir kumala langking | kumucur angêtuk ranu | kumroncong toyanya nyarong ||

21. Mapan duk waunipun | paèranya sang dwijarsa ranu | anèng ngriku pêngambilan toyastuti | Mongraga tyas sangêt sukur | mring kang karya labêt elok ||

--- 7 : 189 ---

22. Wau ta sang Mong luhung | dènnya midêr-midêr andudulu | têpung-gêlang jroning guwa Sangupati | nulya myat gigilang alus | mèpèt kapering amojok ||

23. Lèr-kilèn prênahipun | Sèh Mongraga alênggah nèng ngriku | pan pikantuk asasanèng sela langking | têntrêming tyasira mepu | pasênêtanira manggon ||

24. Iktikape tawakup | sumungku ing kaênênganipun | kajênêkan anèng guwa Sangupati | nêlas suhul ing Hyang Agung | nêgês karsaning Hyang Manon ||

25. Laminira cinatur | Sèh Mongraga dènnira amasud | nèng Drêkila guwa sapucaking ardi | satus dina dènnya suhul | mring Hyang Agung kang waspaos ||

26. Têlase karsanipun | Sèh Mongraga angandika arum | wus luwaran payo mijil Jamal Jamil | santri sandika turipun | nulya mêdal sang wiranom ||

27. Praptèng mangunêng pintu | Sèh Mongraga pan lajêng tumurun | saking ardi Drêkila sampun kawingking | yata laju lampahipun | nut suku Kêndhêng lêlengkong ||

28. Kang sinêdya ing kayun | ardi Sêmpora ingkang jinujug | inganjatan sumêngka pucaking wukir | tan ana kaywan lyanipun | mung palasa lan timaos ||

29. Sèh Mongraga nèng ngriku | tan pati rêna mung kalih dalu | nulya mudhun lan santrine Jamal Jamil | ngilèn maksih tunggil suku | gunung Rajêgwêsi kulon ||

30. Tan ana kayunipun | watu kewala pating pêndhukul | sela agêng munggul ing pucucak[12] wukir | alunyu labêt alumut | katêpan lawan kêrokot ||

31. Umês kewala ranu | Sèh Mongraga namung kalih dalu | dènnya nêpi anèng gunung Rajêgwêsi | anulya samya tumurun | praptèng suku nut lêlêmpong ||

32. Alaju malih ngidul | nulya manjat gunung Andong nêngguh | pan sadalu anèng sapucaking wukir | Sèh Mongraga gya tumurun | pan laju andudukwuloh ||

--- 7 : 190 ---

392. Dudukwuluh[13]

1. Pan anênggêl sumêngkèng ardi Pêrunggu | kêkaywan ing wana wukir | kumuning lawan trikancu | sengon pilang lawan pêkik | jambon telok lan timaos ||

2. (ng)Grênging wana kathah warnaning kang kayu | bondhot kêmarung pring ori | rampal atanapi wuluh | kumuning lan purwa kuning | myang kaywa gêng[14] ayom-ayom ||

3. Praptèng pucak Sèh Mongraga lampahipun | nênêpi amung saratri | têlasan nulya tumurun | tan kari Ki Jamal Jamil | laju lampahira gupoh ||

4. Manjat malih ardi Pêgat pucakipun | nênêpi mung kalih ratri | mudhun laju lampahipun | ngidul-ngilèn tanah rawi | nusup wana-wasa bondhot ||

5. Sèh Mongraga yata lêpas lampahipun | ingkang sinêdya ing galih | ardi Kêlud kang kêdulu | apan tanah ing Kêdhiri | samarga lamun kêdalon ||

6. Tansèng wana ngupaya kang simpar samun | wus napak tanah Kadhiri | napak suku ardi Kêlut | kinubêng ardi lit-alit | kathah namaning pupuncon ||

7. Gunung Buthak gunung Gombak gunung Kuncung | gunung Kutuk gunung Kêndhil | gunung Bèsèr gunung Pêrung | gunung Bêngkak gunung Kucir | gunung Payung gunung Mendhong ||

8. Praptèng Kêndhit ararywan ing sela pingul | pêpangol mèh pucak wukir | ing pênggike aran gunung | Muncuk munggul sela putih | minangka punika regol ||

9. Datan pati agêng luhur ardi Kêlut | nanging amêncil pribadi | tan kêslamur kyèhning gunung | dadya wêwêkaning gunung |[15] pawukiran ting pandhosok ||

10. Ardi Kêlut dadya paènganing gunung | liring aèng sangêt wingit | angkêr pribadi ing Kêlut | tan antara mratandhani | mobah kang prabata gênjot ||

--- 7 : 191 ---

11. Gumalêgêr gêtêr patêr gumaludhug | lir gêlap ambubungkaki | swara jumêgur gumuntur | pêtêng dhêdhêt awiyati | agiyungan lan swarangrok ||

12. Sanalika riris lêbu udan awu | dêrêsira sawatawis | sêsangat dènnya mêlêtuk | ngambak ngalilipi pêksi | pêksi runtuh ting talêdhok ||

13. Miwah buron wana kèh kêbrasat gunung | bilulungan tan umèksi | gobag-gabig numbuk-numbuk | sira Ki Sèh Amongragi | nèng sandhaping sela mongol ||

14. Kidang kancil sangsam samya ngungsi purug | lêlengkong dampèng pinurih | ngambak marang sela pingul | andhêsêg mring Amongragi | Jamal Jamil mengkot-mengkot ||

15. Kadhang krasa kidang kagêpok ing sikut | anjumbul mèpèt ngêkêti | tan ketung mung rêbut aub | kang sato dènira ngungsi | dadya dhêsêgan kemawon ||

16. Sèh Mongraga myat buron wana kadyèku | dhêsêkan lan Jamal Jamil | mèsêm èsmu wlas andulu | mring sato kewan wanadri | andodonga mring Hyang Manon ||

17. Muga ana-a pitulunging Hyang Agung | luwar ing pancabaya gring | pêksi kewan ing wana gung | ingkang mawa mêlarati | mring sakèhing kang tumuwoh ||

18. Wus antara gya têrang kang udan awu | gèmpang katiyup ing angin | wus tan ana labêtipun | buron kang samya angungsi | lumayu pating parêkos ||

19. Sèh Mongraga nèng sela pingul sadalu | enjing gya manjat manginggil | yun wikan sananing lêbu | kang mawa jawah awu sring | sabên sing gunung Klut kono ||

20. Lamun datan janma kang sampun linuhung | kèh pancabayanirèki | kawangsul ing udan lesus | têrkadhang kang banjur mati | kêparag ing lêlês jorong ||

--- 7 : 192 ---

22. Kang sagajah saomah salumbung bandhung | lêlêmpènging luwêng limit | kêdamon ing angin lesus | tan kenging ngancikan janmi | êmbêl lêbu sapangisor ||

23. Ingubêngan pipinggiring guwa lêbu | wus tamat dènnya ningali | luwêng pucak gunung Kêlut | nèng ngriku pan tigang ratri | mêlinthas panas tan kayon ||

24. Lamun salat walurat ngambil toya mum | tan ana warih saprintis | awulu kewala lêbu | wusnya tri ratri anuli | sigra tumurun mangisor ||

25. Angubêngi (n)jajah sawarnining gunung | pêpêncu pating pandhilis | wêradin sadayanipun | ngupaya (ng)gon kang prayogi | myat pêpêncu ardi Mendhong ||

26. Mênggik kidul-kilèn Mendhong prênahipun | sarwa sri patut pribadi | pêpangol guwa asingub | sela tiyungan amawing | angêtuk ranu kumocor ||

27. Wus amanggon Sèh Mongraga anèng ngriku | rêrêp rêrêm dènnya nêpi | anjungkung sêmadinipun | bêktinira mring Hyang Widi | jênêk nèng pupucuk Mendhong ||

28. Santrinira samya suka rênèng kalbu | kèh pala kêna binukti | pêndhêm kasimpar gumantung | nyamikan wana mênuhi | tan kuwatir ing kalêson ||

29. sêdya lami Sèh Amongraga anèng ngriku |[17] wau ta datan winarni | yata malih kang winuwus | dhusun ing Wanamartèki | Ki Bayi kang winiraos ||

30. Sabakdaning Jumungah tan ana mantuk | lajêng akêpung kêndhuri | sawusing luwar majêmuk | putra kalih lan pra ari | pangulu modin mêrêbot ||

31. Miwah para kami sêpuh anèng ngayun | angandika Kyai Bayi | marang putra kalihipun | myang mring rayi sadayèki | paran lèh wartos kang yêktos ||

32. Kang liniring sadaya sami umatur | kathah ature tan sami | wontên angsal warti ngidul | amangetan wartinèki | kabar ngalor wênèh ngulon ||

--- 7 : 193 ---

33. Kyai Bayi Panurta alon amuwus | nora têlanjêr kang warti | lah êndi kang bênêr iku | mundhak sêmpêlah kang ngati | priye Wirya sirèng kono ||

34. Adatira kang sumbon lèh warta tuhu | Kulawirya matur aris | duka dalêm lêrêsipun | angsal kawula pawarti | putra tuwan kang lungandon ||

35. Sèh Mongraga wartinya nèng Gunungkidul | tiyang tan satunggil kalih | ingkang warti anèng ngriku | nging punika dugi-dugi | sêbab kinintên kemawon ||

36. Tiyang Pênggik ing Putat wastaning dhusun | wontên tiyang amatrapi[18] | sapucaking ardi Kêlut | mangke kang dipun-dhepoki | pongol pucak ardi Mendhong ||

37. Rencangipun kalih ngangge sarwa wulung | kang martapi sarwa putih | mila dinugi saèstu | yèn putranta Sèh Mongragi | kang kukuwu andhêdhepok ||

38. Kyai Bayi myarsa atur manthuk-manthuk | wusana wacana aris | yata lah Wirya sirèku | layak ya iku sayêkti | pantês kabarmu amencok ||

39. Amungayan têmên pawartamu iku | kaya yèn iya sayêkti | cêsse tyas manira milu | nora maido ing warti | lah padha rêmbugên kono ||

40. Rèhning padha pinadhangakên ing ngèlmu | prêsasat uga amurid | marang Sèh Amongragèku | kapindho wêlasa maring | ingkang tinilar wirangrong ||

41. Tambangraras kalangkung kawêlasayun | priye enake kang bêcik | susulên bae dèn-gupuh | sira kulup Jayèngrêsmi | mangsa bodhoa ing kono ||

42. Ingkang putra kalih sandika turipun | Kulawirya matur aris | pan inggih sayêktosipun | kula wus mawan pribadi | mring ardi Kêlut upados ||

43. Takèn mring wong dhusun kang cêlak ing ngriku | ing Putat Kêpuh Wanasri | agêmêt pitakèn-ulun | inggih kang wau sayêkti | anèng Kêlut ardi Mendhong ||

--- 7 : 194 ---

44. Nanging sapuniki tan wontên kadulu | kilap taksih botênèki | dinugi wus kesah nglangut | yèn tan makatên wus mati | sirna nèng Kêlut kemawon ||

45. Pan mêkotên caturipun tiyang dhusun | pawukiran Kêndhit Pênggik | judhêg patakèn-kula wus | tita datan angsal kardi | mantuk samêrgi angrempong ||

46. Kyai Bayi Panurta langkung gêgêtun | anjêngèk ngungun lingnya ris | yèn mêngkono sira iku | uwis lumaku pribadi | kadèkne tan katon-katon ||

47. E jawane lunga tirakat angruruh | ya ta lah Wirya sirèki | têtela lêpas jangkahmu | prawira nglêgakkên ati | Ki Kulawirya ambungkok ||

48. Matur inggih bêrkah-paduka kasuwun | mêngkana kang sami linggih | sadaya kêlangkung ngungun | mring ture Kulawiryèki | tan nyana lamun mangkono ||

