Almanak, H. Buning, 1891, #1558

1891

Javaansche Almanak

ZEVENDE JAARGANG UITGAVE VAN H. BUNING, - DJOKJA MET HET PORTRET VAN DEN KROONPRINS VAN DJOKJAKARTA

Sêrat Pananggalan.

mawi karêngga ing gambaripun Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom ing nagari Ngayogyakarta.

Kaêcap sarta kawêdalakên dening Tuwan H. Buning ing Ngayogyakarta.

--- [0] ---

[Grafik]

Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom, putra dalêm Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan ingkang kaping 7 ing nagari Ngayogyakarta Adiningrat.

--- [0] ---

Sêrat Pananggalan.

ingkang kaping 7, ing taun Walandi 1891.

Kaanggit dening Tan Ciyuk San.

Kaêcap ing pangêcapanipun Tuwan H. Buning ing Ngayogyakarta.

--- I ---

Ing ngandhap punika kawontênanipun ing salêbêting Sêrat Pananggalan punika,

Pratelaing[1] grahana kaca IV Pratelaning tatêngêr kaca 1-2 | Pratelaning pananggalan Walandi, Jawi, tuwin Cina kaca 3-28 | Pratelaning dintên agêng băngsa Walandi, Jawi tuwin Cina kaca 29-32 | Paprintahan agêng ing Indiya Nèdêrlan kaca 33-38 | Kawontênanipun para amtênar ingkang ngasta paprintahan nagari ing tanah Jawi tuwin Madura kaca 39-85

Ing ngandhap punika urutipun paresidhenan

Bantên kaca 39-41 | Bêtawi kaca 41-44 | Krawang kaca 45 | Priyangan kaca 45-49 | Cirêbon kaca 49-51 | Têgal kaca 51-52 | Pêkalongan kaca kaca 52-53 | Sêmarang kaca 53-57 | Jêpara kaca 57-59 | Rêmbang kaca 59-60 | Surabaya kaca 61-64 | Madura kaca 65-67 |

--- II ---

Pasuruan kaca 67-68 | Prabalingga kaca 69-70 | Bêsuki kaca 70-72 | Banyumas kaca 72-74 | Pagêlèn kaca 75-76 | Kêdhu kaca 77 | Ngayogyakarta kaca 78 | Surakarta kaca 78-80 | Madiun kaca 81-83 | Kêdhiri kaca 83-85 | Para wadana dhêstrik ing tanah Jawi tuwin Madura kaca 86-115 | Pamulangan Jawi, pamulangan calon guru sarta pamulangan putraning para priyantun kaca 116-118 | Barisan pulo Madura kaca 119-122 | Para upsir mêmuri băngsa luhur Jawi kaca 123-124 | Bab kadhaton dalêm ing Surakarta Adiningrat kaca 125-133 | Kawontênanipun paprintahan agêng Jawi tuwin pangadilan ing karaton dalêm Surakarta kaca 134-136 | Kawontênanipun para agêng sakarerehanipun ing karaton dalêm Surakarta, ingkang sami nyêpêng paprintahan kaca 136-157 | Kawontênanipun para upsiring prajurit karaton dalêm Surakarta kaca 158-163 | Kawontênanipun ing Mangkunagaran kaca 164-167 | Lasiyun[2] Mangkunagaran kaca 167-171 | Paprintahan tuwin pangadilan ing tanah Mangkunagaran [Mangkuna...]

--- III ---

[...garan] kaca 171-273 | Para priyantun ingkang sami nyêpêng paprintahan bawah Mangkunagaran kaca 173-276 | Bab kadhaton dalêm ing Ngayogyakarta Adiningrat kaca 177-182 | Kawontênanipun paprintahan agêng Jawi tuwin pangadilan ing karaton dalêm Ngayogyakarta Adiningrat kaca 182-183 | Kawontênanipun para agêng sakarerehanipun ing karaton dalêm Ngayogyakarta, ingkang sami nyêpêng paprintahan kaca 184-203 | Kawontênanipun ing Pakualaman kaca 204-206 | Lesiyun Pakualaman kaca 206-208 | Para priyantun ingkang sami nyêpêng paprintahan bawah Pakualaman kaca 209-213 | Para pangagênging băngsa Cina ing tanah Jawi tuwin Madura kaca 214-232 | Para pangagênging băngsa sabrang kaca 233-237 | Pratelaning kalêpatan sarta ewah-ewahan ingkang kantun kaca 238-243 | Pratelan sakathahing sêrat waosan ingkang kasade ing kantor pangêcapan Ngayogyakarta, ăngka 1-26 | Sêrat Purwa Lampahan Partadewa kaca 1-112

--- IV ---

Pratelaning grahana

Ingkang katingal ing tanah Jawi tuwin Madura, sarta wancinipun manut wanci ing nagari Batawi

1. Grahana rêmbulan, dhawah ing dintên Sêtu Paing, kaping: 14 Sawal, angrintênakên dintên Akhad Pon, kaping: 15 Sawal, utawi kaping: 23 Mèi, angrintênakên kaping 24 Mèi, wiwitipun wanci dalu pukul 10 langkung 44 mênut, ngantos dumugi enjing pukul 4 langkung 29 mênut.

2. Grahana rêmbulan, dhawah ing dintên Sênèn Wage, kaping 13 Rabingulakir utaka[3] wiping[4] 16 Nopèmbêr, wiwitipun wanci enjing pukul 4 langkung 44 mênut, ngantos dumugi siyang pukul 10 langkung 8 mênut.

Wondene ing salêbêtipun taun punika, benjing ing dintên Akhad Wage, kaping 1 Sawal, utawi kaping 10 Mèi, badhe wontên katingal satunggiling lintang ingkang dipun wastani lintang Mèrkuriyus, lumampah sacêlakipun surya, wiwitipun katingal ing wanci enjing pukul 7 langkung 3 mênut, ngantos dumugi siyang pukul 11 langkung 59 mênut.

--- 121 ---

Pratelaning tatêngêr

Namaning dintên, A = Akhad, Sn = Sênèn, Sl = Salasa, Rê = Rêbo, Kê = Kêmis, Ju = Jumungah, Sê = Sêtu.

Namaning pêkênan, Wa = Wage, Kli = Kaliwon, Lê = Lêgi, Pa = Paing, Pn = Pon.

Namaning paringkêlan, U = Uwas, Ma = Mawulu, Tu = Tungle, Ar = Aryang, Wu = Wurukung, Pa = Paningron.

Ing salêbêtipun kothakanipun tanggal Walandi, Jawi tuwin Cina, bilih angkanipun mawi tăndha * punika, katêranganipun ing dintên tanggal punika dhawah ing dintên agêng, mênggah badhe sumêrêp dintên agêng punapa, mugi kaupadosana ing kaca: 29 dumugi kaca 32, ing ngriku sagêd pinanggih sarta sumêrêp dhawahipun dintên agêng punapa, kadosta, ing wulan Jumadilakir tanggal kaping: 27, mawi tăndha * kaupadosana ing kaca 31, tamtu pinanggih katêranganipun, ing dintên punika dhawah dintên agêng tingalan dalêm panjanêngan[5] Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan ing Surakarta.

--- 122 ---

Pratelaning tatêngêr

Ing wingkingipun namaning para amtênar Walandi, Jawi tuwin Cina, wontên ingkang mawi tăndha aksara Walandi, têgêsipun kados ing ngandhap punika,

R.M.W.3. têgêsipun, Ridêr Militèr Willêm sordhêklas 3.

R.M.W.4. têgêsipun, Ridêr Militèr Willêm sordhêklas 4.

C.N.L. têgêsipun komadhuring bintang Nèdêrlansên Leyo.

R.N.L. têgêsipun ridêring bintang Nèdêrlansên Leyo.

C.E.K. têgêsipun komandhuring bintang Èkêng krun saking Luksêmburêh.

R.E.K. têgêsipun ridêring bintang Èkêng krun saking Luksêmburêh.

C.F.J. têgêsipun komandhuring bintang Phran Yosèph saking Ostênrik.

R.F.J. têgêsipun ridêring bintang Phran Yosèph saking Ostênrik.

G.N.L.3 têgêsipun bintang Gaodhênleyo Phanaso saking Luksêmburêh klas 3.

G.N.L.4. têgêsipun bintang Gaodhênleyo Phanaso saking Luksêmburêh klas 4.

C.M.P. têgêsipun komandhuring bintang Mêjidhi saking Turki.

* têgêsipun medhali saking Acih.

G.M. têgêsipun medhali Jêne.

Z.M. têgêsipun mêdhali Pethak.

M.K. têgêsipun metalên krès.

--- 123 ---

Pratelaning Pananggalan ing taun Walandi 1891.

--- 124 ---

Para upsir mêmuri

Kangjêng Pangeran Arya Adiwijaya, Surakarta. Kangjêng Pangeran Angabèi, Ngayogyakarta. Kangjêng Pangeran Arya Cakranagara, Surakarta.

Mayur.

Gusti Pangeran Arya Pugêr, Ngayogyakarta. Gusti Pangeran Arya Suryaputra, Ngayogyakarta. Kangjêng Pangeran Arya Mataram, Surakarta. Gusti Pangeran Arya Buminata, Ngayogyakarta. Kangjêng Pangeran Arya Adiwinata, Ngayogyakarta. Rahadèn Tumênggung Sindurêja, kumêndhan prajurit dalêm ing Ngayogyakarta.

Kaptin,

Kangjêng Pangeran Arya Prabuningrat, ajidan dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan ing Surakarta. Kangjêng Pangeran Arya Adinagara, ajidan dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan ing Ngayogyakarta.

--- 125 ---

Bab kadhaton dalêm ing Surakarta Adiningrat

Ingkang jumênêng nata ing nagari Surakarta sapunika: Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan Pakubuwana, Senapati ing Ngalaga Ngabdurahman Sayidin Panatagama ingkang kaping: 9, komandhuring binta[6] Nèdêrlansên Leyo, sarta komandhuring bintang Phran Yosèph ing nagari Ustênrik. Jendral mayuring wadyabala dalêm Sri Maharaja ing nagari Nèdêrlan, putra dalêm panênggak swargi sampeyan dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan ingkang kaping 6, patutan saking pramèswari dalêm, swargi Gusti Kangjêng Ratu Agêng. Wiyosan dalêm, dintên Rêbo Kliwon tanggal kaping 7 wulan Rêjêb taun Je, ăngka 1758 utawi kaping 22, wulan Dhesèmbêr, taun Walandi 1830, nalika diwasa dalêm, ajêjuluk Kangjêng Gusti Pangeran Arya Prabuwijaya, ing sasurud dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan ingkang kaping 7, kajunju[7] jumênêng Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom, jumênêng dalêm kangjêng gusti i[8] dintên Sênèn Pon tanggal kaping 4,

--- 126 ---

wulan Sawal taun Jimakir, ăngka 1786, utawi kaping: 17 Mèi taun Walandi 1858, ing sasurut dalêm, swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan ingkang kaping 8, lajêng anggêntosi jumênêng nata, jumênêng dalêm ing dintên Sênèn Lêgi tanggal kaping 27 wulan Jumadilakir taun Je, ăngka 1790, utawi kaping 30 wulan Dhesèmbêr, taun Walandi 1861 dumuginipun ing dintên Sênèn Lêgi tanggal kaping 16 wulan Rêjêb ing taun Jimakir, ăngka 1794 utawi kaping 4 wulan Dhesèmbêr taun Walandi 1865, sampeyan dalêm amundhut pramèswari Radèn Ajêng Kustiyah, putranipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Adiwijaya ingkang kaping 2 ing Surakarta, patutan saking Gusti Kangjêng Tura[9] Bandara, mawi kaparingan nama Kangjêng Bandara Dèn Ayu Kustiyah, nuntên ing dintên Sênèn Pon tanggal kaping 23 wulan Rêjêb wau, utawi kaping 11 wulan Dhesèmbêr taun Walandi 1865, pramèswari dalêm, kajunjung nama Gusti Kangjêng Ratu Pakubuwana, Gusti Kangjêng Ratu wau amung patutan satunggal kakung, inggih punika Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom Amangkunagara, ingkang jumênêng sapunika, dumuginipun dintên malêm Akat[10] tanggal kaping 2 wulan Rêjêb ing taun Be, ăngka 1816, utawi tanggal [tangga...]

--- 127 ---

[...l] kaping 21 Marêt, taun Walandi 1887, Gusti Kangjêng Ratu wau surud kondur ing jaman kalanggêngan.

Ing dintên Sênèn Pon tanggal kaping 15, wulan Ruwah taun Be ăngka 1816, utawi kaping 9, wulan Mèi, taun Walandi 1887, kaparênging karsa dalêm, garwa dalêm ampeyan Radèn Ayu Adipati Mandayaprana, kajunjung jumênêng pramèswari dalêm, ugi anama Gusti Kangjêng Ratu Pakubuwana, ingkang wau sakawitipun kapundhut dados garwa dalêm ampeyan kapatêdhan nama Radèn Rarasati, lajêng kajunjung nama Radèn Ayu Adipati Mandayaprana, tumuntên kajunjung nama Kangjêng Ratu punika, wondene ingkang apêputra swargi Rahadèn Mayur Puspawinata, abdi dalêm Mayur Prajurit Jayatêtana, ing karaton dalêm Surakarta.

