Kajawèn, Balai Pustaka, 1931-08-05, #631

Ăngka 62, 20 Mulud Taun Je 1862, 5 Agustus 1931, Taun VI

Kajawèn

[Iklan]

--- [949] ---

Ăngka 62, 20 Mulud Je 1862, 5 Agustus 1931, Taun VI

Kajawèn

Kawêdalakên sabên dintên Rêbo lan Sabtu

Rêgining kalawarti punika ing dalêm tigang wulan ... f 1.50, bayaranipun kasuwun rumiyin, botên kenging langganan kirang saking 3 wulan.

Juru ngarang - administrasi Bale Pustaka, ing sawingkinging kantor palis, tilpun nomêr 2791 - Bêtawi Sèntrêm.

Sri Paduka Ibu Sori Emah

[Grafik]

Dumugining 2 wulan Agustus 1931 punika, dhawah dintên wiyosan dalêm Sri Paduka Ibu Sori Emah, inggih punika ibu dalam Sri Maharaja Putri Wilhèlminah, têtêp yuswa 73 taun, ing pamuji sri paduka wau dinirgakna ing yuswa, manggiha suka bagya, sampun kirang satunggal punapa. Amin.

--- 950 ---

Raos Jawi

Minggah Rêdi.

Tumraping băngsa Jawi, minggah ing rêdi, punika limrahipun botên manjing dhatêng kasênêngan, punapa malih manjing dhatêng ulah raga, nanging lajêng manjing dhatêng lampah. Wontênipun makatên, awit tumindakipun minggah rêdi mawi gêgayutan kalihan piandêl, bilih lampahipun wau badhe manggih kanugrahan. Dados mênggah têrangipun tiyang minggah rêdi wau, ing sakawit sampun kadunungan raos ingkang gêgayutan kalihan kabatosan. Dene ancasipun tumuju ngalap brêkah ingkang pinanggih wontên ing patilasaning para linangkung, kados ta ing rêdi lawu, kacariyos ing pucak wontên patilasaning para dewa, kados ta ing Arga Dumilah, punika patilasanipun Bathara Endra, ugi nama Kaendran. Ing Arga Tiling, punika kahyanganipun Bathara Guru.

Ingkang nama Arga Dumilah punika, kajawi kaprah dados cêcariyosan ing bab patilasanipun Bathara Endra, ugi wontên wujudipun saèstu, papan-papan ingkang nuwuhakên pangintên têmêning cêcariyosan wau, mila tumrapipun têtiyang ingkang minggah ing ngriku, sami kadunungan antêp têrus ing manah.

Kajawi kawontênan kados ingkang sampun kacariyos wau, ugi wontên sêsambêtanipun malih, ingkang sagêd ngantêpakên piandêl, inggih punika saking gotèk cêcariyosanipun têtiyang ing ngriku. Saya tumrap tiyang ingkang pancèn dados palawangan, sagêd nyariyosakên dhatêng satunggal-satunggaling papan, mawi mratelakakên namanipun saha cêcariyosan ingkang sagêd nênarik manah. Cêcariyosan wau mawi kaencokakên kados sacaraning tiyang ngambah kadhaton, mawi ngawontênakên awisan, upaminipun manawi sampun dumugi satunggiling papan watês, yèn ta ing kadhaton, pêpindhanipun kori brajanala. Wiwit ing ngriku, tiyang botên kenging nyêngkêlit gêgaman, tuwin taksih wontên cêcariyosan malih warni-warni, ingkang gêgayutan kalihan jaman kadewan.

Limrahipun băngsa Jawi, rêdi Lawu punika dipun wastani wingit, kajawi marginipun dhatêng pucak rêkaos, ing ngriku wontên bêbaya ingkang dipun wastani ampuhan, inggih punika angin mawa pêdhut ingkang gadhah daya asrêp anggêgirisi. Ampuhan wau samăngsa nêmpuh ing tiyang, lajêng sagêd kamikêkêlan, malah sagêd dados jalaraning tiwas, tiwasipun wau lajêng dipun wastani kalap. Nanging wontên panulaking ampuhan, ingkang tuwuh saking piandêl, inggih punika samăngsa wontên tandhaning ampuhan badhe nêmpuh ing tiyang, lajêng dipun bagèkakên sarana têmbung carêmêdan, kacariyos ampuhan lajêng sande panêmpuhipun.

Inggih jalaran saking kawontênan ingkang kados makatên punika, ngantos sapriki rêdi Lawu dipun wastani wingit, mila tiyang ingkang purun minggah dhatêng rêdi Lawu wau, tamtu adhêdhasar antêp ing manah sayêktos, lăngka ingkang inggahipun manjing dados kasênêngan.

Makatên ugi tumraping rêdi-rêdi sanès, tamtu

--- 951 ---

mawi gêgayutan cêcariyosan ingkang sairib kados makatên, botênipun inggih jalaran ing rêdi ngriku wontên pasareanipun tiyang linangkung, dados inggahipun wau nama manjing tirakat.

[Grafik]

Kêbon sêsêkaran sacêlaking rêdi ing Zwitserland.

Kawontênan ingkang kacariyosakên ing nginggil wau, salugu ingkang tuwuh saking raos piandêlipun băngsa Jawi, ingkang nocogi kalihan raosing kabatosan. Nanging tumraping băngsa kilenan, bab ngambah utawi minggah rêdi punika atêgês warni kalih, sapisan kangge ulah raga inggih kasênêngan, kaping kalihipun kangge ngudi kawruh. Ingkang nama kasênêngan, katindakakên ing kalanipun măngsa liburan, ing ngriku kathah para anèm ingkang ngambah ing parêdèn ingkang sungil-sungil amutawatosi, dados inggih botên kirang ingkang manggih bêbaya, ingkang jalaran saking tindakipun wau, kados ta kêplèsèd dhawah ing jurang, tur lampahipun wau inggih sampun kanthi pitêdahipun juru têdah margi. Ewadene lêlampahan ingkang kados makatên punika, botên pisan-pisan adamêl aliting manahipun tiyang sanès, sabên nuju anglêrêsi mangsanipun, kathah ingkang sami tumindak makatên.

Tindak ingkang sampun nama dados kasênêngan punika pancèn botên kenging dipun paibên, lan malih sarèhning sampun nama kacara, lêlampahan kados makatên punika malah dados ucap sae.

Kasênêngan ngambah parêdèn ingkang kados makatên punika, tumrapipun ing tanah Eropah pinanggihing parêdèn tanah Zwitserland, inggih punika ing parêdèn Alpen. Parêdènipun ing ngriku parêdèn salju, wujudipun pêthak mêmplak adamêl sêngsêming manah, mila ing ngriku botên kêndhat dados paluruganipun para among sênêng. Badhe kasambêt.

