Kajawèn, Balai Pustaka, 1937-09-11, #1666

Ăngka 73, Stu, Wa, 6 Rêjêb, Ehe 1868, 11 Sèptèmbêr 1937, Taun XII.

Kajawèn

Kawêdalakên sabên dintên Rêbo lan Sabtu

Rêgining kalawarti punika ing dalêm tigang wulan f 1.50 bayaran kasuwun rumiyin, botên kenging langganan kirang saking 3 wulan.

Juru ngarang - administrasi Bale Pustaka, ing sawingkinging kantor palis, tilpun nomêr 1744 - Bêtawi Sèntrêm.

Isinipun : Pangungsêt - Ajar pêrang-pêrangan wontên ing sagantên - Ningali salju sawêg sapisanan - Kawontênan ing Tiongkok - Ngingah ulam ing wadhah - Plêsiran ing Pasar Gambir - Kabar warni-warni - Wêwaosan - Taman Bocah.

Pangungsêt

Prabu Arjunasasra

Pinanggihipun wontên ing dêdongengan, Prabu Arjunasasra punika titising Wisnu. Tumraping kapitadosan, sintên tiyangipun ingkang kêtitisan Wisnu, lajêng anggadhahi kalangkungan ingkang ngungkuli sasamining tiyang, saha sampun limrah, kapitadosan ingkang kados makatên wau dipun ajêngi ing tiyang saha nganggêp nyatanipun, tăndha yêktinipun, pinanggihipun wontên ing pawayangan, sintên ingkang kêtitisan Wisnu: pêng-pêngan sangêt, kados ta Prabu Rama, Prabu Arjunasasra, Nata Dwarawati, tuwin sanès-sanèsipun.

Manawi ngèngêti piyandêl kados makatên punika, lajêng katingal bilih wontênipun namung kandhêg wontên ing piyandêl, tuwin namung nganggêp lêrês, awit ingkang kêtitisan Wisnu wau sami ratu, ingkang drajatipun pancèn sampun bineda kalihan sasamining tiyang. Piyandêl makatên wau, manawi dipun manah panjang, nama lajêng ngapêsakên badanipun piyambak, awit lajêng ngrumaosi bilih tinêbihan ing drajat kados makatên. Nama lajêng kêplantrang.

Ing sapunika kêdah dipun gathukakên kalihan kajênging ringgit. Cariyosipun ngakathah, jagading pawayangan punika sampun wontên badanipun piyambak, pancènipun tumraping piyandêl inggih kêdah mapan yêktos wontên ing badanipun piyambak. Nanging inggih adhakan kêlintu malih, awit sarêng gadhah kapitadosan, lajêng ngakêni bilih para ringgit ingkang langkung wau sampun wontên badanipun piyambak.

Mirid wawasan, gathukipun Sukasarana, Sumantri tuwin Arjunasasra, raosipun kêdah angakêni: icaling Sukasarana, wontên Sumantri, dene Sumantri punika sampun sairib kemawon kalihan Arjunasasra, nyatanipun asring kajumênêngakên wakil, nanging nyatanipun pancèn beda.

Mênggahing pangungsêt, icaling kamurkan (Sukasarana) punika saking kêtuwuhan ing kautamèn (Sumantri), ing ngriku andayani dhatêng lêrês (Arjunasasra). Tamtunipun kêdah mangrêtos piyambak, lêrês wau tumrap lêrêsing babagan kapangeranan.

Sarèhning babagan pangeranan punika sarwa samar, manawi dipun jèrèng katranganipun têmtu malah samar, botên sande tamtu wangsul dhatêng kapitadosan malih.

Cêkruktruna.

--- 1138 ---

Ajar Pêrang-pêrangan Wontên ing Sêgantên

Kados ingkang sampun kawartosakên, wadya lautan ing tanah ngriki badhe ngawontênakên ajar pêrang-pêrangan, ingkang dipun jênêngi ing kangjêng tuwan ingkang wicaksana. Ingkang sampun kalampahan, ajar pêrang-pêrangan punika ing sabên taun katindakakên kaping kalih, ingkang sapisan namung alit-alitan, katindakakên wontên wiwitaning taun, dene ingkang kaping kalih agêng-agêngan, wontên salêbêting wulan Sèptèmbêr, ngantos kawan dintên.

[Grafik]

Sagantên ing sunglon Lampung ingkang dipun ambah kapal pêrang.

Padatan sabên wontên ajar pêrang-pêrangan ing lautan wau mawi ngulêmi wêwakil pèrês, prêlunipun lajêng sagêd nyêbarakên wartos punapa kawontênanipun. Ing salajêngipun sagêd kasumêrêpan ing umum mênggah kawontênan babagan wadya lautan ingkang rumêksa tanah ngriki samăngsa wontên bêbaya.

Ing sadèrèngipun nyariyosakên cara-caraning pêpêrangan, prayogi nyariyosakên ing bab adêging wadya lautan ingkang wontên tanah ngriki.

Mênggah têrangipun, wadya lautan karajan Walandi punika namung satunggal, têgêsipun wadya lautan wau kangge tigang nagari, inggih punika: nagari Walandi, tanah ngriki tuwin Curacao. Botên kados wadya dharatan, kaperang-perang miturut laladaning karajan wau piyambak-piyambak.

Peranganing wadya lautan ingkang kadèkèk wontên ing tanah ngriki punika wontên saèskadêr. Ingkang kalêbêt petangan saèskadêr wau, inggih punika sadhipisi kapal pêrang agêng ingkang nama kruiser. Sadhipisi kapal torpedho ingkang lampahipun rikat sangêt, pirantos ambujêng mêngsah (torpedobootjager). Sadhipisi kapal silêm. èskadêr kapal pêrang agêng ing tanah ngriki punika Sumatra tuwin De Ruyter, kapal De Ruyter punika kangge nyulihi kapal Java ingkang sawêg dipun dandosi wontên nagari Walandi. Ingkang kapal torpedho pambujêng, inggih punika Van Gent, Kortenaer, Witte de With, kapal ingkang nomêr sakawan, Van Galen, sapunika nuju nindakakên damêl dhatêng Syanghai, dados botên tumut ajar pêrang-pêrangan punika.

Ing sabên kapal punika gadhah têtindhih dipun wastani Commandant, makatên ugi sabên dhipisi inggih gadhah Commandant, dene ingkang kapilih dados Commandant dhipisi, padatan mêndhêt salah satunggiling [satunggi...]

--- [1139] ---

[...ling] Commandant ing salah satunggiling kapal pêrang ingkang kalêbêt ing dhipisi wau. Sakukubaning èskadêr punika dipun pangagêngi ing Commandant malih ingkang botên anggadhahi kapal piyambak, nanging padatan manggèn wontên ing kapal Sumatra.

Ingkang kasêbut ing rancangan ing tanggal 1 Sèptèmbêr, èskadêr sadaya wau bidhal saking Tanjung Priuk dhatêng papan ingkang kangge ajar pêrang-pêrangan. Ingkang bidhal rumiyin piyambak kapal silêm, sasampunipun punika kapal torpedho pambujêng. Sarêng pangagênging dhepartêmèn wadya lautan, ingkang dados pangagênging wadya lautan ing tanah ngriki sadaya, Schout bij Nacht Ferwerda sampun minggah ing kapal De Ruyter, kapal Sumatra lajêng bidhal, kintên-kintên wanci jam sanga enjing. Komandhaning èskadêr wau manggèn ing kapal Sumatra.

Kapal sadaya wau lampahipun ngênêr dhatêng panggenanipun piyambak-piyambak ingkang sampun katamtokakên dening komandhan, èskadêr kaptin tèrse C.E.L. Helfrich, makatên ugi kapal-kapal sanèsipun, kados ta ingkang kangge anggèrèt lesan kangge sinau nglêpasakên mriyêm saking kapal-kapal wau. Malah pangajaran ingkang langkung wigatos tumraping wadya lautan, punika bab anglêpasakên mriyêm.

Lampahipun kapal pêrang Sumatra ngênêr dhatêng sunglon Lampung, labuh sakêdhap wontên sunglon Ratai, wêwêngkon sunglon Lampung wau. Dalunipun kapal Sumatra badhe nglêpasakên mriyêm kaêlèsakên ing lesan ingkang sampun dipun pasang wontên ing sunglon Lampung ingkang kêdah dipun padosi saha dipun incêng ing wanci dalu.

Ing dintênipun Kêmis tanggal 2 Sèptèmbêr ing kapal Sumatra ngawontênakên gêladhèn ngandhapakên motor mabur wontên ing sagantên tuwin madosi kapal silêm kanthi motor mabur wau. Sontênipun nyanjata dhatêng gêgana, inggih punika nyanjata lesan ingkang dipun bêkta dening motor mabur.

[Iklan]

Dalunipun ngambali gladhèn kados ing malêm Rêbo, nanging lampahing kapal langkung dipun rikatakên. Ing dintên Jumuwah siyang kawontênakên gêladhèn anglêpasakên mriyêm saking katêbihan, têbihipun 16 km. ing dintên Jumuwah wau kangjêng tuwan ingkang wicaksana tuwin pangagênging wadya lautan, nitih kapal Sumatra badhe nguningani ajar-ajaran punika. Sasampunipun mriksani nglêpasakên mriyêm ing malêm Jumuwah, kangjêng tuwan ingkang wicaksana lajêng têdhak dhatêng Mêrak.

Kados makatên ingkang kasêbut ing rancangan.

Badhe kasambêtan.

--- [1140] ---

Ningali Salju Sawêg Sapisanan.

[Grafik]

Wangsulipun para pandhu ing tanah ngriki ingkang dhatêng Genua dening panuntunipun kaajak darmawisata dhatêng Zwitserland. Wontên ing ngriku para pandhu sami ningali salju utawi gletscher inggih punika sakathahing ès ingkang sami ambaludag wontên ing pèrèng punapadene sêla-sêlaning rêdi. Anggèning ningali para pandhu wau sajak gumun.