Pratelanipun ratu pramèswari dalêm

Pramèswari dalêm Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun ingkang jumênêng sapunika, Kangjêng Ratu Pakubuwana, putranipun swargi Rahadèn Mayur Puspawinata, abdi dalêm Mayur Prajurit Jayatêtana, ing karaton dalêm Surakarta.

--- 128 ---

Pratelanipun para putra tuwin putri dalêm

Putra tuwin putri dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 5, 1. Kangjêng Pangeran Arya Suryaningrat, 2. Kangjêng Radèn Ayu Riyaatmaja.

Putra tuwin putri dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 6, 1. Gusti Kajêng[11] Ratu Timur, patutan saking pramèswari dalêm swargi Gusti Kangjêng Ratu Anèm, krama Kangjêng Pangeran Arya Natabrata ingkang kaping 2, 2. Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan ingkang jumênêng sapunika, patutan saking pramèswari dalêm swargi Gusti Kangjêng Ratu Agêng, putranipun putri swargi Kangjêng Gusti Pangeran Arya Mangkubumi, 3. Kangjêng Radèn Ayu Kusumabrata, krama Kangjêng Pangeran Arya Kusumabrata, ingkang kaping 2, 4. Kangjêng Radèn Ayu Săntakusuma, 5. Kangjêng Radèn Ayu Cakradiningrat.

--- 129 ---

Putra-putri dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 7, Gusti Kajêng Ratu Pambayun, patutan saking pramèswari dalêm swargi Gusti Kangjêng Ratu Kancana.

Putra-putri dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 8, Gusti Kangjêng Ratu Bandara, krama swargi Kangjêng Pangeran Arya Adiwijaya ingkang kaping 2, inggih punika ibu dalêm swargi Gusti Kangjêng Ratu Pakubuwana.

Putra tuwin putri dalêm Sampeyan Damlê[12] Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan ingkang jumênêng sapunika, kajawi ingkang dèrèng diwasa.

Ingkang saking pramèswari dalêm amung satunggal, Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom Amangkunagara, Sudibya Rajaputra Narendra Mataram ingkang kaping 5, kolonèl ing Ghènêralên staph, sarta bintanging kaprabon pusaka kadipatèn anom, ing Surakarta Adiningrat. Wiyosan dalêm kala ing dintên Kêmis Lêgi tanggal kaping 21 wulan Rêjêb ing taun Alip, ăngka 1795, utawi tanggal kaping 29, wulan Nopèmbêr, taun Walandi 1866, jumênêng dalêm Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom, ing dintên Sênèn Lêgi tanggal kaping 27, wulan Jumadilakir ing taun Je, ăngka

--- 130 ---

1798, utawi tanggal kaping 4 wulan Oktobêr, taun Walandi 1869.

Putra dalêm ingkang sampun jumênêng pangeran

1. Kangjêng Gusti Pangeran Arya Prabuwijaya, ingkang ing ngajêng anama Kangjêng Pangeran Angabèi Litnan Kolonèl ajidanipun Kangjêng Tuwan ingkang Wijaksana[13] Guphêrnur Jendral, 2. Kangjêng Pangeran Arya Mataram, mayur phanstaph, 3. Kangjêng Pangeran Arya Natakusuma, 4. Kangjêng Pangeran Arya Adikusuma, 5. Kangjêng Pangeran Arya Pakuningrat, 6. Kangjêng Pangeran Arya Prabuningrat, kaptin ajidan dalêm Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan, 7. Kangjêng Pangeran Arya Kusumadiningrat, 8. Kangjêng Pangeran Arya Purbadiningrat, 9. Kangjêng Pangeran Arya Cakradiningrat, wontên ing nagari Riyo, 10. Kangjêng Pangeran Arya Cakraningrat, 11. Kangjêng Pangeran Arya Kusumadilaga.

--- 131 ---

Putra-putri dalêm ing[14] sampun krama

1. Kangjêng Radèn Ayu Adinagara, krama Kangjêng Pangeran Arya Adinagara kaping 2. 2. Kangjêng Radèn Sasradiningrat, krama Kangjêng Rahadèn Adipati Sasradiningrat. 3. Kangjêng Radèn Kartadipura, krama Rahadèn Mas Arya Kartadipura.

Pratelanipun para pangeran santana dalêm

Wayah dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 4,

1. Putranipun swargi Kangjêng Pangeran Adipati Arya Kusumayuda, Kangjêng Pangeran Arya Kusumayuda, Kangjêng Pangeran Arya Purbanagara, kolonèl kumêndhan prajurit dalêm ing karaton dalêm Surakarta, tilas mantu dalêm swargi Ingkang Sinuhun kaping 8. 2. Putranipun swargi Kangjêng Pangeran Răngga Danupaya, Kangjêng Pangeran Răngga Danupaya kaping 2, wontên ing nagari Mênadho. 3. Putranipun swargi Kangjêng Pangeran Panji Anom, Kangjêng Pangeran Arya Dipakusuma.

--- 132 ---

4. Putranipun swargi Kangjêng Pangeran Panji Priyambada, Kangjêng Pangeran Panji Priyambada kaping 2.

Wayah dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 5,

1. Putranipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Suryabrata, Kangjêng Pangeran Arya Suryabrata kaping 2. 2. Putranipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Natabrata, Kangjêng Pangeran Arya Natabrata kaping 2 krama angsal Gusti Kangjêng Ratu Timur, putra dalêm swargi Ingkang Sinuhun kaping 6. 3. Putranipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Kusumabrata, Kangjêng Pangeran Arya Kusumabrata kaping 2. 4. Putranipun swargi Kajêng Pangeran Arya Pringgakusuma, Kangjêng Pangeran Arya Pringgakusuma kaping 2. 5. Putranipun Kangjêng Pangeran Arya Suryaningrat, Kangjêng Pangeran Arya Cakranagara, litnan kolonèl ing Ostindhisê kaphalêri. 6. Putranipun swargi Bandara Radèn Ayu Adiwinata, Kangjêng Pangeran Arya Adinagara kaping 2, mantu dalêm sampeyan dalêm Ingkang Sinuhun Kajêng Susuhunan ingkang jumênêng sapunika. 7. Putranipun swargi Kajêng Pangeran Arya Suryakusuma, Kangjêng Pangeran Panji Puspakusuma.

--- 133 ---

Wayah dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 8,

Putranipun Gusti Kajêng Ratu Bandara, patutan saking swargi Kajêng Pangeran Arya Adiwijaya kaping 2. Kangjêng Pangeran Arya Adisurya, ipe dalêm Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun ingkang jumênêng sapunika.

Buyut dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 3,

1. Wayahipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Pamot, inggih Kangjêng Panêmbahan Jurumartani. Putranipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Pamot kaping 2, Kangjêng Pangeran Arya Pamot kaping 3. 2. Wayahipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Adinagara, Kangjêng Pangeran Arya Dinaga[15] kaping 2, ingkang sampun kasêbut ing ngajêng. Kangjêng Pangeran Arya Adiwijaya kaping 3, litnan kolonèl phanstaph, putranipun swargi Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Mangkunagara ingkang kaping 4, inggih punika pangeran ingkang minăngka wakilipun Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Prabu Prangwadana sowan Sênèn Kêmis dhatêng kadhaton.

--- 134 ---

Kawontênanipun paprintahan agêng jawi, tuwin pangadilan, ing karaton dalêm, Surakarta Adiningrat

1. Ingkang ngasta pangawasa, bang-bang pangalum-alum ing salêbêtipun baluwarti kadhaton, sarta tumrap para kangjêng pangeran akalihan para bandara santana dalêm, Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom Amangkunagara Sudibya Rajaputra Narendra Mataram.

2. Ingkang ngasta pangawasa bang-bang pangalum-alum ing sawawêngkonipun karaton dalêm sadaya, pêpatih dalêm. Kanthi bupati nayaka dalêm 8, inggih punika ingkang dipun wastani kangjêng parentah agêng.

Pangadilan dalêm punika wontên 4, wijangipun kados ing ngandhap punika.

1. Pangadilan kadipatèn anom, inggih punika ingkang wênang anindakakên angrampungi, prakawisipun para kangjêng pangeran, tuwin para bandara santana dalêm. Pangagêngipun pangadilan, Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom, lidipun kangjêng pangeran putra dalêm sawatawis, bupati nayaka satunggal, saha bupati kadipatèn anom.

--- 135 ---

2. Pangadilan pradata agêng, inggih punika ingkang wênang anindakakên angrampungi sawarninipun prakawis kadurjanan agêng, kados ta: rajapêjah, kècu, ngobong griya, begal, sasaminipun prakawis ingkang dipun gantungi paukuman awrat, tuwin prakawis parapabên ingkang botên anggugat putra santana dalêm. Pangagêngipun pangadilan pêpatih dalêm, lidipun para bupati nayaka dalêm 8, kajawi ingkang sampun kakarsakakên dados lid ing kadipatèn anom.

3. Pangadilan pradata kabupatèn dumunung wontên karajanipun kabupatèn. Inggih punika ing Klathèn, Kartasura, Bayalali, Ngampèl, Sragèn, tuwin Sukoharja, pangadilan nêm panggenan wau, sami wênang anindakakên angrampungi sawarninipun prakawis kadurjanan sanèsipun ingkang kêdah lumados pradata agêng, kados ta: pandung, bradhat, nyolong, ngapusi, sasaminipun prakawis ingkang botên ginantungan paukuman awrat, tuwin parapabên ingkang botên anggugat putra santana dalêm tuwin para priyayi agung Jawi, pangagêngipun pangadilan, bupati pulisi, lidipun kaliwon akalihan panèwu utawi mantri ing kitha wau, sêrat karampunganipun para

--- 136 ---

pangadilan pradata kabupatèn, kêdah katêtêpakên sarta kaasmanan dening pêpatih dalêm, dados para bupati ing kitha-kitha kasêbut ing nginggil, kajawi anggènipun anindakakên paprintahan wajibipun bupati, mawi ngiras dados pangagêngipun pangadilan, punapadene mawi kaparingan wawênang angrampungi prakawis pulisi rol, ngangge kasaksèn ing tuwan asistèn residhèn ingkang nunggil gagêlêngan kalihan kabupatènipun.

4. Pangadilan surambi dalêm, inggih punika ingkang kawênangakên anindakakên angrampungi sawarninipun prakawis salakirabi talak waris wasiyat, pangagêngipun pangadilan wadana pangulu agêng, lidipun para khatib.

Kawontênanipun para agêng sakarerehanipun ing karaton dalêm Surakarta, ingkang sami anyêpêng paprintahan

Pêpatih dalêm Kangjêng Rahadèn Adipati Sasradiningrat, mantu dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan ingkang jumênêng sapunika.

--- 137 ---

Kawadanan kapatihan

Pêpatih wadana parentah ing kapatihan, Rahadèn Angabèi Sasradirêja. Kaliwon mantri anom lêbêt, Rahadèn Mas Angabèi Sasraatmaja. Kaliwon mantri anom jawi, Rahadèn Angabèi Sumadirêja. Panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Nitipradata, 2. Radèn Ngabèi Jaksapradata. Panèwu Pulisi, Radèn Ngabèi Citrapranata. Pangulu, Kyai Ngabèi Ngabdul Salam, ngrangkêp dados pangulu pangadilan residhèn sirad.

Bupati nayaka dalêm 8: ingkang mawi bawat, golongan lêbêt

1. Kabupatèn kaparak kiwa

Bupati, Rahadèn Mas Arya Jayadiningrat, bêkêl lêbêt. Têgêsipun bêkêl, dados sêpuhipun para bupati nayaka lêbêt sadaya.

--- 138 ---

Kaliwon, Rahadèn Mas Angabèi Bratadipura. Kaliwon, wadananing abdi dalêm karaton, Rahadèn Mas Angabèi Purbadipura. Kaliwon, wadananing gadhing Mataram, taksih lowong. Kaliwon gadhing Mataram, Rahadèn Angabèi Nitipura. Kaliwon wadananing abdi dalêm anggandhèk, Rahadèn Angabèi Ngajayadarsana.[16] Panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Pringgapradata, 2. Mas Ngabèi Jayapradata. Panèwu pulisi, Radèn Ngabèi Jayapranata.

2. Kabupatèn kaparak têngên

Bupati, taksih lowong. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Purwadipura, bêkêl lêt,[17] têgêsipun bêkêl, dados sasêpuhipun para kaliwon nayaka lêbêt sadaya. Kaliwon wadananing abdi dalêm grêji, Rahadèn Angabèi Arjagrêjita. Kaliwon wadananing abdi dalêm anggandhèk, Rahadèn Angabèi Purwadarsana.

--- 139 ---

Panèwu jaksa, 1. Radèn Ngabèi Sastrapradata, 2. Mas Ngabèi Purwapradata, ingkang dados gripir prakawis parapabên. Mantri pulisi, Mas Ngabèi Purwapranata.

3. Kabupatèn gêdhong kiwa

Bupati, Rahadèn Mas Arya Kartadipura, mantu dalêm Ingkang Sinuhun sapunika. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Martadipura. Kaliwon wadananing abdi dalêm kêmasan, Rahadèn Angabèi Samaita. Panèwu jaksa, Mas Ngabèi Sêcapradata. Mantri pulisi, Radèn Ngabèi Kartapranata.

4. Kabupatèn gêdhong têngên

Bupati, Rahadèn Tumênggung Arjadipura. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Suradipura. Panèwu jaksa, Radèn Ngabèi Arjapradata. Mantri jaksa, Mas Ngabèi Arjamanggala. Mantri pulisi, Mas Ngabèi Arjapranata.

