Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 478–506)

1.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 001–023). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
2.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 024–039). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
3.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 040–057). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
4.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 058–073). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
5.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 01: Pupuh 074–087). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
6.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 088–107). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
7.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 108–125). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
8.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 126–142). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
9.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 143–158). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
10.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 02: Pupuh 159–174). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
11.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 175–190). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
12.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 191–207). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
13.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 208–223). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
14.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 224–238). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
15.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 03: Pupuh 239–256). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
16.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 257–272). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
17.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 273–281). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
18.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 282–293). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
19.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 294–308). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
20.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 04: Pupuh 309–321). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
21.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 321–332). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
22.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 333–349). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
23.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 350–352). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
24.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 353–355). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
25.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 05: Pupuh 356). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
26.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 357–358). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
27.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 359–361). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
28.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 362–364). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
29.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 365–367). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
30.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 06: Pupuh 368–372). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
31.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 373–376). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
32.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 377–382). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
33.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 383–384). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
34.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 385–388). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
35.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 07: Pupuh 389–403). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
36.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 404–427). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
37.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 428–443). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
38.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 444–456). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
39.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 457–477). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
40.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 08: Pupuh 478–506). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
41.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 507–526). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
42.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 527–547). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
43.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 548–567). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
44.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 568–583). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
45.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 09: Pupuh 584–599). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
46.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 600–607). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
47.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 608–614). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
48.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 615–618). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
49.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 619–626). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
50.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 10: Pupuh 627–637). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
51.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 638–651). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
52.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 652–665). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
53.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 666–671). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
54.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 672–678). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
55.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 11: Pupuh 679–690). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
56.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 691–694). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
57.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 695–703). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
58.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 704–707). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
59.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 708). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.
60.	Cênthini, Kamajaya, 1985–91, #761 (Jilid 12: Pupuh 709–722). Kategori: Kisah, Cerita dan Kronikal > Sêrat Cênthini.

Citra

Terakhir diubah: 26-06-2022

Pencarian Teks

Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].

478. Asmaradana

1. Yata kang inganti-anti | tan dangu nulya katingal | Nuripin ingawe-awe | lumayu akêdhêmpalan | wus praptèng ngarsanira | Nuripin samya ginuyu | kang ginuyu parêmbèhan ||

2. Ki Kulawirya sru angling | sirèku pakèwuh apa | dene suwe sira monyèt | lumaku bambang-bambangan | mungkur lèmbèhan dawa | anèng alas adol bagus | (n)dadak dadyantèn-êntènan ||

3. Nuripin gumuyu nangis | ya ta-lah nora kaya-a | ya dene wau kinèngkèn | ngambil toya paturasan | Kulawirya lingira | nora nguyah nora nguyuh | Nuripin apalerokan ||

4. Inggih sampun inggih-inggih | angsal mênang kêdah numpang | tiyang kawon dados guyon | Jèngrêsmi marma tumingal | aris dènnya ngandika | aywa mangkono tampamu | wus lumrah wong durung tahan ||

5. Sadhengah iya kadyèki | lamun ta wus saban-saban | nora ana kuwatire | Nuripin nuwun turira | mangkana wancinira | Ngasar akir panas eyup | kang samya rèrèn ing marga ||

6. Kasilir maruta kèsis | myarsa rarasing gamêlan | salendro ngalêp saking doh | niniling Ki Jayèngraga | angling kawula paman | myarsa gamêlan munya rum | kados cêlak padhusunan ||

7. Kang paman nauri aris | layak ya wus cêlak desa | lamat-lamat rum swarane | Jêngraga matur ing paman | inggih gêndhing punapa | kang paman alon amuwus | gajêge gêndhingan Candra ||

8. Mirêng-kula Gambir-sawit | nanging gêndhing sampun niba | nauri ya êmbuh kae | Jayèngrêsmi lon turira | lah kados pundi paman | punapa kampir ing dhusun | punapa laju kewala ||

9. Ki Kulawirya nauri | prayoga kampir ing desa | ing laku rada kalantèh | ngilèni bukti atanak | nyarèhkên badan sayah | Jèngraga nambungi rêmbug | prayogi mring padhusunan ||

10. Lah mara priye Nuripin | lamun laju ketanggungan | Nuripin alon ature | inggih sumangga kewala | ajrih lamun matura | Ki Wirya (m)bêkuh gumuyu | bilah Nuripin pamèran ||

--- 8 : 228 ---

11. Lir mrakara rajapati | kathik ajrih yèn matura | amêngku wadi adile | wong rêrasan salêbaran | andadak konthol bêlang | Nuripin (ng)garundêl muwus | apa ta ujarku apa ||

12. Tan ana luwasing gêtih | bênêra kae ya duka | tan kabênêran sêdene | dhasar rêmêne dêduka | Ki Kulawirya latah | srêngênku manut wangunmu | sawangun-wangunmu kithal ||

13. Wong wangunmu pantês sisip | nora patut kabênêran | mulane kudu anggandhèn | ah kajawi ta punika | dhasar rêmên tiyangnya | Jèngrêsmi gumujêng muwus | iku pan mêngku paedah ||

14. Wong lulungan ing atêbih | sarat guguyon ing marga | tan pati krasa kêsêle | ingkang samya sinasmitan | pan sami suka rêna | Jèngrêsmi malih amuwus | suwawi paman umangkat ||

15. Wus aso samya lumaris | buntas wana têrataban | amublak patêgalane | katon dhukuhe kawuryan | anggênggêng kitrinira | ing Pulung pan dhusun agung | kasorot ngarka lumarap ||

16. Antara dangu gya prapti | anèng dhadhah pêkarangan | ing Kêpulung desa gêdhe | Nuripin gya malbèng desa | tanya ing pakauman | (n)jujug wismaning pangulu | anjèjèrèh dènnya pajar ||

17. Ki pangulu Jabalodin | asuka kinèn ngaturan | Nuripin wangsul ge-age | matur mring bêndaranira | laju kang ingaturan | ki pangulu gupuh-gupuh | (ng)gêlar kalasa ing langgar ||

18. Ngaturan lênggah surambi | katri samya sêsalaman | Jabalodin tur pambage | Jèngrêsmi angling pêsaja | anutur mula-buka | pangulu andhêku-dhêku | wus pratela ing pawarta ||

19. Sarwi kèn-mundhut tap-sirih | klobot têmbako ududan | sarta kèn-amèk dêganne | tan dangu prapta ing ngarsa | dawêgan pinarasan | sinunggatakakên sampun | kêduduk ing wêktu salat ||

479. Dudukwuluh[1]

1. Sawusira samya nginum we-ning kang nyu | wanci surup ngawal Mahrib | gya mudhun mèk toya wulu[2] | wusnya kadas Ki Nuripin | nulya adan tumalawong ||

--- 8 : 229 ---

2. Lajêng sunat kabliyatan sadaya wus | pangulu angancarani | lah suwawi sang abagus | kula ngalap barkah ugi | andika ngimami gupoh ||

3. Jayèngrêsmi pinaksa anulya maju | Kulawirya kang ngamati[3] | nulya imam ngangkat parlu | usali praptaning takbir | Patekah ingkang winaos ||

4. Sawusnya Patekah surat Kulya-ayu | Idaja-a akirnèki | kalangkung pasêkatipun | dhasar swara ning gumrining | pangulu eram ing batos ||

5. Sabakdaning Mahrib nulya sunatipun | wabin tigang salam nuli | manjing wêktu Ngisa-nipun | Jayèngraga angadani | lajêng sunat asêrantos ||

6. Wusnya sunat kinamatan ngangkat pêrlu | sawusing Patekah-nèki | surat Jumngah awalipun | akire wêwacanèki | surat Munapèk winaos ||

7. Praptèng matang rêkangat tahyat salam wus | sabakdaning sunat Witir | laju samya tata lungguh | ki pangulu Jabalodin | mring wisma kèn ngrukti sugoh ||

8. Gya winêdalakên pasugatanipun | sêkul ulame mênuhi | Ki Jabalodin amuwus | sumangga kawula turi | paduka sami têturoh ||

9. Sumapala maklumipun sang abagus | sawontêne anèng ngardi | kang cinaran lingira rum | sarwi sarêng awiwijik | ênggèh sangêt tarimèng-ngong ||

10. Wangsul ingsun karya susah man pangulu | anukêri salu pranti | namung sampun kirang maklum | pangulu mangsuli aris | kang botên-botên rinaos ||

11. Adan lêkas kang samya bukti pikantuk | sêmada ragi kêlantih | pan sampun antara dangu | samya luwaran awijik | lajêng linorot maring sor ||

12. Ki Nuripin pamanganipun athêkul | lorodan têlas tan kèri | ingimbuhan sêkul lawuh | kokoh lir wiwitanèki | Kulawirya ngling dèn-alon ||

--- 8 : 230 ---

13. Klêbu nyêngka lalakon iki anglarug | tan etang parang arumpil | Nuripin ririh ngling (m)bêkuh | milu-miluwa priyayi | andulu baguse anom ||

14. Wawratipun rencang mêkatên (ng)gih sampun | pêngulu ngling mring Nuripin | nèh tutugakên kang tuwuk | Nuripin ngling (ng)gih-(ng)gih-nèki | mangsi angangkaha wêdos ||

15. Sarwi (ng)gadho ulam têlas sêkulipun | sadaya sampun balindhis | sininggahkên ajangipun | wus wisuh ngombe Nuripin | galègèkên dènnya atob ||

16. Yata wau kang samya tata alungguh | winêdalan suguh malih | nyamikan wowohan gunung | pangulu angancarani | suwawi masêgan uwoh ||

17. Kang cinaran inggih paman sêlotipun | sêsambèn sêmbari linggih | sih-andika wus nèng ngayun | nulya sasênênge ngambil | nangka pisang raja ambon ||

18. Wi gêmbili talês kimpul tela-gantung | mangkana ana kapyarsi | gamêlan talu cumêngkung | gêndhingane Titi-pati | sêmada rêmpêg panaboh ||

19. Jayèngraga Kulawirya sarêng (n)jumbul | nilingkên gamêlan muni | sami sasmitèng pandulu | arongèh dènnira linggih | Jèngraga têtanya alon ||

20. Man pêngulu sintên kang natab gangsa gung | sêdhêng rarase nyundari | punapa tiyang mêmantu | punapa kyai patinggi | ingkang amocung salendro ||

480. Pucung[4]

1. Alon matur puniku dudu wong mantu | kang natab gamêlan | pan dede kyai patinggi | inggih Nyai Sêmbada tur ta arandha ||

2. Owêl sêpuh sugihe kêlangkung-langkung | ing riki tan ana | kang nyamèni sugihnèki | pangungsène tiyang urut pagunungan ||

3. Mila sampun inggih rêrêmênanipun | anatab gamêlan | tan towong ing siyang ratri | langkung asih mring tiyang sagêd gêndhingan ||

--- 8 : 231 ---

4. Pan gumuyu Jèngraga Kulawiryèku | samya jêjawilan | lèjême angajak mijil | apan sami garunêke karsanira ||

5. Wusnya têpung ing sêmu samya tumurun | sayadan totoya | Nuripin jinawil aglis | Jayèngrêsmi myating paman lan rinira ||

6. Linging kalbu wus datan kêna sinamur | sih ing pakarêman | nuruti panggawe sirik | dene uwus sumurup pitutur tama ||

7. yèn angrungu gamêlan tan etang-etung | lir uwus tan arsa | kêlèpètan ing agami | padha dene tuwa anom kaya bocah ||

8. Ingkang ngungun pinupus kalbu wus sokur | pangulu turira | punika wau mring pundi | lan kaprênah punapa lawan paduka ||

9. Alon muwus pan ariningong waruju | siji pamaningwang | manira duga tan bali | kalih pisan padha dhêmêne gamêlan ||

10. Pandugèngsun tan wurung yèn kongsi esuk | maklume pun paman | pangulu umatur inggih | pan sumangga sakêrsanipun kewala ||

11. Kula nuwun ngalap bêrkah mring sang bagus | sangêt kikirangan | satêmah ngisin-isini | sring sinual kang ngèl-angèl mring kawula ||

12. Langkung cêguk balilu dadya pangulu | panuwun-kawula | bab pitrah myang (m)bêlèh pitik | inggih sampurnanipun kadi punapa ||

13. Alon muwus Jayèngrêsmi mring pangulu | mungguh sucinira | ngamal jariyah puniki | mungguh pitrah pan pinara têlung duman ||

14. (ng)Gih puniku wontên kaole têtêlu | kang saduman kalal | kang saduman mêkruh yêkti | kang saduman sêmada puniku karam ||

15. Ing liripun kang têlung prakara niku | dene ingkang kalal | rêjêki ingkang wus wajib | mring pangulu rêjêki suci pinangan ||

16. Malihipun kang saduman ngaram mêkruh | gantungan sidhêkah | malêm Mulud myang mumule |[5] mring (n)Jêng Nabi Wali Mukmin kang wus swarga ||

17. De kang têlung prakara ran karamipun | kinarya gantungan | pawèwèh wong pêkir miskin | ingkang samya angêmum kalularatan ||

--- 8 : 232 ---

18. Kang rong pandum pitrah puniku gumantung | driyah lan sidhêkah | dede wajibe ki kali | yèn pinangan ing pangulu dadi riba ||

19. yèn ta purun pepeka ingkang rong pandum | sapêpadhaneka | dadya suci kang binukti | yèn pepeka ngalumpuk nandho duraka ||

20. Langkung gêtun ki pangulu alon matur | e lah ta punika | dèrèng tate amara tri | kula sêngguh kabèh dadya wajib-kula ||

21. Tan sumurup yèn mawi pinara têlu | kalal makruh karam | sumêrêp sawêg samangkin | kula dèrèng kanthi kitab kang santosa ||

481. Kinanthi

1. Yata kang samya umêtu | Jèngraga Kulawiryèki | Nuripin sih ginujêngan | baune mring Jayèngragi | kinèn nêmbung panginêpan | mring wismane randha sugih ||

2. Sigra Nuripin lumaku | Jèngraga nganti nèng kori | Nuripin praptèng pandhapa | tunggil lan niyaga linggih | bibisik wus tinakonan | ni randha Sêmbada mèksi ||

3. Ngling tanya marang kang nabuh | ku sapa rowangmu angling | niyaga matur ni randha | wontên utusan priyayi | nulya kinèn majêng ngarsa | Nuripin umatur aris ||

4. Inggih kawula ingutus | bêndara-kula kêkalih | tinalètèhkên sadaya | wit lawan wêkasanèki | karênan myarsa gamêlan | kêdah sumipêng ing riki ||

5. Ni randha Sêmbada muwus | lah inggih (n)dika aturi | Nuripin mintar sing ngarsa | matur mring bêndaranèki | inggih paduka ngaturan | lêga tyase Jayèngragi ||

6. Nulya kairit malêbu | Jèngraga Kulawiryèki | nulya prapta ing pandhapa | gêlaran sampun rinakit | anèng ing bale watangan | kang kêlasa alus putih ||

7. Ni randha duk sirandulu | marang tamune kêkalih | kumênyat rêsêp tumingal | alon dènnya ngancarani | suwawi dalêm pinarak | ing riki ing salu pranti ||

--- 8 : 233 ---

8. Kang ingancaran alungguh | ing bale watangan sami | nêmbrama atur pambagya | winangsulan sami-sami | ni randha malih turira | lah inggih ta ingkang pundi ||

9. Arinya (n)jêng kyai guru | ing Wanamarta pinundhi | kang kalok ing rika-ngrika | ginuron pra guru sami | kêkalih pundi kang putra | Kulawirya anauri ||

10. Bibi pan inggih puniku | putrane kakang (n)jêng kyai | kula punika arinya | kadang nèm kula wuragil | sampun kirang pangaksama | kula nêdya nunukêri ||

11. Salu prantine sadalu | ni randha nauri aris | inggih sumangga kewala | tan rumaos darbe panti | yèn sudi tiyang maksiyat | wontên gèsèhe sakêdhik ||

12. Ingriki tan ahli kaum | sami mêmanculan kapti | royoman para neneman | sawancine siyang ratri | sapurune kalênengan | anggêr maklumipun sami ||

13. Ki Kulawirya amuwus | mila wus kasêdya bibi | Jayèngraga nulya mucang | saking pamasakanèki | lopak-lopake lus-lusan | mas tuwa gilap sinangling ||

14. Ni randha micarèng kalbu | yêkti priyayi wong iki | mendah nong karajanira | ngalumpuk baguse sigid | yèn ta kaparênga uga | nginêpa têkan nêm ratri ||

15. amuwus mring rewangipun | mundhuta pawohan anglis | ni randha malêbèng wisma | gupuh nunuding angrukti | prayogining pasugata | -nira mring tamu priyayi ||

16. Ni randha manahe wuyung | marang tamune kêkalih | tan èngèt[6] lamun wus tuwa | mêksih lir mêndhère nguni | nulya ni randha Sêmbada | ngangge-angge ambêsusi ||

17. Asinjang cêlari wungu | kêmbên plangèn têlon asri | anyar kêmbangan Madura | gêlung methok rambut thithik | marêngkêl kadya kêpêlan | asingsêt linthis lir bithi ||

18. Kêsusu dènnira pupur | rinêmbug sok kandêl tipis | untune wus kèh kang rompang | nging rambute mêksih langking | kang malêtuk binubutan | ngalêsir kari sathithik ||

--- 8 : 234 ---

19. Acundhuk taluki wungu | sinêling argulo putih | winatês sêkar cêpaka | akalpika kalih sisih | konyoh jênar gêgêbêgan | mêsês lir kênya birai ||

20. Tilase wong bêrèt bêsus | tuwa-tuwa mêskih[7] licit | kang wau dènnira randha | wanci darbe anak siji | ing mangkya wus luwas ing rah | dhasare kêdhi ing nguni ||

21. Durung wruh rasèng susunu | mila wèt kulit kalimis | wusnya dènnira busana | pasugatan wus rinukti | nulya ingirid kang nampa | sugata anjrudêmungi ||

482. Jurudêmung

1. Sira ni randha Sambada | mijilkên sugata sêkul | rampadan kèh ulamipun | ni randha tata priyangga | piring mega mêndhung |[8] sadaya datan salewah | nèng panjang gêng tumpêngipun ||

2. Sêduwa bau andhêngklang | sarwi nata piring ngayun | sasolahira dol ayu | Jayèngraga Kulawirya | kêlangkung ewa andulu | samya micarèng tyasira | tan amambu wong wus pikun ||

3. Polahe salah kêdadyan | dêstun wong kang nganggo nêbut | nora pikir angon tuwuh | wong kaya gogosèk kawak | ngèwak-èwakkên kalbu |[9] wong wus gêrang nunjang-nunjang | lêlewane lir kumêncur ||

4. Lo prandene angujiwat | amêmêdeni[10] wong ngantuk | nora ngon kosok wong iku | ni randha wus dènnya tata | umatur mring tamunipun | kawula saos sugata | sumapala tiyang gunung ||

5. Katur sumangga ing karsa | inggih paduka tuturuh | kang ingancaran agupuh | kalihnya awiwijikan | Ki Kulawirya amuwus | sêwawi bibi wasisan | ni randha ature nuwun ||