Ing ngandhap punika gambaripun para pandhu nuju sami ngombe ès wau wontên ing Kander-gletscher, kintên-kintên lampahan 4 jam saking Kandersteg.

Ing têmbe para pandhu wau yèn sampun wangsul dumugi ing griyanipun piyambak-piyambak, sampun tamtu sagêd nyariyosakên kawontênanipun nagari-nagari ingkang sampun dipun ambah wontên ing nagari Eropah.

Dintên Sênèn ngajêng punika manawi botên wontên pambêngan satunggal punapa, para pandhu wau dumugi ing Tanjung Priuk.

--- 1141 ---

Kawontênan ing Tiongkok.

Ramening paprangan ing Tiongkok saya katingal, tandangipun Jêpan kanthi ngêtog karosan, makatên ugi tumrap Tiongkok, anggènipun nanggulangi inggih botên nguciwani.

[Iklan]

Pangangsêgipun Jêpan anggèning pados margi badhe malêbêt dhatêng Syanghai botên kêkirangan gêlar, dhasar kasêmbadan botên kêkirangan wadya ingkang sami pêpilihan. Pangrantamipun, samăngsa wadya Jêpan dipun angsahakên, tamtu andhadhalakên barisaning mêngsah. Yêktos, Jêpan sagêd ngangsahakên wadya sagolongan agêng sêsarêngan, nêmpuh dhatêng Syanghai ing wanci dalu. Lampahing baris kados tumêmpuh ing alun agêng minggah ing dharatan, lajêng angêlêbi damêl karisakan. Nanging pangrancangipun Jêpan ingkang lajêng kawujudakên wau malèsèt saking tangguh, panêmpuhipun dipun tanggulangi dening wadya Tiongkok ingkang sakalangkung santosa, sagêd ngundurakên wadya Jêpan cacah 60.000, lajêng sagêd ngêsuk ngantos mundur 24 km. Malah wadya Tiongkok sagêd ngajêngakên baris wontên sacêlaking lèpèn Wangpo malih.

Tandangipun wadya Tiongkok ingkang kados makatên wau ngantos adamêl gumuning para ahli paprangan băngsa ngamănca ing Syanghai, dene katingal saening tindak tuwin sayuking tumandangipun, saha kênyatan anggèning sagêd ngundurakên panêmpuhing wadya Jêpan ingkang katindakakên kanthi karosan. Ing ngriku kêtitik bilih tandangipun wadya Tiongkok punika beda sangêt kalihan taun 1932, dados salêbêting gangsal taun kemawon sampun kathah sangêt kaotipun.

Ungguling wadya Tiongkok ing pêpêrangan punika ugi nama manggih papan ingkang ing ngajêng sampun kêbrokan ing mêngsah, mila lajêng badhe saya ngêdêgakên kasantosan ngiyatakên pabarisan ing ngriku, sampun ngantos mêngsah sagêd malêbêt dhatêng Syanghai.

Ing mangke tumrapipun Jêpan, pancèn sampun dipun suwurakên gêgambèning prajurit, unduripun wadya ingkang kasoran lajêng sagêd mapan malih, makatên ugi dhatênging bêbantu botên wontên kêndhatipun. Unduring wadya Jêpan dipun bantu ing wadya lautan, lajêng ngrutugakên mriyêm agêng-agêng saking lèpèn Wangpo dipun ênêrakên dhatêng Potung. Panêmpuhipun Jêpan wau nama santun gêlar ngangkah dhatêng papan sanès. Namung sarèhning tumraping wadya Tiongkok sampun [sampu...]

--- 1142 ---

[...n] mirantos ing saênggèn-ênggèn, ugi malês anglêpasakên mriyêm, ngrika-ngriki manggih karisakan. Wadya lautan Jêpan ingkang wontên ing lèpèn Wangpo tansah ngingar-ingêr gêlar mudhig milir tuwin tanpa kêndhat anglêpasi mriyêm dhatêng pabarisan Tiongkok.

[Grafik]

Gambar êblakipun kitha Syanghai salaladanipun.

Jêpan pancèn wêgig dhatêng gêlaring pêrang, punika katitik sarêng cabar panêmpuhipun, lajêng santun ênêr ngrisak dhatêng Potung, mênggah sêdyanipun botên sanès namung badhe pados margi, awit manawi Potung tanpa kasantosan, Jêpan sagêd nungsungakên kapalipun saha sagêd nginggahakên wadya wontên sakidul Syanghai.

Tumindaking lêpas-linêpas mriyêm saking dharatan Potung tuwin saking kapal pêrang Jêpan tanpa kèndêl, wusana Potung dados karang abang, latu makantar-kantar dados tandhaning kêbêsmèn, urubing latu ngantos kados sundhul ing langit. Ing ngriku Jêpan lajêng suka pêpèngêt dhatêng Tiongkok, manawi mriyêm-mriyêm Tiongkok tansah dipun lêpasakên dhatêng kapal pêrang Jêpan, wadya lautan Jêpan kêpêksa badhe ngewahi tindakipun, migunakakên mriyêm [mriyê...]

--- 1143 ---

[...m] ing sacêlakipun kapal-kapal pêrang ngamănca, ingkang pikantukipun tamtu badhe damêl botên sakecanipun Tiongkok.

[Iklan]

Ingkang pêrang sampun sami waringutên, botên wontên rêmbag tuwin pamrayogi ingkang dipun tampi sae, awit sadaya wau saking rêmbag saha pamrayogining mêngsah. Sarêng golongan kalih wau sampun katog anggènipun pêrang, lajêng sirêp sawatawis. Nanging sajatosipun kèndêlipun wau malah sami nyantosakakên barisipun. Jêpan sadhiya badhe nêmpuh kanthi karosan. Dhasar nyata dhatênging wadya bêbantu saking Jêpan tanpa pêdhot, wontên kapal 30 kêbak isi wadyabala malêbêt dhatêng lèpèn Wangpo, nginggahakên wadya wontên ing palabuhan Hongke, wadya sadaya wau kangge sadhiyan nêmpuh sêsarêngan.

Kados ingkang sampun kacariyosakên ing ngajêng, Ruslan badhe ambiyantu dhatêng Tiongkok. Bab punika, miturut wartos, sampun wontên motor mabur Sopyèt cacah 29 sami dipun lampahakên dening juru anggêgana Sopyèt, sampun mandhap wontên papan paprangan ing Syanghai. Kajawi punika wontên malih motor mabur 250, mriyêm 100 tuwin mriyêm pirantos anglêpasi motor mabur sampun bidhal saking Ruslan dhatêng Tiongkok.

Murih para maos sagêd dhamang sawatawis dhatêng wontêning papan paprangan, mriksanana gambar sasisih punika.

[Iklan]

--- 1144 ---

Ngingah Ulam ing Wadhah

Sambêtipun Kajawèn nomêr 72.

Ing bab kawruh ngingah ulam ing wadhah, punika manawi miturut tatanan ingkang saèstu, pancèn inggih riwil sangêt. Namung tumrap ingkang sampun ngêcakakên, dangu-dangu inggih lajêng mangrêtos piyambak, jalaran saking pakulinan. Ingkang gampil kasumêrêpan, kados ta manawi nyantuni toya, punika wontên ulam ingkang botên tahan saking ebahing toya, adhakan lajêng dados tiwas. wontên ingkang jalaran saking botên cocog dhatêng pakanipun. Nanging bab punika kados botên prêlu kapratelakakên panjang, amargi tumrap ingkang ngingah badhe ngalami.

[Grafik]

Ulam bêthik, bangsaning sêpat.

Ing sapunika prêlu nyariyosakên ing bab tata gêsanging ulam ingkang kenging kangge têtingalan. Mênggahing ulam ingah-ingahan wau kaperang wontên warni kalih, inggih punika ingkang nigan tuwin ingkang ngêdalakên sampun warni anak (manak), nanging mênggah sajatosipun, ulam ingkang manak wau pancèn nêtês nalika taksih wontên ing kandhutan, mangke mêdalipun sampun sagêd anjaranthal langkung kêsit.

Amaning ulam ingkang nigan, punika adhakan tiganipun lajêng dipun têdha piyambak, mila samăngsa kasumêrêpan wontên ulam nigan, tiganipun kêdah lajêng dipun pindhah dhatêng sanès panggenan, punika ugi padamêlan riwil sangêt, kêdah sarwa ngatos-atos. Saya manawi sampun nêtês, punika toyanipun botên kenging ebah, awit manawi ebah, sagêd damêl pêjahing ulam, jalaran saking taksih ringkih sangêt. Ing salajêngipun ulam alit-alit wau kengingipun dipun morakên ulam ingkang agêng manawi sampun ragi agal.

Tumrap ulam ingkang manak, punika awis ingkang nêdha anakipun, nanging ugi wontên kalamangsanipun purun, inggih punika manawi nuju luwe. Mila ing bab pakanipun kêdah dipun jagi sampun ngantos kapiran.

Ulam punika caraning jêjodhoan beda-beda, wontên ingkang oyak-oyakan, wontên ingkang erek-erekan, kalihan nyabêt-nyabêtakên buntutipun, dene ingkang limrah inggih oyak-oyakan wau.

Ingkang katingal anèh, tumraping ulam bangsaning sêpat, punika wiwit caraning jêjodhoan ngantos dumugining nigan, nêtês, katingal anggèning nyambut damêl.

--- 1145 ---

Ing sakawit ulam wau manawi wiwit jêjodhoan, ulam ingkang èstri tansah dipun oyak ing ulam jalêr, manawi sampun sawatawis dintên lajêng kèndêl, dangu-dangu wêtênging ulam èstri katingal agêng, mindhak-mindhak ngantos katingal anjêmbluk.

