Kajawèn, Balai Pustaka, 1931-05-27, #604

Ăngka 42, 9 Sura Taun Je 1862, 27 Mèi 1931, Taun VI

Kajawèn

[Iklan]

--- [0] ---

[Iklan]

--- [641] ---

Ăngka 42, 9 Sura Je 1862, 27 Mèi 1931, Taun VI

Kajawèn

Kawêdalakên sabên dintên Rêbo lan Sabtu

Rêgining sêrat kabar punika ing dalêm tigang wulan ... f 1.50, bayaranipun kasuwun rumiyin, botên kenging langganan kirang saking 3 wulan.

Juru ngarang - administrasi Bale Pustaka, ing sawingkinging kantor palis, tilpun nomêr 2791 - Bêtawi Sèntrêm.

Guwa ing Piktoriah

[Grafik]

Guwa Gampil "Gods Buchan" ing Piktoriah (Ostrali). Ing parêdèn gamping kathah guwa makatên punika.

--- 642 ---

Bab Kasusastran Jawi

Tunggal Kăndha Seje Critane

(Bab têmbung: kănca-kancane)

Têmbung Jawi punika pakêcapanipun ing kina: miring, kados ta: ana sira Maharaja Duswanta ngaranira = hana sira maharaja Duswanta ngaran ira. Dados kados pakêcapan têmbung Jawi ing Banyumas ing waktu punika, cocog kalihan têmbung Bali sarta têmbung sanès-sanèsipun ing tanah Indhonesiah. Makatên wau lami-lami sawênèh wontên ingkang ewah, kados ta: pakêcapan Minangkabo hanå, sirå, maharajå (wanda wêkasan lêgêna swaranipun dados å). pakêcapan Jawi kalimrah ing tanah Jawi Têngah) ingkang ewah botên namung samantên, dalah wanda sangajêngipun wanda wêkasan, ugi ewah dados a. upaminipun: ana, maha, raja. Namung manawi karakêtan panambang, lajêng wangsul miring malih (anane, rajane). Dene molah-malihing swara, jêjêg - miring, punika mênggahing tiyang Jawi ing waktu punika, sampun wradin atulipun, botên wontên ingkang rumaos rêkaos, milanipun sampun botên nate dados rêmbag padudon.

Ingkang sajakipun dèrèng saiyêg, taksih beda-beda pamanggihipun, punika tumrap têmbung-têmbung: gara-garane, apa-apane, sapadha-padhamu, saana-anane, sarupa-rupane, sasaminipun.

(a) Wontên ingkang maos: gara-garane, apa-apane, sapada-padamu, saana-anane, sarupa-rupane.

(b) sawênèh ngungêlakên: gårå-garane, åpå-apane, sapådå-padane, saånå-anane, sarupå-rupane.

Pakêcapan (a) punika taksih lugu cara Jawi kina, gampilanipun kenging kawastanan cara Banyumas.

Pakêcapan (b) punika gagrag enggal. Lami-lami tamtu tiyang Jawi inggih badhe matuh (atul) kadosdene bab ana raja wau. Têmbung-têmbung ingkang kados makatên punika, sanajan pakêcapanipun warni kalih, ewadene botên patos dados rêmbag, awit sêratanipun sami kemawon. Beda kalihan têmbung kanca-kancamu, semangka-semangkane, sakanda-kandamu, pantha-panthanen sasaminipun, punika sêratanipun aksara Jawi mawi sandhangan taling tarung, botên sagêd ewah swaranipun dados a:

Kănca-kancane = kåncå-kancane

Kanca-kancane = kanca-kancane.

Dados ingkang sulaya botên namung swaranipun, inggih ugi sêratanipun.

Mênggah sandhangan taling tarung ingkang tumrap ing têmbung: kănca, măngga, tămba sasaminipun, punika gagrag enggal, tuwuhipun saking wontênipun wulang nulis ing jaman sapunika, kala rumiyin taling-tarung kados makatên punika botên wontên, mila kenging kawastanan sanès taling tarung lugu, namung tăndha swara jêjêg kemawon. Upami dèrènga kêlajêng, kados prayogi kasantunan tăndha sanès warni kemawon, upami: kanca, manawi kapisah wandanipun: ka + nca (dados wontên sêratan: nca = ntja). Sarèhning sapunika wulang nulis botên ngwontênakên sêratan kados makatên, pramila lajêng tuwuh sandhangan taling tarung palsu, kasêbut nginggil wau. Ewadene taksih têtêp, manawi têmbung: kănca, utawi: kanca, punika 2 wanda sami nglêgêna, sasaminipun: ana, padha, jara. Namung kaot wandanipun wingking mawi brêngênging swara irung. Dados jêjêg utawi miringipun swara têmbung: kanca-kancane sami kemawon kalihan: pada-padane.

Wosipun atur kula:

Pakêcapan

(a) sapadha-padhane utawi (b) sapådå-padane.

(a) Kanca-kancane utawi (b) kåncå-kancane.

Kalih pisan sami lêrêsipun, namung kintên-kintên cara (a) punika badhe saya ical, awit sakathahipun pamulangan Jawi sami mulangakên cara (b). wasana nyumanggakakên.

Dwijawiyata.

Karangan ing nginggil punika bakunipun tunggil rêmbag kalihan karanganipun sadhèrèk cah Klathèn. Ing sarèhning rêmbag wau prêlu dados panggalihanipun sadhèrèk cah Klathèn, bab punika kula sumanggakakên, saha sagêda benjing ing dintên Rêbo ngajêng macak rêmbag tunggilipun bab punika.

Red.

--- 643 ---

Usada Êntup-êntupan

Nuwun, tuwan rêdhaktur, bilih sêpên pakèwêd sarta kaparêng punapadene wontên papanipun, kaparênga kula ngaturakên urunan pamanggih, namung măngka kangge jangkêp-jangkêp, awit sarêng kula ningali Kajawèn, ăngka 32 kaca 500, nêrangakên bab jampining kenging êntup-êntupan, kula lajêng kèngêtan, dene ingkang badhe kula aturakên wau ugi namung rèmèh sangêt, inggih jampining êntup-êntupan, kados ing ngandhap punika:

Sakawit nalika taun 1914 kula gêgriya wontên ing Sukawati nate dipun cariyosi para sêpuh, bilih jampining tiyang kenging êntup-êntupan wau tuwin dipun cakot sawêr punika gampil sangêt, inggih punika panggenan tatu tabêt êntup sarta tabêt cakotan wau lajêng katèmplèkana sela (intên punapa barleyan) tamtu lajêng sagêd saras, sami sanalika. Wêkdal wau sarèhning wicantênipun tiyang sêpuh inggih cêkap kula inggihi kemawon, ananging ing dalêm batos maibên, awit botên pinanggih ing nalar.