--- 952 ---

Cariyos Kina

Patilasan Kêdhung Srêngenge

Kalawarti Kajawèn ăngka 48 ngêwrat cariyos bab baya, wosipun nyariyosakên tiyang gêndam baya, nanging mawi gêpok namaning kêdhung Srêngenge (kadhatoning baya). Ing ngriki prêlu kula nyambêti katêrangan kawontênanipun kêdhung Srêngenge, namung kapêndhêt wosipun ingkang prêlu kalihan cêkakan kemawon kados ing ngandhap punika.

Mênggah dunungipun kêdhung Srêngenge punika ing bênawi Surakarta, kaprênah kidul kilèn watawis 6-7 pal têbihipun saking kitha, mila pancèn kalimrah ing pundi-pundi panggenan, kêdhung Srêngenge punika dados karatoning baya, langkung-langkung ing Sêrat Babad Jaka Tingkir, inggih ugi nyariyosakên, malah ngocapakên ratuning baya ngriku nama Ki Baurêksa. Nanging kawuningana, kêdhung Srêngenge punika nyatanipun inggih kêdhung limrah kemawon, kapara kapetang kêdhung alit, dados jujuganipun tiyang misaya ulam, padintênanipun kangge padusan tiyang tuwin lare-lare, botên mutawatosi ingatasipun kêlêlêb punapadene bab bêbaya bajul sapanunggilanipun sêpên, malah bilih nuju măngsa katiga toyanipun cèthèk katingal dhasaripun ngandhap.

Wondene kêdhung ingkang langkung agêng wiyar sarta lêbêting toya botên kantênan watêsipun, katingal wingit mutawatosi tuwin kathah bajulipun, punika kaprênah nginggilipun, kadugi namung lampahan 10-15 mênit dangunipun saking kêdhung Srêngenge, namanipun: kêdhung Ceplukan, panjanging kêdhung watawis 50-60 mètêr, wiyaripun plêg dumugi calangaping bênawi kiwa têngên. Baita-baita ingkang sami langkung kêdhung ngriku minggah mandhap têmtu kawêdalakên pinggir mèpèt lambening bênawi, awit ingkang mudhik satangipun botên wontên ingkang jajag dumugi dhasar, dene ingkang milir bilih kawêdalakên têngah lampahipun asring malang megung utawi gonjing, adamêl mutawatos dening ilining toya mulêk (olêkan), rumiyin sampun nate wontên ingkang nyatakakên, nuju măngsa katiga toyaning bênawi botên agêng, satunggiling tiyang tukang nglampahakên baita sumêdya anjajagi namung prêlu badhe sumêrêp, lêbêting toya kêdhung wontên pintên mètêr, sarana nyambêt-nyambêt satangipun dêling ngantos 4 lonjor, panjangipun kadugi kirang langkung 30 mètêr, nanging dumugi puput pucuk mêksa dèrèng sagêd kandhas jajag. Awit saking punika têtiyang lajêng sami pitados, bilih kêdhung Ceplukan wau lêbêting toyanipun wontên pintên mètêr botên kasumêrêpan. Mila têtiyang padhusunan sakiwatêngênipun sami nêtêpakên bilih kêdhung Ceplukan punika padununganing baya rêraton (kadhatoning baya).

Bênawi ngriku dados sungapanipun têtiyang lampah dagang saking padhusunan Kêdhung-gudhèl Serenan saurutipun dhatêng nglêbêt kitha Surakarta lampah mantuk kathah ingkang sami ambaita, amargi dèrèng wontên sêsambêtan tumpakan sêpur, otobis sapanunggilanipun, mila sabên 2-3 dintên sapisan [sapisa...]

--- 953 ---

[...n] kathah baita ingkang langkung ngriku wongsal-wangsul. Awit saking kapitadosanipun têtiyang kathah, ingkang sami numpak baita samăngsa ngambah kêdhung Ceplukan lajêng sami nyêmplungakên sêkul sawungkus-sawungkus utawi sakêpêl-sakêpêl dhatêng kêdhung, cariyosipun prêlu minăngka kangge asung têdha dhatêng baya-baya ingkang sami jagi sajawining karaton (pinggiring bênawi) supados botên gêndhak sikara utawi ganggu damêl, makatên gotèkipun têtiyang ingkang sampun sangêt pitados, awit inggih ing ngriku kadhatoning baya. Nanging kilap punapa ingkang kacariyosakên Jaka Tingkir punika (bak ratuning baya: Ki Baurêksa) inggih ngriku punapa sanès, kula botên wani ngêbabi, awit ing sêrat nyariyosakên: kêdhung Srêngenge. Namung prakawis kathahipun bajul, mila pancèn nyata kêdhung Ceplukan punika kathah sayêktos, kathah sangêt tiyang nyumêrêpi dumugi sapriki, makatên malih agêng sarta lêbêting toyanipun kêdhung, mèmpêr saupami inggih kêdhung Ceplukan punika wiwit kinanipun pancèn padununganipun baya kathah.

Sapunika wangsul nyariyosakên sêrat babad malih, sabên taun karatoning baya kêdhung Srêngenge kadhawuhan angladosakên pajêg baya satunggal-satunggal dhatêng karaton Pajang, kacariyos inggih gotèkipun para sêpuh kina-kina, baya-baya ladosan wau namung kangge isèn-isèn balekambang tuwin balumbang-balumbang ing patamanan sapanunggilanipun minăngka kalangênan. Nanging sarêng pindhahipun karaton Pajang, ladosan baya minăngka pajêg wau lajêng botên kocap malih. Namung dumugi samantên katêranganipun cariyos patilasan kêdhung Srêngenge. Wasana kirang langkungipun sawatawis nyuwun pangaksama para maos.

P.K. 585.

Pasar Gambir

[Grafik]

Ing nginggil punika gambar pêpêthan badhe wujuding pasar Gambir ing Batawi.

--- [954] ---

Kawontênanipun Papilyun Walandi ing Tèntunsêtèlêng Jajahan ing Paris, sasampunipun kabêsmi.

[Grafik]

Ing Kajawèn sampun rambah-rambah ngêwrat pawartos ing bab kawontênanipun tèntunsêtèlêng ingkang kasêbut ing nginggil, lan ugi sampun martosakên ing kalanipun kabêsmèn. Ing ngriki badhe mujudakên sawatawis ing bab kawontênanipun papilyun Walandi wau ing sasampunipun kêbêsmèn.