--- 140 ---

Golongan jawi

1. Kabupatèn Siti Agêng.

Bupati, Rahadèn Tumênggung Suryawinata, bêkêl jawi, têgêsipun bêkêl, dados sasêpuhipun para bupati nayaka jawi sadaya. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Purwakusuma, kapêthil tumut mangagêngi kantor kapatihan. Panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Surapradata, 2. Mas Ngabèi Prabapradata. Mantri pulisi, Radèn Mas Ngabèi Kramapranata.

2. Kabupatèn Sèwu

Bupati, Rahadèn Tumênggung Jayanagara. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Jayasudirja. Panèwu jaksa, 1. Radèn Ngabèi Wăngsapradata, 2. Radèn Ngabèi Ănggapradata. Mantri pulisi, Mas Ngabèi Wăngsapranata.

3. Kabupatèn panumping

Bupati, Rahadèn Mas Arya Sasrakusuma.

--- 141 ---

Kaliwon, Rahadèn Mas Angabèi Sasrakusuma. Panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Wirapradata, 2. Radèn Ngabèi Atmapradata. Panèwu pulisi, Mas Ngabèi Mangunpranata.

4. Kabupatèn bumi

Bupati, Rahadèn Tumênggung Tăndhanagara. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Nitipraja. Panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Yudapradata, 2. Mas Ngabèi Martapradata. Mantri pulisi, Mas Ngabèi Mangkupranata.

Bupati anon-anon

Golongan lêbêt

1. Kabupatèn pangrêmbe

Bupati, Ondêr Mayur Rahadèn Mas Tumênggung Wiryadiningrat, inggih punika ingkang minăngka pêpatih dalêm lêbêt, mantu dalêm ingkang sinuhun sapunika. Kaliwon, taksih lowong.

--- 142 ---

Panèwu jaksa, 1. Radèn Ngabèi Wiryapradata, 2. Mas Ngabèi Kartapradata. Mantri pulisi, Mas Ngabèi Kartapranata.

2. Kabupatèn kalang

Bupati, Rahadèn Tumênggung Wrêksanagara. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Rajamanggala. Panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Rajapradata, 2. Mas Ngabèi Wrêksapradata. Panèwu pulisi, Radèn Ngabèi Dirjapranata.

3. Kabupatèn kadipatèn anom

Bupati, Rahadèn Mas Arya Sujanapura, inggih punika ingkang minăngka pêpatih ing kadipatèn anom. Kaliwon, 1. Rahadèn Angabèi Săntadipura, 2. Rahadèn Angabèi Ardawinata. Kaliwon pujăngga, taksih lowong. Panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Aknyapradata,[18] 2. Mas Ngabèi Săntapradata. Pangulu, Mas Ngabèi Imampura.

--- 143 ---

Panèwu pulisi sajawining baluwarti, Mas Ngabèi Wirapranata. Mantri pulisi salêbêting baluwarti kadhaton, Radèn Ngabèi Yasapranata.

Golongan jawi

1. Kabupatèn galadhag

Bupati, taksih lowong. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Bujanagara, kapêthil wontên kantor kapatihan, dados pangagêng nyêpêng kas arta nagari. Panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Brajapradata, 2. Mas Ngabèi Bujapradata.

2. Kabupatèn jaksa

Bupati, taksih lowong. Mênggah para panèwu jaksa kabupatèn nayaka tuwin anon-anon sadaya kajawi kabawah dhatêng bupatinipun piyambak-piyambak, sadaya sami kabawah sarta kawêngku dening bupati jaksa, saha pundi ingkang botên kapêthil garap padamêlan sanès, sami tumut garap prakawis wontên pradata agêng, wijangipun kados ing ngandhap punika.

--- 144 ---

Ingkang garap prakawis kadurjanan tuwin paprintahan nagari

Kaliwon, Rahadèn Angabèi Mangunpradata. Panèwu gripiring pradata agêng, Radèn Ngabèi Darsapradata. Para panèwu jaksa, 1. Radèn Ngabèi Sastrapradata, 2. Mas Mabèi[19] Brajapradata, 3. Mas Ngabèi Prabapradata, 4. Mas Ngabèi Martapradata.

Ingkang garap prakawis parapabên

Kaliwon, Rahadèn Angabèi Yasapradata. Panèwu gripiring pradata agêng, Mas Ngabèi Purwapradata. Para panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Surapradata, 2. Radèn Ngabèi Wăngsapradata, 3. Radèn Ngabèi Ănggapradata, 4. Mas Ngabèi Jayapradata, 5. Mas Ngabèi Pringgapradata, 6. Mas Ngabèi Rajapradata, 7. Mas Ngabèi Wrêksapradata, 8. Mas Ngabèi Prajapradata, 9. Mas Ngabèi Atmapradata.

--- 145 ---

3. Kabupatèn pangulon

Wadana pangulu agêng, Rahadèn Pangulu Tapsiranom, khakim ngiras landrad pradata agêng. Bêkêl khatib minăngka kaliwon, map[20] khatib, iman. Panèwu jaksa, Mas Ngabèi Dipapradata. Mantri jaksa, Mas Ngabèi Căndrapradata. Mantri carik minăngka gripir, Mas Răngga Sastraprajaka. Manti[21] pulisi, Radèn Răngga Martapranata.

Kabupatèn prajurit

Pangagêngipun, Kangjêng Pangeran Kolonèl Arya Purbanagara. Kaliwon wadananing abdi dalêm panêgar, Rahadèn Angabèi Suranagara. Panèwu jaksa, 1. Mas Ngabèi Ardipradata, 2. Radèn Ngabèi Prajapradata. Mantri pulisi, Radèn Ngabèi Wignyapradata.

--- 146 ---

Para kaliwon anon-anon lêbêt, ingkang botên kabawah bupati

1. Rahadèn Angabèi Bujadipura, kaliwon wadananing abdi dalêm panandhon. 2. Rahadèn Angabèi Sastradipura, kaliwon wadananing abdi dalêm carik.

Bupati pulisi

1. Kabupatèn pulisi salêbêting nagari

Bupati, Rahadèn Tumênggung Kartanagara. Kaliwon, taksih lowong. Panèwu jaksa, Radèn Ngabèi Linggapranata, amakili kaliwon. Panèwu kabupatèn, Radèn Ngabèi Darpapranata. Mantri kabupatèn, 1. Mas Răngga Rêksapranata, 2. Radèn Răngga Surapranata, 3. Radèn Răngga Winbapranata,[22] 4. Mas Răngga Tandyapranata, 5. Mas Răngga Tirtapranata, 6. Mas Răngga Samarêncana, 7. Mas Răngga Jagadipura, 8. Mas Răngga Karmapranata, 9. Mas Răngga Sastrapranata.

--- 147 ---

Mantri pulisi wiyaga, Mas Răngga Yudapranata. Mantri pulisi nusupan, Radèn Răngga Endrapranata. Panèwu pangagênging dhêstrik Gogol,[23] Radèn Ngabèi Puspapranata. Mantri, 1. Mas Răngga Karnapranata, 2. Mas Răngga Kramakarja.

Para panèwu mantri pulisi kabupatèn nayaka tuwin anon-anon ingkang sampun kasêbut ing ngajêng, kajawi kabawahakên dhatêng bupatinipun piyambak-piyambak, sadaya sami kabawah sarta kawêngku dening bupati pulisi nagari.

2. Kabupatèna[24] ing Sukaharja

Ondêr rêgèn pangagêngipun kabupatèn, Rahadèn Angabèi Darmapranata. Panèwu, 1. Mas Ngabèi Sutasanjaya, 2. Mas Ngabèi Sutadikarya. Pangulu, Khaji Idris Muhyi. Panèwu jaksa, Mas Ngabèi Sutasurama. Mantri gripir, Radèn Răngga Sutajaksana. Mantri kabupatèn, 1. Mas Răngga Sutamarga, 2. Radèn Răngga Sutasumitra.

--- 148 ---

Para dhêstrik bawah Sukaharja

1. Dhêstrik kitha, panèwu, Mas Ngabèi Sutasudarsa. Mantri, 1. Mas Răngga Suta Andaka, 2. Mas Răngga Sutakartika, 3. Mas Răngga Sutaatmaja.

2. Dhêstrik Ngutêr, panèwu, Mas Ngabèi Sutadipraya. Mantri, 1. Mas Răngga Sutasumarma, 2. Mas Răngga Sutasuwignya.

3. Dhêstrik Tawang, panèwu, Radèn Ngabèi Jayamartana. Mantri, Mas Răngga Sutasêngaja.

4. Dhêstrik Masaran, panèwu, Mas Ngabèi Sutadigdaya. Mantri, Mas Răngga Sutamaruta.

3. Kabupatèn ing Klathèn

Bupati, Rahadèn Tumênggung Martawadana. Kaliwon, taksih lowong. Panèwu, 1. Radèn Ngabèi Mangunsubrata, 2. Radèn Ngabèi Mangunsudarma. Pangulu, Mas Ngabdulrakim.

--- 149 ---

Panèwu jaksa, Radèn Ngabèi Mangundisastra, amakili kaliwon. Mantri jaksa, Radèn Răngga Mangunjaksana. Mantri gripir, Mas Răngga Mangunsumarta. Mantri kabupatèn, 1. Radèn Răngga Mangunsukarta, 2. Mas Răngga Mangunpracaya, 3. Radèn Răngga Martasuwignya, 4. Mas Răngga Mangunrênggana, 5. Mas Răngga Mangunsudarsa, 6. Mas Răngga Mangunprayoga, 7. Radèn Răngga Mangunsangkaya, 8. Mas Răngga Mangunbantuna.

Para dhêstrik bawah Klathèn

1. Dhêstrik kitha, panèwu, Radèn Ngabèi Mangunsumitra. Mantri, 1. Mas Răngga Mangunsudana, 2. Mas Răngga Mangunkastawa.

2. Dhêstrik gêdhongan, panèwu, Radèn Ngabèi Mangunrêksaka. Mantri, Radèn Răngga Mangunsewaka.

3. Dhêstrik sapuluh, panèwu, Radèn Ngabèi Mangunsarjana. Mantri, Radèn Răngga Mangunsasama.

4. Dhêstrik Prambanan, panèwu, Mas Ngabèi Mangun Ardaya. Mantri, Mas Răngga Mangunkaryasa.

5. Dhêstrik Gêsikan, panèwu, Radèn Ngabèi Mangunarja. Mantri, Radèn Răngga Mangunbisama.

--- 150 ---

6. Dhêstrik Kalisoga, Panèwu, Mas Ngabèi Mangunwirya, Mantri, Radèn Răngga Mangunsêngkali.

4. Kabupatèn ing Kartasura

Bupati, Rahadèn Tumênggung Citradirja. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Mangunwardaya. Panèwu, Radèn Ngabèi Jaksasuwirya. Pangulu, Mas Muhkamad Ramli. Panèwu jaksa, Radèn Ngabèi Tirtasuwirya. Mantri jaksa, Mas Răngga Jayasuwirya. Mantri gripir, Mas Răngga Citrasuwirya. Mantri kabupatèn, 1. Radèn Răngga Kramasuwirya, 2. Mas Răngga Sastrasuwirya, 3. Mas Răngga Kardasuwirya, 4. Mas Răngga Aknyasuwirya, 5. Mas Răngga Kartasuwirya.

Para dhêstrik bawah Kartasura

1. Dhêstrik kitha, panèwu, Radèn Ngabèi Natawirya. Mantri, 1. Mas Răngga Karyasuwirya, 2. Radèn Răngga Arjasuwirya.

2. Dhêstrik Kathithang, panèwu, Radèn Ngabèi Dipamartana. Mantri, Mas Răngga Margasuwirya.

--- 151 ---

3. Dhêstrik Taraman, panèwu, Radèn Ngabèi Ranasuwirya. Mantri, Radèn Răngga Dipakardaya.

4. Dhêstrik Bêndha, panèwu, Mas Ngabèi Dipasuwirya. Mantri, Mas Răngga Martasuwirya.

5. Dhêstrik Jênon, panèwu, Mas Ngabèi Jayaprabăngsa. Mantri, Mas Răngga Darsasuwirya.

5. Kabupatèn ing Bayalali

Bupati, Rahadèn Tumênggung Dirjakusuma. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Mangundirja. Panèwu, Mas Ngabèi Surawirana. Pangulu, Mas Khasandimêja. Panèwu jaksa, Radèn Ngabèi Surasugita. Mantri jaksa, Mas Ngabèi Surasasana. Mantri gripir, Mas Răngga Surasastra. Mantri kabupatèn, 1. Mas Răngga Suradiwăngsa, 2. Mas Răngga Surawirana, 3. Mas Răngga Suradimêja.

Para dhêstrik bawah Bayalali

1. Dhistrik kitha, panèwu, Mas Ngabèi Surasumarta. Mantri, Mas Răngga Surasuparta.

--- 152 ---

2. Dhêstrik Banyudana, panèwu, Radèn Ngabèi Surasuwarsa. Mantri, Mas Răngga Surasadana.

3. Dhêstrik Jatinom, panèwu, Mas Ngabèi Suradikara. Mantri, Mas Răngga Surasupatra.

4. Dhêstrik Koripan, panèwu, Radèn Ngabèi Surapruwita. Mantri, Mas Răngga Surapaminta.

5. Ondêr dhêstrik Tumang, panèwu, Mas Ngabèi Surakarya.

6. Kabupatèn ing Ngampèl

Bupati, Rahadèn Tumênggung Ranadirja. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Purwasudira. Panèwu, Radèn Ngabèi Jayawardaya. Pangulu, Khaji Ngali. Panèwu jaksa, Mas Ngabèi Jayadêksana. Mantri jaksa, Radèn Răngga Jayasutana. Mantri gripir, Mas Răngga Jaya Ukara.

