Kajawèn, Balai Pustaka, 1931-09-23, #636
| 1. | Kajawèn, Balai Pustaka, 1931-09-23, #636. Kategori: Arsip dan Sejarah > Galeri. |
| 2. | Kajawèn, Balai Pustaka, 1931-09-23, #636. Kategori: Koran, Majalah dan Jurnal > Kajawèn. |
Pencarian Teks
Lingkup pencarian: teks dan catatan-kakinya. Teks pencarian: 2-24 karakter. Filter pencarian: huruf besar/kecil, diakritik serta pungtuasi diabaikan; karakter [?] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau satu huruf sembarang; simbol wildcard [*] dapat digunakan sebagai pengganti zero atau sejumlah karakter termasuk spasi; mengakomodasi variasi ejaan, antara lain [dj : j, tj : c, j : y, oe : u, d : dh, t : th].
Ăngka 76, 10 Jumadilawal Taun Je 1862, 23 Sèptèmbêr 1931, Taun VI
Kajawèn
[Iklan]
--- [0] ---
[Iklan]
--- [1185] ---
Ăngka 76, 10 Jumadilawal Je 1862, 23 Sèptèmbêr 1931, Taun VI
Kajawèn
Kawêdalakên sabên dintên Rêbo lan Sabtu
Rêgining kalawarti punika ing dalêm tigang wulan ... f 1.50, bayaranipun kasuwun rumiyin, botên kenging langganan kirang saking 3 wulan.
Juru ngarang - administrasi Bale Pustaka, ing sawingkinging kantor palis, tilpun nomêr 2791 - Bêtawi Sèntrêm.
Malang
[Grafik]
Ing nginggil punika gambar salah satunggiling sawangan margi ing kitha Malang, J.P. Coenstraat, ing sisih wingking katingal wuwungan lan manaranipun greja Katolik.
--- 1186 ---
Kawruh Sawatawis
Taun Pèngêtan
Kula manggih sêrat têtilaranipun tiyang sêpuh, ngêwrat pèngêtan ingkang prêlu-prêlu mawi dipun angkani taun Jawi, dene lêrês lêpatipun kula sumăngga. Sukur wontên ingkang kaparêng anglêrêsakên.
Wontênipun kula panjurungakên wontên ing kalawarti Kajawèn, namung lowung-lowung, bokmanawi wontên ingkang ambêtahakên. Katranganipun kados ing ngandhap punika:
Adêgipun nagari ing Majapait, ing taun Jawi Jimawal, sinêngkalan, ratu sirna gunaning aji 1301.[1]
Adêgipun masjid ing Dêmak, gapura trus gunaning aji, Dal 1399.[2]
Risakipun nagari ing Majapait, sirna ilang kartining bumi, Be 1400.[3]
Jumênêngipun Sultan Pajang, dahana sirna tataning aji, Dal 1503.[4]
Kyai Agêng Pamanahan kaganjar siti ing Mataram dening Sultan Pajang, wong guna tataning tunggal, Alip 1531.[5]
Sedanipun Kyai Agêng Pamanahan sampun santun nama Kyai Agêng Mataram, bayu têtêlu gumuling bumi, Dal 1535.[6]
Sedanipun Sultan Pajang tunggil taun jumênêngipun Panêmbahan Senapati, ngalumpuk catur tataning aji, Ehe 1540.[7]
Dadosipun kitha Bacingah, mantri papat tinatèng ratu, Dal 1543.[8]
Sedanipun Panêmbahan Senapati, tunggil taun jumênêngipun Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan Adi Prabu Nyakrawati Senapati Ngalaga, sumare Krapyak, guna pandhawa tataning aji, Wawu 1553.[9]
Sedanipun ingkang sinuhun sumare Krapyak tunggil taun jumênêngipun Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan Agung Prabu Anyakrakusuma Senapati ing Ngalaga Mukamad Ngabdurahman Sayidin Panata Dinan, tata rasa marganing bumi, Jimawal 1565.[10]
Sedanipun Ingkang Sinuhun Kangjêng Sultan Agung, tunggil taun jumênêngipun Ingkang Sinuhun Kangjêng Susuhunan Amangkurat, Senapati ing Ngalaga Ngabdurahman Sayidin Panata Dinan, sumare ing Têgalarum, brêmana nywara ngrata jagad, Jimakir 1578.[11]
Bêdhahipun nagari Mataram dening prawira Trunajaya, sirna ilang rasaning rat, 1600.[12]
Sedanipun sinuhun sumare Têgalarum, tunggil taun jumênêngipun ingkang putra asma nunggaksêmi II, rupa sirna rêtuning rat, Wawu 1601.[13]
Ingkang Sinuhun Mangkurat II akadhaton ing Kartasura, lir ngumbara ngrasa wani, Alip 1603.[14]
Sedanipun Ingkang Sinuhun Mangkurat II tunggil taun jumênêngipun ingkang putra asma nunggaksêmi III, Mangkurat Êmas, wiku buja rasaning rat, Alip 1627.[15]
Lolosipun Kangjêng Pangeran Pugêr, sarira loro angoyag jagad, Ehe 1628.[16]
Jumênêngipun wontên ing Sêmarang Pakubuwana I, trus pêksa ngrasa wani, Jimawal 1629.[17]
--- 1187 ---
Bêdhahipun ing Kartasura Ingkang Sinuhun Pakubuwana I angadhaton sarta lajêng aprajanjian kalihan Tuwan Admiral, nir guna angrasa tunggal, Je 1630.[18]
Sedanipun Ingkang Sinuhun Pakubuwana I tunggil taun jumênêngipun ingkang putra Sinuhun Prabu Amangkurat, buja marga rasaning rat, Jimakir 1642.[19]
Sedanipun Ingkang Sinuhun Prabu Amangkurat tunggil taun jumênêngipun ingkang putra Sinuhun Pakubuwana II, putra pandhawa karêngèng jagad, Alip 1651.[20]
Bêdhahipun ing Kartasura ingkang kaping kalih dening Sunan Kuning (Garêndhi), pandhita nênêm angoyag jagad, Alip 1667.[21]
Bêdhahipun ing Kartasura ingkang kaping tiga inggih konduripun Ingkang Sinuhun Pakubuwana kaping II, brêmana nênêm winayang ing rat, Ehe 1668.[22]
Pindhah kadhaton ing Sala utawi Surakarta, tunggil taun lolosipun Kangjêng Pangeran Mangkubumi, putra Prabu Mangkurat sadhèrèkipun Pakubuwana II, sonya pandhita obahing jagad, Je 1670.[23]
Sedanipun Ingkang Sinuhun Pakubuwana II, jumênêngipun Ingkang Sinuhun Pakubuwana III tuwin Kangjêng Pangeran Mangkubumi jumênêng wontên pambêrêgan, tata gora rasaning ratu, Alip 1675.[24]
Palihan nagari wontên ing Giyanti, tuwin jumênêngipun malih Kangjêng Sultan I wontên ing Ngayogyakarta punapadene kala Kangjêng Pangeran Adipati Arya Mangkunagara I tundhuk angsal gêmpalan lênggah siti, pêksa bujăngga ngrasani bumi, Jimakir 1682.[25]
Adêgipun prabasuyasa Surakarta ingkang rumiyin, mantri bujăngga ngrasani tunggal, Dal 1683.[26]
Adêgipun srimanganti Surakarta, warna bujăngga rasane tunggal, Alip 1684.[27]
Adêgipun masjid Agêng ing Surakarta, wadana wolu ngrasa tunggal, Wawu 1689.[28]
Sakaguru masjid Agêng dipun sambêr ing gêlap, lir muka obahing janma, Jimakir 1690.[29]
Pamangunipun sitiinggil ing Surakarta, wong sanga angrasa tunggal, Alip 1691.[30]
Kala pandhapa agêng kasantunan, lajêng kaparingakên dhatêng Mangkunagaran, sarira trus rasaning aji, Jimakir 1698.[31]
Kala wiwit banon pondhêmèn loji agêng Surakarta, gapura trus namaning[32] tunggil, Alip 1699.[33]
Bêdhahipun nagari ing Ngayogyakarta dening gupêrmèn Inggris, giri dahana swaraning rat, Jimakir 1737.[34]
Pasrah siti Kêdhu, Balora, Wirasaba sarta Pacitan dhatêng gupêrmèn Inggris, trus guna pandhitaning rat, Alip 1739.[35]
Jugul.