--- 8 : 235 ---

7. Linorod marang ing ngandhap | Nuripin pamanganipun | arosa nêmên asêngkut | kadya rong dina tan mangan | kêpêle gêdhe krêp muluk | Ki Kulawirya lingira | dèn-alon yèn sêmpal wangmu ||

8. Nauri sarwi amangan | êng tiyang makatên mupung | wontên rêjêki kang sinung | bok kajêng sidhêkahira | ni randha suka gumuyu | bagus tutugna kang tanak | Nuripin ngling (ng)gih-(ng)gihipun ||

9. Kang sêkul sapanjang têlas | ulame kêdhik kang kantun | mung kari bêbalungipun | pan uwis dènnira mangan | ingundurkên ajangipun | nulya dhadharan mangarsa | wowohan simpar gumantung ||

10. Miwah kang olah-olahan | asangkêp sumajèng ngayun | sarya tur sumanggèng kayun | Jayèngraga Kulawirya | mangsuli panrimanipun | lèjême sarwa (n)jêjawat | winor ngancarani wuwus ||

11. Ki Kulawirya lingira | marang niyaga amundhut | rêbab lawan kêndhangipun | gupuh ingaturkên ngarsa | sanak niyaga sadarum | sintên kang bêcik anggambang | samya dèn-kaparèng ngayun ||

12. Agêpah para niyaga | Jayèngraga nyandhak gupuh | rêbab sinênggrèng pinagut | thêng thêng wus olèh nêmira | sêndhon pathêt sanga bêsus | jariji gêtêr lir pendah | cêcak pêthit buntutipun ||

13. Angikêl ngêlik mring barang | ngês wilêtê[12] awèh lulut | nutug lih-ulihanipun | nulya buka onang-onang | niyaga nulya biyantu | Ki Kulawirya angêndhang | kosèkan banggèn angguguk ||

14. Rara-ciblon asibêkan | niyaga kang samya nabuh | pênabuhe datan asru | saking gawoke tumingal | Jèngraga pangrêbabipun | miwah ing pangêndhangira | karone apik abêsus ||

15. Sira ni randha Sêmbada | rongèh dènnira alungguh | tambuh-tambuh manahipun | branta mring têtamunira | maro paraning ngawuyung | sêduwa andhangsor gawang | timpuh uga sila panggung ||

16. Solahe nora jatmika | ni randha micarèng kalbu | dhadhayohku roro iku | yèn ta datan kalakona | salah sawiji wor lulut | baya edan turut dalan | sokur karo pisan ayun ||

--- 8 : 236 ---

17. Mendah lêganing tyas-ingwang | suka rêna kinarubut | roro-kongsiya sadalu | sanadyan têlunga dina | tinutugna karsanipun | baguse ingkang angrêbab | lan bagus kang ngêndhang iku ||

18. Ragèngong mangsa oncata | binut ro ing siyang dalu | mring sang bagus kang mratamu | sok uga kresaa[13] mring wang | salulut kalaning dalu | manira tadhah sumarah | apa bae kang pinundhut ||

19. Kariya pinjung ngong têmah | lae-lae wong abagus | muga na-a karsanipun | mêngkono ciptaning nala | ni randha gung brangta wuyung | wau kang samya gêndhingan | wus niba anulya suwuk ||

20. Ngaturan dhahar dhadharan | myang niyaga pangananipun |[14] samya sêsambèn anyamuk | ni randha malêbèng wisma | sakêdhap anulya mêtu | mlêbu mêtu tanpa karya | kudhandbangan[15] kadya bingung ||

483. Dhandhanggula

1. Nyai randha tambuh polahnèki | bêntayangan sangêt brangtanira | mring kang mrêtamu karone | ngundang randha-nomipun | ingkang asring dadya pênangi | -ning wong ingkang anggarap | saluluting dalu | malêndèk sinopak randha | supayane bancolèng bisa-a tangi | ngalih mring ni Sêmbada ||

2. Randha Sêmbada wus karêmnèki | andêlajah wong lanang nom tuwa | tan pilih agêng alite | anggêr kewala purun | nanging arang ingkang nêdhasi | yèn tan pancèn acêngan | cuwa kalihipun | mila sinopak ing randha | mudha mêndèr ginarap jinajar guling | amrih dadya pênggalak ||

3. yèn tan mangkono tan bisa ngingkig | êgag sabab dening sarwa bubar | badan sakojur wus lungse | tan ana kang kêpupu | daging-daging têka satêmplik | kari balung ngalêthak | kulite ngêlulun | untune wis kèh kang gigal | susune lir pêpao kothong anglêmpir | wus kêjabèng paprêman ||

--- 8 : 237 ---

4. Nyai randha Sêmbada ngling aris | biyang Kacêr priye karêpira | rasane atiku kiye | wulangunku mring tamu | karo pisan pan dadi ati | sawêngi ki supaya | bisa-a salulut | karo kang ngrêbab kang ngêndhang | nora kêna sinayutan karêp-mami | muga mêngko bisa-a ||

5. Kang liningan inggih kados-pundi | pandugi-kula purun kewala | pinapanakên kang adèn | ni randha lon amuwus | lah tatanên paturon-mami | wangunên kang prayoga | ingkang sarwa arum | kalawan sira dangdana | kadya sabên mangsa bodhoa sirèki | mêngko yèn wus diwayah ||

6. Wusnya ngling ni randha nulya mijil | marêg lênggah mring bale watangan | wau kang sami sêsambèn | Kulawirya amuwus | owêl nora na kang nyindhèni | ni randha ngling punapa | kang paduka dangu | (ng)gih bibi owêl gêndhingnya | lamun datan gêndhing ginandhèngan[16] èstri | tan ulêt wilêtira ||

7. Nyai randha mèsêm matur aris | inggih wontên nanging bêbêtahan | sagêd sindhèn dede ronggêng[17] | punika tiyangipun | Biyang Kacêr asring nyindhèni | sami agogonjakan | lan kang sami nabuh | bêrkat asring dalu siyang | inggih sagêd kêdhik-kêdhik anyindhèni | kang gampil gêndhingira ||

8. Kulawirya gumujêng nauri | inggih bibi lah bok dipun-coba | Biyang Kacêr kinèn sindhèn | nyai randha agupuh | lah ya mêngko yèn muni gêndhing | kinèn nyindhèni sora | kang liningan saguh | Ki Kulawirya ambranyak | alon muwus payo muni Gambir-sawit | Jèngraga mèsêm sigra ||

9. Nyênggrèng ngèk wus pakolih nêmnèki | nulya asasêndhon pathêt sanga | anutug lih-ulihane | lajêng agêndhing talu | Gambir-sawit raras ngrarangin | samya pakolihira | wilête nênabuh | arêmpêg padha kêrasa | Biyang Kacêr kumêcêr sindhène ngêlik | mamêthêt-mêthêt[18] driya ||

10. Bêning mêrit lir suling wrat sari | mukêt wilête barungan rêbab | apupunton ngês manise | samya angungas bêsus | lir pênjalin sinigar [si...]

--- 8 : 238 ---

[...nigar] palih | swara mot jroning kawat | rêbab lan sindhen[19] rum | atungtum lungiding raras | yatmakaning gêndhing gêndhèng (m)bêlèr ati | rongèh Ki Kulawirya ||

11. Ngêndhang bêsus latah sarwi angling | nora jamak jare bubutuhan | de iku mêtu mon-mone | asor ronggèng kang komuk | Biyang Kacêr ngêcêr lir cicir | kang dadi ronggèng tandhak | mangsa ta kadyèku | mangkana dènnya kasukan | rambah-rambah praptèng wanci têngah wêngi | ni randha lon turira ||

12. Sang abagus sakaliyan mugi | sampun dalu prayogi lêlêswan | nèng jro wisma sakalihe | Ki Kulawirya muwus | inggih sangêt panrima-mami | bibi apalimarma | prênahing alêsu | mênawi dugi karipan | pênêt ngriki kewala kêmit ing jawi | ngiras myarsa gêndhingan ||

13. Nyai randha mangsuk wismèng wingking | Biyang Kacêr kinêjêpan sigra | tut-wuri marang nyaine | ni Sêmbada amuwus | aturana kang tamu kalih | malêbèng pasareyan | ro pisan yèn ayun | ya mangsa bodhowa sira | yèn tan kêrsa sang ro mung salah sawiji | poma aja tan ora ||

14. Ngong nèng gêbêr andhisiki guling | kang liningan mijil mring pandhapa | ngaturi ngawirya age | samya ngaturan masuk | marang panti munggèng gêbêr mrik | Kulawirya anabda |[20] [...] |[21] [...] |[22] anakmas karêpirèki |[23] Jayèngraga anabda ||

15. Puniku paman wontên punapi | dene anggantêr kaya parênjak | tan na ngêrti kadhuwête | Ki Kulawirya muwus | gampangane linakon bêcik | kaprentah kang ngaomah | ya payo tinurut | ala bêcike karuwan | Jayèngraga mèsêm nauri suwawi | wong ro gya malbèng wisma ||

--- 8 : 239 ---

brangtanira Ni Sêmbada | datan kêna sinayutan drênging kapti | yèn pinopo tan kêna ||

17. Têmahipun ambeda[24] prakawis | anyênyangkol ing lampah-paduka | yèn tan tinêkan kayune | lamun parênging kalbu | luhung linampahan prayogi | pan sampun adatira | ni randha puniku | drêmba mring langêning priya | datan kenging katowangan siyang ratri | mung anggung gêgêcikan ||

18. Lamun towong kewala sa-ari | mèncrèt mêlinding turut bêdidang | ngêlumpruk tan sagêd (n)jènggèl | tiyang nèm-nèm puniku | ingkang sami anabuh gêndhing | giliran dalu siyang | kalih tiga tan wun | nanging inggih sinaludhah[25] | bêrkatipun tiyang sugih anyukupi | dunya dadya sarana ||

19. yèn tan sampun asugih pun nyai | mangsa wontêna kang purun (ng)garap | saking lungse sêdayane | yèn wontên ingkang ambruk | angêlumpruk têngahing kardi | sring kula kinèn nyopak | kang dados panuntun | yèn sampun kêngkêng malèmbang | mring ni randha yèn kêndho mring kula malih | sawanci-wancinira ||

20. Ririh aturira mring têtamu |[26] Biyang Kacêr ature bêlaka | tan riringa carêmête | Kulawirya gêgêtun | Jayèngraga sidhakêp sêdhih | pan dèn guguyu susah | bisik-bisik muwus | (ng)gih ta lah man Kulawirya | ingkang lampah puniki sêmu bilai | wirangronge ni randha ||

484. Wirangrong

1. Ki Kulawirya anjondhil | mèsêm anjêkêtêt (n)joto | Jèngraga wuwusnya pan puniku | kula tan kadugi | lamun anglakonana | mangsa boronga pun paman ||

2. Kawula datan kadugi | dhapure wus kaya bunglon | dhuh ngong botên mêmpan langkung gigu | dèn-apakkên mami | kewala srah gêbugan | kawula titik ragèngwang ||

--- 8 : 240 ---

3. Kula paman nèh alimi | ing riku dhuh mangsa borong | kula amit mêdal arsa nabuh | ngong-têngga nèng jawi | mung puniku yèn dhangan | Biyang Kacêr kula-bêkta ||

4. Mring jawi kinèn nyindhèni | kula angrêbab kemawon | payo Cêr mring jaba alon matur | paduka rumiyin | Jayèngraga alon mentar |[27] mring pandhapa agamêlan ||

5. Mangkana kang nèng wismèki | Ki Kulawirya andongong | tyasira dhêg-dhêgan lêngur-lêngur | Bok Kacêr turnya ris | sêwawi dèn enggal |[28] mring tilam rum pamêrêman ||

6. Kadangon sêlak inganti | sadaya-daya kalakon | sira Kulawirya linging kalbu | biyang priye iki | yèn ora linakonan | jarene asring ambeka ||

7. Tumama mring gêbêr ririh | Ki Kulawirya (ng)galoso | ni randha gumregah gupuh-gupuh | angrangkul tan wigih | angririntih turira | dhuh lae gus Kulawirya ||

8. Mugi wêlasa mring mami | tyas ngarang sangêt wirangrong | bok inggiha uga ngong nunuwun | paringa jêjampi | tan sagêd nahên brangta | mugya sung raosing karsa ||

9. Kapencut rarasing kang sih | adhuh lae-lae kenthol | ya karsa-a sakêdhap ing lulut | mring wong kawlas-asih | sira Ki Kulawirya | langkung rikuh manahira ||

10. Tyase jêg têgêg jêg wigih | enggal dangu kadho-kadho | ni randha Sêmbada (ng)guntur muwus | mring Kulawiryèki | sarta pamulêtira | kathah pangrêrêngihira ||

11. Ki Kulawirya lir èstri | ginuntur srênggara wirong | Ki Wirya sêmpêlah jroning kalbu | mupus dèn-tekadi | engêt[29] kalularatan | melik sugihe mring randha ||

12. Olèha dèn-jajaluki | arta lan sandhang panganggo | nulya tinandangan gigu-gigu | kêburu ing melik | Kulawirya tumumpang | amêngkang wok tinrap mapan ||

13. Anjathok bênêr tan nilip | ingangsêgakên malendo | tan tumamèng prana angêlumpruk | pinêksa tan kenging | nyai randha wawusira[30] |[31] Biyang Kacêr priye mana ||

--- 8 : 241 ---

14. Byang Kacêr gya marêpêki | kinèn (n)dandani kang nglèntroh | agupuh cinandhak kang ngêlelur | pan ingulig-ulig | inganggang tinêkêman | guthule Ki Kulawirya ||

15. Cinakêpan dèn nêd-nêdi | kangêtan nulya (m)bêdodong | kêng-kêng mêdhok mangkas gêng lir gabus | ambêdhêdhêg[32] gilig | pinapankên ing wokan | pinêtêlakên boyoknya ||

16. Amblês sru panggêlurnèki | lir ngrogoh lele anèng rong | ni randha wuwusnya Kacêr uwus | mêtuwa mring jawi | kalamun parêng dhangan | turana gus Jayèngraga ||

17. Biyang Kacêr sigra mijil | kang kantun anèng paturon | ni randha kêpadhan ing alulut | kêkèjèk malintir | boyok egol-egolan | anglawani solahira ||

18. Arongèh amrih pakolih | tan gonggang ingadon-adon | tan kêndhat ni randha dhasar baut | linukitèng gati | angingkêt sru mêmadal | mubêt ngogèk lir kekeyan ||

19. Ki Kulawirya tan (n)dimpe |[33] pinolah sêmada gawok | ciptanirèng driya (ng)guyu-guyu | sêmada kêdugi | pinolah mring ni randha | jinêjêl kadya kêpinjal ||

20. Dangu dènnira agati | parêng karone mêngkorog | kumêsar kalihnya amrêkungkung | mrêkèngkong kang èstri | angêsês ngulèt sambat | dhuh kenthol Ki Kulawirya ||

21. Ês prèhipun kula niki | Ki Kulawirya ngêcêcêr |[34] anggêrêng mirasa ingapagut | samya limputnèki | antara dangunira | wus tuntas wijiling rasa ||

485. Mijil

1. Aluwaran kang samya aguling | kalihe kalêson | Kulawirya maring patirtane | ni randha Sêmbada anggondhèli | sarwi ngêdhih-êdhih | dhuh-dhuh sampun mêtu ||

--- 8 : 242 ---

2. Sêrareyan[35] kewala lan mami | amba tan sagêd doh | Kulawirya (n)jêgrêg lon wuwuse | e lah priye mêne kiye iki | kasukêrên mami | pupuku gêluprut ||

3. Dudu-dudu gubrase mratani | jarit ting dalêmok | Nyai randha Sêmbada ature | inggih kewala dipun kêsudi | ing sinjang kang maksih | aking karya kêsud ||

4. Mangsa kiranga sinjang pêsalin | kang kêbês winasoh | sarwi ngêsut kang pating dalèwèr | wêlakange pupu kontholnèki | kayidan (ng)gêbibir | mangkêrêd (n)jangkêrut ||

5. Kinêsudan ing jarit barêsih | ni randha adhokoh | kinêsatan miwah guguthule | ingkang (n)dhêpèl ing rawis wus rêsik | kalihe wus aking | kang ngêmbêr kinêsut ||

6. Kulawirya maksih wuda sarwi | andhodhok mêkongkong | anèng kasur wangi ginêmatèn | nyai randha tansah ngarih-arih | sarwi ngampil nyamping | dhêsthar lawan sabuk ||

7. Nèng pênampan ingaturan aris | lah punika kenthol | pundi ingkang kinarsan sinjange | bathik lurik tuwin ingkang kêling | pundi kang prayogi | rêrêmênanipun ||

8. Sadaya tan ngraos andarbèni | sumangga kemawon | mung sok uga nuruti ngong purèh | srêgêp nggarap kalangêning rêsmi | tan etang barindhil | kenthol kula lampu ||

9. Kulawirya têka anuruti | tan lêngganèng pakon | melik marga dening panyrudhahe | dhasar rada doyanan cak[36] èstri | gya salin nganyari | dhêsthar nyamping sabuk ||

10. Wusnya mèrèt sinawang asigit | ni randha agupoh | ngrangkul mring Kulawirya lambunge | sarwi angrogoh guthul pinidih | dèn-wêg-wêg nglilinthing | dhogol sih ngêlelur ||

11. Ingwêd-uwêd dèn-ambung-ambungi | asru sengak-sengok | sarwi niyungakên ing lambunge | ginêledhagakên jinak guling | Ki Kulawiryèki | kewala anurut ||

12. Dèn-olag-olig badanirèki | winudan bêlojod | ngathang-athang (n)jêpapang kakunge | kang nglêlumpruk ngêlèmprak nglênggirik | ingulig tan osik | pan ingêlus-êlus ||

--- 8 : 243 ---

13. Sarwi ngundang Biyang Kacêr aris | kinèn malbèng kobong | Biyang Kacêr ngêlik maksih sindhèn | sigra jinawil rowange èstri | matur mring Jèngragi | inganthukan mundur ||

14. Praptèng jroning gêbêr kinèn aglis | anggêgotho dhogol | rada cilik nanging kêncêng bae | Biyang Kacêr angumpak mêmengin | tur kapara alit | ginunggung gêngipun ||

15. Mrih gêmbirane kang anduwèni | ngalêm ethok-ethok | sarwi nêkêm crêmêdan (n)drêmèmèl | mungguh rosane kang gêdhe cilik | panjang cêndhaknèki | miwah kang mucuk bung ||

16. Kaya bandha kang sêmene iki | njêbolakên bokong | mendahneya anggiyêr rasane | baya lir andhêplok rujak-wuni | yèn lirêgan margi | lir nyêprot galêpung ||

17. Dhasar olèh pancèn wonge wasis | lir lele anèng rong | iba swarane klukuk-klukuke | kang inguwêl krugêt-krugêt tangi | (m)bêdêdêng (n)jêbibir | mêdhok thothokipun ||

18. Kulawirya malêngèh ngling aris | akale mêngkono | (n)dadak crêmêd ih ngêpenginake | ni randha Sêmbada anggêligik | sarwi angambungi | gunthul manggut-manggut ||

19. Sarwi angrêrintih ngêdhih-edhih[37] | adhuh lae kenthol | wawi malih kenthol enak donne | ingangsêgagên boyokirèki | gumlebak nuruti | tumumpang ing pupu ||

