Kajawèn, Balai Pustaka, 1929-08-05, #239

Ăngka 62, 28 Sapar Taun Ehe 1860, 5 Agustus 1929, Taun IV

Kajawèn

[Iklan]

--- [0] ---

[Iklan]

--- [965] ---

Ăngka 62, 28 Sapar Taun Ehe 1860, 5 Agustus 1929, Taun IV

Kajawèn

Kawêdalakên sabên dintên Rêbo lan Saptu

Rêgining sêrat kabar punika ing dalêm tigang wulan... f 1.50, bayaranipun kasuwun rumiyin, botên kenging langganan kirang saking 3 wulan.

Juru ngarang - administrasi Bale Pustaka, ing sawingkinging kantor palis, tilpun nomêr 2791 - Wèltêprèdhên.

Têlaga Warna ing Rêdi Megamêndhung (Priyangan)

[Grafik]

Sawangan ingkang nêngsêmakên ing Talaga Warna.

--- 966 ---

Raos Jawi

Raosing Katrêsnan

Tiyang gêsang punika tamtu kasampiran raos ingkang botên têtêp, upaminipun bingah lan susah, trêsna lan gêthing, ambêg wêlasan lan têgêlan, tuwin sanès-sanèsipun.

[Grafik]

Katrêsnaning lare dhatêng kewan.

Nanging sanadyan kalih bab ingkang tansah dhuwamah ing tiyang wau dhatêngipun botên kenging dipun damêl utawi dipun singkiri, ewadene mênggahing tiyang namung melikakên dhatêng lêlampahan ingkang dipun wastani sae utawi adamêl sakeca.

Wontênipun makatên, mirid saking kajênging tiyang, tiyang gêsang punika namung lumuh kataman ing susah tuwin sanès-sanèsipun, nanging kasupèn manawi anggènipun pados jalaraning sae punika kanthi katutan kamurkan, têgêsipun anggèning ngantêpi pados jalaraning kadumugèn wau tansah nindakakên pangèsthi tanpa kêndhat, dene sasampunipun kêcêpêng, nama sawêg kalêgan. Ewadene saupami tiyang kêklêmpak, sasampunipun pinanggih mêthuthuk, samăngsa kêlonglongan, growahing manahipun lajêng karaos sangêt, makatên punika ingkang sok andadosakên sabab botên têtêping lêlampahan. Makatên sapanunggilanipun.

Sapunika ing bab katrêsnan, katrêsnaning tiyang dhatêng anak bojo, punika tanpa upami, tandhanipun sakit kemawon botên angsal, wosipun anjagi murih sampun ngantos uwal katrêsnanipun. [katrêsnanipu...]

--- 967 ---

[...n.] Ewadene asring dipun damêl piyambak, sêmbranan anggènipun damêl tatanan kirang prayogi, ingkang pikantukipun badhe damêl ewahing katrêsnan anak mulang sarak dipun kèndêlakên kemawon, sarêng sampun kalajêng namung gêtun, wosipun nyuda katrêsnan. Nanging mênggah ing sajatosipun, sadaya wau namung dados prabot kangge ngawontênakên tăndha saksi, bilih lêlampahan punika tansah gilir gumantos.

Inggih sampun malih dhatêng tiyang sanès, trêkadhang pamrêdinipun dhatêng badanipun piyambak kemawon inggih asring sulaya, upami wontên niyat ngajak gêmi, punika sok wontên niyat ingkang botên sumêrêp ing gêmi, wusana pinanggihipun sulaya, badanipun lajêng dipun tutuh piyambak: la wong anu. Wosipun punapa, inggih namung bab botên ajêgipun lêlampahan ing donya.

Mênggahing tiyang, limrah gadhah kajêng trêsna dhatêng sasamining titah, sanadyan dhatêng sato kewan pisan inggih makatên. Nanging kadospundi sagêdipun nindakakên katrêsnanipun wau murih lulus, awit têtêping katrêsnan punika pancèn kêdah mawa prabot ingkang rêsik yêktos.

Botên kirang kusir ingkang pangemanipun dhatêng kapal kados dhatêng badanipun piyambak, botên kêndhat gêbêg kêrokipun, têdhanipun taksih dipun samêktani, gêdhoganipun dipun rêsiki gumrining, sadaya namung murih prayoginipun kapal. Ewadene manawi kapal wau mogok kalanipun kangge narik, botên dipun sumêrêpi sababipun, namung lajêng muring-muring, kapal dipun dhawahi ing gêbag, jalaranipun botên liya inggih namung badhe ngewahakên katrêsnanipun.

Tiyang tani, pangemaning dhatêng rajakayanipun kados dhatêng anak, awit ngrumaosi dipun rencangi pados têdha. Wusana sarêng rajakayanipun sampun sêpuh, kêndho ing damêl, lajêng dipun sumanggakakên ing kiyai jagal, kêsupèn dhatêng lêlabêtaning rajakayanipun.

Sapunika mangsuli bab tumanduking katrêsnan dhatêng sasami-sami, botêna tansah kisruh, awit mênggahing tiyang sami anggadhahi ngakal budi, ngrika dipun rèh botên purun, ngriki lumuh kapurih miturut, sagêdipun trêsna manawi nuju sawêg nunggil larasipun, punika bokmanawi mêsthi.

Nanging kadospundi manawi botên wontên ingkang nama trêsna yêktos, lan sarèhning ing nginggil sampun nyariyosakên ing bab dhêdhasar rêsik, punapa prayoginipun nyinau nrêsnani badanipun piyambak rumiyin, bokmanawi langkung sae, nanging kacariyos nrêsnani badanipun piyambak punika angèl. Prayogi dipun nyatakakên.

Jugul.

--- 968 ---

Bab Kasarasan

Sêsorahipun Radèn Sumadirja, Ind. Arts ing Kudus

Sambêtipun Kajawèn nomêr 59.

Ing Dhèli, kuli-kuli kontrak dipun jagi supados sampun ngantos kenging sêsakit wau, ing pundi-pundi panggenanipun tiyang nyambut damêl, ing pondhok dipun sadhiyani wedang tèh prêlu kangge ngombe, punika mitulungi sangêt. Inggih lajêng lăngka kuli-kuli ingkang katrajang ing sêsakit wau. Wontên satunggal kalih ingkang kenging sêsakit wau, punika jalaran nyolong ngombe toya wantah utawi sanèsipun, awit rumaosipun kirang sêgêr anggènipun ngombe wedang tèh wau.

Sadèrèngipun wontên pranatan ngombe wedang tèh wau, tiyang ingkang kenging sêsakit dhesêntri kathah sangêt lan kathah ingkang tiwas.