--- 153 ---

Mantri kabupatèn, 1. Radèn Răngga Jayamardawa, 2. Mas Răngga Jiwadikrama.

Para dhêstrik bawah Ngampèl

1. Dhêstrik kitha, panèwu, Radèn Ngabèi Jayasugita. Mantri, Mas Răngga Jayasuarja.

2. Dhêstrik Karanggêdhe, panèwu, taksih lowong. Mantri, 1. Mas Răngga Jayasukarsa, 2. Mas Răngga Jayawirana.

3. Dhêstrik Sima, panèwu, Mas Ngabèi Jayasudarma. Mantri, Mas Răngga Jayatanaya.

4. Dhêstrik Kaliyasa, panèwu, Radèn Ngabèi Jayasuwignya. Mantri, 1. Mas Răngga Jayasuwahya, 2. Mas Răngga Jayasurasa.

5. Dhêstrik Lawang, panèwu, Mas Ngabèi Jayarêja. Mantri, Mas Răngga Jayasupama.

7. Kabupatèn ing Sragèn

Bupati, Rahadèn Tumênggung Wiryadipraja. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Darmapranata.

--- 154 ---

Panèwu, Mas Ngabèi Citrasukirna. Pangulu, Mas Kasan Jenal Mustapa. Panèwu jaksa, Radèn Ngabèi Citrawijaksa. Mantri jaksa, Radèn Răngga Citrawahana. Mantri gripir, Mas Rogai[25] Citrawiluta. Mantri kabupatèn, 1. Radèn Răngga Citrakartika, 2. Mas Răngga Citradarma, 3. Mas Răngga Sastradiwirya, 4. Mas Răngga Citrasumbaga.

Para dhêstrik bawah Sragèn

1. Dhêstrik kitha, panèwu, Radèn Ngabèi Citrakusuma. Mantri, Radèn Răngga Citrapuspita.

2. Dhêstrik Grompol, panèwu, Radèn Ngabèi Citrawirya. Mantri, Mas Răngga Citramarwata.

3. Dhastrik[26] Karangdurèn, panèwu, Mas Ngabèi Citrawilarsa. Mantri, Mas Răngga Citraprawira.

4. Dhêstrik Sambungmacan, panèwu, Mas Ngabèi Citrasantika. Mantri, Mas Răngga Citrarêksaka.

5. Dhêstrik Majênang, panèwu, Mas Ngabèi Yudasuwirya. Mantri, Mas Răngga Citrawantuwa.

--- 155 ---

6. Ondêr dhêstrik Ngamban, panèwu, Mas Ngabèi Citrayahyana.

7. Ondêr dhêstrik Laban, panèwu, Radèn Ngabèi Citraasmara.

Para bupati kaliwon pamaosan tuwin galadhag

1. Ing Bayalali

Bupati pamaosan, Rahadèn Tumênggung Dipadirja. Kaliwon, pamaosan tuwin galadhag, Rahadèn Angabèi Jayaminarda. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Singasêtika. Kaliwon bonong ing Karanganom, Rahadèn Angabèi Rêsadipura.

2. Ing Gagatan, Ngampèl

Bupati pamaosan, Rahadèn Tumênggu[27] Bratadirêja. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Jayawadana.

--- 156 ---

3. Ing Klathèn

Bupati pamaosan, Rahadèn Tumênggung Martanagara. Kaliwon wadana pamaosan tuwin galadhag, Rahadèn Mas Angabèi Martawijaya. Kaliwon, 1. Rahadèn Angabèi Mangunwadana, 2. Rahadèn Angabèi Mangundirja.

4. Ing Sokawinangun, Sragèn

Kaliwon galadhag, Rahadèn Mas Angabèi Sasra Andaga.

Kawontênanipun abdi dalêm, ingkang manggèn ing kagungan dalêm siti karaton Surakarta, ingkang wontên wawêngkon ing karaton Ngayogyakarta, ing Ngimagiri

Bupati pangagêngipun ingkang rumêksa pasarean dalêm para ratu, Rahadèn Mas Arya Prawirakusuma, ngiras dados pangagênging [pangagêng...]

--- 157 ---

[...ing] pulisi anindakakên paprintahan. Kaliwon, Rahadèn Angabèi Rêsakusuma.

Ing Kitha Agêng

Pangagêngipun ingkang rumêksa pasareaning lêluhur dalêm para ratu, 1. Mas Jimat Amad Dalêm Rêsadipa, 2. Mas Jimat Amad Dalêm Anom Tapsir, ngiras anindakakên prakawis pulisi.

Kawontênanipun abdi dalêm, ingkang manggèn ing kagungan dalêm siti karaton Surakarta, ingkang wontên wawêngkon kabupatèn Grobogan (Samarang) ing Sela

Ondêr rêgèn, pangagêngipun ingkang rumêksa pasareaning lêluhur dalêm para ratu, Rahadèn Mas Angabèi Purwawijaya, ngiras dados pangagêng nindakakên paprintahan. Panèwu, Radèn Ngabèi Săntasumarta. Mantri, Mas Răngga Săntamarjaya.

--- 158 ---

Kawontênanipun para upsiring prajurit ing karaton dalêm Surakarta

Kolonèl kumêndhan, Kangjêng Pangeran Arya Purbanagara. Twèdhê kumêndhan, Rahadèn Mas Arya Purbawinata.

Para ajidan

Mayur, Rahadèn Mas Arya Yudawinata. Kaptin, Radèn Mas Panji Ranupranata. Irstê litnan, Radèn Mas Panji Yuda Utama. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Prawiradirja, 2. Radèn Panji Suraudaya, tukang arta, 3. Radèn Mas Panji Sumasukarta, tukang arta.

--- 159 ---

Golongan lêbêt

ingkang mangangge cara prajurit jawi

1. Prawira tamtama

Mayur, Rahadèn Mas Arya Pringgawinata. Kaptin, Radèn Mas Panji Kuda Jayèngrêsmi. Irstê litnan, Radèn Mas Panji Sinduprawira. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Brata Utama, 2. Radèn Mas Panji Prawiradigdaya, 3. Radèn Mas Panji Prawirasêmbada.

2. Wirautama, carangan

Mayur, Rahadèn Mas Arya Surawinata. Kaptin, Radèn Mas Panji Driyasuputra. Irstê litnan, Radèn Mas Panji Pringgatanaya. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Kusumawijaya, 2. Radèn Mas Panji Jayèngsari, 3. Radèn Mas Panji Cakraprawira.

3. Mijipinilih

Mayur, Rahadèn Mas Arya Bratawinata.

--- 160 ---

Kaptin, Radèn Mas Panji Mangkupranata. Irstê litnan, Radèn Mas Panji Prawira Pinilih. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Sumapinilih, 2. Radèn Mas Panji Danupinilih, 3. Radèn Mas Panji Bratapinilih.

4. Jayèngastra

Mayur, Rahadèn Mas Arya Jayèngwinata. Kaptin, Radèn Mas Panji Jayèngsêmèdi. Irstê litnan, Radèn Mas Panji Jayèngdirêja. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Jayèngkusuma, 2. Radèn Mas Panji Jayèngsudira, 3. Radèn Mas Panji Jayèngatmaja.

5. Prawiranom, wanengan

Mayur, Rahadèn Mas Arya Prawirawinata. Kaptin, Radèn Panji Wanèngkusuma. Irstê litnan, Radèn Panji Wanèngtaruna, 1. Radèn Panji Wanèngtanaya, 2. Radèn Panji Wanèngsaputra.

--- 161 ---

Golongan jawi

ingkang mangangge cara prajurit Walandi

1. Jagasura, sêtabêlan

Mayur, Rahadèn Mas Arya Ranuwinata. Kaptin, Radèn Mas Panji Trimurda. Irstê litnan, Radèn Mas Panji Dewantaka. Twèdhê litnan, 1. Radèn Panji Trisirah, 2. Radèn Mas Panji Surèngrana, 3. Radèn Mas Panji Trikaya.

2. Jayatanantaka

Mayur, Rahadèn Panji Jayawinata. Kaptin, Radèn Mas Panji Dipawirya. Irstê litnan, Radèn Panji Jayawigatha. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Prawirawijaya, 2. Radèn Panji Jayaprabawa, 3. Radèn Mas Panji Jayawidagda.

--- 162 ---

3. Jayasura

Mayur, Rahadèn Mas Arya Purbawinata. Kaptin, Radèn Mas Panji Trunakusuma. Istê[28] litnan, Radèn Mas Panji Karyasukarta. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Jayaprawira, 2. Radèn Mas Panji Kartakusuma, 3. Radèn Mas Panji Suratanaya.

4. Jayatêtana

Mayur, Rahadèn Mas Arya Dirjawinata. Kaptin, Radèn Mas Panji Purbapraja. Bwarstê[29] litnan, Radèn Mas Panji Mangkuasmara. Twèdhê litnan, 1. Radèn Panji Prawirasêtika, 2. Radèn Mas Panji Jayawinata.

5. Suratêtana

Mayur, Rahadèn Mas Arya Martawinata. Kaptin, Radèn Mas Panji Sumatanaya.

--- 163 ---

Irstê litnan, Radèn Mas Panji Jayalêngkara. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Mangkutanaya, 2. Mas Panji Wiratana.

6. Trunasura

Mayur, Rahadèn Mas Arya Arjawinata. Kaptin, Radèn Panji Trunawilaga. Irstê litnan, Radèn Panji Trunawiraga. Twèdhê litnan, 1. Radèn Panji Trunasukarta, 2. Radèn Panji Puspadiwirya, 3. Radèn Mas Panji Widayaka.

7. Jagabraja

Mayur, Rahadèn Mas Arya Brajawinata. Kaptin, Radèn Panji Singapranata. Irstê litnan, Radèn Panji Maesawirasta. Twèdhê litnan, 1. Radèn Panji Brajaprabawa, 2. Radèn Mas Panji Brajaprawira, 3. Radèn Mas Panji Brajasaksana.

--- 164 ---

Ing ngandhap punika kawontênanipun ing Mangkunagaran

Ingkang jumênêng sapunika, Kangjêng Gusti ingkang kaping 5, ajêjuluk Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Prabu Prangwadana, ridêring bintang Nèdêrlansên leyo saha litnan kolènèl[30] kumêndhaning lesiyun ing Mangkunagaran. Putranipun swargi Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Mangkunagara ingkang kaping 4, patutan saking ingkang garwa Kangjêng Radèn Ayu Mangkunagara, jumênêngipun kala ing dintên Sênèn Kaliwon tanggal kaping 11 wulan Sawal taun Jimakir, ăngka 1810, utawi kaping 5 wulan Sèptèmbêr taun Walandi 1881, ing sadèrèngipun jumênêng anggêntosi ingkang rama, kala tanggal kaping 3 wulan Ruwah taun Je ăngka 1806, utawi kaping 13 wulan Agustus taun Walandi 1877, sampun krama angsal putranipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Adiwijaya kaping 3, ingkang seda kala ing dintên Slasa Paing tanggal kaping 13 wulan Bêsar taun Wawu, ăngka 1817 utawi kaping 21 Agustus taun Walandi 1888.

--- 165 ---

Pratelanipun para putra ing Mangkunagaran

Putranipun swargi Kangjêng Gusti ingkang kaping 2,

1. Rahadèn Mas Arya Brajanata, mayur kaphalêri honorèr, 2. Rahadèn Mas Arya Surya Mangkuningrat.

Putranipun swargi Kangjêng Gusti ingkang kaping 3,

1. Kangjêng Pangeran Arya Suryadiningrat, litnan kolonèl inphantêri honorèr, 2. Rahadèn Mas Arya Suryaputra, 3. Rahadèn Mas Arya Suryaudaya, kaptin inphantêri, 4. Rahadèn Mas Arya Suryaudara, kaptin inphantêri, 5. Rahadèn Mas Arya Suryaasmara, kaptin inphantêri, 6. Rahadèn Mas Arya Suryakumara, kaptin inphantêri, 7. Rahadèn Mas Arya Suryadarmaja, kaptin inphantêri, 8. Rahadèn Mas Arya Suryaatmaka, 9. Rahadèn Mas Arya Suryadarsana.

Putranipun swargi Kangjêng Gusti ingkang kaping 4.

Ingkang patutan saking swargi Radèn Ayu Găndakusuma.

1. Kangjêng Pangeran Arya Adiwijaya, litnan kolonèn[31] phan staph.

--- 166 ---

2. Kangjêng Pangeran Arya Găndasuputra, litnan kolonèl, twèdhê kumêndhaning lesiyun ing Mangkunagaran. 3. Kangjêng Pangeran Arya Găndasiwaya, mayur honorèr ridêring bintang gaudhên leyo phannaso pirdhêklas, tuwin ridêring bintang Pran Yosèph, ing nagari Ustênrik. 4. Kangjêng Pangeran Arya Găndawijaya, mayur kaphalêri honorèr. 5. Kangjêng Pangeran Arya Găndasiswara, mayur inphantêri, tuwin ridêring bintang militèr Willêm sordhê pirdhêklas. 6. Kangjêng Pangeran Arya Găndaatmaja, mayur kaphalêri honorèr.