20. Nyai randha amapan sarya ngling | Biyang Kacêr kono | lantaran jaganana kiye |[38] aja nganggo kêmbên miwah tapih | wuda-a lir mami | bèn pengin kentholmu ||

21. Tinamakkên amblês sru swarèki | kakothekan gêjog | dhasar datan binanyu waune | mila sangêt swabawaning rêsmi | sinêrêg ing gati | ni randha anutug ||

22. Ngêsês-ngêsês ngulèt ngolang-aling | rêm-rêm melat-melot | kêtutugan ni randha karêpe | matur jêngandika sunggar mami | Ki Kulawirya glis | mapanakên pupu ||

23. Dèn-sidhêkusakên ingkang èstri | dhêngkule pinakol[39] | cingklêk

--- 8 : 244 ---

nyangkol ing sikut karone | amênthèngkrèng mèndhak gamblang-nèki | tan rubêd ing titih | nutug pantogipun ||

24. Ngêsak-êsak kang èstri pakolih | ngêdên bêkah-bêkoh | sarwi nawang dhogol panggêlure | Kulawirya suka myating èstri | Ni Kacêr pinidih | -pidih susunipun ||

25. Kêpengine mring Ni Kacêr dening | mêksih mèntèr anom | dadya mangkas bangkat sadangune | sarêng mamprihirèng rasa gati | ginêlak solahing | parêng kalihipun ||

26. Kagèt ngulèt ni randha anjêlih | saking pyuhing raos | angrêrêngih kiyêr ngrasakake | Kulawirya ambêkuh dènnya wis | gumaledhag guling | lir kambang tumimbul ||

486. Maskumambang

1. Aluwaran dènnya pulang untir |[40] ni randha ris nabda | lah Biyang Kacêr dèn-aglis | ngambila toyèng kobokan ||

2. Kang tinuding tan adangu nulya prapti | ni randha anyandhak | dhogol tinuruh ing kêndhi | kinumbah nglemprak lir lintah ||

3. Pan kinumbah ing bokor kontholirèki | nglelur tan (ng)gulawat | ngalumpruk akolor-kalir | Ni Kacêr milu anggrayang ||

4. Dèn-(ng)gang-anggang guthule krasa gumriming | kangêtaning tangan | krugêt-krugêt rada tangi | ni randha mèsêm turira ||

5. E lah dalah dhuh kenthol nak-lune malih | dene niji ngajak | gugulêtan nantang wani | Ki Kulawirya alatah ||

6. Ethok-ethok bae manthuk-manthuk wani | tur mangsa bejosa | durung têkan lumpuh margi | lah kiendang pira modar ||

7. Payo bibi guling kewala ngong arip | ni randha agêpah | matur lah inggih suwawi | nulya sarêng gumaledhag ||

8. Kêkêp-kinêkêp timpah-tinimpah wêntis | lajêng samya nendra | Biyang Kacêr sigra mijil | saryambêkta pasareyan ||

9. Tinata ing bale watangan pandhapi | kang nabuh gamêlan | sadaya pan sami arip | ngiras tunggu ing gamêlan ||

--- 8 : 245 ---

10. Jayèngraga ngaturan sare ing lêmpir | sigra sasareyan | dhêdharan pinire aglis | pinaringakên santrinnya ||

11. Ki Nuripin turu ngêkêp panjang piring | ngringkêl sore mula | Jêngraga dènnira guling | alingan ngundhuk ing pandam ||

12. Biyang Kacêr sigra kinèn amêtêki | amèpèt nèng dagan | jêmpol jênthik dèn-jêthuti | pinangku suku kalihnya ||

13. Susunya cinêthot jêjêmpol sikil |[41] kêmbên linukaran | agêmuh maksih ngatosi | sukunira Jayèngraga ||

14. Kang sawiji jinojohakên ing tapih | praptêng pok wêlakang | suku sawiji niwêli | midih-midih payudara ||

15. Puringisan Biyang Kacêr matur sakit | kêbês nyunyungira | lapake sangêt abrangti | kedanan mring Jayèngraga ||

16. Biyang Kacêr mêrambat dènnya mijêti | tan saranta nyandhak | ing guthul kang lagi mêsi | dèn-gelo ingogak-ogak ||

17. Sarwi ngêsês kalangkung dènnya kapengin | lamun kinarsakna | mèngkat-mèngkot bokongnèki | gêmboke kang ginogohan ||

18. Nyunyung susu dangu dèn-ucêl ing sikil | Ni Kacêr lambungnya | ginaledhagakên guling | Byang Kacêr suka tyasira ||

19. Tinimpahan Ni Kacêr kinèn ngêkêpi | nyakêpi dhogolnya | tangan ro dènnya nyakêpi | dhogol sarya ingambungan ||

20. Jayèngraga bisik-bisik ngandika ris | manira tatanya | duwèkingong gêdhe êndi | lan si paman Kulawirya ||

21. Biyang Kacêr matur sarwi anggêligik | sarwi ngogak-ogak | dede amput-amputnèki | mung sapalihe punika ||

22. Nanging inggih wontên têngènne sakêdhik | mangsi mêkotêna[42] | tan limrah anglêlangkungi | ambêjadakên pungkuran ||

487. Pangkur

1. Gumujêng Ki Jèngraga |[43] carêmêde angalêm guthulnèki | bungah tyasira ginunggung | madhidhig ragi dhangan | asih marang Biyang

--- 8 : 246 ---

Kacêr crêmêdipun | pinathakol lambungira | kinêkêtakên ing wêntis ||

2. Tan ucul panêkêmira | tênggok thothok pan maksih dèn-têkêmi | bathuk tumèmpèl ing kêmpung | sarwi alon turira | dhuh bêndara kenthol amba sangêt wuyung | mugi paringa punika | ta ês ta ês bok suwawi ||

3. Sangêt kêpengin kawula | lir punapa raose (ng)gih puniki | bok inggiha sang abagus | sablêsêkan kewala | Jayèngraga alon dènnira amuwus | lah ya ing mêngko kewala | ambungana bae dhisik ||

4. Biyang Kacêr marêm tyasnya | sinanggupan ing mangkya dèn-karsani | sakêlangkung bungahipun | ngambungi asêngokan | sarwi nêcêp ngêmut nucup ngamut-amut | pinêt-nêt ing pipinira | guthule saya amêsi ||

5. Tan bênggang nèng irungira | panêkême grêgêtên dèn-nêt-nêti | anggêlur mring bongkot pucuk | ingucêl sadangunya | kêsangêtên karaos mêrkindingipun | pan kumêsar angganira | tandha mèh mrojol kang mani ||

6. Sukunira Jayèngraga | ingkang kanan jêmpole anggogohi | ing gêmboke ngêmplok suku | anggêrêng Jayèngraga | ambadêdêng kadêdêr badan sakojur | dhogole sru akêjotan | mêcothot nyoroti rai ||

7. Galêgêkan ngudal-udal | kêkênthêlan gubras ngêbêki rai | irung netrane gêlaprut | kêbês kopoh ing kama | mata karo alis irung lir dèn-ancur | kêbês kêmèl dening kama | wus tungtas wêdalirèki ||

8. Kang sare tangi gumregah | Jayèngraga gumujêng angling ririh | o lah priye kowe iku | raraimu gêluprut |[44] ujêr kêbangêtên têmên panêkêmmu | anggêlur gelo angogak[45] | kasêlak jêbrol tan kongsi ||

9. Anggarap marang ing sira | Biyang Kacêr tangane kang sawiji | ngucêk-ucêk netranipun | kang têngên maksih nyandhak | anêkêmi guthule ingkang ngalelur | ingulig-ulig ngalèmprak | sarwi ngoso matur ririh ||

--- 8 : 247 ---

10. Dhasar akumet paduka | bok inggiha wêlas mring wong ngrêrintih | pancèn lècèt maninipun | kur tinêkêm kewala | mukok bulaeran pirang-pirang duduh | nampêki netra kawula | tan sagêd mêlèk puniki ||

11. Jayèngraga angandika | ya wus bênêr nging bisa krêp ngunggahi | ah wis ta tanganmu iku | uculna dèn-aenggal | pan winêngkang umatur bok kajêngipun | mêngkono ing wancinira | bêdhug têlu bangun enjing ||

12. Tuwu kolik sisikatan | myang pangwuhing sata gumêrah asri | Jayèngraga gupuh-gupuh | pan arsa dus jinabad | Niyang Kacêr nuduh ing patirtanipun | Jèngraga siram nèng kulah | Ni Kacêr malbèng wismèki ||

13. Anggugah mring nyai randha | pan wus tangi nging maksih nguli-uli | anggêgotho dhogolipun | go kêncêng uga nglèmprak | myarsa Biyang Kacêr (ng)gugah nguwuh-uwuh | sokur mreneya sêdhela | kiye dadimène tangi ||

14. Malbèng jroning pagêbêran | Biyang Kacêr winudan tanpa jarit | wong têtêlu ting baringkung | samya wuda nèng tilam | biyang Kacêr anggrayang guthul ngalelur | lagya cêg nulya andhêngal | ni randha suka kêpati ||

15. Wawi kenthol Kulawirya | eca lu pat ma nêm tu-nipun malih | kang jinalukan gumuyu | gèdhèg mêlongo nabda | uwo èh ta tan (m)badêdêng mêngkonèku | mêdhêdhêg ogrèk-ogrèkan | mung thuh-thuh thok-ethok tangi ||

16. Gumuyu randha Sêmbada | adhuh lae-lae kenthol wong sigit | suwawi malih pulang hyun | inggih sapisan êngkas | botên kêdah dangu mung satuwukipun | gumuyu Ki Kulawirya | angling o biyang si nyai ||

17. Niki wayah wus tanggungan | yèn pot wêktu kewala mangke malih | kula tuwuki sakayun | ngling ta kenthol sakêdhap | ni randha Sêmbada sru panggujêngipun | angrêringih aturira | coba ingriku rumiyin ||

--- 8 : 248 ---

18. Mring Biyang Kacêr supaya | sagêd kêngkêng anuntên dhatêng mami | wawi kenthol wong abagus | yata Ki Kulawirya | pan kêpopoh bote wong adarbe kayun | mrih gampang sapênjaluknya | nulya kêthèngkrèng anitih ||

19. Adhangan dening nomira | nora pati longgar kaot ngangêti | angigig panggêluripun | ni randha bêntayangan | ngêsas-ngêsês acès-cèsan ilêripun | myat ing Byang Kacêr sinunggar | kalangkung dènnya kapengin ||

20. Ês kenthol wawi mring kula | dèn-aenggal kula sêlak kêpengin | kang jinalukan anurut | gumalempang malembang | mring ni randha tinamakakên ngalèlur | moprok malênthèt nèng wokan | mupuk kewala nèng jawi ||

21. Jinêjêlkên grèwèl mêdal | nulya kinèn mring Biyang Kacêr malih | singra malih manggung-manggung | kêncêng amblês lur-luran | Ni Sêmbada lir kekeyan akèn wangsul | anyêdhak jèjèr malumah | dhadhêsêkan adu cêthik ||

22. Ingungkil Ki Kulawirya | gumaledhag gumlebag angurêpi | tindak tumanduk nglêmpuruk | ngalentroh kadi lintah | jinongkongakên ngalih mring Byang Kacêr sêngkut |[46] kyèh swarane balêkukan | ni randha prêmbyeyan[47] nangis ||

23. Sabên ngalih mring ni randha | datan bisa tumanduk angayati | mung mring Biyang Kacêr sêngkut | ajênak nèng pênggalak | [...] |[48] gya rinêbut rasa |[49] sami nyangkêrunging[50] kalih ||

24. Mukok nèng Byang Kacêr (ng)gènnya | Ni Sêmbada amuwus sarwi nangis | e lah priye mêne iku | ngong tan kaduman pisan | kêbangêtên kenthol Kulawirya iku | maring ngong nora tumama | mung Byang Kacêr dèn-acungi ||

488. Pucung

1. Yata wau luwar dènnira aundhung | Ni randha Sêmbada | maksih mèwèk mêrbês-mili[51] | Kulawirya sêmu (ng)guyu-guyu wêlas ||

--- 8 : 249 ---

2. Alon muwus lah bibi aywa wulangun | kêtrucut manira | ngong ampêt-ampêt tan kêni | (ng)gih ngapuntên dika bibi mring ragèngwang ||

3. Randha muwus dhasar dèn-jarag mariku | nulya Kulawirya | ni randha angarih-arih | ingarasan pinindha-nom rekanira ||

4. Alon matur ni randha inggih wong bagus | panuwun kawula | kèndêla ing tigang ari | anèng ngriki maksih cuwa tyas-kawula ||

5. Inggih lamun paringa tur kawulèku | punapa kinêrsan | kawula anyanyaosi | lamun datan parêng kawula lênggana ||

6. Duk ingrungu wuwusing randha kadyèku | abêbêk manahnya | alon dènnira nauri | lah (ng)gih bibi mangke manira rêmbugan ||

7. Niki sampun ing wêktu Subuh kêsusu | bibi alim dika | pundi patirtanirèki | nyai randha matur punika ing kulah ||

8. Lamun sampun anuntên paduka wangsul | sabakdaning salat | sokur yèn tan salat enjing | ngong-ladosi kewala anèng ing wisma ||

9. Ngling gumuyu Ki Kulawirya amuwus | o lah puniku ta | datan kêna dèn-gagampil | poting salat jangjinya niku duraka ||

10. Nambung matur de kaum ngriki puniku | namane Duljaya | santri jadhug têdhas ngèlmi | Subuh Luhur Asar tan mawi sêmbahyang ||

11. Inggih namung sabên Mahrib salatipun | turene Duljaya | yèn santri taksih nglampahi | limang wêktu salate santri gorèkan ||

12. Taksih kumprung dèrèng têdhas ngèlminipun | (n)jêngèk Kulawirya | (ng)gih mangke kula manggihi | mring kaum-dika kang gadhah pangrêmêkan ||

13. Rada gêcul kintêne kaum puniku | nulya mring patirtan | adus jinabad wus suci | laju marang pandhapa panggih Jèngraga ||

14. Dhèhèm sêgu Jayèngraga mèsêm muwus | paman nora jamak | angêtok[52] kongsi sawêngi | Kulawirya ngling ih wong dèn-gawe wadal ||

15. Lah sirèku dene atêlês rambutmu | rowangira sapa | kuwêlan dhèk mau bêngi | Jayèngraga gumujêng mung gêbrojolan ||

--- 8 : 250 ---

16. Mila adus jinabad prujil manipun[53] | kang paman ris mojar | payo Subuh maring masjid | lah Nuripin gugahên kaum Duljaya ||

17. Sru gumuyu Jèngraga dene kadyèku | kaum ran Duljaya | slewang-slèwèng jênêngnèki | Kulawirya ngling arakna kaum Buda ||

18. Payo uwus sêmbahyang Subuh mring tajug | nulya samya salat | Duljaya ginugah tangi | wusnya sami wulu Ki Nuripin adan ||

19. Kaumipun tan nyarakkên lajêng maju | ngimami kang salat | Duljaya ngangkat usali | usaline tan bênêr unining lapal ||

20. Ingkang makmum pasekat usalinipun | tan makmum niyatnya | usali parlam[54] Subêki | rakangatin ada-an imaman lilah ||

21. hi tangala Allahu akbar wusipun | Ki kaum Duljaya | kayoman kèthèr kang ati | nulya mudhar ambatalkên ronning-kamal ||

489. Sinom

2. Akire wusing Patekah | wêwacan surat Watini | rêkangat kir kinunutan[57] | wus sujud ro tahyat akir | gya salam bakda nuli | pupuji gya dhikiripun | nulya amaca donga | pêragat dènnira bêkti | gya sêlawat nulya samya sêsalaman ||

3. Sawusira bakda salat | Ki Kulawirya ningali | mring kaum ran Ki Duljaya | bisik-bisik mring Jèngragi | lah iku ingkang warni | kaum kang ginunggung jadhug | dhapure lir bêdhigal | tan mèmpêr dhapuring santri | balênthote kokothot matèni dalan ||

4. Kacatur ngèlmune têdhas | sêmbahyange sabên Mahrib | Mahrib iku tarkadhangan | duwe pengrêmêkan[58] ngèlmi | Subuh Luhur

--- 8 : 251 ---

Ngasar-i | [...] |[59] Jêngraga mèsêm nabda | kados tan pantês pinikir | Kulawirya ris wuwuse mring Duljaya ||

5. Anu rika ingkang aran | Dulprawira-wijayèki | kang liningan nor turira | botên mawi prawirèki | Duljaya mawon ugi | Ki Kulawirya gumuyu | Jayèngraga alatah | myat mring kang dèn-têtakèni | kang ginuyu biyas pucêt ulatira ||

6. Ngling malih sirèku paran | kang dadya kaum mring ngriki | tan doyan ngaji sêmbahyang | apa nora (n)durakani | Duljaya matur ajrih | inggih ing sayêktosipun | kula kaum papêksan | saking karsanipun nyai | tan sagêd ngaos namung apal-apalan ||

7. Donga pan amung Rajukna | lan donga nambêlèh pitik | liyane puniku datan | wontên kang kula-sagêdi | mèncêp Kulawiryèki | sira iku dadi kaum | mung kaum bêbêlèhan | wis sira tan bisa ngaji | jênêng kaum wani-wani tan sêmbahyang ||

8. Dadi ngong srêngên mring sira | duraka jangjining akir | lagi jênêngmu Duljaya | gèsèh dudu jênêng santri | ingkang mawa punapi | sira nora wêktu-wêktu | Duljaya tur bêlaka | yêktosipun jasad-mami | walèh-walèh punapa saking jrih kula ||

9. Lêbura dosa kawula | sapalih saprêtêloning | inggih kawula punika | asring-asring kèn nilêmi | kajiyat (n)dara nyai | randha Sêmbada kêlangkung | drêmbane mring wong lanang | tan towang ing siyang ratri | dados kula tan kobêr-kobêr jinabad ||

10. Ngawirya ro sru guyunya | e lah layak yèn kadyèki | pangulu pakaning randha | kadèkna wêdi ing masjid | umatur kang sinung ling | inggih saking wrat-wratipun | tiyang angungsi têdha | mikantukkên anak rabi | Jayèngraga angglêgês myat ingkang paman ||

11. Sarwi bibisik wuwusnya | dene ana kang ngrakiti | ki kaum kalawan paman | tinandhing (m)buh kang pinilih | kêtanggor gèn dukani | dhumpyuk kasut padha kasut | nora dadi abahan | kang paman anamur liring | angling malih Kulawirya mring Duljaya ||

12. Manira tanya mring rika | de kanggo dhewe sirèki | êndi bandhamu kayapa | Duljaya anjumbul wigih | o nuwun tan prayoga |[60] sangêt awon warninipun | pinêksa pinaripêksa |[61] Duljaya jrih sêmu isin | gya liningkap katon nglênggirik ngalèmprak ||

--- 8 : 252 ---

13. Samya kagyat kalihira | Jèngraga Kulawiryèki | gumuyu alatah-latah | we-o-we anggigilani | nyata ala sayêkti | kan gigire kêbak wulu | lir tikus wirog kawak | layak kangge mring si njai[62] | iba yèn mêtotong gêdhene sapira ||