Sêsakit amoeben dhesêtri punika jampinipun ingkang mustajab sampun wontên, inggih punika emetine utawi yatren. Ananging manawi sanès dhoktêr ingkang matrapakên inggih botên sagêd. Awit sadèrèngipun anjampèni kêdah mratelakakên rumiyin, punapa sêsakit wau amoeben utawi bacillair dhesêntri. Kajawi saking punika anjampèni mawi suntikan punika manawi sanès dhoktêr inggih botên kulina, saha manawi kalintu kirang rêsikipun pirantos utawi sanèsipun sagêd ambêbayani.

Tiyang ingkang kenging sêsakit bacillair dhesêntri manawi botên kasèp anggènipun nyuntik mawi serum wau sagêd wilujêng (saras), mila enggal nêdha pitulunganipun dhoktêr.

Rèhning sêsakit dhesêntri punika gampil panularipun, mila prayogi dipun jagi kangge nanggulangi sêsakit warni kalih wau.

1. Sampun ngantos cakêt utawi magêpokan kalihan ingkang sakit.

2. Sampun nênêdha barang têtêdhan ingkang sampun rêgêd, utawi ingkang kintên-kintên wontên wijinipun sêsakit wau kados ta: jajanan ingkang sagêd dipun encoki lalêr sapanunggilanipun.

3. Sampun ngombe toya mêntah utawi ingkang anjalari panularipun wiji sêsakit wau.

Miturut ing nginggil panulakipun sêsakit wau kêdah:

1. Ingkang sakit utawi ingkang dipun kintên gadhah sêsakit (bacillendrager) wau kapisah.

2. Sêsukêripun ingkang sakit utawi panggenanipun punapadene panganggenipun dipun ontsmet.

3. Kakus-kakus kêdah dipun damêl ingkang prayogi lan têbih saking sumur.

4. Lalêr-lalêr dipun pêjahi (icali) punika sagêdipun kalampahan, rêrêgêd utawi larahan ing sakiwa-têngêning griya dipun bêsmi, cêkakipun kêdah rêrêsik ing samukawis.

5. Ngawontênakên waterleiding, manawi botên sagêd, cêkap toya ingkang kangge ngombe kagodhog, utawi sadhiya wedang tèh.

--- 969 ---

Kula sampun ngintên piyambak lan sampun nate anjampèni lare bayi umur 4 wulan, ingkang katrajang sêsakit wêtêng, saha sampun 2 1/2 wulan dipun upakara wontên griya sakit agêng (Juliana ziekenhuis) sanajan para dhoktêr pamriksanipun saha anggènipun anjampèni sampun nama cêkap, ewadene sakitipun bayi wau tansah lajêngan, bayi ngantos kêra sangêt, badan bêntèr tansah nangis kemawon, lan anggènipun ambêbucal mèncrèt, wêdaling sêsukêripun mawi umbêl sakêdhik ananging tanpa êrah. Sarêng sêsukêr wau kula priksa mawi kaca praksana pinanggih wontên amubênipun, dados cêtha sêsakit wau dhesêntri. Salajêngipun salêbêting 10 dintên bayi wau sampun sagêd saras, saha kajampenan emetine kalihan yatren.

Wontên malih lare ingkang sampun umur 6 taun kenging sakit bêntèr, wêtêng sangandhaping wudêl marongkol sakêpêl, kula jampèni jampi warni-warni botên sagêd wontên sudanipun, lajêng kula purih ambêkta dhatêng griya sakit agêng (Juliana), awit ingkang mrongkol ingkang andadosakên sakit bêntèr prêlu dipun potong (operatie), sadèrèngipun ingkang sakit pangkat dhatêng griya sakit, kalêrêsan dhoktêr têpanganipun tiyang sêpuhipun lare ingkang sakit wau dhatêng, inggih sarujuk rêmbag lare kabêkta dhatêng griya sakit, ananging manawi suka lare wau badhe dipun suntik rumiyin mawi emetine awit pamanggihipun jalaraning dados bêntèr utawi sakit mrongkol wau saking Amoeben dhesèntri. Inggih sayêktos, sasampunipun ingkang sakit kasuntik emetine bêntèripun ical, dados botên saèstu dhatêng griya sakit.

Asring kemawon kula anjampèni têtiyang ingkang sakit jêroan sampun wulanan, taunan, sakit lumpuh, utawi sakit padharan, gêgêr, lêmpèng, jêroan, jampi Jawi Tionghwa sampun botên tumănja (botên pasah), tiyang ingkang sakit botên mèncrèt botên ambêbucal umbêl utawi êrah, ananging 2 a 3 taun ingkang kapêngkêr sampun nate sakit padharan mèncrèt, punika sarêng kasuntik emetine lajêng sagêd saras salêbêtipun 1 minggu, dumuginipun kalih minggu sampun sagêd lumampah saha sagêd nyambut damêl kados adat.

Ingkang kasêbut ing nginggil punika namung minăngka têtuladan bilih sêsakit Amoeben dhesêntri punika sagêd nukulakên sêsakit warni-warni ingkang nyêbal saking padatan. (Badhe kasambêtan)

Kawruh Sawatawis

Katur ing panjênênganipun tuwan rêdhakturing Kajawèn (Bale Pustaka).

Bokmanawi botên wontên pakèwêdipun, kula ngajêng-ajêng supados pratelan kula punika kapacak ing Kajawèn ugi. Kula mangrêtos, manawi ing Kajawèn saèstu botên kalilan macak sêrat bêbantahan, mindhak angarubiru kasêngsêmanipun para maos, pramila atur kula ing ngandhap punika ugi sanès winih bêbantahan.

Kapanujon, kula maos Kajawèn ăngka

--- 970 ---

55 tuwin 56, nyumêrêpi panjurungipun Tuwan Martaraharja, ingkang mratelakakên bab aluran saha sarasilahipun buku karangan kula Kyai Agêng Drêpayuda, sulaya kalihan sêrat pèngêtanipun (bokmanawi panjênênganipun kagungan naluri Drêpayudan), ingkang punika saklangkung bingah saha panuwun kula, dene kasdu paring pêpajar mêwahi katrangan wau, bokmanawi inggih ingkang lêrês. Ewadene kula ugi dèrèng sagêd tumuntên anamtokakên. Amargi ing pasarean, Majan Jatèn, tuwin ing sarasilah dalêm Ngayogya, botên pinanggih ingkang mawi pêparab dhatuk, ing sarasilah jêjêr Hang Tuah Palembang, lan wêkasan Kyai Wanasalam, pinanggih rujuk ing pasarean Jatèn.