Wara-wara
Ing polêk almênak taun 1932 kaca 192 bab bayaran sêkolah ing M.U.L.O. saha ing M.O.S.V.I.A. ing kolom 5 kasêbut f 12.50 punika lêpat, lêrêsipun f 12. Ingkang punika mugi sami dipun uningani.
--- 1188 ---
Jagading Wanita
Kaskayaning Èstri
Wontênipun têtêmbungan suwarga nunut, punika atêgês nunuting tiyang èstri dhatêng kawibawaning guru lakinipun, dados suwarganipun tiyang jalêr punika inggih suwarganipun tiyang èstri, tiyang jalêr tansah angsal pamênang. Tujunipun botên wontên bêbasan: naraka nunut, saupami wontêna, tiyang jalêr sagêd ugi angsal nama awon, awit botên kirang tiyang jalêr ingkang kalêbêt naraka, upaminipun, ugi ngatutakên tiyang èstri. Sarèhning bêbasan kados makatên punika botên wontên, tiyang jalêr ajêg anggènipun gadhah pamênang.
[Grafik]
Tumindaking damêlipun para wanita ing tangsi pèl pulisi Purwakêrta.
Inggih saprikaa-saprikia, ucap-ucapan suwarga nunut punika pancèn taksih, nanging tumrapipun ing jaman sapunika undha-usukipun wontên, awit ing jamanipun sapunika sampun kathah wanita ingkang sagêd ngambah suwarga piyambak, têgêsipun sampun sagêd anggadhahi aji.
Tumraping suwarga nunut ingkang pinanggih ing jaman kina, têtêp botên nate dados ucap. Awit nyata, pinanggihipun wontên ing sawangan, tumrapipun tiyang salakirabi punika, pun èstri botên gadhah daya punapa-punapa, mênggahing kasaranipun lajêng dipun wastani botên tumut urun kaya. Malah bab makatên punika tumrap tiyang ingkang rupak ing budi asring tuwuh dados pangundhamana.
Nanging tuwuhing pangundhamana ingkang kados makatên punika, malah asring andadosakên jalaran pambaliking ungêlipun tiyang èstri, amratelakakên, bilih tiyang èstri punika salugunipun inggih anggadhahi kaskaya ingkang lumintu, namung eman dene kaskayanipun wau botên katingal.
Tamtu kemawon kaskayanipun tiyang èstri wau botên katingal, awit panyawangipun ingkang ningali botên kanthi waspada, dening pamawasipun kanthi dêrêng botên nêdya ningali. Dene ingkang nyata cêthaning pamawasipun tiyang jalêr dhatêng kasyakaning tiyang èstri, punika namung pinanggih wontên ing tiyang ingkang rukun anggènipun jêjodhoan.
Wontênipun kapratelakakên makatên, awit mênggahing tiyang jêjodhoan rukun, punika sami sagêd wawas-winawas dhatêng ajining damêl, upaminipun tiyang èstri nyumêrêpi ingkang jalêr nyambut damêl, pangkatipun saking griya enjing, mantukipun siyang utawi [u...]
--- 1189 ---
[...tawi] sontên, punika asring tuwuh ucapipun: E, ana nyambut gawe têka wiwit umum-umum nganti wayah mene lagi mulih. Kosokwangsulipun ingkang jalêr, nalika mantuk saking padamêlan, sumêrêp kawontênanipun ing griya sampun sarwa malanthing, inggih sanadyan botên kawêdala ginêmipun, ing batos inggih ngalêm, apêsipun inggih ngulati manis.
Rukunipun tiyang jêjodhoan ingkang sampun pinanggih kados makatên, wohipun tamtu tansah saya sae kemawon.
Dene mênggah cêthaning kaskayanipun tiyang èstri punika, inggih bab punapa kemawon ingkang pinanggihipun mikantuki dados kabêtahan anggènipun abale griya, upaminipun tiyang èstri kalanipun wontên ing griya gadhah sambèn, yèn tiyang dhusun nênun, tiyang nagari ambathik, manawi sapunika bangsaning ngrenda andondomi sapanunggilanipun. Punika mênggah angsal-angsalanipun, sanadyan botên sapintêna, nanging nama murakabi, malah manawi dipun manah panjang, langkung srêg utawi agêng ing manah migunakakên yasan piyambak. Upaminipun tiyang jalêr ngangge sinjang sêratanipun ingkang èstri, ing batos tamtu agêng ing manah, saya dhasar sêratanipun sae, sawêg dipun ingêtakên ing tiyang sanès kemawon sampun enggal-enggal mungêl: Punika sêratanipun bojo kula piyambak. Makatên ugi tumrap barang yasan sanès-sanèsipun, punika inggih tansah ngalela katingal mênggahing prayoginipun.
Sapunika mênggahing olah-olah, anggènipun sagêd damêl panujuning pakarêmanipun ingkang jalêr, sok ngantos kados cangkriman, bêbasan ingkang jalêr sawêg ambatos kapengin anu, inggih sampun jêdhul anu yêktos. Manawi sagêd kapanujon kados makatên punika, tiyang jalêr saksat manggèn wontên ing rèsturan sabên dintên.
Lajêng bab rêrigên, tiyang èstri punika pindhanipun senapati ingkang ngrampungi, saupami namung adêdamêl kêthul, senapati kadugi nanggulangi mêngsah sêkti, tur tatas unggul ing pêrang. Dene ingkang dipun upamèkakên dêdamêl kêthul punika bêtah ingkang cupêt, mêngsahipun sêkti kabêtahanipun, ewadene kabêtahan wau sagêd kêcêpêng. Punapa botên nama senapati pêng-pêngan.
Cobi damêl pêpiridan ingatasing gêsangipun tiyang ing jaman sapunika ingkang pinanggih kacingkrangan, upaminipun: tiyang èstri tanpa rencang, nyambut damêl srabudan, măngka lajêng dipun uring-uring ingkang jalêr. Hêm, punika tiyang jalêr sok kasupèn bilih dipun cêkapi bêtahipun, upami ngingaha rencang, gèg[36] rencang pintên kemawon.
Manawi purun angèngêti dhatêng petang, padamêlanipun tiyang èstri punika têtela namung kaskaya thok. Nanging kaunigana, apês punika adhakan dhawahing kănca wingking, lajêng dipun urugi ing ungêl-ungêlan: padaringan ambarabas, kojur.