14. Nulya enggal sinasaban | ginuyu pating cêkikik | ya wis nulya Duljaya |[63] manawa nuli pinanggih | mring gayêranmu nyai | kang liningan sigra mundur | Ki Kulawirya nabda | mring putra Ki Jayèng ragi[64] | iki ana rêmbug pakewuh ing manah ||

15. Karêpane nyai randha | anggondhèli laku iki | rêrêm nèng kene tri dina | kapriye rêmbugirèki | mangsa bodhowa nanging | thithik lagyana karsèngsun | golèk tulak mêlarat | mupung olèh babah mami | rada wênang (n)jarag karam anèng paran ||

16. Jèngraga gumuyu nabda | paman pamine puniki | ing lampah kawula tilar | paman kantuna nèng ngriki | Kulawirya nauri | tan (n)tuk dene jaluk rêmbug | yèn aja-a kèlingan | tut wuri marang Jèngrêsmi | gêlêm bae manira yèn sira tinggal ||

17. Têtekadan rêbut paran | bot-boting langip nèng margi | tambah kêmlarataningwang | Jayèngraga angling aris | kêlamèn anèng ngriki | sêtun sadintên sadalu | ingangkah rampungira | barang karsa kang dumugi | yèn matura mring kangmas mangsa kenginga ||

18. Kulawirya ris wuwusnya | mêsthi bae lamun runtik | singa pisan iki ngalang | sawêngi êngkas nulya wis | aywa mbèncèngi pikir | padha nganggo gêcul kumpul | nèk mêngkonone uga | sêdhêng mari kêsêlnèki | Jayèngraga angalêgês[65] wuwusira ||

19. Inggih botên ta lah paman | (n)dadak ngangge dèn-praboti | tiyang dhasar sampun niyat | asipêng malih sawêngi | suwawi ngong-labuhi | supaya paman pikantuk | kadugèn ing sakarsa | mugi sagêda nglampahi | kang badhe anjuru-dêmungi ni randha ||

490. Jurudêmung

--- 8 : 253 ---

kêling pênganggenya | ngore rambut acucundhuk ||

2. Suri têtanggalaning mas | tinêngahan sêkar mênur | widatal ginêbêg alus | pupur kuning gugunungan | Ni Kacêr ngladèni ibut | kinèn atata dhaharan | sasaosan sèmèk esuk ||

3. Andhèr ing bale watangan | ni randha dènnira lungguh | anèng pandhapa amubru | ngling mring Biyang Kacêr tanya | priye Cêr duk mau dalu | tuturên ingkang bêlaka | lèhmu peyor lan sang bagus ||

4. Bêgja têmên kêmayangan | kinarsan marang wong bagus | matur dene daya lamun | kinokohan ing asmara | namung kinèn ngêngkuk-êngkuk | agênge tan lumrah-lumrah | apanjang dêdêlêgipun ||

5. Tan kongsi ambubak kawah | sêlak bulaèran nêmbur | mring rai kula sadarum | Ni Kacêr dènnya crêmêdan | bisa amuwuhi umuk | ni randha kalêsêdan |[66] kapi-antan kêrêp idu ||

6. Lah priye Cêr budinira | tyas ngong sangêt kêpenginku | miyarsa tuturirèku | kaya pa raose baya | kang tan lumrah-lumrah iku | kirane apa bisa-a | ngong pikir ing mêngko dalu ||

7. Umatur inggih mênawa | wontên karsane tinêmbung | lah ya wus arahên iku | amrih kêrsane maring wang | sira mêngko ngong wêlungsung | sok uga Cêr kalakona | wus aturana dèn-gupuh ||

8. Iya kenthol sakaliyan | aturana sami kondur | Ni Kacêr gya lampahipun | praptèng tajug aturira | kawula kenthol ingutus | paduka sami ngaturan | marang ing wisma sang bagus ||

9. Apan sampun sinaosan | dhadharan sêsèmèk esuk | ingantos-antosan dangu | anulya kang ingaturan | samya mudhun saking tajug | praptèng pandhapa alênggah | Ki Jayèngraga andulu ||

10. Mring randha inyor tumingal | tanpa ngrasa wong kêpaung | wus dhaplok ngêpluk kumayu | mung jaga pakan kaluwak | arahe kaya kumêncur | têka mangkono osik tyas | ni randha aris umatur ||

11. Mring kakalih tamunira | suwawi kenthol sang bagus | adhahara mumpung esuk | ngawirya kalih ris mojar | (ng)gih nyai sangêt trimèngsun | Ki Kulawirya liringan | jêjawatan kalihipun ||

--- 8 : 254 ---

12. Uningèng sêmu Jèngraga | mèsêm ririh wuwusipun | jawane bot wong kêbutuh | turangga cinancang pucang | blarak kang cêdhak tinubruk | katon sukêt kalamênta | kayata paman puniku ||

13. Lir ngêlih sangêt katliyah | amamah papah tinêmpuh | kang paman kêkêl gumuyu | ni randha saya aberag | pangrasane dhawakipun | kang rinasanan ing suka | tuwa-tuwa maksih ayu ||

14. Ngêsorkên prawan wulanjar | maksih ayu nimbok iku | mangkono pangrasanipun | sarwi mundur saking ngarsa | malêbèng wisma gêng pungkur | lorod ulate kinarya | Jèngraga tansah gumuyu ||

15. Yata kang tamu ro samya | sarêng dènnira tuturuh | dan lêkas bukti pikantuk | anutug antaranira | luwaran cinarik sampun | pinaringkên santrinira | Nuripin tinuwuk-tuwuk ||

16. Katutugan panganira | sawêngi ngising ping wolu | mêngkana ni randha wau | saos sinjang nèng panampan | sami sapêngadêgipun | gya Biyang Kacêr ingundang | iki aturna kentholmu ||

17. Dene kang sapêtadhahan | aturana bae masuk | gus kenthol Kulawiryèku | kang liningan sigra mêdal | ambêkta pênampanipun | praptèng ngarsa lon turira | punika tur-aturipun ||

18. Nyai nyaosi pasatan | katura dhatêng sang bagus | Jayèngraga lingira rum | lah iya Ni Kacêr tutura |[67] mring nini randha trimèngsun | yèn ana karsa manira | têmtu manira anjaluk ||

19. Ni Kacêr malih turira | gus kenthol Kulawiryèku | paduka ngaturan masuk | marang pun nyai sakêdhap | Jèngraga angatag gupuh | awawi[68] ta enggal paman | pinanggil marang dyah ayu ||

20. Kusuma sêsakaningrat | kang pindha bunglon ginatung | anggundamakên wong turu | kang karya ewaning manah | èsême ngêdohkên kayuh | lan sampun kêdangon paman | kang wirangrong ngayun-ayun ||

--- 8 : 255 ---

491. Wirangrong

1. Gumuyu Kulawiryèki | sadangune dèn-pêpoyok | anulya mring wisma (ng)guyu-(ng)guyu | sapraptaning panti | panggih lawan ni randha | sampun ingaturan lênggah ||

2. Ni randha turira ris |[69] sumangga punika kenthol | salinna busana ingkang patut | pundi dèn-kêrsani | Ki Kulawirya sigra | acucul salin busana ||

3. Nyamping kêmbang jarak mori | dhêstar modang sabuk gêdhog | sarwi binorèhan pinapatut | mêthènthèng andhandhing | Ki Kulawirya mojar | yèn sêmbada bibi randha ||

4. Santri kula pun Nuripin | (ng)gih wenèhana panganggo | ing salila (n)dika anggêr wutuh | dhengah bathik lurik | mêsakakên mêningan | tut-wuri tan kêna têbah ||

5. Ni randha suka turnya ris | inggih sampun walangatos | thole santri paduka gih-gihipun |[70] kula kang nyukupi | lah Kacêr timbalana | Nuripin malêbèng wisma ||

6. Kang ingundang nulya prapti | nèng jogan linggih andheprok | ni randha lingira sarwi mundhut | sapêngadêg jarit | èh Nuripin salinna |[71] bêbêd sabuk ikêtira ||

8. Berang panguthik kang apik | nèng margi yèn wontên bondhot | bondhot binabadan tiyang anut | pungkuring priyayi | ayahan ewuh-aya | kêdah agêgaman berang ||

9. Kulawirya gumuywangling | èh sampun lir omah kobong | (n)dadak mraman-mraman ngaji pupung | tumungkul Nuripin | sarwi akacêmutan | ni randha gumuyu nabda ||

10. Iya ywa susah Nuripin | ngong duwe bur-buran bêndho | duwèke mas dêmang kang wis nganggur | panguthike bêcik | lah ênya kiye apa | landhêp rangkane prayoga ||

--- 8 : 256 ---

11. Gupuh nampani Nuripin | bungah maloto malongok | lah dalah utama dene bagus | olah agêm pyayi | ngiras gawe bêlehan |[73] Ki Kulawirya alatah ||

12. Sarwi mojar èh Nuripin | kabêgjan sinung panganggo | lah iku wasisan panguthikmu | sêngkêlitên bêcik | wis ta sira mêtuwa | Nuripin matur sandika ||

13. Ni randha gupuh dènnya ngling | ah Biyang Kacêr sun-kongkon | sira tutukuwa bumbu-bumbu | lan midheya daging | myang panganan wowohan | dahdharan[74] olah-olahan ||

14. Iya Cêr sadina iki | ngundanga wong lanang wadon | kon-nênambut karya dèn-arampung | lan (n)jupuka dhuwit | layak ta sanga-têngah | ya wus kiranên cukupnya ||

15. Mangsa bodhowa sirèki | manira uwus pitados | Biyang Kacêr sigra gupuh-gupuh | amêmatah kardi | ni randha ringas turira |[75] marang kenthol Kulawirya ||

16. Putrandika gus Jèngragi | inggih punapa kang dados | mênggah kalangênan rêmênipun | sabêne punapa |[76] Ki Kulawirya mojar | yèn kemase Jayèngraga ||

17. Ingkang dipun karêmêni | mung gêndhing-gêndhing kemawon | asangêt ugungan dhasar kogung | bêrkate priyayi | wong sarwa kasêmbadan | tuwin wruha yèn ambêksa ||

18. Abagus sarwa winasis | parèstri pating tareplok | ngunggahi kedanan ambarubul | sêlur lunga prapti | samya laju mawongan | sandhang pangan mèt priyangga ||

19. Mila kenthol Jayèngragi | bature lanang mung loro | wadonne kumreyab ayu-ayu | randha wlanjar kêncing | lagèk tindhik kêdanan | kang wus brai nunjang-nunjang ||

20. Dalah somah kèh kêkinthil | samya (m)bêrung tinggal bojo | (ng)gih ta yèn sampun putrèng guru |[77] kèh wani mrakawis | dêlalahe tan ana | pan malih lila sinêlang ||

21. Langkung sagêde pun bibi | nyaosi kang kapanujon | pêngarêp ronggèngan mangke dalu | ni randha matur ris | inggih mangsa boronga | mijilkên sabda mring putra ||

--- 8 : 257 ---

492. Mijil

1. Kula matur pêsaja sayekkti[78] | sangêt wirong-ingong | kawuyungan sangêt mring kimase | Jayèngraga priyayi (n)jêlanthir | inggih lir punapi | kenthol raosipun ||

2. Kulawirya sêmu wlas ningali | mring randha kang wirong | ngling (ng)gih bibi kula rah-arahe | bokmanawa kalakon dospundi | punapi punagi | bibi mring ragèngsun ||

3. Ni randha matur punagi-mami | sumangga kemawon | punapa kang dipun-kêrsakake | tan rumaos gêgadhahan-mami | Ki Kulawiryèki | mathêt sukèng kalbu ||

4. Wus katêmu nême marganing sih | gugon (ng)gêgêm gacon | Ki Kulawirya alon wuwuse | bibi kularsa mêdal manggihi | kemase Jènggragi[79] | ni randha umatur ||

5. Mangke kewala mêdal ing jawi | wawi guling kenthol | sangêt wulangun ngong mring dhèwèke | mugi wlasa mring wong kawlasasih | dhuh kenthol sêwawi | datan kêdah dalu ||

6. Jajal sajêntolan nuli mijil | sakêdhap kemawon | Ki Kulawirya alon dêlinge | taksih kènjingên gèsèh ing wanci | mangke siyang bibi | guling yèn wus bêdhug ||

7. Ni randha ngling mangke bêdhug malih | samya akakêlon | sapunika kewala dèn-age | sêlak pengin miyat baguse kadi |[80] Jênaka[81] asigit | dhuh dene abagus ||

8. Dèn (n)dhih-êndhih Ki Kulawiryèki | manahe rumaos | binêcikan sinaludhah dene | dadya kêrsa sarat anuruti | sumarah mring nyai | tan lêngganèng kayun ||

9. Pan cinandhak cêg landhunganèki | jênak mring paturon | Ki Kulawirya amèkèh-mèkèh | angling dhuh kang alon mawon bibi | yèn têmah tan osik | kasêron pandudut ||

10. Cinulakên gya lambung tinarik | minggah ing paturon | nulya tinangkêbakên gêbêre | sarêng lukar sinjangira kalih | bêlindhis mêndhilis | karo ting baringkung ||

--- 8 : 258 ---

11. Nibèng kasur samya ting gulinting | sigra lajêng gathok | nyai randha solahe kêkèjèk | ngulêr-kilan (n)dêngkèng anglawani | ngulèt amalilit | amumulêt pupu ||

12. Datan wiwal pêngrangkulirèki | mêtêl-mêtêl boyok | ngêsês-ngêsês ngelêd-lêd idune | kiyêr kincêr mulirik mundêlik | sirah golag-galig | ngawêt ngathuh-athuh ||

13. Matur lah andika-sunggar mami | kenthol kang mêthongkrong | kang kadya mring Biyang Kacêr kae | gya sinunggar nyangkuk nimba upih | tan ana ngèwêgi | sinru ing panggêlur ||

14. Lir kekeyan ujur ngolah-ngalih | ni randha mêcoco | pangkêrêdan mungkrêd gigithoke | kêmpung slekak pinantog ing titih | pêngrasa ngindhaki | gêng panjang lir jujul ||

15. Ngêsah-êsah lir panggrêsahing sih | saking toging raos | dhuh bêndara kenthol ywa ge-age | Ki Kulawirya sêngkut mèh gati | ni randha wruh wadi | anyêngkah kêkêmpung ||

16. Dhuh-dhuh mangke-mangke sampun mijil | thol mangke kemawon | lêhêng kula kang rumiyinake | sampun jêngandika rumiyini | wawi sarêng mijil | lakên raosipun ||

17. Dangu dènnira apulang untir | agrasakkên raos | yata Nuripin praptèng jawine | Jayèngraga kagyat aningali | ngling bilah Nuripin | dene mubra-mubru ||

18. Panganggomu apa dèn-wènèhi | paran nyêlang nganggo | sapangadêgira iku kabèh | matur inggih (ng)gènnipun nyukani | ni randha prak-ati | tuwa-tuwa sêmu ||

19. Paman-dika lir jaka (n)jêlanthir | mêmèrètan mompyor | mulih anèm birai mathènthèng | Jayèngraga gumujêng galigik | aturana aglis | manirarsa têmu ||

20. Kang liningan mentar praptèng panti | sajawining kobong | ingulatan tan ana kenthole | jroning gêbêr banène kapyarsi | pyak-pyok dèn-aranni | ewuh amêmasuh ||

21. Nulya mêdal matur ing Jèngragi | pamanta tan katon | mung jroning gêbêr wontên banène | pyar-pyak crak-crok kadya masuh jarit | latah Jayèngragi | mamasuh raimu ||

--- 8 : 259 ---

22. Iya masuh nanging masuh bajing | bajing gêndhu mukok | matur oh kêtawis sru banène | cak-cok kadya ngêcêk-êcêk[82] jarit | yèn (n)guyanga[83] bajing | sintên kanthinipun ||

493. Kinanthi

1. Jèngraga saya gumuyu | nora kaya-a Nuripin | atimu landhêp dhudhulang | undangên bae dèn-aglis | Ki Nuripin sigra-sigra | malbèng wisma sru dènnya ngling ||

2. Kênthowol Kulawiryèku | de tan ana anèng ngêndi | kang lagya apulang tingkah | kêsusu kalihe sami | ni randha anggêlak rasa | akèn nêrod mrih glis gati ||

3. Ni randha kumêsar bingung | ngêsês anggonne markinding | wawi dèn-sangêt dèn-rikat | Kulawirya angantêpi | kêdangon panêrêgira | inguwuh wuh mring Nuripin ||

4. Sinauran asru hus-hus | setan thethekan Nuripin | wor pangrêngihe ni randha | Ki Ripin kagyat wus dêling | anèng jroning pagêbêran | dinukan panguwuhnèki ||

5. Nuripin sigra lumayu | mring jawi panggih Jèngragi | umatur sasolahira | latah-latah Jayèngragi | yata kang nèng pagêbêran | ni randha ngling lah dènaglis ||

6. Ki Kulawirya wus kêju | kêdangon tan awèh mijil | tan kongsi rêntahing rasa | guthul puthêr mungkrêd cilik | ni randha nuju brol mêdal | jingkat-jingkat ngolang-ngaling ||

7. Narêthêk anggêgêt untu | dhogol kasingsal anjêbling | satêngah mêtu thêr-thêran | tinilar kumrèwèl mijil | anjêlih ririh ni randha | biyang priye kenthol iki ||

8. Lagi mangkene ngalelur | gêla têmên ati-mami | anggêrêng Ki Kulawirya | guthul mopok anèng jawi | jinêjêlakên tan kêna | tutug wêtuning rasèki ||

9. Gumlebag tiba ing kasur | tan (ng)gulawat angganèki | lungkrah angunjal ambêkan | ni randha malerok (ng)liling | mèsêm-mèsêm Kulawirya | pan sarwi dènciciwêli ||

--- 8 : 260 ---

10. Gumuyu sarwi amuwus | mangke ta ngong tutur nyai | yèn (n)dika lamun wêruha | mring bêncolènge Nuripin | bangêt gêdhene adawa | yèn matotong kadya poting ||

11. Lan ngong dede amputipun | wontên patang mèntên niki | tinandhing lawan Duljaya | gêng brag-abrage Nuripin | amêsthi yèn (n)dika sukak | thothoke sabathok krambil ||

12. Ni randha suka gumuyu | punapa inggih sayêkti | Kulawirya (ng)ling (ng)gih nyata | ni randha umatur malih | sumangga nèh tinimbalan | Ki Kulawirya naguhi ||

13. Wusnya dangdan nulya mêtu | saking pagêbêranêki[84] | ingungak-ungak pandhapa | santri Nuripin kaèksi | ingawe mring Kulawirya | Nuripin sigra mangarsi ||

14. Panggih lan Kulawiryèku | linggih nèng salu (ng)ling aris | Nuripin sira wus bungah | sandhangamu sarwa bêcik | kang liningan suka ing tyas | ya sokur sira sinung sih ||

15. Jupukên kae kêrisku | jroning gêbêr mring si nyai | Ki Nuripin sigra mara | malbèng jroning kobong angling | ngong kinèn mundhut wangkingan | ni randha mèsêm ling aris ||

16. Ênya tampanana gupuh | dèn-marene ananggapi | nulya Nuripin mêrangkang | cinandhak tanganirèki | ginujêg dènajak nendra | Nuripin ilang tyasnèki ||