Manawi sampun wancinipun badhe nigan, ulam ingkang jalêr tansah ngêdalakên unthuk saking cangkêm, unthuk wau ngalêmpak botên sagêd lumèr. Ing kala punika ulam jalêr lajêng ngoyak-oyak ingkang èstri malih ngungkuli ingkang sampun, ulam èstri ngantos katingal lêmpe-lêmpe, ngantos namung manggèn wontên ing dhasar kemawon, ewadene tanpa kêndhat tansah dipun oyak-oyak. Ing ngriku wontên kalanipun ulam èstri dipun pipit ing ulam jalêr, patraping pamipit, ulam jalêr wau anggubêt wontên ing badaning ulam èstri, êndhas tuwin pêthitipun ulam jalêr ngantos gathuk, ulam èstri wontên salêbêting pipitan.

Sasampunipun makatên, ing panggenan unthuk wau pinanggih kêbak wêwarnèn kados cebong lêmbat-lêmbat ewon, warninipun pêthak, tanpa ebah, inggih punika tiganipun. Dados ulam jalêr anggèning mipit ulam èstri punika sajatosipun amlothot wêtêng.

Lêt sadalu, tigan wau sampun sami ebah, botên beda cebong. Anèhipun, ulam alit-alit wau manggènipun ngalêmpak wontên wêwêngkoning unthuk, manawi wontên ingkang mêdal saking wêwêngkon unthuk, sami dipun untali ulam jalêr, mangke dipun lêpèhakên malih dhawah salêbêting wêwêngkon unthuk. Tindak makatên wau ngantos dumugi ulam ingkang alit-alit sampun giras.

[Iklan]

Ing kala punika ulam èstri tanpa ebah nalêsêp wontên ing dhasar, badanipun sami risak, pêthit kèpèt sami pugut, botên nate dipun cêlaki ingkang jalêr, awit ingkang jalêr wau tansah anjagi anakipun wira-wiri, botên angsal pating slêbar. Ing mangke pulih ing karosanipun ulam ingkang èstri, anak-anakipun sampun agal, kèpèt buntut sampun pulih, lajêng jêjodhon kalihan ingkang jalêr malih.

Kados makatên pinanggihing gêsangipun ulam ingkang dipun ingah ing wadhah.

H.

--- 1146 ---

Plêsiran ing Pasar Gambir

II

Petruk : Kang Garèng, adatmu kuwi ambok iya kok owahi, ta. Elinga yèn bakyu kuwi bangsane wong pintêr, wong pangajaran, wêton Milo, lho, dadi iya ngrêti bangêt nyang tingkah laku kang bêcik utawa kang ala. Mulane kowe sing dadi rakane, kudu didhobêlake anggone ngati-ati mungguhing tandang-tandukmu, kaya ta tingkahmu nalikane nonton jogèd bali, tumrape wong pangajaran kaya bakyu kuwi, wah, iya: nistha, asor, gawe wirang pyayi putri, lan sapadhane. Rak iya mêngkono, ta, bakyu.

Biyang Nala : Iya, dhi, mula mangkono, jênêngane bae: jogedan, ngêjog-êjog ngajak edan.

Garèng : Wong lanang jogedan, diunèkake: nistha, asor, iya, aku tak narima. Cilakane wong lanang ing jaman saiki sing olèh wong pangajaran, iya dikon narima manèh, jaragan kene ora bisa cara Lănda, dikon anêksèni bojone tabikan dawa karo tilas mitrane sakolah lanang sinambi ngomong mangkene: yah sèkêr, sèkêr, nin, nin, nin, turlêk, turlêk, lèkêr, sèh. Mak dhêg, atiku, sing lèkêr kuwi apane, apa iya le cêkêl-cêkêlan tangan ...

Petruk : Hla, wong kaya ngono bae pikiranamu kuwi, Kang Garèng, wong panampamu kuwi mung ala thok. Dupèh kawêtu têmbunge: lèkêr, banjur ditămpa sing ora-ora. Ing kono bakyu rak kêtêmu mitra lawas, têmtune kana rak pitakon kaanane bakyu wêktu saiki, hla, miturut cara kasusilane, wis dadi wajibe bakyu kudu mangsuli: bêcik, sênêng, lèkêr, mêngkono, Kang Garèng ...

Garèng : Ha iya, mung bae awakku sakujur mêksa iya banjur lêmês sanalika, barêng bakyumu pamitan, wis sumèh bangêt, kathik nganggo nyuwara dicêmêngkling-cêmêngklingake: dhah, dhah, dhah, dho-wah, dho-wah ...

Mak Kamprèt : Sampun duka, bakyu, malah wajib sukur dhatêng Pangeran, dene samantên trêsnanipun mas Nala dhatêng bakyu. Awit, miturut pangandikanipun para sêpuh: butarêpan punika sêkaring trêsna ...

Biyang Nala : Mungguh trêsnane kangmasmu nyang aku, aku mula iya ora maido, malah nganti tăngga têparo ngunèkake kene, uripe prasaksat: mimi mintuna. Ora, dhi Petruk, kae tongtonan apa, dêlêngane kok rame.

Petruk : Hla, kae sing diarani: dhug hop. Hla nèk lumêbu ing kono, rame lan lucu bangêt, bakyu, wis pêtêng kathik dalane pating tlêsêr pirang-pirang, wong sok bisa kêsasar-sasar. Arêp mlêbêt apa bakyu, măngga.

Garèng : Kanggo wong-wong saaku kowe, wis ora ana lucu lan ramene, wis bosên, Truk. Sing bisa sênêng lan rame lumêbu mrono kuwi, rak tumrape pangantèn anyar, utawa wong-wong [wong-...]

--- 1147 ---

[...wong] kang lagi ... pêrlip-pêrlipan.

Biyang Nala : O, dadi kowe wis bosên karo aku, wis bo ...

Mak Kamprèt : Bakyu, bakyu, măngga, lho, pun priksani mênika, ing resturan-resturan kêbak sadaya. Ingkang agêng wontên ing têngah punika resturan Jawi, resturan Purwadadi. Hla, manawi badhe dhahar masakan Walandi, mênika wontên ing resturan Capitol, masakan Tionghwa, hla mênika resturan Tay Tong, manawi badhe dhahar masakan sarwa samin, mênika resturan India.

Biyang Nala : Wèh, hla kok pêpak bangêt, ta, ayo saiki padha mubêng-mubêng bae dhisik. Lho dhi, sing rubung-rubung dêlêngane rame bangêt kae apa.

Petruk : Hla, ing kana kae tongtonan warna-warna bangêt, iya, drimolên, sulapan, dhangsih-dhangsih, lan êmbuh apa manèh. Cêkake tongtonan sênenjong godhog kae. Ayo, ta, bakyu nèk arêp mriksani. Hla, iki yun-yunan sundhul puyuh. Ambak-ambak kaya ngono, kuwi kêna kanggo nitik awake dhewe, apa bisa dadi juru anggêgana utawa ora. Awit wong dadi juru anggêgana kuwi kudu: sabar, têtêg atine, lan sapiturute ...

Garèng : Aku mêsthi bisa lan wani, Truk, apa ngilang-ilangake anggone nayaranaku dadi tukang ... ngrontogi dhukuning tăngga. Ayo, Truk, padha nunggang, aku sing arêp tuku karcis, ngiras-ngirus ngulinakake cara Inggris: Hallo, mastêr, ai wil (I will) naik dhi situ, ho mac (How much) musti bayar, kangge tiyang samantên. O-ke.

Petruk : We, hla, mêtu kadigdayane, Kang Garèng, sanadyan tanpa muni apa-apa, mung cara ocang-acung kaya kowe kuwi mau, kanane iya mêsthi wis ngrêti. Ayo, wis, saiki padha nunggang.

[Grafik]

Garèng : Wèthèh thithèh, wadhuh, le kêpenak, le mathuk panggonane lungguh. Awas, Truk, wis arêp dilakokake. Aja wêdi, lho, ora barang-barang iki, hut - hut - e, hla dalah - tolung, tolung, Ndara Kangjêng Gusti Allah, pun paringi pêrlèngêng gêsang, tolung, tolung ...

Biyang Nala : Mara, ta, ibune Kamprèt, apa wong lanang ora mung arêp gawe isin wong wadon bae. Ya kuwi nèk adate kakangmu, ana [a...]

--- 1148 ---

[...na] ing ngarêp mêsthi plênthas-plênthus, nanging nèk dikon ngêcaki têmênan, iya banjur mak: pêngkêrêt. Lagi anu kae malah kêtanggor, nganti isin bangêt aku. Plênthas-plênthus jarene bisa main: cimandhik, cikalong, malah bisa main: jujitsu, barêng kalakon ditantang wong têmênan, wangsulane: ayo, yèn kowe arêp nyoba aku, ana ing pasar yèn wani, cikbèn ... tumuli dipisah. Hara, apa ora ngisin-isini kuwi. Ayo, bune Kamprèt, padha dhisik bae, mêngko rak iya padha nusul.

[Grafik]

Garèng : Wadhuh, Truk, tak arani atiku wis arêp dionslah têmênan, wong sing katon nyang mataku mung ... Kirun wa Nakirun. Nèk ora enggal-enggal kotambani, saiki kiyi aku sida kalakon ambruk ana ing kene têmênan. Ayo, Truk, enggal aku tambanana nganggo ... sêga gule, satene kambing ... sêpuluh sunduk bae.

Petruk : We, hla, gênahe iki cara Banyumase wêtênge kang Garèng rada: kêncot, ayo ta, saiki padha nusul nyonyah-nyonyah, hla, kae apa. Bakyu, bakyu, utawa kowe makne Kamprèt, apadene kang Garèng, ayo padha ngaso-ngaso dhisik ana ing warung kana kae, lim-liman lan mangan ropyan-ropyan sinambi nonton gambar idhup lan wayang thithi. Aku sing traktir, bakyu.

