Kajawèn, Balai Pustaka, 1928-09-12, #207

Ăngka 73, 26 Mulud Taun Alip 1859, 12 Sèptèmbêr 1928, Taun III.

Kajawèn

[Iklan]

--- [0] ---

[Iklan]

--- [1269] ---

Ăngka 73, 26 Mulud Taun Alip 1859, 12 Sèptèmbêr 1928, Taun III

Kajawèn

Kawêdalakên sabên dintên Rêbo lan Saptu.

Rêgining sêrat kabar punika ing dalêm tigang wulan ... f 1.50, bayaranipun kasuwun rumiyin, botên kenging langganan kirang saking 3 wulan.

Juru ngarang - administrasi Bale Pustaka, ing sawingkinging kantor palis, tilpun nomêr 2791 - Wèltêprèdhên.

Pasuruan

[Grafik]

Lumahing kitha Pasuruan dipun tingali saking gagana, sadaya sami katingal cêtha janggêrênging griya-griya dalah kawontênan sajawi kitha sawatawis.

--- 1270 ---

Raos Jawi

Kaurutakên Carakan Supados Gampil.

[Gambuh]

1. Agambuh kang dèn suhun | anggayuh lir kang nrahkên rumuhun | angiriba pra lêluhur dhihin-dhihin | aywa mung kakehan taun | anyênyuwun tan winaon ||

2. nêmêna mrih dumunung | nêmahana ingkang nama anung | nêngêrana nênêgês mring tyas kang wêning | nêninggal ing donya sinung | nêmu sihing Hyang kang mlênong ||

3. carane kang kapencut | cacad lamun oncat aja mrucut | calonira elinge kang pintêr mlêcit | camah aywa plêncat-plêncut | cabar yèn tan wruh kang mrocot ||

4. rangkêpa mrih jinurung | rangkènira rêngkuhên ywa dlarung | rangkanana angrungkêpi marang aring | rangsangên wus nora wurung | rangu-rangu nir tan mirong ||

5. kadya kang para mingkuh | kamanungsanira nora kukuh | kadadian tantuk barkah kabèh ringkih | kawêlèh tur kari rikuh | katut kalah wus kapokoh ||

6. dumadi moh mring dudu | dumugia dalan ingkang kudu | dumadakan tămpa sihing Hyang Winadi | duwe kêsdik dadya kêsdu | dununging don datan mlendo ||

7. têmêne jalma putus | têtelane tandhingira jitus | têka têrang têrus têtêg têgês titis | têmah ngantos mitra nrutus | têtêp atas tuwa yêktos ||

8. sinawang padha ngêsuk | sirik yêkti ajana kêpasuk | sêsikune lamun tyase nora rêsik | siji ingkang mung rinasuk | sinung ilham tan nèng gosok ||

9. winawas uwong muwus | wiwitira angrèwès mring wuwus | wikan wadi mêwês lakon kang wis-uwis | wêwekane wah tanpa wus | wilujêng wis wutuh kang wos ||

10. luput yèn nora tulus | lumêbu lêng wêruh ingkang alus | lumrah lusi lasar sambekala kalis | lugu lalis lah kang lulus | lulut nêlas dènnya lolos ||

--- 1271 ---

11. panutan gunêm êmpuk | panêmune kawruh tumpuk-tumpuk | patut apik wus kapok angêpik-êpik | pasrah sihing Hyang ngalumpuk | patrapira nora sompok |

12. dhamanga aja bundhu | dhêdhapukan mênang mring kang ngridhu | dhadhag dhadhug modhig dhêmên dhatêng Widhi | dhasar luwih nganti wudhu | dhanganing tyas dhuh wus jodho ||

13. jujura lêjar laju | jumurunga jênjêm bisa sêrju | juru awas wose uwis amung siji | jumênênge mung katuju | jugar lamun jojo-jojo ||

14. ya e kang kaking kayun | yakin iya kalayan kayungyun | ya Rasul kang luwih mulya uwis takyin | yatin sêdya ngayun-ayun | ya tus mèlu karahayon ||

15. nyacad wong gonyak-ganyuk | nyatitèkna aja munyak-munyuk | nyaranani ingkang nyamlêng aywa sak nyik | nyaruwe sing pijêr nyak-nyuk | nyawadi kang munya nyak-nyok ||

16. marmane nyamut-nyamut | marga tansah amung tumut-tumut | marsudia mangkono mangke kang rêmit | marlokna mrih nikmat emut | martapa lan ingkang amot ||

17. gumun moh gawe mêsgul | gugon-tuhon guru go gul-agul | gêgulangên anggugu gaib kang tunggil | gumolonging tyas têtunggul | gumêlêng ywa nganti mogol ||

18. badhar yèn têmên nyêbut | bakalira kothong lir kinêbut | bêbasane akèh ingkang tobit-tobit | balakkên kang ribêt ribut | barèse wong urip abot ||

19. tharikan ingkang gathuk | tharathakan mathinira mathuk | tharithikan mrih waskitha kang kinêthik | thathikilan thêr kapêthuk | thathukulan kang gumathok ||

20. ngêngadhang thênguk-thênguk | ngakon ngarah ingkang rada manguk | ngêngandhani sang tapa sinawang nyangik | ngawaskên mring alam nginguk | ngati-ati aja longok ||

Ki Gambuh.

--- 1272 ---

Pawartos Wigatos

Pastur Jawi.

Ing jaman gangsal wêlas taunan kêpêngkêr, tumrap ing Băngsa Jawi, sêsêrêpanipun dhatêng ing bab pastur, punika ingkang paham namung băngsa têtiyang ing kitha, sumêrêp bilih punika tiyang panuntuning agami Kristên, malah manawi ngancêr-ancêri dhatêng wontêning pastur, amastani: Walandi ingkang rasukanipun cêmêng panjang. Nanging dangu-dangu mèh sabên tiyang botên kêkilapan malih dhatêng kawontênan punika, saya sarêng jamanipun saya majêng, malah lajêng wontên băngsa Jawi ingkang dados pastur.

[Grafik]

Ing wêkasanipun taun 1926 wontên satunggiling băngsa Jawi nama Tuwan Franciscus Xaverius Satiman S.J. têtêp dados pastur wêdalan saking nagari Walandi. Lan miturut wartos, ing tagal[1] 15 Agustus kêpêngkêr, wontên malih băngsa Jawi kêkalih tamat saking pasinaonipun saha dados pastur ing Maastricht nagari Walandi, inggih punika Tuwan Aloysius Sukiman S.J. (ngadêg) tuwin Tuwan Adrianus Jayasêputra S.J. sampun tamtu ing bab punika adamêl gambiraning Golongan Katolik. Sawatawis dintên malih pastur Satiman badhe dumugi ing tanah Jawi ngriki.