17. Muwus ta ah niki prèpun[85] | nyai kula tan mangêrti | lah niku ajêng punapa | dene tangan dèncêkêli | ngling nora têka nuruta | sadhela payo aguling ||

18. Lah payo atunggal turu | jare bandhamu ngluwihi | mara jajalna maring wang | kaya pa rasane Ripin | yèn uwis sapatilêman | mêngko ngong wènèhi malih ||

19. Ki Nuripin bêkah-bêkuh | ah botên ah botên nyai | (n)dika culkên tangan-kula | botên tate nika-niki | ngong tiyang santri bêlaka | tani bêntil konthal-kanthil ||

20. Pinêksa-pêksa tan purun | Nuripin ajêlah-jêlih | adhuh biyung nyai tobat | alah-alah priye iki | ya Allah astag-pirolah | têka (m)buh-êmbuh si nyai ||

--- 8 : 261 ---

494. Gambuh

1. Ah mangke nyai sampun | botên ilok mêksa wong tan purun | nyai randha ngling èh Nuripin sirèki | tan purun nurut karêpku | tak dêlênge bae gupoh ||

2. Ta êndi brag-abragmu | yèn tan awèh bilai sirèku | Nuripin ngling o ah arusuh si nyai | pan rinangkus bêbêdipun | Nuripin amèngkak-mèngkok ||

3. Biniyak jaritipun | garêjêgan pinêksa dinulu | pathênthêngan ni randha mêksa angungkih | wus liningkap bêbêdipun | têtali kathok binêthot ||

4. Suwèk kokoloripun | tali sinêndhal pêdhot cumêthut | binanjurkên sinuwèk brèk o lah blai | nyai botên dosa tèngsun | sarwi nangis anggêlolo ||

5. Nyai randha amuwus | tan dènkapak-kapakkên sirèku | ngong dêlênge bae ngarah apa èh Pin | nulya katon kang dinulu | acilik mungkrêt lir gêndhon ||

6. Tanana awakipun | ukur gêthêg kabuntêl ing jêmbut | kadya jamur wuku thukul mung siji thil | gêdhene sajênang grêndhul | èmpêre lir wudêl bodong ||

7. Nyai randha gumuyu | kêkêl kêpingkêl-pingkêl gagêtun | sarwi muwus hêm priye kiye Nuripin | sêpele têmên duwèkmu | cêndhak cuplêk kaya cèbong ||

8. Awake tan kadulu | pa wus dhasar nora nganggo gêmbung | kaya gêlêm ora-ora ukur kathik | gatra bae ala nganggur | ngur aja nganggo mangkonok ||

9. Mawa konthol mêlulu | anjêngkêrut lir ampês bak wulu | wis nora kêna pisan-pisan pinikir | ya ta-lah Ripin bandhamu | lir papon tumumpang gembol ||

10. Nuripin angruruntuh | o bok sampun nyai sampun |[86] Ni Sêmbada nêntak sarwi anasabi | sapa kang doyan bandhamu | dèn-rewangi gêmbar-gêmbor ||

11. Wis aywa dadi tyasmu | ngong lironi sêbite kathokmu | lah nya

--- 8 : 262 ---

iki sruwal buran sêngklat abrit | Nuripun[87] ature nuwun | gya mêdal saking kêkobong ||

12. Kulawirya angguguk | sadangune myarsa sru gumuyu | myat Nuripin (m)bêkta sruwal sangklat abrit | ingawe prapta ing ngayun | Kulawirya atêtakon ||

13. Priye Ripin dhèk mau | dene olèh opah sruwal bagus | inggih opahipun kula kèn-nilêmi | dèn-alêm sadangunipun | arêna mring darbèkingong ||

14. Kulawirya gumuyu | (ng)ling nudingi lo goroh si Cêmpud | pêngrasamu ngong kok-arani tan uning | grêjêgan lir wong dèn-pênthung | thok-ethok ngaku angamplok ||

15. Mendah doyan bandhamu | mung saiprêt mangkêrêt tan patut | jaba kontholira yèn bisa umanjing | kur lèh melik bae umuk | Nuripin ngacêmut cêlom ||

16. Wis ta (ng)gonên sruwalmu | panji-panji sing cèkèh tandangmu | payo mêtu mring jaba panggung Jèngragi | gya inganggo nulya mêtu | Jèngraga kagyat duk anon ||

17. Dhèhèm sarwi gumuyu | bilah ana garwa-dalêm mêtu | padmi lan pipingitan kajambar mijil | Kulawirya mèsêm muwus | hêm dandanan ya wong mono ||

18. Sok lèha bae lothung | ana kang ginawe têkên lunyu | tinimbang lan nora nana kang mêlasi | Jayèngraga ngling gumuyu | (ng)gih lêrês mumpung pêpayon ||

19. Ki Kulawirya muwus | payo nakmas padha ala nganggur | gêgamêlan kang enak gêndhinganèki | kang putra sumanggèng kayun | angling mring niyaga gupoh ||

20. Êndi kabèh kancamu | undangên ngalumpuk mupung esuk | kang liningan sigra mentar angundangi | tan dangu pêpak sadarum | Jèngraga nabuh kêromong ||

21. Kang paman kêndhangipun | wus kawongan kabèh ricikipun | Jèngraga gya buka Lara-nangis gêndhing | niyaga sarêng biyantu | padha êmbate nênaboh ||

22. Muni gamêlan arum | wèh asmara mring sakèh kang ngrungu |

--- 8 : 263 ---

sêdhêng pênabuhe srune lirihnèki | sawasis-wasising dhusun | tangkêbe dènnya nênaboh ||

23. Rêbab suling anganyut | panuthuking bonang ngênut-ênut | kêndhang jêjêdan mingkêd iramanèki | saron pêpinjalan runtut | surup lima gong lan kênong ||

24. Yata ni randha wau | cuwa manahe tan kongsi tutug | nuding rencang rarywalit kèn-manggil aglis | mring kaume Duljayèku | badhe kèn andudukwuloh ||

495. Dudukwuluh[88]

1. Kinèn mêtu kêbon aja na kang wêruh | tan adangu nulya prapti | ni randha mèsêm amuwus | lah sokur Dul sira prapti | payo turonana ingong ||

2. Matur dene lagèk sapênika sampun | nauri jabakna kang wis | wong lawan sirèku durung | age Dul payo aguling | e lah yèn mêkatên kados ||

3. Inggih wawi nyai lamun dèrèng tuwuk | kula ladosi sakapti | andika mapan ingriku | sigra sami lukar jarit | Duljaya ngêthèngkrang nyemplo ||

4. Sangsaya sru swarane pating balêkuk | asor banène kang dhingin | warni-warni uninipun | dhasar têtandhêgan maksih | kadya wong bajong-binajong ||

5. Kêtutugan nyai randha karêpipun | Duljaya bisa nuruti | kon-suwe kon-sadhela nut | salin solah tingkah ngênting | bêtah (ng)gayêr binalotong ||

6. Wus mangkana luwaran dènnira undhung | nyai randha mêmpis-mêmpis | sayah pinolah ngêlumpruk | kaume ngling wawi malih | saure êng êh (ng)ko mêngko ||

7. Ki Duljaya ni randha sarêng gumuyu | yata kang sami anggêndhing | arambah sami nêngipun[89] | Jêngraga nabuh mratani | ngrêbab uga (ng)gambang ngromong ||

--- 8 : 264 ---

8. Biyang kacêr sadhela-dhela tinuduh | salêgane kèn-nyindhèni | antuk sagêndhingan wangsul | mring pawon mêmatah kardi | myang ngladèni asêsaos ||

9. Anèng ngayun wedang pêpangananipun | gembol wêr sri suruh rawis | tan kuciwa cawisipun | nuju suwuk dènnya (ng)gêndhing | ngawirya ro ngling guguyon ||

10. Mring niyaga crêmêdan patakonipun | Jèngraga gumuyu angling | ngong tanya sayêktosipun | iya wong samene iki | sapa kang wus dadi lêbon ||

11. Mring ni randha Sêmbada kang tunggal ujur | sapa kang kanggo pribadi | niyaga samya tumungkul | pating galêgês mu[90] liring | èsême sami malengos ||

12. Kang sawiji tan wigih bêlaka matur | yêktose sampun nglampahi | sadaya kanca kang nabuh | tan wontên dèrèng satunggil | nanging sami tambêl-butoh ||

13. Gilir gêntos tiga-tiga siyang dalu | Duljaya sakawanèki | sabên-sabên rintên dalu | Duljaya kinèn ngèrèni | namung punika kang kanggo ||

14. Mila kuwat piyambak ambakna kaum | tan kirangan nyandhang bukti | sagêd nêbas sabin sajung | sarta nglampahakên picis | pangungsènnya wong kabutoh ||

15. Jayèngraga lan kang paman sru gumuyu | sarwi sasmita ngling aris | jawane Duljaya iku | iya ingkang anglurahi | sakèhe kang para dhogol ||

16. Inggih ta lah paman tan majad lan èlmu | randha Sêmbada puniki | tan ngangge nêbut salêmud | prandene sinungan sugih | têka tan boros bêrobos ||

17. Pra niyaga samya matur mring sang bagus | inggih saèstu nglangkungi | tan têlas-têlas sinambut | komuk ing sadèsi-dèsi | nadyan tiyang kitha rawoh ||

--- 8 : 265 ---

18. Mantri-mantri umbul dêmang samya nambut | arta dandosan mring nyai | salong botên sagêd nyaur | anggêr malupuh nuruti | ambabagol naur dhogol ||

19. Inggih tiyang samantên kajawinipun | kathah kiwa têngên têbih | kang samya kinèn malangkruk | lyan kang giliran wus siti[91] | kapat Ki Duljaya benggol ||

20. Tiyang ngriki sadhusun radin sadarum | sami-mêrgi dèn-wèwèhi | dêlah ki pangulu sampun | modin miwah santri-santri | anggêr butoh samya ngrogoh ||

21. Têrkadhang siyang wong dalu[92] tiyang wolu | satutugnya gênti-gênti | kasanga Duljaya kaum | Jèngraga latah miyarsi | kang mumucung gêntos-gêntos ||

496. Pucung

1. Sru gumuyu Jèngraga Kulawiryèku | inggih ta lah paman | pratingkah angluluwihi | randha Sêmbada dadya ni Drêmba moha ||

2. Alon muwus kang paman marang sang bagus | lah payo ngrêbaba | pathêt sanga Gambir-sawit | gya Jèngraga ngrêbab sêndhon pathêt sanga ||

3. Gêtêripun ngêmbat kawat ngêntul-êntul | kosok muput lamba | yèn rangkêp rikat lêstari | cêkuthênge jariji nyikil kêmangga ||

4. Anyêngkênuk ngêlus-lus kawat ngêsipun | gambang kaluturan | mêgat irama ngulêti | gêndèr gumrining sêpange anyêlupak ||

5. Sêndhonipun nutug lih-ulihanipun | Srayuda sabêman | datan têlangke anggêndhing | lajêng buka Gambir-sawit rum araras ||

6. Nganyut-anyut wilête srancak ambyantu | pan padha kêrasa | Ni Kacêr kinèn nyindhèni | rêbut silêp lan rêbab ngês wilêtira ||

7. Sarêng pitung gongan minggah gêndhingipun | kêndhange

--- 8 : 266 ---

kosèkan | kang nabuh samya birai | tan sarênti nabuh imbal pêpinjalan ||

8. Wusnya dangu irama ngandhêlong suwuk | Jèngraga ris nabda | lowung Biyang Kacêr iki | ronggèng tèmbèr-tèmbèr datan nyamènana ||

9. Lan puniku Ni Kacêr prigêl ing têmbung | krêkêle arênyah | kumêsar ambêlèr ati | Kulawirya mèsêm manthuk-manthuk mojar ||

10. Iya tuhu nora paribasan lowung | lugune kêpenak | swarane pintêr nut gêndhing | lan rupane rada prakati ulatnya ||

11. Mèsêm muwus Jèngraga mring pamanipun | inggih lêrês paman | kalih-dene saupami | bok ngupaya ronggèng ingkang têtêmênan ||

12. Malihipun inggih ngupaya-a wuluh | saêros kewala | asêdhêng kinarya suling | ragi cuwa ing raras tan sinulingan ||

13. Asru muwus Ki Kulawirya anuduh | marang wong niyaga | ngundang ronggèng kang prayogi | lawan wuluh tan antara dangu prapta ||

14. Ronggèngipun kêkalih lan wuluh katur | Jèngraga anyandhak | wuluh kinarya sêsuling | ingunyêran dèn-èncokakên nêmira ||

15. Tan adangu suling wus dadya tiniyup | anyamlêng rarasnya | ngling sapa kang bisa nyuling | matur inggih wontên satunggil pun Eka ||

16. Dan agupuh Jayèngraga ngrêbab bêsus | sêndhon pathêt sanga | ngik-ingik angêcêk ngêlik | tutupane cumènthêng nyamlêng araras ||

17. Wuwuh nganyut sinulingan sêndhonipun | mèsêm Jayèngraga | nutug lih-ulihanèki | gya lajêng pathêt Sarayuda sabêman ||

18. Alus muwus Jèngraga mring wong nênabuh | nya kiye ngrêbaba | sapa sabêne ngrêbabi | banjur bae unèkêna Onang-onang ||

19. Kang tinuduh anampani rêbab gupuh | èngèk-èngèk buka | nga-nga ngi-nga nga-nga ngi-ngi | ngèk ngèk ngèk ngèng sênggrèng rang-rong cara desa ||

--- 8 : 267 ---

497. Wirangrong

1. Sêjajar tutuping driji | pangosoke lir gêgorok | santên kinêthèran kêcèr asru | kadya banyak ngak-ngik | sikute anut ngêmbyak | cêktêngèng kelang-kêlingang ||

2. Gambangane nganal nil-nil | pipincangan klang-klèng klang klong | korèke walikan rik-thur rik-thur | sulinge anjêmprit | ricik sarancak rampak | kêndhang angaplak kosèkan ||

3. Ronggèng ro sarêng angêlik | rêbut unggul sruning ulon | ngês wilêtanira adol ayu | pan kumayu sami | Jèngraga Kulawirya | asêsambèn nyêyamikan ||

4. Samya myarsakkên kang ngêlik | nimbang gêndhènge ronggèng ro | Jèngraga lingira man puniku | tan pati pakolih | angêrik raosira | ambalêbêg piniyarsa ||

5. Ngandika mring ronggèng kalih | sindhèn gantiya nêlung gong | samya gêgêntènan wusnya dangu | anggêndhèngi gêndhing | ngandika mring kang paman | sakeca Kacêr sindènnya ||

6. Kang paman nauri aris | têmêne iya mangkono | ambakna blèkènan dudu gambyung | angungkuli pra jungkit |[93] ya mêngko kon-ngupaya | yèn sida jare nayuban ||

7. Talèdhèk ingkang ngluwihi | kang wus komuk ing wong uwong | Jèngraga ngandika sira iku | padha ronggèng ngêndi | kang liningan turira | inggih ing ngriki kewala ||

8. Jayèngraga mèsêm angling | lah payo unèkna Montro | gupuh pra niyaga buka talu | arêmpêg kang gêndhing | tan winuwus kang lagya | anggêndhing kang sinindhènan ||

9. Nuripin mundur sing ngarsi | arsa mring Kauman Kulon | rumasa dinukan tan kadulu | sêdalu tan panggih | lawan bêndaranira | Jèngrêsmi kang anèng langgar ||

10. Nuripin sarwi acincing | ngatokkên sruwal bang marong | mêrgi turut latar ginaguyu | bocah kèh nudingi | lir prajurit grêbêgan | miwah wong kang tuwa-tuwa ||

--- 8 : 268 ---

11. Pating galêgês ngaruhi | dene janma anyar-katon | uruting pomahan tan adangu | Ki Nuripin prapti | langgaring Pakauman | ki pangulu tajugira ||

12. Jèngrêsmi lagya alinggih | anèng surambining suro | kagyat duk tumingal praptanipun | Ki santri Nuripin | ingawe sigra gêpah | asila mêpês nèng langgar ||

13. Jèngrêsmi ngandika aris | bilah dene adang onggok | lèh gawe anyandhang mubra-mubru | iku lèhmu ngêndi | Nuripin aturira | inggih ni randha Sêmbada ||

14. Punika ingkang nyukani | kêlangkung pêradhah ing wong | witning ta pamanta winalungsung | busana sarwadi | rayi dalêm Jèngraga | ngaturan salin busana ||

15. Nanging rayinta tan apti | namung pamanta kemawon | kang salin busana miwah dhuwung | inggih saput pranti[94] | Jèngrêsmi mèsêm nabda | sokur ana kang sih marma ||

16. Ya pira-pira Nuripin | ana kang awèh pênganggo | paran marganira dene sinung | sapangadêg sami | Nuripin aturira | mèsêm-mèsêm kacêmutan ||

17. Jayèngrêsmi angling aris | lo dene angêmu wados | matura bêlaka marmanipun | paman lan Jayèngraga |[95] lah mara caritakna | andhèrên priye nèng kana ||

18. Nuripin umatur aglis | inggih blakanipun yêktos | kalihe nèng rika pan simunun[96] | sugun anglangkungi | mring ni randha Sêmbada | lungse sêpuhe satêngah ||

19. Sêmunipun ragi brangti | mring rayi pamanta kenthol | ni randha wis tuwa prandènipun | kumêncur sumunthi | kêmrawan-kêmêprawan[97] | kang lagya birai sandhang ||

20. Linggèh rongèh kontrang-kantring | wus rompang pipine kêmpong | mèndèse kèwêsan adol ayu | kumayu wus nini | kedanan ingawirya | kalangkung angêmas-êmas ||

--- 8 : 269 ---

498. Maskumambang

1. Jayèngrêsmi mèsêm ngungun angling aris | lah priye banjurna | matur prasaja Nuripin | pamanta Ki Kulawirya ||

2. Anglanggati marang kènyute pun nyai | sêdalu tandhakan | kongsènjing tan kenging mijil | nutug dènnya pepeyoran ||

3. Rayi-dalêm Jayèngraga datan apti | sangêt dènnya ewa | kewala namung nuruti | mring kang paman karsanira ||

4. Supayane gampila ingkang pinurih | kawula punika | dèn-kandhakakên mring nyai | yèn kawula sring gêlêman ||

5. Kenthol Kulawirya ingkang (ng)gêgorohi | mring randha supaya | gadhah karsa maring mami | nulya kula tinimbalan ||

6. Dèn-apusi mring kenthol Kulawiryèki | kèn-mundhut wangkingan | nèng jroning gêbêr winangi | ni randha anèng jro tilam ||

7. Dipun-cêpêng cêg tangan-kula tinarik | marang nyai randha | pinêksa ingajak guling | kawula nangis gêmboran ||

8. Dipun-grêjêg gujêngan[98] ingungkil-ungkil | ical-tyas-kawula | sruwal kula kongsi sêbit | duk pirsa murat kawula ||

9. Sru gumuyu randha sarwi anggablogi | gya kinèn umêdal | sinung sruwal sangklat abrit | kang kula-angge punika ||

10. Sangêt gila kawula mulat pun nyai | drêmba mring wong lanang | tan towang ing siyang ratri | tadhah siyang tiga-tiga ||