Punapa malih pratelanipun Tuwan Martaraharja, botên mawi dipun kanthèni katrangan bêbarakaning karaton (jaman sêsarênganipun), manawi mirid ingkang kawrat ing Sêrat Walisanga, ingkang maligi babadipun para wali, pangajawinipun Sunan Ngampèl, saha ingkang raka saking Cêmpa, kampir ing Palembag, nyarêngi miyosipun Radèn Patah (ingkang ing diwasanipun jumênêng nata ing Bintara, Dêmak), ingkang sêpuh jumênêng wali wontên ing Garêsik ngantos seda, kagêntosan Sunan ing Giri, Kangjêng Sunan ing Giri saha Kangjêng Sultan ing Dêmak wau sami kamantu Sunan Ngampèl, dados jamaning nata Prabu Brawijaya pungkasan. Manawi radèn utawi Kyai Agêng Drêpayuda wau sawêg tumindak wayah saking Sunan Ngalimurtala ing Garêsik, kados bêbarakanipun jaman sawêg karaton Pajang, mantu Dêmak, lungse-lungsenipun ing jaman Mataram, Panêmbahan Senapati, putra angkat Pajang. Dados taksih nêm turunan dumugi panjênênganipun Kangjêng Pangeran Mangkubumi, ingkang lajêng jêjuluk Sultan Suwarga ing Mataram. Punapa sagêd amêningi tuwin dados marasêpuh dalêm.

Ewadene botên pisan damêl rudatosing manah kula, saha inggih botên angantêpi sadaya, amargi samukawis pawartos saking tiyang sèwu, kawon nyata kalihan satunggal ingkang kasumêrêpan piyambak. Măngka sadaya wau sami botên mêningi piyambak, dados amung sadrêmi angimpun pawartos. Wusana amung nyuwun pangaksamanipun para maos.

Sumahatmaka.

[Grafik]

Sawangan ing talaga Singkarak, Sumatra Kilèn.

--- 971 ---

Jagading Wanita

Kawruh Ambathik (Nyêrat)

Sambêtipun Kajawèn nomêr 58.

Ngumbah ambironi

Tiyang nyêrat punika manawi sampun nyêmplungakên wêdêlan, nama sampun ludhang, lajêng sagêd miwiti nyêrat malih. Limrahipun ing Surakarta, tiyang mêdêlakên punika kenging mawi nyambut arta, tanpa sarêman, dados nama mitulungi lugu, kathah sakêdhiking arta manut sêratanipun. Tumrap tiyang ingkang nêdya ngobètakên, arta sambutan wau lajêng kangge tumbas mori malih. Makatên ugi manawi nyogakakên, ugi sagêd mawi nyambut arta. Dados tumrap tiyang mêdêl utawa nyoga, punika ugi kêdah mawi pawitan arta mirunggan, dene paedahipun sagêd mitulungi dhatêng tiyang ingkang nyêrat, ugi prêlu kangge ngajêngakên panggaotanipun, botên ngudi indhaking arta ingkang dipun sambutakên.

Salugunipun tiyang nyêrat alusan ingkang tumindak ing pakampungan, punika botên kenging dipun sêngkakakên kangge ngupajiwa, têtêp namung nama sambèn. Lêrês pajênganing sinjang kathah, nanging anggènipun nandangi dangu, dados mênggahing pêpetangan namung sak nyèlèngi, tampining arta krupyuk manawi sampun rampung. Saupami kapetanga caranipun nyambut damêl tampi epahan dintênan nama botên murwat, lan malih caranipun tiyang nyêrat punika sampun kapratelakakên nama sambèn, anggènipun nyêrat namung sasêlaning padamêlan ing griya. Beda kalihan jan ingkang manggaota nyêrat, kados ta ing panggenan Walandi, Pacinan, punika pancèn dipun santosani, mawi ngawontênakên pangobèng ngantos dasanan, panyambutdamêlipun dipun prêdi saha dipun titi priksa saèstu, wah malih nama sagêd nindakakên caraning among dagang.

Nanging tumrap nyêrat odholan (kasar) sinjang ciyut utawi ikêt, punika malah sagêd gancang, kathah tiyang ingkang sagêd nindakakên: enjing nyêrat, sontên mêdêlakên ngiras nyambut arta kangge tumbas mori malih. Enjingipun dipun sêrat, sontên mêdêlakên dipun sambutakên kangge mêndhêt wêdêlan kapisan. Enjing dipun garap, sontên dipun sogakakên kalihan nyambut arta, kangge mêndhêt wêdêlan nomêr kalih. Enjing dipun garap, sontên kasogakakên mawi nyambut arta kangge mêndhêt ingkang dipun sogakakên kapisan: têrus kasade, nama sampun ngundhuh wohing bêbathèn salêbêtipun kawan dintên, lan gadhah sêratan wontên ing sogan, makatên salajêngipun. Kados makatên mênggah gampiling pêpetangan.

Ing sapunika nglajêngakên bab ngumbah ambironi. Sinjang sasampunipun dipun pêndhêt saking wêdêlan, lajêng dipun kum ing toya tawa, supados ambaludhuk, manawi sampun watawis dangu lajêng dipun kêroki, patraping ngêrok, ngicali malam ing sêratan ingkang badhe kêtumpangan soga, upaminipun [upamini...]

--- 972 ---

[...pun] ingkang lêrês sawut, sampun ngantos wontên ingkang kalangkungan. Prayoginipun ingkang kangge ngêrok punika lading kêthul, supados botên angamohakên sinjang, lan sakecaning ngumbah, sinjang katumpangna ing gawangan, ing ngandhap dipun pasangi pangaron isi toya. Salêbêtipun ngêrok sakêdhap-sakêdhap ing panggenan ingkang dipun kêrok kasirama toya, sampun ngantos garing. Sarampunging ngumbah lajêng dipun isis, manawi sampun garing lajêng dipun bironi.

Patrapipun ambironi: nutupi sêratan tilas tapaking wêdêlan, kajawi punika kêdah nutupi tembokan ingkang thèthèl, kêdah ingkang titi. Manawi sampun rampung lajêng dipun cêlupna ing toya wênyêdan godhong randhu dipun colok ing gêndhis têbu, punika andadosakên saening babaran, lajêng kaisis, sasampunipun garing lajêng kasogakakên.

Ing ngajêng sampun kacariyosakên bab malam, nanging ing ngriki kapratelakakên malih, murih botên kêsupèn, inggih punika malam kêrokan wau lajêng kagodhoga, kangge ambironi sae, cakipun plikêt kêlèt.