Dene urut-urutaning pasinaon ingkang dipun lampahi ing pastur kêkalih punika, Tuwan Sukiman sakawit sinau wontên pamulangan Jawi ăngka II, satamating sinau lajêng malêbêt sêkolah Walandi partikulir, ing Găndaatmajan, Ngayogya. Dene Tuwan Jayasêputra sêkolah wontên ing Srimanganti (Sêkolahan kraton) Ngayogya. Kalih pisan lajêng lumêbêt dhatêng pamulangan guru ing Munthilan, salajêngipun dhatêng Seminarie ing Munthilan, Klein-Seminarie ing Maastricht Groot-Seminarie ing Mariusdaal sami nagari Walandi. Wusana ing tanggal 15 Agustus kalih pisan lulus dados pastur.

Pastur Sukiman punika sadhèrèkipun pastur Satiman.

--- 1273 ---

Kawruh Warni-warni

Candraning Măngsa Katiga.

[Pangkur]

Sirating măngsa katiga | maratani nêmpuh tan tolih wuri | bawana atêmah lêbu | kombul ing ngantariksa | kêtêmpuh ing angin andhasar sumiyut | ruru salwiring ron-ronan | ambalasah maratani ||

tăndha tandhane katara | ruruning ron sayêkti nyasmitani | tumraping tani ing dhusun | anon rêsmining desa | palawija wus mêpêki măngsa ngundhuh | mudhar rasaning kandhuhan | dènnya wus lami anganti ||

wi gêmbili myang katela | ngundhung-undhung sêdhênge dèn undhuhi | krai sêmăngka lan timun | ginawa pêpasaran | têmah dahat mawèh sukanira nutug | rumasa antuk kabagyan | dènira angulah bumi ||

[Grafik]

miwah pring pagêring dhadhah | kang wus pêndhak katon kêlang sawatawis |[2] uga wus wanci binrubuh | piguna warna-warna | kêni pinèt dadya têtambêling butuh | miwah kinarya dandanan | tambal sulam mikolèhi ||

mangkya hawaning katiga | anyumuki rasa panas ing bumi | sanggyèng wiji kang kêtutup | têmah tuwuh kêtingal | têmu-têmu kunir gadhung miwah walur | kawuryan lir ngoncatana | rasa sumubirèng siti ||

ananging ta nyatanira | dupi mungup antuk maruta aris | ngayomi rasaning angluh | dupi dalu kataman | hawa atis ingkang katungtuman êbun | sirna rasaning kataman | panasing kalandaragni ||

têmah tuwuhe katara | riyu-riyu wèh rêsêping pangèksi | tumêlung êlunging gadhung | rumambat nyêla-nyêla | amalipir urut têlênging rêrungkut | têmu-têmu ambalasah | tuwuhira maratani ||

anjrah gumêlar ing wana | kang palasa mrajak godhong andadi | sadayèku yêktinipun | sing gunging kamurahan | Kang Kawasa dènira mrata amandum | mrih sae sadayanira | aywa ta kongsi pilih sih ||

nadyan kang asor kaliwat | ing sanggyaning têmu-têmu wanadri | datan pisan tuwuhipun | pinardi ing manusa | amung tuwuh kêsiram tibaning êbun | parandene [pa...]

--- 1274 ---

[...randene] dadinira | pinilala sanggyèng janmi ||

malah wèh gunging piguna | nênakêti marang janma kang sakit | mêmardi waluyanipun | lan gadhung tan prabeda | nadyan tuhu kang pangawak wisa pênuh | pan ing têmbe dadinira | kinarênan ing sujanmi ||

marma candranirèng măngsa | suta manut bapa dene kang arti | yèku nuju mangsanipun | sanggyanirèng lunglungan | rumambat nèng lêlanjaranira anut | numusi tumimbalira | rumêngga asrining bumi ||

mung bae măngsa katiga | mung tinêmu asri kalaning ratri | ing ngawiyat katon pênuh | panjrahirèng kartika | rêbut sorot gumêbyar abra narawung | yayah puspita ing tawang | rumêngga sêpining wêngi ||

ing kalanirèng purnama | pambabaring wulan amikênani | nèng kalangan angêlangut | rêsik nir sambekala | mega-mega sumilak sirna sinapu | marma sunarirèng wulan | martani lumahing bumi ||

têmah tumuse karasa | mawèh atis sarasanirèng ratri | marêntul tumusing êbun | nêlêsi taru lata | wèh pikuwat nahên panasing sitèngsu | ingkang dahat anggung krodha | angêtog manasi bumi ||

rasanira maring angga | datan pisan karasa mikantuki | adhakan rinakêt watuk | marma sabisa-bisa | dèn talatèn ngêngudi mring karahayun | ywa pêgat anggung anjaga | mrih waluya lumastari ||

Bab Têtanêman

Pisang.

Ing pundi-pundi panggenan, tanêman pisang punika tamtu wontênipun saha sampun kalimrah sangêt katanêm ing tiyang, kabêkta saking pisang punika băngsa têtuwuhan ingkang lêmêsan, botên tampik awon saening pasitèn, tur gampil pananêmipun, wah malih enggal sangêt andados. Saking gampiling pananêmipun satêngah katawis ngantos mèh botên kopèn, nanging yèn kalantur makatên amasthi ing têmbe sagêd dados bêrèk anjalari awoning têtanêman, pramila utaminipun kêdah tansah kapardi ing salami-laminipun, murih lastantun sae saha sagêda tansah mindhak-mindhak pamêdalipun.

Murih tulusa sae tuwuhipun, mila inggih kêdah têrus kaupakara mêkatên:

Mumpung ing măngsa têrangan makatên punika, pundi papan ingkang badhe katanêman pisang kadamêlna jugangan rumiyin, wiyaripun ing nginggil 2 ½ kaki pasagi, ing ngandhap 1 kaki, lêbêtipun 3 kaki. Jugangan wau lajêng kaisènana uwuh ngiras ngrêsiki pakawisan, uwuh wau yèn sampun garing lajêng kabêsmi ing ngriku, paedahipun minăngka rabuk, kaangkaha awu ing jugangan wontên 4-5 dim kandêlipun. Murih saening pasawangan saha manawi pakawisanipun wiyar, pandamêlipun jugangan inggih kêdah kalarik sipat kêncêng. Yèn sampun makatên wau kakèndêlna, benjing wontên jawah kenging kacèblêkan bibit pisang.