Sêsorah ing Radhio saking Bale Pustaka

Benjing dintên Ngahad sontên, tanggal 12 Sèptèmbêr 1937, wanci ½ 8 dumugi jam 8, Bale Pustaka ngawontênakên sêsorah ing radhio Nirom 2 golflengte 190, ing bab Lutung Kêsarung. Ingkang mêdhar sabda Tuwan R. Sacadibrata.

Pawartos saking Rêdhaksi

K. 516 ing Plasakêrêp. Tumraping basa ingkang kangge Taman Bocah ngoko, aksara Latin.

K. 2590 ing Pakundhèn. Dèrèng sumêrêp cêthaning warninipun.

K. 1848 ing Sêmarang. Ngêcapakên buku punika botên sagêd namung sakêdhik, apêsipun satus buku. Prakawis waragad, dèrèng sagêd namtokakên, manut kawontênanipun, tuwin awon saening dlancang. Prayogi rêmbagana kalihan pangêcapan partikêlir.

K. 2706 ing Kaliwungu. Babagan makatên punika sampun kêlimrah. Botên kapacak. Nuwun.

Tuwan Krêsna. Karangan panjênêngan punika sampun nate kapacak wontên ing jaman Jawi Kandha tuwin ing sapunika sampun wontên ingkang ngêdalakên dados buku.

K. 2858 ing Kêpanjèn. Prayogi kintuna sêrat piyambak dhatêng P.K.

--- 1149 ---

KABAR WARNI-WARNI

(Pêthikan saking sêrat-sêrat kabar sanès)

TANAH NGRIKI

Ganjaran tumrap lêngganan radio nomêr 50.000. Tuwan Djapar ing Singosari, kacathêt anggèning lêngganan radio dhawah nomêr 50.000. Kados ingkang sampun kajanjèkakên, tuwan wau tampi ganjaran saking Nirom awarni pirantos radio gagrag ingkang enggal piyambak, kanthi palilah lêlahanan punapadene angsal kalawarti programma radio ugi lêlahanan.

Conducteur dipun kroyok lare sêkolah. Sampun sawatawis dintên nuju ing wanci enjing, sêpur saking Surakarta dhatêng Ngayogya ambêkta lare-lare sêkolah. Ingriku wontên lare sami sawat-sawatan kulit pisang dipun emutakên dening conducteur. Sadumugining Ngayogya nalika conducteur wau dhatêng wande badhe wedangan, dipun kroyok ing lare-lare sêkolah kathah, conducteur wau ngantos nandhang tatu saha ngantos kabêkta dhatêng griya sakit.

Têtiyang ukuman angsal pangapuntên. Anyarêngi dintên wiyosandalêm Sri Bagendha Maharaja Putri, kathah têtiyang ukuman ing Nusakambangan ingkang angsal pangapuntên utawi angsal sudan saking paukumanipun. Tumrap ingkang kaparingan luwar babar pisan wontên tiyang 373, dene ingkang namung angsal sudan wontên tiyang 3636. Têtiyang ingkang kaparingan luwar wau lajêng kaparêngakên mantuk.

Congres Muhammadiyah. Congres Muhammadiyah ing taun punika badhe kawontênakên ing Ngayogya, dhawah tanggal 8 dumugi tanggal 15 October ngajêng punika. Kaji M. Mansoer badhe ngrêmbag ing bab tatanan salakirabi tumrap bangsa tanah ngriki. Muhammadiyah golongan wanita tuwin golongan mudha ugi ngawontênakên congres nunggil dintên wau.

Tatanan bab tumbas sarana nicil. Wontên wartos, ing wêkdal punika Departement van Justitie sawêg nyinau ing bab Undang-Undang ingkang sampun tumindak ing nagari Walandi ing bab tumbas barang sarana nicil (huurkoop). Cara huurkoop punika pinanggih satunggiling tindak enggal ingkang kala pandamêling Burgerlijk Wetboek dèrèng kadamêl. Ing bab punika tumrap nagari Walandi tuwin tanah ngriki pêrlu manah babagan wau saha wajib nêtêpakên kawrat ing anggêr, amargi babagan punika saya dangu pinanggih saya wigatos, saha saupami tindak huurkoop punika dipun awisi, tamtu damêl ribêding têtiyang mêngku balegriya. Ing sapunika ing bab punika tumrap nagari Walandi sampun wontên anggêripun, salajêngipun tumrap ngriki badhe ngawontênakên tatanan mirib anggêr wau, kanthi ewah-ewahan ingkang cocog kalihan kawontênanipun ing tanah ngriki.

Ingsêr-ingsêran saha inggah-inggahan. Kawrat kêkancingan saking Gupêrnur Jawi-Wetan, R. Djanoe Ismadi, wêdana Mojokasri, kapindhah dados wêdana ing Grêsik, paresidhenan Surabaya. Tuwan Soedirdjo Hardjodiwirjo, wêdana ing Singgahan, Bojonêgoro, kapindhah dados wêdana ing Blitar. R. Hairoedin Tjokronegoro, aib. nindakakên padamêlan mantri pulisi Veldpolitie Kraksaan, kapindhah dhatêng Probolinggo.

Angsal ganjaran. Gupêrnur Jawi-Wetan aparing ganjaran Bijzondere tevredenheidsbetuiging dhatêng R. Sastrodipoero, wêdana ing Tarjun, Pamêkasan, Zainalfattah alias R.P. Notoadikoesoema, wêdana ing Sumênêp, M. Soehari Hadinoto, nalika dados wêdana ing Timurlaut, Sumênêp, sapunika wêdana ing Kalisat, Jêmbêr, sami kêtrimah anggèning ambiyantu ing bab tumindaking damêl babagan pakaryan sarêm.

[Iklan]

Ngêjori pakaryan Post. Jalaran saking kathah sêrat-sêrat kintunan ingkang botên lumantar post, inggih punika botên mawi prangko, saha bab punika nama narajang awisaning post, mila pangagêng pakaryan Post nyuwun biyantu dhatêng pangagêng nagari supados sagêd nyêgah tindak punika. Ingkang pêrlu dipun wigatosakên sangêt ing bab wontêning outobus.

Calon hoofdagent. Kala wulan kêpêngkêr wontên wara-wara bilih pamulangan kangge hoofdagent ing Sukabumi badhe kabikak malih, saha badhe nampèni tiyang umur-umuran ingkang botên kirang saking 20 taun tuwin gadhah diploma kleinambtenaarsexamen. Dumuginipun sapunika ingkang gadhah panuwun sampun kathah. Ingkang kathah sami gadhah diploma Mulo. Ing bab punika tamtunipun badhe kawontênakên pêpriksan rumiyin.

Lare taksih bayi atindak darma. Satunggiling lare ingkang nêmbe lahir nama Siti Chaerani, putranipun priyantun ingkang katingal ing Surabaya, awit saking kajênging tiyang sêpuhipun, darma arta f 25.- dhatêng fonds tumrap student ingkang sami kêcingkrangan ing nagari Walandi, inggih punika para student tiyang siti ingkang asli saking tanah ngriki.

Sudagar bathik wiwit majêng. Ingkang pinanggih ing wêkdal punika, para sudagar bathik ing Ngayogya sami wiwit majêng, amargi rêgining sinjang mindhak 10 dumugi 12½. Mindhaking rêrêgèn wau sayêktosipun manawi dipun timbang kalihan kala rumiyin, inggih dèrèng sapintêna, amargi rêrêgèning barang badhe ugi sami mindhak, namung wontên sênêngipun dene kawontênanipun pêkên sampun ragi pulih rame. Kajawi punika, tumrap pakêmpalaning para sudagar bathik ingkang nama P.P.B.B.P. ngawontênakên rêmbag supados rêgining sinjang sampun dipun indhakakên sangêt, supados panyadenipun sagêd lumintu. Makatên malih ugi gadhah sêdya ngawontênakên fonds ingkang wigatosipun kangge mitulungi dhatêng para dagang alit, sampun ngantos sabên-sabên lajêng ngandhapakên rêgi ingkang badhe damêl kapitunan, tuwin miturut wartos ada-ada punika angsal pambiyantu saking Departement van Economische Zaken.

Ingkang angsal prijs nomêr satunggal. Miturut wartos, ingkang angsal prijs nomêr satunggal loterij ingkang nêmbe dipun mainakên punika tuwan L.L.S. ing Bêtawi, anggènipun tumbas saking nyonyah bangsa Tionghwa ingkang padatan panyadenipun wontên sangajênging kantor Escompto. Kajawi punika wontên tukang kêbon ing Mr. Cornelis ugi angsal loterij wau. Tiyang kalih wau anggènipun tumbas namung nyaparadasan, dados tiyang satunggal angsal f 7500.-

--- 1150 ---

Koki ingkang sêtya. Ing Surabaya wontên koki nama Ginah, nyambutdamêl wontên ing Jongens-Weezen-Inrichting. Koki wau anggèning nyambutdamêl wontên ingriku sampun 50 taun. Nyarêngi wiyosandalêm Nata, Ginah wau tampi bintang prunggu minangka tandhaning kasêtyan. Ingkang nampèkakên bintang wau pangarsaning pakêmpalan Mr. H. Bekkering, kanthi wêwakilipun ingkang Bupati ing Surabaya tuwin sanès-sanèsipun. Kajawi punika Ginah inggih tampi ganjaran amplop isi arta. Makatên ugi tumrap tiyang ingkang nate dipun ladosi wontên ing griya ngriku ugi wontên ingkang nyukani amplop isi arta. Samantên bêrkahipun tiyang sêtya dhatêng wajib.