49. Kyai Bayi Panurta malih amuwus | ya wus sun-trima sirèki | gus Wirya ing salakumu | ing mêngko manèh pinikir | mênawa olèh pawartos ||

50. Andonga-a bae sêlamête laku | wis payo bubaran mulih | matur sandika sadarum | Ki Bayi kunndur[19] sing masjid | putra ri santri gya bodhol ||

51. Sowang-sowang mantuk marang wismanipun | Ki Bayi praptèng wismèki | ngandika mring garwanipun | tanapi marang putrèstri | Tambangraras kang gung wirong ||

52. Kinabarkên lir ture kang rayi wau | wit têkan wêkasanèki | garwa putra arawat luh | kadya winêjêg kang galih | saking dahat tyas syuh kepon ||

53. Tambangraras karuna sarwi umatur | manawi parêng (n)Jêng Kyai | kawula mit arsa nusul | ing putranta Sèh Mongragi | wus sêdya milalu luloh ||

54. Kyai Bayi prêmbèh-prêmbèh nangis ngrangkul | sarwi ngandika dhuh nini | sarèhêna tyasirèku | kêprimèn manira kari | ibumu pêsthi anglamong ||

--- 7 : 195 ---

55. Ni Malarsih karuna mêngkul ing sunu | sarya ngling aywa lunga nis | manira tan bisa kantun | kaya mati tanpa budi | sira wêlasa maring ngong ||

56. Tambangraras rinapu ing rama ibu | wontên lilihe sakêdhik | nging tyas mêksih sangêt linglung | kalangan dening sudarmi | pêtêk tyas mangkêk kêpêngkok ||

57. Myang Cênthini anangis nungkêmi suku | antara dangu wus lilih | lêga tyase rama ibu | kukuwu anèng pawingking | wisma sapungkure gandhok ||

393. Pangkur

1. Wau Ki Bayi Panurta | datan arsa kundur mring wismanèki | tansah kang putra tinunggu | kalamun sampun lêjar | maksih asring dhinayohan siyang dalu | mangkana datan winarna | mangsuli kang kocap malih ||

2. Sira Ki Sèh Amongraga | ingkang lagya sênêt nèng pucak wukir | Kêlut kidul-kilènnipun | ardi Mendhong dènnira | numpa pangabêktining Hyang Kang Maha Gung | akarêm nèng jroning guwa | laminira sèkêt ari ||

3. Yata wau Sèh Mongraga | karsanira linggar saking ing wukir | ngandika mring santrinipun | payo madal panjatan | matur inggih sumangga nulya tumurun | nuruti linggir gêntingan | jurang pèrèng lêmah miring ||

4. Manapis wana gêrotan | pan kêpranggul wong dhêdhampalan sami | mèt cokol godhonge umbut | ngrampêt rambanan wana | samya cingak ningali mring kang lêlaku | anêrka yèn janma tama | mêntas mahas wana wukir ||

5. Mawan wana têrataban | wontên puncuk[20] wukir alit arêsik | tan ana pêncu mênjutu | amundri pucak papak | atêtambi lilingiran suku gunung | winastan ing gunung Padhang | ingampiran tan asari ||

--- 7 : 196 ---

6. Praptèng pucaking prawata | rata lêmpar lir pinapar rêspati | wontên sanggarira patut | kantun rêgang kewala | rinambatan bilungan lawatan ngrêmbyung | bolu têkik lan papasan | êmêr saga sanggalangit ||

7. Katêlêng lan katimunan | sisindhêtan galing lawan wêdani | kasimbukan kati-gubug | dêdêl myang adal-adal | buntêt slimpêt lung-wana gadhung kêmarung | rawe cao ciuciyah | sêkêthi galing pong-pongging ||

8. Lir pinayu ing wilisan | têpung pucuk lung kadya mêstakani | lung gadhung ngayun kêtiyup | lir ngawe ingkang prapta | Sèh Mongraga karênan tyas anèng ngriku | têlaga patukan toya | nyarong kirihan umili ||

9. Tan ana wowohan endah | dhuwêt jambu kêluthuk lan kêcapi | undhe-undhe lan kêlayu | gowok kêmlaka kamal | langkung ramhat binuka têranging kalbu | kalaban labêting tapa | nèng ngriki sadasa ari ||

10. Nulya mangare Mongraga | lan santrine Jamal Jamil tan kari | laju lampahira ngidul | mahas wana wulusan | têlêngipun ing Lodhaya dènnya (n)darung | sima lir kewan ingonan | ngarsa wuri ting saliri ||

11. Sima tan ana nukarta | pan lêstari lampahirèng wanadri | kêdalon tansèng wanagung | mèt papan kang asimpar | siyang dalu swaraning sima agêlur | kadhang sring sima anendra | Jamal Jamil kuwal-kuwil ||

12. Lêpas lampahira mahas | sêdyanira amantog ing pasisir | linampahan tigang dalu | lon-lonan lampahira | tan rêkasa mung satitah ingkang laku | wana writ grêng agêrotan | liwat ing ardi Sakêthi ||

13. Tan ana bêbanarira | aluk-lukan kalêmpong wana wukir | tan petungan ting pêcucu | lit-alit pêpunthukan | kawit saking tanah Lumajang kang punthuk | sapangilèn pawukiran | praptèng tanah ing Magiri ||

--- 7 : 197 ---

14. Ajêjêl saingga griya | alit-alit punthuk ardi Sakêthi | kathah guwa ting cêlungup | pan samya ingampiran | kang sadalu kalih dalu |[21] kèh araning guwa-guwa | guwa Rante guwa Wringin ||

15. Guwa Sit guwa Larangan | guwa Genggong guwa Prit guwa Têrik | guwa Carat guwa Karug | guwa Bang guwa Lawak | guwa Lawèh guwa Sopal guwa Sruput | guwa Munthêl guwa Samas | guwa Warèng guwa Putri ||

16. Guwa Rajam guwa Sakap | guwa Dhepok guwa Kêrèk guwa Mis | guwa Juwata puniku | sakèh ingkang kamargan | ingampiran kang sakêdhap ingkang dangu | mêngkana Sèh Amongraga | prapta pinggiring pasisir ||

17. Ing Karang-burêng gêbyugan | pan tri latri masiking galih katri | tyas tan ana liyanipun | namung sawiji nikmat | ing coloking[22] saking agal maring lêmbut | kang uwus tan kawistara | têrang têrateyan pati ||

18. Patitising mring kasidan | sadangunya umèksi ing jaladri | datan aningali laut | pan katingal dharatan | pan mangkono paningal pasêmonipun | mèh-mèh bisa amisesa | ing agal dhatêng ing rêmit ||

19. Myang rêmpit dhatêng ing ngagal | agal rêmpit datan kalêmpit |[23] kalimputan ing Hyang Agung | amuhung kasidikan | Sèh Mongraga bakda kasud ing tri dalu | linggar sing sasanèng parang | laju wangsul ngalèr malih ||

20. Sampun lêpas lampahira | punthuk ardi Sakêthi wus kawingking | tapis grênging wana sêpuh | langkung wana trataban | ara-ara bulak wiyar angêlangut | sêlan wana têrataban | tanah ing sêgara wêdhi ||

21. Linampahan kalih dina | ngêncêng ngalèr mring Wajak Watu-urip | Bantal Padhomasan gunung | praptèng sukuning ngarga | apan lajêng kewala manjat mêndhuwur | winastanan ardi Kêthak | nèng pucak namung salatri ||

--- 7 : 198 ---

22. Tumurun nurut ingiran | jurang sêngkan timpahan suku ardi | anjujur sukuning gunung | anulya malih minggah | wukir Selandaka tan nênggêl prapta wus | nèng sapucaking aldaka | ing Selandakan tri ratri ||

23. Kathah macan kewan-kewan | banthèng cèlèng mênjangan kêbo sapi | rêco[24] pêksi sawung puyuh | rêco Bathara Naga | candhi alit candhi Mêrak wastanipun | arêngkêt wana bondhotan | pêtung ganjur lan pring ori ||

24. Gya tumurun saking arga | nut aluran lêlêngkong lukak-lukik | luk-lukan munggah tumurun | têrkadhang kêpranggulan | janma dhêdhampalan wêwanan (m)buburu | samya kukuk akikikan | sona jugug ambêdhagi ||

25. Banène olèh bayangan | suka surak-surak gumuruh atri | sênjata munya lèr kidul | miwah kang kitêr sima | pan wus adat kang dadi kamuktènipun | wong ing Bantal Padhomasan | lan wong Wajak Watu-urip ||

26. Sira Ki Sèh Amongraga | ningêt lampah manawa na manguri | murang ing marga anusup | katon sakalebatan | wus dinuga mring wong kathah yèn wong luhung | tirakat nèng gunung Wajak | mring cêmpurung pucak wukir ||

27. Apan Diyèng Pakarêman | kêbuyutan ing cêmpurung awingit | mangkana panduginipun | yata Sèh Amongraga | pan sumêngka anênggêl manjat mandhuwur | wana grêng bondhot gêrotan | kayu taun sapanginggil ||

28. Praptèng pucaking prabata | amêlatar sela kumlasa arêsik |[25] kinubêng ing kayu taun | santên baga jêmpina | katimaha wanitan goraya garu | jati jambon wungu laban | kumuning lan randhu kuning ||

29. Kilèn sela gêng amungal | winastanan sela dalêm awingit | pinggir kidul wetanipun | sela itêm mathethah | kadi wadhuk malêmbung kumucur ranu | sumrèwèh mili mangandhap | ingaranan Watu-urip ||

30. Toya (n)jog ing sêndhang Wajak | ranning dhusun ing Wajak Watu-urip | toya wajak sawabipun | pan dadya patimbulan |

--- 7 : 199 ---

lamun nuju Grakasih Jumungahipun | muruh mili kadi lênga | wong ngalap sami nginumi ||

31. Wau Ki Sèh Amongraga | anèng nginggil pan namung kalih ratri | prabawa mawi têturuh | udan angin tirêban | datan bisa pênthèr Hyang Surya ngêndhanu | timbang pêdhut ngampak-ampak | pat ari angêmu riris ||

32. Ngêndhuruk Ki Jamil Jamal | tinêruhan timbrêng ing kawan ratri | Sèh Mongraga gya tumurun | saking ing Pakarêman | lawan santrinira kalih tansèng pungkur | nut lingir aluran jurang | dènnya mirangrong adhamping ||

394. Wirangrong

1. Yata Ki Sèh Amongragi | nèng sêndhang Wajak ing kono | dènnira atangat kalih dalu | sawuse anuli | minggah sakêdhap marang | malêbèng ing guwa Menak ||

2. Nèng guwa sadasa ari | dènnira rêrêm mirantos | maksudakên tangat mring Hyang Agung | ingkang Maha Sukci | sinêrang tranging sangat | têlênging driya priyangga ||

4. Ana panêngêrannèki | wong olèh widayat kono | yèn ing sêndhang Wajak ngombe ranu | kang katrima pêsthi | buthak bun-bunanira | mêlinthas praptèng nguyêngan[27] ||

5. Yèku têguh tanpa aji | pratandhane guwa rêko | kang wus pinitayan cacadipun | tèngèng gulunèki | de kang olèh widayat | saking Watu-urip arga ||

6. Abucêg cacade malih | wus ila-ilane kono | lamun nora cacad têguhe mung | sadina sawêngi | bêgja yèn kongsi cacad | tèngèng miwah budhêg buthak ||

--- 7 : 200 ---

7. Têguh salamine urip | tan ana braja tumemplok | sira Sèh Mongraga santrinipun | wong ro Jamal Jamil | dumadakan idayat | Ki Jamal tèngèng gulunya ||

8. Jamil buthak (m)bunannèki | watês kuncir mêlong-mêlong | yata sawusira laminipun | pan sadasa ari | nulya mijil Mongraga | tumurun angalèr-ngetan ||

9. Nut lêkêring suku ardi | nèng Gunung Buthak mêngalor | anyêngka panjatan praptèng luhur | mung sare saratri | apan laju kewala | nut gênêng sukuning ngarga ||