11. Jayèngrêsmi mirêng tan pati kêdugi | alon angandika | mring pangulu Jamalodin[99] | lêrês pembatang-manira ||

12. Wontên ngrika-ngriki wus pêkarêmnèki | gêndhingan gêndhengan | Jèngraga Kulawiryèki | gompalane[100] golongannya ||

13. Paman Kulawirya adhi Jayèngraga |[101] ingugung mring rama | sapolahe dèn-ubungi | sajêg tan sinungan rêngat ||

14. Mila sampun kirang maklum mring wong kalih | alim pakênira | umatur Ki Jamalodin[102] | kang botên-botên sinabda ||

--- 8 : 270 ---

15. Langkung bagja[103] amba paduka kèndêli | kawula prêsasat | binarsihan ingaurip | jêjêging pangulu imam ||

16. Kang punika sang bagus mugi paring sih | sampurnaning imam | andadèkkên pêrlunèki | kang makmum-makmum sadaya ||

17. Jayèngrêsmi pangandikanira aris | wruhanira paman | sampurnane tri prêkawis | kang suci tigang prakara ||

18. Ingkang dhingin kudu suci badanèki | kapindho lesannya | ping tri kudu suci ati | lire kang suci badannya ||

19. Sujud rukuk kang tetela ywa gumampil | iktidal kang nyata | sujud loro dèn-kêtawis | ywa susu dèn-tumaninah ||

20. Kaping kalih kang suci lisannirèki | kang sêca ikralnya | maca Patekah kang titis | mad kasar kandêl tipisnya ||

21. Kaping tiga sucine kang bangsa ati | lawan mukaranah | maknane aywa sarênti | kang jurudêmung ing lapal ||

499. Jurudêmung

1. Mung puniku insya Allah | kang paham tumanêm kalbu | dèn-kawangwang siyang dalu | sucine kang tri prakara | yèku pikuling pangulu | tan kêna wèng-wèng salilab | marganing praptaning ngèlmu ||

2. Mulyaning dunya akerat | purna jênênging pangulu | sah pananggunge ing parlu | maring kang makmum sadaya | wus kuwat apêsing makmum | sêbab sêpangating imam | suci badan lesan landhung ||

3. Yèn durung sah tri prakara | abot wong dadi pangulu | katêmpuh ing batal makruh | sukêr walêr sangkêrira | kang makmum mring imamipun | salat galate sadaya | wong akèh marang pangulu ||

--- 8 : 271 ---

4. Ki Jamalodin[104] duk myarsa | mring wirayating sang bagus | kalangkung padhang tyasipun | ki pangulu anggêpira | sumungkêm cipta (ng)guguru | sangêt sukur suka-rêna | angsal ngèlmuning pangulu ||

5. Mêngkana ing wayahira | surya têngahe mèh bêdhug | anolih mring rabinipun | kang wadon wruh sêmunira | kèn-mêdalakên susuguh | apan wus sakenjing mila | dènnya lah-olah abikut ||

6. Di-adining pagunungan | ajêjangan bècèk wêdhus | anuding nak putunipun | kinên mêdalkên sugata | ni pangulu anèng ngayun | wurine nakira prawan | Ni Sangidah wastanipun ||

7. Cangkring kêpanjing sinjangnya | akêkêmbên solok madu | borèh sari pupur rêmbug | acundhuk sêkar cêpaka | gêlunge methok abêsus | amêpêg birainira | sapolah tingkahe kogung ||

8. (m)Bêkta kêndhi cêcêp slaka | praptèng sêrambining tajug | ni pangulu ngatak sunu | Ni Sangidah gya mangarsa | anata susunguhipun[105] | sila anjongok siduwa | rada kêndho kêmbênipun ||

9. Gêmuh payudaranira | gumantung nglela pokipun | wonga-wongane kadulu | angegla mèntèr[106] adênta[107] | pêthot kapidih ing bau | (ng)gandhul kasanggèng sêmêkan | sasolahe mrih kadulu ||

10. Sêmune sangêt abrangta | mring tamu paraning wuyung | masang paguting pandulu | Jayèngrêsmi wruhing cipta | mring solahe kang kêmayu | nanging Jayèngrêsmi tyasira |[108] mung ketang ingkang rinuruh ||

12. Pangulu ngatak mring suta | mara ta Sangidah gupuh | ladènana (n)gyannya[110] wisuh | kobok saosna ing ngarsa | nulya ni rara mangayun | anyandhak nuruhi asta | ngampêt napas kang kêsusu ||

13. Gumrangsang mêdal ing grana | gondhang salit ngêlêt idu | kèring nyangga bokoripun | kanan anyêpêng lantingan | kasêron panyêkêlipun [panyê...]

--- 8 : 272 ---

[...kêlipun] | guluning kêndhi thêl gigal | Jèngrêsmi mèsêm andulu ||

14. Ni rara akacêmutan | èsmu isin tiwasipun | ramèbu gumuyu muwus | ngambila manèh pratala | sijine kae dèn-gupuh | nulya mundur marang wisma | solahe mêsês abêsus ||

15. Ki pangulu aturira | sumangga punika katur | kang cinaran lon amuwus | wawi man lan bibi samya | nadhah sasarêngan kumpul | kewala sami krana lah | kang liningan ture nuwun ||

16. Paduka nadhah priyangga | kajat kawula tur suhud | asaos sêkul sananjung | ki pangulu pan pinêksa | ingajak nadhah akêmbul | anulya nut karsanira | supaya nadhah pikantuk ||

17. Ki pangulu lan rabinya | ngiras ngaladosi tamu | ingkang (n)jangan cècèk wêdhus | nèng takir gadêbog pisang | kluthuk mrih tan amis prêngus | ni rara ngadhêp nèng ngarsa | kang sami nadhah pakantuk ||

18. Nutuk[111] dènnira anadhah | luwaran samya wiwisuh | cinarik sadaya uwus | pinaringkên santrinira | Nuripin rampadanipun | kinên mangan tanpa rewang | amapan gagah asaguh ||

19. Jangan bècèk kinokohan | nèng takir gadêbog munjung | cekoh serop nêsêp duduh | nyêkodhong tangane rêkah | kang kiwa nguculi sabuk | kêrêp pamuluk rosa |[112] kringête nètès akumyus ||

20. Wal-wêl cuwak mangan iwak | athêkul tumungkul wêdhung | (m)balêndhug wadhug malêmbung | atob hak-hèk maksih mangan | pêdhot sus-usus jêmêprut | barêng lan ngêntut gadidak | alok hêm èh maksih muluk ||

21. Pangulu gumuyu mulat | ngling punapa kang jumêthut | nauri tangsul sus-usus | pêdhot lawan kêbrojolan | mêdal kèdêdêl[113] ing sêkul | (n)dika lèrèni sakêdhap | ngling (ng)gih mangke niki tanggung ||

22. Namung kantun nêm pulukan | kang tumingal sru gumuyu | ni rara guyune namun | mancêr liring mring tamunya | cadhang paguting pandulu | ciptaning tyas kinanthiya | sihira ing siyang dalu ||

--- 8 : 273 ---

500. Kinanthi

1. Luwaran kang nadhah tuwuk | rampadan ingundur aglis | Nuripin amayag-mayag | kêmlêkarên tan bisa sik | Ki Jabalodin alatah | (n)dika cewok dhi Nuripin ||

2. Nauri (ng)glêrêg amuwus | (ng)gih kang ngulu magke kêdhik | sih cêgèh ambêgan-kula | tan sagêd kumrengkang tangi | anulya ingayag-ayag | dèn-agak-agak gyan dhiri ||

3. (n)Jongok mêdal tanganipun | kêmpusan ambênganèki[114] | anjongok mukok amutah | wingking kêpesing (n)dêlindhing | ting salêmprot wingking ngarsa | bali kabèh dènnya bukti ||

4. Kang myat sru kêkêl gumuyu | Jayèngrêsmi mèsèm angling | lah wis dèn-aglis adusa | kana ing sumur kang brêsih | gya kumrèngkang mekah-mekah | mring nglêbuh nutugkên ngising ||

5. Ki pangulu wlas gêgêtun | mojar mring rabinirèki | jupuka jarit dèn-inggal | karêbèn ginawe salin | rabine glis maring wisma | jarit sinungkên Nuripin ||

6. Bêbêde nulya winasuh | yata kang lênggah nèng mêsjid | ki pangulu aturira | mring sang bagus Jayèngrêsmi | kawula nuwun barêkah | wulang paduka bab ngèlmi ||

7. Winastan riba puniku | kawula dèrèng andêling | Jayèngrêsmi lon lingira | eling manira ing Pêkih | kadi wong urup-urupan | bêras tinuku ing pari ||

8. Sapêpadhane puniku | lan kasap[115] kang mutawatir | myang nêbas pari adêgan | atuku ngijo ing sabin | nganakakên arta petang | amrih undhake kang picis ||

9. Lir wong gadhe lan bêratu | sami margining sêtori | nêbas bêlanjaning Amat | kang durung ka-ana misil | rinampungan ing bicara | mêstèkkên kang durung yêkti ||

10. Myang totohan ngadu-adu | jago gêmak lan kêmiri | sapadhaning bêbotohan | puniku riba kang misil | malah-malah dadya karam | kasil tan sukci binukti ||

11. Pêngulu gêtun angungun | myarsa linge Jayèngrêsmi | rumaos kèh

--- 8 : 274 ---

lêpatira | umatur kadi punêndi | kang prayoga linampahan | kang botên riba binukti ||

12. Jayèngrêsmi lon amuwus | kasab misile kang sukci | mung tuku kang nuju mangsa | punapa limrahing rêgi | tinandho inganti mangsa | benjing samangsaning wiji ||

13. Bab rêgi wus anèng ngriku | amawa rêgi pribadi | dadya tan akarya rêga | asarèh suci ing ngèlmi | niku kewala rinosan | kasab utama kang watir ||

14. Ki pangulu suka sukur | winulang tekad prayogi | umatur malih bab karam | mugi sang bagus sung jarwi | Jayèngrêsmi wuwusira | kêjawi kang wus kêtawis ||

15. Ingkang tan pati kadulu | kayata kêbo sawiji | karane ulam kang kalal | ulame kêbo sawiji | apan nênêm ingkang karam | utak balung lawan gêtih ||

16. Ringsilan têlpong lan wulu | kang kalal pan amung daging | liyaning daging pan karam | thithik kêdah ngati-ati | balung-nom babagan karam | lan iso-nom mutawatir ||

17. Sabab têlpong asalipun | kang wiwit tan purun bukti | lan malih kêrupuk rambak | kadhang têksih wulunèki | puniku kang mawi karam | lir wong puwasa saari ||

18. Kèh batal tan ngrasa iku | saking sathithiking bukti | cukil untu (ng)gugut tuma | myang lingsa batal sayêkti | tan beda kadya mêngkana | karam kang amutawatir ||

19. Puniku wajib pangulu | ngawruhi sarak kang rêsik | wajibing Rasul têtiga | kang sidik amanat tablig | sidik bênêr ing pangucap | amanat kang pracayèki ||

20. Tablèg kang ngandêl sawêgung | mokale tigang prêkawis | kang gidib kiyamat kitman | gidib goroh têgêsnèki | cêgah pakoning sarengat | puniku wajib nêtêpi ||

21. Kiyanat pala-cidrèku | kitman angumpêt lirnèki | niku paman kinawruhan | pangulu kinarya wakil | Rasul imaming agama | kang giris ajrih ing jangji ||

--- 8 : 275 ---

501. Girisa

1. Ki pangulu langkung suka | winulang mring tamunira | asru ngrêrêpa nor-raga | Jayèngrêsmi angandika | parluning wulu lan salat | puniku dipun-karêksa | tan kêna yèn dèn-gêgampang | kang dadya praboting imam ||

2. Pêrluning wulu nêm kèhnya | ingkang dhihine aniyat | kapindho masuh rainya | ping tiga amasuh tangan | ping pat kuping kalihira | ping lima masuh sukunya | kang kaping nêm têrtibira | sunate puniku lima ||

3. Kang dhihin masuh bun-bunan | lan ngisêp toya sing grana | ping tri masuh githokira | ping pat kêmu kurah waja | ping lima ngumbah uratnya | lire kang tartib punika | angluwihi watêsira | ing sikut myang dhêdhêngkulnya ||

4. Batale wulu lilima | kang dhingin anggêpok urat | lan kêtiban najisira | ping tri mêtokkên sukêrnya | lan nggêpok dede mukrimnya | ping lima wuru kang lêpya | niku man pangulu Jabal | kang kaliling dalu siyang ||

5. Pêrluning salat wolulas | kang dhihin puniku niyat | kaping kalih takbirira | ping tri amaca Patekah | kaping sêkawan rukuknya | iktidal lan tumaninah | ping nêm sujud antaranya | kang sujud ro tumaninah ||

6. Lungguh sarta tumaninah | lawan tahyat akirira | kalawan tumaninahnya | kaping sanga salam bakda | kalawan ing tartibira | jangkêp pêrluning asalat | sabatale kinawruhan | sawêlas kang dhihin wuda ||

7. Lan mêndêm gumuyu dhèhèm | amumukul lan tumindak | wacana lawan karuna | jangkêp bataling asalat | niku paman dèn-kawangwang | lamun datan binêningna | dadya pêngulu karasan[116] | sêtata kêlawan kewan ||

--- 8 : 276 ---

kadya wong nêgara | parabote wong aseba | minangka wêdhung kampuhnya ||

9. Yèn tan rumat basahannya | tan tumêkèng panangkilan | nèng pangayunaning nata | pêngulu lêga tyasira | kêduwung kang wus kêlakwan | kathah kang tan kalêrêsan | kaworan budi maksiyat | dhêlêg-dhêlêg lon turira ||

10. Kadipundi purnanira | labêt anandhang maksiyat | nglampahi panggawe dosa | Jayèngrêsmi lon ngandika | punapa jare rinasa | ki pêngulu aturira | kawula pajar bêlaka | awalèh-walèh punapa ||

11. Mèsêm ririh aturira | duraka kula punika | kenging panggodhaning randha | nuju kêtowongan blanja | tan wontên kawula têdha | kèwêdan nilih[117] tan angsal | rayat-kula gadhah rêmbag | anggadhèkkên golok sinjang ||

12. Marang ni randha Sêmbada | kêdah kawula ingundang | sarêng panggih lan bok randha | sojaripun mring kawula | sampun (n)dika susah-susah | (ng)gadhèkakên golok sinjang | sok uga (n)dika gêlêma | anuroni mring kawula ||

13. Ngong wèhi sabutuh (n)dika | picis satak kula sukak | bathi sanak ngajak tanak | wrating bêtah kula têmpah | kêlampahan tampi opah | ngong trimah ni randha bungah | mèh wêwah tan awèh kesah | tinimpah anèng djêro-mah[118] ||

14. Wus tutug raosing manah | kawula pamit agêpah | dalah punika têtêmah | batos-kula anggarêsah | yèn ta kula ladènana | kêkarêpane ni randha | pêngajake sabên dina | dos-pundi ingkang punika ||

15. Jayèngrêsmi duk miyarsa | mring linge pangulu Jabal | mojar mèsêm èsmu ewa | (ng)gih kenging yèn têmên sêdya | ambirat tingkah maksiyat | sarate tobat Hyang Sukma | kang tan sêdya mangsulana | pratingkah kang wus kalakwan ||

16. Yèn tobat kongsi angambah | pindho ping têlu kaping pat | tobate muwuhi dosa | kudu sapisan kewala | kanggo salawase gêsang | yèn (n)dika bisa ambirat | pratingkahe kasalahan | dilalah angsal hidayat ||

--- 8 : 277 ---

[...rêsmi] kang kadriya | alon ature ngrêrêpa | mugyamba antuka bêrkah ||

18. Ki Nuripin sawusira | amasuh gya marang langgar | marêk mring bêndaharanira |[119] Jayèngrêsmi lon ngandika | lah uwis Nuripin sira | mangetana mring karandhan | lamun sira tinakonan | manira maklum mring paman ||

19. Nadyan kongsiya sapasar | kewala manira antya | supaya tutuk[120] karsanya | sabarang aywa kêpalang | Nuripin matur sandika | pangulu mèsêm anabda | (ng)gih dhi Nuripin prayoga | ngladosi bêndara-(n)dika ||

20. Kula mindhak suka-rêna | angsal gêgeyongan tama | winulang ngèlmi kang mulya | pintên-pintên rinahaban | prêsasat pun nyai randha | lan ngawirya kalihira | angsung bêgja mring kawula | manggih gambuhing wêwulang ||

502. Gambuh

1. Nuripin sigra mundur | sinjang ingulihkên mring pangulu | ki pêngulu ngling tan susah dhi Nuripin | (n)dika pêndhêt wasisan wus | sampun mawi walangatos ||

2. Ki Nuripin amuwus | o lah botên punapa dèn-suwun | ngangge bêbêd rangkêp rubêd tan pakolih | satunggil mawon (ng)gih êmpun | kakang mêkatên kemawon ||

3. Ki pêngulu amuwus | adhi botên lajêng (n)dika-pundhut | kula sidhêkahakên dhatêng pun adhi | andika gawe kêkêmul | pantês mawi rimong-rimong ||

4. Ki Nuripin gumuyu | hêng mêkotên wakane puniku | inggih sangêt tarima-kula sinung sih | iba ganjarane besuk | ing akerat ambêtoyong[121] ||

--- 8 : 278 ---

5. Ki pêngulu ngacêmut | (ng)gih dhi Nuripin puniki sabuk | gringsing wayang ngong milala ing nêgari | wus masêm nging rada alus | (n)dawêg ing riku nèh anggo ||

6. Ki Nuripin agupuh | anampani sabuk sarwi muwus | dhuh lah-dalah nyata utami si kyai | o pira-pira ing besuk | ganjarane wuwah-wuwoh ||

7. (ng)Gih sami-saminipun | donga-dinongakkên akiripun | Ki Nuripin pamit kinalilan aglis | langkung ing latar nêrutus | samêrgi cincing angrimong ||

8. Tan dangu lampahipun | mangetan mring kêrandhan prapta wus | ing pandhapa nuju ngawirya kalih |[122] satêngah nadhah andulu | Nuripin nganthukan gupoh ||

9. Wus prapta anèng ngayun | antara kang bukti samya nutug | Jayèngraga Kulawirya sarêng wijik | ambêng cinarikan dinum | Nuripin myang wong pêngisor ||

10. Ki Kulawirya muwus | dene suwe anggotèk sirèku | baya ana dukane Ki Jayèngrêsmi | pêsthi sira adul-adul | ngomong ing sapolahingong ||

11. Kathik wuwuh jaritmu | sapa kang awèh dene amênthung | Ki Nuripin matur mèsêm-mèsêm ajrih | inggih kawula dinangu | kula pêsaja kemawon ||

12. Tan dados dukanipun | malah-malah sangêt maklumipun | kados sampun kauningan klêthêknèki | Ki Wirya mèsêm atutup | lathi loro dhêngkul megos ||

13. Sasmitèng putranipun | angèsêmi ing pasêmonipun | matur malih dene kang sinjang puniki | (ng)gènnya nyukani pêngulu | pêsalin (ng)gèn-kula ngêbrok ||

14. Lajêng sinungkên ulun | kados saking bungahe lir kaul | sabab dipun-wulang mring putranta ngèlmi | kêlangkung asugun-sugun | lan wontên anake wadon ||