Gambar ing nginggil: tilas papilyun ingkang sampun awujud awu. Gambar sangandhapipun, juru pompa nalika tumindak ing damêl. Sisih kiwa: rêca Bali, wilujêng botên katut kêbêsmi. Ing ngandhap piyambak: Sri Paduka Prinsès Yulianah, rawuh ing papan tilas papan papilyun wau.

Kawontênan ingkang kados makatên punika para maos sagêd manggalih piyambak dhatêng ewahing sawangan ingkang andadak punika. Ewadene ing salêbêtipun wulan punika, papilyun wau sampun rampung pambangunipun.

--- 955 ---

Wulang Sae

Cara Jawi Kina ingkang Laras kalihan Jaman Sapunika

Pancènipun prakawis ingkang kula aturakên ing ngandhap punika botên badhe kula dalakên, ananging sarèhning cocog kalihan kawontênaning jaman, bokmanawi sagêd wontên pigunanipun, mila inggih lajêng kula nunutakên wontên ing kalawarti Kajawèn ngriki.

Namung prakawis sapele para maos. Anuju ing satunggiling dintên kula mara tamu dhatêng griyanipun têpangan kula, ginêman kathah-kathah nuntên dumugi rêmbag prakawis anakipun ingkang taksih sêkolah wontên ing pamulangan H.I.S. klas sakawan, punika ing wêkdal samangke yèn sêkolah sangunipun namung sasèn, inggih kabêkta saking măngsa mandêking punika. Măngka sawulan sapriki sangunipun ajêg gangsal sèn ing sadintênipun.

Ingkang gadhah griya ugi nêrangakên rekaning anggènipun nyêngklongi sanguning anakipun ngantos dumugi kantun sêsangu sasèn wau. Makatên, wiwitipun dipun suda sabribil, sarêng angsal sawatawis dintên dipun suda sasèn, makatên salajêngipun ngantos pungkasanipun lare sêsangu sasèn manahipun botên kraos. Kajawi nyudanipun kadamêl baka nyakêdhik, anggènipun lare lajêng namung asangu sasèn purun lumêbêt sêkolah punika tiyang sêpuhipun mami[1] suka sêsorah kathah-kathah, sagêd mlêbêt wontên ing manahing lare. Sigêg.

Kula mirêng cara ingkang kados makatên punika lajêng kemutan caranipun tiyang sêpuh kula anggènipun ngupakara badan kula, kala kula taksih alit. Rikala kula taksih alit punika sabên dintên Sênèn kalihan Kêmis dipun wajibakên siyam dumugi asar. Mlêbêt sêkolah tanpa sangu, sarapan babarpisan botên nate. Tiyang sêpuh kula anggènipun nêrangakên, makatên punika namanipun tirakat. Prêlunipun supados sêkolah kula wasis lan ajêg minggah pangkat. Tumrap kadang warga kula cara ingkang kados makatên punika kaprah.

Punapa tiyang sêpuh kula anggènipun mardi kula kados kasêbut punika mawi sêdya ingkang wigatos sanèsipun, punapa sêdyanipun wau namung kados ingkang kula sêbutakên, kula botên sagêd ngaturakên.

Satunggiling prakawis ingkang nyata inggih punika tiyang Jawi ing jaman wingi-wingi, punika kathah ingkang nêngênakên dhatêng tirakat, ngêngirangi prakawis dhaharipun. Bokmanawi punika ingkang sagêd andayani lare botên kalêbêtan punapa-punapa satêngah dintên kuwawi.

Punapa cara mardi lare kados kasêbut ing jaman samangke sagêd katindakakên. Wangsulanipun bokmanawi inggih sagêd manawi tiyang sêpuhipun lare karsa nindakakên sêsarêngan.

Nitik pamanggihipun para sarjana tirakat ngêngirangi têdha punika agêng sangêt paedahipun. Wontên ing sêratipun "Levenswandel" kaca 45 Tuwan Phurstêr nyariyosakên makatên suraosipun:

Para dhoktêr ingkang majêng-majêng ing jaman samangke punika [puni...]

--- 956 ---

[...ka] kathah ingkang sami nêrangakên bilih kula sadaya punika kathah ingkang kêkathahên sangêt nêdhanipun, sarta upami sami ngêngirangi ingkang makatên punika agêng sangêt paedahipun tumrap padharan.

Kaca 46. Tindak ngêngirangi nêdha punika tumrap kasarasaning badan agêng sangêt paedahipun, saya tumrap manah (bêbudèn) paedahipun langkung kathah malih.

Wasana nyata lan botênipun sumăngga.

K. 3622.

Kawruh Sawatawis

Tawon Pundhuhan

Sambêtipun Kajawèn nomêr 61.

Manawi sampun botên mindhak-mindhak grêmbêlanipun lajêng kaêlih wontên ing glodhog enggal, wusana dangu-dangu sagêd agêng prajanipun, awit saking punika guthêkan wau lajêng kawastanan fokkamer punika mayaripun ada-ada damêl kaindhakaning juru tawon. Manawi kados ingkang kalimrah arak botên sagêd kapêsthèkakên.

Punika kaindhakaning glodhog ingkang kadamêl pêthèn punika.

Ca. rustêr, sampun kacariyos ing nginggil.

Ra. plangkan tala, ingkang kadamêl ugi kajêng, dados pikêkahing tala tur manawi nitipriksa gampil, inggih punika plangkan wau kadudut alon-alon saking guthêkan, ingkang prayogi wontên ing mangsanipun tawon mapan, punika ing wanci sêrap. Pandèkèkipun plangkan wontên ing guthêkan ngadêg lajêng srêg ing klowonganing guthêk, punika baku dipun jarag. Urutipun dhatêng wingking, punika namung miturut kajênging tawon. Sampun adat manawi damêl tala têmtu ngajêngakên bolongan marginipun, mundur-mundur ngantos 6-7 êmblog utawi langkung. Tatanan kados punika winastan: warme bouw. Wontên malih ingkang talanipun mujur utawi ngèncèng-èncèng, punika winastan koude bouw, jalaranipun inggih saking êlèng. Glodhog Jawi wontên ingkang êlèngipun wontên iringan, punika mahanani tala tinata mujur utawi ngèncèng-èncèng wau.

Ra. dhasaripun, wangun mèh kados tutupipun.