Mila ing bab kawontênanipun tiyang èstri ingkang sagêd nindakakên damêl kados makatên punika, caraning têtêmbungan ing sapunika: pantês dipun bikaki topi.
Dikêm.
--- 1190 ---
Kawruh Padhalangan
Ringkêsan Kawruh Padhalangan Ringgit Purwa Surakarta.
(Sambêtipun Kajawèn nomêr 74)
Wadhah
Têmbung: wadhah, wontên ing kawruh padhalangan atêgês: sadaya pratingkahipun tiyang andhalang, dalah tumindaking pirantos. Murih cêthanipun wadhah punika kula perang kados ing ngandhap:
Ha. Bab wanci lan peranganing adêgan.
Na. Patraping dhalang anglampahakên ringgit.
Ca. Bab dhodhogan lan kêpyak.
Ra. Bab uran-uraning dhalang.
Ka. Bab gêndhing.
Ha. Bab wanci lan peranganing adêgan. Tiyang ringgitan punika limrahipun wanci dalu, ringgitan siyang punika namung yèn ngruwat (namanipun: Murwakala) nanging samangke sampun kathah ingkang ringgitan wanci siyang.
Wiwitipun angringgit, jam 8.30 sontên, dumugi jam 6 enjing. Sadèrèngipun jam 8.30 sontên, găngsa sampun mungêl, kawastanan: talu. Sabibaring talu, dhalang lajêng mapan wontên ing ngandhap balencong, kawastanan: dhalangipun manggung.
Wanci jam 8.30 dumugi jam 6 enjing wau kaperang dados tigang bagean:
I. Salêbêtipun pathêt nêm, jam: 8.30 dumugi jam 12 dalu.
II. Salêbêtipun pathêt sanga, jam: 12 dalu dumugi jam: 3 dalu.
III. Salêbêtipun pathêt manyura, jam: 3 dumugi jam: 6 enjing.
Balunganipun lampahan ringgit purwa punika, sambêtipun kalihan peranganing wanci, kados ingkang kasêbut ing ngandhap:
A.
1. Jêjêran (= Inggih punika adêgan sapisan).
2. Gapuran (= ratu ingkang mêntas mêdal nalika jêjêr, kondur angadhaton, jumênêng kèndêl ing sangajêngipun gapura).
3. Adêgan kêdhatonan. (Sang ratu kalihan pramèswari).
4. Adêgan paseban Jawi, dumugi bidhalan wadyabala, ngantos prang ampyak (= prampogan angrata margi).
Sigêg
B.
5. Adêgan sabrangan (danawa utawi dede danawa)
6. Adêgan paseban jawi.
7. Prang gagal. (Utusan wadya saking A. pêrang kalihan utusan saking B. nanging dèrèng wontên pêpêjah).
II. Ingkang kalêbêt ing pathêt sanga
C-1. Adêgan pandhita (utawi bambang wontên ing wana).
--- 1191 ---
2. Adêgan danawa (saking B. utawi danawa wanan.)
3. Prang sêkar (sampun wiwit wontên pêpêjah).
Sabibaring prang sêkar satêmênipun sampun angèl dipun pathoki, dados cacahing adêgan miturut lampahanipun.
III. Ingkang kalêbêt ing pathêt manyura.
Makatên ugi manawi sampun ngancik pathêt manyura, cacahing adêgan miturut lampahan. Dumugi trontong-trontong enjing limrahipun kantun tigang adêgan, lajêng tancêb kayon. Sadèrèngipun kayon kangge nutup lampahan, trêkadhang mawi gambyongan, anjogèdakên golèk, mawi gêndhing ginonjing, utawi Petruk ambondhan (Petruk anjogèd).
Na. Patraping dhalang nglampahakên ringgit.
Peranganipun wontên tiga:
1. Sabêtan
2. Tanceban
3. Nata cêpakan lan nyingkirakên.
1. Sabêtan, panyêpêngipun gapit botên kenging anjagal (= dariji anggêpok wacucal), sarta jênthikan botên tumut kangge nyêpêng. (Kajawi nyêpêng kewan utawi rampogan).
Sadaya ringgit ingkang botên patut mathènthèng, tudingipun (= garan tangan) kêdah kaklêmpakakên kalihan panyêpênging gapit. Ingkang pantês mathènthèng, kapêthènthèngakên. Manawi ingkang mathènthèng namung lumampah alon, tangan ringgit ingkang ngajêng trêkadhang dipun culakên. Manawi pêrang lan sanès-sanèsipun, kabêkuk, utawi tangan ngajêng kasolahakên piyambak miturut pamatuting lampah-lampah. Makatên punika tumrap tangan ngajêng utawi tangan wingking.
[Grafik]
Tuladha mripat kêdhêlèn.
Mêrangakên, nglampahakên, mêmêtha sadaya solah tuwin kawontênan, kaangkah ingkang ngantos wujud nyata, lan sampun ngantos angrisakakên tatakrami, tuwin kêdah rujuk kalihan watêking wayang satunggal-satunggal. Katêrangan pamatutipun sabêtan utawi lampah badhe kawrat ing wingking: wontên ing bab isi.
2. Tancêban
Papanipun dhalang anyolahakên ringgit wontên ing kêlir punika kawastanan: gawang, inggih punika sêlanipun panggungan têngên kalihan panggungan kiwa. Wiyaring [Wi...]
--- 1192 ---
[...yaring] gawang punika sadhêpa langkung kalih kilanipun dhalang, ingkang kaangge ancêr-ancêr têngah: blencong, nanging ingkang sisih kiwa kapara langkung wiyar sakêdhik katimbang ingkang sisih têngên. Tancêban punika dipun wastani: palênggahan lan paseban, inggih punika gêdêbog kalih, ingkang nginggil kalihan ing ngandhap. Ingkang tumancêb ing nginggil: para ratu, para lêluhur, para pandhita lan sapiturutipun, utawi sadaya ringgit ingkang botên nuju dipun adhêp, sarta ingkang kapêtha ngadêg. Pamatrapipun rai sarta pupu ngajêng kapèpètakên ing kêlir, talapakan kapêtha sumèlèh ing palêmahan. Pundhakan wingking kalihan kêlir gonggang sawatawis. Ingkang kapara ngurmati dhatêng ringgit sanèsipun, kamayukakên sakêdhik. Mathènthèng tuwin botênipun miturut tatakrami, badhe katêrangakên ing wingking.
[Grafik]
Tuladha mripat plêlêngan.
Manawi ajêng-ajêngan, godhagipun kapara têbih, nanging ing wingking kaangkaha taksih cêkap dipun tancêbi ringgit malih.
Tancêban paseban, inggih punika ringgit ingkang kapêtha linggih, kaangkaha cêthikipun taksih katingal saking nglêbêt kêlir, rai kapèpètakên ing kêlir kados ingkang kasêbut ing nginggil wau, kapara tumungkul. Tangan kaklêmpakakên, utawi èpèk-èpèkipun kareka tumumpang ing dhêngkul ngajêng, tangan ingkang ngajêng pambêkukipun mêdal.
Sadaya pandèkèking ringgit wontên ing kêlir, rainipun kaangkaha katingal sadaya.
Ingkang tumancêb ing palênggahan tuwin paseban wau manawi ginêman tanganipun kasolahakên.