--- 1275 ---

Pamilihipun bibit ingkang sae: inggilipun 1 ½-2 M. yèn kinggilên kirang prayogi. Sasampuning kapêndhêt saking dhapuran ingkang ngantos katut dhangkèlipun, lajêng kapaprasana oyodipun ingkang ngantos rêsik, supados botên enggal mêdal anakipun, amurugakên kêra. Godhongipun kaprunthêsana kakantunakên pupusipun kemawon 2 utawi 3 papah, samantên wau ugi kêdah kapunggêl, kakantunakên sapalih kemawon minăngka kitir, paedahipun manawi sampun katanêm botên gampil oyag dening angin, dados oyod ingkang nêmbe thikil botên risak. Manawi sampun makatên bibit wau kêdah kalêrêmna sawatawis dintên, kasèndhèk-sèndhèkakên ing wit-witan, pamrihipun sagêda tuntas, watawis tiga sakawan dintên sampun tuntas lajêng kenging wiwit kacèblêkakên ing jugangan wau, trapipun kêdah jêjêg, tumuntên kaurugan siti ingkang lêmbat sarta kaidak-idak saubênging wit ngantos padhêt, nanging satêgah luwangan kemawon, awit manawi dipun kêbaki, ênthikipun enggal thukul kathah, wasana bibit kirang subur tuwuhipun, benjing luwangan wau inggih sagêd kêbak piyambak jalaran saking kalunturan lêmèn ingkang kabêkta dening toya jawah ingkang mili mriku. Mila nanêmipun ing măngsa kalima.

[Grafik]

Wit pisang ingkang katanêm sagêd subur, saha kawastanan ragi nganèh-anèhi.

Yèn thukuling anak pisang punika kêkathahên anjalari kirang sae, pramila kêdah kaingaha anakipun 2-3 uwit kemawon kapiliha ingkang subur, sanèsipun prayogi kapagasana lajêng kadhêplok mawi alu, awit bilih botên sarana kadhêplok makatên mêksa taksih trunyus[3] malih. Ananging mênggah salêrêsipun tanêman pisang punika ambêkta watak piyambak-piyambak, upaminipun: pisang kluthuk punika mathukipun katanêm ing pasitèn umês ing pinggir lèpèn sasaminipun. Pisang

--- 1276 ---

gajih botên patos karêm dhatêng hawa asrêp, utawi siti padhas, mila tarkadhang tuwuhipun botên sagêd subur, dene sanès-sanèsipun pisang kados botên pilih-pilih.

Mênggah pangruktinipun tanêman pisang makatên:

Godhong pisang sampun ngantos katingal brindhil dipun pêndhêti, kenging ugi kapêndhêt, nanging sabên sauwit kêdah kakantunakên sakêdhikipun 5 papah, tur sampun ngantos kapagas ngêpok, kêdah kangengehan kitir, malah yèn pisang katingal wiwit utawi pinuju montong sampun pisan-pisang kapêndhêt godhongipun, ingkang prêlu klarasipun kêdah dipun pagasi, sangandhaping dhapuran kêtingala ajêg rêsik, rumput-rumput kêdah kakêsrik mawi pacul, oyod pisang sampun ngantos katingal gumantung prayogi kaurug, saha malih pangrêsikpun kaangkaha sampun ngantos magas oyodipun.

Manawi ontong sampun adiwasa (sêkar pisang ingkang sampun botên ngêdalakên bêbakaling uwoh) punika nama sampun wanci najini, kêdah kakêthok utawi dipun kêbiri, ingkang ngêpok, malah yèn uncit-uncitanipun katawis korèp utawi purêt-purêt prayogi kapagas pisan 1-2 lirang kemawon, sampun anggalih owèl, awit pratikêl makatên punika migunani. Sasampuning dipun kêbiri wau pundi ingkang mêntas kapagas lajêng kaosèrana awu murih sampun ngantos kêkathahên wêdaling tlutuh. Yèn pisang sampun suluh, punika sêdhêngipun katêgor. Wit ingkang bakda katêgor wau gadêbokipun katêngkêl-têngkêla ngantos ngêpok, sampun mawi kaingah wujud tunggakan, ingkang sae têngkêlan gadêbok wau kasèlèh ing têngahipun dhapuran, lajêng kaurug siti, maedahi sagêd nambahi asrêsping[4] oyod. Ingkang makatên wau katingal ajêg rêsik.

Pamarsudining tanêman pisan kados ingkang kapratelakakên ing nginggil, angêr panindakipun kanthi têmên-têmên, ngadat daosing woh sagêd andêmênakakên, inggih punika mêntês-mêntês agêng, tundhunanipun panjang tur arapêt, malah tarkadhang witipun sok kawratan woh, manawi makatên kêdah dipun uwat-uwati tuwak dêling, tinuwakakên ing tundhunan. Yèn murih matêng sarêng pisang punika kêdah kaimbu, patraping pangimbu para maos kados sampun sami sumêrêp.

Kajawi ingkang kasêbut nginggil, wontên satêngahipun kaol: nalika badhe nyèblêkakên bibit pisang, pambêktanipun saking papan nuntasakên wau kêdah sarana kasèrèt, ujar gugon-tuhonipun, benjing dadosipun tundhunan sagêd landhung.

Pisang ingkang wulêd: candhi, agung, byar sarta gajih, punika ingkang taksih mêntah kenging kadamêl têtêdhan băngsa bankèt, nama bankèt pisang, kêdah sarana kadamêl galêpung rumiyin.

Wasana nyumanggakakên.

Nir Rasa Niti Atmaja

Tumpang.

--- 1277 ---

31 Agustus 1928.

[Grafik]

Ing tanggal 31 Agustus, punika dintên wiyosan dalêm Sri Bagendha Kangjêng Sri Maharaja Putri Wilhèlminah. Tumrap ing Batawi, ing dintên wau mawi dipun wontênakên paradhê agêng, manggèn ing alun-alun singa, gambaripun kados ingkang kacêtha punika. Gambar ing nginggil, gambar dalêm Kanjêng Tuwan Ingkang Wicaksana Gupêrnur Jendral (ingkang mangagêm pêthak), Schout bij Nacht pangagênging wadyabala lautan (têngên), litnan jendral pangagênging wadya dharatan (kiwa). Sadaya sami nuju mriksani lampahing wadya ingkang sami baris. Ing gambar sisih kiwa kawontênaning têtiyang ingkang sami ningali. Dene gambar sanès-sanèsipun, gambaring para wadya ingkang sawêg sami baris. Ing salêbêtipun pasamuan wau têtiyang ingkang ningali kathah sangêt, para pulisi kêtingal ibut angènipun anjagi.

[Grafik]

Sabibaring paradhê, kintên-kintên jam 10 ing pura Wèltêprèdhên lajêng dipun wontênakên pakêmpalan sowanipun para pangagêng, golongan, amtênar tuwin partikêlir ing sawarnining băngsa.

Atas namanipun rakyat ing Indhia, Tuwan Neytzell de Wilde pangarsa Rad Kawula, mêdhar sabda ngunjukakên kasugêngan dalêm Sri Bagendha Kangjêng Raja Putri. Unjuk wau tinampi ing Kangjêng Tuwan Ingkang Wicaksana, saha badhe kaunjukakên dhatêng nagari Walandi lumantar telêgram.

--- 1278 ---

Tuwan Sajid Ali Bin Abdoerrahman Alhabsi.