Ingkang patutan saking garwa ampeyan, Rahadèn Mas Tumênggung Arya Sugănda, bupati ing Pasuruan.

Ingkang patutan saking Radèn Ayu Mangkunagara, 1. Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Prabu Prangwadana, litnan kolonèl, kumêndhaning lesiyun Mangkunagaran, ridêring bintang Nèdêrlansên leyo, 2. Kangjêng Pangeran Arya Andayaningrat, mayur intêndhan, 3. Kangjêng Pangeran Arya Arya[32] Andayanata, mayur ajin,[33]

--- 167 ---

4. Kangjêng Pangeran Arya Andayasuputra, kaptin artilêri, 5. Kangjêng Pangeran Arya Andayakiswawara, ritmistêr kaphalêri.

Lesiyun Mangkunagaran

Staph.

Kumêndhan, Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Prabu Prangwadana, litnan kolonèl R.N.L. Twèdhê kumêndhan, Kangjêng Pangeran Arya Găndasuputra, litnan kolonèl. Mayur inthêndhan, Kangjêng Pangeran Arya Andayaningrat. Mayur ajidan, Kangjêng Pangeran Arya Andayanata. Irstê litnan, kwartir mistêr, Radèn Panji Wirasuwănda.

Inphantêri.

Mayur kumêndhan, Kangjêng Pangeran Arya Găndasiswara, R.M.W.4. Irstê litnan ajidan, Radèn Mas Panji Atmakusuma. Kaptin, 1. Radèn Mas Panji Găndasurasma, 2. Radèn Mas Panji Prawiraatmaja, 3. Radèn Mas Panji Siswawinata.

--- 168 ---

Inphantêri.

Kaptin, 4. Radèn Mas Panji Yudaasmara, 5. Radèn Mas Panji Purwawinata, 6. Radèn Mas Panji Prawirakusuma.

Irstê litnan, 1. Mas Jagasuwirya, 2. Radèn Mas Panji Partaudaya, 3. Radèn Mas Panji Jagawinata, 4. Radèn Mas Panji Sumawijaya, 5. Radèn Mas Panji Atmawijaya, 6. Mas Prawiradikara.

Twèdhê litnan, 1 Radèn Mas Panji Atmasaputra, 2. Radèn Mas Panji Sumaudaya, 3. Radèn Mas Panji Aryakusuma, 4. Radèn Mas Panji Aryasuputra, 5. Mas Surawisudha, 6. Mas Jagasaksana, 7. Mas Karyasêmita, 8. Mas Kalayaksa, 9. Radèn Mas Panji Marmawinata.

--- 169 ---

Inphantêri.

Twèdhê litnan, 10. Radèn Mas Panji Sokasarana, 11. Radèn Mas Panji Atmaudaya, 12. Mas Prawirasuwarna, 13. Radèn Mas Panji Admaudara.

Artilêri.

Kaptin, Radèn Mas Panji Nitikusuma. Irstê litnan, Radèn Mas Panji Sumawardaya. Twèdhê litnan, 1. Mas Nitisunarsa, 2. Radèn Mas Panji Wirawardaya.

Kaphalêri.

Ritmistêr, Radèn Mas Panji Partaningrat. Irstê litnan, 1. Radèn Mas Panji Natabaya, 2. Mas Sumawirata. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Brataatmaja, 2. Mas Sumaperwita.

Kawontênanipun para upsir wirapraja, panumbak

Kaptin, 1. Radèn Mas Panji Prawiraningrat, 2. Radèn Mas Panji Darmasugănda.

--- 170 ---

Kaptin, 3. Radèn Mas Panji Nitiatma. Irstê litnan ajidan, Radèn Mas Panji Găndasuma. Irstê litnan, Radèn Mas Panji Wirasuputra.

Wirapraja.

Irstê litnan, 1. Radèn Panji Wiradilaga, 2. Mas Wirayuda. Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Trunaatmaja, 2. Radèn Mas Panji Sumatanaya, 3. Mas Wiradikara.

Uph upsir honorèr utawi titulèr ingkang kaparingan pangkat wau saking Kangjêng Gupêrmèn mawi kaparingan sêrat kêkancingan

1. Kangjêng Pangeran Arya Suryadiningrat, litnan kolonèl, inphantêri honèrèr. 2. Radèn Mas Arya Brajanata, mayur kaphalêri honoror.[34] 3. Kangjêng Pangeran Arya Găndawijaya, mayur kaphalêri henorèr.[35] 4. Kangjêng Pangeran Arya Găndaatmaja, mayur kaphalêri titulèr. 5. Radèn Mas Arya Găndawardaya, mayur artilêri titulèr.

--- 171 ---

Upsir honorèr, ingkang kaparingan pakat[36] wau saking Kangjêng Gusti Pangeran Adipati piyambak.

1. Kangjêng Pangeran Arya Andayasuputra, kaptin artilêri. 2. Kangjêng Pangeran Arya Andayakiswara, ritmistêr kaphalêri.

Paprintahan tuwin pangadilan, ing bawah kadipatèn Mangkunagaran

Ingkang ngasta panguwasa paprintahan tuwin pangadilan, Kangjêng Gusti Pangeran Adipati piyambak, kanthi pangeran akalihan arya sawatawis, tuwin pêpatihipun.

Pangadilan ing kadipatèn Mangkunagaran punika wontên 4, wijangipun kados ing ngandhap punika.

1. Pangadilan kasatriyan, inggih punika ingkang wênang anindakakên angrampungi prakawisipun para putra santana, pangagêngipun pangadilan, Kangjêng Gusti Pangeran Adipati piyambak, lidipun pangeran akalihan arya sawatawis.

2. Pangadilan pradata kadipatèn Mangkunagaran, inggih punika ingkang wênang anindakakên angrampungi sawarninipun prakawis kadurjanan, sanèsipun ingkang kêdah lumados ing pangadilan dalêm pradata agêng, [a...]

--- 172 ---

[...gêng,] kados ta: ngobong griya, begal, pandung sasaminipun tuwin prakawis parapabên, ingkang botên anggugat putra santana, pangagêngipun pangadilan, minăngka sêsulihipun kangjêng gusti, pêpatihipun, lidipun kaliwon gunung tuwin kaliwon kasatriyan, mila sawarninipun sêrat karampunganipun pangadilan wau, kêdah katêtêpakên sarta kaasmanan dening kangjêng gusti, dados pangadilan pradata Mangkunagaran, botên wênang anindakakên angrampungi prakawis kadurjanan agêng, rajapêjah, kècu sasaminipun, ingkang kagantungan paukuman pêjah, bilih bawah Mangkunagaran, wontên prakawis rajapêjah, kècu sasaminipun, kêdah kaladosakên sarta karampungan dening pangadilan dalêm pradata agêng ing Surakarta.

3. Pangadilan pradata kawadanan Wanagiri, inggih punika ingkang wênang nindakakên angrampungi, sawarninipun prakawis kadurjanan, sanèsipun ingkang kêdah lumados ing pangadilan dalêm ing pradata agêng, tuwin pangadilan pradata Mangkunagaran, kados ta: pandung, bradhab,[37] nyolong, ngapusi, sasaminipun prakawis ingkang botên dipun gantungi paukuman awrat. Tuwin prakawis parapabên pangagêngipun pangadilan. Wadana gunung Wanagiri, lidipun [lidipu...]

--- 173 ---

[...n] panèwu utawi mantri ing kawadanan. Sêrat karampunganipun pradata kawadanan. Kêdah katêtêpakên sarta kaasmanan dening kangjêng gusti.

4. Pangadilan surambi, inggih punika ingkang kawênangakên nindakakên angrampungi, sawarninipun prakawis salakirabi, talak waris wasiyat. Pangagêngipun pangulu Mangkunagaran, kanthi kêtip[38] sawatawis, sêrat karampunganipun pangadilan wau, kêdah kauningan sarta katêtêpakên dening kangjêng gusti.

Para priyantun ingkang sami anyêpêng paprintahan ing bawah kadipatèn Mangkunagaran

Pêpatih, Rahadèn Mas Tumênggung Arya Sêbrata. Kaliwon kasatriyan, Rahadèn Mas Arya Surya Sudarsana. Kaliwon martapraja, Mas Angabèi Jayalukita. Pangulu khakim, Kyai Ngabdul Kèr. Pangulu pradata, Khaji Muhkhamad Kusasi. Kaliwon jaksa, Rahadèn Mas Angabèi Mangunkusuma. Panèwu jaksa, Radèn Ngabèi Arjapradata. Mantri gripir, Radèn Ngabèi Arjasêbrata. Panèwu gripiring kasatriyan, Radèn Mas Ngabèi Natamijaya.

--- 174 ---

Kawêdanan gunung salêbêting kitha, kawadanan rêksapraja

Kaliwon wadananing para gunung, Rahadèn Angabèi Mangkurêja. Panèwu, Radèn Ngabèi Sastrarêja.

Pulisi gunung bawah kitha

Para panèwu gunung, 1. Kampung Kidul, Radèn Ngabèi Prawiraningrat, 2. Kampung Lèr, Radèn Ngabèi Kusumaningrat, 3. Ing Karangpandhan, Radèn Ngabèi Tirtapradata, 4. Ing Karanganyar, Radèn Ngabèi Citrapradata, 5. Ing Jumapala, Mas Ngabèi Arjapradana.

Para mantri gunung, 1. Ing Calamadu, Radèn Ngabèi Arjawardaya, 2. Ing Singasari, Mas Ngabèi Arjasumitra, 3. Ing Jurug, Radèn Ngabèi Arjadiwirya, 4. Ing Ngaribaya, Radèn Ngabèi Păncaasmara, 5. Ing Pedan, Mas Ngabèi Jayasambaya, 6. Ing Tasikmadu, Mas Ngabèi Arjasudarma, 7. Ing Srikaton, Mas Ngabèi Arjagrêjita, 8. Ing Mêntesih, Mas Ngabèi Arjawahana, 9. Ing Jatipura, Mas Ngabèi Păncapranawa, 10. Ing Krêja, Mas Ngabèi Arjawirana.

--- 175 ---

Kawadanan gunung Wanagiri

Kaliwon wadananing para gunung, Mas Angabèi Jayasarănta. Panèwu, 1. Radèn Ngabèi Citradipura, 2. Radèn Ngabèi Jayasarosa. Panèwu jaksa, Radèn Ngabèi Citradipura. Mantri gripir, Mas Ngabèi Sastradikrama. Pangulu, Khaji Muhkhamad Ngumar.

Pulisi gunung bawah Wanagiri

Para panèwu gunung, 1. Ing Ngadiraja, Mas Ngabèi Păncamartana, 2. Ing Jatisrana, Radèn Ngabèi Tirtadarma, 3. Ing Baturêtna, Mas Ngabèi Arjaprayitna, 4. Ing Eramaka, Mas Ngabèi Sastradikara.

Para mantri gunung, 1. Ing Girimarta, Mas Ngabèi Arjasuraksa, 2. Ing Nglaroh, Mas Ngabèi Păncaprabata, 3. Ing Sidaarja, Mas Ngabèi Păncapratistha, 4. Ing Slagaima, Radèn Ngabèi Arjawarsa, 5. Ing Kismantara, Radèn Ngabèi Păncasuwarna, 6. Ing Purwantara, Mas Ngabèi Arjakrêtarta, 7. Ing Untaranadi, Radèn Ngabèi Arjamartana, 8. Ing Tirtamaya, Mas Ngabèi [Nga...]

--- 176 ---

[...bèi] Arjasandika, 9. Ing Girităntra, Mas Ngabèi Arjasutaknya, 10. Ing Wuryantara, Radèn Ngabèi Arjasasmaya, 11. Ing Pracimantara, Radèn Ngabèi Samasudirja, 12. Ing Ngawèn, Radèn Ngabèi Arjamaharja.

--- 177 ---

Bab kadhaton dalêm ing Ngayogyakarta Adiningrat.

Ingkang jumênêng nata ing nagari Ngayogyakarta sapunika, Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan Amangkubuwana Senapati ing Ngalaga, Ngabdurahman Sayidin Panatagama, Khaliphatullah ingkang kaping 7, komandhuring bintang Nèdêrlansên leyo, genêral mayuring wadyabala dalêm Kangjêng Sri Maharaja ing nagari Nèdêrlan. Putra dalêm pambajêng swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan ingkang kaping 6, patutan saking pramèswari dalêm Gusti Kangjêng Ratu Sultan, ingkang sapunika asma Gusti Kangjêng Ratu Agêng, wiyosan dalêm nalika dintên Sênèn Lêgi tanggal kaping 20 wulan Dulkangidah ing taun Je, ăngka 1766, utawi kaping 4 Pèbruari, taun Walandi 1839, nalika diwasa dalêm, ajêjuluk Kangjêng Pangeran Angabèi, tumuntên kajunjung jumênêng Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom, ing sasurud dalêm Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan [Sulta...]