Kajawi punika wontên wêdalan ingkang kadamêl gêdhah (biru nèm), punika patrapipun dipun wêdêl kaping kalih, sapisan namung sakêdhap, lajêng dipun popog lêrês ingkang kangge gêdhah, lajêng kawêdêlakên malih.

[Grafik]

Kamajênganing Wanita Indhu

Ing nginggil punika gambaring para wanita băngsa Indhu ingkang sami ngêdêgi konggrès ing Delhi, wosing sêdyanipun nêdya badhe angewahi tataning ondêrwis. Wanita ingkang sami mangangge calana punika golongan Islam, ingkang botên calanan ingkang agami Indhu, dene ingkang dados pangarsa nonah băngsa Inggris nama Cousins.

--- 973 ---

Waosan Lare

Nagara Mirasa

IX. Wêkêl dadi bupati.

[Dhandhanggula]

mungguh ratu sing kêcrita kuwi | ajêjuluk Sang Prabu Waspada | Karangagung nagarane | karênane sang prabu | ambêbêdhag kaya sing uwis | ambarêngi samana | nalika sang prabu | ambêbêdhag ana ngalas | amrangguli ana banthèng wani mati | ngamuk nêmpuh ing bala ||

saka gone banthèng bangêt wani | ora ana wong sing wani nyêdhak | mêthuk banthèng pangamuke | akèh wong padha tatu | siji loro ana sing mati | sang prabu dhèk samana | bangêt gone gugup | nganti kêlair ngandika | sapa wonge sing wani bisa matèni | didadèkke nayaka ||

barêng uwis kalakon saiki | banthèng mati kabèh padha bungah | sang prabu lêga galihe | ing batos bangêt gumun | dene êmung wong tani bêntil | asli saking ing desa | olèh gawe rampung | nanging ya rumaos bêgja | nadyan Wêkêl bênêr asline wong cilik | pêng-pêngane katara ||

ing sadalan-dalan mung dikanthi | Wêkêl ora duwèni anggragap | ketok mung sakapenake | mlaku dikanthi ratu | galèlènge ketok mêdèni | tur satêmêne saka | pancèn durung wêruh | tatane ana nagara | apa manèh cêcêdhakan karo gusti | dirasa padha-padha ||

nanging patrap sing mangkono kuwi | ora ana wong sing ngrasa ewa | dene sang prabu anane | malah abangêt sukur | prasajane ketok nêrusi | mêsthi tanpa lamisan | mungguh Wêkêl mau | sang prabu nuli ngandika | Wêkêl sira bakal sun angkat bupati | ana jroning nagara ||

Wêkêl matur karo ngukur sikil | nganti mak grêg tindake sang nata | Wêkêl mangkene ature | yêktosipun gih purun | kula dipun angkat bupati | ananging katêrangna | bedane lan ratu | sang prabu alon ngandika | iya Wêkêl besuk sira mêsthi ngrêti | yèn wis ana nagara ||

satêkaning alun-alun nuli | Wêkêl nyawang lan muni dhewekan | wah thik lêmah mluwa ngene | upamane duwèkku | mêsthi bisa digarap bêcik | digo sawah têgalan | gawe bêgja ngumbruk | pancèn bodho wong nagara | lumuh padha nglakoni dadi wong tani | beda karo wong desa ||

sang aprabu agumujêng lirih | lan ngandika Wêkêl yèn nagara | iki lun-alun jênênge | wis lumrah sabên ratu | mêsthi ana sing ngene iki | yèn nuju pasamuwan | kêbak uwong iku | apa manèh kanggo ajar | sakabèhing prajurit bèn padha ngrêti | nyang caraning pêrangan ||

Wêkêl mak nyut matur tanpa wêdi | yèn makatên kula pun wulangna | dados prajurit kang sae | murih ing benjingipun | ing samăngsa kula nglampahi | dados ratu kuwasa | botên badhe kidhung | arak inggih makatên ta | sang aprabu mèsêm karo anganthuki | iku bangêt prayoga ||

ing sawise têkan sri manganti | sang aprabu banjur dhawuh rata | yèn Wêkêl ing saikine | diwisudha tumênggung | nuli dhawuh mênyang ki patih | radèn tumênggung anyar | nulia [nuli...]

--- 974 ---

[...a] diwuruk | tataning pyayi nagara | yèn wis bisa nuli tumapaka wajib | sacaraning nayaka ||

sajêrone ana sri manganti | Wêkêl ora duwe was sumêlang | mung nyawang sakapenake | karo alon angguyu | omah iki gêdhe abêcik | yèn anaa ing desa | mêsthi mung pakewuh | sanadyan omahing dêmang | sing ngêdhangkrang durung paja-paja mirib | patute omah apa ||

Wêkêl nuli digawa ki patih | dipondhokke ana kapatihan | dijèni bangêt pangkate | sing ladèn sarwa alus | cak-cakane wêdi ngurmati | lan diêtrapi sêmbah | tatakrama turut | wise sawatara dina | wiwit krasa dèn tumênggung ing panggalih | yèn saiki dibeda ||

ora lawas iya nuli ngrêti | nyang tatane wong dadi niyaka | awit lantip ing atine | lakuning tindak-tanduk | sarwa pantês ambupatèni | mung sajake kumlanang | wis matuh kêbacut | dening kêgawa ing watak | êmoh kasor mênyang sapadhaning urip | nanging ya malah cakrak ||

yèn kêkandhan wiraga saiki | gêlèlènge angina wong liya | nanging nyatane kapriye | wong pancèn nyata punjul | yèn gunêman titis pratitis | uwis tau dicoba | ngrêmbug prêlu-prêlu | êmung thas-this miwir cêtha | ngasorake liya-liyane bupati | sing uwis padha tuwa ||

ing batine ngalêm kyai patih | ora ilang sang prabu misudha | nadyan wong cilik asline | mung rada durung rujuk | nyang patrape sing sajak dhiri | rada ora èrèpan | mênyang ing pandhuwur | nadyan wis diplimping basa | nanging mêksa durung kêrasa ing ati | isih ketok andadra ||

sang aprabu barêng nguningani | yèn saiki nayakane anyar | uwis tumindak ing gawe | nuli ngandikan mlêbu | diirit ing kiyai patih | lakune sêblak-sêblak | laku dhodhok mungguh | nanging ya sajak andhangak | durung cêtha carane sowan ing gusti | ketok rada sêmbrana ||

mung sang prabu ing galih kêdugi | mriksa mênyang ing nayaka anyar | sarwa saguh sajakane | nuli alon didangu | lah kapriye sira saiki | apa bisa ambeda | anane kêpungkur | mêsthi beda lan wong desa | kang kulina nèng sawah timbang bupati | bêcike rasakêna ||