Sapunika ngrêmbag bab amaning tawon, kacariyos kathah sangêt: sêmut, cêcak, kupu macan (kupu maling) ingkang wulu cêmêng. Sadaya wau botên patosa dados karisakan, saha malih manawi cara pêthèn botên badhe sagêd lumêbêt, margi rustêr dados panyêgahipun. Manawi sêmut sagêd ganggu damêl, sukuning pêthèn kêdah dipun êkum ing toya sacara lêmari makan makatên. Ingkang murugakên karisakan, atêgês kapitunanipun tiyang ngingah tawon, manawi kaparag ama ulêr, sampun têmtu katut nalika nyêcêp madu ing sêkar-sêkar taksih wujud tigan lêmbat, lajêng nêtês wontên ing tala. Tawon ajrih sangêt dhatêng ulêr wau, katăndha manawi lajêng katilar talanipun, punika [puni...]

--- 957 ---

[...ka] tăndha wontên ulêripun. Mênggah rekadaya padulakipun[2] kula dèrèng mirêng akalipun, ewadene ingkang sampun katindakakên, prêlu kadudut lajêng kasantunan plangkan enggal.

Bab mêndhêt madu saking tala, cara limrah namung kapêrês kados parudan kalapa, punika sayêktosipun botên prayogi. Madunipun dados buthêk, jalaran rêmukaning gana tuwin rêrêgêd sanèsipun katut kapêrês. Depe[3] pirantos saking dhepartêmèn sampun wontên, wujud kados êblèg kangge damêl ès putêr. Plangkan kacêpètakên, lajêng dipun putêr wongsal-wangsul, tala lajêng mobat-mabit, ing wusana madu muncrat, namung taksih wontên ing lêbêt. Punika madunipun bêning, tur gananipun taksih sae, dados manawi kawangsulakên malih, pun êmbok-êmbokipun lajêng tumuntên ngisèni têdhanipun (madu) malih. Makatên punika pedahipun plangkan tala wau.

[Grafik]

Glodhogan tawon sawêg kapratelakan[4] ing para ahli.

Kajawèn nomêr 47 taun punika martosakên, ing Kuthawinangun wontên tiyang manggih pirantos kangge mêndhêt madu saking tala, punika cêtha saking ular-ular pirantos ingkang saking dhepartêmèn, jalaran ing panggenan ngriku dipun sukani dening lanbao konsulèn, ingkang nuladhani prakawis bab ngingah tawon. Wêwêngkonipun pang apdhèling Kêbumèn, kabar sampun 1½ taun laminipun, dados sakêdhik-sakêdhik tiyang ngriku sampun angsal pangajaran bab ngingah tawon tuwin pangupakara sanès-sanèsipun. Sakawit ingkang dados panggalihanipun nagari jalaran ing Kêbumèn cacahing glodhog tawon wontên 9000 iji.

Dumugi samantên atur kula bab andharan ngingah tawon mawi glodhog pêthèn gagrag Eropah, mugi sami dados panggalihanipun sadhèrèk tani, amargi tawon punika sagêd dados kaindhakaning tanêm tuwuh lan ing tanah Jawi botên badhe kuwatos kêkirangan pakanipun tawon, margi klapa punika ajêg sêkaripun, dados saya majêng pangingahan tawon, manawi ngrêtos ingkang dados gêgayutanipun têmtu sagêd nênangi ngajêngakên tanêman kalapa.

Mênggah sagêd kula ngandharakên salêrêsipun kula sampun nyumêrêpi piyambak wontên ing dalêmipun sadhèrèk akrab piyambak, ingkang wontên ing Karanganyar (Bagêlèn) gadhah pêthi 4 iji, kaisenan saking tawon galodhog limrah anggènipun milala saking dhusun. Cobèn-cobèn wau sampun nyênêngakên, ing sawatawis dintên saking mindhahipun sampun majêng-majêng talanipun. Pêthèn wau kadèkèk ing pandhapi, botên dados pakèwêd, kados ingkang sampun kacariyosakên ing Kajawèn ngajêng.

Sumadi.

--- 958 ---

Jagading Sato Kewan

Bab Menda

Sambêtipun Kajawèn nomêr 57.

Menda Kashmir punika saking parêden Kashmir, Simla, sarta Kalka, salèripun Lahore ing sukunipun rêdi Himalaya. Ing ngriku hawanipun beda sangêt kalihan panggenan sanès, sanajana măngsa bêntèr ugi asrêp. Dados pangungsènipun para luhur pangêrèh praja, sudagar, tiyang ingkang cêkap. Dene yèn măngsa badhidhing sami mangandhap.

Sampun kasêbut ing nginggil yèn kewanipun ing ngriku wulu kêtêl sarta langkung panjang. Mriksanana Kajawèn 56.

Menda Kasmir punika wangunipun kados ing ngandhap punika.

Sirahipun botên bukung, beda kalihan menda Etawa sarta Montgomery, kuping panjang alit, kèplèh, singat ingkang kathah dhaplang, pucukipun nêkuk mêdal mangajêng. Ulêsipun ingkang kathah abrit, adami aking mawi blonthèng panjang, ulês pêthak ugi wontên, sakubêngipun mripat tembong cêmêng. Menda Kashmir ingkang jalêr mawi jambul, wulunipun panjang sangêt, kintên-kintên 2 kaki kirang, punika ingkang dados pamêdal baku. Dene wulu punika kangge dandosan, kêmul tuwin sapanunggilanipun.

Dêdêgipun menda kasmir punika, badan wêwêg agêng, pawakan panjang, botên inggil kadosdene menda Etawa tuwin Montgomery.

Menda kasmir punika ingkang èstri pamêdalipun puhan sakêdhik. Dados cêtha menda kasmir pamêdalipun wulu.

Dene mangsanipun tiyang ngriku anggunting wulu, ing wulan bêntèr, inggih ing wulan Juli-Augustus sarta September.

Wulu punika dipun rêsiki sadèrèngipun dipun kintunakên, pangintunipun dipun têtêl. (Tumrapipun ing tanah Jawi kadosdene tiyang kintun kapuk) kakintunakên dhatêng Bombay sarta Calcutta.

Kula ningali kewan-kewan ing ngriku, kadosdene lêmbu, maesa, sapanunggilanipun, sadaya badan wêwêg, pawakan panjang-panjang, botên inggil-inggil kadosdene sanès panggenan.

Kula ing manah têka ngungun, dene tiyangipun inggih alit, kados tiyang Jawi, kulitanipun bambang, awak kadosdene băngsa Monggul. Tiyang utawi kewanipun ugi botên inggil-ingggil kados tanah andhap.