--- 8 : 279 ---

15. Pêrawan ragi ayu | mêsês sêdhêng mêpêk brainipun | sêsolahe ginawe-gawe mranani | kalebate sangêt wuyung | marang putranta sang anom ||

16. Nanging datan sininggun | kalèncère angècèr kêmayu | ayak-yakan lir dhêdhara amèmèti | tan kepadhan dhêmênipun | sang bagus tan rêna anon ||

17. Jayèngraga gumuyu | apa nyata tuturira iku | bok manira bae tawakna Nuripin | kirane apa ta payu | Nuripin umatur kados ||

18. Arame tandhingipun | apan kêdhik ragi kawon sêpuh | nging kasanggi mêmpêng sadhengah nèng nginggil | Jayèngraga sru gumuyu | dicêprat[123] bisa ambanyol ||

19. Lah wis mangana gupuh | sigra Nuripin mapan asuguh | sakathahing jangan winor dadi siji | limang cowok dènnya imbuh | akokoh mêncêp sacuwo ||

20. Pamuluke a-ibut | serap-serop nêsêp-nêsêp duduh | cuwak mangan iwak mal-mol mêratani | Ki Kulawirya amuwus | jêk ngrungu ana wong ngêbrok ||

21. Umatur sami nyamuk | ênggih kula kang ngêbrok gèk wau | ngiki bokêng pêngêg mawong sampun mayi | Kulawirya ngling gumuyu | cangkêm bak amblabak ngomong ||

503. Balabak

1. Ki Nuripin saya sêngkut amangan |[124] puluke | Kulawirya anggêguyu mring Nuripin | tandhange[125] ||

2. Bok sing tamban bae pamulukirèki | dilèngèng | susu-susu kaya wong dèn-buru bajag | polahe ||

3. Iya-iya yèn kongsi ngêbrok sirèku | mêngkone | nora wurung ngong wudani babar pisan | gêmbunge ||

--- 8 : 280 ---

4. Ki Nuripin malêruk kêdhèp narithil | ulate | ah uwis thim yèn kêbrojolan têmênan | têmahe ||

5. Dadi gawe mundhak muwuhi prêkara | têmahe | mêngko bae tak mangan manèh kang warêg | enake ||

6. Tan dèn-êntèkakên pan kantun sakêdhik | sisane | Kulawirya ngling dingarèn nora êntèk | sêgane ||

7. Matur mèncêp ah botên sampun atuwuk | wêtênge | yèn têlasa tan wande angsal sêngkala | adate ||

8. Kulawirya gumuyu sarwi nudingi | wuwuse | landhêp têmên Nuripin wêruh sinêmon | si Pothèt ||

9. Kang liningan rèngkod mengo sarwi wisuh | tangane | gya sininggahakên ajange sêdaya | piringe ||

10. Wus luwaran kang samya mangan lorodan | kabèhe | Jayèngraga ngandika marang kang paman | wuwuse ||

11. Lah suwawi paman sami salat Lohor | sêdhênge | ingkang paman nauri lah iya sêdhêng | wêktune ||

12. Jayèngraga mèsêm-mèsêm mring kang paman | wuwuse | wawi bêdhèk kasupèn dèrèng jinabad | yêktine ||

13. Ki Wirya ngling anjumbul o o lah iya | kêlalèn | ya ngong adus sadhela mêngko ngong-nusul | mêngkone ||

14. Sigra gepak mring bêlumbang pambêbêngan | iline | sêrèwèhan saking dhawuhan sinidhat | toyane ||[126]

15. Ingkang samya pinara-para tirtanya | sêmrèwèh | (n)jog ing blumbang pambêtêgane[127] awiyar | ombère ||

16. Pan ing riku pa-adusane ni randha | sabêne | kasukane sring asring bèbèk-bèbèkan | adate ||

17. Asisiwo lan wong lanang nèng balumbang | arame | sabên adus wor-winor lanang lan wadon | rusuhe ||

--- 8 : 281 ---

18. Têlung dhèmpèl patang dhèmpèl limang dhèmpèl | dhangkoke | apan dadi kabungahane ni randha | karêpe ||

19. Kalawirya[128] nulya dus anèng bêbêngan | kungkume | nyai randha nèng pawon gêrah arsa dus | ge-age ||

20. Dasar wontên kang tutur yèn kenthol adus | samangke | bungah-bungah nguwuh payo Cêr mreneya | dèn-age ||

21. Kang liningan gupuh nututi ni randha | guyune | kêlikikan dènyarsa adon[129] asmara | anèng we ||

504. Asmaradana

1. Ki Kulawirya tan uning | mring ni randha praptanira | lan Biyang Kacêr ge-age | cucul tapih sarêng wuda | (m)balêjêd bubukungan | karone barêngan ambyur | ring toya Ki Wirya kagyat ||

2. Sêdhadha jêrone warih | ngabyag rêbatan anyandhak | siji cêg guthul mêk konthol | kenthol Kulawirya latah | cinènèng ngering nganan | rada (ng)guyu-(ng)guyu rêngu | ing batine kami-gilan ||

3. Namur guyu ngling jro ati | o Allah iki wong apa | kaya mangkono polahe | wong padha dubilah setan | jawane ngong kêsasar | ing laku rada kêpaung | kalurung kalbèng loropan ||

4. Sêkala èngêt ing melik | gampile ingkang tinêdha | tyas binêtah-bêtahake | ginujêg jinak gonjakan | ni randha nyènèng ngarsa | dinudut puthêr ngalelur | sabab srêp kakum jro toya ||

5. Ni randha andhêdhêkati | dèn-pakak-pakakkên wokan | ingusêlakên ngalèlèh | kur dumuk-dumuk kewala | kewuhan tan kêlawan | Ni Kacêr ngrangkul nèng pungkur | susu nyunyunge gêpokan ||

6. Kanal-kanol anèng wuri | Kulawirya tanganira | mring wuri cêg nêkêm gêmbok | (m)bêdêdêng tangi guthulnya | ni randha bungah-bungah | i kenthol guthule mulur | wawi sablêsan kewala ||

--- 8 : 282 ---

7. Dêg-adêgan nèng jro warih | bokong boyoke Ki Wirya | rinakêtan pêmapane | ni randha ngrêngih turira | sampun lêrês wawi ta | nulya pinadal nêd blusuk | kèpêrêdan dening toya ||

8. Lagya nêm angkrêgan mari | mungkrêd nglalêntroh lir lintah | ngling ah êmpun mangke malèh | misih slulub sibublungan | ni randha langkung cuwa | andadak wus dènnya adus | ngasut nyamping sabuk dhêsthar ||

9. Laju ngambil toyastuti | nulya gupuh maring langgar | kang putra ngangkat parlune | kang paman laju sêmbahyang | makmum marang kang putra | wus paragat dènnya wêktu | sêsalaman tata lênggah ||

10. Jayèngraga mèsêm angling | dene tan cancingan paman | kawalêdan ngorod-orod | punapa sababe paman | Ki Kulawirya nabda | sêpuluh wong wus kêbacut | ya mangsa sasèn-sasèna ||

11. Yèn rinasakkên wong iki | kèh têmên durakanira | yèn ta aja-a kapêngkok | nora gêtun sêsandhingan | marang wong kêsurupan | durung tumon wong kadyèku | ngangah-angah kênèng tulah ||

12. Jèngraga gumuyu angling | êng biyang puniku napa | dangdanan sampun kêlakon[130] | inggih tinêmah kewala | bok sampun samudana | kang paman kluhuran wuwus | mèsêm wêkasan alatah ||

13. Ya satêmêne kadyèki | nanging rasane tyasingwang | tan kuwat rong dina manèh | munga sawêngi kewala | binêtahkên pinêksa | sesuk byar bae gya mundur | minggat ywa nganggo pamitan ||

14. Kiye bakal mêngko bêngi | jarene nganggo nayuban | nêkak-nêkakên dhayoh |[131] manira tan pati rêna | Jèngraga ris wuwusnya | lah bok inggih kajêngipun | kêdah-kêdahe piyambak ||

15. Ki Kulawirya nauri | yèn ngandikan ring rakanta | winastan ambandhang berod[132] | Jayèngraga mèsêm paman | [...] |[133] mindhak (m)bêdhandho ing kalbu | têkading rèh kêtanggungan ||

16. Tiyang sampun dèn-maklumi | marang putranta kakangmas | punapa ingkang rinaos | Ki Kulawirya wus lêjar | myarsa rêmbaging putra | lah ya yèn mêngkono sokur | yata kang anèng pandhapa ||

--- 8 : 283 ---

17. Ni randha mêmatah kardi | parentah ring kaumira | èh Duljaya dèn-agupoh | sakèhe wong lanang-lanang | mangsa bodhowa sira | wong kang sêsambatan kudur | kon-tarub (m)bladhah pandhapa ||

18. Nyuruhana pra pêtinggi | umbul bundhêl miwah dêmang | manira nayuban gêdhèn | padha aturana têka | mêrene pra pêrapat | sagêdhugane atimu | lah wis andadaka karya ||

19. Kang liningan sigra rakit | Duljaya pandheganira | wong sêsambatan kumroyok | têtarub (m)bladhah pêndhapa | ngirat pring ngambil blarak | karya cagak pelagipun | miwah wong ingkang dinuta ||

20. Tan dangu sêkala dadi | bêrkat rinayap wong kathah | agupruk lir wong mêmanton | wong wadon kang olah-olah | pan samya sêsambatan | ni randha kawasanipun | bisa andadak wong kathah ||

21. Bêrkat-bêrkate wong sugih | sabarang karêpe dadya | tan gêbutuh gawening wong | ni randha ngling mring Duljaya | mêngko sira nuduha | undangên ronggèng si Madu | kang sring dadya wirangrongan ||

505. Wirangrong

1. Duljaya ature inggih | barang parentah linakon | tan ana kuciwa sarwa rampung | lir minangka patih | pinitaya ing karya | rinêngkuh wus kadya rayat ||

2. Ni randha lingira aris | lah biyang Kacêr dèn-gupoh | maringa ing langgar konên kondur | kentholmu dèn-aglis | ni Kacêr sigra mentar | praptèng langgar aturira ||

3. Dhuh kenthol Kulawiryèki | paduka ngaturan gupoh | kang ngaturan mojar mring kang sunu | lah payo dèn-aglis | pinanggil marang wisma | Jayèngraga mèsêm mojar ||

4. Kewala kula nèng ngriki | prayogi paman kemawon | mangke bakda Ngasar kula nusul | Ki Wirya gya kering | prapta anèng pandhapa | ni randha Sêmbada turnya ||

5. Putra-(n)dika Jayèngragi | punapa sagêd anggambyong | Ki Wirya anabda e lah temtu | sagêd napa malih | rêmêne ambêksa |[134] (ng)gih mangke kantênanira ||

--- 8 : 284 ---

6. Yèn kemase lêkas ngibing | moh[135] èstri bokonge kêproh | wong sarwa sêmbada dhasar de-gus[136] | bêsus aprak-ati | nèng krajan Wanamarta | sakêrsane tan kêpalang ||

7. Ni randha dèn-kêkandhani | cas-cès ilêre narocos | wahing agêbrèsan ngêlêd idu | anyabe mrêkinding | sisi angop klakêpan | Ki Wirya gumuyu suka ||

8. Wicarèng tyas baya iki | uwong nanging dudu uwong | ambakna doyanan nora nyêbut | kêranjingan iblis | wus gêrang kêna ngènjang | lanate ginawa modar ||

9. Tagihan lir wong madadi | ngilêr brêbês-mili angop | ni randha ris mojar kenthol bagus | suwawi aguling | kawula yèn tumingal | mring kenthol tan betah towang ||

10. Mumpung kenthol sudi mampir | mangsa yèn kêrsa-a andon | wawi ta wawi ta kula bagus | mêjên sangêt dening | anuwun kakangênan | Ki Wirya mèsêm ngandika ||

11. Dene wau la gèk uwis | biyang bok darapon aso | ni randha amêksa ngajak turu | Ki Wirya anuruti |[137] gya masuk marang wisma | tumamèng kobong kalihnya ||

12. Tan kongsi tata alinggih | samya wuda srewat-srewot | ni randha cêg nyandhak guthulipun | singok dèn-ambungi | biyang Kacêr ingundang | prapta lajêng winudanan ||

13. Tumut nguwêl nguli-uli | ginêrayang alon-alon | griming mrih (b)bêngkayang[138] dèn-ciciyum | nêd (m)bêdêdêng tangi | ni randha bungah-bungah | gya mêlumah amêkakah ||

15. Angathak ngêpok tan kari | mêncêp cêp-cêp adu cocor | nêlas polah tingkah yèn ngêlegur[140] | amalembang maring | Biyang Kacêr sinunggar | anutuk[141] sadhengah-dhengah ||

16. Wus dangu dènnira untir | eca nyèmplo dèn-kêrubut ro |[142] luwaran dènnira sami undhung | Ki Kulawiryèki | anggêledhag ngalèmprak | lêsu tanpa bayu sayah ||

--- 8 : 285 ---

17. Ing wanci Ngasar wus akir | èngêt waktu tangi gupoh | ni randha abungah-bungah muwus | wawi kenthol malih | Ki Kulawirya (ng)grêsah | niki sampun ngaya-aya ||

18. Lah wus namungna puniki | kula wis êmbèk amopo | ngling mèsêm ni randha o lah nuwun | amêsthi yèn malih | malah mangke gêjigan | wêkas-wêkasan tinilar ||

19. Mangke kawula aturi | sakêrsanta ing pêsangon | Ki Wirya kewuhan wus pinupus | sakarêp nuruti | alon ing wuwusira | (ng)gih mangke kantênanira ||

20. Saniki kularsa mijil | wus akir kuwatir yèn pot | sigra mring balumbang dènnya adus | wus nulya mring masjid | Jayèngraga wus bakda | dènnya mocung wêktu Ngasar ||

506. Pucung

1. Nulya wêktu Ki Kulawirya kang kantun | salat wêktu Ngasar | rema kêbês dèn-udhêngi | Jayèngraga gumuyu myat mring kang paman ||

2. Mêntas adus kêsusu dènnira wêktu | toya sih dêrawas | dèrèng atus angêbêsi | wus antara pêragat dènnira salat ||

3. Tata lungguh Ki Wirya alon amuwus | winor guyunira | rada karirên sun iki | Ki Nuripin mèsêm-mèsêm aturira ||

4. Kula wau makmum salat sarêng rukuk | gigir kêtrocohan | botên jawah anêlêsi | Ki Wirya ngling ah Cêmpud (n)dadak anggarap ||

5. Sru gumuyu Jèngraga sarwi amuwus | laha dene paman | bok dèn-pasati rumiyin | dados botên kathah ingkang katêlêsan ||

6. Naur wuwus ya bênêr nanging kêsusu | nulya cucul dhêsthar | pinêrês kinirap aglis | jinungkatan ingêpuh malêm remanya ||

7. Mèsêm (ng)guyu Jèngraga angling gumuyu | èh Ripin si paman | mundhak nom sawanganèki | patut lamun dèn-kedani ing warandha ||

8. Alon matur inggih saèstu binagus | Jèngandika paman | kaot lawan wingi-wingi | ngore rema kadya Bambang Aswatama ||

9. Kang ginunggung anjumbul gumuyu sêndhu | (n)dadak ngompak-ompak | milu anggêdhêg si Baring | yun sinabêt ing galar Nuripin mingkar ||

--- 8 : 286 ---

10. Sarwi muwus ah aku bae dèn-bubuh | mandah pinoyoka | maring wong kêpati-pati | wong ginunggung prandene amara-tangan ||

11. Yata wau ing wanci wus surya surup | wawi sêdhêng paman | wus manjing wêktu Mahêrib | samya wulu wuse gya Nuripin adan ||

12. Sawusipun sunat nulya ngangkat parlu | ingkang dadya imam | putranira Jayèngragi | tan cinatur ing wêktu kang sami salat ||

13. Yata wau ni randha kang anèng tarub | busana sarwa nyar | sinjang kêling golang-galing | akêkêmbên solok madukara tigas ||

14. Awida rum jênar gêbêgan amubru | sêngkan nata-brangta | apanunggul intên siji | gêlung munthil rinèmbyong sêkar roncenan ||

15. Acucundhuk cêmpaka lawan ronnipun | jariji sadasa | kêbak dening ali-ali | intên mirah musthika sêtya-ludira ||

16. Tikêl balung sêsêr lang-alang sêkarung[143] | amyang tanganira | ni randha dènnya alinggih | nèng klasa lus ngadhêp gembol lêr cêpuk mas ||

17. Kalung kacu kumbaya kusta lus wungu | tinon sasrapatan | ni randha mêndèr andungik | ngling gumêndhèng gumêmbrang agandhang-gandhang ||

18. Èh sira Duljaya lèhira anuduh | marang ing Bakungan | ngundang si Madu apa wis | matur inggih sampun wau sinusulan ||

19. Rare pitu nundha-nundha kang lumaku | kang ngulêm-ngulêman | samya saguh sadayèki | lêrêsipun pun Madu wanci wus têka ||

20. Tan adangu ronggèng lan sapanjakipun | krompyang-krompyang prapta | Dul angling lah dene prapti | ngriki-ngriki bokayu Madu cêlakan ||

21. Alon muwus ni randha iya dèn-maju | gupuh kang liningan | lungguh nèng ngarsane nyai | angling (n)dadak susah anggawa gamêlan ||

22. Mung sirèku bae lawan niyagamu | kene wong wus ana | gamêlan gêdhe abêcik | sakarêpmu tutug anjurudêmunga ||

TAMAT JILID VIII

NYANDHAK JILID IX

--- 8 : [0] ---

INGKANG NGGARAP LAN NGÊDALAKÊN SÊRAT CÊNTHINI LATIN

[Grafik]

KAMAJAYA, punika sêsinglonipun Haji Karkono Partokusumo, pemimpin umum Usaha Penerbitan Indonesia sarta pangarsaning Yayasan Cênthini ing Yogyakarta.

Pangangkahipun Sêrat Cênthini ingkang isi bab sadaya Pangawikan/Kabudayan Jawi (Ènsiklopèdi Kabudayan Jawi), sagêda kawaos dening ngakathah, langkung-langkung para mudha ingkang sampun botên paham aksara Jawi, jêr dèrèng wontên Cênthini ingkang Latin jangkêp satamatipun.

Kamajaya, inggih Karkono Partokusumo lair tanggal 23 Nopèmbêr 1915 ing Surakarta, sêkolah MULO sarta Taman Guru Taman Siswa. Wiwit taksih sêkolah, sampun rêmên ngarang, wêkasan ngayahi dados wartawan nasional, rêdaktur majalah Pustaka Timur lan Mustika ing Yogyakarta (1939), lajêng 'Percaturan Dunia dan Film' ing Jakarta, ngrangkêp rêdaktur Berita Umum, sêrat kabaripun Parindra (1939–1942) wakil pêmimpin rêdaksi 'Rakyat' (1945–1946).

Ing pergerakan nasional: Ketua IM Sala, Sekretaris Parindra Sala, Komisaris Surya Wirawan Jateng, Sekretaris Dep. Pengajaran Parindra, anggota PB Parindra (1936).