alon matur Wêkêl nuwun inggih | kaluhuran dhawuh dalêm nata | kawula angraos mangke | dados priyantun luhur | saking brêkah dalêm dhuh gusti | mila cipta kawula | mung sêtya ing ratu | sang aprabu bangêt bingah | tansah nyawang nuli angandika lirih | disambi gêgujêngan ||

ingsun dhewe nganti ora ngrêti | dene sira nuli bae bisa | nglaras dadi uwong gêdhe | êmung caking lakumu | kêcakrakên kaduk sathithik | rada kaya wong desa | upama andhingkluk | lan manèh êtraping awak | yèn kotata rada sing lêmês sathithik | uwis tanpa kuciwa ||

sanalika krasa têrus ngati | dèn tumênggung nuli owah-owah | antênge digawe-gawe | ananging malah kaku | barêgase suda sathithik | pancène uwis kodrat | wong wănda gumêndhung | sang prabu batos ngandika | bocah iki pancèn patute prajurit | ora patut nayaka ||

nuli mundur Wêkêl kyai patih | sang aprabu ora kêndhat nyawang | karo ngandika mangkene | pancène si tumênggung | ora patut dikanthi patih | hara ketoke galak | gagèlènge bagus | lan manèh gone pêng-pêngan | ing patute kon ambêdhah kutha wêsi | mêsthine gambuh nyata ||

--- 975 ---

Abên Banthèng lan Tiyang

Sampun dados tata ngadat, satunggal-satunggaling nagari punika gadhah tatacara bingah-bingah, ingkang limrahipun dados pasamuwaning tiyang siti, kados ta manawi ing tanah Jawi ngriki, sakatèn ing Surakarta, Ngayogya tuwin Cirêbon, tumrap ing Eropah samantên ugi, kados ta ing tanah Sêpanyol, punika wontên tatacara tiyang nanggulangi pangamuking banthèng, panggenanipun sampun dipun sadhiyani piyambak. Kalanipun makatên punika mèh tiyang sanagari sami dhatêng ningali sadaya.

[Grafik]

Dene patrapipun, banthèng wau sasampunipun dipun umbar ing kalangan, dipun beda ing tiyang mawi kêmul abrit, banthèng sumêrêp wêwarnèn makatên wau lajêng nêpsu nyarudug dhatêng tiyang ingkang anggêgalak, wusana lajêng dados ngamuk sayêktos.

Sasampunipun makatên lajêng wontên tiyang ingkang nandhingi sarana numpak kapal mawa dêdamêl pêdhang suduk, banthèng lajêng dipun prajaya, dangu-dangu ngantos dumugi ing pêjah. Nanging inggih botên kêkirangan tiyang ingkang manggih kasangsaran saking katêmpuh ing banthèng ngantos dumugi tiwas, ewadene botên pisan-pisan adamêl girising tiyang ing têmbe wingkingipun.

Tumrap tiyang ingkang unggul sagêd mêjahi banthèng, lajêng dipun urmati ing tiyang kathah saha dipun alêmbana.

Ingkang taksih tumindak makatên wau tumrap ing praja Sêpanyol wontên ing kitha Madrid tuwin Sevilla.

--- 976 ---

Rêmbagipun Garèng lan Petruk

Bab Ada-adaning Nagari Anggènipun Badhe paring Arta Sambutan dhatêng Panggaotan Pribumi

Sambêtipun Kajawèn nomêr 61.

Petruk : Ambalèni rêmbug lagi anu ing bab kaparênging nagara arêp ambantu marang panggaotane wong pribumi, kuwi sing lagi dadi panggalihan ana rong prakara, kang kapisan, apa pitulungan mau awujud aparing utangan dhuwit sarana anakan kang murah bangêt, kang kaping pindho...

[Grafik]

Garèng : Mêngko dhisi, Truk, dirêmbug saka siji, aja barêng-barêng kaya janggrungan kae. Nèk panêmuku, yèn pancèn nagara kagungan sêdya arêp paring pitulungan, iya kudu têtêp jênêng pitulungan, aja kok laire arêp tulung, nanging batine arêp mênthung, kaya sing wis dilakoni dening tanggaku Kenthol Ngantèn Kramamikalpa kae. Ing sarèhning diancam panggêdhe arêp dilêpas saka pagaweane, yèn ora bisa enggal-enggal ambalèkake dhuwit têtanggungane sing wis salah wèsêl anggone nanjakake, kuwi banjur anjaluk tulung marang sobatane ngisor galêng dhuwur galêng. Sobatane mau iya banjur bae awèh pitulungan sapira panjaluke, mung bae, ing sarèhning jarene dhuwit mau dudu wèke dhewe, le ambalèkake iya kudu ditikêli, lan kudu enggal-enggal wusanane kenthol ngantèn mau ora kapitulungan saka kasusahane, malah ngèsprès anggone tumuli kêjunglup ana ing guwa Kiskêndha. Lho, mêngkono gambare wong sing ditulung, nanging sanyatane dipênthung. Dadi nèk nagara têmên-têmên kagungan karsa arêp mitulungi paring utangan dhuwit, kuwi sokur bage tanpa anakan, nèk nganggoa anakan, iya kudu sing ènthèng bangêt, aja nganti nagara dibênum ing wong akèh dadi: tuwan t, t, t (t.t.t = tien twaalf terug) têgêse tuwan sing motangake f 10.- nanging baline kudu f 12.-

Petruk : Lho, kuwi rak banjur kêna diarani: wukêr, ya kuwi ngutangake dhuwit sarana anakan kang akèhe luwih saka mêsthi, kowe rak iya wêruh dhewe, nèk nagara tansah ambantu bangêt karo anane pakumpulan anti wukêr, yaiku sawijining kumpulan, kang sêdyane ananggulangi tindake lintah dharat, yaiku wong-wong

--- 977 ---

kang motangake dhuwit sarana anakan sing luwih saka mêsthine mau. Nèk nagara nganti nindakake mêngkono, ya kuwi nindakake wukêr, rak banjur ilang sêsêbutane: sabda pandhita ratu, awit nagara banjur nêrak wêwalêre dhewe. Wêruhe, Rèng, ama sing ambêbayani bangêt tumraping băngsa Jawa kuwi, ora ana sing ngluwihi kayadene lintah dharat mau, mulane nagara iya wajib ananggulangi. Lan manèh, anggone nagara kagungan karsa arêp paring pitulungan ngutangi dhuwit, kuwi kiraku iya arêp ananggulangi tindaking lintah dharat mau.