Nancêbakên gunungan sadèrèngipun wiwit jêjêr utawi tancêb kayon punika sipat lêrês kalihan balencong. Tumrap sanès-sanèsipun, punika panancêbipun kapara mangiwa, dhoyong nêngên sakêdhik, kajawi manawi gunungan wau kangge pêpêthan. Manawi botên kangge katancêbakên wontên ing pungkasaning panggungan têngên.
3. Nata cêpakan lan nyingkirakên
Ringgit ingkang badhe kawêdalakên têdah[37] sampun cumêpak. Ingkang sampun botên kangge kasingkirakên. Ingkang taksih dangu mêdalipun malih, dipun kêperingakên.
Panata makatên punika wontên salêbêtipun janturan, utawi manawi gêndhing sampun minggah. Badhe kasambêtan.
--- 1193 ---
Rumêksa Kasarasan
Mênggahing ulah raga, punika satunggiling pangudi kasarasan, nanging ugi kêdah mawi rinêksa murih botên amanggih bêbaya. Limrahipun ingkang sampun kasumêrêpan, kados ta balapan sêpedhah ngantos têbih, punika wontên kalamangsanipun mawi dipun êtut ing dhoktêr, prêlunipun anjagi bokmanawi manggih bêbaya wontên ing margi. Botênipun makatên, inggih dipun êtut ing sêsêpuh, ingkang wosipun anjagi kawilujêngan. Makatên ugi ing bab ulah raga sanès-sanèsipun, ugi nindakakên pangrêksa ingkang kados makatên.
[Grafik]
Pangrêksa wau warni-warni, wontên ingkang sarana ngasokakên napas, wontên ingkang anjagi, murih manawi dhawah botên sakit, upaminipun ulah raga malumpat, tuwin wontên sanès-sanèsipun malih.
Dèrèng dangu ing Ostênrik mêntas wontên balapan sêpedhah, kathah ingkang sami tumut balapan, amargi balapan wau, tumrap ingkang mênang mawi ginantungan ganjaran kathah. Kados para maos botên kêkilapan dhatêng watêking băngsa kilenan majêngipun dhatêng ulah raga, mila inggih botên anèh bilih balapan wau dados têtingalaning ngakathah.
Balapan wau dipun tindakakên ngantos pintên-pintên dintên. Wusana katitik, têtiyang ingkang balapan sami rêkaos ngantos mêgap-mêgap, jalaran saking dayaning hawa bêntèr.
Ing ngriku lajêng wontên pamanggih, murih ingkang sami balapan wau sagêt mayar, kêdah kasiram toya. Kalampahan, ing papan balapan ngriku dipun sadhiyani tiyang ambêkta toya ing èmbèr, manggèn ing papan wêkasaning balapan, pundi ingkang dumugi ing ngriku, lajêng dipun garujug ing toya ngantos thili-thili. Sanadyan tindak wau adamêl thili-thilinipun ingkang dipun grujug, nanging adamêl kasarasan, saha sarèhning sampun têtêp nama katindakakên, para sawung ingkang sami thili-thili malah katingal sami brêgas, pundi tiyang numpak sêpedhah ingkang thili-thili malah dipun urmati. Kados makatên patrapipun rumêksa dhatêng kasarasan.
--- 1194 ---
Rêmbagipun Garèng lan Petruk
Bab Kawontênanipun Pasar Gambir.
IV.
Garèng: Truk, Truk, ing sarèhning anggonmu crita ing bab srah-srahane paprentahan Indhonesiah wis rampung, mara, saiki tutugna anggonmu andongèng kaanane Pasar Gambir kaya lagi anu kae. Iya bênêr, kanggone saiki bab Pasar Gambir wis jênêng: mambu, nanging sarèhne anggonmu nyaritakake wis luwih saka saparo, yèn nganti ora kok tutugake sarampunge, kuwi sok agawe sênêping ati. Dadi iya ora beda karo yèn angguwang apa-apa kae, lo kuwi nèk durung tutug kok banjur ditugêl wani, upamane bae jalaran andadak ana rawuhan, nèk ora kabênêran bisa mulês wêtênge têmênan.
[Grafik]
Petruk: Wiyah, bok aja sok ngungkat-ungkat barang wadi sing wis kaprah mrana-mrana mêngkono, mundhak ngilang-ilangake adat sing pantês disimpên nyang museum bae. Lagi anu aku wis nyaritakake bango panggonan hungkwe, ora adoh saka kono ana papan sing sok kanggo tèntunsêtèlêng pitik iwèn lan liya-liyane. Malah lagi aku nonton ing kono dianani tèntunsêtèlêng kucing.
Garèng: Hla, kuwi aku sing rada melik têmênan. Têmtune sing ditongtonake ana ing kono iya ana kucinge căndramawa barang, sing nèk mandêng tikus, bajing utawa manuk, banjur: pog, padha anggrègèli kae. Wah, upama aku duwea dhuwit, gênah apês ambalêbês tuku salosin têmênan, cikbèn ing ngomahku tikuse bisa ludhês babarpisan. Mara, apa mèmpêr, nyang ngomahku kuwi tikuse ora gêlêm ngrusuhi lêlawuhan utawa panganan, sing dikrikiti nganti rontang-ranting jêbul kanthong-kanthonge klambiku kabèh.
Petruk: Nèk tikuse ora padha ngrusuhi pêpanganan, rak iya mèmpêr, ta, awit apamanèh turahane sing dipangan anaa, hla wong nèk caramu kuwi, dhêle wis nang kalèn mêksa kok cuthiki manèh. Nèk kanthongane klambimu sok dikrikiti tikus, kuwi iya ora kêna dipaido, hla wong jas kok sok dianggo [diang...]
--- 1195 ---
[...go] nganthongi ... ondhe-ondhe, malah cuwilan gêrèh barang. Kang Garèng, kucing-kucing sing dipitongtonake ana ing kono kuwi dudu bangsane kucing kanggo anjaga tikus, nanging kucing pasrèn, têgêse: kucing sing uripe mukti têmênan. Pakane dienak-enak, rina wêngi dipiara kanthi bêcik-bêcik, lan andina-dina tansah dipangku dening nyonyah sing duwe kucing mau.
[Grafik]
Gambar kang sisih kiwa drimolên, yun-yunan. Gambar kang têngah, balapan pit motor. Dene gambar têngên dhewe, rêbutan mènèk pucang.
Garèng: Hêk, hêk, Truk, aku ... pengin ... dadi ... kucing.
Petruk: Hus, wong kurang ajar, sanadyan dadia kucing, nèk kowe kuwi masa dadia kucing pasrèn, bêgja-bêgjane iya mung dadi kucing sing gudhigên kae. Wis, wis, tak banjurne caritaku. Saka papan sêtèlêngan kono banjur ngliwati bango pirang-pirang lan warna-warna bangêt, nanging kabèh mung isi bêkakas-bêkakas bae, kaya ta: pirantine wong motrèt lan sapêpadhane. Êntèk-êntèkane bango-bango kiyi, banjur ana resturan Jawa. Ing kono kowe bisa mangan olah-olahan Jawa sagêndhinge, kaya ta: sêga langgi, sêga pêcêl, sêga gudhêg, lonthong ...
Garèng: Wis, Truk, bab kiyi liwatana bae, ora susah kok caritakake dawa-dawa, wong wêtêngku banjur klengkengan, thik kalamênjingku tungkul arêp langsir bae.