--- 178 ---

[...n] ingkang kaping 6, lajêng agêntosi[39] jumênêng nata, jumênêng dalêm nata amarêngi ing dintên Sênèn Lêgi tanggal kaping 3 wulan Saban taun Je, ăngka 1806, utawi kaping 13 Agustus taun Walandi 1877, sampeyan dalêm sampun kagungan garwa putrinipun swargi Kangjêng Pangeran Alibasah Prawiradirja, sarêng jumênêng nata, garwa dalêm wau nuntên kajunjung nama Gusti Kangjêng Ratu Kancana, botên watawis lami garwa dalêm ampeyan putranipun Radèn Tumênggung Jayadipura, kajunjung nama Gusti Kangjêng Ratu Mas, salajêngipun Gusti Kangjêng Ratu Kancana kawêdalakên sarta kapatêdhan nama Kangjêng Ratu Wandhan.

Pratelanipun para ratu pramèswari dalêm

Pramèswari dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kaping 5. Gusti Kangjêng Ratu Kadhaton, wontên ing nagari Mênadho, putrinipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Suryaning Ngalaga, ing Ngayogyakarta.

--- 179 ---

Pramèswari dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 6, Gusti Kangjêng Ratu Sultan, ingkang sapunika asma Gusti Kangjêng Ratu Agêng, putranipun swargi Rahadèn Wadana Prawirarêjasa ingkang sumare ing Astana Dhukuh nagari Ngayogyakarta, ibu dalêm Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan sapunika.

Pramèswari dalêm Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan ingkang jumênêng sapunika. Gusti Kangjêng Ratu Mas, putranipun Rahadèn Tujênggu[40] Jayadipura, bupati nayaka dalêm kaparak têngên.

Pratelanipun para putra tuwin putri dalêm

Putra dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 4, Kangjêng Pangeran Arya Suryadiningrat, litnan kolonèl phanstaph.

Putra dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 5, Gusti Kangjêng Pangeran Arya Suryaning Ngalaga, wontên ing nagari Mênadho.

--- 180 ---

Putra tuwin putri dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 6, 1. Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan ingkang jumênêng sapunika, 2. Gusti Kangjêng Ratu Anggèr, krama Kangjêng Pangeran Arya Yudanagara kaping 2, dados kori, 3. Gusti Kangjêng Ratu Pambayun, krama Kangjêng Rahadèn Adipati Danurêja, pêpatih dalêm, 4. Kajêng Pangeran Arya Purubaya, wontên nagari Mênadho, 5. Gusti Kangjêng Pangeran Arya Surya Mataram, 6. Gusti Kangjêng Pangeran Arya Mangkubumi, litnan kolènèl[41] phanstaph, ajidanipun kangjêng tuwan ingkang wijaksana[42] gupêrnur jenjral,[43] 7. Kangjêng Pangeran Arya Adiwinata, mayur phanstaph, 8. Gusti Kangjêng Ratu Sasi, 9. Kangjêng Pangeran Arya Adiwijaya, 10. Gusti Kangjêng Pangeran Arya Buminata, mayur phanstaph, 11. Gusti Kangjêng Pangeran Arya Suryaputra, mayur phanstaph, 12. Gusti Kangjêng Pangeran Arya Pugêr, mayur phanstaph.

--- 181 ---

Putra tuwin putri dalêm Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan ingkang jumênêng sapunika.

Ingkang saking Kangjêng Ratu Wandhan

1. Gusti Kangjêng Ratu Căndrakirana, krama Rahadèn Tumênggung Bratakusuma. 2. Gusti Rahadèn Ajêng Sêkar Kadhaton, krama Rahadèn Tumênggung Kartanagara, sarta kapatêdhan nama Gusti Kangjêng Ratu Madurêtna.

Ingkang saking Gusti Kangjêng Ratu Mas

1. Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom Amangkunagara, Sudibya Rajaputra Narendra Mataram, wiyosan dalêm kala ing dintên Rêbo Wage tanggal kaping 23 wulan Jumadilawal taun Alip ăngka 1803, jumênêng dalêm Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Anom ing dintên Sênèn Lêgi tanggal kaping 25 wulan Rabingulakir ing taun Ehe, ăngka 1812, 2. Gusti Rahadèn Ajêng Murkatijah, 3. Gusti Rahadèn Mas Pratistha, 4. Gusti Rahadèn Putra, 5. Gusti Rahadèn Sujadi, 6. Gusti Rahadèn Ajêng Murjinah, 7. Gusti Rahadèn Ajêng Murdiyati, 8. Gusti Rahadèn Ajêng Mursidinah.

--- 182 ---

Ingkang saking garwa dalêm ampeyan

1. Kangjêng Pangeran Angabèi, litnan kolonèl phanstaph, 2. Kangjêng Pangeran Arya Jakusuma, wontên ing nagari Bangka, 3. Kangjêng Pangeran Arya Adinagara, kaptin ajidan dalêm Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan.

Para pangeran santana dalêm

Buyut dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun kaping 2, putranipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Yudanagara, Kangjêng Pangeran Arya Yudanagara kaping 2 mantu dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan ingkang kaping 6, dados kori.

Putranipun Kangjêng Pangeran Arya Yudanagara kaping 2, Kangjêng Pangeran Arya Cakradiningrat.

Kawontênanipun paprintahan tuwin pangadilan ing karaton dalêm Ngayogyakarta

Pangadilan ing Ngayogyakarta punika, kajawi tumrapipun [tumrapipu...]

--- 183 ---

[...n] para putra santana dalêm, wontên 3 iji, wijangipun kados ing ngandhap punika.

1. Pangadilan landrad. Inggih punika ingkang wênang anindakakên angrampungi sawarninipun prakawis kadurjanan agêng alit, kados ta: rajapêjah, kècu, begal, pandung, sasaminipun. Pangagêngipun pangadilan, kangjêng tuwan residhèn lidipun pêpatih dalêm akalihan para bupati nayaka dalêm 8.

2. Pradata dalêm, inggih punika ingkang wênang anindakakên angrampungi, sawarninipun prakawis parapabên, pangagêngipun pangadilan, pêpatih dalêm, lidipun para bupati nayaka dalêm.

3. Pangadilan surambi dalêm, inggih punika ingkang wênang anindakakên angrampungi, sawarninipun prakawis salakirabi, talak waris wasiyat, pangagêngipun pangadilan, pangulu khakim agêng, lidipun para khatip.[44]

--- 184 ---

Kawontênanipun para agêng sakarerehanipun ing karaton dalêm Ngayogyakarta, ingkang sami nyêpêng praprintahan

Pêpatih dalêm, Kangjêng Rahadèn Adipati Danurêja, mantu dalêm swargi Sampeyan Dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan ingkang kaping 6. Pangulu khakim agêng, Khaji Muhkhamad Kalil Kamalodiningrat.

Bupati nayaka dalêm 8: ingkang mawi bawat jawi lêbêt, urutipun kalênggahan

1. Rahadèn Tumênggung Wijil, kaparak kiwa têngên, lurah. 2. Rahadèn Cakraningrat, jawi têngên bumija, lurah. 3. Rahadèn Wiryakusuma, gêdhong kiwa. 4. Rahadèn Sasradipura, jawi kiwa siti sèwu, lurah. 5. Rahadèn Natayuda, gêdhong têngên. 6. Rahadèn Suryanagara, jawi têngên panumping, bêkêl. 7. Rahadèn Jayadipura, kaparak têngên. 8. Rahadèn Jayawinata, jawi kiwa panumbakanyar, bêkêl.

--- 185 ---

Abdidalêm bupati agêng

Wadana prajurit, Rahadèn Tumênggung Sindurêja, mayur kumêndhan, kalênggahanipun wontên sêpuhipun Radèn Tumênggung Cakraningrat. Pêpatih ing kadipatèn, Rahadèn Tumênggung Suranagara, ngrangkêp nyêpêng pangwasa kagungan dalêm siti bonong, sarta pamaosan ing kadipatèn. Wadana panakawan, taksih lowong.

Bupati anèm tuwin panèwu sêpuh ikang[45] amadanani paprintahan

Kawadanan Sumatali, taksih lowong, pandamêlanipun sêmampir wontên Gusti Kangjêng Pangeran Arya Buminata, mayur phanstaph. Wadana prajurit kadipatèn, Rahadèn Tumênggung Danunagara. Wadana magang, Rahadèn Tumênggung Bratakusuma, mantu dalêm Sampeyan Dalêm Ingka[46] Sinuhun Kangjêng Sultan ingkang jumênêng sapunika. Pangulu landrad, Khaji Ismangil. Pêpatih ing kapatihan, Rahadèn Tumênggung Suradiningrat. Wadana taman, Rahadèn Tumênggung Mangkuwilaya. Wadana carik, Rahadèn Tumênggung Jangyèngsastra.[47]

--- 186 ---

Kaliwon pamaosan dalêm siti Mataraman utawi ing Kilènpragi sarta ingkang mêdal kopi, Rahadèn Tumênggung Puspanagara. Kaliwon kori, Rahadèn Tumênggung Ănggawăngsa. Bupati lanhir, Rahadèn Tumênggung Mangundipura. Makili wadana galadhag, Mas Wadana Admadipura.

Panèwu sêpuh

Wadana srati panandhon, Rahadèn Riya Prayadirêja. Wadana prajurit Bugis, gumadhuh ing kapatihan, Rahadèn Wadana Yudadirja. Wadananing kêmit bumi, Mas Lurah Meganănda, sarta angrèhakên bau ingkang sumaos pandamêlan ing salêbêtipun kadhaton.

Kabupatèn prajurit

Mayur kumêndhan, Rahadèn Tumênggung Sindurêja, kasêbut nginggil. Panèwu jaksa prajurit, Mas Ngabèi Sindusastra.

Bupati anèm ingkang amadanani prajurit pangkatipun kaptin

Wadana prajurit jagakarya, Rahadèn Tumênggung Wiryadiningrat.

--- 187 ---

Wadana prajurit prawiratama, Rahadèn Tumênggung Mangkuyuda. Wadana prajurit panyutra, Rahadèn Tumênggung Martadiningrat. Wadana prajurit katanggung, Rahadèn Tumênggung Prawiranagara. Wadana prajurit kawan dasa, Rahadèn Tumênggung Purwakusuma.

Mênggah prajurit ingkang gangsal gêndera, kados ta: mantri lêbêt, jagêr, wirapraja, dhaèng, sarta miji sumaatmaja, paprintahanipun kawêngku wontên mayur kumêndhan kasêbut nginggil, dene pamaosipun prajurit mantri kasêbut nama abdi dalêm panakawan langênastra, punika paprintahanipun wontên kawadanan panakawan kasêbut nginggil.

Pradata dalêm

Bupati wadana jaksa, Rahadèn Tumênggung Nitipraja. Kaliwon jaksa, Rahadèn Riya Nitidipura.

Kori ingkang nampèni prakawis saking salêbêting nagari

Panèwu jaksa, Mas Ngabèki[48] Ngabèi Martapura. Mantri jaksa, 1. Mas Ngabèi Nitipura, 2. Radèn Ngabèi Sarpapura, ngrangkêp nindakakên kapulisèn ing Suryanagaran.

--- 188 ---

Mantri jaksa, 3. Mas Ngabèi Danupura, 4. Mas Ngabèi Wirapura.

Kori ingkang nampèni prakawis băngsa sabrang

Panèwu Jaksa, Mas Ngabèi Singadipura. Mantri jaksa, 1. Radèn Ngabèi Wêrsapura, ngrangkêp juru sêrat rol, 2. Mas Ngabèi Driyapura, 3. Mas Ngabèi Santosapura, 4. Mas Ngabèi Yudapura, kapiji wontên kantor.

Kori ingkang nampèni prakawis saking kadipatèn ing pakualaman sabawahipun utawi kabupatèn ing Bantul Kadirêja

Panèwu jaksa, Mas Ngabèi Citrapura, kapiji ing kapatihan. Mantri jaksa, 1. Mas Ngabèi Tarunapura.

--- 189 ---

Mantri jaksa, 2. Mas Ngabèi Dêrmapura, ngrangkêp nindakakên kapulisèn ing Sasradipuran, 3. Mas Ngabèi Păncapura, 4. Mas Ngabèi Danapura.

Kori ingkang nampèni prakawis saking kabupatèn ing kalasan, ing Wanasari sarta ing Kitha Agêng

Mantri jaksa, 1. Mas Ngabèi Kramapura, ngrangkêp nindakakên kapulisèn ing Prawiradirêjan, 2. Mas Ngabèi Arjapura, 3. Mas Ngabèi Kadaripura, 4. Radèn Ngabèi Kartapura.

Kori ingkang nampèni prakawis saking kabupatèn ing Suleman, ing Kalibawang, ing Nanggulan, ing Sêntolo, ing Pêngasih

Panèwu jaksa, Mas Ngabèi Patmapura. Mantri jaksa, 1. Radèn Ngabèi Jayapura,

--- 190 ---

2. Mas Ngabèi Ranapura, 3. Mas Ngabèi Wăngsapura.

Mantri carik jaksa

1. Radèn Ngabèi Wiryapura, padamêlanipun mêrtal papriksan landrad, ngrangkêp kori nagari. 2. Mas Ngabèi Cakrapura, padamêlanipun mêrtal papriksan landrad, ngrangkêp kori sabrang.

Ingkang nindakakên lampahing sêrat dhawuh

Mantri gêbayan, Mas Ngabèi Prawirapura. Kêbayan anèm, 1. Mas Sarayuda, 2. Saripura.