10. Ayam-alas[28] ing wana-dri | anjulur jurang parang rong | anatêr tataran wontên gumuk | sasukuning ardi | ran gênêng ing baratan | anon guwa ingampiran ||

11. Winastan guwa Kumitir | tri ratri dènnya amanggon | jro guwa awiyar alulurung | pan apanti-panti | wontên tirta karihan | mili lir kali tikungan ||

12. Wus antara nulya mijil | Jamal Jamil tan kêna doh | nusup wana-wasa lêbak undhung | andarung lumaris | araryan lamun salat | wêktu tan jamak tan kala ||

13. Lêpas lampahirèng margi | dènnya mahawan mêngulon | rarywan sor kêkaywan isis iyup | uwiting kusambi | nèng sela sumayana | Sèh Mongraga ris sabdanya ||

14. Paran purwane hèh Jamil | êmbunmu buthak mêntholos | Jamil aturira waunipun | duk tuwan anêpi | anèng ing sêndhang Wajak | kawula nuju kasatan ||

15. Kasêsa anginum warih | tan kantên ngokop kemawon | raose lir pendah lisah latung | tuwak dalah mangkin | duka dalêm punika | buthake sirah kawula ||

16. Ki Jamal liningan aris | apa mulane sirèko | tèngèng gulunira alon matur | duka paduka wingi |[29] malbèng ing guwa Wajak | dèrèng sadalu nèng guwa ||

17. Apan kawula ningali | satunggil wungkusan ampo | lajêng kula têdha ngantos tuwuk | nuntên dalunèki | supêna binorèhan | mring tiyang èstri wus tuwa ||

--- 7 : 201 ---

18. Wanci têngah tuwuh angling | sira dimèn mari ngêthok | makatên wuwusnya dhatêng ulun | gya kawula tangi | lajêng tèngèng kewala | mèsêm Ki Sèh Amongraga ||

19. Wus payo padha lêstari | ngêncêng kewala mangulon | nulya sami lampah sêdyanipun | marang gunung Wilis | tanah ing Pranaraga | karsane anjajah desa ||

21. Kabèh samya dèn-unggahi | ardi Cawêt ardi Waron | ardi Jatingarang ardi Puru | ardi Bayangkaki | ardi ing Watutunggal | ardi Kidang ardi Tawang ||

22. Ardi Mayang ardi Pêncil | ardi Gawar ardi Bagor | ardi Pêlawungan ardi Biru | ardi Nagasari | ardi ing Panjalin-bang | ardi Tumpak ardi Kêndhat ||

23. Ardi Soka ardi Curi | ardi Mayat ardi Puyoh | ardi Kêtaguhan ardi Mungul | ardi ing Drêpati | miwah ing ardi Liman | winêratan sahadaya ||

24. Kang tri ratri pitung ari | dènnira mayêng dhêdhepok | tan na kêliwatan sadaya wus | anèng ardi Wilis | kongsi salikur dina | anèng pucaking aldaka ||

25. Anulya tumurun aris | ngalèr-ngilèn nut lêlêmpong | tirahing agiran luran trêjung | ampahaning wukir | anêtêr ing lêmparan | bana bêbanar mêlatar ||

26. Karsanira Sèh Mongragi | mring têlaga Bêl kinaot | samining têlaga tan kadyèku | pan agêng pribadi | nèng pucaking prabata | praptèng sukuning panjatan ||

27. Suku lèr-kilèn kang mêrgi | sumêngka lampahira lon | ngèndêl anèng Ngêbêl bale batur | patute lir panti | caritanipun tiban | nèng Ngêbêl tibèng panjatan ||

28. Rèrèh sakêdhap nulya glis | margyanggênting ngatos-atos | wiyare rong pêcak sapandhuwur | lwah jro kanan keri | ing lampahira randhat | samar mamar mênga gawat ||

--- 7 : 202 ---

29. Dangu gya prapta ing wukir | sira Ki Sèh Mongraga lon | rarywan gêbyok arga Bale-latu | nulya manjat malih | nut lêmpènging ancala | wukir Calam-agung rannya ||

30. Minangka korining wukir | ing têlaga Ngêbêl kono | yata sèh Mongraga praptèng ngriku | sapucaking ardi | tumingal kang têlaga | kadya wêkaning samodra ||

31. Alirap toyanya wêning | kalangkung langên yèn tinon | kinubêng kêkaywan kayu taun | pinggire apasir | rêsik tan na kaliyang | myang têlaga tanpa sarah ||

32. Ingidêran wukir-wukir | wukir magêr lir anggêbyog | apan têpung-gêlang ting parêncu | tan pêgat apipit | wau Sèh Amongraga | mayêng pinggiring têlaga ||

33. Kacaryan dènnya ningali | ing têlaga kang kinaot | kongsi têpung jamang ingkang kidul | cêlangap umili | mangisor mring padesan | kinarya anggadhu sawah ||

34. Yata wontên wong nênêpi | nèng cêlangap mêgok-mêgok | Sèh Mongraga tanya lah sirèku | wong apa nèng ngriku |[32] umatur kang tinanyan | saking girise tyas kula ||

395. Gurisa[33]

1. Sèh Mongraga angandika | lah apa kang sira sêdya | dene wus kapara tuwa | lawan sapa arannira | umatur inggih kawula | tiyang ngriki kewala |[34] winastan dhusun ing Saba | Angganala rankawula ||

2. Kang dadya susah tyas-amba | awit kêpailan têdha | sêsami kula sêsawah | kiwa têngên kawêdalan | apan sampun kawan mangsa | kawula tiwas priyangga | têgal jangan jarak kapas | kapêsan kêparak ama ||

3. Tan kuwasa nêdha upa | datan sagêd asung kaya | ingonipun anak-rayat | sadhèrèk kula têlas |[35] kêdhampêl waragat sawah | tuwin têlas kang tinêdha | saking tiwasing kawula | têmah mêlarat kêliwat ||

--- 7 : 203 ---

4. Milane kawula nekad | tirakat anèng têlaga | yèn angsala ngalap bêrkah | kang mara-bumi têlaga | yèn kawula asêsawah | mung sagêda kawêlandha[36] | sampun kongsi kenging ama | punika susah-kawula ||

5. Sèh Mongraga wlas tumingal | angandika mring Jamil Jamal |[37] tulungên ing kawruhira | sarat salamêting sawah | manawa lamun katrima | Ki Jamil matur sandika | majêng sarya ris anabda | inggih wakne Angganala ||

6. Agampil yèn mêkatêna | mangke kula amitêdah | sarat sêlamêting sawah | pan buntuting walang kapa | apan linandheyan carang | inggih caranging pring krêsna | sabên suruping Hyang Surya | pinandhi anèng sêsawah ||

7. Ingidêri nèng galêngan | watêse sawah andika | dèn-kongsi atêpung-gêlang | sabên pojoking galêngan | landheyan tumbal lan[38] kapa | pinanthêng keblat sakawan | niki japane apalna | ama sulak balak-balak ||

8. Yèn si ama nora balak | tan balak mati sun-tumbak | ilang nora na pa-apa | kêtulak tumbak lan[39] kapa | marêp ngidul matêk japa | marêp ngulon matêk japa | marêp ngetan matêk japa | marêp ngalor matêk japa ||

9. Insa Allah kawêdalan | kiwa têngên kênèng ama | (n)dika sêlamêt priyangga | lah yêktènana ing benjing | panêdha-kula mring (n)dika | amung awèha pidêdah[40] | sacacah lêkêring arga | prayogi matur kang gênah ||

10. Namane satunggal-tunggal | ing ngarga Êbel punika | kang liningan langkung suka | myarsa tuture Ki Jamal | Sèh Mongraga ris ngandika | ya sira Ki Angganala | lah payo mara tuduhna | kang sinung ngling tur sandika ||

11. Gya lumampah anèng ngarsa | umatur inggih sandika | ardi ngubêngi têlaga | kawit ingkang kidul pisan | namanipun ardi Karang | nuntên lèripun punika | nama ardi Sela-awak | nuntên ardi Sela-panggêl ||

--- 7 : 204 ---

12. Nuntên ardi Sela-tambak | anulya ardi Tunggangan | nulya ardi Watukowok[41] | nuntên ardi Manoara | nulya ardi Balêlatu | nulya ardi Calam-agung | nulya ardi Sampèlwatan | anuntên ardi Patukan ||

13. Anuntên ardi Pathokan | anuntên ardi Kêkêndhêng | anuntên ardi Pêragak | anuntên ardi Kumambang | anuntên ardi Sêdhacin | anuntên ardi Bunglêgi | punthuk kang mubêng têlaga | anênggih atur kawula ||

14. Kathahipun sadayanya | punika apan pitulas | dening mêrgi mring têlaga | pan inggih namung sakawan | kilèn cêlangap sêtunggal | ing Calam-agung satunggal | ing Êbunglegi satunggal | satunggalipun ing Tambak ||

15. Lêrês wetan ing cêlangap[42] | mêrgi marang Kabuyutan | tumurun kêdhik mangandhap | dhatêng sumbêr Selapati | nênêm kathahe kang sêndhang | anuntên malih mangandhap | dhatêng ing sumbêr Padusan | tumurun malih mangandhap ||

16. dhatêng ing sumbêr pun Upas | (ng)gih nênêm kathahing sêndhang | sakêlangkung angkêrira | wus datan kêna sinaba | pun tlaga Ngêmbêl[43] punika | manut sumbêr Selapati | lamun kocak tumut kocak | tuwin warnane ing toya ||

17. Buthêk wêning pita rêta | tlaga Bêl purut[44] kewala | sumbêr Selapati we-nya | Sèh Mongraga ris ngandika | payo padha pinaranan | manira ayun amirsa | sira lumakuwèng ngarsa | prênahe sumbêr tuduhna ||

18. Kabèhe kang sira pajar | umatur Ki Angganala | inggih sandika sumangga | nulya lumampah mangandhap | lingir anggênting kang marga | jurang jro ing kanan keri | Jamal Jamil kadumêlan | ambakna marga tan kaprah ||

19. (m)Bok amba thithik geneya | nyata lah nyana manira | mung kae bae kewala | alon mawon kang Ganala[45] | ati-kula tan pitaya | êmbènne manira ngambah | marga sailating kadhal | kang ingujar cêlumikan ||

--- 7 : 205 ---

20. Hèh ampun kèh dèn-wicara | ing ngriki pan botên kêna | ngaruh-aruhi sabarang | Jamal Jamil saurira | botên angangkah punapa | sêdya salamêt kewala | mangkana dènnya lêlampah | sampun prapta prênahira ||

21. Ing sumbêr Selapati ka | Sèh Amongraga kacaryan | mulat trêping pasumbêran | ngunandika jroning nala | iki jawane kang aran | sumbêr Selapati endah | pantês dadya kabuyutan | watu blêg angêtuk toya ||

22. Majade datan kadyèku | dêstun bêbêlik salumpang | iki ana sabêlumbang | kuwasane Hyang Wisesa | karya eloking tumitah | iba-iba ing akerat | baya pirang kaelokan | pandalih kang endah-endah ||

23. Ya wus karsaning Pangeran | Mongraga têwakup ing tyas | kêlangkung sukur ing Sukma | mangkana Sèh Amongraga | tri ratri nèng Selapati | maksudkên wêktu myang tangat | sawusnya nulya akarsa | marang sumbêr Pasiraman ||

24. Wangsul mubêng marginira | ingkang lèr-kilèn prênahnya | pojoking mêrgi tikungan | nèng karang gêng sela pêthak | tuking toya ambêlumbang | tan bundêr datan pêsagi | pan lonjong enggok-enggokan | miring pasanging bêlumbang ||

25. Toya nut miring tan wutah | wêning nyarong kilah-kilah | Sèh Mongraga praptèng sêndhang | mèsêm kacaryan mulat we | elok saking majadira | Jamil Jamal arêrasan | niki prèhpun kang Ganalah[46] | bêlumbang miring tan wutah ||