Ing jaman Jêpang rêdaktur harian 'Asia Raya', lajêng ing bagian pênêrbitanipun. Ing tahun 1943–1945 mimpin Sandiwara Caya Timur kalihan Anjar Asmara lan Ratna Asmara. Cariyos Sandiwara karanganipun 'Solo di Waktu Malam' kadadosakên buku (1950) tuwin film (1954). Buku karangan sanèsipun 'Sum Kuning' (1971) tuwin buku 'Perawan Desa' (1981) kaolah dados film.

Ing jaman revolusi phisik wontên ing Sala, mimpin PNI, Staf Divisi Barisan Banteng, lajêng kalêbêt staf TNI Brigade XXIV (1946–1948).

Taun 1948 nindakakên ayahan nylundupakên candu dhatêng Singapore kalihan Tonny Wen lan Subêno. Asilipun kangge wragadipun perwakilan RI ing Mancanagari, tumbas sênjata lan pêrcetakan. Sasampunipun uwal saking pambujungipun Walandi lan Inggris ing Singapore tuwin Bangkok, wangsul dhatêng Yogyakarta akhir Nopèmbêr 1949, katungka Yogya dipun jègi Walandi. Salajêngipun aktip ing politik (PNI, Akting Ketua DPRD-DIY, anggota Konstituante), ekonomi (Ketua KENSI, Konggres Ekonomi Nasional Seluruh Indonesia), sastra budaya (ngarang, cêramah, sarasehan ngantos tumut mandhegani Lembaga Javanologi/Yayasan Panunggalan).

Buku karanganipun basa Indonesia lan Jawi langkung 30 judhul. Kêkesahan dhatêng luar nêgêri: Mêsir (1958, Delegasi Ekonomi RI), Amerika Serikat (grant) lan kêliling Eropa (1959–1960), dhatêng Kuala Lumpur, Malaysia (1963), Ibadah dhatêng Mêkah 1958 (Umroh) tuwin Haji 1974.

Taun 1986 dipun sahakên dados Perintis Kemerdekaan (SK Mensos RI 3-5-1986 No. Pol/V/5/1986/PK.)

1	Variasi dari nama tembang: Mêgatruh. (kembali) Variasi dari nama tembang: Mêgatruh.
2	Sebenarnya \| wudu \|. (kembali) Sebenarnya \| wudu \|.
3	ngomati, dari kata ang + komat + i. (kembali) ngomati, dari kata ang + komat + i.
4	Nomor pupuh asli: 408, diganti menjadi 480 sesuai dengan urutannya. (kembali) Nomor pupuh asli: 408, diganti menjadi 480 sesuai dengan urutannya.
5	Biasanya guru lagu i: mêmuli. (kembali) Biasanya guru lagu i: mêmuli.
6	èngêt. (kembali) èngêt.
7	mêksih. (kembali) mêksih.
8	§ Kirang 2 wanda, prayoginipun \| piring jêgong mega mêndhung \|. (kembali) § Kirang 2 wanda, prayoginipun \| piring jêgong mega mêndhung \|.
9	Kurang satu suku kata: ngèwak-èwakakên kalbu. (kembali) Kurang satu suku kata: ngèwak-èwakakên kalbu.
10	amêmêdèni. (kembali) amêmêdèni.
11	Kurang satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): ambêng cinarikan sampun (Pupuh 163.6.7). (kembali) Kurang satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): ambêng cinarikan sampun (Pupuh 163.6.7).
12	wilête. (kembali) wilête.
13	§ Prayoginipun \| kêrsa-a \|. (kembali) § Prayoginipun \| kêrsa-a \|.
14	Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): myang nyaga pangananipun (Pupuh 163.20.2). (kembali) Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): myang nyaga pangananipun (Pupuh 163.20.2).
15	kudhandhangan. (kembali) kudhandhangan.
16	ginêndhèngan. (kembali) ginêndhèngan.
17	ronggèng. (kembali) ronggèng.
18	§ Prayoginipun \| amêthit-mêthit \|. (kembali) § Prayoginipun \| amêthit-mêthit \|.
19	sindhèn. (kembali) sindhèn.
20	§ Ing babonipun kirang sagatra, ungêlipun \| Kulawirya anabda \| punika pêthikan Serat Centhini Pisungsung. (kembali) § Ing babonipun kirang sagatra, ungêlipun \| Kulawirya anabda \| punika pêthikan Serat Centhini Pisungsung.
21	Kurang satu gatra: 6u. Soeradipoera (1912–5): ya mêngko sun nusul (Pupuh 164.14.7). (kembali) Kurang satu gatra: 6u. Soeradipoera (1912–5): ya mêngko sun nusul (Pupuh 164.14.7).
22	Kurang satu gatra: 8a. Soeradipoera (1912–5): ngandika mring putranira (Pupuh 164.14.8). (kembali) Kurang satu gatra: 8a. Soeradipoera (1912–5): ngandika mring putranira (Pupuh 164.14.8).
23	§ Kirang 4 wanda, prayoginipun \| priye kono anakmas \|. [Soeradipoera (1912–5): prie kono anakmas karêpirèki (Pupuh 164.14.9)]. (kembali) § Kirang 4 wanda, prayoginipun \| priye kono anakmas \|. [Soeradipoera (1912–5): prie kono anakmas karêpirèki (Pupuh 164.14.9)].
24	§ Prayoginipun \| ambeka \|. (kembali) § Prayoginipun \| ambeka \|.
25	§ Ing Sêrat Cênthini Pisungsung \| simarudhah \|. (kembali) § Ing Sêrat Cênthini Pisungsung \| simarudhah \|.
26	Biasanya guru lagu i: têtami. (kembali) Biasanya guru lagu i: têtami.
27	Lebih satu suku kata: Jayèngraga lon mentar. (kembali) Lebih satu suku kata: Jayèngraga lon mentar.
28	Kurang satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): sêwawi dèn aenggal (Pupuh 165.5.5). (kembali) Kurang satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): sêwawi dèn aenggal (Pupuh 165.5.5).
29	èngêt. (kembali) èngêt.
30	wuwusira. (kembali) wuwusira.
31	Lebih satu suku kata: ni randha wuwusira. (kembali) Lebih satu suku kata: ni randha wuwusira.
32	§ Prayoginipun \| ambêdêdêng \|. (kembali) § Prayoginipun \| ambêdêdêng \|.
33	Biasanya guru lagu i: ngimpi. (kembali) Biasanya guru lagu i: ngimpi.
34	Biasanya guru lagu o. Soeradipoera (1912–5): ngêcocor (Pupuh 165.21.2). (kembali) Biasanya guru lagu o. Soeradipoera (1912–5): ngêcocor (Pupuh 165.21.2).
35	sêsareyan. (kembali) sêsareyan.
36	cah. (kembali) cah.
37	ngêdhih-êdhih. (kembali) ngêdhih-êdhih.
38	Kurang satu suku kata: lalantaran jaganana kiye. (kembali) Kurang satu suku kata: lalantaran jaganana kiye.
39	§ Prayoginipun \| pinagol \|. (kembali) § Prayoginipun \| pinagol \|.
40	Kurang dua suku kata: Aluwaran dènnya pulang rêsmi untir. (kembali) Kurang dua suku kata: Aluwaran dènnya pulang rêsmi untir.
41	Kurang satu suku kata: Susunya cinêthot jêjêmpoling sikil. (kembali) Kurang satu suku kata: Susunya cinêthot jêjêmpoling sikil.
42	mêkatêna. (kembali) mêkatêna.
43	Kurang satu suku kata: Gumujêng Ki Jayèngraga. (kembali) Kurang satu suku kata: Gumujêng Ki Jayèngraga.
44	Biasanya guru lagu a. Soeradipoera (1912–5): gêluprat (Pupuh 168.8.4). (kembali) Biasanya guru lagu a. Soeradipoera (1912–5): gêluprat (Pupuh 168.8.4).
45	§ Prayoginipun \| ingogak \|. (kembali) § Prayoginipun \| ingogak \|.
46	Lebih satu suku kata: jinongkongkên ngalih mring Byang Kacêr sêngkut. (kembali) Lebih satu suku kata: jinongkongkên ngalih mring Byang Kacêr sêngkut.
47	prêmbéyan. (kembali) prêmbéyan.
48	Kurang satu gatra: 12u. Soeradipoera (1912–5): gya rinêbut angêboti bokongipun (Pupuh 168.23.5). (kembali) Kurang satu gatra: 12u. Soeradipoera (1912–5): gya rinêbut angêboti bokongipun (Pupuh 168.23.5).
49	Kurang dua suku kata: 8a. Soeradipoera (1912–5): kasêlak sulêking rasa (Pupuh 168.23.6). (kembali) Kurang dua suku kata: 8a. Soeradipoera (1912–5): kasêlak sulêking rasa (Pupuh 168.23.6).
50	§ Prayoginipun \| nyangkêrunge \|. (kembali) § Prayoginipun \| nyangkêrunge \|.
51	mbrêbês-mili. (kembali) mbrêbês-mili.
52	§ Prayoginipun \| angêtog \|. (kembali) § Prayoginipun \| angêtog \|.
53	§ Prayoginipun \| mani wus \|. (kembali) § Prayoginipun \| mani wus \|.
54	§ Prayoginipun \| parlas \|. (kembali) § Prayoginipun \| parlas \|.
55	Kurang satu suku kata: Duljaya anèng wuri. (kembali) Kurang satu suku kata: Duljaya anèng wuri.
56	Kurang dua suku kata: wusing surat Patekah surat Anjal-na. (kembali) Kurang dua suku kata: wusing surat Patekah surat Anjal-na.
57	§ Dipun-dongani Kunut. (kembali) § Dipun-dongani Kunut.
58	pêngrêmêkan? (kembali) pêngrêmêkan?
59	Kurang satu gatra: 8u. Soeradipoera (1912–5): tan ngamboni wêktunipun (Pupuh 170.4.6). (kembali) Kurang satu gatra: 8u. Soeradipoera (1912–5): tan ngamboni wêktunipun (Pupuh 170.4.6).
60	Biasanya guru lagu i: prayogi. (kembali) Biasanya guru lagu i: prayogi.
61	Lebih satu suku kata: pinêksa pinapêksa. (kembali) Lebih satu suku kata: pinêksa pinapêksa.
62	nyai. (kembali) nyai.
63	Kurang satu suku kata: ya uwis nulya Duljaya. (kembali) Kurang satu suku kata: ya uwis nulya Duljaya.
64	Jayèngragi. (kembali) Jayèngragi.
65	anggalêgês. (kembali) anggalêgês.
66	Kurang satu suku kata: ni randha akalêsêdan. (kembali) Kurang satu suku kata: ni randha akalêsêdan.
67	Lebih satu suku kata: lah ya Ni Kacêr tutura. (kembali) Lebih satu suku kata: lah ya Ni Kacêr tutura.
68	§ Prayoginipun \| suwawi \|. (kembali) § Prayoginipun \| suwawi \|.
69	Kurang satu suku kata: Ni randha aturira ris. (kembali) Kurang satu suku kata: Ni randha aturira ris.
70	Lebih satu suku kata: thol santri paduka gih-gihipun. (kembali) Lebih satu suku kata: thol santri paduka gih-gihipun.
71	Teks asli tiada tanda ganti gatra: 7a. (kembali) Teks asli tiada tanda ganti gatra: 7a.
72	Kurang satu suku kata: kawula nunuwun berang. (kembali) Kurang satu suku kata: kawula nunuwun berang.
73	Teks asli tiada tanda ganti gatra: 7a. (kembali) Teks asli tiada tanda ganti gatra: 7a.
74	dhadharan. (kembali) dhadharan.
75	Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): ni randha ris turira (Pupuh 172.15.5). (kembali) Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): ni randha ris turira (Pupuh 172.15.5).
76	Biasanya guru lagu i: punapi. (kembali) Biasanya guru lagu i: punapi.
77	Kurang satu suku kata: (ng)gih ta yèn sampuna putrèng guru. (kembali) Kurang satu suku kata: (ng)gih ta yèn sampuna putrèng guru.
78	sayêkti. (kembali) sayêkti.
79	Jèngragi. (kembali) Jèngragi.
80	Lebih satu suku kata: sêlak pengin myat baguse kadi. (kembali) Lebih satu suku kata: sêlak pengin myat baguse kadi.
81	Janaka. (kembali) Janaka.
82	ngucêk-ucêk. (kembali) ngucêk-ucêk.
83	(n)gguyanga. (kembali) (n)gguyanga.
84	pagêbêranèki. (kembali) pagêbêranèki.
85	pripun. (kembali) pripun.
86	Kurang dua suku kata. Soeradipoera (1912–5): o bok sampun nyai-nyai sampun (Pupuh 175.10.2). (kembali) Kurang dua suku kata. Soeradipoera (1912–5): o bok sampun nyai-nyai sampun (Pupuh 175.10.2).
87	Nuripin. (kembali) Nuripin.
88	Variasi dari nama tembang: Mêgatruh. (kembali) Variasi dari nama tembang: Mêgatruh.
89	§ Prayoginipun \| arambah sasênêngipun \|. (kembali) § Prayoginipun \| arambah sasênêngipun \|.
90	§ Prayoginipun \| du \|. (kembali) § Prayoginipun \| du \|.
91	Teks asli ada tanda tanya (?) pada akhir kata ini. (kembali) Teks asli ada tanda tanya (?) pada akhir kata ini.
92	§ Prayoginipun \| Kadhang siyang wolung dalu. (kembali) § Prayoginipun \| Kadhang siyang wolung dalu.
93	Lebih satu suku kata: ngungkuli pra jungkit. (kembali) Lebih satu suku kata: ngungkuli pra jungkit.
94	§ Prayoginipun \| saput ranti \|. (kembali) § Prayoginipun \| saput ranti \|.
95	Lebih satu suku kata, dan biasanya guru lagu i. Soeradipoera (1912–5): paman lan Jèngragi (Pupuh 178.17.4). (kembali) Lebih satu suku kata, dan biasanya guru lagu i. Soeradipoera (1912–5): paman lan Jèngragi (Pupuh 178.17.4).
96	§ Prayoginipun \| sinugun \|. (kembali) § Prayoginipun \| sinugun \|.
97	kumrawan-kumaprawan. (kembali) kumrawan-kumaprawan.
98	§ Prayoginipun \| dipun-gujêg grêjêgan \|. (kembali) § Prayoginipun \| dipun-gujêg grêjêgan \|.
99	§ Prayoginipun \| Jabalodin \|. (kembali) § Prayoginipun \| Jabalodin \|.
100	§ Prayoginipun \| dhompolane \|. (kembali) § Prayoginipun \| dhompolane \|.
101	Biasanya guru lagu i: Jayèngragi. (kembali) Biasanya guru lagu i: Jayèngragi.
102	§ Prayoginipun \| Jabalodin \|. (kembali) § Prayoginipun \| Jabalodin \|.
103	§ Prayoginipun \| bêgja \|. (kembali) § Prayoginipun \| bêgja \|.
104	§ Prayoginipun \| Jabalodin \|. (kembali) § Prayoginipun \| Jabalodin \|.
105	susuguhipun. (kembali) susuguhipun.
106	mêntêr. (kembali) mêntêr.
107	§ Prayoginipun \| andênta \|. (kembali) § Prayoginipun \| andênta \|.
108	Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): nanging Jèngrêsmi tyasira (Pupuh 180.10.6). (kembali) Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): nanging Jèngrêsmi tyasira (Pupuh 180.10.6).
109	Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): Jèngragi nginggihi wuwus (Pupuh 180.11.7). (kembali) Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): Jèngragi nginggihi wuwus (Pupuh 180.11.7).
110	(ng)gyanya. (kembali) (ng)gyanya.
111	§ Prayoginipun \| nutug \|. (kembali) § Prayoginipun \| nutug \|.
112	Kurang satu suku kata: kêrêp pamuluke rosa. (kembali) Kurang satu suku kata: kêrêp pamuluke rosa.
113	kêdêdêl. (kembali) kêdêdêl.
114	ambêganèki. (kembali) ambêganèki.
115	kasab. (kembali) kasab.
116	§ Prayoginipun \| karaman \|. (kembali) § Prayoginipun \| karaman \|.
117	nyilih. (kembali) nyilih.
118	jêro-mah. (kembali) jêro-mah.
119	Lebih satu suku kata: marêk mring bêndaranira. (kembali) Lebih satu suku kata: marêk mring bêndaranira.
120	§ Prayoginipun \| tutug \|. (kembali) § Prayoginipun \| tutug \|.
121	§ Prayoginipun \| ambêntoyong \|. (kembali) § Prayoginipun \| ambêntoyong \|.
122	§ Kirang sawanda, prayoginipun \| nuju sang ngawirya kalih \|. (kembali) § Kirang sawanda, prayoginipun \| nuju sang ngawirya kalih \|.
123	§ Prayoginipun \| si Cêprot \|. (kembali) § Prayoginipun \| si Cêprot \|.
124	Kurang satu suku kata: Ki Nuripin sangsaya sêngkut amangan. (kembali) Kurang satu suku kata: Ki Nuripin sangsaya sêngkut amangan.
125	§ Prayoginipun \| tandange \|. (kembali) § Prayoginipun \| tandange \|.
126	§ Kirang sapada, inggih pada 14 ingkang kacetak punika, ( pêthikan saking Sêrat Cênthini Pisungsung \|. (kembali) § Kirang sapada, inggih pada 14 ingkang kacetak punika, ( pêthikan saking Sêrat Cênthini Pisungsung \|.
127	§ Prayoginipun \| pambêbêngane \|. (kembali) § Prayoginipun \| pambêbêngane \|.
128	Kulawirya. (kembali) Kulawirya.
129	§ Prayoginipun \| andon \|. (kembali) § Prayoginipun \| andon \|.
130	§ Prayoginipun \| linakon \|. (kembali) § Prayoginipun \| linakon \|.
131	Kurang satu suku kata: nêkak-nêkakakên dhayoh. (kembali) Kurang satu suku kata: nêkak-nêkakakên dhayoh.
132	bêrod. (kembali) bêrod.
133	Kurang satu gatra: 7a. Soeradipoera (1912–5): kang botên-botên paman (Pupuh 185.15.5). (kembali) Kurang satu gatra: 7a. Soeradipoera (1912–5): kang botên-botên paman (Pupuh 185.15.5).
134	Kurang satu suku kata: rêmênane ambêksa. (kembali) Kurang satu suku kata: rêmênane ambêksa.
135	§ Prayoginipun \| kèh \|. (kembali) § Prayoginipun \| kèh \|.
136	dhe-gus. (kembali) dhe-gus.
137	Lebih satu suku kata: Ki Wirya nuruti. (kembali) Lebih satu suku kata: Ki Wirya nuruti.
138	(m)bêngkayang. (kembali) (m)bêngkayang.
139	Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): tinamakên blês ing wokan (Pupuh 186.14.6). (kembali) Lebih satu suku kata. Soeradipoera (1912–5): tinamakên blês ing wokan (Pupuh 186.14.6).
140	§ Prayoginipun \| ngêlelur \|. (kembali) § Prayoginipun \| ngêlelur \|.
141	§ Prayoginipun \| anutug \|. (kembali) § Prayoginipun \| anutug \|.
142	Lebih satu suku kata: eca nyèmplo dèn-krubut ro. (kembali) Lebih satu suku kata: eca nyèmplo dèn-krubut ro.
143	§ Prayoginipun \| sêkapung \|. (kembali) § Prayoginipun \| sêkapung \|.

Penanggalan

Leksikon

Telusuri