Sarêng salêbêtipun taun 1929 kula sampun pindhah gêgriya wontên talatah Ănggabayan, lajêng wontên tiyang dipun cakot kalabang ingkang sanalika wau andharodhog kados bêntèr tis, wêkdal wau kula kèngêtan tur ngiras nyobi dayaning sela wau (intên lami), kula tèmpèlakên antawis 15 mênit, ingkang sakit sampun sagêd saras, lajêng satunggiling dintên tiyang kacakot sawêr wêlang, măngka kacriyos mandi sangêt, amung 15 mênit ugi sagêd saras, punika salajêngipun ngantos kaping rambah-rambah, ugi sanalika sagêd saras. Kalampahan ngantos kula pindhah malih dhatêng talatah Gunungsèwu, kula ugi nyobi malih inggih sagêd sanalika saras, dados kula lajêng botên maibên cariyosipun tiyang sêpuh wau pancèn nyata, namung punika ingkang sampun kula cobi, ambokmanawi taksih wontên dayanipun malih ingkang kula dèrèng nate mrangguli kula nyumanggakakên.

Sasana. Lêngganan ăngka 4103.

[Grafik]

Ing sisih punika gambaripun tiyang nama Karung (ingkang têngah), ingkang sampun dangu dipun padosi dening pulisi, amargi mêjahi ondêr komisaris pulisi van Rees wontên ing Kramatpulo, Batawi. Kacêpêngipun wontên ing bawah Bandhung.

--- 644 ---

Jagading Sato Kewan

Bab Sima

Anyambêti katêrangan cariyos bab sima, ing Kajawèn ăngka 29 katandhan sadhèrèk Sumadi. Kawuningana, sima punika wontên sadhengah panggenan inggih botên kirang ingkang purun nubruk amarjaya tiyang utawi kewan kanthi mêlèk-mêlèkan (botên nuju ngantuk utawi tilêm), kados ta: maenda wontên pangènan, tiyang nuju lumampah ing wana tuwin sapanunggilanipun asring kemawon dipun tubruk sima salajêngipun dipun măngsa, namung anggènipun măngsa kemawon mila lêrês kêdah ngêntosi sasampunipun pêjah, bilih taksih gêsang dèrèng purun măngsa. Wontên cariyos malih, sima măngsa tiyang punika sagêd anguculi sandhang panganggenipun bangke ingkang dipun măngsa, sandhangan taksih wêtah jangkêp botên wontên ingkang risak lan cicir. Mênggah nyatanipun dede sima ingkang nguculi sandhangan wau, nanging bangkenipun piyambak. Pasaksèn katêranganipun mangke badhe kacariyos ngandhap.

Jaman wolung dasanan taun sapriki, margi agêng saking bênawi Wanagiri (Surakarta) mangetan anglangkungi siti Gêduwang dumugi Panaraga (Madiun), punika taksih wana agêng, kathah bêbujêngan wana sato galak ingkang sami dêdunung ing wana ngriku, langkung malih sima, sangsaya kathah, ewadene kathah sangêt tiyang langkung ngriku. Têtiyang jalêr saking Surakarta, Ngayogyakarta, Kêdhu, Bagêlèn tuwin sakiwatêngênipun, inggih punika santri-santri kêkesahan dhatêng Panaraga prêlu ngaos ing pondhok pasantrèn ing Panaraga, kalihan lumampah dharat wongsal-wangsul têmtu sami mêdal margi Wanagiri mangetan anglangkungi wana agêng wau, awit kajawi wêkdal samantên dèrèng wontên sêpur utawi têtumpakan sanèsipun kados sapunika, sasambêtanipun margi ing ngriku sagêd cêlak piyambak tumrapipun saking bang kilèn.

Margi antawising Wanagiri kalihan pasitèn Gêduwang kasêbut nginggil, kêrêp sangêt tiyang amrangguli utawi nyumêrêpi, ing lêbêt wana utawi gêgrumbulan sacêlaking margi agêng, katingal wontên tumpukan sandhang panganggenipun tiyang jalêr, dipun tata lêmpitan taksih wêtah, wontên ugi ingkang dipun tumpangi barang sanèsipun, kados ta: golok, cundrik, dhuwung, kitab Kuran utawi sanès-sanèsipun, trêkadhang namung pating klumbruk botên dipun tata. Tiyang-tiyang santri kathah ingkang sami cariyos, bilih sandhangan-sandhangan wau nêmtokakên panganggenipun tiyang dipun măngsa sima, awit sima makatên botên purun măngsa bangke manusa ingkang taksih katutan sandhang panganggenipun. Mila kêdah dipun bikaki rumiyin dening sima ngantos rêsik kantun badan balaka. Mirêng cariyos makatên punika, santri-santri nèm-nèm sami gumun, sawênèh maibên, dene sima têka sagêd ambalèjèdi sandhangan taksih dipun angge tiyang, taksih wêtah botên risak, măngka sima punika dêdamêlipun botên liya kajawi kuku sarta untu ingkang sangêt landhêpipun … wana ngriku mila kêrêp sangêt wontên santri ingkang dipun măngsa sima wêkdal sawêg malampah [mala...]

--- 645 ---

[...mpah] badhe ngaos utawi wangsulipun mêntas ngaos saking Panaraga.

Sapunika andumugèkakên cariyos sakawit, minăngka pasaksèn bilih sima punika inggih purun nubruk marjaya tiyang kanthi mêlèk-mêlèkan botên tilêm. Ing bawah kabupatèn Ngawi (Madiun) kala rumiyin wontên tiyang jalêr kalih sadhèrèk kakang adhi, sumêdya sami kesahan dhatêng Surakarta, prêlu badhe ningali karamean sêkatèn ing wulan Mulud, sami lumampah dharat, amargi sêpur Sala-Surabaya dèrèng wontên. Kintên jam 5 sontên lampahipun angambah wana wêwêngkon kawadanan dhistrik Gêndhingan (Ngawi). Ingkang sêpuh lumampah ngajêng ingkang nèm wontên wingking. Botên nyana-nyana, saking ngiringan kakangipun dipun tubruk sima gembong, sasampuning gulunipun dipun bêkuk tanpa sambat, bangke lajêng dipun gendhong, patrapipun malang malumah sanginggiling gigir sima, nuntên kabêkta malêbêt dhatêng gêgrumbulan, nanging palajêngipun sima botên sagêd rikat. Kocapa adhinipun, kajawi sangêt kagèt, sarêng nyumêrêpi kakangipun dipun tubruk sima, sanalika sumrêpêt anututi lampahing sima, dhatêng pundi purugipun tansah dipun bujêng kemawon, ciptanipun aluwung pêjaha sarêng lan kakangipun, sok ugi sampun sagêd marjaya sima. Wusana sarêng dumugi sacêlaking balumbangan alit isi toya rêgêd kados gupakan maesa, manggèn sangandhaping wit-witan, katingal saking katêbihan sima kèndêl palajêngipun, lajêng nyèlèhakên bangke ing siti kumurêp, bangke dipun langkahi sima, sima nuntên malajêng umpêtan botên katingal. Adhinipun [Adhinipu...]