[Grafik]

Paargyan ing kêdhaton Sultan Deli. Inginggil punika gambar untabing têtiyang wontên ing kêdhaton Deli, nalika Sri Sultan ngawontênakên kêramean paargyan mèngêti anggèning karajan Deli kaabsaha dening Gupêrmèn sampun 75 taun.

Apus sarana dayaning jimat. Ing Kuningan wontên tiyang nama Djaja, ngakên gadhah jimat ingkang sakalangkung agêng dayanipun saha sampun badhe dipun pundhut ing prayagung luhur rêgi f 120.000.-. Nanging sarèhning lumadosipun jimat wau kêdah mawi waragad, pêrlu badhe pados wragad rumiyin. Sintên ingkang purun nguruni waragad, benjing samangsa sampun tampi arta rêrêgèning jimat wau badhe tampi panduman kathah. Bab punika kathah tiyang ingkang kapilut ing rêmbag, Djaja sagêd ngapusi tiyang kathah, ngantos sagêd tampi arta f 200.- saking tiyang pintên-pintên. Rahayu bab punika lajêng kasumêrêpan ing pulisi, Djaja lajêng dipun cêpêng.

Badhe ngawontênakên Ridderdiploma malih. Wontên wartos saking nagari Walandi, bilih para ingkang sami gadhah bintang Militaire Willemsorde badhe tampi diploma kanthi mratelakakên ing bab lêlabêtanipun ing paprangan, ingkang anjalari anggèning tampi ganjaran wau. Tindak makatên punika sampun dangu botên katindakakên, ing sapunika badhe kagêsangakên malih. Ing bab punika wontênipun ingkang sami tampi bintang kados makatên wau wontên 500.

Mayit student dipun bêsmi. Ing Sanatorium Batu, Malang, wontên student saking G.H.S. tilar donya jalaran sakit t.b.c. Sarêng mayit wau badhe dipun kubur, pinanggih wontên sêrat tilaranipun mayit, mêling supados mayitipun dipun bêsmi. Wêling ingkang makatên wau inggih katindakakên. Tumindaking pambêsmi kapasrahakên dhatêng panggaotan ngubur mayit bangsa Walandi.

Darma f 15.000.- botên purun dipun sêbut namanipun. Ing Medan wontên satunggiling bangsa Tionghwa darma arta kangge pêrluning Tiongkok kathahipun f 15.000.-, nanging tiyangipun ingkang darma wau botên purun dipun sêbut namanipun.

Sêsakit anèh. Dèrèng dangu ing Lawang wontên punggawa station ingkang ngajal, jalaran sakit ngêdalakên êrah saking irung. Sanès dintên wontên malih tiyang saking Sumbêrwaras kabêkta dhatêng griya sakit ugi jalaran nandhang sakit kados makatên, salajêngipun ugi tiwas. Bab punika wontênipun ing Lawang dèrèng kasumêrêpan sêsakit punapa.

Cobèn-cobèn tanêman enggal. Wontên pasitèn gadhahanipun pabrik Panggung Rêjo, Malang, dipun cobi katanêman Rosella tuwin yute Jawi. Pasitèn ingkang dipun tanêmi wau wontên 400 bau. Manawi cobèn-cobèn wau mikantuki, kintên-kintên badhe kaindhakan malih.

Kêbon klapa ing pulo Sêribu. Sampun sawatawis lami kintunan klapa saking kapuloan Sêribu saya sakêdhik, saya malih tumrap pamêdalipun saking pulo Tidung, kajawi punika taksih wontên pulo sanèsipun malih ingkang botên ngintunakên babarpisan. Ing bab punika, wontên wartos bilih badhe dados papriksanipun ingkang Bupati ing Bêtawi.

Manggih barang kina. Satunggiling tiyang dhusun ing dhusun Pada, Kêdhungwuni, Pêkalongan, nalika nuju macul, nanggori barang atos. Sarêng kadhudhuk, barang wau warni rêca sela ingkang agêngipun sami kalihan lare umur 6 taunan. Sasampunipun dipun rêsiki, rêca wau wujud tiyang wêwangunan kina.

Pamulangan luhur Pangadilan. Lulus doctoraalexamen perangan kapisan nonah M.A. van Maarseveen tuwin tuwan-tuwan L.G. Gelpke, Mak Goan Po, R. Ribowo tuwin R.M. Marsoro. Lulus doctoraal examen perangan tiga, nonah Sie Sek Hiang.

EROPA

Manggih sêrat ingkang sampun 40 taun. Kala ing taun 1897 wontên bangsa Zweden nama Andree dhatêng Pool Ler, numpak balon, lajêng botên wontên wartosipun malih. Ing sapunika wontên ingkang manggihakên sêrat têtilaranipun tuwan Andree wau dipun wadhahi wontên ing bundêran kuningan. Inggih punika sêrat ingkang wêkasan piyambak damêlanipun tuwan Andree. Barang wau dipun panggih dening kaptin Gudrun wontên pasisiring pulo Bastian, isi sêrat ngêmot ungêl-ungêlan 100 têmbung, mratelakakên panggenan-panggenan ingkang dipun dhatêngi. Sêrat ingkang kados makatên punika agêng sangêt ajinipun.

Kapal Inggris dipun tahan. Kapal Inggris nama Burlington dipun tahan dening kapal pêrang Sêpanyol gadhahanipun golongan kabangsan. Kapal wau pinanggih ngêwrat lisah 7700 ton, saha lajêng kabêskup. Kapal wau layaran ngangge bandera Inggris, nanging dipun sewa dening parentah Valencia, kangge kabêtahan Cartagena.

ASIA

Olympiade dèrèng tamtu wontên Jêpan. Wontên wartos bilih Jêpan badhe nyandèkakên anggèning badhe ngawontênakên Olympiade benjing taun 1940. Ing bab punika pinanggihipun rêmbag wontên ing Jêpan taksih ngêntosi karampungan, dene kawigatosaning rêmbag pêrlu naros dhatêng para sawung ingkang badhe ngêdali dhatêng papan pasamuan. Dados saèstu tuwin botênipun gumantung wontên para sawung wau. Nanging tumrap golongan militèr, badhe sèlèh anggèning majêng dados sawung, amargi wontên upsir 7 ingkang kapetang pêng-pêngan, sami mundur, tuwin sawung sanèsipun ingkang badhe dipun ajêngakên, ing sapunika sami malêbêt dados militèr.

--- 1151 ---

Wêwaosan

II. Lampahanipun Dhobrinya

11

Sarêng sang putri mirêng sadaya aturipun ingkang putra wau, panjênênganipun sakalangkung sungkawa. Ewasamantên sagêd nutupi sungkawanipun, lan sanadyan ing salêbêting panggalih kuwatos sangêt, bilih ingkang putra badhe tiwas manawi ngantos mêngsah pêra[1] kalihan naga Gurindayêksa, nanging mêksa botên katingalakên. Ing wusana sang putri namung dhawuh dhatêng ingkang putra makatên:

Ênggèr, Dhobrinya, bêcike kowe saiki mapana turu bae dhisik, asokna awakmu, sesuk-esuk bokmanawa bisa nêmu pratikêl kang bêcik. Mung wêlingku nyang kowe mangkene: sesuk-esuk, yèn kowe wis tangi lan krasa sêgêr awakmu mênyanga gêdhogan lawas. Ing kono kowe bakal mrangguli lawang kang saparo kurugan ing tlethong. Lawang mau êngakna, lan ing kono kowe bakal wêruh jaran, kang sikile kêblêsêk ing tlethong. Jaran iku wis limalas taun lawase anggone tansah ngêntèni kowe. Iku dudu jaran lumrah, lan iya ora sabên uwong bisa nunggangi. Jaran iku mau gêdhe bangêt, ing sakutha Kiyèf, ora ana kang madhani, malah saindênging praja Ruslan, bokmanawa ora ana jaran kang ngungkuli gêdhene. Kajaba iku, jaran iku kuwat bangêt. Saka kuwate, nganti bisa ngrusak barisan prajurit sagêlar sapapan. Mungguh jaran iku mau sanyatane tilas titihane swargi eyangmu.

Dhobrinya ngèstokakên sadaya dhawuhipun ingkang ibu saha lajêng mapan tilêm. Enjing umun-umun piyambakipun sampun tangi. Sasampunipun rêrêsik badan lajêng dhatêng gêdhogan lami, lan ing ngriku saèstu manggih kori ingkang sapalih sampun kurugan ing tlethong kadosdene dhawuhipun ingkang ibu. Kori tosan wau lajêng dipun sêbrak sagêd kêbikak. Sasampunipun Dhobrinya lajêng lumêbêt ing gêdhogan ingkang pêtêng sangêt punika, saha lajêng sumêrêp rêgêmênging kapal ingkang agêng sangêt. Sarêng dipun cêlaki, mila inggih nyata pangandikanipun ingkang ibu kasêbut ing nginggil, bilih sukuning kapal kablêsêk ing tlethong. Dhobrinya nyandhak apusing kapal, sêdyaning manah kapal wau badhe katuntun mêdal ing jawi. Ing sakawit kapalipun badhe ambêdhat, nanging sarêng kraos, bilih tiyang ingkang nyêpêngi apus punika kiyat sangêt, salajêngipun nuntên manut miturut kemawon.

Kapal lajêng dipun lapaki dening Dhobrinya piyambak. Mênggah wujuding lapak ingkang kapasangakên ing kapal wau, sayêktos sae lan bakuh sangêt. Kintên-kintên para satriya tuwin para prajurit ing saindênging praja Ruslan, botên wontên ingkang anggadhahi lapak ingkang samantên saenipun. Lapak wau rinenda-renda sutra saha kacêplok-cêplok sêkaran êmas. Pamasangipun lapak wau dipun kiyati sangêt, murih sampun ngantos malesat-malèsèt ingkang sagêd anjalari dhawahipun ingkang numpak.