Menda ing Allahabad salèr kilènipun Baroda wangunipun kados ing ngandhap punika:

Irung botên bukung, kuping kèplèh mangajêng, wulu pandhês, singat agêng manginggil ing pucuk nêkuk dhatêng wingking. Agêng tuwin inggilipun kados menda Etawa. Ulêsipun ingkang limrah pêthak mulus, ingkang ulês andami aking ugi kathah, namung ingkang ulês makatên punika ing mripat dumugi cungur kiwa têngên, wontên galêripun cêmêng.

Ing pambranahan kagunganipun Paduka mr. Nariman

--- 959 ---

Rowalda ing Allahabad kula sumêrêp kagunganipun menda wau, kados ingkang kasêbut ing nginggil. Sarta ugi ningali lêmbu băngsa Gudjerat.

Ing taun 1912 wulan October, gupêrmèn ugi andhatêngakên menda wau ing tanah Jawi, sarta dhatêng Sumba. Ing tanah Jawi ingkang kathah turunanipun ingg Brêbês sarta ing Lêbaksiu. Ing Sumba dipun ingah ing pambranahan menda cakêtipun wana. Kathahipun menda jalêr 4 menda èstri 60. Rèhning menda-menda wau sae kadadosipun mila lajêng kapundhut dening pangagêng kaparingakên dhatêng Oemboe Nai Tanga ing Kênanthang, cakêtipun Waingapoe. (Badhe kasambêtan)

Kula pun H.K.d.

Rêmbagipun Garèng lan Petruk

Angsal-angsalipun Petruk saking Kesahan

Garèng: Lo, hla, kok kowe jêbul wis nang ngomah, tak arani rak isih kliyêgan nyang Mêgêlang kana, nyanthong mrene nyanthong mrana, tiwas aku arêp ngopèni kuthuk-kuthukmu sing ditêtêsake têlung sasi saprene. Hara, Truk, aku arêp takon, kêpriye kahanane ing Magêlang saiki, ana ing kana kowe pirang dina, ulihmu lagi kapan, apa padha slamêt, olèh-olèhe ngêndi, sajake kok sêpi nyênyêt.

Petruk: Hara, ana pitakon têka nglarik-nglarik dicampur dadi siji mêngkono. Hla nek sêga, jangan lodhèh, sambêl gorèng ati, bêsêngèk tempe, gorengan dhêle, saupama dicampura dadi siji, kaya-kaya iya ora bakal kangelan anggone nandangi. Balik pitakonan, wong pirang-pirang mêngkono, kok dicampur dadi siji bae, anggone nandangi (mangsuli) iya rada rêkeos. Mulane saiki tak mangsulane saka siji, nanging sadurunge aku arêp ngomongi nyang kowe, kowe arêp ngopèni kuthuk-kuthuku sing ditêtêsake têlung sasi saprene, hla, nèk mêngkono kuwi rak padha bae karo yèn arêp ambêdhog pitikku sing wis dhere-dhere. Ora, Kang Garèng, kang kapisan aku arêp nyaritakake kaanane ing Magêlang. Wah, Kang Garèng, nèk andêlêng sêsrawungane para priyayi ing Magêlang, pancèn iya nyênêngake têmênan, anggone le guyub lan rukun, wong para priyayi Mêgêlang kuwi pancèn iya padha ngudi nyang kautamaning wong urip nyara jaman saiki, mula iya ora anggumunake yèn banjur padha guyub lan rukun.

Garèng: Wah, iya sukur ta, yèn para priyayine saiki wis padha rukun. Wong aku kèlingan nalika lima utawa nêm taun saprene, anggone dibudidaya amrih bisane rukun, iya wis ora kainan, ewasamono

--- 960 ---

iya mêksa mlêndèk bae. Kaya ta: kêrêp bae diêdêgake pakumpulan, nanging sing akèh-akèh iya mung mêrêm-mêlik bae. Pakumpulan Budi Utama: mênggik mênthol, Sarekat Islam, saupama tanduran mono, iya sing kêtuwuhan kêmladhehan kae, wujude iya brindhil. Ing sarèhne saiki priyayi-priyayine wis padha rukun, mêsthine pakumpulan-pakumpulan saikine iya padha jlênthot-jlênthot lan lêmu-lêmu.

[Grafik]

Petruk: Bab anane kumpulan aku ora wani carita, jalaran sajake ing Mêgêlang kuwi wong-wonge wis ora padha butuh nyang kumpulan, hla, wong wis padha rukun guyub dhewe, prêlune apa saiki padha ngêdêgake pakumpulan. Kayadene tuwuhing pakumpulan kuwi, rak mung arêp ngrukunake wong-wonge, supaya aja tungkul cakaran bae, nanging nèk wong-wonge pancèn wis padha rukun, mau apah lagi, sèh.

Garèng: Wah, nèk kaya ngono kuwi padhane rak tanggaku Mas Bèi Sastra Ganthol kae, kuwi pangakune mangkene: Aku kiyi wong wis apik atine, wis alus, lêmbah manah, andêmênakake, pêng-pêngan, lan sapiturute, dadi iya wis ora prêlu ngrasuk agama, jalaran tuwuhing agama kuwi mau-maune rak mung duwe sêdya arêp ambêcikake bêbudèning manusa. Balik bêbudènku saikine wis mas sinangling upamane, rak iya wis ora prêlu ta aku ngrosak-ngrasuk agama kuwi. Ewasamono aku kok iya mêksa kêpengin krungu, mungguh sing kok arani para priyayi padha rukun guyub kuwi sing kêpriye.

Petruk: Aku mau rak kăndha yèn para priyayi ing Mêgêlang kuwi padha ngudi nyang kautamaning wong urip nyara jaman saiki, mulane sêsrawungane iya padha rukun lan guyub. Beda karo ing jaman purwa, sing diarani kautamaning urip kuwi anggêre digdaya sêkti măndraguna, mulane sêsrawungane iya ora bisa guyub lan rukun. Ana lair-lairan bae, iya banjur tuwuh pêrangan, sêmono uga yèn ana rabèn-rabenan, malah banjur nuwuhake pêrang gêdhe. Buktine: laire Radèn Gathutkaca, iya ana pêrang rame, nalikane Radèn Gathutkaca rabi, iya pêrang rame manèh. Seje karo kautamaning ngaurip nyara jaman saiki, yèn ana lair-lairan, para priyayi-priyayi banjur padha ngumpul ana ing kono, malah ana sing banjur padha triple, dhomino, cêkèn barang. Apamanèh yèn ana rabèn-rabenan, sing padha ngumpul malah saya akèh bangêt, iya bênêr kadhangkala sok ana pêrangan cilik, nanging sing akèh iya mung karo bojone dhewe, disêbabake anggone ora lèrèn-lèrèn [lèrè...]