Petruk: Saka kono banjur mênyang panggonan sing kanggo sênêng-sênêng, ing kono kajaba disadhiyani: drimolên, yun-yunan, lan liya-liyane, iya ana kumidhi sulap, kumidhi babi sing bisa nambur, kumidhi dhangsah-dhangsah, malah nyonyah-nyonyah sing padha dhangsah kuwi panganggone padha niru jaman Kangjêng Nabi Adam kae.
Garèng: Wah, Truk, hla nèk aku ginanjar bisa nonton, anggone dhêg-dhêgan rak iya sèri têmênan, têgêse: anggone atine: dhag, dhêg, dhig, tanpa ana lèrèn-lèrène.
Petruk: Wong kowe mono, mula iya ora kêna wêruh sing anèh-anèh, atimu banjur andadak lap-lapan bae, seje karo aku, anggêr wêruh wong sing panganggone saya lugas, iya saya ênêg, ning saya primpên, saya ... mati aku. Wis, wis, kok banjur seje sing
--- 1196 ---
dirêmbug. Saka panggonan sênêng-sênêng kiyi banjur têkan ing apdhèling isèn-isèn wêtêng. Cêkake, Kang Garèng, kowe ora prêlu tak kandhani akèh-akèh, ing kono kowe arêp mangan masakan cara apa bae, mêsthi bakal ora kapiran, kaya ta: masakan Tionghwa, cap jae, bak lae, puyunghae ... cincaelah. Masakan Minangkabo: rêndhang, sate ... adha. Masakan Mêdura: saoto lan sate ... tak korang ...
[Iklan]
Garèng: Wèh, Truk, hla kok mêtu pêng-pêngane kowe saiki, têka bisa caturan warna-warna mêngkono.
Petruk: Apa ngilang-ilangake le wis tau anjajah desa milangkori. Apa ora kulak wêrta adol prungon, Kang Garèng, yèn aku wis tau ngèngèr tukang cukur băngsa Mêdura, wis tau nguli Cina klonthong lan wis tau kontrak nyang Dhèli.
Garèng: O, mati-matia anggone anjajah desa milangkori kuwi rak dadi sudagar apa kêpriye, jêbul mung tungkul dadi andhapan bae. Ora, Truk, kajaba sing wis kok caritakake mau, apa ana manèh sing pantês kêna ditongton.
Petruk: We, hla iya isih akèh manèh tunggale, kaya ta: museum pulisi, papan kagunan Indhonesiah, lan sapiturute. Cêkake ora bakal rampung sesuk êmbèn saupama tak caritakna kabèh, ing măngka kajaba iku sabên dina Minggu dianani balapan rupa-rupa, kaya ta: balapan motor, balapan [bala...]
--- 1197 ---
[...pan] pit motor lan sapêpadhane.
Garèng: Wah, Truk, saikine ngrêti aku sababe apa pakumpulane para priyayi pangrèh praja, nalikane agawe konggrès ana ing Batawi, kuwi kiraku bèn bisa ngiras-ngirus padha mriksani Pasar Gambir. Malah aku krungu kabar, jarene pungkasane konggrès para dara-dara kakung putri, padha cilangkèk ana ing Pasar Gambir kono, apa iya mêngkono, ta, Truk.
[Grafik]
Para warga P.P.B.B. kakung putri nalika ana ing resturan versteeg ing Pasar Gambir.
Petruk: Wiyah bok aja ngopèni barang sing ora-ora, karo manèh rak iya wis mêsthine, ta, uwong urip kuwi kudu disarundhingi sênêng-sênêng, mêngkono uga jênêng konggrès, iya kudu disarundhingi sênêng-sênêng sathithik, nèk mung dikon mikiri konggrès bae, rak iya rêkasa. Lagi kowe bae sing wis anak bojo, kadhang kala iya sok kêpengin supaya bojomu kuwi disarundhingi saka desa.
Garèng: Wiyah, iya ora jangji, nèk banjur nyandhak sing ora-ora mêngkono, wis, wis, rêmbugane padha dilèrèni samene bae, liya dina rêmbugan bab liya manèh.
Pawartos saking Rêdhaksi
Lêngganan nomêr 2735 ing Bogor. Jumuwah Pon tanggal 28 Oktobêr 1927 dhawah 2 Jumadilawal 1858. Sêtu Kliwon 29 Dhesèmbêr 1928 dhawah 13 Rabingulakir 1859.
Lêngganan nomêr 2444 Magêtan. Sêtu Wage Ruwah 1841, dhawah tanggal 23 taun Wawu, wuku Tambir, măngsa kalih, Walandi tanggal 19 Agustus 1911. Sêtu Wage Ruwah 1842, dhawah tanggal 19 taun Jimakir, wuku Julungwangi, măngsa Kasa, Walandi tanggal 3 Agustus 1912. Sêtu Wage Ruwah 1843, dhawah tanggal 14, taun Alip, wuku Dhukut, măngsa Kasa, Walandi tanggal 19 Juli 1913. 17 April 1923 dhawah 29 Ruwah, dintên Salasa Pon 1853 măngsa Sadasa.
--- 1198 ---
Pêthikan saking Sêrat-sêrat Kabar Sanès
Indhonesiah.
Tiyang angguran saya kathah.
Ing salêbêtipun wulan Juli kawontênanipun tiyang ingkang pados padamêlan saya kathah, gunggung wontên 8400, petanganipun, băngsa Tionghwa 460, băngsa Eropah 2400, tiyang siti 5500, nanging gunggung samantên punika kapetang saking pintên-pintên panggenan. Sanadyan makatêna, sarèhning wontênipun lowongan padamêlan namung sakêdhik, dados inggih botên gampil sagêdipun angsal padamêlan.
Sabakarti Sêmarang.
Awit saking iyasan gêdhong Sabakarti ing Sêmarang sampun rampung, ing dintên Jumuwah malêm Saptu Kaliwon, surya kaping 18/19 wulan punika wanci jam 8 dalu, boyong saking griya lami, malêbêt dhatêng gêdhong enggal, mawi wilujêngan sawatawis (J.).
Pogokan punggawa sêrat kabar.
Kawartosakên, kala tanggal 11 wulan punika, sètêr tuwin dhrikêr kantor pangêcapan sêrat kabar Besoekisch Nieuws blad sami mogok. Redhaksi mratelakakên, sêrat kabar ingkang kawêdalakên ing dintên wau namung salêmbar. Ewasamantên ugi taksih wontên raènanipun ingkang botên isi. Ingkang kajibah badhe tumindak ing damêl kanthi punggawa enggal.
Margi sêpur Purwakarta-Padhalarang.
Ing sapunika pakaryan S.S. ngadani damêl krêtêg anglangkungi lèpèn Cisomang, antawisipun Padhalarang kalihan pasitèn ingkang tansah mingsêr. Bilih sampun dados, lampahing sêpur sagêd majêng 41 mênit, awit salaminipun, sêpur ingkang langkung ing ngriku lampahipun namung anggarêmêt, tuwin botên kêndhat tansah dipun dandosi sabên dintên.
Sudaning prabeya N.I.S. mikantuki.
N.I.S. ing sadèrèngipun wulan Sèptèmbêr nindakakên sudaning prabeya sêpur antawisipun Magêlang kalihan Ngayogya. Punika pinanggih mikantuki, sagêd adamêl sudaning angsal-angsalanipun, oto bis.