Sasampunipun Dhobrinya lajêng nyengklak kapal wau, saha lajêng dipun lampahakên ngênêr dhatêng pandhapi. Ing ngriku ingkang ibu sampun angêntosi. Sasampunipun ingkang ibu paring brêkah wilujêng, lajêng paring cêmêthi pusaka, yasanipun satunggiling pandhita, awarni anam-anaman sutra warni pitu. Mênggah gênging kasiyatipun cêmêthi wau, badhe kacariyosakên wontên ing wingking.

Dumuginipun ing wêkdal punika sang putri tansah ambudidaya, murih sampun ngantos kasumêrêpan ingkang putra mênggah gênging kuwatosipun, nanging sarêng ingkang putra sampun mèh bidhal, sang putri botên tahan ngampêt prihatosipun saha lajêng andhawahakên waspa sarwi angandika makatên:

O, anakku, Dhobrinya, tampanana cêmêthi iki, diênam-ênam sutra pitung warna. Lan eling-elingên kandhaku iki. Yèn kowe wis têkan ing sacêdhake gunung Sorotya, patènana naga cilik-cilik kang nêmpuh ing kowe. Jaranmu bae konên ngidak-idak naga cilik-cilik mau, nanging yèn jaranmu nganti kêcokot ing naga sing cilik-cilik kuwi, kang anjalari jaranmu ora bisa mlumpat-mlumpat manèh, enggal-enggal jaranmu tumuli sabêtên nganggo cêmêthi iki antarane sikil ing buri. Jalaran saka iku, kêkuwatane jaran bakal saya wuwuh, lan mlumpat-mlumpate saya dhuwur, kang anjalari bisa anujahi naga cilik-cilik mau nganti mati kabèh.

Sasampunipun Dhobrinya nampi dhawuhipun ingkang ibu makatên wau, lajêng nyuwun pamit, saha ambandhangakên kapalipun nuju dhatêng padununganipun naga Gurindayêksa, prêlu badhe ngèstokakên dhawuhing nata. Sêdyanipun Dhobrinya kêncêng, sagêda amêjahi naga tuwin ambêkta wangsul Dèwi Pujatisna, utawi pêjah wontên ing madyaning pêrang.

Kacariyos, lampahipun Dhobrinya sampun sawatawis dintên, ewasamantên dèrèng paja-paja dumugi ing rêdi Sorotya. Mênggah lampahipun Dhobrinya wau siyang dalu tanpa kèndêl, botên ajrih dhatêng èwêd-pakèwêding margi. Wontênipun ing margi kadhang-kadhang

--- 1152 ---

pinanggih tiyang lumampah, Dhobrinya lajêng pitakèn, punapa sampun lêrês margi punika ingkang nuju dhatêng ing rêdi Sorotya, ingkang dipun takèni mangsuli: lêrês. Nanging limrahipun anggèning mangsuli wau sami dipun wêwahi wicantên, bilih saking ngriku rêdi wau taksih têbih sangêt. Sadaya ingkang dipun takèni sami wêlas dhatêng satriya ingkang bagus ing warni tuwin anèm dhasaripun wau, awit sadaya punika sami ngintên, bilih satriya wau botên kenging botên têmtu badhe manggih tiwas. Amila kathah ingkang sami nênuwun dhatêng ingkang Maha Kuwasa, mugi sinatriya wau sagêda pinaringan wilujêng, lan kadumugèna punapa ingkang kasêdyakakên.

Wontên tiyang sawatawis sami ngarih-arih dhatêng Dhobrinya, supados sampun anglajêngakên sêdyanipun wau, awit punika ambêbayani sangêt. Têtiyang wau sami anyariyosakên, bilih sampun kathah para satriya tuwin para prajurit, ingkang sami kasuwur mênggahing kaprawiranipun, amangsah pêrang kalihan naga Gurindayêksa, kawêkasanipun sadaya wau sami manggih ing tiwas. Kanthi andhap-asor Dhobrinya nglairakên gênging panarimahipun dhatêng têtiyang ingkang sami suka pèngêt dhatêng sariranipun wau, ananging Dhobrinya botên sagêd nyelaki dhatêng kasagahanipun, sanadyan sadèrèngipun sampun mangrêtos, bilih wontên ing ngriku badhe manggih tiwas. Kathah tiyang ingkang sami wêlas sangêt, kalanipun nyumêrêpi Dhobrinya anglajêngakên lampahipun wau, lan sawênèh klayan trocosan êluhipun, wontên ingkang kalair têmbungipun makatên: kae ana uwong manèh kang nêdya golèk pati, awit ora ana titahing Pangeran kang bakal bisa ananggulangi krodhane naga Gurindayêksa, kabèh-kabèh mêsthi bakal tiwas.

Sarêng lampahipun Dhobrinya sampun watawis wulan laminipun, lajêng dumugi ing papan ingkang dipun sêdyakakên. Papan ing ngriku punika saklangkung angèl ambah-ambahanipun, jalaran kathah sela karang agêng-agêng ingkang pating slêbar amradini wontên ing papan ngriku, kadosdene kasêbarakên ing rasêksa agêng, ingkang soroh amuk wontên ing ngriku. Ewasamantên Dhobrinya katingalipun botên ajrih lan kuwatos, kapalipun tansah kabandhangakên tanpa wontên kèndêlipun. Sarêng dumugi ing sangajêngipun rêdi Sorotya, katingal wontên sawêr ewon cacahipun, ingkang sarêng sumêrêp wontên manusa dhatêng, enggal-enggal sami lumêbêt wontên ing growonganing sela karang turut margi ingkang kaambah ing Dhobrinya wau. Mênggah sawêr ewon wau, sajatosipun na alit-lit,[2] anak putunipun naga Gurindayêksa. Kacariyos, sarêng lampahipun Dhobrinya wau sampun cêlak kalihan garowongan pandhêlikanipun naga alit-alit wau, naga alit-alit enggal-enggal anêmpuh dhatêng Dhobrinya, nanging sami pêjah sadaya dening tracaking kapal tumpakanipun Dhobrinya. Kadosdene botên amanggih rubeda punapa-punapa, palampahing[3] kapal têrus bêbandhangan tanpa wontên kèndêlipun. Nanging sanadyan tanpa wicalan cacahing naga alit-alit ingkang sami tiwas jalaran kapidak ing kapal, ewasamantên botên lajêng tumuntên têlas, malah saya kathah cacahing naga alit-alit ingkang sami nêmpuh, lan salajêngipun nuntên wontên naga ingkang sagêd nyokot taracak punapadene sukuning kapal, ingkang anjalari kapal wau lampahipun lajêng pincang, malah botên dangu malih sagêd ugi lajêng dhawah kalêngêr ing siti. Sanalika punika Dhobrinya èngêt dhatêng dhawuhipun ingkang ibu. Cêmêthi pusaka lajêng enggal-enggal kacandhak saha kasabêtakaên ing antawising sukunipun kapal ingkang wingking, sarwi wicantên makatên:

O, jaranku, saiki mêncolota sakuwatmu, kipatna sakèhing ula kang nêdya ala nyang awakmu, lan idêkkênanggo[4] tracakmu sing nganti padha tiwas kabèh.

Jalaran saking dayaning cêmêthi wau, kadosdene kapal wau tikêl sadasa kêkiyatanipun. Salajêngipun kapal wau lajêng mlumpat-mlumpat inggil sangêt, ngantos Dhobrinya rumaos bilih salaminipun dèrèng nate mrangguli kapal ingkang mlumpat-mlumpatantos[5] samantên inggilipun. Dhawahipun wontên ing siti, sukunipun ngidaki naga pintên-pintên ingkang lajêng sami pêjah sanalika ugi, lan malumpatipun malih anjalari sela pintên-pintên ingkang sami kontal sarta andhawahi naga sanès-sanèsipun malih, ingkang ugi lajêng sami pêjah. Makatên ugi naga alit-alit ingkang sami anggubêt ing suku, jalaran saking inggiling malumpatipun kapal wau, sami dhawah saha katanggor ing sela, ingkang ugi sami tiwas sadaya. Sakêdhap kemawon sampun botên wontên naga alit satunggal-satunggala ingkang taksih gêsang. Sadaya sami angglèsèh pêjah wontên ing ngriku. Ing ngriku Dhobrinya lajêng mêncolot mandhap saking kapalipun, nyawang kathahing sawêr ingkang sami pêjah wau, sarta lajêng ngunandika makatên: kapriye wusanane pêrangku mêngko karo naga Gurindayêksa, ora prêlu tak gagas dawa. Kang gawe lêganing atiku saiki, dene aku bisa ngluwari praja Ruslan saka calon mungsuh kang tanpa wilangan cacahe iki. Sabab naga cilik-cilik iki, yèn pinaringan bisa urip têrus, ing besuk mêsthi luwih ambêbayani katimbang kang uwis-uwis. Dene saupama aku tumêka ing tiwas jalaran mungsuh karo naga Gurindayêksa iki, kaya-kaya ora pati andadèkake sabab, awit mungsuhe praja Ruslan mung kari siji, iya naga Gurindayêksa kuwi bae. Lan samăngsa-măngsa naga mau tumêka ing tiwas, kang sabanjure praja Ruslan bisa luwar saka bêbaya naga mau, dadi patiku iki sathithik-sathithik ana gunane.

Badhe kasambêtan.

--- 141 ---

TAMAN BOCAH

INGKANG NGÊMBANI: BU MAR

KAWÊTOKAKE SAMINGGU SAPISAN DENING BALE PUSTAKA BATAVIA-CENTRUM RÊGANE SATAUN F 1.50 KÊNA KABAYAR SABÊN 6 SASI SAPISAN, BAYAR DHISIK. LÊNGGANAN KAJAWÈN LÊLAHANAN.