26. Toyanya turut kikisnya | bêlumbang saba gumiwang | inggih lêrês sawatara | botên amajade datan | tumut iringing bêlumbang | kang limrah ngêncêng piyambak | lir toya kang kathah-kathah | kang liningan saurira ||

27. Wikana niku kang mawa | wong pun salami-laminya | critane kang tuwa-tuwa | punika padusanira | widadari Suralaya | mila ragi miring ngetan | kèh siram nèng pinggir wetan | mila toya nut bêlumbang ||

--- 7 : 206 ---

28. Karsanya kang sami siram | ngiras angilo ing toya | katêlah dêlasan mangkya | kalih yèn anuju jawah | tan amor toyaning sêndhang | jawah mêlèsèt kewala | kêtawis larining jawah | lir dhawah ing lumbu patra ||

29. Wikana mangke yèn cawar | jênate kakang gyamêja[47] | mêksih mêningi uninga | sumbêr padusan punika | tan wontên purun cêlaka | botên kawawa ing godha | sring nuntên kêpaung sirna | saras-sarase angomyang ||

30. Dalah mangke datan ana | sêdya mring sumbêr Padusan | samya jrih lamun kêsarat | kawula puniki yèn ta | sampuna kapêksèng lampah | asangêt ajrih kawula | sabab tigang (ng)gèn puniki | dhihin sumbêr Selapati ||

31. Ping kalih sumbêr Padusan | ping tiga ing sumbêr Upas | sami wasta pakarêman | mila yèn parêng ing karsa | ywa jênêk nèng pakarêman | gêng kuwatos tyas-kawula | manawi apês ing lampah | têmah susah tanpa pedah ||

32. Nêlalah nèng tanah tulah | tan kambah ing janma kathah | Jamal Jamil latah-latah | lah botêna kang Ganala | lèh (n)dika sorah wêwarah | dêlênge kongsi anggrêsah | kula ngriki botên susah | mila kesah inggih ngangkah ||

33. Anjajah margining pêjah | (n)dika kojah kathah-kathah | nadyan pêjah tan suminggah | manut ing manah kêconggah | mangsa kenginga dèn-ampah | pasrah mring kang karya titah | angandêl lawan ngibadah | gêmah rusak Insa Allah ||

34. Ginênah lawan mujajah[48] | dêrah dalil ing ngakirah | sadêrah tan kêna owah | Mongraga mèsêm ngandika | aywa na dadya tyasira | padha bênêre kewala | sakèhe wus sun-tarima | Ki Angganala sung marma ||

35. Ki Jamal angandêl ing Hyang | tyasira aywa sumêlang | sêdya ya iya yuwana | wus samya matur nambrama | ngrêrêpa sumanggèng karsa | yata Ki Sèh Amongraga | anèng ing sumbêr Padusan | tri ratri nêlaskên sangat ||

--- 7 : 207 ---

36. Asru suhulirèng Suksma | wus prapta ing tigang dina | Sèh Mongraga lon ngandika | lah payo Ki Angganala | tumurun mring sumbêr Upas | sira lumakuwèng ngarsa | kang sinung ling tur sandika | gya lumaku ngiri mlampah[49] ||

37. Nut gêgêntinganing jurang | wus prapta ing prênahira | ing sumbêr Upas mirantya | kathahipun nêm sumbêran | kang jajar kidul titiga | kang anèng lèr jajar tiga | toyanya abeda-beda | ana seta pita rêta[50] ||

38. Ijo biru lawan wêning | panggènanning sumbêr Upas | winastan ing siti abrit | toya ngêtuk ing lêmpung bang | sira Ki Sèh Amongraga | sêdalu nèng sumbêr Upas | ing papan tan pati simpar | kathah dhukute rokoban ||

39. Mêmêrakan kalamênta | têmbagan sulur oyodan | bondhot gêlagah lang-alang | wus têlas pamriksanira | ngandika lah payo munggah | kang liningan tur sandika | sira Ki Sèh Amongraga | umanjat angraras driya ||

396. Mijil

1. Sang Mong-wingit lampahira ririh | anon ing jurang jro | anrês jrênihira kataman rèh | anèng tirahing gênting tumawing | saking Selapati | nuntung sapêndhuwur ||

2. Dangu dènnira manjat manginggil | sadêdêlan aso | Jamal Jamil rêkasa unggahe | kawa dak nêm tindak ngandhêgi |[51] mawan ngirih-irih | wang-awangên (n)dulu ||

3. Nulya prapta ing têlaga Wukir | ing Bunglêgi manggon | ngalèr-ngilèn lukikan mêrgine | praptèng wetan ing cêlangap warih | raryan ngaring-aring | nèng têpining ranu ||

4. Tan antara prabawaning ardi | têlaga Bêl umob | sru kumucak sumirat toyane | pêdhut ngampak-ampak anasêki[52] | wukir mogak-magik | ranu lir kinêbur ||

--- 7 : 208 ---

5. Pancawara mêsês awor riris | wawar gora bajro | kayu gêtêr maputêran trage | bumi gênjot gulêt oncat-ancit | jat jit sru swaranjrit | lir pangriking diyu ||

6. Mawrês umrês têtêruh swuh tarik | katrak ing rat angrok | pêtêng dhêdhêt erawati dhèdhèt | kêlap aliwêran kilat thathit | kathah lir kapêthit | that thêt thèt jumêthut ||

7. Tanpa rungwan saking swuh tan sisih | gora godha gêdhor | dhêg dhèr gumaludhug ambalêdhig |[53] hoyag ngagrêg kadya rug kang wukir | manggring onggrag-anggrig | gumruh gêntur kêtuk ||

8. Kontrag runtag mumak plêg nampêki | koplak glap kumêprok | pok pang sêmpal kêpapral[54] siwal rèh | ron-ron ruru manjrah tibèng siti | cawêt carawating | pracalita lacut ||

9. Gara-gara gora rèh kagiri | wukir kados cêpot | kasrêg ing pracandha gung tan mêndhe | Jamal Jamil muji andrêmimil | Ki Angganala (n)jrit | pukulun-pukulun ||

10. Nuwun luwar (ng)gih pun kirik gudhig | sangêt susah repot | amba janma pada hong ilahèng | hong hong jati wênang Hyang Astuti | thiri-thiri guthi | hong ilahèng luhung ||

11. Jamil mèsêm sarwi muji myat mring | kang Angga anggêmbor | dene cula culu cêlathune | Sèh Mongraga minggu datan osik | wus datan sak sêrik | têguh ing godha gung ||

12. Wingkis driya amusthi pangèsthi | sênêt ing pandulon | nitih jaman akênêngan mung ge | nênggêl pratisthaning tyas matitis | watês tan watawis | tawajuh[55] anjêngglu ||

13. Wus atimpah timpuhing godhardi | hardaning pakewoh | datan ana sawiji-wijine | swara kayu watu bumi langit | wus tan angregoni | (ng)gyannira aminggu ||

14. Gora godha riris sampun aris | sirna kang gora grong | mak blas kabèh tan ana labête | pawukiran tan owah lir nguni | kang sol gêmpal gêmpil | myang kang bajra jawuh ||

15. Nir sadaya sabawaning wukir | wus nora na katon | Hyang Dipèngrat umijil wus pênthèr | yata wau Ki Sèh Amongragi | luwar tyasnya lêngit | tidhêm ing pandulu ||

--- 7 : 209 ---

16. Samya lêga manahira katri | myat maring sang wirong | Angganala kêthuwêlan ngomèl | brèh tujune botên anèng gênting | yèn wontên ing gênting | mati kagêlundhung ||

17. Waune mila kula tuturi | ande[56] sok maido | (n)dawêg prèhipun wau rasane | yèn ta kula sampuna (n)dhêridhit | dalah mangke tan wis | pêsthi kang saya sru ||

18. Suprandene dèn-guguyu mami | kongsi kêkêl wong ro | Jamal nauri sarta guyune | lah (ng)gih ta lah (ng)gèn-(n)dika anjêlih | mawi kirik gudhig | sarana paniku[57] ||

19. Mawi thathi mawi hong dos pundi | suwene ting kêr hong | anauri pan wus pirantine | tiyang kenging bêncana ing ardi | kêdah angênjali | sumuruding pahum ||

20. Pahum niku lah kadi punêndi | saurira alon | pahum montên minta sih artine | kêdah mêkatên caraning ardi | tan kenging liyaning | bangsa kang kadyèku ||

21. Sèh Mongraga mèsêm ngandika ris | ya wus adat mono | nora kêna manèhi[58] carane | kêjabane wong kang wus amiji | maring Hyang pribadi | kang wus man linuhung ||

22. Samya andhêku tumungkul ajrih | Mongraga nabda lon | saenggane agaweya gèthèk | manira yun uning têngahnèki | toyaning têlagi | jêro cèthèkipun ||

23. Agaweya kewala gèthèk pring | kang liningan gupoh | Jamal Jamil sigra karya gèthèk | mêcok bambu pring ori kinardi | ginambang ginapit | rinukti têtangsul ||

24. Angganala bikut analèni | dinuga wus kukoh | alang ujur tumpange ginêndèr | nulya sinorogên ing têlagi | samya matur aris | sumangga ing kayun ||

25. Suka tyasira Ki Sèh Mongragi | kang gèthèk mirantos | nèng têpining têlaga nulya ge | Sèh Mongraga alon anitihi | wong têlu tan kari | linampahkên gupuh ||

26. Satang carang wêlah sigaran pring | kayuhan wong roro | gèthèk nêngah tan ngokop banyune | angayêngi wiyaring têlagi | langkung sukèng galih | dènnya lumban ranu ||

--- 7 : 210 ---

27. Têpung-gêlang dènnira ngubêngi | dangu dènnya langon | Sèh Mongraga alon andikane | pira jêrone têlênging warih | Ki Angga turnya ris | punika sang bagus ||

28. Têlêngipun têlaga Bêl nênggih | kang sapalih kulon | wontên patukanipun toyane | pan titiga ran Sumbêr Ngamuning | ngumum kang wawarti | tiyang sêpuh-sêpuh ||

29. Sisih wetan sêkawan kang bêlik | êtuk toyanya rong | apan sumbêr Bêthara namane | gunggung pitu kathahing kang bêlik | salêbêting warih | kandhasan ing ranu ||

30. Lêbêtipun wikana puniki | tan wontên kang wêroh | naming criyos kewala kabare | kala alam jênate pun kaki | wontên kang nyilêmi | kalih padang dangu ||

31. Kang sêlulup wasta Ki Jakêrti | ingkang sampun kang wong | liya Ki Jakêrti tan purun rèh | sabab ingkang dadya juru kunci | nami Ki Jakêrti | priksa lêbêtipun ||

32. Sèh Mongraga angandika aris | iya yèn mêngkono | mara cobanên ngambila age | oyod-oyod lan pênjalin cacing | sambungên dèn-bêcik | kang dawa luripun ||

33. Jamal Jamil matur sandika glis | mêntas ngambil oyod | lan pênjalin kathah pamundhute | samya sinambung saingga tali | sigra dèn-kayuti | katur anèng ngayun ||

34. Winotakên ing gèthèk miranti | angumbuk wus kawot | winêlahan manêngah nulya ge | praptèng têngah lêrêsing têlagi | kang tali pênjalin | binandhulan watu ||

35. Cinêmplungkên têngahing têlagi | tali anêlotok | inguluran adangu kandhase | têlas têtali dènnya nguluri | nulya minggir malih | mêcok ngirat bambu ||

36. Jamal Jamil wus dènnya ngayuti | têlas têlung lonjor | nulya katur winot ing gêgèthèk | wus sinambung inguluran aglis | prandene mèh abis | kèndêl uluripun ||

37. Sigra tinarik dipun-dhêpani | kèndêl gèthèk manggon | Sèh Mongraga salat nèng gèthèke | wêktu Luhur pan salat pribadi | nutug dènnya mupit | bakda salatipun ||