Pulisi salêbêting nagari

Pakampungan jawi kiwa panumbakanyar jawi têngên bumija gêdhong têngên, Rahadèn Tumênggung Sasradipura, bupati nayaka jawi kiwa siti sèwu, angêrèhakên. Rahadèn Tumênggung Natayuda, bupati nayaka gêdhong têngên. Rahadèn Tumênggung Suradirja. Panèwu, Mas Ngabèi Dipawigêna.

--- 191 ---

Mantri, 1. Radèn Ngabèi Dipawardaya, 2. Mas Ngabèi Tirtasudira.

Pakampungan jawi têngên, panumping, jawi kiwa, pamaosan sèwu, Rahadèn Tumênggung Suryanagara, bupati nayaka jawi kiwa panumping, angêrèhakên. Rahadèn Tumênggung Găndakusuma. Panèwu, Radèn Ngabèi Sinduprawira. Mantri, Radèn Ngabèi Wăngsadipura.

Pakampungan gêdhong kiwa, Rahadèn Tumênggung Wiryakusuma, bupati nayaka gêdhong kiwa, angêrèhakên. Rahadèn Tumênggung Admakusuma. Rahadèn Tumênggung Mangundipura. Jaksa, Mas Ngabèi Cakrapradata.

Pakampungan kaparak kiwa, Rahadèn Tumênggung Prawiradirêja, angêrèhakên. Rahadèn Tumênggung Purwawinata. Jaksa, Mas Ngabèi Mêrtasastra. Mantri, Mas Ngabèi Padmapêngrawit.

Pakampungan pêrsil, Rahadèn Riya Pringgadiningrat, angêrèhakên. Radèn Riya Kêrtadirja.

--- 192 ---

Mantri, Mas Ngabèi Kêrtawirana.

Pakampungan salêbêting bètèng kraton ingkang sisih wetan, Mas Riya Mangunwilaga. Ingkang sisih kilèn (kadipatèn). Mas Panèwu Păncapratama

Pulisi sajawining nagari

1. Kabupatèn ing Kalasan

Bupati, Rahadèn Tumênggung Sasrakusuma. Panèwu, Mas Ngabèi Mangundimêja. Naib, Khaji Amad. Jaksa, Mas Ngabèi Mangunwilapa.

Para kapala dhêstrik ing: Brêbah, Mas Panji Mangunrêja. Krajan Gadhingan, Radèn Panji Mangunpraja. Jêjêran, Radèn Panji Mangunjêjêr. Arjawinangun, Mas Panji Mangundilaga. Jambon, Mas Panji Mangunpuspita. Pakêm, Mas Panji Mangunpramuja.

--- 193 ---

2. Kabupatèn ing Wanasari, Rêdi Kidul

Bupati, Rahadèn Tumênggung Cakranagara. Răngga, Radèn Răngga Arjadipura. Naib, Khaji Amin. Jaksa, Mas Ngabèi Mangunpradata. Carik, Mas Ngabèi Mangunsastra. Dêmang pos sarta margi, Mas Dêmang Ngunpranata.[49]

Para dêmang pulisi ing: Karangmaja, Mas Dêmang Mangunkarsa. Wangèn, Mas Dêmang Mangundilaga. Wilayu, Mas Dêmang Mangunwijaya. Karangrèjèk, Mas Dêmang Mangunjiwa. Warèng, Mas Dêmang Mangunkarya. Piyaman, Mas Dêmang Manguntaruna. Siyana, Mas Dêmang Mangunkartika. Mijahan, Mas Dêmang Mangunpuspita. Kêpil, Mas Dêmang Mangunwirana. Nglimpar, Mas Dêmang Mangunwadana. Wiladêk, 1. Mas Dêmang Mangunkarta, 2. Mas Dêmang Mangunkarsa.

--- 194 ---

Têpus, Mas Dêmang Mangundara. Klapasawit, Radèn Dêmang Mangunrêja.

Dhêstrik Playên

Wadana dhêstrik, Rahadên Riya Purbaatmaja. Răngga, Radèn Răngga Wiryadipura. Naib, Mas Iman Nawawi. Jaksa, Radèn Ngabèi Arjasuwarna. Carik, Mas Ngabèi Wiryasastra.

Para dêmang pulisi ing: Playên, Radèn Dêmang Wiryarêja. Sampang, Mas Dêmang Wiryasuta. Sawahan, Mas Dêmang Wiryataruna. Lêgundhi, Mas Dêmang Wiryadipa. Karangmaja, Mas Dêmang Wiryasêntana. Turunan, Radèn Dêmang Wiryaprawira. Blimbing, Mas Dêmang Wiryagêna. Daliyan, Mas Dêmang Wiryadikrama. Kêmiri, Mas Dêmang Wiryagati. Bundêr, Mas Dêmang Wiryapranata, ngrangkêp amajibi wontênipun pos tuwin margi. Pathuk, Mas Dêmang Păncadigda.

--- 195 ---

Dhêstrik Sêmanu

Wadana dhêstrik, Rahadèn Tumênggung Yudaningrat. Răngga, Radèn Răngga Rêksanagara. Naib, Khaji Ngabdul Latip. Jaksa, Mas Ngabèi Arjawilaga. Carik, Mas Ngabèi Arjasastra.

Para dêmang pulisi ing: Cuwela, 1. Mas Dêmang Arjamênggala, 2. Mas Dêmang Arjawijaya. Kalibangi, Mas Dêmang Arjadrana, ngrangkêp amajibi wontênipun pos tuwin margi. Ngênêp, 1. Mas Dêmang Arjasêntana, 2. Mas Dêmang Arjadikrama. Balong, Mas Dêmang Arjadinama. Pakèl, Mas Dêmang Arjasêmita. Baran, Mas Dêmang Arjawicitra. Sêmuge, Mas Dêmang Arjadiwirya. Bêdhoyo, Mas Dêmang Arjasura. Jumblang, Mas Dêmang Arjawăngsa. Koripan, Mas Dêmang Arjadêksana. Ponjong, Mas Dêmang Arjadikarya. Trênggona, Mas Dêmang Arjaprawira.

--- 196 ---

Wirik, Mas Dêmang Arjadarsa. Sêmin, Mas Dêmang Arjaniti. Gunungsari, Mas Dêmang Arjaatmaja. Sambèng, Radèn Dêmang Arjasêtika. Bala, Mas Dêmang Arjasêtama. Rongkop, Mas Dêmang Arjasăngka, ngrangkêp amajibi wêdalipun sarang burung.

Dhêstrik Prêngguk

Pulisi dhêstrik, Mas Riya Păncadilaga. Naib, Mas Muhkhamad Burham. Carik, Mas Ngabèi Păncadikara.

Para dêmang pulisi ing: Watugajah, Radèn Dêmang Păncawirana. Sumbêran, Radèn Dêmang Păncaarja. Prêngguk, Radèn Dêmang Păncakartika. Candhi, Mas Dêmang Păncasudira. Banyuurip, Radèn Dêmang Păncadiwirya.

--- 197 ---

3. Kabupatèn ing Suleman

Bupati, Rahadèn Tumênggung Mangunjaya. Panèwu, Radèn Ngabèi Natawirya. Naib, Khaji Muhkhamad Ngali. Jaksa, Mas Ngabèi Natataruna. Carik, Mas Ngabèi Săntadiwirya.

Para kapala dhêstrik ing: Gamping, Radèn Panji Nataamipraja, ngrangkêp nyêpêng panguwasa wêdalipun gamping saking rêdi gamping. Klêgung, Radèn Panji Natarêja. Godhean, Radèn Panji Natadirja. Jumênêng Radèn Panji Natadigdaya. Ngijon, Mas Panji Natawêrdaya. Angin-angin, Radèn Panji Natadimêja. Mlathi, Radèn Panji Nataarja.

4. Kabupatèn ing Bantul Kadirêja

Bupati, Rahadèn Tumênggung Mangunyuda. Panèwu, Mas Ngabèi Jayadigda. Naib, Mas Kasan Tulabi. Jaksa, Mas Ngabèi Jayadipa.

--- 198 ---

Carik, Mas Ngabèi Wăngsawirana.

Para kapala dhêstrik ing: Pandhak, Mas Panji Jayapuspita. Panggang, Radèn Panji Jayaarja. Krètèg, Mas Panji Jayaatmaja. Candhèn, Radèn Panji Jayadimêja. Cêpit, Radèn Panji Jayasêmantri. Srandakan, Mas Panji Jayayuda. Sewon, Mas Panji Jayadiwirya.

5. Kabupatên ing Nanggulan

Bupati, Rahadèn Tumênggung Sumanagara, ngrangkêp nyêpêng pangwasa siti pamaosan dalêm ing bawahipun. Panèwu, Radèn Ngabèi Selawinata. Naib, Mas Muhkhamad Taram. Jaksa, Radèn Ngabèi Ranakusuma.

Para dêmang pulisi ing: Sêrma, Radèn Dêmang Ranadipura. Kêdhungngiring, Mas Dêmang Wirasari. Wadhas, Mas Dêmang Jagawirya. Pèrèng, Radèn Dêmang Ranasêntika. Pripih, Radèn Dêmang Sumamarta.

--- 199 ---

Grigak, Mas Dêmang Băngsayuda. Undhak, Radèn Dêmang Cakradilaga. Giyanti, Mas Dêmang Sumasênjaya. Selamirah, Mas Dêmang Sutadiwirya. Kamal, Radèn Dêmang Kartatani. Jatingarang, Radèn Dêmang Wăngsaatmaja. Kêdhunggubah, Mas Dêmang Kêrtabahu. Dhebongan, Mas Dêmang Jagasêntana. Têmanggal, Mas Dêmang Jayawilaya. Kênthèng, Mas Dêmang Suradiwirya. Wanaraja, Radèn Dêmang Nataatmaja.

6. Kabupatèn ing Kalibawang

Bupati, Rahadèn Tumênggung Ranadirêja, ngrangkêp nyêpêng ngwasa[50] siti pamaosan dalêm ing bawahipun. Panèwu, Mas Ngabèi Sutadipura. Naib, Khaji Asrar. Jaksa, Mas Ngabèi Tirtawilaya.

Para dêmang pulisi ing: Kêpunungkêp, Mas Dêmang Martaprawira.

--- 200 ---

Dhuwêt, Mas Dêmang Jayadikara. Klangon, Mas Dêmang Jayaprawira. Salak Malang, Radèn Dêmang Padmaatmaja. Dêgan, Mas Dêmang Mêrtawijaya. Dêgsa, Radèn Dêmang Jayawirya. Jumblangan, Mas Dêmang Jayadikrama. Kalibawang, Mas Dêmang Brajasêmita. Kêdhung rong, Mas Dêmang Yudawirana. Nglêbêng, Mas Dêmang Atmaprawira. Sêmakèn, Mas Dêmang Prawirabăngsa. Samigaluh, Mas Dêmang Prawirayuda. Kêpiton, Mas Dêmang Jayasêntana. Bara, Mas Dêmang Brajadirêja. Dhondhong, Mas Dêmang Jagaprawira.

7. Kabupatèn ing Pêngasih

Bupati, Mas Riya Dipadirja, ngrangkêp nyêpêng ngwasa siti pamaosan dalêm ing bawahipun. Panèwu, Mas Ngabèi Mangundilaga. Naib, Mas Jenal Mataram. Jaksa, wakil Mas Ngabèi Cakrarêja.

--- 201 ---

Para dêmang pulisi ing: Maosan wetan, Radèn Dêmang Sutarêja. Serang, Radèn Dêmang Wăngsadipura. Kêdhunggalih, Mas Dêmang Martasêntika. Jasutan, Radèn Dêmang Sudama. Panggang, Mas Dêmang Puspadiwirya. Paga, Mas Dêmang Kramadiwirya. Ngulalkan, Mas Dêmang Rêsadiwirya. Banaran, Mas Dêmang Nitipura. Jombokan, Mas Dêmang Rêsadimêja. Wanaarja, Mas Dêmang Mangundrana. Janturan, Mas Dêmang Mangunwardaya. Kêdhungsoka, Mas Dêmang Jayèngarja. Butuh, Mas Dêmang Mêrtadimêja. Maesan, Mas Dêmang Pusparêja.

8. Kabupatèn ing Sêntolo

Bupati, Rahadèn Riya Prawirayuda, ngrangkêp nyêpêng ngwasa siti pamaosan dalêm ing bawahipun. Panèwu, Radèn Ngabèi Sumadipura.

--- 202 ---

Naib, Mas Murtala. Jaksa, Mas Ngabèi Sastradigdaya.

Para dêmang pulisi ing: Kalibondhol, Mas Dêmang Wirarêja. Jlêgong Mêntabayan, Mas Dêmang Wanapati. Jlêgong Karangwetan, Mas Dêmang Mangunpramuja. Tubin Sidaarja, Mas Dêmang Surarêja. Tubin Pakisarja, Mas Dêmang Kartarêja. Karangasêm, Mas Dêmang Wirarêja. Kênthèng, Mas Dêmang Wiryalêsana. Sokapănca, Mas Dêmang Wiryadimêja. Jlaban, Mas Dêmang Wăngsadikrama. Wora-wari, Radèn Dêmang Păncasêmita. Gêgulu, Mas Dêmang Atmawijaya. Lêndhah, Mas Dêmang Suradikara. Bantar, Radèn Dêmang Sumawardaya. Maesan, Mas Dêmang Martarêja.