Gambar ing sisih punika gambaripun Sajid Ali Bin Abdoerrahman Alhabsi ulama ing Kwitang, Wèltêprèdhên ingkang dèrèng dangu punika mêntas kaparingan ganjaran bintang êmas alit dening pamarentah. Tumrap para muslimin ing Batawi, sadaya sami nguningani dhatêng Tuwan Sayid wau, botên sanès jalaran saking sae saha jujuring panggalihipun. Sabên-sabên, Tuwan Sayid tansah adamêl sêsorah wontên ing masjid ing Kwitang, aparing piwulang murih manusa tansah anglampahana ngibadah dhatêng Pangeran, ingkang kanthi mêndhêt saking Koran tuwin Hadis. Amila kados botên kenging dipun paibên, bilih sasedanipun sang minulya Tuwan Sajid Oesman, inggih lajêng tuwan Sajid Ali ingkang kaanggêp dados bapa babunipun têtiyang muslimin ing Batawi.

[Grafik]

Kados sampun limrah, sintên ingkang sumêdya nindakakên sumêdya nindakakên padamêl sae, punika sok lajêng kathah mêngsahipun, makatên ugi Tuwan Sayid Ali. Dèrèng watawis dangu, ing sawênèhing sêrat kabar ngêwrat pandakwan warni-warni ingkang dhumawah ing sariranipun Tuwan Sayid wau, ingkang babarpisan botên kalêbêt ing nalar. Ewasamantên nagari inggih botên anggatosakên dhatêng pandakwa-pandakwa wau, ananging tansah ngèngêti dhatêng lêlabêtanipun Tuwan Sayid, malah lajêng kaparingan ganjaran bintang êmas alit.

Kajawèn mêmuji, mugi-mugi Tuwan Sayid Ali sagêda widada anggènipun nêrang-nêrangakên dhatêng lampahipun agami Islam.

Dene gambar ingkang ngandhap, punika gambaripun sawatawis murid èstri ing pamulangan Oenwanoelfatah ingkang kaêdêgakên dening Tuwan Sajid Ali kasbut nginggil.

[Grafik]

--- 1279 ---

Rêmbagipun Garèng lan Petruk

Bab Pasar Gambir ing Batawi.

Candhakipun Kajawèn nomêr 72.

Petruk : Rungokna, Rèng, tak banjurne caritaku anggone nonton ana ing Pasar Gambir. Dhèk anu aku durung kăndha nyang kowe, yèn sorene mêntas udan, kang anjalari papane Pasar Gambir rada sausap karo leleran, kang iku jalaran saka akèhing blêthokan, sandhalku wis malih rupa dadi sêpatu. Kajaba saka iku pangkatku saka omah, dak sêngaja ora mangan dhisik, awit aku kêpengin ngiras ana ing salah sawijining resturan. Kalane aku ana ing Pasar Walănda, kira-kira wis jam sêtêngah sanga, dadi wis mangsane nglêngani mêsinku kandhutan, ing măngka ing Pasar Walănda kono ora ana sing adol kang dadi karêmanaku, mulane bokne Si Kamprèt banjur tak cènèng dak ajak lunga saka kono, prêlu golèk resturan. Ora antara suwe aku banjur kapêksa tansah ngêlêgi idu bae, awit ambune sate wêdhus kang lagi dibakar, ngidid wis padha lumêbu ing păncadriyaku. Mulane tanpa srănta manèh, aku kloron banjur bluwêng lumêbu ing resturan kang cadhak dhewe, sarta banjur enggal-engal nyinau taripe.

[Grafik]

Garèng : Lho, Truk, arêp jajan bae kok kaya wong arêp nungang sêpur, sêmang nganggo maca tarip barang, bok iya prentah bae rak uwis: jongos, kasih ini dhan itu.

Petruk : Lha wong kowe, Rèng, Rèng, wong ora tau jajan ana ing resturan, dadi iya ora ngrêti carane wong jajan, ana ing tarip kono ditulis kabèh sarupaning dhêdhaharan kang disadhiyakake ana ing resturan mau, dadi sing arêp jajan mung keri milih bae, apa kêpingin arêp mangan masakan cara Walănda, cara Tionghwa, apa cara Jawa, ing kono kabèh disadhiyani. Masakan Walănda utawa Tionghwa kuwi iya bênêr rasane nyamlêng utawa gandêm, nanging ing sarèhning ora ana sêdhêpe, mulane aku banjur anjaluk masakan Jawa bae, yaiku: sêga gorèng lawuhe sate pitik, ombèn-ombènane wedang tèh kambi ès.

Garèng : Sajake kok ora mathuk, wong sêga gorèng kok karo sate pitik, sêtun-sêtun sêga gorèng kuwi iya karo dadar utawa mata sapi, dadi rada anjlêgabit.

Petruk : Bab kiyi ora prêlu dak critani dawa-dawa, awit sauwise mangan, wêtêngku banjur krasa mlilit, nganti mèh bae aku kudu ajar kênal karo kirun wanakirun.

--- 1280 ---

Garèng : Hêm, mulane wong kuwi aja sok anggêdhèkake mênyang jajan, awit kowe rak ora bisa nyumurupi kikrik lan crobone sing ngolah utawa barang-barang sing diolah, sapa wêruh, yèn sing kok pangan mau lawuhan kang wus mambu. Apa manèh yèn arêp lêlungan, kuwi aja sok anjagakake kana-kana, luwih bêcik mangana dhisik, prêlune kang kapisan, wêtênge bisa antêng, ora gampang masuk angin, kaping pindhone yèn ana ing paran kowe mêmangan apa-apa, ora dadi pakewuh, sabab wêtêngmu wis didhasari, kaping têlune, nyuda mênyang kaborosan, awit ing sarèhning wêtêngmu wis warêg, dadi iya ora kêpengin barang-barang.

Petruk : Wis, yah, kok banjur maido, sing ora nglakoni ya ngono, sanadyan kala sêmana wêtêngku krasa mlilit, ananging ora tumuli mulih, sabab aku isih sênêng, kêpengin dêlêng tongtonan liya-liyane. Saka resturan mau, aku lumêbu ing papan conto pêpêthaning tambak kango ngingu iwak loh. Ing kono ana pêpêthaning tambak warna loro, kang siji tambak kang dipiara kanthi bêcik-bêcik, kang sijine manèh tambak kang ora diopèni babarpisan, wah, Rèng, sing dipiara bêcik-bêcik mau, katone rêsik, tur pamêtune iwak tikêl-matikêl luwih akèh tinimbang karo tambak sing ora dopèni.[5] Kajaba saka kuwi, tambak sing ora diopèni mau, katon anjijihi bangêt, kêbak lumut, mulane iya ora maido, yèn ing kono dadi sarange lêmut malariah.