--- 646 ---

[...n] sangsaya ngangsêg palajêngipun, ngintên yèn kakangipun sampun badhe dipun măngsa. Nanging bangke wau jêbul garegah tangi, lungguh sêlonjor kalihan angudhari udhêngipun ingkang dipun angge kasèlèhakên sandhingipun lungguh, nuntên jungkatipun dipun tumpangakên udhêng. Adhinipun saya sagêd cêlak, tansah anoncong dhuwung ligan kanthi kaprayitnan mulat ngiwa nêngên. Bangke sawêg ukrag-ukrêg badhe nguculi bêniking rasukanipun, botên sarănta nuntên tinubruk adhinipun, kalihan wicantên sarosanipun marambah-rambah: he, kakang, kakang, ayo kakang bali, gèk êndang gêlis sumingkir saka kene, kakang: eling kakang, kalihan tanganipun kiwa angrangkul badaning kakangipun dipun junjung-junjung supados nuntên ngadêg malampah, tangan têngên angobat-abitakên dhuwung bokbilih sima ingkang umpêtan wangsul anubruk, sakêdhap kakangipun sagêd ngadêg kalihan sêngkoyongan miwah botên sagêd wicantên babarpisan.

Enggaling cariyos, wanci dalu tiyang kathah[1] wau sagêd dumugi griya kalurahan, ugi ing dalu wau dumugi ing kawadanan dhistrik Gêndhingan, adhinipun angaturakên punapa wontênipun lêlampahan ingkang mêntas kadadosan, namung kakangipun ngantos ngajêngakên byar enjing sawêg sagêd cantênan, nanging anggêndhêlêng kados tiyang bingung, sarta sagêd cariyos bilih rikala wau botên kèngêtan punapa-punapa, kajawi awakipun sakojur tansah karaos sumuk kados dipuna…mila kêdah adus kemawon, wusana sawêg badhe cucul pangangge, dèrèng ngantos adus, lajêng dipun tubruk adhinipun, nanging badan sampun sêpên kakiyatan prasasat tanpa bayu babarpisan, malah udhêng dalah jungkatipun taksih kantun wontên wana.

Enjingipun paprentahan kawadanan lajêng andhawuhakên dhatêng têtiyang kathah, kanthi pirantos-pirantos nyêkapi kangge anggropyok sima ing wana. Dumugining wana udhêng kalihan jungkat ingkang kantun wau pinanggih taksih wêtah, nanging sima kêlajêng ngical botên kantênan dhatêng pundi purugipun. Mirid kawontênan kados ingkang kacariyos wau, dados têtela, ingkang anguculi sandhang panganggenipun tiyang dipun măngsa sima, punika dede simanipun, nanging inggih tiyangipun wau piyambak wêkdal sadèrèngipun dipun măngsa, têrangipun inggih kadosdene cariyos bab wana Gêndhingan kasêbut nginggil.

Cucal sima, tumrapipun ing tanah Jawi ingkang sagêd pikantuk rêrêgèn kathah, namung yèn kadamêl dandosan prabot kapal titihanipun para luhur, kados ta slebrak sapanunggilanipun, ngantos dasanan rupiyah, ngantos sapunika sampun botên kalampah, amargi para luhur sampun awis sangêt ingkang kaparêng nyêlakakên titihan kapal. Namung dumugi samantên katêrangan bab sima, kirang langkunging cariyos kula nyuwun pangaksama para maos.

P.K. 585.

--- 647 ---

Bab Têtanêman

Klèngkèng

Wontên ing Kajawèn ăngka 82 taun 1928 bab kasêbut nginggil punika sampun nate kula andharakên sawatawis. Ewasamantên ing mangke kula kêpêksa kêdah ngrêmbag malih, amargi sagêd ugi ingkang rumiyin kirang cêtha. Kajawi saking punika, kula tampi sêratipun sadhèrèk kêkalih ingkang padununganipun sami têbih-têbih, jêr têpangipun kalihan kula wau kintên-kintên inggih namung kabêkta saking sumêbaring kalawarti Kajawèn, inggih punika sêrat wau ingkang satunggal saking Jêmbêr, satunggalipun saking bawah Kudus. Dene kajênging sêrat larasipun nunggil bab, angrêmbag prakawis klèngkèng, sawênèh ijêmanipun makatên:

Salam taklim.

Nuwun wiyosipun, kula ngaturi prangko kosong, mugi dipun paringi katrangan ingkang cêtha, tuwin punapa sabab-sababipun, dene klèngkèng ingkang sampun agêng têka botên mêdal wohipun. Awit kula gadhah wit klèngkèng ingkang umuripun sampun 30 taun, mênggah katingalipun lêma sangêt, ronipun angrêmbaka (kêtêl) mênggah tanahipun ½ parêdèn. Mênggah klèngkèng kula punika, sapindhah kemawon dèrèng nate awoh, măngka dhawuh-dhawuhipun para bêndara wadana (a. wadana) kapurih ngingah kemawon. Kula sarêng maos Kajawèn, wontên karangan pa (panjênêngan) bab klèngkèng. Wasana sangêt pangajêng-ajêng kula mênggah paring katrangan pa (panjênêngan).

Samirêja 7 Mèi '31

Ingkang rayi ...

Wondene sêrat sanèsipun kirang prêlu kapêthik ing ngriki, mindhak kêpanjangên ...

Mirid saking wontênipun sêrat-sêrat ingkang sampun kula tampi wau, punika dados satunggaling cihna ugi bilih isining kalawarti Kajawèn punika tansah dipun wigatosakên dening para maos, kaping kalihipun: nelakakên bilih sadhèrèk kêkalih wau, kalêbêt wêwicalaning rêmên ananêm. Pramila wajibipun kula ing ngriki tumut amêmuji: sukur. Samantên ugi tumrap para maos sanèsipun, mugi sampun kêmba ing panggalih. Awit mênggahing wosipun karangan punika, kajawi dumunung minăngka wangsulan tumrap sadhèrèk kêkalih wau, ing pamanggih kados ugi migunani tumrap sintêna kemawon ingkang ambêtahakên. Mênggah andharanipun kados ing ngandhap punika:

Kacariyos, klèngkèng makatên aslinipun saking nagari Tiongkok, dados sanès aslining têtuwuhan tanah Jawi, mila ingkang sok migunakakên woh klèngkèng wau kathah-kathahipun inggih ngêmungakên băngsa Tionghwa, kabêkta sampun kulina kalaning wontên ing ngrika, kêpatuh dados pakarêmanipun.