Residhèn-residhèn ingkang dipun kèndêli.
Jalaran saking tumindaking tatanan enggal, benjing ing wulan Oktobêr ngajêng punika, Tuwan J.C.H. de Bergh residhèn Priyangan kilèn, Tuwan J.J. Viehoff residhèn ingkang kabantokakên dhatêng gupêrnur Jawi Têngah, sami kakèndêlakên saking anggènipun jumênêng residhèn kanthi urmat.
Ama tikus.
Ing bawah Jêmbêr kathah pasabinan ingkang katêmpuh ing ama tikus, tanêmanipun sami dipun têdhani ngantos ludhês. Ing bab punika ingkang wajib lajêng nindakakên dhawuh kêncêng supados pados tikus. Sarêng wontên dhawuh makatên, sawêg kalih minggu kemawon sampun sagêd mêjahi tikus 120.000 iji.
Nayogyani pangiritan.
Pangiritan ing bab sudaning balanjanipun para punggawa nagari 10% sampun dipun sayogyani, makatên ugi punggawa nagari ingkang balanjanipun kirang saking f 400.-, botên kaparêngakên prêlop dhatêng sajawining nagari.
Kêkirangan têdha ing pulo Timur.
Ing wêkdal punika têtiyang ing pulo Timur sami ngraosakên kêkirangan têdha, ing bawah Waiwiu tuwin Waikale, tanêmanipun jagung mèh botên ngukup sadaya, jalaran saking kasèping jawah, dene tanêman ing pakêbonan, sami dipun têdha ing ulêr. Têtiyangipun lajêng sami pados sagu tuwin wi wana, kangge gajuling têdha. Kajawi punika, ing laladan ngriku ugi kêkirangan arta, rêgining maesa ingkang rumiyin f 30.- sapunika namung f 15.-, malah ing kalanipun kasêsa kangge ambayar paos, namung pajêng f 8.-, ayam ingkang rumiyin rêgi f 0.50, sapunika namung f 0.10. Tigan ayam ingkang rumiyin 5 sèn, namung 2 sèn. Klapa kalih iji satunggal sèn.
Angsal-angsalanipun N.I.S.
Angsal-angsalanipun N.I.S. ing wulan Agustus kapêngkêr wontên f 1.290.000.-, Agustus 1930 wontên f 1.716.000.-. Angsal-angsalan wiwit Januari dumugi Agustus 1931 wontên f 8.882.000.-. Taun kapêngkêr kados pêpetangan wau f 10.067.000.-.
Sêsakit tilêm.
Ing bawah Rêdikidul, tuwuh sêsakit tilêm, sintên ingkang katrajang sêsakit wau lajêng tilêm. Dhoktêr dèrèng amanggihakên jampinipun. Wontên saenipun, dene têtiyang ingkang sakit wau sasampunipun sadintên sadalu sagêd saras.
Angsal-angsalanipun pakaryan tram.
Angsal-angsalanipun tram ing salêbêtipun wulan Agustus kapêngkêr, têtimbanganipun kalihan wulan Agustus taun kapêngkêr pinanggih: S.J.S. f 264.500.-, taun kapêngkêr f 289.100.-. O.J.S. f 129.100.-. taun kapêngkêr f 159.700.-. S.D.S. f 63.80.-, taun kapêngkêr f 121.900.-. S.C.S. f 402.400.-, taun kapêngkêr f 599.700.-.
--- 1199 ---
Cobèn-cobèn sêpur èsprès.
S.S. badhe nindakakên cobèn-cobèn lampahing sêpur kilat badhe dipun indhaki rikatipun. Kaangkah benjing wulan Mèi 1932 badhe katindakakên. Kêlampahan mêntas damêl cobèn-cobèn saking Ngayogya dhatêng Madiun. Ingkang anjênêngi cobèn-cobèn wau Ir. Nitzel tuwin Ir. Krijte, bidhaling sêpur dipun jarag kakasèpakên tigang mênit, ngantos andadosakên sêling-sêrêping sèp sêtatsiun ingkang sampun suka tăndha bidhal, nanging Ir. kêkalih mangsuli ayêm kemawon. Sarêng sampun kasèp tigang mênit, lajêng dipun bidhalakên kanthi ngêtog kêkiyatan, wusana kasèping lampah tigang mênit wau sagêd pulih malih. Kajawi punika ugi badhe ngadani cobèn-cobèn lampah Sala-Madiun, nyuda 4 mênit.
Arta kangge Indhonesiah.
Wontên pawartos saking nagari Walandi, nagari nyithak arta kangge sadhiyan Indhonesiah, ringgitan, rêgi 20 yuta, rupiyah 4 yuta, talèn 1¾ yuta tuwin kêthip 1½ yuta.
Odhènsi umum.
Jalaran anyarêngi rawuhipun ministêr jajahan Prancis ing Batawi, odhènsi ing pura Konêngsêplèin ingkang sampun katamtokakên ing tanggal 7 Oktobêr, kaundurakên ing tanggal 14 Oktobêr.
Pangiritan ing S.S.
Kawartosakên, pandamêlipun kareta-kareta enggal S.S. kenging dipun wastani mèh rampung. Ing bab punika gêgayutanipun kalihan pangiritan, salajêngipun namung anindakakên padamêlan lajêng kemawon. Bèngkèl ing Bandhung badhe botên dipun wontênakên malih, yêyasan-yêyasan namung badhe katindakakên ing Manggarai tuwin Surabaya. Bèngkèl ing Bandhung namung badhe kangge perangan lokomotip. Makatên ugi papan lokomotip ing Bandhung, dipun rêmbag badhe kadadosakên satunggal wontên ing Cibatu.
Asiah.
Punapa badhe pêrang.
Pèiping 15 Sèptèmbêr (Indo-Pacific). Kapasthèkakên, Jêpan mirantos prajurit kalih dhepisi wontên sacêlakipun Mukdhên. Sanadyan paprentahan Nanking namung dhawuh parentah supados gadhah tindak sarèh dhatêng Jêpan, nanging pangancamipun Jêpan wau ugi damêl anggaragapipun băngsa Tionghwa. Jendral Sang Suèh Liang anêtêpakên dhawuh manggèn ing Pèiping.
Eropah.
Pangeran pati Bèlgi dhatêng Jêpan.
Brussel 18 Sèptèmbêr (Aneta Nipa). Pangeran pati Bèlgi sakalihan, benjing ing wulan Marêt badhe tindak dhatêng Jêpan, dipun suruhi dening Nata Jêpan.
Putra Acèh seda.
Pramèswarinipun Sultan ing Acèh Kumaladaot, ingkang wontên ing Batawi seda. Putri wau pramèswari Sultan Acèh wêkasan.
Wara-wara
Ngaturi uninga dhatêng sanggyaning para priyantun lêngganan, tanggal kaping 22 wulan punika administrasi sampun ngintunakên bêlangko pos wisêl dhatêng para lêngganan ingkang dèrèng ambayar tumrap kuwartal kaping sêkawan ngajêng punika, utawi ingkang dèrèng cêkap pambayaripun. Pangajêng-ajêngipun administrasi, mugi para ingkang nampi kintunan wau kêparêng tumuntên maringakên wangsul kanthi ngisèni arta ing saprêlunipun.