Garèng : Hla, saiki kowe rak prêcaya, ta, yèn tambak lan balumbang kuwi nèk ora diopèni, mêsthi bisa ambêbayani tumrap manusa, awit banjur dadi sarange lêmut malariah. Kang mêngkono kuwi gêmintê rad ing Batawi wis anguningani, mulane banjur nganakake karampungan, angliyêr kabèh tambak-tambak ing sajabaning Batawi, prêlune ora liya iya arêp dipiara kanthi bêcik-bêcik, cik bèn aja nganti dadi sarange lêmut malariah.

Petruk : Nèk gêmintê kuwi pancèn iya undhig bangêt, aku ora maido yèn banjur ngliyêr tambak-tambak ing sajabaning Batawi, prêlu arêp dipiara kanthi bêcik-bêcik, awit ing kono ing têmbe pamêtune bakal sak sayahira. Ananging apa prêlune gêmintê nêdya ambuwang sakèhe saranging lêmut malariah, kuwi isih dadi pitakonan, awit ing kampung-kampung Batawi, rak akèh bangêt blumbangan, slokan, utawa papan kang jêmbêg-jêmbêg, kang dadi saranging lêmut malariah. Ewadene tumêkaning saiki kok iya didhiyêmkên sajah.

Garèng : Lho, lho, ngomong kok anggêdabrul ngono. Ngrêtia, Truk, anggone gêmintê ora ngupakara kampung-kampung kuwi ora sabab saka ora krêsane, ananging sabab kampung-kampung ing Batawi kuwi sing akèh isih dadi duwèking tuwan tanah, dêlêngên bae, ta, kampung-kampung sing wis dadi haking gêmintê rak iya padha katon gêmrining. Nanging ing besuk, samăngsa bumine wis dadi kagunganing nagara kabèh, măngsa wurunga mêsthi iya bakal ditata apa mêsthine.

(Badhe kasambêtan)

--- 1281 ---

Kabar Warni-warni

Pêthikan saking sêrat kabar sanès.

Tuwan Propesor Rodenwalt Wd. Insêpèktur D.V.G Jawi Wetan, mêntas wangsul saking pulo Kangean, sêsarêngan kalihan Tuwan Lach de Bère, Gewestelijk Arts ing Madura, prêlu milih panggenan kangge têtiyang sakit budhug. Ing sapunika têtiyang ingkang sakit makatên wau sami dipun papanakên wontên ing pulo Saitor, satunggiling pulo ingkang mèh botên wontên thukulanipun tuwin awis toya. Kawartosakên Tuwan Rodenwalt manggih papan ingkang langkung prayogi wontên sacêlakipun Arjasa ugi pulo Kangean.

Salêbêtipun wulan Oktobêr ngajêng punika, ing Batawi badhe dipun wontênakên konggrès para Indhonesiah, dene ingkang badhe anjênêngi konggrès wau sadaya pakêmpalanipun para mudha Indhonesiah. Mênggah ingkang badhe karêmbag wontên ing ngriku: para mudha gêgayutanipun kalihan kabangsan, wanita Indhonesiah lan panggulawênthahipun, padpindêring kabangsan, kaprêluaning pêrgêrakanipun para mudha tumrap siti wutah rahipun tuwin têtiyangipun, saha tumrap gêsangipun sêsarêngan kalihan băngsa-băngsa sanès. Konggrès wau badhe katuntun dening salah satunggiling sêtudhèn ing pamulangan pangadilan luhur ing Batawi.

Kala dintên Sabtu tanggal 1 Sèptèmbêr ingkang kapêngkêr punika, sèrsi madat ing Surabaya sampun nahan satunggiling băngsa Tionghwa nama: Lie Ie Ping, amargi kadênangan anggènipun simpên candu pêtêng kathahipun 3 K.G. ingkang badhe kasade wontên ing kitha kasbut ing nginggil.

Ing tanggal 7 wulan punika, kalêrês dintên wiyosan dalêm Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan ing Ngayogya, lampahing pasamuan tumindak kados adat, ingkang sinuhun miyos siniwaka wontên ing bangsal kancana, mangagêm kaprabon. Jam 10 tuwan gupêrnur kadhèrèkakên para amtênar tuwin Militèr, Kangjêng Gusti Pangeran Adipati Arya Pakualam, lumêbêt ing kadhaton, sasampuning miyos hajad dalêm, para tamu kasugata wedang tuwin panganan, lajêng bibaran. Jam 7 dalu ing kadhatom[6] lênggahan rêsèpsi.

Katêtêpakên dados adpokat tuwin pokrul ing pangadilan justisi ing Surabaya: Tuwan Mr. Muhamad Yusuf asli saking Magêlang.

Miturut pawartos Aneta dèrèng dangu punika, Tuwan Dr. Cipta Mangunkusuma, ngaturakên sêrat panuwunan dhatêng nagari, supados kaparingana palilah dêdunung wontên ing Dhobo, ing pulo Aru, amargi dhoktêr Cipta wau anggadhahi sêdya badhe dados dhoktêr wontên ing Maskape Mutiara ing ngrika, panuwunan punika ugi dipun lilani, ananging samangke lajêng wontên kabar malih, bilih sêdyanipun Tuwan Dhoktêr Cipta wau, sande.

Pakêmpalan Muhamadiyah pang ing Batawi gadhah atur dhatêng pamarentah, kaparênga paring palilah ngajar agami dhatêng salêbêting pakunjaran. Ing bab punika sawêg dados panggalihaning parentah.

Kala malêm Kêmis kêpêngkêr, satunggiling sagawon ing Ciarasas Padhalarang, angondhol gogor saking wana dhatêng sêtatsiun Padhalarang, kathah tiyang ingkang sami ningali. Ing sapunika pulisi sawêg madosi bapa lan biyunging gogor wau, kintên-kintên tamtu botên têbih saking ngriku.

Wontên pawartos, pangrèh agêng P.S.I. ajak-ajak dhatêng warganipun ingkang purun, supados sami nyêgah sês srutu sasaminipun. Tumrap ing Surabaya sampun sagêd tumindak, P.S.I. ing ngayogya ugi badhe ambiyantu.

Wontên pawartos, bilih gêwèstêlêkêrad: Kêdhu, Bagêlèn, tuwin Wanasaba, sami kaparingan arta pitulungan kathahipun f 20.078.- saking nagari, prêlu kange andandosi margi antawisipun: Prêmbun, Mêrdèn, Selakrama tuwin Karangdhuwur, Brunalan, Ngadirêja.

Aneta mirêng kabar, bilih ing Lowunggêdhe, sacêlakipun Bandhung, pèl pulisi sampun sagêd nyêpêng tiyang nama pun Oli. Ing wusana kanyataan, bilih Oli wau kapalaning pakêmpalanipun para durjana, ingkang dipun wastani: Topèng Itêm. Kajawi punika inggih lajêng têtela, bilih kècu ing Tanjungsari, antawisipun Bandhung kalihan Sumêdhang, dèrèng dangu punika, ingkang nindakakên ugi warga-warganing pakêmbalan kasbut nginggil. Samangke sampun wontên warga kêkalih ingkang sampun kacêpêng, satunggilipun malih sapriki dèrèng pinanggih.