Juru kunci astana ing Ngimagiri

Bupati, Rahadèn Tumênggung Rêsakusuma, ngrangkêp dados pangagênging

--- 203 ---

pulisi ing wawêngkonipun, namung tumindakipun prakawis pulisi kabawah kabupatèn Kalasan. Panèwu, Mas Ngabèi Rêsawinata.

Juru kunci astana ing Kitha Agêng

Pangagêng, Radèn Amad dalêm Mustahal, ngrangkêp nindakakên kapulisèn ing bawahipun, 2. Mas Jimat Amad dalêm Supingi.

Juru kunci ing

Astana Sela (Surakarta) Mas Muhkhamad Pêkih. Astana Giripurna (Madiun), Radèn Mas Panji Sumaprawira. Astana Bayêm (Madiun), Radèn Citrangulama. Astana Pacalan (Madiun), 1. Radèn Jayangulama, 2. Radèn Kasan Bêsari. Astana Taman (Madiun), Mas Kaliphah.

--- 204 ---

Kawontênanipun ing Pakualaman

Ingkang jumênêng sapunika: Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Pakualam, ingkang jumênêng kaping 5, ridêring bintang Nèdêrlansên leyo, saha kolonèl komandhaning lesiyun ing Pakualaman, putranipun swargi Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Pakualam ingkang ping 2, patutan saking garwa ampeyan, kala rumiyin nama Kangjêng Pangeran Mayor Arya Suryadilaga, sakawitipun jumênêng anggêntosi ingkang putra kaponakan, swargi Kangjêng Gusti ingkang jumênêng kaping 4, lajêng ajêjuluk Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Prabu Suryadilaga, jumênêngipun kala ing dintên Rêbo Pon tanggal kaping 13 wulan Sawal taun Dal 1807, utawi kaping 10 Oktobêr 1878, sarêng antawis angsal gangsal taun amarêngi tanggal kaping 11 wulan Jumadilawal ing taun Ehe 1812 utawi kaping 21 wulan Marêt taun Walandi 1883, têtêp jêjuluk Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Pakualam, wondene wiyosanipun kala ing dintên Akad Wage tanggal kaping 4 wulan Sapar taun Wawu

--- 205 ---

ăngka 1762.

Wondene garwanipun kêkalih, garwa sêpuh kasêbut Gusti Radèn Ayu Adipati, putranipun Radèn Tumênggung Jayèngirawan, patutan saking ingkang garwa Kangjêng Radèn Ayu putranipun swargi Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Pakualam ingkang jumênêng kapisan, dene garwa ingkang ênèm kasêbut Gusti Kangjêng Adipati, garwa anggènipun ngarangulu ingkang raka Kangjêng Gusti ingkang kaping 3, putranipun swargi Kangjêng Gusti Pangeran Arya Mangkudiningrat kapisan, garwa ingkang nèm ingkang kasêbut Gusti Kangjêng Adipati wau, nalika dintên Kêmis Pon tanggal kaping 2 wulan Jumadilakir taun Jimakir 1810 utawi kaping 26 Mèi taun 1881 seda kondur ing Rahmatullah, utawi garwa sêpuh ingkang kasêbut Gusti Radèn Ayu Adipati punika, nalika ing dintên Akad Kaliwon tanggal kaping 10 wulan Rêjêb taun Alip 1811 utawi kaping 28 Mèi 1882, seda kondur ing Rahmatullah tilar putra kakung kêkalih.

Para pangeran putra santana ing Pakualaman

Putranipun swargi Kangjêng Gusti ingkang kaping 2, Kangjêng Gusti ingkang jumênêng sapunika.

--- 206 ---

Putranipun swargi Kangjêng Gusti ingkang kaping 3, 1. Kangjêng Pangeran Arya Purwasêputra, 2. Rahadèn Mas Arya Suryaudaya, 3. Kangjêng Pangeran Arya Suryaningrat, 4. Rahadèn Mas Arya Suryakusuma, 5. Kangjêng Pangeran Arya Sasraningrat.

Wayahipun swargi Kangjêng Gusti ingkang kaping 2 ingkang saking garwa padmi, putranipun swargi Kangjêng Pangeran Arya Nataningprang. 1. Kangjêng Pangeran Arya Nataningprang, kaptin phanstaph. 2. Kangjêng Pangeran Arya Pakuningprang, kaptin R.M.W.4

Putranipun Kangjêng Gusti ingkang kajumênêng sapunika. 1. Kangjêng Pangeran Arya Natakusuma, mayur ajidan. 2. Kangjêng Pangeran Arya Natadiraja, kaptin phanstaph.

Lesiyun Pakualaman

Staph.

Kumêndhan, Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Pakualam, ridêring bintang Nèdêrlansên Leyo, kolonèl. Mayur ajidan, Kangjêng Pangeran Arya Natakusuma

--- 207 ---

Kaptin phanstaph, Kangjêng Pangeran Arya Natadiraja. Twèdhê litnan, kwartir mistêr, Radèn Mas Sutarja.

Inphantêri.

Mayur kumêndhan, Rahadèn Mas Riya Jayaningprang. Irstê litnan ajidan, Radèn Mas Jayèngminarsa.

Kaptin, 1. Kangjêng Pangeran Arya Purwasêputra, 2. Radèn Mas Natataruna, 3. Radèn Mas Arya Nataatmaja, 4. Radèn Mas Riya Jayèngprawira.

Irstê litnan, 1. Radèn Mas Kusumaatmaja, 2. Radèn Mas Arya Suryakusuma, 3. Radèn Mas Purwasudirja, 4. Radèn Mas Natasugănda.

Twèdhê litnan, 1. Radèn Mas Panji Jayèngkusuma, 2. Radèn Mas Senaatmaja, 3. Radèn Mas Sasraatmaja, 4. Radèn Mas Sasrawijaya, 5. Radèn Mas Găndaatmaja,

--- 208 ---

6. Radèn Mas Brataatmaja, 7. Radèn Mas Natawinata, 8. Kangjêng Pangeran Arya Sasraningrat.

Kaphalêri.

Irstê litnan, Radèn Mas Jayèngirawan.

--- 209 ---

Para priyantun ingkang sami nyêpêng paprintahan ing bawah kadipatèn Pakualaman

Pêpatih, Rahadèn Mas Riya Jayèngarja, kaptin phanstaph. Wadana pulisi ngiras liding pangadilan, Rahadèn Panji Sasraminarsa. Wadana jurusêrat, ngiras liding pangadilan, Radèn Panji Natarêja. Juru sêrat ing kapatihan, 1. Radèn Bêkêl Jayèngpranata, 2. Radèn Bêkêl Păncaatmaja, 3. Radèn Bêkêl Martaprawira, ngrangkêp dados mantri cacar.

Pangadilan surambi

Pangulu, Mas Khaji Muhkhamad Asrap. Katip, 1. Lurah Khaji Jenal Ngasikin, 2. Lurah Khaji Jenal Sapingi, 3. Lurah Khaji Jenal Ngabidin. Juru sêrat, Khasan Mugêni.

--- 210 ---

Pangadilan pradata

Jaksa Agêng, Mas Ngabèi Rêksapradata. Ajung Jaksa Agêng, Mas Ngabèi Sastrataruna. Juru Sêrat, Radèn Ngabèi Rêksasupatra.

Pulisi salêbêting nagari

Wadana, Rahadèn Panji Sasraminarsa. Panèwu, Mas Ngabèi Jayèngwigati. Juru Serat Mas Ngabèi Wirapustaka. Pulisi Kampung, 1. Radèn Panji Natarêja, 2. Bagus Bêkêl Ranapuspita, 3. Mas Ngabèi Padmasêkarna, 4. Mas Suralambang, 5. Radèn Ngabèi Tirtasêntana, 6. Radèn Ngabèi Jayèngwilaya, 7. Mas Ngabèi Jayèngsudarma.

--- 211 ---

Pulisi sajawining nagari kabupatèn adikarta

Bupati, Rahadèn Tumênggung Sasradigdaya. Panèwu, taksih lowong. Mantri Jaksa, Mas Ngabèi Jayasantosa. Ajung Jaksa, Mas Ngabèi Jayadigda. Mantri Carik, Mas Ngabèi Sastrasuwarna. Lurah Naib, 1. Kyai Muhkhamad Sihab, 2. Kyai Mukham[51] Istat. Pulisi bonong Kranggan, taksih lowong. Pulisi Brosot, Radèn Ngabèi Padmawêrdaya. Mantri ukur, Mas Ngabèi Tamadiwirya. Mantri cacar, Mas Ngabèi Citrasênjaya,

Dhêstrik ing Galur

Kapala dhêstrik, Mas Panji Wăngsadirja. Wakil carik, Mas Ngabèi Sumadiwirya.

Para Dêmang Pulisi ing: Modinan, Mas Dêmang Tamadiwirya. Pancatan, Mas Dêmang Wiryalêksana. Bangmalang, Mas Dêmang Sadimêja.

--- 212 ---

Para dêma[52] pulisi ing: Dhalèn, Mas Dêmang Jayasurata. Barahan, Mas Dêmang Rêksaatmaja. Dhondhong Sidakan, Mas Dêmang Jayènglêksana. Bara, Mas Dêmang Săntadiwirya. Saragatèn, Radèn Dêmang Cakrarêja.

Dhêstrik ing Glaèng

Kapala dhêstrik, Mas Ngabèi Kartadipura. Carik, Mas Ngabèi Kartawijaya. Para dêmang pulisi ing: Dhukuh Lanang, Mas Dêmang Sutawirya. Plumbon, Mas Dêmang Sutadiwirya. Karangpuluh, Mas Dêmang Wăngsadiwirya. Dharat, Mas Dêmang Nitirêja. Dêmèn, Mas Dêmang Wăngsasêntana.

Kadhêstrikan ing Sogan, kagolong dhatêng ing Glaèng

Kapala dhêstrik, taksih lowong. Wakil carik, Mas Ngabèi Jayakartika.

--- 213 ---

Para dêmang pulisi ing: Sogan, Mas Dêmang Wanadirya. Tambak, Mas Dêmang Satirta. Watês, Radèn Dêmang Păncawinata. Seporan, Mas Dêmang Sewarêja. Kulwaru, Mas Dêmang Tirtaprawira.

Kadhêstrikan ing Gêsikan, kagolong dhatêng ing Glaèng

Kapala dhêstrik, taksih lowong. Ondêr kapala dhêstrik, Radèn Ngabèi Cakraatmaja. Wakil carik, Mas Ngabèi Sastramardana. Para dêmang pulisi ing: Gêntan, Mas Dêmang Nitisastra. Wanadadi, Mas Dêmang Atmasubrata. Sanggrahan, Mas Dêmang Mangunlêsana. Bêndungan, Mas Dêmang Mangunkartika. Sungapan, Mas Dêmang Păncakarsa. Sriwêdari, Radèn Dêmang Yudaprawira.

 

---

1	Pratelaning. (kembali) Pratelaning.
2	Lesiyun. (kembali) Lesiyun.
3	utawi. (kembali) utawi.
4	kaping. (kembali) kaping.
5	panjênêngan. (kembali) panjênêngan.
6	bintang. (kembali) bintang.
7	kajunjung. (kembali) kajunjung.
8	ing. (kembali) ing.
9	Ratu. (kembali) Ratu.
10	Akad. (kembali) Akad.
11	Kangjêng (dan di tempat lain). (kembali) Kangjêng (dan di tempat lain).
12	Dalêm. (kembali) Dalêm.
13	Wicaksana. (kembali) Wicaksana.
14	Ingkang. (kembali) Ingkang.
15	Adinagara. (kembali) Adinagara.
16	Singajayadarsana. (kembali) Singajayadarsana.
17	lêbêt. (kembali) lêbêt.
18	Agnyapradata. (kembali) Agnyapradata.
19	Ngabèi. (kembali) Ngabèi.
20	mas. (kembali) mas.
21	mantri. (kembali) mantri.
22	Wimbapranata. (kembali) Wimbapranata.
23	Grogol. (kembali) Grogol.
24	Kabupatèn. (kembali) Kabupatèn.
25	Răngga. (kembali) Răngga.
26	Dhêstrik. (kembali) Dhêstrik.
27	Tumênggung. (kembali) Tumênggung.
28	Irstê. (kembali) Irstê.
29	Irstê. (kembali) Irstê.
30	kolonèl. (kembali) kolonèl.
31	kolonèl. (kembali) kolonèl.
32	Kangjêng Pangeran Arya. (kembali) Kangjêng Pangeran Arya.
33	ajidan. (kembali) ajidan.
34	honorèr. (kembali) honorèr.
35	honorèr. (kembali) honorèr.
36	pangkat. (kembali) pangkat.
37	bradhat. (kembali) bradhat.
38	kêtib. (kembali) kêtib.
39	anggêntosi. (kembali) anggêntosi.
40	Tumênggung. (kembali) Tumênggung.
41	kolonèl. (kembali) kolonèl.
42	wicaksana. (kembali) wicaksana.
43	jendral. (kembali) jendral.
44	khatib (dan di tempat lain). (kembali) khatib (dan di tempat lain).
45	Ingkang. (kembali) Ingkang.
46	Ingkang. (kembali) Ingkang.
47	Jayèngsastra. (kembali) Jayèngsastra.
48	Ngabèi. (kembali) Ngabèi.
49	Mangunpranata. (kembali) Mangunpranata.
50	pangwasa. (kembali) pangwasa.
51	Mukhamad. (kembali) Mukhamad.
52	dêmang. (kembali) dêmang.