--- 648 ---

Tanah Tiongkok punika hawanipun kacariyos langkung asrêp tinimbang ing tanah Jawi, lan malih parêdènipun langkung kathah, dados inggih botên anèh, manawi tanêman klèngkèng wontênipun ing ngriki awis ingkang purun dados (awoh), sabab kabêkta saking kirang cocoging hawa lan pasitènipun. Nadyan puruna awoh pisan, sampun têmtu gèsèh kawontênanipun. Miturut katranganipun sawênèhing băngsa Tionghwa, agêng-agêngipun woh klèngkèng wêdalan tanah Jawi, punika kalêbêt alit-alitipun woh klèngkèng wêdalan nagari Tiongkok, bab wau lêrês lêpatipun nyumanggakakên.

[Grafik]

Klèngkèng.

Ing padunungan kula lami (Tumpang) pancèn kathah tiyang ingkang sami nanêm wit klèngkèng, makatên ugi ing kitha-kitha, nanging ugi awis ingkang purun awoh, malah racakipun tumrap ing papan ngare, klèngkèng wau ngêmungakên manjing dados yom-yomaning palataran kemawon, pancèn katingalipun asri. Nanging mênggah salugunipun, pundi wontên tiyang anênamêm botên ngajêng-ajêng wohipun, ewasamantên inggih mêksa asring gagal. Dangu-dangu inggih namung kaêtogakên kemawon, badhe katêgor eman-eman, ngèngêti anggèning nanêm sampun watawis lami. Mila dumugi sapriki rêrêgènipun woh klèngkèng wau taksih têtêp awis kemawon, ing dalêm sakatos f 1.- dumugi f 1.25, kalêbêt dalah gagangipun ingkang taksih têlês.

Têtiyang sakiwatêngên kula nunggil dhusun, ugi kathah ingkang gumun, dening sami-sami nanêm klèngkèng têka botên sami kawontênanipun. Ugi wontên kalamangsanipun uwoh, nanging botên misra sangêt. Wangsul tumrap gadhahan kula piyambak sabên pêndhak taun mêsthi awoh. Badhe kasambêtan.

Nirrasa. Kêpanjèn, Malang.

--- 649 ---

Pawartos Wigatos

Jiyarah Minggah Khaji

(Sambêtipun Kajawèn nomêr 18)

Kabêkta saking griya pondhokan kula angongkang andhèmpèl ing masjid, kula sakănca sabên waktu solat sami mrêlokakên solat barjamangah tumurun dhatêng masjidil Kharom, sêsarêngan kalihan sadhèrèk muslimin pintên-pintên dasa èwu, sugih miskin, sêpuh anèm, jalêr èstri, sawarnining băngsa amor. Sarêng wontên ing Mêkah kula sawêg mangrêtos yakin, yèn agama Islam jêmbar sangêt têbanipun, dados agama Islam botên dumunung ing băngsa Arab kemawon. Ingkang kula sumêrêpi piyambak pintên-pintên băngsa ingkang sami andhatêngi khaji ing nagari Mêkah.

Trêping masjidil Karom punika jêmbaring pasitènipun 6 bau. Wangunipun pasagi panjang wujudipun ambathok malumah, kabikak botên mawi payon, namung ing pinggir kintên-kintên wiyaripun 3 cêngkal mubêng têmu gêlang dipun payoni, awujud pasungan pêthak atharik-tharik, mawi plêngkung buh-buhan, saka pilar agêng santosa, kasêling saka marmêr pèni gilig agêng tigang larik mubêng, rinêngga lan ingukir mawi sastra Arab, mêthik saking ayat-ayat Kuran. Satêngahing masjid, betullah katingal cêtha angengla, kinrubung ing klambu sutra cêmêng tênunan, gilap agilar-gilar, kêbak rinêngga laphal jalallah sastra Arab, kinêndhitan ing ayat Kuran, mubêng têmu gêlang binêludir ing bênang mas amubyar sorotipun. Ing sisih lèr nginggil talang mas murni mawa cahya mancur ingukir sastra Arab. Sumur jamjam, makam Ibrohim, tuwin mimbar marmêr adi pèni, dumunung sangajênging kori betullah. Kori-korinipun masjidil Karom kathah sangêt. Saking kori ingkang kapetang agêng anjogipun dumugi betullah mawi radinan angganthêng plêstèr kasrasah ing sela itêm, katata undha-usuk agêng alitipun, waradin atharik-tharik saèmpêr sêkar trate kumambang ing toya, adamêl asrining pandulu.

Wiwit tanggal 1 Sawal 1349 sangandhaping payon mubêng têmu gêlang dipun pasangi tarub mawi motha pêthak, wiyaripun kirang langkung 6 m, kaestha wangun griya srotong alit malang arèntèng-rèntèng, amêwahi asrining paningal salêbêting masjid. Ing salêbêting masjid mawi dilah èlèktris abyor pintên-pintên atus kula botên sagêd ngetang, pamasangipun katata anut gagragipun, ingkang kagantung kasêling kalihan dilah kristal gagrag lami pating grandhul, yèn ing wanci dalu padhang anjingglang, mêwahi bingahipun têtiyang ngibadah ing salêbêting masjidil Karom.

Sadaya tiyang ingkang sami sêsarêngan solat ing salêbêting masjidil Karom, sanadyan taksih sami golong-golongan bangsanipun piyambak-piyambak, utawi kathah ingkang botên mangrêtos ing pawicantênanipun, ewadene katingal sami atut rukun, êmong-kinêmong, saking sagolongan akalihan sanèsipun golongan, botên wontên ingkang pasulayan, bokmanawi kabêkta saking sami dados satunggal kajênging manahipun. [ma...]

--- 650 ---

[...nahipun.] Wêwahing sanak sadhèrèk pitêpangan kula, salami kula sakănca sami nglampahi kuwajiban jiyarah minggah khaji, punika kathah sangêt, sagêd amêwahi jêmbaring sadherekan.

Ngibadah khaji kula sakănca salêbêtipun wulan Ramlan, kathah sangêt wêwahipun, lan pangraos rakhat sangêt, inggih punika sabên dintênipun manawi sampun ngancik jam 5 sontên, sadaya jamangah pintên-pintên èwu sami ngêmpal, intikhap ing masjidil Karom, lênggahipun mawi lèmèk babut kandêl apanjang urut larikanipun, anggolong manut sèhipun piyambak-piyambak, dipun tingali saking pinggir katingal nêngsêmakên lan rakhat sangêt. Mèh sadaya jamangah lumêbêtipun dhatêng masjid sami sangu roti utawi tamar (kurma) nyakêdhik, prêlu badhe kangge sêdhiyan nêdha buka siyam akanthi toya jamjam, ingkang sampun dipun sêdhiyakakên dening sèhipun, mawi gogok pating janggênêk waradin katata sangajênging lênggahipun para jamangah khaji, nyarêngi wanci sêraping srêngenge, bandera abrit ebah, jumêgur ungêling mriyêm, adamêl ebahing palênggahan, sadaya jamangah trampil sangêt anyarêngi dhahar buka tamar utawi roti sarwa sakêdhik sêsarêngan, ngunjuk toya jamjam, raosipun sakalangkung nikmat. Para muadin, ing sadaya mênara sakubênging masjid wontên 7 sami adan sêsarêngan, suwaranipun sora lêmpêng luwês lagunipun, adamêl angrêsing manah, mêwahi sêgêr dhumatêng ingkang sawêg sami dhahar sêsarêngan.