--- 961 ---

[...n-lèrèn] le nglètèri Mas Ajêng Jaikêm.

Garèng: We, hla sêmbrana, kok banjur mrono clingkêre, wis, wis, aja kok banjurake anggonmu carita, mundhak gawe sênêping rêmpêlu. Luwih bêcik wangsulana pitakonku liyane.

Petruk: Ulihku ana ing Batawi wis têlung dina saprene. Dene olèh-olèh sing tak gawa, wah, iya pancèn pêpak bangêt: ingkung enthog ana, krengsengan wêdhus iya sak êmbolan, dhèngdhèng ragi iya sapanci. Nanging ing sarèhning lungaku nyang Mêgêlang Makne Kamprèt ora kèri, sanyatane mono ulihku rada anjagakake sadhiyanmu sêga salawuhane, barêng sadhiyanmu sêpi, iya banjur olèh-olèhku dhewe mau tak antêm jakob nganti ludhês.

Garèng: We, hla, iya pancèn wong andalodog, wong arêp olèh-olèh kok anjaluk disadhiyani pangan sing kompêlit. Pantêse wong sing kaya ngono kuwi, anggone arêp ngêculke olèh-olèhe iya kanthi napsir ajining sadhiyane barang dhisik.

Petruk: Lo, saiki kiyi jaman malèsèt apa ora, nèk nganti ngêbrèh nyang barang-barange, rak iya kalakon kathok siji dilêbokake gadhèn kabèh. Mungguh pitakonmu: apa padha slamêt, iya bênêr iki jênêng pitakon sing wis lumrah bangêt, nanging mungguhing aku kok ora dhêmên nyang pitakonan sing mêngkono kuwi, dhing, awit yèn aku banjur olèh wangsulan mêngkene upamane: ya slamêt, mung bae aku saiki lagi judhêg bangêt, jalaran yèn dina iki uga aku ora bisa bayar nêm rupiyah, lampuku listrik mêngko bêngi arêp dipêdhot. Lo, kuwi wis dadi wajibku kudu awèh dhuwit nêm rupiyah nyang wong sing tak takoni, nèk ora wèwèh kuwi dosa, dadi anggone takon mau mung jênêng arêp ngece bae.

Garèng: Wèyèh, nèk ditakoni kaslamêtane, banjur ngandhak-ngandhakake utang lan kabutuhane, apa iya wong dêlap. Wis, wis, rêmbugane padha dilèrèni samene bae, liya dina padha rêmbugan bab liya manèh.

[Grafik]

Ing nginggil punika kapal api "Tjisedane" ingkang nêmbe rampung panggarapipun, gadhahanipun Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij ing Amsêtêrdham.

--- 962 ---

Pêthikan saking Sêrat-sêrat Kabar Sanès

Indhonesiah.

Nyiksa tiyang ingkang kadakwa ngoyok.

Kawartosakên, saking pamundhutipun opênbarê ministêri, pangadilan yustisi ing Batawi maringi palilah nyêrêg saha nahan priyantun tiyang siti tiga, ing bawah Kabupatèn Indramayu, inggih punika Wadana Sindhang, Asistèn Wadana Pêmanahan tuwin mantri pulisi Sindhang. Sadaya wau badhe kapriksa wontên ing pangadilan, kadakwa prakawis nganiaya tiyang siti, ingkang kadakwa prakawis ngoyok, inggih punika niksa tiyang wau supados angakêni kalêpatanipun.

Lampah anggêgana saking Ostraliah dhatêng Inggris.

Konsul Jendral ing Batawi tampi tilgram saking Ostraliah, nyariyosakên, bilih Tuwan J. Mollison gadhah sêdya badhe anggêgana dhatêng Inggris, ngangge mêsin mabur ingkang mêntas dipun angge anggêgana saking Inggris dhatêng Ostrali. Panggêgananipun wau badhe mampir ing Batawi.

Amtênar ingkang dèrèng têtêp.

Kala taun kapêngkêr, wontên papriksan ing bab cacahipun amtênar ingkang kêgolong dèrèng têtêp. Miturut katrangan saking dhirèktur pakaryan babagan arta wontên ing rad kawula kala tanggal 1 Juli 1930, gunggunging amtênar ingkang kalêbêt ing golongan wau wontên 4800. Gunggung samantên punika ingkang 2100 miturut wêwaton, sagêd ugi kalêbêtakên ing golongan amtênar têtêp. Dene ingkang 2700 jalaran saking ngumur tuwin kasagêdanipun, botên sagên[5] kagolongakên dhatêng pakaryan têtêp.

Kyai Caringin dipun mardikakakên.

Kawrat kêkancinganipun Kangjêng Tuwan Ingkang Wicaksana Gupêrnur Jendral, Kyai Caringin, ingkang sapunika dipun singkirakên wontên ing Cianjur, jalaran gêgayutan kalihan prakawis ura-uru ing Bantên kala ing taun 1926, sapunika kaparêngakên wangsul mantuk dhatêng panggenanipun.

Pamulangan luhur pangadilan.

I Gusti Kêtut Puja, lulus kandhidhat iksamên perangan kalih. I Gusti Madhekunê, lulus kandhidhat iksamên perangan kapisan, sami pamulangan luhur pangadilan ing Batawi. Kalih pisan wau sami asli Bali.

Konsul Itali kajagi ing pulisi.

Jalaran saking tuwuhing ebah-ebahanipun golongan Islam, ingkang gêgayutan kalihan prakawis ingkang pinanggih ing Tripoli, konsul Itali ing Batawi dipun jagi ing pulisi ingkang kamaligèkakên jagi ing ngriku.

Kasangsaran ing margi.

Miturut cathêtan pulisi, kawontênanipun kasangsaran tiyang ing Batawi salêbêtipun nêm wulan kapêngkêr, ingkang pêjah 15, tatu rêkaos 104 tuwin tatu mayar 197, sadaya wau sami kasangsaran ing margi. Miturut katrangan saking pangagêng pulisi, tiyang 15 ingkang tiwas wau, ingkang 10 jalaran saking lêpatipun piyambak, wontên ingkang jalaran malampah nugêl margi, mlangkah ril sêpur utawi tram botên mulat. Wontên ingkang jalaran numpak sêpedhah lajêng jumêdhul saking wingking tumpakan, utawi jumêdhul saking margi alit ngambah margi agêng ingkang botên sêla.

Bab ngingah ulam toya.