Miturut katrangan saking Departetment Onderwijs wontên buku-buku ingkang kasêbut ing dhaptar Depot van Leermiddelen Weltevreden, namung kasade tumrap pamulangan gupêrmèn kemawon. Ing bab wau ing sapunika dipun ewahi, inggih punika ing salajêngipun, manawi sadhiyanipun buku anyêkapi tuwin botên sagêd tumbas ing sanès panggenan, buku-buku wau ugi kenging katumbas kangge pamulangan partikêlir.

--- 1282 ---

Dintên Sênèn tanggal kaping 3 Sèptèmbêr ingkang kapêngkêr punika, pintên-pintên para kaum kabangsan ingkang sami anjênêgi konggrès P.P.P.K.I. ing Surabaya, sami darmawisata dhatêng Gondhanglêgi, sacêlakipun Malang, prêlu aningali kawontênanipun tanêman rosan ing ngrika, ingkang kangge gêndhis têbu. Têtiyang wau sami anitipriksa, punapa tanêman rosan tuwin kabudidayan damêl gêndhis têbu wau, kenging kasaèkakên, murih ing têmbe wingkingipun sagêd ngawontênakên kauntungan ingkang langkung kathah.

Kangjêng tuwan ingkang wicaksana anampèni sowanipun odhènsi Nyonyah Omarwati, wanita băngsa Sundha, dhirèktri sêpèrês, agènsêkap Pait, saha gadhah unjuk ingkang dipun waos kawrat ing sêrat tik-tikan cacah 5 lêmbar, mênggah wospipun, mugi pamarentah kaparêng angluwari têtiyang bucalan ing Dhigul, ingkang têtela botên lêpat. Kangjêng tuwan ingkang wicaksana anampi kanthi rênaning panggalih, saha kaparêng badhe naliti suraosing atur wau, dene ing bab usul angwontênakên komisi dhatêng Dhigul, badhe kaparingan katrangan ing sanès dintên.

Wiwit tangg[7] 1 wulan punika Globe Bioscope ing Kêbonjatiwèh, dipun tumbas dening Miss Riboet's Maleisch Operette Gezelschap "Orion" tuwin namanipun dipun pindhah daos Miss Riboet's Theater (Orion Bioscope), dene Globe Feestterrein tuwin Electra- Bioscope dados Orion- Park tuwin Pasar-Baroe Bioscope.

Mis Ribut sampun angêdêgakên paguyuban pilêm wontên ing Bandhung, pawitan f 50.000. Kajênging paguyuban badhe damêl pilêm. Ingkang dados panuntun Tuwan Nelson Wong, băngsa Tionghwa angsal pangajaran saking Amerikah. Lan malih badhe dipun êdêgakên Miss Riboet Stichting, prêlu badhe mitulungi warga Mis Ribut, punggawa paguyubanipun pilêm, murih anak-anakipun sadaya golongan wau sami sêkolah, tuwin suka urunan dhatêng têtiyang ing golongan sadaya wau samăngsa sakit, ngopèni kubur-kuburan tuwin nindakakên ing bab kamirahan. Ing sapunika sampun sêtor f 25.000, ugi nglêbêtakên pêrsil 12 panggenan tuwin pêrsil erêpah.

Têdhak dalêm kangjêng tuwan ingkang wicaksana sampun dumugi ing laladan Japara, mandhap saking baita nitih sêkoci badhe mriksani têtiyang sakit leprah ing Danaraja. Rawuh dalêm dipun urmati ing găngsa, Residhèn Kudus, Bupati Japara, Dhoktêr Bewoets tuwin tiyang ingkang nyêpêng griya sakit. Jam 9 bidhal dhatêng Kèlèt.

Salah satunggiling putrinipun kangjêng tuwan ingkang wicaksana badhe wangsul dhatêng nagari Walandi, prêlu badhe nglajêngakên pasinaon.

Ing kantoripun Notaris Mr. A. H. van Ophuysen ing Batawi, mêntas damêl cobèn-cobèn caranipun mainakên lotre agêng, mawi dipun saksèni dening Tuwan De Haas amtênar dhepartêmèn yustisi, ingkang dipun wajibakên nindakakên prakawis lotre, wakil-wakiling sêrat kabar tuwin têtiyang ingkang prêlu badhe nyatakakên. Mênggahing wosipun ngatingalakên ing bab adiling tindak pamaining lotre.

Ing Ngayogya Kidul tuwuh sêsakit malariah, pamarentah sampun anggiyarakên pêparing panulak awarni pil kêninê dhatêng para lurah dhusun. Nanging têtiyang taksih kathah ingkang botên purun dipun sukani pil, rêmên jêjampi sanèsipun.

Ing dintên malêm Sêtu kêpêngkêr ing dalêmipun Radèn Adipati Arya Ahmad Jayadiningrat, gêdhêlêgirdhê, kalêbêtan durjana, durjana sagêd mêndhêt jam êmas.

Pawartos saking Rêdhaksi

Lêngganan Kajawèn nomêr 872 ing Karanganom. Sêrat padhalangan ringgit purwa, Serie No. 443, rancanganipun badhe kadadosakên 18 jilid, sajilidipun kaangkah sagêda namung rêgi f 0.24. Dene cacahing lampahan ing dalêm sajilidipun botên sagêd têmtu, manut panjang cêlaking lampahanipun.

Samangke ingkang sampun kababar sawêg wontên kalih jilid. Sajilid rêgi f 0.24 dene sanèsipun sawêg kagarap, samăngsa sampun mêdal têmtu lajêng kawara-warakakên.

Pawartos saking Administrasi

Langganan nomêr 3150 ing Jagalan lor, Sala. Bale Pustaka botên sagêd nampi padamêlan saking jawi. Katalogês prayogi.

Langganan nomêr 2229 ing Banjar (Priyangan). Kajawèn nomêr 70 punika gandhèng kalihan nomêr 69. Dados manawi panjênêngan sampun nampi nomêr 69, inggih sampun nampi nomêr 70.

Langganan nomêr 1086 ing Purwakêrta. Ing sarèhning panjênêngan sampun pindhah saking Magêlang, sarta sadhèrèk Misman Adinata ugi sampun pindhah dhatêng Purwarêja, kintên kula Panjênêngan ragi rêkaos badhe nindakakên wajibing agèn, amila wiwit 1/10 ing ngajêng punika badhe kula aturi blangko piyambak-piyambak.

--- 1283 ---

Wêwaosan

Sêrat Kêmbang Jaya.