[Grafik]

Sawangan ing masjidil Kharom.

Sabibaring solat trawèh lajêng bibaran, enjingipun, kula sakănca sami nglampahi ngibadah ngumrah dhatêng Tanaim utawi dhatêng Jakronah, sêsarênganipun tiyang ewon, rintên dalu tanpa kêndhat, mawi numpak kimar, dhokar, motor uuwi[2] bis. Ingkang lumapah ugi kathah sangêt, pating grombol andilir angêbaki margi. Sabên dintên ngantos sawulan kêcêput, sami makatên wêwahing ngibadahipun ing wulan Ramlan.

Ing nalika bakda riyaya tanggal 1 Sawal 1349 wiwit angajêngakên wanci subuh, ing masjid sampun kêbak isi tiyang, sarêng ngancik jam 7 enjing, masjid ingkang samantên wiyaripun ngantos sêsak sangêt, sap-sapipun kadamêl ciyut sangêt, larikanipun [larikanipu...]

--- 651 ---

[...n] lênggah sakalangkung mèpèt, ngantos sami tumpang dhêngkul, sadaya tiyang sami santun pangangge enggal, manawi dipun tingali saking panggenan ingkang ragi inggil, sawiyaring masjid namung katingal sirah tiyang waradin, nginggil pating blêbêr ibêripun pêksi dara megan ewon cacahipun saking bingung papanipun kêbak dipun ênggèni dening tiyang waradin tanpa sêla. Sarêng para muadin sami wiwit maos takbir sêsarêngan, suwaranipun têtiyang ing masjid sêpên anyênyêt tanpa sêbawa, kajawi namung nyauri takbir, wêkasan bibar solat riyaya wilujêng botên wontên karewelan satunggal punapa.

Wontênipun ngantos sawatawis dangu, andharan bab punika kajugag botên kawêdalakên, amargi sawêg wontên pambênganipun. Badhe kasambêtan.

R.H. Mohamad Muhtar, ing Sukaraja (Banyumas).

Rêmbagipun Garèng lan Petruk

Bab Indianiseering

Sambêtipun Kajawèn nomêr 41.

Garèng: Truk, Truk, lagi anu kae ganggonmu[3] omong tujune ujug-ujug kok sêtop, ajaa rak sida kalakon tak labrak ... sêgamu wadhang têmênan, awit anggonmu awèh katrangan kuwi sabênêre ngina lan angasorake nyang bangsaku, kok anggêp yèn bangsaku isih sêtêngah wong alasan, ora klambèn sarta sikile wuda. Hit hla dalah, pancèn iya kêbangêtên bangêt. Kowe apa ora kok jèrèng matamu, yèn saiki wis akèh bae bangsaning mênir Sawirja utawa Jipro Painêt, sing kulina kaosan sutra lan sêpaton kiyèt-kiyèt, apamanèh sing wêton pamulangan luhur, sing apangkat rada muluk, sing saupama diaturi: bêndara, mlengos, nanging pamundhute kudu disêbut: kangjêng tuwan, lo, kuwi tatacara lan pakulinane kêna tak têmtokake yèn ora bakal kalah karo para anak turune băngsa mănca. Dhêdhaharan: roti, mêrtega, kèju, puhan, iya ora tau kèri, nèk arêp ngunjuk, iya ora narima nèk mung banyu, kudune apês-apêse iya: sêplit. Mara, apa kiyi kêna diunèkake kabutuhane sathithik.

Petruk: Lo, kiyi rak dudu salahe sing wajib, nanging salahe sing nglakoni dhewe, karêpe padha arêp urip gêdhe. Kaya ta ing tanah Indhustan, lo, kuwi sing wis padha pangkat luhur, sing wis anduwèni sêsêbutan: mistêr, dhoktêr, insinyur lan propesor pisan, panganggone iya ora beda karo bangsane juru tulis lan êlêpsêkripêr. Mêngkono uga pangane, Kang Garèng, jarene iya narima kayadene carane para lêluhure, dadi ora banjur her-heran dumèh wis olèh pangajaran cara Eropah. Sabênêre mono, yèn bangsane dhewe

--- 652 ---

banjur duwe tatacara sarta pakulinan kaya sing kok kandhakake mau, têmtune kabutuhane iya ora mung bakal sêjajar karo para turune băngsa mănca lan băngsa mancane pisan, nanging kiraku malah ngungkuli, sabab uripe banjur mangro. Iya nèk le urip mangro mau milih golongan karone sing asor, nanging pamilihe têmtune iya golongan loro mau sing gagah-gagah, kaya ta: mangane sing ditiru para luhur Jawa, sing lawuhane marik-marik kae, pangolahe nyara mănca, têgêse: ora kêna lali mêrtegane. Nèk bangsane gêgorengan, êmoh nèk digorèng nganggo lênga klêntik, iya kudu nganggo mêrtega. Apamanèh nèk kasênêngan uga mangro, saya le ngubal-ubal dhuwit bangêt, jalaran tayuban iya mèlu, tur macake iya dikayang têmênan, pêndhoke bae ora narima suwasa, kudu êmas rinonyok ing barliyan. Nèk ana dhangsah, iya moh kèri, tur panganggone iya moh kalah karo wong-wong sing anduwèni dhangsah mau. Nèk mêngkono carane rak iya mêsthi bae ta, yèn kabutuhane banjur dadi sasayahe.