Miturut pawartos, têtiyang siti ing tanah Priyangan, kêgolong sagêd ngingah ulam ing balong, ing pangingahan ngriku sagêd ngêmorakên ulam warni tiga, inggih punika nilêm, kakap tuwin gramèh. Mirid pinanggihing papriksan, nalika ambêlèk wêtênging ulam, namung pinanggih ulamipun kutuk utawi lele, dados ulam warni tiga wau botên mêmêngsahan. Pangingahan ulam ing Indhonesiah manawi dipun tandhing kalihan pangingahan ing Eropah, langkung sae ing Indhonesiah. Tumrap ing Eropah, manawi sataun angsal 600 kg. ing dalêm sahèktarê, sampun kapetang sae, nanging tumrapipun ing Tarogong (Garut) angsal-angsalan samantên wau kapetang sawêg angsal-angsalan tigang wulan.

Êmas Indhonesiah kakintunakên dhatêng Amerikah.

Kawontênanipun barang êmas ing griya pagantosan gupêrmèn ingkang botên dipun têbus, tuwin botên pajêng kasade miturut tapsiran, dados lajêng nama arta kèndêl, dumuginipun wulan April wontên f 12.161.729.13. dene ing wulan Mèi f 11.248.598.-, sadaya wau kapetang sa-Indhonesiah. Barang-barang wau ingkang saperangan dipun lêbur saha kakintunakên dhatêng Amerikah. Kala ing wulan Mèi kapêngkêr ngintunakên rêrêgèn f 1.616.159.-

Sêsakit githok ing tanah Papuah.

Sampun antawis kalih minggu, ing paboyongan tanah Papuah tuwuh sêsakit githok, kadosdene sakit cêngêng, nanging lajêng wontên pawartos susulan, sêsakit wau botên tumular dhatêng paboyongan.

Ambekot barang Itali.

Jalaran saking tuwuhing sabab ingkang gêgayutan kalihan agami Islam, golongan Islam ing Indhonesiah sami ambekot barang-barang wêdalan Itali. Malah ing tanah Indhu ugi nindakakên makatên.

--- 963 ---

Pasar Gambir.

Sanadyan jamanipun kados makatên, pasar gambir saèstu ngadêg, nanging agêngipun namung kalih pratiganipun pasar gambir kapêngkêr. Gunggunging arta sewan panggenan kêdah anampèni f 29.000.- sapunika sampun nampèni f 25.000.- Ingkang katingal suda ing bab padhasaran among dagang, namung wontên sapradasaning bango-bango.

Sêrat Kabar Soeara Indonesia botên mêdal malih.

Kawartosakên, sêrat kabar Soeara Indonesia botên kawêdalakên, jalaran saking botên têtêping pambayaripun para lêngganan.

Nyuda tatanan pêrlop.

Wontên pawartos, sakaparêngipun parentah badhe nyêgah pêrlop sawatawis măngsa tumrap amtênar ingkang balanjanipun kirang saking f 400.- sawulan. Bab punika badhe tumindak wiwit wulan Juni 1932.

Mijèni ngingah sato wana.

Kawartosakên, propensi Jawi Kilèn masrahakên siti dhatêng pakaryan wana cacah 600 bau, manggèn ing Priyangan wetan pasisir kidul, pêrlu kangge ngingah sato wana. Ing ngriku sampun dipun culi banthèng 20 tuwin mênjangan 60.

Sudaning arta asil praja.

Ing salêbêtipun gangsal wulan ing taun punika gunggunging arta asil praja wontên f 195.700.000.-, măngka tumrap gangsal wulan ing taun 1930 wontên f. 236.600.000.-, dados salêbêtipun gangsal wulan arta asil praja suda f 40.000.-. Pêpetanganipun:

Arta pajêg suda ... f 20.300.000,-

Padagangan nagari ... f 4.700.000.-

Asil siti ... f 6.400.000.-

Pangupa jiwa praja ... f 6.500.000.-

Warni-warni ... f 3.100.00.-

Pamulangan Stovia.

Mas Sudarsa, asli saking Pacitan, lulus angsal sêsêbutan Ind.Arts wêdalan Stovia ing Batawi.

Sêsakit rajakaya.

Kawartosakên wontên dhawuh saking Bogor, nêrangakên, jalaran ing Ostraliah tuwuh sêsakit rajakaya, ing wêkdal punika ngawisi rajakaya saking nagari wau malêbêt Indhonesiah.

Herordeningsplan botên dipun tampèni.

Bat. Nbld. martosakên, gêgayutan kalihan bab tumindaking arta, rêmbag têtanèn enggal ing bab pamulangan andhap ingkang dhêdhasar kilenan, botên dipun tampi dening ministêr jajahan.

Batu api pêtêng.

Punggawa pabean ing Tanjungpriuk mêntas nindakakên papriksan ing salêbêtipun kapal K.P.M. nama Karel van der Heyden, ing ngriku sagêd andênangi batu api wawrat 82 kg. ingkang lêrêsipun kêdah ambayar beya f 24.000.- Ing papriksan pinanggih wontên băngsa Tionghwa ambêkta batu api wontên sakubênging badan wawrat 7 kg. lan wontên malih tiyang nglêbêtakên batu api wontên salêbêting wadhah gosok untu utawi salêbêting kaos.

Kuli kontrak mardika dhatêng Paramaribo.

Kala tanggal 26 Juli, wontên kuli gunggung 120 warga, cacah tiyang 460 jalêr èstri tuwin lare-lare, bidhal dhatêng Paramaribo, numpak kapal Simaloer. Kuli-kuli sadaya wau sami kuli mardika, têgêsipun botên mawi kontrak.

Asiah.

Nyirnakakên golongan komunis.

Hongkong 29 Juli (K.P.). Wontên pawartos saking Nancang, bètènging golongan Komunis ing Tungku, ingkang sakalangkung santosa. Kesahipun golongan Komunis saking ngriku, taksih dipun êlut dumugi Cangsa.

Aprikah.

Nyuwak rencang tumbasan.

London 26 Juli (Aneta-Nipa). Kawartosakên bab tumindakipun cara rencang tumbasan ing Ngabêsi dipun sirnakakên. Tatanan punika tuwuh saking pambudidayanipun pakêmpalan băngsa Inggris ingkang botên anyondhongi bab tindak wau, saha sampun dipun condhongi Nataras, Tapari. Cacahipun tiyang ingkang dipun mardikakakên kintên-kintên wontên kalih yuta.

Eropah.

Kasangsaran mêsin mabur.

Boekarest 26 Juli (Aneta-Nipa). Wontên mêsin mabur saking Constantinopel dhatêng Boekarest, dipun tumpaki ing tiyang 7, ingkang 4 băngsa Inggris, kêbêsmi wontên sanginggilipun Karnabate, mêsin mabur wau lajêng dhawah, têtiyangipun tiwas sadaya, saha kêbêsmi, ngantos sami ical sipatipun. Kêbêsmèn wau tumular ambêsmi wana.