--- 7 : 211 ---

38. Mapan têksih tali dèn-dhêpani | rêkasa wong roro | kinèn lèrèn salat agêgêntèn | Angganala ingkang anikêli | dangu dènnya narik | bandhul tan tumimbul ||

397. Maskumambang

1. Kawit wisan-gawe dènnya anjajagi | lêbêting têlaga | kongsi lingsir Luhur akir | malah manjing wêktu Ngasar ||

2. Wus antara bandhul tumimbul tinarik | Sèh Mongraga nabda | jroning pirang dhêpa iki | samya matur kang liningan ||

3. Kalih atus dhêpa langkung sèkêt kalih | dhêpa lan sabêlah | lêbêting têlêng têlagi | babagan sumbêr Bêthara ||

4. Dene ingkang babagan sumbêr Ngarnini | pan sami kewala | kaot tiga-bêlah thil |[59] pan lêbêt sumbêr Bêthara ||

5. Kalihatus sèkêt kang sumbêr Ngarnini | kang ragi myang wetan | pan akathah kaotnèki | satus kawandasa dhêpa ||

6. Langkung pitung dhêpa sa-asta puniki | kang kidul lêbêtnya | satus tigangdasa katri | de kang kilèn lêbêtira ||

7. Satus dhêpa langkung sèkêt lêbêtnèki | Sèh Mongraga nabda | yèn mêngkono wukir iki | dhuwuring kadêling toya ||

8. Umpamane lir dangdang binêkan warih | jêroning têlaga | ing Ngêbêl luwih pribadi | tan ana kang mêngkonoa ||

9. Ya wus êntasêna sêkathahing tali | sigra Jamil Jamal | lan Angganala tan kari | samya ngêntasakên tambang ||

10. Mèyèk-mèyèk wong têtêlu ngêntas tali | binuwang ing jurang | gya wangsul anggèthèk malih | anutug dènnya lulumban ||

11. Cinarita Sèh Mongraga nèng têlagi | kalih-têngah wulan | nèng gèthèk têngah têlagi | minggu datan angandika ||

12. Jamal Jamil asring mêntas dhatêng wukir | ngupaya nyamikan | Angganala kang nudingi | prênah panggonan wowohan ||

13. Palakirna gumantung samya ngêmohi | kapêndhêm kasimpar | gadhung suwêg wi gêmbili | kimpul jugul kara yana ||

--- 7 : 212 ---

14. Kêpêl pêlêm kêmlaka pakèl kuwèni | myang sawo sarangan | kokosan duryan lan manggis | gowok kêtos bêntis nanas ||

15. Mundhu andhi-andhi kêleca kêcapi | pucung pace pucang | kucacil dhuku myang wuni | wênèh bêndha dhuwêt nangka ||

16. Kang jambu wèr kêlampok kluthuk ngêmohi | maja jêram gayam | sêmpu sêntul puki-anjing | widara wrêsah rambutan ||

17. Pête jengkol kumlandhingan ale usit | suka Jamil Jamal | tan sagêd mangke sisirih | sarwa na ingkang pinangan ||

18. Samya bêkta wowohan saangsalnèki | ginembol ing sinjang | wangsul ing gêgèthèk malih | tinatèng ron rundhamala ||

19. Sinaoskên nèng wurine Sèh Mongragi | wowohan mawarna | sêgêran kang manis-manis | nanging Ki Sèh Amongraga ||

20. Siyang dalu tan arsa wuwus kawijil | wiwal ing kaanan | dènnya salat miwah dhikir | datan kawêdhar ing lesan ||

21. Namung isi mulah angluhurkên daim | kusta ismu ngalam | ngalamat mardika jisim | tan mangèn ra pinangeran[60] ||

22. Angganira anggêlethak nèng gèthèk pring | sira Sèh Mongraga | raganira lir kaywaking | dadya wêktu jamak kasran ||

23. Pêndhak Subuh panahul suhul ing Widi | bangatirèng[61] Suksma | layap liyêping pangèksi | bakda saking kaluyutan ||

24. Nanging mêksih minggu kewala tan angling | nalika trêkadhang | dhahar wowohan sakêdhik | tan langkung tigang kêlêdan ||

25. Sawusira sinungkên Ki Jamal Jamil | pan samya tinadhah | wong têtêlu tuwuk bukti | anggambuh Sèh Amongraga ||

398. Gambuh

1. Mêngkana dènnya minggu | Sèh Mongraga anèng têlaga gung | kêjênêkan kakênthang anèng gèthèk pring | yèn siyang tan manggih seyup | dalu tan kauban wangon ||

--- 7 : 213 ---

2. Jamal Jamil yèn dalu | kathah warnane ingkang kadulu | sru swaraning têlaga myang wana wukir | kang kumrusuk kang jumêgur | ulam gêng-agêng akoyok ||

3. Kang alit ting kêcubuk | samya molah amilar nyaliwur | tibèng gèthèk gumalebag lir dèn-sunggi | marang ingkang mara ranu | kang miyat pating dêngongok ||

4. Sabên kalane surup | têksaka gêng alit samya mêtu | saking ronge anglangi samya kaèksi | ingkang ngalèr ngilèn ngidul | ngetan gêng alite katon ||

5. Wong têlu sukèng kalbu | sring ambakar ulam lêt sadalu | ulam palung kêpaung pamilarnèki | tibèng gèthèk pring tinubruk | rêbutan ulam mêncolot ||

6. Mêngkana èsthinipun | ulam kang nasar pamilaripun | yèn janma-a nyaoskên angganirèki | kadhahara Sèh Mong Luhung | kula punika ing raos ||

7. Agurih tanpa bumbu | anyir tan minasak daging ulun | dhuh suwawi inggal daharên[62] wak-mami | mina mêngkana liripun | lumaku dhinahar mêngko ||

8. Jamal Jamil gêgêtun | palung kang pinangan raosipun | samya muwus ya talah wak palung iki | rasane asor binumbu | agurih anyir acumlong ||

9. Angganala sumaur | dhasar wus adate raosipun | ulam ngriki sanès ulam kali rawi | tur puniku tan binumbu | matênge mung kinaropok ||

10. Jamal Jamil sumaur | inggih lêrês (ng)gèn-dika atutur | dhasar enak iwake ing Ngêbêl niki | Jamal Jamil tuwuk-tuwuk | mangan iwak themal-themol ||

11. Sabên dina nora wus | ulam kang milar mring gèthèkipun | pan wus dadya rijêkine Jamal Jamil | yata Sèh Mongraga wau | sêdya wus luwaran ing don ||

12. Wusana ngandika rum | mring Ganala dèn kaparèng ngayun | lah wis payo mêntas saking ing têlagi | sira mulih nèng wismamu | manirarsa lunga andon ||

--- 7 : 214 ---

13. Padha andum rahayu | kacatira sêlamêt mêmacut | iya muga-muga yèn sira sêsabin | tulusa kang sira tandur | iya bisa-a kawêton ||

14. Dene sira atugur | ring manira sumungku tutunggu | ya wus bangêt tarimèngsun mring sirèki | Angganala matur nuwun | inggih mugi kang sayêktos ||

15. Kawula sal pangèstu | sabda-paduka kawula suwun | Sèh Mongraga pangandikanira aris | ya padha-padha bae wus | pinggirna gèthèkmu gupoh ||

16. Gya winêlahan gupuh | gèthèk banjur mring pinggir kang kidul | nulya prapta mantog ing gisik têlagi | samya mêntas saking ranu | gèthèke nulya binodhol ||

17. Wus tatas talinipun | rut gêlamit ing gèthèk wus rampung | tan antara kocak toyaning têlagi | mawa lun ing samodra gung | ombak maputêran umob ||

18. Sigra kang gèthèk larut | sirna kabèh tan ana kadulu | sawusira gêmpang gèthèk pring tan kari | arèrèh ombaking ranu | wus pulih dhêm-dhêm anyarong ||

19. Sèh Mongraga nabda rum | êndi mêrgane kang bêcik mudhun | arsa laju kawula mangidul mami | Ki Angganala umatur | ing Selapati kemawon ||

20. Wontêna rumpilipun | kêdhik nanging wontên enggalipun | lamun parêng paduka amba aturi | mêngalèr margi kang wau | mring wisma-kawula manggon ||

21. Asarèh anèng dhusun | ing Watu-saba rêrêb karuwun | sawontênne kawula badhe nyaosi | yèn sagêd sêkul sênanjung | Sèh Mongraga ngandika lon ||

22. Wus bangêt trimaningsun | marang sira ingga prasêtyamu | namung untapêna tuduhêna margi | kewala kang laju ngidul | umatur sandika gupoh ||

23. Lumampah anèng ngayun | ing ardi Bunglêgi mêrginipun | anjog mêrga ing Gênting tawang tumawing | rêmbên dènnira tumurun | praptèng Selapati menggok ||

--- 7 : 215 ---

24. Ngidul-ngetan tumurun | mêrgi siluk rumpil likak-likuk | wus kaliwat ing Gênting lingir tumawing | mêlipir têmbing jrang cêrung | rèjèng pêpèrèng parang rong ||

25. Anjujur suku gunung | nulya praptèng padhukuhan dhusun | ing Carma lan ing Wot-arèn pinggir mêrgi | wus èmpèh anjog mêrgagung | Sèh Mongraga ngandika lon ||

26. Ing kene bae uwus | sun-tarima lèhmu ngatêr laku | bokmênawa katrima (ng)gonmu sêsabin | yèn ana sanakirèku | susah sawah tan kawêton ||

27. Wèhana wiji pantun | têlung wuli kewala iya wus | wong ing Watusaba kang bisa sêsabin | tinut ing anak putumu | kang adoh-adoh mêrono ||

28. Angganala andhêku | (n)dhêku sarwi matur nuwun-nuwun | inggih nuwun kêlangkung kapundhi-pundhi | kawula mêstaka-ulun | tumanêm anèng pêpanon ||

29. Ya wus padha rahayu | payo sêsalaman lumastantun | Angganala gupuh nêmbah-nêmbah mundhi | asta pinundhi ing bathuk | angalap bêrkah tuwajoh ||

30. Sawusnya salamipun | gya Jamal Jamil salaman gupuh | inggih sami kewala andum basuki | bêgja têmên (n)dika niku | pinaring sabda kawêton ||

31. Tamu[63] puniku besok |[64] (n)dika dadi pangungsèn nak putu | sakathahing wong tani kang cêlak têbih | mring dhusun Ngêbêl puniku | ing Watusaba angênor ||

32. Pan dadi panjang kidung | wong tani kang arsa sawah tulus | mring Watusaba minta wiji mêjani | gêdhang ayu suruh ayu | krêp lèh slawat jambe suroh ||

33. (n)Gih wakne sukur-sukur | (n)dika sageda barêkat cumpu | Angganala andhêku ngling inggih-inggih | mugi yêktosa ing besuk | wusnya sêsalaman karo ||

--- 7 : 216 ---

34. Sèh Amongraga laju | wus tinuding anjog ing mêrga gung | taliwangan mahawan ing wana wukir | angênclug sukuning gunung | gênêngan jujur jurang jro ||

35. Andêdêr dalan ngidul | kang dumugi mêrgi lorog pangul | kadhang asring kapapag tiyang agrami | angunthul miwah pipikul | Sèh Mongraga nimpang menggok ||

36. Andarung lampahipun | lamun kêdalon tansèng wana gung | sabên punthuk guwa-guwa dèn-ampiri | praptèng tanah Lorog-pangul | ardi Sakêthi kumroyok ||

37. Tan ana longkangipun | tandhês mring Pasisir pisan kidul | ardi Pusêr ardi Topèng ardi Munjit | ardi Gowang ardi Wungu | ardi Cula ardi Wangon ||

38. Ardi Brok ardi Têlu | ardi Dhanyang ardi Marabangun | ardi Sitirêbah ardi Banakaki | ardi Pura ardi Pugut | samêrga anduduk-wuloh ||