Garèng : Hla, nèk mêngkono karsaning nagara, iya pancèn bêcik bangêt. Aku wis tau nêksèni dhewe, wong sing wis nang gênggêmaning lintah dharat, kuwi pancèn iya kocar-kacir têmênan, kabèh barang darbèke, diusungi dening lintah dharat sing diutangi, ya omahe, sandhangane, barang-barange, bêrase sing ana ing lumbung, mung korèng lan kudhise sing ora katut kêgawa lunga. Mulane nèk miturut timbanganaku, iya pancèn brêgas têmênan, dene nagara kagungan karsa arêp paring pitulungan ngutangi dhuwit mau, mung bae, murih sampurna anggone paring pitulungan, dhuwit sing arêp diutangake kuwi bok iya dipilihi, nèk cara sapine sing majêr kae.

Petruk : We, hla, kok banjur enake dhewe bae, sapi majêr kuwi sapi sing ora bisa manak, dadi karêpmu supaya nagara paringa utangan, nanging kudu tanpa anakan, suwe-suwe kowe anduwèni panêmu, supaya nagara maringi dhuwit lêlahanan bae. Kowe kuwi kok anèh, Rèng, Rèng, anggone nagara kapêksa nganani anakan, ora kok nagara arêp amburu kauntungan, nanging nagara kudu nganakake pungagwa sing diwajibake ngurus tumindake dhuwit sing bakal diutangake mau, kaya ta: ngurus kandhidhat-kandhidhat utang, kêna lan orane diutangi dhuwit, ngurus malêbu mêtuning dhuwit, lan isih ana manèh pagawean liya-liyane kang gêgayutan karo kuwi mau. Apa punggawa-punggawa mau mung arêp digawe gratis kabèh.

Garèng : Wah, hla nèk sêmang nganggo nganakake punggawa barang, têmtune anakane dhuwit sing diutangake iya ora bisa kanthi ènthèng, awit iya kudu anjupuk băngsa Walănda sing ahli bab kuwi, sing balanjane wis têmtu sahohah kae.

Petruk : Nèk sing dipilih kanggo punggawa mau kudu băngsa ahli, kuwi wis mêsthine, awit yèn ora mangkono, tumindake wis mêsthi bakal ora bêcik, nanging nèk kaya kandhamu sing dipilih mêsthi băngsa Walănda, kuwi kaliru bangêt, awit pamarentah jaman saiki tumindake wis beda karo jaman biyèn-biyèn, saikine ora mriksa nyang băngsa utawa kulit, sing dipriksani mung kapintêrane, dadi sanadyan bangsaku dhewe yèn kapintêrane bisa madhani karo băngsa Walănda, iya bisa diangkat ing pagaweap[1] kang pancène ditindakake dening băngsa Walănda.

Garèng : Omongmu kuwi jarene iya pancèn bênêr, mung bae bab kiyi luwih bêcik aja dibanjurake, mêngko mundhak padha sêling-surup. Saiki aku wènèhana katrangan bae dhisik, kêpriye mungguh pangukure wong sing bakal bisa olèh utangan kuwi.

Petruk : Bab kiyi aku durung pati dhamang, mung

--- 978 ---

bae nèk duga-dugaku, iya gumantung mênyang lurah utawa priyayi kang ambawahake wong-wong sing arêp utang mau. Awit ya mung kuwi sing nyumurupi kaanane ing kono.

Garèng : Hara, sing kêtiban dhênggung iya mêksa priyayi pangrèh praja manèh, cilaka-cilakane pagawean kuwi mula iya ora ana kaya pagawean pangrèh praja, promosi ki nèk balanjane, pancèn iya nglênyêm, balik sing promosi kuwi pagaweane, apa ya ora mêndêm, wis pagawean lan têtanggungane sasayahe, kathik isih diwuwuhi thèthèk bêngèk mêngkono, andene sok akèh bae wong sing sok ngerang-erang utawa ngala-ala marang priyayi pangrèh praja, pancène rak malah ngalêmbana utawa kenene matur sêmbah nuwun, dene padha krêsa nglakoni, nèk bangsaku kabèh kiyi ora padha krêsa, têmtune rak kalakon Sinyo Wèlêm dadi astèndana utawa Bah Gêmuk dadi dara dana têmênan, nèk nganti kalakon mêngkono, banjur padha garundêlan. Lho, kuwi mungguhing priyayi pangrèh praja dadi wuwuh pagaweane. Tumrape sing utang, têmtune iya kojur, awit anggone arêp nyuwun utang, kudu lantaran carik desa, têmtune iya ora gratis. Kudu disêksèni lurah, iya nganggo rebelan wusanane...

Petruk : Wiyah, kok banjur dipadhakake karo apdhèling bang. Karo manèh ing ngarêp rak wis tak omongake, sing arêp diparingi utangan kuwi dudu uwong, nanging panggaotan, têmtune pranatane iya beda. Wis, wis, samene bae dhisik, liya dina padha dibanjurake.

Kabar Warni-warni

Pêthikan saking Sêrat-sêrat Kabar Sanès

Ing Bandhung wontên Walandi nama Tuwan Razouz Schultz tilar donya, tuwan wau sampun dangu sangêt anggènipun manggèn ing Bandhung, gadhah buku cathêtan ing bab babadipun kitha Bandhung. Ing sadèrèngipun ngajal, cathêtan wau dipun têdahakên kuwanuhanipun, saupami dipun wêdalakên badhe migunani, wusana sangajalipun buku wau botên wontên, dangu-dangu kasumêrêpan, salah satunggiling kuwanuhanipun tuwan ingkang ngajal nawèkakên buku, dipun awis f 500.- kintên-kintên buku wau pajêng f 1000.-

Miturut katrangan, kathahipun murid ing pamulangan-pamulangan Osvia ing taun 1927 putraning bupati wontên 24, anaking priyantun asistèn wadana minggah 168, anaking priyantun andhap 92, anakipun tiyang partikêlir 41, anaking golongan sanèsipun 21. Ing taun 1928 putra bupati 28, anak priyayi pangkat inggil 190, anak priyayi andhap 168, anaking golongan partikêlir 61, lan golongan sanèsipun 29. Ing bab punika nandhakakên kawontênanipun ing pamulangan wau majêng.

Benjing liburan wulan Mulud, kintên-kintên tanggal 11 dumugi 18 Agustus, up bêstir P.G.B. badhe ngawontênakên konprènsi saperanganing bêstir pang satanah Jawi, namung pilihan.