Tumrap para lêngganan ingkang dêdalêm ing tanah Jawi utawi Madura, pambayaripun kaantos ngantos tanggal kaping 15 Oktobêr, dene tumrap para lêngganan ingkang dêdalêm ing tanah sabrang ngantos tanggal kaping 31 Oktobêr 1931. Sasampunipun tanggal punika, manawi pambayaripun dèrèng dhatêng, pangintunipun Kajawèn badhe kakèndêlan. Dene dhatêng para priyantun ingkang sampun ngintunakên pambayaran langkung rumiyin, utawi nyarêngi kalihan bidhalipun kintunan saking administrasi wau, ngaturakên gênging panuwun.
--- 1200 ---
Wêwaosan
Dhêndhaning Angkara
45.
Botên kacariyos pangupakaraning layon. Sasampunipun rampung, layon kasipêngakên sadalu. Ing dalu wau sang prabu lênggah wontên ing pandhapi, dipun adhêp ing para kawula sami bela sungkawa. Ing pasinewakan nyênyêt tanpa sabawa.
Wartos ing bab sedanipun sang putri sampun waradin dumugi pundi-pundi, makatên ugi para nata măncapraja, ugi sampun sami mirêng, sarêng sami mirêng pawartos wau, raosing manah kamurkan lajêng sami sirêp, malah sami santun cipta araos wêlas dhatêng sadayanipun, wêkasanipun para nata măncapraja lajêng sami nglayat dhatêng kadhaton, ambêkta sêmu tandhaning bela sungkawa.
Nata ing Ngêsam sarêng uninga dhatêng para nata ingkang sami nglayat, anampi kanthi gita, lan wantuning sadaya sami anêrusi ngandhut panggalihan sae, pinanggihipun namung sarwa prayogi, saha lajêng sami lênggah satata.
Sênênipun salêbêting kadhaton ing dalu wau katingal adamêl trênyuhing manah, sintêna kemawon ingkang nyumêrêpi, lajêng karaos kados angawaki piyambak. Kukusing dupa ingkang tansah kumêlun, anyrambahi salêbêting kadhaton, tansah anênangi dhatêng raos kasusahan.
Ing sakawit Nata Ngêsam nalika uninga rawuhipun para tamu ugi kagèt ing panggalih, nanging sarêng uninga pasêmoning para nata sami katingal bela sungkawa, kagèting panggalih wau inggih lajêng ical, mila anggènipun lêlênggahan araos manggèn ing papan suci.
Sasampunipun sami lênggah, Nata Bagêdad ingkang minăngka pangajêng, alon angandika: Rama prabu, sowan kula kalihan para yayi nata sadaya, prêlu sami ngaturakên bela sungkawa, tuwin anênuwun, putri nata ingkang murwèng ing kasidan, angambaha margi padhang dumugi pangayunaning Pangeran, lan anumusana, sampurnaning sedanipun putri nata wau, dadosa panglipur sêkêlipun rama prabu.
Nata Ngêsam: Sangêt panuwun kula, rawuhipun anak prabu sadaya, saèstu adamêl panglipuring manah kula. Ngajalipun nini putri, anggènipun tinênggan ing para nata, araos manggih kanugrahan agêng ingkang tanpa upami.
Nata Bagêdad: O, rama prabu, sakalangkung anggèn kula bela sungkawa ing bab sedanipun putri nata, kula ngantos botên sagêd anglairakên têpa, kados punapa raosing panggalihipun rama prabu.
Anak prabu, raosing kasusahan kula, yèn ta kula tampi manjing saèstu, tangèh manawi kula kuwawia anglampahi. Nanging sarèhning sadaya wau anama lêlampahan, kawula botên sagêd suminggah, anyingkiri kaparêngipun ingkang murbèng gêsang. Ing nalika kula dèrèng sagêd nyèlèhakên dhatêng wontêning lêlampahan, kawasaning manah kula tansah kula umbar nêdya adamêl pêpalang, nanging tindak kula namung pinanggih sarwa kalèntu. Wusana sarêng nini putri sampun botên wontên, kula sawêg ngrumaosi, manawi tindak kula wau lêpat sadaya. Pêpalang-pêpalang ingkang kula kintên adamêl prayogi, pinanggihipun malah ngosok-wangsul.
Rama prabu, lêlampahan ingkang sampun pinanggih wusananipun, tiyang sawêg sagêd nyumêrêpi lêrês lêpating lampah.
Punika kapara nyata anak prabu. Kados bab lêlampahan punika, ing sadèrèngipun dumugi wêkasan, inggih namung nuwuhakên manah botên narimah, inggih sintên tiyangipun ingkang kadugi dipun camah ing liyan, sêsagêd-sagêd inggih kêdah anduwa.
Ing ngriku rama prabu ingkang sok lajêng damêl cawuhing pamikir. Kula piyambak inggih sawêg sagêd ngraosakên sarêng sampun èngêt, saha kula lajêng sagêd nuwuhakên têpa, bilih godhaning manah punika satunggiling cobi agêng, pilih-pilih ingkang kuwawi nanggulangi, lan malih tuwuhipun botên kenging kinintên. Sintên ingkang badhe sagêd mênggak rumaganging manah diwasa, awit alusing manah ingkang botên kenging dipun gagapi saking pandulu, ing samăngsa kataman ing daya, botên beda kados tanêman angsal rabuk. Mila mênggahing kawula, namung wajib sumarah nyumanggakakên dhatêng kaparênging Pangeran, lan sinuwun wilujêngipun.
Dhuh anak prabu, kula inggih namung suka sukur ing Pangeran, dene ngajalipun nini putri têtêp angrungkêbi kautamèn, dayaning kasantosanipun manah, saking anggènipun lumuh ngambah kanisthan, ngantos dipun lampahi kados makatên. Mênggahing pamarêm kula, sadaya raosing manah ingkang botên damêl panarimah kula sirnakakên, linintu ing pangapuntên ingkang nêrusi batos. Mila saking kaparêng kula, mayitipun tiyang ingkang nama Abdullah badhe kula kubur wontên ing daganipun nini putri, supados dados pangèngêt-èngêt têtêping kasêtyanipun ingkang suci.
Rama prabu, kula kalilana sumêla atur, sajatosipun Abdullah punika senapati kula, mila kaparênga kula inggih badhe angurmati layonipun.
O, o, dados makatên, kula inggih sakalangkung nayogyani.
Botên kacariyos rêroncèning lampah, cinêkak layonipun sang putri sampun sumare, layonipun Abdullah dipun pêtak wontên daganipun sang putri.
Ing diwasanipun, ucap awon ingkang rumiyin dhumawah ing sang putri, malah dados ucap sae, dening nyata sang putri têtêp santosanipun ing batos, asmanipun lêstantun ngambar.
Wosing cariyos punika anggambarakên rumaganging manah angkara, tuwin santosaning dhasar manah rahayu. Tamat.