399. Dudukwuluh[65]

1. Sèh Mongraga nèng tanah ing Lorog pangul | anjajah ardi Sakêthi | myang kang wontên guwanipun | mèh kang sabên wukir-wukir | ana guwane mêlongo ||

2. Guwa Bêbêl guwa Pacêl guwa Rêngu | guwa Jangglêng guwa Rêsik | guwa Sêdhêng guwa Sumbu | guwa Krowèng guwa Supit | guwa Lètèr guwa Cêrong ||

3. Guwa Sangsang guwa Karag guwa Tarub | guwa So guwa Sêmpati | guwa Burêng guwa Racun | guwa Tuwak guwa Lapis | guwa Bêntur guwa Brondong ||

4. Miwah guwa Sêjana guwa Kêmukus | kang saratri kang tri ratri | katrima lampahirèku | tan ana pancabayèku |[66] sasasi nèng tanah Lorog ||

5. Kadhang wontên wong ngampirkên maring dhusun | Sèh Mongraga datan apti | sring kèh janma amumunjung | sakadare wong ing wukir | Jamal Jamil warêg sugoh ||

--- 7 : 217 ---

6. Yata wau ngalèr-ngilèn lampahipun | umanjat sumêngkèng wukir | pucakipun ardi Dumung | kalangkung rumpil ing mêrgi | arang kang bisa marono ||

7. Sinêngka-a saking êlèr saking kidul | kilèn wetan apan sungil | sela gêng-agêng amanthuk | magol amêpêti margi | kabunton sela kang mangol ||

8. Angrêrèkèl mêrgi rumpil nut pênthukul | nètèr pinggir jurang bangbing | lêmpong tumiyungnya kêdhung | ngadhuwêng ngaluwêng dhêmping | lampahe angayut oyot ||

9. Wus unimpah saking lengkong bangbing têrjung | lajêng amanjat manginggil | sela bênthèt sapandhuwur | tapis lapis ingkang siti | samya (m)balêdhag nêla jro ||

10. Rêrongkoban lang-alang gêlagah rayung | dhukut mrakan lan gêrinting | myang kaywa gêng-agêng[67] taun | bonthot rêndhêt bêndha bandhil | gadhêl butrawali wowo ||

11. Wêwalêdan olat-alit wawal wuwud | walulin panjalin cacing | rêngkêding ardi grêng rungkud | Jamal Jamil dimik-dimik | prandene asring kêblowok ||

12. Jamal lamun kêjêblos Jamil kang (n)dudud | Jamil tiba Jamal narik | wong roro pating barêkuh | têla sasab[68] tan katawis | blêng kagyat lamun kêjêblos ||

13. Watês cêcangklakan tangane angayut | gujêngan sacandhaknèki | sarta tinulungan wau | Jamal Jamil kawlasasih | sikil tan kandhas maksih jro ||

14. Sèh Mongraga mring Jamal Jamil wlas (n)dulu | sring kalêbèng têla wukir | nabda ywa sira kasusu | kèh têlane jro acuri | ati-atinên kang alon ||

15. Samya matur punika inggih kêlangkung | kêdah kauntal ing siti | sêbab têla tan kadulu | dene dêdalaning janmi | pantês dalaning rong-orong ||

16. Lah wus payo lon manjat mandhuwur |[69] kurang thithik nuli prapti | umatur sumanggèng kayun | sumêngka lampahira ris | prapta pucuk wukir manggon ||

--- 7 : 218 ---

17. Pan ambathok mêngkurêp pucuking gunung | wit kusambi gêng sawiji | lingiring tambi sêprangkul | oyod mawalik katindhih | witing kusambi gêrowong ||

18. Kadya guwa nguwêng-uwêng sumaruwung[70] | jroning growonging kusambi | wontên rêca taksaka gung | anglir taksakarsa mijil | si têla minangka êrong ||

19. Sèh Mongraga dènnya sênêt anèng ngriku | wiyarira winêtawis | kamot tiyang wolulikur | Jamal Jamil ciptèng kapti | tumingal rêca anèng rong ||

20. Layak kiye manut jênêng ardi Dumung | patut lan sajaking ardi | cinatur pan pitung dalu | anèng guwa wit kusambi | tangat toya mum ngêlowong ||

21. Sawusira nutug dènnira sumungku | kitrah ing tyas pitung ari | luwaran dènnya anunu | Sèh Mongraga ngandika ris | lah payo mudhun mangisor ||

22. Samya matur sandika samya tumurun | ngulati mêrgi liyaning | mênawa na kang tinurut | kang èmpèh ampahanèki | nalika wontên pêpangol ||

23. Sela-gêdhêg minangka sakèthèngipun | tumpuk pasang sumbulan tri | sad-sêd lir obah kumluthuk | agumun Ki Jamal Jamil | dèn-waspaoskên miraos ||

24. Kêna ngapa watu banène kêmluthuk | de tan ana kêlah-kêlih | dene tumpukane kukuh | rag-rêg lir dènagak-agik | apa wis date mêngkono ||

25. Nulya nuju lêstari dènnya tumurun | andalir mêrgi agampil | Sèh Mongraga kêrsanipun | ngidul-ngilèn amêsisir | amêrgi-mêrgi rèrèn don ||

26. Wus kasêdya guwa Pawukiran agung | guwa Wukir dèn-ampiri | kang sadalu kalih dalu | babagan wukir Sêkati | kathah pêncu ting panyonyo ||

27. Ardi Kidêr ardi Bungkêr ardi Angkus | ardi Tumpêr ardi Suri | ardi Tawas ardi Wuku | ardi Lumpang ardi Sêmbir | ardi Barat ardi Groyok ||

--- 7 : 219 ---

28. Ardi Dhadha ardi Jara ardi Bakung | guwa Cabe guwa Mantri | guwa Jaya guwa Jungut | guwa Mèdèng guwa Kêling | guwa Candhang guwa Bangos ||

29. Guwa Tapak miwah guwa Bale-lumut | tanah ing Pacitan sami | guwa ing Wukiran agung | angayêng dènnya nênêpi | trêkadhang pranggulan uwong ||

30. Nèng pucaking ardi jroning guwa samun | kang sami lampah nênêpi | doh-adoh pinangkanipun | santri pranakan priyayi | samya mumucung lunga (n)don ||

400. Pucung

1. Yata wau Sèh Mongraga lampahipun | nut jurang Sêsêngkan | sêdyanira amêsisir | wus angancik tanah wana Kabarêhan ||

2. Watêsipun wana Kabarêhan wau | kinubêng ing arga | ngêndhêngi tuwêng nêpungi | kulon wetan wêkasan pantog samudra ||

3. Têpinipun jêladri ngêndhêlong nyamut | ran sêgara Anak | ngêlojok ngalèr angêndhil | babagan kang êlèr kêtangkêban arga ||

4. Mêksih laju angrong jro gêbyaging alun | sadhasaring arga | jroning êsong winatawis | apan wontên tigang pambandhil dohira ||

5. Lampahipun Sèh Mongraga nulya rawuh | anèng ardi Lima | wetane sêgara Siwi | apan ngongkang pangol suku ing samudra ||

6. Anèng ngriku Sèh Mongraga kêrsanipun | anjajah guwarga | nèng sela Gênthong tri ari | ardi Lima kathah kabuyutanira ||

7. Anèng Watu-kêmbul apan kalih dalu | nèng Diyèng Kanêngan | nêm ratri angalih malih | anèng luwêng Sirah-blêrêng kawan dina ||

8. Malih laju mring luwêng Upas sadalu | anèng patungtuman | sadalu anèng Pring-gadhing | saratri gya nèng sumbêr Pusêr sadina ||

9. Kalih dalu nèng karêman Jatiwuyung | anèng Sidalaya | gangsal

--- 7 : 220 ---

dina linggar malih | nèng Kêmaya pucake ing ardi Lima ||

10. Pan puniku samya kabuyutanipun | dhanyang mêrkaryangan[71] | kawingitan marabumi | ing Salêbak wukire wana Barêhan ||

11. Sawusipun nulya ngalèr manjat gunung | urute ingambah | guwa Wukir kang ngidêri | wana Kabarêhan jinajah sadaya ||

12. Kawitipun saking ardi Lima laju | nulya ardi Canang | ardi Sêpa ardi Dêling | ardi Suralaya ardi Samapura ||

13. Ing Cêmpurung ardi Gêmbêl ardi Buyung | lan ardi Kukusan | miwah ardi Linggamanik | ardi Bahang ardi Bathok ardi Braja ||

14. Ardi Kucur ardi Mêrang ardi Kukus | myang ardi Kukusan | lawan ardi Tamansari | ardi Mêlong ardi Pilang ardi Malang ||

16. Ardi Mungkur ardi Bale ardi Punjung | ardi Sanggarama | ardi Wogan ardi Guling | ardi Bèsèk ardi Bras ardi Pongkalan ||

17. Ardi Bawur lawan ardi Luwêng-sèwu | myang ardi Balega | ardi Lorèng ardi Puntir | ardi Bawang ardi Cèkèh ardi Kala ||

18. Ardi Jurung ardi Layang ardi Runtung | myang ardi Wawaran | ardi Crêma ardi Wati | ardi Kisi ardi Rumbi ardi Saba ||

19. Ardi Tulus ardi Pusêr ardi Tukung | lan ardi Rancakan | ardi Dangu ardi Rantring | ardi Kadiloka ardi Sarasêja ||

20. Ardi Gêmpung ardi Caluk ardi Pasung | myang ardi Têbêkan | ardi Wok ardi Cêmêthi | ardi Busur ardi Kênur ardi Pêgat ||

21. Ardi Kayut ardi Kêmput ardi Munggut | myang ardi Carura | ardi Dhepok ardi Manik | ardi Sapu ardi Tênga ardi Barak ||

22. Ardi Jêmbul ardi Bang ardi Kumêndhung | ardi Kalantaka | ardi Gana ardi Dèwi | ardi Tuwa ardi dalêm ardi Lola ||

23. Ardi Undhuk ardi Taluh ardi Têpus | myang ardi Jaruman | ardi Kêbut ardi Candhi | ardi Tirêp ardi Condhong ardi Lêmbat ||

24. Ardi Rêgu ardi Karanggajah nêngguh | pantog ing samodra | pagêbyuran ing jêladri | kèhing ardi gunggung sangangdasa sanga ||

--- 7 : 221 ---

25. Gunung-gunung watês kang ngidêri têpung | wit ing ardi Lima | wetan pinggiring jêladri | wêkasane têpung ardi Karanggajah ||

26. Samya munggul (n)jog kacob ing samudra gung | langaping sêgara | pandhêlonge winatawis | yèn ta dharat lêlampahan saonjotan ||

27. Anrêmbuku pungkasing ardi puniku | Lima Karanggajah | sêmune angkêr awingit | praptèng parang amirangrong Sèh Mongraga ||

401. Wirangrong

1. Anèng sangandhaping wukir | papengal[73] ing kidul-kulon | aningali guwa Kadhung-kadhung | mêrgine asungil | karang sela lêmpitan | pangol mungal ing samudra ||

2. Sèh Mongraga widik-widik | tanpantuk mêrga kabunton | tan kêna winawan langkung ewuh | wagugên ing galih | lir satarsa matêrang | tirah tirah ingayêngan ||

3. Miwah sira Jamal Jamil | pating kulithik wong roro | angupaya mêrga tan kapangguh | Sèh Mongraga ngungkih | solahe lir brêmara | angingsêp sari kincipan ||

4. Guwa kang minangka sari | pagolan mêrga pakewoh | pisah kumpul pêncar wong têtêlu | angupaya mêrga |[74] aso sami ararywan | nèng sor wit nila-kucila ||

5. Rêringa angaring-aring | sarya myat guwa kêtonton | cat kêtingal kadhang tan kadulu | kacobing jêladri | kalamun alun êrat | lawanging guwa kêtingal ||