Sampun sawatawis dintên ing kabudidayan Sêntul, Jêmbêr, wontên mandhor nama Munajib, pasulayan kalihan asistèn kabudidayan nama Tuwan Simson. Mandhor dipun têmpiling lajêng ngunus lading dipun sudukakên Tuwan Simson kenging badanipun sisih kiwa, nandhang tatu mutawatosi. Jalaraning pasulayan prakawis kuli nêdha bayaranipun kirang 5 sèn.

Lulus dados Ind. Arts saking N.I.A.S. Surabaya, Nonah Surti Tirtatênaya. Punika wanita băngsa Jawi ingkang dados dhoktêr kawitan.

Kawartosakên sêpur èlèstrik antawising Bogor kalihan Mèstêrkornèlês, botên sagêd rampung wontên ing tanggal 1 Nopèmbêr ngajêng punika.

--- 979 ---

Kawartosakên, sarêman arta ing taun 1928 ingkang katindakakên dening Weeskamer dipun têtêpakên 5%.

Wontên pawartos, ing wulan Agustus punika, kintên-kintên sampun wontên kêkancingan saking dhirèktur yustisi bab wontêning lotre agêng kados adat.

Ing sapunika kasumêrêpan, bilih têtiyang ingkang dados punggawaning S.K.B.I. kathah ingkang sampun nate dipun tahan ing pakunjaran Surabaya, gêgayutan kalihan ura-uru taun 1926, dados sami tiyang gadhah raos komunis, nanging botên wontên ingkang kangge wêwaton sagêd kokum. Ing Surabaya wontên tiyang ingkang kacêpêng cacah 11, ing Ngayogya 7. Dene bab pawartos bilih pakêmpalan wau gêgayutan kalihan P.N.I. botên nyata.

Ing bawah dhistrik Bandhongan, Magêlang tuwuh sêsakit malariyah, ngantos adamêl pêpêjah kathah, kangge ngêncêngakên tumindaking rêrigêd[2] dipun wêwahi mantri malih, sapunika wontên 9, sabên dintên midêr-midêr dhatêng padhusunan ambage tablèt kinah.

Ingkang bupati ing Serang ingkang sapunika wontên ing Eropah, badhe wangsul wontên ing wulan Sèptèmbêr ngajêng, numpak kapal P.C. Hooft.

Wontên pawartos, wontên dhawuhing parentah supados andandosi griya-griya ing wêwêngkon paresidhenan Cirêbon, Indramayu, Priyangan wetan tuwin Priyangan têngah, ingkang sami kamanah anbêbayani[3] tumrap sêsakit pès.

Paduka pokrul jendral andhawuhakên dhatêng Gupêrnur Sumatra, supados nahan prèpèntip dhatêng Mr. Kusuma Sumantri, pangajênging P.N.I. Miturut titipriksan, pinanggih cihna ingkang kagayutan komunis, saha sampun nindakakên wontên ing Amsêtêrdham kala taun 1923 kalihan Tuwan Sêmaon, sapunika badhe katindakakên wontên ing Medhan. Ing pangintên tuwan wau botên sande badhe kasingkirakên.

Ing pasisir sakidul Banyuwangi panggenanipun tiyang pados ulam ing Grajagan, wontên baita Tionghwa cacah 8 iji sami labuh wontên ing papan ingkang botên wontên ombakipun. Mênggah kajêngipun, kajawi pados sarang burung ugi pados tigan pênyu. Nanging sadèrèngipun kalampahan, têtiyang pados ulam ing ngriku badhe nanggulangi, wusana băngsa Tionghwa wau lajêng angoncati bêdhol jangkar.

Ing sapunika pakunjaran enggal ing Padhang sampun rampung panggarapipun, kala tanggal 24 Juli kêpêngkêr wontên tiyang 100 saking kunjaran ing Glodhog ingkang kapindhah dhatêng Padhang, sami têtiyang komunis, dipun irit ing saradhadhu 35 tindhih ondêr upsir. Tiyang ukuman wau ingkang 25 kadèkèk ing kunjaran enggal.

Pakêmpalaning ajung lanbao konsulèn badhe gadhah atur dhatêng parentah, punapaa têka mawi dipun bedakakên, tumrap ingkang Walandi kalêbêt ing sêkal C (B.B.L.) sarêng ingkang tiyang siti botên. Dados tumrap ajung lanbao konsulèn băngsa Walandi dipun samèkakên kalihan ingkang wêdalan nagari Walandi, măngka pangajaran punapa-punapanipun sami kemawon.

Tiyang nama Kramadimêja ing dhusun Piring, Ngayogya kidul, griyanipun kêbêsmi têlas kawan wuwung. Sarêng dipun titipriksa, griya wau dipun bêsmi dening tilas mantunipun èstri, jalaran dipun pêgatakên kalihan bojonipun ingkang taksih dipun trêsnani, saha lajêng dipun rabèkakên malih. Pasakitan lajêng dipun tahan. Dados sanadyan èstri ugi gadhah kuwantêran kados makatên, ingkang jalaran kêcuwan ing manah.

Kawartosakên, ing Jawi Wetan tuwuh sêsakit typhus sagawon, ingkang kêtingal ing bawah Kêdhiri tuwin Madiun, kathah sagawon ingkang pêjah.

Pawartos saking Administrasi

Lêngganan nomêr 3809 ing Cijaringo (Sukabumi). Wisêl f 3.- sampun katampèn. Lumêbêting buku makatên: f 0.50 kangge bayar tunggakan wulan April, ingkang f 2.50 kangge lêngganan malih wiwit Ogustus dumugi Dhesèmbêr 1929, dados ing wulan Mèi - Juli panjênêngan botên kapetang dados lêngganan.

Lêngganan nomêr 32 (Tuwan Karim) ing Cimahi. Pambayaran sadaya sampun kula tampi sarta lêrês. Wontênipun botên kapacak ing Kajawèn, jalaran pranatan ingkang makatên wau samangke sampun kasuwak. Dados manawi botên prêlu sangêt botên dipun wangsuli. Kawuningana.

Lêngganan nomêr 984 ing Ambahrawa. Bale Pustaka botên sade.

Wangsulan saking Redhaksi

Lêngganan nomêr 2524 ing Ngayogya. Asarêng punika gambar-gambar kintunan panjênêngan ingkang botên kapacak ing Kajawèn kakintunakên wangsul, makatên ugi kintunan panjênêngan gambar 3 iji bab kawontênan ing rêdi Gamping, amargi botên kenging kadamêl kêlise, kirang cêtha.

Tuwan Indanu ing Ngunut, Tulungagung. Gambar corèk kintunan panjênêngan botên sagêd kapacak ing Kajawèn, kamanah kirang prêlu. Bale Pustaka sampun gadhah tèkênar piyambak. Gambar kakintunakên wangsul.