Papilyun Walandi ing Paris.

Parijs 27 Juli (Aneta-Nipa). Papilyun Walandi enggal ing tèntunsêtèlêng ing Paris, badhe sagêd kabikak wontên ing tanggal 19 wulan punika.

Pawartos saking Rêdhaksi

Radèn S. ing Têmanggung. Pawartos sampun kasèp, gambar botên cêtha. Mila botên kapacak, sampun andadosakên cuwaning panggalih.

--- 964 ---

Wêwaosan

Dhêndhaning Angkara

32.

Sang putri namung kèndêl, nanging ing batos anggarundêl, pangandika nata punika nama namung têmbung nututi, lăngka sangêt sang prabu kaparêng nindakakên makatên. Têtela ngagêsang punika manawi badhe dados lêlampahan, marginipun wontên kemawon, sintên ingkang sagêd nyingkiri. Inggih kados sang putri punika, têka lajêng amanggih lêlampahan kados makatên.

Sang prabu rawuhipun wau pancèn sampun kagungan panggalih badhe ngandikani dhatêng sang putri, nanging sakalangkung ngangkah-angkah, sampun ngantos adamêl runtaging panggalihipun sang putri. Wusana sarêng sampun sarèh, lajêng ngandika malih: nini, ingsun ngrêti manawa ênêngira isi wangsulan kang kandhêg ana ing batin. Nanging kira-kira ciptanira iku bakal ora ana wusanane. Wruhanira nini, wong anom kang ngambah ing kadhaton iku ing saiki nêmoni papa sangsara, kang lăngka bisane olèh pangapura, patine mung kari ngêntèni kalamăngsa bae. Lah sira prêlu apa anduwèni pikiran kang kaya mangkono.

Sang putri: Wiyosing dhawuh pangandika dalêm, kajêngipun botên wontên malih, inggih namung atêgês pêpalang. Kawula sampun mangrêtos sangêt, bilih lêlampahan kawula punika botên andadosakên kaparêng dalêm, punapa dhawuh dalêm tamtu kawula èstokakên. Nanging sintên ingkang sagêd ngicalakên kasêtyaning manah ingkang sampun tumanêm tanpa ewah, kasêtyan punika inggih namung têgês kasêtyan, dhumawaha ing bingah utawi susah, agêngipun tiwas pisan, inggih têtêp nama kasêtyan kemawon. Dados wartos awon tuwin sae, ingkang kawula mirêngakên, sadaya namung dados rêrabuking kasêtyan kawula.

E, e, e, hêm, pintêre bocah saiki, yèn gunêman tansah gondhelan waton. Nanging nini, pangandikaningsun rungokna dhisik, ingsun tutugne. Wong nonoman iku pancène wis luwar saka bêbaya, Nata Bagêdad ora midana marang dhèwèke, malah banjur diluwari. Nanging wong iku yèn kudu narajang dosa, sanadyan didohna, iya tansah kêpêthuk bae, ing saiki wong nonoman mau kaluputan gêdhe, matèni senapatine nata Bagêdad. Wong nonoman iku bêbasane kutuk marani sunduk, malah banjur masrahake awake, mokal yèn dhèwèke bisa olèh pangapura manèh. Bab iku sira sumurupa, supaya sira bisa nimbang kalawan wêning, aja nganti sira nindakake kasêtyan kang amutatuli.

Raosing galihipun sang putri kala punika botên kantên-kantênan, saking sangêting tab-taban, sariranipun ngantos andharêdhêg, wadananipun pucêt, tingal luyut kados badhe sare. Sang prabu botên kasamaran, mangrêtos manawi sang putri kantu, lajêng ngêlus-êlus sang putri kalihan ngandika piyambakan: E, samene abote momong anak wadon.

Sajatosipun anggènipun sang prabu kagungan pangandika makatên wau badhe kagêm anglêlipur, murih sang putri lajêng botên èngêt dhatêng tiyang neneman malih, nanging pinanggihing panglipuripun sang prabu malah saya damêl kuwuring panggalihipun sang putri, nyatanipun inggih lajêng pinanggih kados makatên punika.

Sarêng sang putri sampun èngêt, lajêng ngandika ririh makatên: Tiyang ingkang sampun kêdunungan manah sêtya, satindakipun tansah katingal kemawon, saha pantês dipun labuhi. Wartos punika manawi nyata, tuwuhing sababipun botên wontên malih, tamtu jalaran saking tindak botên lêrês. Kula sampun cêtha dhatêng wêwatêkanipun tiyang ingkang saba ing kadhaton, ambêgipun prawira têrus ing manah, kawantêranipun dipun kanthèni ambêg purun pêjah. Mila sanadyan kokuma pêjah pisan, tamtu atilar gănda wangi, pantês dipun labuhana ing kasêtyan.

E, la, harak ora karuwan. Nini, pikirira têka tansah andêlarung bae. Satêmêne rawuh ingsun iki prêlu paring sumurup marang sira bab lêlakone wong anom iku, supaya sira bisa ngrêti, lan banjur eling, yèn sajatine wong iku ora kêna sira arêp-arêp.

Kawula botên pisan-pisan badhe anggêtuni dhatêng lêlampahan ingkang sampun kapêngkêr, awit manah gêtun punika upaminipun kados tiyang kapengin nampèni wangsuling bêbalang ingkang sampun ical dipun sawatakên. Nanging raosing manah sêtya botên nuwuhakên piduwung ingkang kados punika.

Nini, lêlakonira mung ingsun pasrahake marang Pangeran, ingsun rumasa ora bisa ngongkihake atinira, kukuhing atinira, kang sajatine luput, madhani kaya atosing watu.

Sang prabu sasampunipun ngandika makatên, lajêng jêngkar saking ngriku. Kacariyos sang putri saya sangêt anggènipun muwun, wadananipun ngantos katingal abrit, satêmah nuwuhakên kumênyuting manahipun parêkan, lajêng bela tangis. Nanging botên kêndhat angêngimur kalihan mêtêki. (Badhe kasambêtan)

--- [0] ---

[Iklan]

--- [0] ---

[Iklan]

--- [0] ---

 

---

1	mawi. (kembali) mawi.
2	panulakipun. (kembali) panulakipun.
3	Dene. (kembali) Dene.
4	kapratelakakên. (kembali) kapratelakakên.
5	sagêd. (kembali) sagêd.