MANGSULI LAYANG

Soegriwa, s.f. Gesiekan, Ngayogyakarta. Andadèkake sênênging atiku kokirimi layang pitêpungan lan karangan warna-warna.

S. Soendjojo, Banyubiruweg No. 6, Salatiga. Bangêt panrimaku kokirimi karangan lêlucon.

Marsidjan, Ponorogo. Panjalukmu dadi abonne T.B. wis dakaturake mênyang Administratie. Bêcike kowe tumulia ngirimi dhuwit nyang Administratie.

Waidjah, Magêlang. Kirimanmu kêkidungan lan lêlucon wis daktampa kanthi bungah.

Soelastri, p/a Djajawirana, Mangkubumèn, Solo. Bangêt panrimaku kokirimi lêlagon lan lêlucon sawatara.

Pendjol, Malang. Andadèkake cuwaning atiku dene gambarmu ora bisa kapacak, awit ora pati mèmpêr, tangan têngên lan pupu kiwa kurang apik. Yèn gambarane mono ya apik, corèkane cêtha. Aja pisan dadi atimu ya, coba gawea gambar manèh, nanging sing angèl digolèki lan sing gambarane cêtha corèkane supaya kêna digawe cliche.

Sri Harjati, L.L. Openb. H.I.S. Pathi. Aku bungah bangêt, yèn arêp kokirimi portrètmu, takarêp-arêp, lo. Aja pisan dadi atimu, lêluconmu ora bisa kapacak.

Soebroto, Ngayogya. Kirimanmu karangan wis daktampa; yèn kancamu Soeharto arêp milu ngisèni TB. iya bêcik.

Sarojo, Karanganyar. Lêlagonmu wis daktampa kanthi sênêng.

Soetarto, p/a R.M.T. Darmohartono, Tumênggungan M.N. Solo. Layangmu wis kêtampan. Prakara panjalukmu adrèse Siti Rahajoe prayogane andêloka ing Kêjawèn kang lawas, kang ana adrèse dhèwèke. Kampung lan p/a sapa, dhèk biyèn ora ditulis, nalikane kirim layang nyang bu Mar.

Marjatin, Munthilan. Aja pisan dadi atimu, dene karangan ora bisa kapacak, awit kurang apik.

Tisna Moedsoengkawarti, Magêtan. Ya pancèn wis sawatara suwe kowe ora kirim-kirim layang ibumu. Nanging ya ora dadi apa, awit ana jalarane. Sukur ta, yèn kowe saiki wis waras babar pisan. Lêlara influenza kuwi yèn wis ngrawuhi, ya ora banjur enggal-enggal kondur, malah tansah sêmaya. Dhèk rong minggu kang wis kêpungkur, bu Mar ya ginanjar watuk, wong pancèn lagi nangsane.[6] Barêng wis rada mari, dumadakan kok banjur badminton karo kangmas lan mbakyu Petruk lan para kêponakan. Sorene jêbul nyêkris manèh, influenza kambuh, nganti sawatara suwe. Mula yèn mangsa kaya ngono kuwi kudu luwih ngati-ati, ora kêna angin-anginan sarta pangane kudu dijaga bangêt. Paringane Allah, ibumu uga wis waras babar pisan, malah wis bola-bali nonton Pasar-Gambir. Ti, kowe dhèk anu kok ora têka ana ing Bêtawi pêrlu nyatakake kaanane ing Pasar-Gambir.

S. Soetopo L.L.O.V.O. Loji kêcil, Ngayogya. Aja dadi atimu, lêluconmu ora bisa kapacak, sabab kurang lucu.

Sena, Klatèn. Layangmu wis kêtampan. Pambatangmu "Sandi Pêpêthan" ya bênêr kabèh.

S. Har, Surakarta. Har, mêsthine bapak ibu wis padha kondur, lah kapriye ngandikane, apa ya apik lan kowe diparingi olèh-olèh apa, Har. Genea kowe kok ora ndhèrèk? Upama kowe ndhèrèk rak bisa nonton barêng-barêng karo bu Mar.

O, iya Har, aja pisan dadi atimu, ya, gambarmu ora bisa kapacak, awit kurang apik, lan corekane uga kurang cêtha, mula ya ora bisa digawe cliche. Har, yèn kowe anggambar manèh, upama nganggo Oost-Indische inkt, rak ya banjur cêtha ta Har. Samono yèn dhangan atimu. Tênan, ya Har, aja nêsu, bu Mar pancène ya kêpengin macak, nanging yèn kangmas Hoofdredacteur ora mrayogakake ya ora bisa kapacak, karo manèh kurang cêtha digawe cliche.

Roesdijati, Blitar. Layangmu kang isi karangan wis kêtampan, bangêt panrimaku.

Layang liya-liyane bakal dakwangsuli Sêtu ngarêp.

Bu Mar

--- 142 ---

Dongèng Kucing Anak-anak Macan

[Grafik]

Kacarita ana kucing duwe anak, macan. Si macan rumasa isin dene wujude gagah prêkosa tur ya kêna diarani ngalahake sakabèhing kewan ing alas kono, mula thukul panêmune sing ora apik, yaiku êmoh ngaku duwe biyung mung kucing tuwa lan kuru. Dhèwèke banjur mikir-mikir: "Ing donya iki apa (sapa) sing mênang dhewe." Wusana nêmu, yaiku angin. Tumuli lunga nggolèki pusêring angin. Barêng wis kêtêmu banjur calathu: "Angin, angin! Aku iki anak kucing. Nanging saiki aku ora sudi ngaku biyung marang dhèwèke. Jalaran kowe rak ya ngêrti lan wêruh ta! Yèn aku iki dadi ratuning kewan ing alas. Hla kok duwe biyung sing kaya ngono dhapure. Dadi saka karêpku nèk dadi lêganing atimu, kowe arêp takaku biyungku. Jalaran kowe iku luwih kuwasa, ora ana sing bisa ngalahake karo kowe. Coba! Panasing srêngenge bae, nèk kabuncang dening angin ya sirna panase. Mêndhung kandêl kae nèk kok glandhang ya njur sirna tanpa dadi aliyas ora bisa dadi udan. Apa manèh liyane bisaa nandhingi kasêktènmu. Mula kanthi bangêt panyuwunku muga kowe gêlêma tak aku biyungku!"

Angin mangsuli alon: "O ya ya, bagus! Pancèn ora luput kandhamu iku. Aku iki pancèn ya kuwasa têmênan. Nanging ... , aja pisan dadi atimu le! Gus macan! Ing donya iki ana barang sing ora keguh dening bantêring panyautku, yaiku: Gunung. Dadi yèn kowe têmên-têmên arêp golèk wong tuwa sing luwih kuwasa, kuwat, sêntosa, ya ndang têmonana. Aku ora bisa nuruti apa sing dadi panjalukmu."

Si macan banjur lunga saka kono arêp nêmoni gunung. Satêkane kono, calathu: "Gunung sing pinunjul! Têkaku ing kene iki prêlu duwe panjaluk karo kowe. Manawa lêga atimu, kowe bakal tak aku dadia biyungku. Sabab aku iki wujudku mangkene, jêbul mung duwe biyung kucing tuwèk kang ala dhapure mêngkono. Anane mung ngisin-isini. Dene yèn kowe dadi biyungku iku wis mungguh bangêt, sabab mung kowe kang kêna takarani tanpa tandhing kêkuwatanmu."

Gunung mangsuli kambi gêrêng-gêrêng: "Huut, hla dalah, bêcik bangêt, kowe arêp ngaku wong tuwa marang aku. Amarga kowe duwe panêmu nèk aku iki luwih sêntosa tanpa tandhing. Nanging aja dadi atimu ya can! Sanadyan wujudku njênggêrêng mangkene iki, mêksa isih ana sing bisa ngrêrusak awakku. Dêlêngên ta, kae tikus sing mung cilik-cilik kae, olèhe nggrêgêtake ora jamak, dupèh dhèwèke ora krasa bae. Tur ndulu wujude mono rak padha karo dhèwèke. Dadi kowe nèk arêp golèk wong tuwa sing mênang dhewe bêcik si tikus iku bae akunên, wis cukup. Cêkake aku ora bisa nuruti panjalukmu."

Si Macan banjur lunga manèh saka kono, lan banjur nggolèki tikus. Sawise kêtêmu iya banjur nyaritakake kaya sing wis-wis. Tikus mansuli:[7] Wah macan, sing gagah prêkosa agung birawa! Bangêt bungahing atiku dene kowe sudi arêp ngêpèk wong tuwa karo aku, yaiku kewan kang tanpa daya, tur ora sapiraa. Nanging bangêt ndadèkake cuwaning [cuwa...]

--- [143] ---

[...ning] atiku, jalaran aku iki satêmêne anggèr wêruh kucing, malah têrkadhang mung krungu suwarane bae wis ora wani obah, awakku lêmês tanpa bayu. Sabab aku iki êmbuh jalarane, kok tinitah mung dadi mêmangsane si kucing kaya biyungmu kuwi. Dadi cêkake kowe nèk arêp milih wong tuwa aku, kliru bangêt. Wis ta balia bae nyang wong tuwamu sing lawas. Bisane anamu nganti njênggêrêng mêdèni samono gêdhene iku, ora liya marga ana biyungmu ta! Nèk ora ana biyung ora bakal ana anake. Wis ta ndang balia, biyungmu ngarêp-arêp bangêt, lan aku iya kêsusu arêp golèk mêmangsan.

Si macan banjur bali lêstari dadi anake si kucing tuwa.

Endhang Renggowati, Purwokêrto

LÊLUCON

Umuk-umukan

A : "Aku wêruh têngu gêdhene sawungkal."

B : "Iku isih cilik, aku dhewe wêruh ana lalêr sagajah."

C : "Iku durung anggumunake, aku dhewe wêruh kucing kok bisa dhomino."