Tuwan S. Wiyana ing Ngayogya. Eman sangêt gambar kintunan panjênêngan botên sagêd kapacak, amargi kirang cêtha. Kakintunakên wangsul.

Lêngganan nomêr 1700 ing Munthilan. Kintunan panjênêngan gambar botên sagêd kapacak, amargi kirang cêtha.

--- 980 ---

Wêwaosan

Sêrat Bayan Budiman

Karanganipun Mas Arjawiraga.

16.

[Kinanthi]

satamating aturipun | kaki tuwa tan kaèksi | sang pangeran nulya tindak | kacariyos duk nèng margi | kêpapag wanita endah | umatur nêdya tutwuri ||

sang pangeran mung jumurung | datan pisan nyulayani | nulya alaju ing lampah | praptèng têpi blumbang uning | kodhok cinaplok ing sarpa | kodhok dahat amlasasih ||

badan ing sakojur ajur | rah dleweran angêbêsi | nanging sawêr datan pisan | adarbe wêlas ing ati | kodhok kongsi tanpa daya | ciptanira amung mati ||

apan duk samana wêruh | sang pangeran anèng têpi | kodhok nulya asêsambat | gusti kula nyuwun urip | luwarna wisesèng sarpa | ingkang anggung amisakit ||

lawan malih gusti ulun | kalangkung susah kapati | yèn ta ngantos datan uwal | adhuh gusti kadospundi | anak rabi tamtu pêjah | tan wontên kang wèh rijêki ||

karaos ing galih têrus | pangeran ngandika ririh | wis ta sarpa êculêna | kowe wêlasa sathithik | yêkti sira nêmu arja | nguripi sasami-sami ||

sarpa alon dènnya matur | dhuh-dhuh gusti kadospundi | yèn kodhok amba êculna | kula amanggih pituni | awit kodhok wus kacipta | dados têdha anak rabi ||

yèn gusti adrêng ing kayun | mugi parêng anglintoni | têdhanipun kulawarga | sang pangeran nuli ngiris | daginging pupu priyăngga | pinaringkên sarpa aglis ||

dyan inguwalakên sampun | sarpa dahat sukèng ati | daging ginondhol lon-lonan | pinasrahkên maring rabi | kanthi pratela prasaja | yèn dagingira sang pêkik ||

dahat kampita ing kalbu | sarpa èstri duk udani | kanggêg ing tyas sanalika | lan dahat gunging prihatin | dyan nênuwun mring Hyang Suksma | amrih bangkit dadya janmi ||

ywa pisan nêmahi luput | kolu nêdha daging janmi | pan ing ngriku tinarima | punang sarpa dadya janmi | nulya sowan sang pangeran | saparan nêdya tut wuri ||

canthoka ugi sumusul | mangkya wus awarni janmi | samana laju ing lampah | tan wontên pringganing margi | janma catur atut wuntat | ing sêmu karênan sami ||

tindakira angêlangut | wusana anjog nagari | sang pangeran dèrèng wikan | nênggih nagari ing pundi | pan katuju duk samana | kêpapag ing kyai patih ||

ki patih nambramèng wuwus | dhuh ingkang nêmbe kaèksi | parênga kula têtanya | punapa ta anggèr inggih | satriya saking ngamănca | ing sêmu sampun kêtitik ||

lan kula sajarwa tuhu | yêktosipun kula inggih | pêpatih nagri punika | ngêmban timbalaning gusti | kinèn pados minta sraya | kang sakintên angêntasi ||

dene ta jatining prêlu | ngatên wiyosipun nguni | nuju sawijining dina | sri nata lêlangên kali | sêsupe agêm narendra | marucut kêcêmplung warih ||

wus dèn upaya aguyup | sinlulupan jroning warih | nanging mêksa tanpa karya | têmah sêkêl sri bupati | sri nata nulya angagnya | janma kang bangkit ngêntasi ||

saking panyawang satuhu | ing sêmu andika yêkti | bangkit angêntasi karya | lah sumăngga kula irit | lan mênggah pangintên kula | andika badhe kapilih ||

dados mantu dalêm prabu | dhaup kalawan sang putri | putranipun sri narendra | kang namung satunggal êthil | mugi kasêmbadanana | kula tumut amêmuji ||

sang pangeran kerit sampun | dhinèrèkkên kyai patih | sowan ing ngarsa narendra | sri nata andangu nuli | apa sira kang kaduga | angupaya singsim mami ||

yèn sira sayêkti saguh | lawan angêntasi kardi | ingsun saguh angganjara | dhaup lawan nini putri | pangeran matur sandika | sri nata rêna ing galih ||

sri nata nulya adhawuh | sasmita marang sang putri | kadi karsa jêng sri nata | amung tumungkul sang putri | nulya mêdal sang pangeran | wêwarta mring kang kinanthi ||

kang janma catur ing sêmu | samya kawuryan prihatin | nulya dhawuh sang pangeran | maring janma kodhok nguni | kadhawuhan angupaya | ywa kongsi datan pinanggih ||

janma canthoka ing dangu | dahat dènira prihatin | piniji ing gustinira | kang măngka pamalêsing sih | apan ta ing sanalika | warni canthoka lir nguni ||

dyan bêblês ing tirta slulup | têkèng sadhasaring kali | titi dènira ngupaya | sagon-ênggon dèn upadi | samana pinanggih nulya | singsim nèng sela sumlêmpit ||

nuli ginondhol jumêdhul | cinokot wontên ing lathi | colot-colot marêk sowan | dyan cinandhak sang apêkik | kang singsim katon gumêbyar | kadi gêbyaring kang thathit ||

tan srănta sowan malêbu | angunjukkên singsim aji | dupi praptèng ngarsa nata | tinampèn sri nata nuli | pan anggung sinawang-sawang | kanthi rênaning panggalih ||

ananging mangkya sang prabu | atêmah cidra ing janji | tan nêtêpi dhawuh nata | kadi kang kawijil ngarsi | pan amung paring ganjaran | awarni rajabrana di ||

kang makatên yêktinipun | tan mawèh rênaning ati | tumrapipun sang pangeran | gêganjaran kang kadyèki | mung anggung dadya gagasan | dene nata anyidrani ||

tanapi pra mitranipun | ugi tan tarimèng ati | kalamun ta winênangna | arsa mêlèhkên sang aji | wêkasan mung anarima | asrah mring kang maha luwih ||

--- [0] ---

[Iklan]

--- [0] ---

[Iklan]

--- [0] ---

 

---

1	pagawean. (kembali) pagawean.
2	rêrigên. (kembali) rêrigên.
3	ambêbayani. (kembali) ambêbayani.