[Grafik]

Garèng: Hla, nèk bangsaku nganti samono parane, kuwi mungguhing panêmuku sing pantês disalahake ora ana manèh, kajaba ing bab pamarsudining bocah. Akèh-akèhe wong tuwa kuwi anake wiwit cilik mula sok diprêsudi nyara kulonan, nyang carane dhewe wis ora mrêduli babarpisan. Dadi ora mung sêkolahe bae sing cara Lănda upamane, dalasan tatacara sarta pakulinane iya diprêsudi cara Lănda, kaya ta: nyang bapa biyunge ora dikon nyêbut: bapak lan ibu, nanging: papah lan mamah. Nèk diundang wong tuwane, ora amangsuli: nun, kula utawa dalêm, nanging: ya pah, ya mah. Ing sarèhning wiwit cilik disêkolahake Lănda, apa-apa sing cumithak ing pikirane, iya ngêmungake apa-apa sing gêgayutan karo Lănda, kaya ta: adad tatacara, kabêcikan, alusing budine băngsa kana. Nyang bêciking bangsane dhewe ora ngrêti barang-barang. Dadi wiwit cilik mula bocahe mau tansah disinau dikon dhêmên nyang duwèke băngsa kana, mulane barêng gêdhe kêrêp bae sok banjur dadi: têlung prapat Lănda utawa têlung prapat nyonyah. Lan mêsthi bae kabutuhane iya banjur sawalănda utawa siji sêprapat nyonyah, mungguhing wusana pikirane sok ambalik banjur dadi sêngit, kuwi jalaran sok kêtanggor karo băngsa Walănda - băngsa Walănda, sing anduwèni watak: kumandara, cêmêri-cêri nyang băngsa inyong lan sapêpadhane. Ing kono banjur lagi

--- 653 ---

krasa atine, yèn awake mau kayadene: gagak sing nganggo wulu mêrak kae. Karêpe: sanadyan wong Jawa kuwi kapintêrane, tatacara utawa pakulinane wis ngungkuli Walănda pisan, nanging balunge, gêtihe, sungsume, cêkake awake sakojur, iya isih wong Jawa bae. Nanging iya wong Jawa sing wis ilang kae, têgêse: wong Jawa sing wis ora ngrêti nyang apa-apane dhewe. Mulane mungguhing panêmuku iya salah bangêt, yèn ana wong tuwa mrêsudi anake nyara kulonan grès, kanthi nglirwakake duwèke dhewe babarpisan.

Petruk: Kliru, Kang Garèng, yèn kowe banjur nyalahake babarpisan nyang wong tuwane. Sabênêre ngono mungguhing panêmuku sing dadi wong tuwa ora kêna dipaido, awit ing jaman saiki kiyi, sing lagi luhur rak băngsa Walănda. Tumrap bangsane dhewe bisane anggayuh pangkat sing kêna dirasakake, iya mung manawa bisa anjajari karo băngsa Walănda, bisane anjajari, kuwi dalane ora ana manèh kajaba kudu ngudi nyang kapintêrane băngsa Walănda mau. Mara, pikirên bae, Kang Garèng, sanadyan pangkat-pangkat ing pakaryan guprêmèn kuwi wis dipilah-pilah ing sêkal A, B, lan C, nanging saka adiling nagara, sanadyan wong bangsane dhewe pisan, yèn pancèn bisa nyandhak kapintêrane, têgêse bisa madhani karo anak turune băngsa Walănda, iya bisa olèh pangkat sing kagolong ing sêkal B mau. Malah nèk sing pintêr têmênan, iya bisa klêbu ing golongane para kangjêng tuwan - kangjêng tuwan, yaiku ing sêkal C, mulane rak iya mèmpêr bae, yèn wong tuwa sok banjur padha mêrêm, ora ngèlingi nyang duwèke dhewe, nanging anjuju anake nyang kawruh kulonan, kuwi karêpe, supaya anake ing têmbe burine bisa mukti uripe. Lo, samono katrêsnane wong tuwa nyang anak, nganti sok lali nyang kautamane dhewe. Nanging saiki rêmbugane padha disêtop samene bae dhisik, liya dina abe padha dibanjurake manèh.

[Grafik]

Barisanipun suradhadhu Sumênêp, nalika angurmati Kangjêng Tuwan Ingkang Wicaksana Gupêrnur Jendral rawuh ing Sumênêp, wontên sangajênging mêsjid.

--- 654 ---

Pêthikan saking Sêrat-sêrat Kabar Sanès

Indhonesiah.

Iridan ing Osvia.

Kawartos, wiwit benjing tanggal 1 Juli ngajêng punika klas satunggal Osvia namung badhe dipun isèni sapalih. Ingkang makatên punika gêgayutan kalihan kathahipun amtênar pangrèh praja băngsa pribumi. Kajawi punika inggih sagêd ngirid waragad. Parentah sampun anyondhongi, wiwit benjing tanggal 1 Juli ngajêng punika klas satunggal Osvia pordhêkok dipun gamblokakên kalihan klas satunggal Osvia Bandhung.

Tindak salingkuh.

Wontên pawartos, sèkrêtaris kabupatèn Ciamis nyalingkuhakên arta sawatawis atus rupiyah, bokmanawi kemawon kabantu ing salah satunggilipun reh-rehanipun. Bab punika samangke dipun urus parkètipun, opsir pan justisi ing Bêtawi.

Kuli-kuli ingkang sami kaantukakên dhatêng tanah Jawi.

Kajawi saking Sumatra pasisir wetan, saking kabudidayan-kabudidayan ing tanah sabrang saha nagari mănca inggih kathah kuli ingkang sami kaantukakên dhatêng tanah Jawi.

Dèrèng dangu wontên kuli 80 dipun antukakên saking Malakah. Inggih lêrês panganggenipun katingal botên nguciwani saha badanipun saras, nanging botên gadhah arta. Beda kalihan kuli ingkang kontrak dhatêng Nieuw Caledonie. Ing ngrika dipun wontênakên pranatan nyèlèngi tumrap para kuli. Dados manawi kontrakipun sampun têlas saha wangsul tanah Jawi, gadhah simpênan arta cêkap.

Rad kawula enggal.

Tuwan Engelenberg (P.E.B.) botên purun tampi anggènipun kapilih dados warga rad kawula. Awit saking punika lajêng dipun wontênakên sêteman malih. Ingkang katêtêpakên dados gêgêntosipun inggih punika Tuwan B. Roep, ugi kandhidhatipun P.E.B.

Ama gajah.

Ing kiwa têngênipun Pangkalan Brandhan wêkdal samangke kaparag ama gajah, gajah-gajah wau sami adamêl risak. Pangrèh praja angintunakên tiyang militèr dhatêng wêwêngkon wau.

Cacahipun tiyang ingkang pêjah ing Bêtawi.

Miturut katranganipun gêmintê Bêtawi, salêbêtipun wulan April ingkang kapêngkêr, ing Bêtawi cacahipun tiyang ingkang pêjah: băngsa pribumi wontên 639 băngsa Eropah 35, băngsa Tionghwa 138, băngsa Arab saha băngsa Indhu 11.

Pamulangan kadhastêr.

Dumuginipun samangke saking tanah ngriki dèrèng wontên kandhidhat ingkang nglêbêti pamulangan calon ajung lanmètêr ing Wageningen (nagari Walandi). Bokmanawi kemawon jalaran saking parentah gadhah sêdya botên badhe paring tulah pasinaon malih. Pamulangan wau namung sagêd nampi murid sakawan, inggih punika kalih saking tanah ngriki, kalih saking nagari Walandi.

Dene pamulangan kadhastêr calon middelbaar vakkundige ing Bandhung kathah sangêt ingkang nglêbêti, măngka namung sagêd nampi murid 6.