--- [0] ---
[Iklan]
--- [0] ---
[Iklan]
--- [0] ---
| 1 | Tanggal: Jimawal: ratu sirna gunaning aji (S 1301). Tahun Masehi: 1379–80. (kembali) |
| 2 | Tanggal: Dal: gapura trus gunaning aji (S 1399). Tahun Masehi: 1477–8. (kembali) |
| 3 | Tanggal: Be: sirna ilang kartining bumi (S 1400). Tahun Masehi: 1478–9. (kembali) |
| 4 | Tanggal: Dal: dahana sirna tataning aji (S 1503). Tahun Masehi: 1581–2. (kembali) |
| 5 | Tanggal: Alip: wong guna tataning tunggal (S 1531). Tahun Masehi: 1609–10. (kembali) |
| 6 | Tanggal: Dal: bayu têtêlu gumuling bumi (S 1535). Tahun Masehi: 1613–4. (kembali) |
| 7 | Tanggal: Ehe: ngalumpuk catur tataning aji (S 1540). Tahun Masehi: 1618–9. (kembali) |
| 8 | Tanggal: Dal: mantri papat tinatèng ratu (S 1543). Tahun Masehi: 1621–2. (kembali) |
| 9 | Tanggal: Wawu: guna pandhawa tataning aji (AJ 1553). Tahun AJ 1553 jatuh antara tanggal Masehi: 30 Juli 1631 sampai dengan 17 Juli 1632. (kembali) |
| 10 | Tanggal: Jimawal: tata rasa marganing bumi (AJ 1565). Tahun AJ 1565 jatuh antara tanggal Masehi: 22 Maret 1643 sampai dengan 9 Maret 1644. (kembali) |
| 11 | Tanggal: Jimakir: brêmana nywara ngrata jagad (AJ 1578). Tahun AJ 1578 jatuh antara tanggal Masehi: 31 Oktober 1655 sampai dengan 19 Oktober 1656. (kembali) |
| 12 | Tanggal: sirna ilang rasaning rat (AJ 1600). Tahun AJ 1600 jatuh antara tanggal Masehi: 6 Maret 1677 sampai dengan 22 Februari 1678. (kembali) |
| 13 | Tanggal: Wawu: rupa sirna rêtuning rat (AJ 1601). Tahun AJ 1601 jatuh antara tanggal Masehi: 23 Februari 1678 sampai dengan 11 Februari 1679. (kembali) |
| 14 | Tanggal: Alip: lir ngumbara ngrasa wani (AJ 1603). Tahun AJ 1603 jatuh antara tanggal Masehi: 2 Februari 1680 sampai dengan 20 Januari 1681. (kembali) |
| 15 | Tanggal: Alip: wiku buja rasaning rat (AJ 1627). Tahun AJ 1627 jatuh antara tanggal Masehi: 18 Mei 1703 sampai dengan 5 Mei 1704. (kembali) |
| 16 | Tanggal: Ehe: sarira loro angoyag jagad (AJ 1628). Tahun AJ 1628 jatuh antara tanggal Masehi: 6 Mei 1704 sampai dengan 25 April 1705. (kembali) |
| 17 | Tanggal: Jimawal: trus pêksa ngrasa wani (AJ 1629). Tahun AJ 1629 jatuh antara tanggal Masehi: 26 April 1705 sampai dengan 14 April 1706. (kembali) |
| 18 | Tanggal: Je: nir guna angrasa tunggal (AJ 1630). Tahun AJ 1630 jatuh antara tanggal Masehi: 15 April 1706 sampai dengan 3 April 1707. (kembali) |
| 19 | Tanggal: Jimakir: buja marga rasaning rat (AJ 1642). Tahun AJ 1642 jatuh antara tanggal Masehi: 5 Desember 1717 sampai dengan 24 November 1718. (kembali) |
| 20 | Tanggal: Alip: putra pandhawa karêngèng jagad (AJ 1651). Tahun AJ 1651 jatuh antara tanggal Masehi: 30 Agustus 1726 sampai dengan 18 Agustus 1727. (kembali) |
| 21 | Tanggal: Alip: pandhita nênêm angoyag jagad (AJ 1667). Tahun AJ 1667 jatuh antara tanggal Masehi: 9 Maret 1742 sampai dengan 25 Februari 1743. (kembali) |
| 22 | Tanggal: Ehe: brêmana nênêm winayang ing rat (AJ 1668). Tahun AJ 1668 jatuh antara tanggal Masehi: 26 Februari 1743 sampai dengan 15 Februari 1744. (kembali) |
| 23 | Tanggal: Je: sonya pandhita obahing jagad (AJ 1670). Tahun AJ 1670 jatuh antara tanggal Masehi: 4 Februari 1745 sampai dengan 23 Januari 1746. (kembali) |
| 24 | Tanggal: Alip: tata gora rasaning ratu (AJ 1675). Tahun AJ 1675 jatuh antara tanggal Masehi: 11 Desember 1749 sampai dengan 29 November 1750. (kembali) |
| 25 | Tanggal: Jimakir: pêksa bujăngga ngrasani bumi (AJ 1682). Tahun AJ 1682 jatuh antara tanggal Masehi: 25 September 1756 sampai dengan 14 September 1757. (kembali) |
| 26 | Tanggal: Dal [sic]: mantri bujăngga ngrasani tunggal (AJ 1683). Tahun AJ 1683 jatuh antara tanggal Masehi: 15 September 1757 sampai dengan 3 September 1758. Tahun AJ 1683 adalah tahun Alip dan bukan tahun Dal. (kembali) |
| 27 | Tanggal: Alip [sic]: warna bujăngga rasane tunggal (AJ 1684). Tahun AJ 1684 jatuh antara tanggal Masehi: 4 September 1758 sampai dengan 24 Agustus 1759. Tahun AJ 1684 adalah tahun Ehe dan bukan tahun Alip. (kembali) |
| 28 | Tanggal: Wawu: wadana wolu ngrasa tunggal (AJ 1689). Tahun AJ 1689 jatuh antara tanggal Masehi: 12 Juli 1763 sampai dengan 29 Juni 1764. (kembali) |
| 29 | Tanggal: Jimakir: lir muka obahing janma (AJ 1690). Tahun AJ 1690 jatuh antara tanggal Masehi: 30 Juni 1764 sampai dengan 19 Juni 1765. (kembali) |
| 30 | Tanggal: Alip: wong sanga angrasa tunggal (AJ 1691). Tahun AJ 1691 jatuh antara tanggal Masehi: 20 Juni 1765 sampai dengan 8 Juni 1766. (kembali) |
| 31 | Tanggal: Jimakir: sarira trus rasaning aji (AJ 1698). Tahun AJ 1698 jatuh antara tanggal Masehi: 4 April 1772 sampai dengan 24 Maret 1773. (kembali) |
| 32 | rasaning. (kembali) |
| 33 | Tanggal: Alip: gapura trus namaning [sic] tunggil (AJ 1699). Tahun AJ 1699 jatuh antara tanggal Masehi: 25 Maret 1773 sampai dengan 13 Maret 1774. Kata "namaning" dalam sangkala ini dianggap salah, dan mungkin yang dimaksud adalah "rasaning" dengan watak bilangan enam (6). (kembali) |
| 34 | Tanggal: Jimakir [sic]: giri dahana swaraning rat (AJ 1737). Tahun AJ 1737 jatuh antara tanggal Masehi: 6 Februari 1810 sampai dengan 25 Januari 1811. Tahun AJ 1737 adalah tahun Wawu dan bukan tahun Jimakir. (kembali) |
| 35 | Tanggal: Alip: trus guna pandhitaning rat (AJ 1739). Tahun AJ 1739 jatuh antara tanggal Masehi: 16 Januari 1812 sampai dengan 3 Januari 1813. (kembali) |
| 36 | gèk. (kembali) |
| 37 | kêdah. (kembali) |