6. Yèn rob aluning jêladri | lawange guwa tan katon | sira Sèh Mongraga ngandika rum | marang Jamal Jamil | lah paran karêpira | kang êndi marga mring guwa ||

7. Umatur Ki Jamal Jamil | sumanggèng kêrsa kemawon | amba tan lênggana pan tumutur | nadyan têkèng pati | datan sêdya suminggah | kêmêngan Sèh Amongraga ||

--- 7 : 222 ---

8. Anulya wau ningali | oyod pupunton maring sor | mubêd lir anaman sulur pêngkuh | kukuh tan kuwatir | kacob ing tirta sobrah | oyode nila-kucila ||

9. Mèsêm lêjar Sèh Mongragi | jalaring mêrga kêpanggoh | nulya Sèh Mongraga gya tumurun | nute oyod aririh |[75] sigra Ki Jamil Jamal | samya tumurun tan samar ||

10. Nuju alun angêrati | prapta ing kandhasan alon | lêmpiting dhampingan anglulumut | liniwatan limit | minggah sela panjatan | mênginggil undhak-undhakan ||

11. Rikat lampahe wus prapti | tumama marang guwa jro | sigra alun gora gumaludhug | kumucak nangkêbi | mêngkana Sèh Mongraga | nèng jroning guwa Sraboja ||

12. Kathah tilasing ngaluwih | lawang kang minangka regol | sawetaning lawang wontên ranu | tuk tawa ambêlik | kabèh tan mili lukak | awêning nyarong lir kaca ||

13. Karênan Sèh Amongragi | nèng guwa Sraboja kaot | langên tiningalan rakitipun | tan wontên kang mirib | lawang jro tundha tiga | kanan kering lir tuwuhan ||

14. Pisang tundhun têbu cêngkir | rekane kadya sayêktos | lamun cinêlakan ukur-ukur | tan pati kaèksi | mangsuk malih Mongragi |[76] ing wiwara kaping tiga ||

15. Sangsaya pêtêng kaèksi | kêtangkêp[77] pêksi saking jro | pêksi lawèt karab ambêrubul | swaranya gora tri | gumrêbêg tanpa rungwan | lir salaba abubulan ||

16. Samya anglawat umijil | sabên surupe surya yom | lawèt anglawat sabên dalu |[78] dènnya kambu mijil | enjing masuk ing guwa | yata Ki Sèh Amongraga ||

17. Nimpang sarwi salat Mahrib | praptèng bakda Ngisa mansoh | sawusnya atangat tatrap suhul | tuwakup ing Widi | anèng pipining lawang | tar wangwang wêngwênging guwa ||

--- 7 : 223 ---

18. Cinatur sadasa ari | nèng kamare guwa manggon | arêmêng kewala datan limut | sabarang kaèksi | akathah kanthanira | sikêp sining pakamaran ||

19. Lukitaning kèni-kèni | sêkalir sayêkti kinon | sagotra-sagotra karang ulu | sarwa na sêkalir | sakathahing rêrênggan | agiris Ki Jamil Jamal ||

402. Gurisa[79]

1. Myat rekaning karang-karang | kamaring guwa Sraboja | lir patilêman narendra | saupacaraping[80] pura | mêngkana Sèh Amongraga | sumungku nèng jinêm karang | maksud bengat kaênêngan | alayap panahul pana ||

2. Pêndhak Subuh dènnya kasran | wêktu Subuh Luhur Ngasar | Mahrib kongsi praptèng Ngisa | aplal bangidan jamingan | kasran min layu gayiran | acipta utamèng titah | sukuping wêktu sapisan | ing dalêm saratri siyang ||

3. Sigêg muntu datan obah | mêrdika pancadriyanya | cuthêl thok thêl tanpa ulap | lêpasing tyas wus watêsan | sucining Hyang Maha Mulya | campuh sampurnaning tingal | katingalan tiningalan | awujud tan kawujudan ||

4. Amrênatan munasika | manggon tanpa ênggon (ng)gyannya | mênêng datan kaênêngan | êninging Sèh Mongraga |[81] arêgu datan mirugu | asênêd dènnira sunat | sanitya tyasing kasêtyan | purbaning Hyang sanalika ||

5. Kang sasmita kasatmata | kusuma kang sumaringah | têrate tuwuh ing tawang | asri mayêng mayang-mayang | pan anggitan surèngpatya | angroronce rêrancangan | lir orèhan sutra jingga | sakêdhap tan katingalan ||

6. Rambahing kang kawistara | wontên thathit nèng samodra | ubêding thathit sastra Rab | Surat Eklas pan têtela | sastra kilat kilah-kilah | maya-maya amarkata | Sèh Mongraga nuksmèng tyas |[82] tuwakup sukuring Suksma ||

--- 7 : 224 ---

7. Nulya nis sasmitaning Hyang | luwar ing paningal wantah | bakda Subuh wayahira | Sèh Mongraga ris ngandika | payo sêdhêng aluwaran | lan pirang dina nèng guwa | umatur Ki Jamil Jamal | pan sampun sadasa dina ||

8. Gya umangkat Sèh Mongraga | linggar saking jroning guwa | praptèng kori jawi pisan | nganti roding lun samodra | sigra mijil nampak parang | nulya nyandhak taru lata | rumambat anut tuntungan | tan antara lampahira ||

9. Nêrancang gya alun prapta | nêmpuh parang gumêbyuran | mabun ambêlêdug gora | jumêgur muncrat sumirat | gumulung lun mawalikan | èsthining alun upama | kadya janma têtamuwan | Mongraga kala nèng guwa ||

10. Pangêsuking alun kadya | nututi kinèn wangsula | cuwa lir kalanggatan |[83] yata Ki Sèh Amongraga | wus praptèng pasir dharatan | nèng kêndhiting Karanggajah | sasor wit nila-kucila | samya kararywan[84] sêsangat ||

11. Yata wontên wong kang prapta | kulambi ereyan jala | abêbêt pelah rajungan | asabuk polèng baledhak | ikête sogan wus luwas | anyêngkêlang arit bapang | wau Ki Sèh Amongraga | yata sarwi atêtanya ||

12. Lah (n)dika katuran sabda | ing wingking pundi pinangka | ngajêng pundi kang sinêdya | dene nèng ngriki alangka | tan wontên ingkang puruna | anèng kêndhit Karanggajah | pancèn tan kambah ing janma | Sèh Mongraga lon ngandika ||

13. Yèn (n)dika takèn maring wang[85] | manira santri bêbara | ulungan angulandara | sêdya tirakat kewala | anusup wana wulusan | pan aran santri kewala | ro punika kancaningwang | runtungan saparan-paran ||

14. Aranèki Jamil Jamal | nulya bage-binageyan | Ki Jamal nambung tatanya | ri[86] raka sintên sinambat | saking tambête manira | lan pundi wisma andika | nauri kang sinung ujar | bagus tanya wisma-kula ||

--- 7 : 225 ---

pakarêman | nut kêrsa saparan-paran | antara lêt tigang dina ||

16. Kula tututi tan ana | anyana lamun palastra | adat kang wus kalampahan | awit kang bisa mantuka | lajêng kapulung kewala | salèh anèng pakarêman | mêrkanyang nèng Kabarehan | mangke tan nyana kêpanggya ||

17. Anèng ing Nila-kucila | ngriki (ng)gih tan kêna kambah | gus saking pundi wau ta | Sèh Mongraga ris ngandika | manira saking jro guwa | nêtêpi sadasa dina | tan ana janma kang prapta | anjurudêmung nèng marga ||

403. Jurudêmung

1. Arisbaya duk miyarsa | sangêt dènnira gêgêtun | ngunandika jroning kalbu | wong iku dudu wong ala | sayêkti janma linuhung | sun tanya nora pasaja | amêndhêm kula wong iku ||

2. Baya trahing wong utama | pasang pasêmon sumunu | antêng jatmika aruruh | solah-bawane kêtara | mangkana graitanipun | Ki Arisbaya noraga | tumungkul aris umatur ||

3. botên anyana ing lampah | kalamun manggih rahayu | datan wontên wong kang purun | lumêbêt guwa Sraboja | saking angkêre kêlangkung | mangka paduka punika | nèng guwa sadasa dalu ||

4. Wilujêng tan kabêncana | angsal idayat ing ngriku | kawula langkung jumurung | Sèh Mongraga angandika | paman sun-tanya satuhu | winastan guwa punapa | Arisbaya aturipun ||

5. Mila ran guwa Sraboja | warti duk kala rumuhun | wontên panjênêngan ratu | ratu sabrang angajawa | wasta Prabu Sasrabau | praptane nitih dipangga | lan pra garwa dyah yu ayu ||

6. Winot anèng pêlana |[87] (n)jujuge ing ardi Kidul | ardi Katongan mêngidul | anjog ing Sampar Paliyan | ngambil pawèstri warna yu | mila ran Sampar Paliyan | nyampar milihi dyah ayu ||

--- 7 : 226 ---

7. Kathah parèstri binêkta | laju ngetan lampahipun | kèndêl pupunthuking Pênggung | rêrêp sapucaking arga | sagarwa wadya nèng Pênggung | winastan Jati Cancangan | nèng nginggiling ardi Pênggung ||

8. Nulya ngetan mring Kèlayar | rarywan ngabên-abên sawung | karang gêng têpining laut | Karangdalêm wastanira | lan Karang pêngabên sawung | duk kinarya pêngabênan | kasukan lan balanipun ||

9. Gya praptèng ngriki punika | apan nêbar balanipun | sakèhe para tumênggung | wisma ngubêngi ing praja | ajèjèr kubêng atêpung | pêpatih kang wêkas wetan | nulya bupati sumambung ||

10. Anulya dadya prajarja | kêlangkung panjang apunjung | winastan prajanipun |[88] nêgari ing Kêbarèhan | lami harjaning praja gung | lami-lami kang nagari |[89] sinartan kongsi tumurun ||

11. Mekrat wus akarya tilas | ingriki[90] sadayanipun | pan Salêbak wukiripun | ing Kêbarèhan punika | wukir Karanggajah anjrum | ing suku kacob samudra | ing samodra sukunipun ||

13. Sangkêp kaprabon narendra | saupacaraning ratu | wong kang wus sinung pandulu | katingal sawèntèhira | barang sakèh kang kadulu | sira Ki Sèh Amongraga | amirangrong dènnya (n)dulu ||

TAMAT JILID VII

NYANDHAK JILID VIII

--- 7 : [0] ---

[...]

--- 7 : [0] ---

[...]

--- 7 : [0] ---

INGKANG NGGARAP LAN NGÊDALAKÊN SÊRAT CÊNTHINI LATIN

[Grafik]

KAMAJAYA, punika sêsinglonipun Haji Karkono Partokusumo, pemimpin umum Usaha Penerbitan Indonesia sarta pangarsaning Yayasan Cênthini ing Yogyakarta.

Pangangkahipun Sêrat Cênthini ingkang isi bab sadaya Pangawikan/Kabudayan Jawi (Ènsiklopèdi Kabudayan Jawi), sagêda kawaos dening ngakathah, langkung-langkung para mudha ingkang sampun botên paham aksara Jawi, jêr dèrèng wontên Cênthini ingkang Latin jangkêp satamatipun.

Kamajaya, inggih Karkono Partokusumo lair tanggal 23 Nopèmbêr 1915 ing Surakarta, sêkolah MULO sarta Taman Guru Taman Siswa. Wiwit taksih sêkolah, sampun rêmên ngarang, wêkasan ngayahi dados wartawan nasional, rêdaktur majalah Pustaka Timur lan Mustika ing Yogyakarta (1939), lajêng 'Percaturan Dunia dan Film' ing Jakarta, ngrangkêp rêdaktur Berita Umum, sêrat kabaripun Parindra (1939–1942) wakil pêmimpin rêdaksi 'Rakyat' (1945–1946).