Taun punika pamulangan calon mantri kadhastêr ing Bandhung sagêd nampi murid 60. Dumuginipun samangke ingkang nglêbêti sampun wontên gangsal atusan.

Agèn sêkap pos sêparbang ing Surabaya.

Pos sêparbang punika gadhah agèn sêkap kalih, inggih punika ing Makasar saha ing Surabaya. Samangke wontên sêdya, ing Sumatra inggih badhe dipun wontêni agèn sêkap. Bokmanawi wontên ing Padhang.

Wêwêngkonipun agèn sêkap Surabaya inggih punika: propinsi Jawi Wetan, Paresidhenan Borneo apdhèling kidul saha wetan, Bali, Lombok, Sumbawa saha Plorès Kilèn.

Ing wêwêngkonipun agèn sêkap Surabaya wau wontên kantor pos 38 kantor pos tulungan 3, saha griya pagantosan 60. Griya pagantosan wau nampi saha mangsulakên arta celengan, nanging botên langkung saking 100 rupiyah.

H.B.S. Surabaya.

Wiwit tanggal 2 Juli ngajêng punika Tuwan Ir. Ch. B. Barto, kaparêngakên lèrèh saking anggènipun makili dados dhirèktur H.B.S. Surabaya. Wiwit tanggal wau Tuwan Dr. A. Zijp, samangke dhirèktur Mosvia ing Madiun, kawisudha dados gêgêntosipun.

Lotre enggal.

Lotre agêng sampun kagêbag. Samangke wontên lotre malih, agêngipun 500.000 rupiyah, angsal-angsalanipun badhe kadarmakakên dhatêng pakêmpalan Don Bosco tuwin sanès-sanèsipun, panbagening[4] prisipun: ingkang f 100.000 satunggal, ingkang f 50.000 satunggal, ingkang f 25.000 satunggal, ingkang f 10.000 satunggal, ingkang f 5.000 satunggal, ingkang f 1.000 gangsal, ingkang f 500 sadasa, ingkang f 100 gangsal atus. Panggêbagipun benjing tanggal 26 Nopèmbêr.

--- 655 ---

Bêrgêmèstêr Sêmarang.

Wiwit tanggal 18 wulan punika Tuwan Bagchus, bêrgêmèstêr Sêmarang, kaparêngakên pêrlop sawulan. Ingkang amakili kalênggahanipun inggih punika Tuwan H.J. Drost.

Pabrik candu.

Salêbêtipun taun 1929 pabrik candu ing Bêtawi ngêdalakên candu 1.495.393.75 tail, pangaos 4.905.998.84 rupiyah.

Ostrali - Inggris.

Kala tanggal 21 Mèi ingkang kapêngkêr mêsin mabur pos Ostrali - Inggris dumugi ing Surabaya, ambêkta pos 100 kilogram. Mêsin mabur wau mêsin mabur ingkang kaping kalih ingkang mlampah antawisipun Ostrali kalihan Inggris.

Pamulangan kirmistêr kewan bêlehan saha daging.

Ing Bogor dipun wontêni pamulangan kirmistêr kewan bêlehan saha daging tumrap tiyang pribumi.

Utusan N.V.V.

Kala tanggal 22 Mèi ingkang kapêngkêr utusanipun Ned. Verbond van Vakvereenigingen, inggih punika Tuwan E. Kupers pangarsanipun N.V.V. saha warga Tweede Kamer, Tuwan P. Danz, pangarsa Alg. Ned. Ver. Metaalbewerkersbond saha warga Eerste Kamer, tuwin Kuwan[5] P. Moltmaker, pangarsa Ned. Van Spoor-en Tramwegpersoneel sampun dhatêng ing tanah ngriki. Tuwan têtiga wau angsal dhawuh saking N.V.V. supados anyatitèkakên kawontênanipun pakêmpalan-pakêmpalan nunggil damêl ing tanah ngriki saha ambudidaya anyupêkêtakên gêgayutanipun pakêmpalan-pakêmpalan nunggil damêl ing tanah ngriki kalihan pakêmpalan-pakêmpalan nunggil damêl ing nagari Walandi.

Dhirèktur A.M.S. Surakarta.

Wiwit benjing tanggal 2 Juli ngajêng punika Tuwan Dr. J.C. de Haan guru ing H.B.S. Bandhung, kapasrahan amakili dados dhirèktur A.M.S. ing Surakarta.

Ama mênthèk.

Miturut palapuranipun asistèn wadana Gondhang (Majakêrta), ing dhusun Sukamangu, Sawahan, Kauman, Pulo saha Urung-urung wontên sabin 6855 bau kaparag ama mênthèk.

Pakêmpalan nunggil damêl enggal.

Dèrèng dangu para punggawa pribumi sentralê kas ing Madiun sami ngadêgakên pakêmpalan nunggil damêl, dipun namakakên Persatuan Pegawai Centrale Kas. Ingkang malêbêt dados warga sampun kathah, pakêmpalan enggal wau ingkang dados panuntunipun Tuwan Surasa ing Majakêrta (warga rad kawula). Kajawi punika inggih malêbêt dhatêng pak sentralê P.V.P.N.

Asiah

Pêrang sami băngsa ing Tiongkok.

Presidhèn Cang Kai Sèk gadhah sêdya badhe anglurugi Tiongkok Kidul (dèrèng dangu Tiongkok Kidul madêg republik, kithanipun ing Kanton) ambêkta prajurit saprapat yuta. Dene prajuritipun Kanton kalihan Kwansi, kathahipun tiyang satus èwu sami tata-tata badhe baris dhatêng Kiangsi saha Hunan.

Sun Pho, ministêr prakawis sêpur, kala tanggal 21 Mèi pangkat saking Syanghai dhatêng Hongkong. Saking ngriku lajêng badhe dhatêng Kanton. Tumut kaum kraman.

Kulawarganipun Alfonso.

Kulawarganipun Alfonso, tilas raja ing Sêpanyol, ingkang dados militèr pangkat inggil, awit saking dhawuhipun ministêr paprangan sami dipun wêdalakên.

Miturut katranganipun ministêr pinansiên Alfonso kagungan băndha 3 ½ yuta ponsêtèrling ingkang kathah dipun tumbasakên obligasi saha andhil ing nagari mănca.

Punggawa pulisi èstri.

Kumisi Polkênbon prakawis pananggulangipun padagangan tiyang èstri mêntas angrêmbag bab sae botênipun dipun wontênakên punggawa pulisi èstri. Samangke sampun kathah punggawa pulisi èstri, ing Amerikah Sarekat wontên 593. Ing Jêrman 159, ing Inggris 150, ing Polên 57, ing nagari Walandi 33 têtela kathah paedahipun kangge nanggulangi padagangan tiyang èstri.

Eropah.

Konprènsi Meja Bundêr

Konprènsi meja bundêr badhe kalajêngakên benjing wulan Sèptèmbêr wontên ing Londhon.