Padune isin

Sardi : "Oom aku arêp mulih, ning yèn aku mungkur aja dirasani."

Oom : "Ora, ora-orane aku ngrasani kowe."

Sardi : "Mêngko yèn aku mungkur gèk dirasani: Bocah durung disangoni kok mulih."

Oom : "O, kowe njaluk sangu ta, gilo!"

__________

Ibu : "Wis mênêng Ti, aja nangis."

Tati : "Hi ... hi ... hi ... hi."

Ibu : Reneya Ni, takwènèhi pêlêm, kowe sing ora nangis."

Tati krungu calathune, banjur calathu mangkene: "Aku ya diparingi pêlêm ya bu, wong aku ora sida nangis."

Sri Sasanti

LAGU KOPI SUSU

Cah bocah aja padha dowe wêgah (2X) | Aja ngêsah yèn kowe pinuju susah. | La iki wis wayah (2X). | Kowe kabèh kudu gagah.

Aja kêsusu yèn kowe lagi sinau (2X). | Kang mituhu aja nganti grusa-grusu. | Ja nganti kêsusu (2X). | Mundhak gawe pêtunamu.

Manawa kêsèd kowe bakal padha kagèt (2X). | Ja kagèt yèn kowe durung kêplèsèt. | Ngudia kang mèpèt (2X). | Aja nganti padha kêsèd.

Aja padha duwe watêk kang duraka (2X). | Watêk duraka mêsthi bakal gawe pituna. | Mula ja duraka (2X). | Mundhak tiba ing sêngsara.

Najan bodho aja nganti kaya kêbo (2X). | Kêbo iku kewan kang mung longa-longo. | Aja kaya kêbo (2X). | Mundhak kêbanjur 'nggonmu bodho.

Bocah-bocah aja padha duwe sayah (2X). | Manawa sayah macaa Taman-Bocah. | Aja padha wêgah (2X). | Tamah-Bocah kêbak wêwarah.

Ora nyukupi yèn kowe ora tabêri (2X). | Mula kudu kang tabêri lan ngati-ati. | Iki wus winanci (2X). | Kowe kabèh kudu tabêri.

Tabêri nyinau kawruh utama (2X). | Kang utama iku marganing bêgja. | Mula ja daleya (2X). | Mundhak tiba ing sangsara.

Yèn tabêri kanthènana lan sêtiti (2X). | Sêtiti iku kang gawe lah mukti. | Mula kang sêtiti (2X). | Kanggo nggayuh nyang rêjêki.

Aja nêsu yèn tampa pituturing guru (2X). | Pitutur iku anggêpèn lah kaya ngèlmu. | Pitutur lah iku (2X). | Kang gawe utamaning laku.

Hayo kanca padha wiwit jaga-jaga (2X). | Anjagaa laku tindak kang utama. | Kudu jaga (2X). | Aja padha andaleya.

Sarojo, Karanganyar Surakarta.

--- 144 ---

Ki Satu Lan Ki Dua

(Candhake)

Wong tani calathu: "Ach, mêsakake têmên, ayo milua nyang omahku." Ki Satu ora gêlêm milu, kandha manawa isin, mung njaluk tulung diêtêrake nyang ngisor wiwitan[8] kang eyub. Wong tani nuruti apa panjaluke Ki Satu, banjur dijujugake mênyang ngisur[9] wit ing sacêdhake. Barêng wong tani mau wis lunga, Ki Satu nuli mènèk ing wit-witan kanthi ngati-ati, pamikire mangkene: "Sapa sing wêruh, bokmanawa wit iki wit singawêrêng." Dhèwèke nuli mêthik godhonge salêmbar, kawênyêt alus, banjur diusapake ing mripate.

Wah, bangêt anggumunake dene nalika iku uga, dhèwèke banjur bisa wêruh manèh kaya biyèn. Enggal-enggal Ki Satu mêthik sawatara lêmbar manèh, dilêbokake ing kanthongan klambi, nuli mudhun.

Ki Satu bungahe tanpa upama. Satêkane ing ngisor dhèwèke banjur njogèd karo calathu mangkene: "Wah bêgja kêmayangan aku iki. Saikine aku wis waras babar pisan."

Ki Satu nuli nêrusake lakune karo ngêmis, kabèh warung ditêkani, ana sing dijaluki sêga, ana sing diêmisi gêdhang, ana kang mènèhi banyu lan sêga, ana kang mènèhi panginêpan. Mêngkono sabanjure nganti têkan ing salah sawijining gapuraning kutha Rum. Ana kutha Rum Ki Satu wêruh Ki Dua lagi apèk kayu. Satêkane ing kutha Rum, Ki Satu mlêbu ing salah sawijining warung nêdya njaluk ngombe sarta pêrlu arêp ngaso. Ing warung kono rame bangêt, saka untabing wong akèh. Ki Satu banjur pitakon marang kang duwe warung, apa sababe têka rame têmên.

Sing duwe warung mangsuli: "Takona marang wong iki." Calathu mangkono karo nudingi wong, kang miturut saka panganggone, salah sawijining abdine Sang Ratu. Abdi dalêm nuli crita nyang Ki Satu mangkene: "Sang Ratu ing nêgara Rum kene iki kagungan putra mung siji, putri sarta endah ing warna. Ananging panjênêngane Sang Putri iku ora priksa lan ora ana wong kang bisa marèkake. Sing sapa bisa nambani Sang Putri, bakal diganjar bandha pirang-pirang, ananging nganti saprene durung nêmu wong kang bisa nambani. Saiki aku kadhawuhan anggolèki wong kang gêlêm nyoba nambani. Yèn bisa, bakal diparingi garwa Sang Putri, lan bakal kadadèkake Ratu, anggênti Sang Ratu. Ananging sing sapa saguh bisa nambani, ing mangka sanyatane ora bisa, Sang Putri isih durung priksa, bakal dipatèni. Wis dhukun pirang-pirang kang nyoba nambani, nanging ora bisa mari, wêkasane banjur dipatèni."

Ki Satu calathu: "O, dadi mêngkono, aku sing bakal nyoba nambani lan bakal dadi ratu."

Barêng sing duwe warung krungu kandhane Ki Satu, nuli calathu mangkene: "E, kisanak, yèn caturan kuwi kudu dipikir, aja ujug-ujug saguh bae. Wong kang kaya kowe rupane kuwi apa ya duwe kapintêran!"

Abdine Sang Ratu bungah bangêt, dene nêmu uwong manèh, kang bakal nyoba nambani Sang Putri, banjur mangsuli calathune kang duwe warung: "Rungokna ta, wong iku ora kêna ngina rupaning wong," lan banjur calathu marang Ki Satu: "Ayo milua, ngadhêp Sang Ratu.

Barêng wis padha têkan ing kêdhaton, isih adoh Sang Ratu wis andangu: "Sing kogawa mrene kuwi wong apa ta?"

Wangsulane abdi dalêm: "Gusti, tiyang punika sagah anjampèni Sang Putri." Sang Ratu banjur ngandika marang Ki Satu: "Apa wis kopikir têmênan, ngati-ati lho, yèn ora bisa mari, kowe mêsthi mati."

Ananging Ki Satu babar pisan ora anduwèni wêdi nyang Sang Ratu lan karo pangancame uga ora wêdi. Dhèwèke nuli ndhodhok ing ngarsane karo matur: "Sandika Gusti, manawi mêsthinipun, inggih mangga kawula kapêjahana."

Sang Ratu banjur dhawuh nambani Sang Putri, ora nganggo nimbali Sang Putri dhisik Panjênêngane ngira, manawa cukup, yèn Ki Satu mung ngucapake dongane bae. Ananging Ki Satu ora saguh. Dhèwèke anduwèni panyuwun, supaya Sang Putri didhawuhi miyos ing sacêdhake. Sang Ratu banjur nimbali Sang Putri.

Enggal-enggal Ki Satu anjupuk godhong singawêrêng saka kanthonganing klambine, kawênyêt lêmbut lan banjur diusapake ing paningale Sang Putri. Sanalika iku uga Sang Putri sagêd priksa.

Sang Ratu bingah bangêt, saking bingahe Ki Satu dirangkul lan ngandika: "Wah bêgja aku, bêgja aku, saiki aku duwe mantu nom, mangka pintêr."

Barêng wis rada aso anggone bingah-bingah, panjênêngane Sang Ratu banjur dhawuh marang pêpatihe, supaya tata-tata kanggo rame-rame. Sawise banjur andangu marang Ki Satu: "Nanging kowe kuwi sapa ta, sapa jênêngmu, saka êndi aslimu lan pêrlu apa têkamu ing kutha iki?"

Ki Satu mangsuli: "Nama kawula Ki Satu, Gusti, asli saking dhusun Nusantara, dene dhatêng kawula ing kitha ngriki pêrlu badhe sinau ngaos."

Sang Ratu dhawuh: "Ki Satu, nêtêpi janjiku, kowe bakal dakdhaupake karo anakku, lan dakdadèkake Ratu, anggêntèni aku, sabab aku wis tuwa, mangsane ngaso."

Sang Ratu nuli dhawuh marang para bupati supaya nyêpakake samubarang kanggo kêramean ngurmati Sang Putri lan Ki Satu.

Ana candhake.

--- [1153] ---

 

---

1	pêrang. (kembali) pêrang.
2	naga alit-alit. (kembali) naga alit-alit.
3	lampahing. (kembali) lampahing.
4	idêkên nganggo. (kembali) idêkên nganggo.
5	mlumpat-mlumpat ngantos. (kembali) mlumpat-mlumpat ngantos.
6	mangsane. (kembali) mangsane.
7	mangsuli:. (kembali) mangsuli:.
8	wit-witan. (kembali) wit-witan.
9	ngisor. (kembali) ngisor.