Ing pergerakan nasional: Ketua IM Sala, Sekretaris Parindra Sala, Komisaris Surya Wirawan Jateng, Sekretaris Dep. Pengajaran Parindra, anggota PB Parindra (1936).

Ing jaman Jêpang rêdaktur harian 'Asia Raya', lajêng ing bagian pênêrbitanipun. Ing tahun 1943–1945 mimpin Sandiwara Caya Timur kalihan Anjar Asmara lan Ratna Asmara. Cariyos Sandiwara karanganipun 'Solo di Waktu Malam' kadadosakên buku (1950) tuwin film (1954). Buku karangan sanèsipun 'Sum Kuning' (1971) tuwin buku 'Perawan Desa' (1981) kaolah dados film.

Ing jaman revolusi phisik wontên ing Sala, mimpin PNI, Staf Divisi Barisan Banteng, lajêng kalêbêt staf TNI Brigade XXIV (1946–1948).

Taun 1948 nindakakên ayahan nylundupakên candu dhatêng Singapore kalihan Tonny Wen lan Subêno. Asilipun kangge wragadipun perwakilan RI ing Mancanagari, tumbas sênjata lan pêrcetakan. Sasampunipun uwal saking pambujungipun Walandi lan Inggris ing Singapore tuwin Bangkok, wangsul dhatêng Yogyakarta akhir Nopèmbêr 1949, katungka Yogya dipun jègi Walandi. Salajêngipun aktip ing politik (PNI, Akting Ketua DPRD-DIY, anggota Konstituante), ekonomi (Ketua KENSI, Konggres Ekonomi Nasional Seluruh Indonesia), sastra budaya (ngarang, cêramah, sarasehan ngantos tumut mandhegani Lembaga Javanologi/Yayasan Panunggalan).

Buku karanganipun basa Indonesia lan Jawi langkung 30 judhul. Kêkesahan dhatêng luar nêgêri: Mêsir (1958, Delegasi Ekonomi RI), Amerika Serikat (grant) lan kêliling Eropa (1959–1960), dhatêng Kuala Lumpur, Malaysia (1963), Ibadah dhatêng Mêkah 1958 (Umroh) tuwin Haji 1974.

Taun 1986 dipun sahakên dados Perintis Kemerdekaan (SK Mensos RI 3-5-1986 No. Pol/V/5/1986/PK.)

1	jalma \| janma. (kembali) jalma \| janma.
2	Kurang satu suku kata: wong ro sêsênggoran padha turu. (kembali) Kurang satu suku kata: wong ro sêsênggoran padha turu.
3	ngidit. (kembali) ngidit.
4	godha. (kembali) godha.
5	§ Saking: pancabaya (?). (kembali) § Saking: pancabaya (?).
6	Kurang satu suku kata: Praptèng luhur wau ta ingkang kadulu. (kembali) Kurang satu suku kata: Praptèng luhur wau ta ingkang kadulu.
7	§ Prayoginipun \| kêni-kêniné \|. (kembali) § Prayoginipun \| kêni-kêniné \|.
8	Kurang tiga suku kata: pan sadintên dènira samya lumampah. (kembali) Kurang tiga suku kata: pan sadintên dènira samya lumampah.
9	§ Prayoginipun \| papan \|. (kembali) § Prayoginipun \| papan \|.
10	§ Prayoginipun \| siking \|. (kembali) § Prayoginipun \| siking \|.
11	padureksa. (kembali) padureksa.
12	pupucak. (kembali) pupucak.
13	Variasi dari nama tembang: Mêgatruh. (kembali) Variasi dari nama tembang: Mêgatruh.
14	kaywageng = kayu + ageng. (kembali) kaywageng = kayu + ageng.
15	Biasanya guru lagu i: wukir. (kembali) Biasanya guru lagu i: wukir.
16	Biasanya guru lagu o: andhong. Soeradipoera (1912–5): anandho (Pupuh 73.21.5). (kembali) Biasanya guru lagu o: andhong. Soeradipoera (1912–5): anandho (Pupuh 73.21.5).
17	Lebih satu suku kata: Sêdya lami Sèh Mongraga anèng ngriku. (kembali) Lebih satu suku kata: Sêdya lami Sèh Mongraga anèng ngriku.
18	amartapi. (kembali) amartapi.
19	kundur. (kembali) kundur.
20	pucuk. (kembali) pucuk.
21	Kurang empat suku kata: kang sadalu kalih dalu tigang dalu. (kembali) Kurang empat suku kata: kang sadalu kalih dalu tigang dalu.
22	§ Prayoginipun \| coploking \|. (kembali) § Prayoginipun \| coploking \|.
23	Kurang dua suku kata: agal rêmpit datan rêmpit kalêmpit. (kembali) Kurang dua suku kata: agal rêmpit datan rêmpit kalêmpit.
24	rêca (dan di tempat lain). (kembali) rêca (dan di tempat lain).
25	Lebih satu suku kata: amêlatar sela kumlasa rêsik. (kembali) Lebih satu suku kata: amêlatar sela kumlasa rêsik.
26	Biasanya guru lagu a: samya. (kembali) Biasanya guru lagu a: samya.
27	ngunyengan. (kembali) ngunyengan.
28	Ngayam-alas. (kembali) Ngayam-alas.
29	Lebih satu suku kata: duk pasuda wingi. (kembali) Lebih satu suku kata: duk pasuda wingi.
30	Biasanya guru lagu a: wêkanéka. (kembali) Biasanya guru lagu a: wêkanéka.
31	Lebih satu suku kata: samya ran pyambak-piyambak. (kembali) Lebih satu suku kata: samya ran pyambak-piyambak.
32	Biasanya guru lagu i: ngriki. (kembali) Biasanya guru lagu i: ngriki.
33	Variasi dari nama tembang: Girisa. (kembali) Variasi dari nama tembang: Girisa.
34	Kurang satu suku kata: tiyang ing ngriki kewala. (kembali) Kurang satu suku kata: tiyang ing ngriki kewala.
35	Kurang satu suku kata: sadhèrèk kawula têlas. (kembali) Kurang satu suku kata: sadhèrèk kawula têlas.
36	§ Ing Centhini Pisungsung \| sageda kawelanda \| (?). (kembali) § Ing Centhini Pisungsung \| sageda kawelanda \| (?).
37	Lebih satu suku kata: ngandika mring Jamil Jamal. (kembali) Lebih satu suku kata: ngandika mring Jamil Jamal.
38	§ Prayoginipun \| lang \| = walang. (kembali) § Prayoginipun \| lang \| = walang.
39	§ Prayoginipun \| lang \| = walang. (kembali) § Prayoginipun \| lang \| = walang.
40	pitedah. (kembali) pitedah.
41	Dhongdhing a : Watukowak. (kembali) Dhongdhing a : Watukowak.
42	Cêlangap (dan di tempat lain). (kembali) Cêlangap (dan di tempat lain).
43	§ Prayoginipun \| Ngêbêl \|. (kembali) § Prayoginipun \| Ngêbêl \|.
44	nurut. (kembali) nurut.
45	kang Ganala = Angganala. (kembali) kang Ganala = Angganala.
46	§ Prayoginipun \| (ng)Ganala \|. (kembali) § Prayoginipun \| (ng)Ganala \|.
47	§ Prayoginipun \| (ng)Gameja \|. (kembali) § Prayoginipun \| (ng)Gameja \|.
48	§ Prayoginipun \| mujadah \|. (kembali) § Prayoginipun \| mujadah \|.
49	§ Prayoginipun \| ngirid lampah \|. (kembali) § Prayoginipun \| ngirid lampah \|.
50	rêkta. (kembali) rêkta.
51	Kurang satu suku kata: kawa dak nêm tindak angandhêgi. (kembali) Kurang satu suku kata: kawa dak nêm tindak angandhêgi.
52	§ Prayoginipun \| anampeki \|. (kembali) § Prayoginipun \| anampeki \|.
53	Biasanya guru lagu e: ambalêdhèg. (kembali) Biasanya guru lagu e: ambalêdhèg.
54	keprapal. (kembali) keprapal.
55	tuwajuh. (kembali) tuwajuh.
56	andèk. (kembali) andèk.
57	puniku. (kembali) puniku.
58	manèni. (kembali) manèni.
59	Kurang satu suku kata: kaot tiga-bêlah êthil. (kembali) Kurang satu suku kata: kaot tiga-bêlah êthil.
60	§ Prayoginipun \| tan mangéran pinangéran \|. (kembali) § Prayoginipun \| tan mangéran pinangéran \|.
61	tangatirèng. (kembali) tangatirèng.
62	dhaharen. (kembali) dhaharen.
63	§ Prayoginipun \| tamtu \|. (kembali) § Prayoginipun \| tamtu \|.
64	Biasanya guru lagu u: besuk. (kembali) Biasanya guru lagu u: besuk.
65	Variasi dari nama tembang: Mêgatruh. (kembali) Variasi dari nama tembang: Mêgatruh.
66	Biasanya guru lagu i: pancabayèki. (kembali) Biasanya guru lagu i: pancabayèki.
67	kaywageng-ageng. (kembali) kaywageng-ageng.
68	sasat. (kembali) sasat.
69	Kurang dua suku kata: Lah wus payo lon padha manjat mandhuwur. (kembali) Kurang dua suku kata: Lah wus payo lon padha manjat mandhuwur.
70	sumarawung. (kembali) sumarawung.
71	merkayangan. (kembali) merkayangan.
72	Kurang satu suku kata: ardi Krakoh lan ardi Paranggumiwang. (kembali) Kurang satu suku kata: ardi Krakoh lan ardi Paranggumiwang.
73	pepangol. (kembali) pepangol.
74	Biasanya guru lagu i: mêrgi. (kembali) Biasanya guru lagu i: mêrgi.
75	Lebih satu suku kata: nut oyod aririh. (kembali) Lebih satu suku kata: nut oyod aririh.
76	Biasanya guru lagu a: Mongraga. (kembali) Biasanya guru lagu a: Mongraga.
77	§ Prayoginipun \| kêtampêk \|. (kembali) § Prayoginipun \| kêtampêk \|.
78	Kurang satu suku kata: lawèt anglawat ing sabên dalu. (kembali) Kurang satu suku kata: lawèt anglawat ing sabên dalu.
79	Variasi dari nama tembang: Girisa. (kembali) Variasi dari nama tembang: Girisa.
80	saupacaraning. (kembali) saupacaraning.
81	Kurang satu suku kata: êninging Sèh Amongraga. (kembali) Kurang satu suku kata: êninging Sèh Amongraga.
82	Kurang satu suku kata: Sèh Mongraga manuksmèng tyas. (kembali) Kurang satu suku kata: Sèh Mongraga manuksmèng tyas.
83	Kurang satu suku kata: cuwa lir tan kalanggatan. (kembali) Kurang satu suku kata: cuwa lir tan kalanggatan.
84	ararywan. (kembali) ararywan.
85	maringwang. (kembali) maringwang.
86	ki. (kembali) ki.
87	Kurang satu suku kata: Winot ana ing pêlana. (kembali) Kurang satu suku kata: Winot ana ing pêlana.
88	Kurang satu suku kata: winastanan prajanipun. (kembali) Kurang satu suku kata: winastanan prajanipun.
89	Biasanya guru lagu a: nagara. (kembali) Biasanya guru lagu a: nagara.
90	ing ngriki. (kembali) ing ngriki.
91	Kebaréhan. (kembali) Kebaréhan.
92	Biasanya guru lagu u: puniku. (kembali) Biasanya guru lagu u: puniku.

Penanggalan

Leksikon

Telusuri

Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 389–403)

Pencarian Teks

389. Wirangrong

390. Pucung

391. Gambuh

392. Dudukwuluh[13]

393. Pangkur

394. Wirangrong

395. Gurisa[33]

396. Mijil

397. Maskumambang

398. Gambuh

399. Dudukwuluh[65]

400. Pucung

401. Wirangrong

402. Gurisa[79]

403. Jurudêmung