Pawartos saking Administrasi

Lêngganan nomêr 4784 ing Bahrawa. 1. Redhaksi botên sagêd ngaturi katrangan bab pandangu panjênêngan punika. 2. Nyuwun wangsuling arta cêngklongan pènsiun pon botên kenging. 3. T.R.D. têgêsipun cêkakaning Tophografischen Dienst. Aneta cêkakaning Algemeen Nieuws En Telegraaf Agentschap, Nipa cêkakaning Nederlandsch Indische Pers Agentschap. 4. Kêdah gadhah atur dhatêng pangagêng nagari ingkang ambawahakên lare ingkang gadhah petang langkungan arta bayaran, dipun kanthèni pêthuk bayaran sêkolah tuwin pêthuking pajêgipun tiyang sêpuh kalih taun, ingkang tumindak kalihan ingkang kapêngkêr.

--- 656 ---

Wêwaosan

Dhêndhaning Angkara

13.

Satunggiling dintên, ki sudagar sumêrêp Abdullah mantuk, nanging ing sêmu katingal prihatos, saya cêtha malih, sarêng Abdullah katingal botên mêdal-mêdal. Ing ngriku ki sudagar lajêng murugi saha sagêd kapanggih kalihan Abdullah. Abdullah lajêng dipun rangkul saha dipun pitakèni: O, Abdullah, wis suwe aku ora wêruh kowe, lagi saiki bisa katêmu. Anggonku katêmu sapisan iki kanthi duwe rasa mêlang-mêlang, kowe nêmoni lêlakon apa, gèr.

Abdullah andêngèngèk kalihan mangsuli: Bapak, awrat pundhutanipun putri ing Ngêsam, botên kenging dipun gêgampil.

Ki sudagar mangsuli sêmu kagèt: Apa kowe bisa katêmu karo sang putri.

Sagêd bapak, malah sampun kaping kalih.

O, Abdullah, tujune kowe rinêksa ing karahayon. Nanging Abdullah, aku saya nyamarake bangêt mênyang kowe, yèn ora kounduri, kowe mêsthi nêmoni bêbaya, awit tindakmu iku ora ana kang bisa gawe panuju, yèn ta nganti kauningan sang prabu, kowe mung kari ngarêp-arêp tumibaning patimu.

Bapak, malah anggèn kula malêbêt ing kadhaton sampun kapranggul ing abdi nganglang, ugi sampun nate pasulayan, nanging kula kapara unggul.

Adhuh, Abdullah, kuwi kêkêmbange wis ana. Dadi têgêse ing saiki kowe wis dadi wong kang diulat-ulatake. Wis, wis, gèr, samono bae. Aja kobacut-bacutake. Pangemanku iki, tuwuh saka pangemaning wong tuwa mênyang anak, ora bakal nuwuhake piduwung ing buri. Nanging kowe tansah puguh ora nêdya eling, tumibaning papa sangsara ora mung mênyang kowe bae gèr, aku uga bakal kèmbèt. Kowe ngèlingana yèn aku iki manggon ana bumining ratu, kawibawanku kang samene gêdhene, isih kawêngku ing panguwasa, dadi upama ana tindak luput kang tuwuh saka aku, o, kawibawanku iki ora ana dayane, gampang dicuthat saka nagara.

Sawarnining lêlampahan ingkang kula lampahi, botên badhe kula èmbètakên dhatêng sintên-sintên. Dhêndhanipun badhe kula sanggi piyambak.

O, kuwi harak mokal, Abdullah, yèn kowe nêmu luput, mêsthi ora rampung ana awakmu dhewe, lan manèh, ing salawase mungguhing wong tuwa, tansah ngeman mênyang anake, dadi wêtuning uniku kang tanpa kêndhat iki, wose mung dadi pangeman.

Sayêktosipun, Abdullah inggih sampun mangrêtos, bilih ungêling tiyang sêpuhipun wau lêrês sadaya, dados inggih ngrêtos dhatêng lêpating tindakipun, nanging sawarnining tindak lêpat, punika rosaning dêrêngipun botên nate kêndhih dening pêpèngêt rahayu, èngêtipun tansah dipun pabêni ing supe. Ngantos dangu Abdullah namung kèndêl kemawon, nanging dangu-dangu lajêng mungêl kados wêwangson: Hêm, nanging kadospundi malih, kula sampun kalajêng nyagahi pamundhutipun sang putri, kula isin yèn ta ngantos nyidranana.

Satêmêne aku iya rada gumun, dene kowe nganti bisa kêtêmu sang putri, nanging anggonmu bisa katêmu mau saya agawe gêdhening kasamaranku. Aja-aja kowe kalêbu ing loroban.

Pangintên ingkang kanthi kasamaran, salaminipun namung dados pangajap-ajap botên sae, kula ngandêl dhatêng antêping pangandikanipun sang putri.

Kapriye pangandikane sang putri.

Mênggah wosing pangandika, kula dipun pêpuji sagêda ngawonakên dhatêng para nata.

Ladalah, măngsa lidoka kandhaku, o, Abdullah, upama kowe ngrêtia, têgêse kowe iku dilêbokake ing bêbaya gêdhe. La mungguh wangsulanmu kapriye.

Tamtu kemawon kula sagahi, sanadyan kula mêmêngsahan kalihan para nata, badhe botên miris, lan manawi dumugi ing tiwas, nama sampun urup.

Lêlakon kang kaya mangkono iku, ajêg tinêmu ana ing lêlakone wong kang antêp-antêpan prasêtya, ora kanthi ngèlingi bobot. Lagi nalare bae apa mèmpêr, kowe kaduga nandhingi para ratu, sing arêp kok êndêlake apamu.

Bapak, sawarnining lêlampahan, manawi tansah dipun kanthèni èwêd-pakèwêd, botên badhe sagêd tumindak. Dene santosaning manah kula, botên wontên malih namung apawitan sih antêpipun sang putri, ingkang sampun kula pitados wontên salêbêting batos. Kula namung nyuwun pangèstu.

Ki sudagar kèndêl anjêgrêg, rumaos botên sagêd nindakakên pêpalang dhatêng anakipun, wusana mangsuli: Abdullah, sarèhne kêkêncêngane atimu kaya mangkono. Aku kêpêksa mung arêp nindakake têtêping katrêsnanku mênyang anak, yèn kowe nêmu kamulyan, aku bungah, yèn nêmu sangsara, aku susah, lan yèn kowe tumêka ing tiwas, mêsthi tak tangisi. (Badhe kasambêtan)

--- [0] ---

[Iklan]

--- [0] ---

[Iklan]

--- [0] ---

 

---

1	kalih. (kembali) kalih.
2	utawi. (kembali) utawi.
3	anggonmu. (kembali) anggonmu.
4	pambagening. (kembali) pambagening.
5	Tuwan. (kembali) Tuwan.