Dening Md. Dohiri

4

[Sinom]

apan ta nisthaning nistha | kadi balumbang tan mili | sukêr marus nora kentas | dadi sukêr jêjêmbêri | tan pantês wor dumadi | tindakira nora urus | ujarmu amartapa | prandene antiga kèksi | jaba putih ananging ing jêro jênar ||

tingkahira pindha kewan | datan duwe wirang isin | kolu angiwat sudara | pinotha-potha pinurih | nglêgani tindaknèki | kang jêmbêr lêthêk jis marus | samêngko rasakêna | ukum kang sira tampani | Sukmayana anarik curiganira ||

cinandhak lungayanira | ingukêl remaning ari | kari kêcose kewala | Kêmbang Jaya matur aris | kakang sadulur mami | kang pantês dak êmbun-êmbun | măngka gêntine bapa | rungokna ujarku dhisik | yèn wis rampung lah mêngko nuli untapna ||

sira sadulurku tuwa | gêgêntining yayah bibi | pantês nguntapna maringwang | nanging kudu ingkang titi | ywa kongsi tibèng sisip | têmah nistha pungkuripun | mau sira ngandika | pandhita antiga mami | datan wirang tingkahku apindha kewan ||

kakangbok arsa dak iwat | dak potha-potha dak purih | nglêgani pulang-asmara | o kakang kaliwat sisip | tan nêdya awak mami | darbe tingkah ingkang dudu | dadak kadurus dluya | iku kakang luwih nisthip | aku wirang sinirat sorot baskara ||

sathithik aturku kakang | mring sira tan nêdya silip | malah kangbok kang tumindak | tan yogya sèdhèng mring laki | kadêrêng nêdya sisip | katuju jêjêg imanku | kangbok dak tinggal lunga | kacuwan karuna brangti | kêmbên nyamping sinêmpal-sêmpal rinusak ||

asambat-sambat karuna | ngincim-incim marang mami | kontul arsa muni dhandhang | yèn prapta ing Majasêmi | mung iku atur mami | nora kurang nora punjul | uwis samêngko kakang | rinta pamit angêmasi | lah untapna sun arsa sowan Hyang Suksma ||

wau Radèn Sukmayana | duk kalanira miyarsi | aturing ari mlas-arsa | balung kadi dèn lolosi | dhrêdhêg astanirèki | wèl-welan têmah marucut | pangastaning curiga | ing galih kadi rinujit | ngêrês anglês satêmah arawat waspa ||

kang rayi rinangkul sigra | karuna kadi pawèstri | adhuh dhimas ariningwang | mèh bae kelangan mami | katujune kris mami | durung kongsi kêcosipun | pun kakang mintaksama | dahat kaliwat ing sisip | barang kaya[8] nora nganggo titi priksa ||

kaburu-buru bramatya |[9] anggugu ujarirèki | bakyumu kaliwat nistha | durmala panggawe juti | Kêmbang Jaya ri mami | saking bangêting kangênku | mara payo yayi mas | sun boyong mring Majasêmi | kang liningan tandya amangaras pada ||

runtang-runtung rêrentengan | gêgandhengan wong kêkalih | lir Kamajaya Janaka | kacarita sampun prapti | Majasêmi nulya glis | bojana drawina minum | mangke ganti winarna | mangsuli carita kang wis | ingkang lunga angungsi Si Singanyidra ||

lan pêtinggi ing Jêmbangan | Rahadèn Kudasuwêngi | samana prasamya sowan | tinampèn suka ing galih | Radèn Kudasuwêngi | caritanira anggalur | wêlas kang samya myarsa | Sukmayana anyaguhi | nêdya arsa mayungi kêkalihira ||

anulya sami bibaran | Singanyidra Kudaswêngi | pinaringan pamondhokan | Sukmayana gya mrêpêki | mring ari abêbisik | Kêmbang Jaya ariningsun | sun wêca marang sira | wasitane rama swargi | benjang ana aran Praja Pasantênan ||

praja gung gêmah aripah | kineringan liyan nagri | ngêrèhake Carangsoka | lawan Paranggurdha yayi | nanging samêngko misih | sinêngkêr Hyang Maha Agung | durung kêna winêdhar | têmahan badhar-badhari | iku yayi sira prêlu ngawruhana ||

pun kakang uga wis duga | gonira amati ragi | tan liyan minta mring Suksma | bisaa têmbe ngrênggani | wêcane rama nguni | pun kakang bangêt ing sukur | sun rewangi mêminta | bisaa klêksanan yayi | katuhone pun kakang kang dadi tuwa ||

trima ngêmbani mring sira | karana pun kakang yayi | ngèlingi wêwêlingira | jêng rama kang wus suwargi | kalamun wahyu nagri | pinêsthi tiba sirèku | samêngko durung măngsa | tan kêna winêdhar yayi | marma sira kang bisa nyêngkêr sêngkêran ||

mêngko sanadyan winêca | yèn sira benjang ngrênggani | aywa angêngkoki sira | dupèh măngsa wurung dadi | banjur ninggal têtèki | mungkur ing lêlakon kang wus | aninggal kaprayitnan | anulya kinarya êdir | iku yayi dahat kaliwat ing salah ||

malah yèn ing bênêrira | iku kudu dèn têmêni | dènira amêsu raga | minta mring Hyang Maha Luwih | mamrih enggal dumugi | tumiba tibane wahyu | sarana tarak brata | laire dèn sampekani | batinira kinêncangan ing paminta ||

lire lair sinampekan | sapisan kudu kang titis | ing ulah gêlaring aprang | ywa kongsi anguciwani | jêr lamun nyata yayi | datan wun dadi têtunggul | tungguling samubarang | uga tungguling prajurit | marma kudu gêgulang kridhaning aprang ||

lan kapindho kudu gulang | urup cahyaning nagari | supadya tansah sumunar | nyunari sabarang kalir | lir wulan ingkang kêndhih | ing ima kandêl ngêndhanu | sinêrang ing maruta | sumilak cahyanya wêning | anartani mring sakèhing tarulata ||

kang layu sinrang baskara | têmah prasamya ngalilir | sêgêr samya babar gănda | mêngkono

--- 1284 ---

pindhane yayi | wulan măngka bupati | ima kang angaru-biru | karya rupaking praja | sirna dening nindyamantri | kang waskitha wasis mring ingêring praja ||

padhanging wulan upama | patraping prentah wong alit | tarulata kang minăngka | pra kawula gêdhe cilik | tata têntrêm pinurih | ywa ana kang laku dudu | pinruhna kautaman | dènira mrih sandhang bukti | yèku măngka wajibing para bupatya ||

yayi nira[10] kudu yitna | dèn ta mrih utamèng benjing | ywa kongsi katali sura | têmah dadine nalisir | lair batin dèn titis | udinên dikongsi putus | kaya carita ngarsa | iku bêbukane yayi | rêroncène dumunung pangudinira ||

Kêmbang Jaya dahat suka | dhawuhing raka kapundhi | nulya amit wus rinilan | Kêmbang Jaya sigra mulih | maring wismanirèki | ing Banthengan dhukuhipun | laju amêsu brata | tirakate dèn kêncêngi | pamrihira kadumugèna ing karsa ||

mangkya amangsuli kăndha | Sondong Majêruk winarni | dènirarsa laku dhustha | wus prapta ing Majasêmi | nuju surup hyang rawi | anulya umanjing gupuh | jro kutha pinariksa | dalan dènirarsa manjing | duk samana wus prapta ing pêpungkuran ||

wong jaga kang nèng pandhapa | miwah kang para patroli | pêpak datan ana gothang | lir adat sabênirèki | ki jaga ngucap aris | hèh kănca aywana turu | atiku tan kapenak | bokmanawa ana maling | dene kolik tuhu têkêk sêsauran ||

dugaku si duratmaka | nora têmbèn-têmbèn iki | sawênèh mangsuli sugal | ah ana-ana sirèki | ngucap lir wong dalêming | kumawas têmên lir dhukun | sandhinge manèh ngucap | karo angob brêbês mili | o ah iya kok bênêr wakne Wagiyah ||

tandhane iki sang mata | wis tan kêna disayuti | kaya digandhuli setan | sêpête kapati-pati | wurine amangsuli | nèk aku ya nora gumun | wong kowe kêtagihan | mauke ngawa durung bêdhil |[11] mêsthi bae ongap-angop kulakêban ||

saiki diucap apa | ora molang ora maling | wong wis jaragam[12] mêlekan | iya padha diantêpi | ananing rêmbug mami | katimbangan ala nganggur | cêgah lèk kodhok ula | aku ingkang ambandari | wis jupukên coloke dimène padhang ||

wis kene ayo digêlar | sapa-sapa sing nomboki | kene dhi aku rong uwang | aku ingkang sangang dhuwit | tombok kodhok bae wis | hah aku moh tombok sawung | aku pilih kêlabang | iki kang aku nêm dhuwit | lah tombokna kêlabang kanggo sotongan ||

ah ah iki awak apa | sobèke kêpati-pati | wis êntèk dhuwit sangang wang | sapisan bae tan nyirik | măngka dhuwit wis ênting | kene dhi aku bêratu | udhêngku bathik limar | lagi kango pisan iki | lah bratunên limalas uwang kewala ||

botên kang yèn limalas wang | wani kula mung sarispis | hla wong bathikane kasar | sogane kudhon bêsisik | kêbangêtên sirèki | aja kănca ora entuk | dadak isih diênyang | wanine amung sarispis | lah wis kene wong wis kalah arêp apa ||

kocap kang tămpa bayaran | agahan arsa nomboki | brak-bruk datanpa petungan | tombok sapisan anyirik | anuli pining kalih | saya akèh tombokipun | ananging nuli kêna | têlu pat lima tan nyirik | wasanane tomboke mung têlung gobang ||

atine giyuh dhêg-dhêgan | nanging cilakane mêncit | dilalah tomboke kêna | măngka dhuwite wis ênting | dadi niba gumuling | ing jrambah kanthi mêmisuh | gêr gumuyu sadaya | kancane duk aningali | tan dinawa para kang samya kêblabak ||

[Balabak]

gantya mangke Sondong Majêruk ginita | sêdyane | arsa mlêbu maling nanging kêpalangan | ramene | para wong kang jaga samya suka-suka | kabèhe ||

ewuhing tyas Sondong Majêruk ing nala | kêpriye | marganira têka ewuhe kaliwat | sungile | lawan manèh wong jaga tan ana nendra | arame ||

nulya matak aji sirêp dirgananda | ampuhe | para wong kang jaga kêpati anendra | kabèhe | kodhok ula samya kukutan sadaya | alèrèn ||

Sondong Majêruk tuhu julig tan sama | pancène | lamun dhustha datan bisa kêjodheran | samangke | gya umanjing ing jro dalêm kawêdanan | prênahe ||

wus dumunung Sondong Majêruk jro wisma | samangke | angulati dununging ingkang pusaka | mripate | pandirangan mênèk kasêlak konangan | sing duwe ||

buka pintu aririh datan kapyarsa | swarane | wus lumêbu ing sênthonge Sukmayana | asare | sakalihan akalawanarwanira |[13] ajèjèr ||

wau Sondong Majêruk dupi umiyat | prênahe | kêris kuluk anèng pêlangkan pojokan | ajèjèr | winadhahan asrine iku katara | yèn kuwe ||

dupi arsa ingalap kalawan tangan | kumlawe | rumangsane Ki Sondong ditubruk macan | sing gêdhe | dadi kagèt naratab ati dhêg-dhêgan | rasane ||

pining kalih Sondong Majêruk yun ngalap | arahe | nanging nulya sinandêr ing naga pasa | sru kagèt | Sondong Majêruk gumuling anèng jrambah | ngalèsèd ||

dupi èngêt Ki Sondong saking kantaka | tangine | nulya gagas apa kang dadi daruna | kok ngene | nyata wingit wasiyate Sukmayana | tandhane ||

mandhêg mangu Sondong Majêruk sakala | pikire | dhêlêg-dhêlêg ngangên-angên jroning nala | jêbule | kayaparan anggunku[14] bisa anggawa | karone ||

têka judhêg dene datan bisa ngalap | margane | bangêt gêdhe prabawane kang pusaka | karone | nulya èngêt pitutur dhèk kuna-kuna | jarene ||

gya umangsah Sondong Majêruk anêmbah | tangane | kaping têlu mring pusaka tan ambêgan | dadine | tanpa daya pusaka nir kang prabawa | apêse ||

wus ingambil pusaka karo ginawa | ge-age | gya umêdal ajrih kasêlak kêbluntak | sing duwe | dhasar Sondong Majêruk cukat arikat | trampile ||

duk samana watara isih jam tiga | wayahe | dadi para wong jaga isih anendra | kabèhe | dhasar anyêp enake uyêl-uyêlan | amèpèt ||

gêgancangan Sondong Majeruk tan nêdya | tumolèh | cikrak-cikrak saking bangêting abungah | atine | gagasane nora wurung dadi mulya | ing têmbe ||

(Badhe kasambêtan)

--- [0] ---

[Iklan]

--- [0] ---

[Iklan]

--- [0] ---

 

---

1	tanggal. (kembali) tanggal.
2	Lebih satu suku kata: kang wus pêndhak katon kêlang swatawis. (kembali) Lebih satu suku kata: kang wus pêndhak katon kêlang swatawis.
3	trubus. (kembali) trubus.
4	asrêping. (kembali) asrêping.
5	diopèni. (kembali) diopèni.
6	kadhaton. (kembali) kadhaton.
7	tanggal. (kembali) tanggal.
8	karya. (kembali) karya.
9	bramantya. (kembali) bramantya.
10	sira. (kembali) sira.
11	Lebih satu suku kata: mau ngawa durung bêdhil. (kembali) Lebih satu suku kata: mau ngawa durung bêdhil.
12	jaragan. (kembali) jaragan.
13	akalawan garwanira. (kembali) akalawan garwanira.
14	anggonku. (kembali) anggonku.